niewiele różni się od „okien” przedsiębiorców drobnych niecieszących się zaufaniem społeczeństwa. Wszystkie te czynniki skłaniają do stwierdzenia, że w obrocie elektronicznym element zaufania odgrywa rolę niebagatelną i nieporównywalnie większą niż w obrocie tradycyjnym. Szczególnej ochrony należy udzielać podmiotom podejmującym działania w zaufaniu do kontrahentów, a raczej ich wirtualnego wizerunku wykreowanego na potrzeby sieci. 42
4. INSTYTUCJA BŁĘDU W OBROCIE ELEKTRONICZNYM 4.1. Instytucja błędu oraz podstępu w polskim prawie cywilnym Błąd jest klasyczną, często występującą wadą oświadczenia woli. W kodeksie cywilnym instytucja ta uregulowana została w art. 84, kwalifikowana postać błędu czyli podstęp w art. 86. Podstawową zasadą, nie tylko w polskim reżimie prawnym jest to, że błądzący ponosi ryzyko popełnienia błędu i to on za niego odpowiada. Wzmocnieniu powyższej zasady służy kolejna reguła, zgodnie z którą oświadczenie woli, którego treści nie można ustalić w oparciu o ogólne reguły wykładni tłumaczyć należy na niekorzyść osoby składającej to oświadczenia, in dubio contra proferentem. Instytucja błędu jest konstrukcją normatywną, dlatego też nie należy błędu prawnie relewantnego utożsamiać z błędem rozumianym w oparciu o ogólne reguły znaczeniowe. Ponadto podkreślić należy, że normy prawne przedmiotowo ją regulujące należy interpretować wąsko, ponieważ regulują one sytuację wyjątkową wywołującą powstanie prawa podmiotwego kształtującego, które umożliwia uchylenie się od skutków skutecznie zawartej umowy co stoi w sprzeczności z generalną zasadą prawa cywilnego pacta sunt servanda. Przez błąd w doktrynie rozumie się mylne wyobrażenie o istniejącym stanie rzeczy lub brak takiego wyobrażenia, błąd sensu stricto 75 . Przez błąd rozumie się również mylne wyobrażenie o treści złożonego oświadczenia woli, pomyłka. W polskim ustawodawstwie, podobnie jak w większości znaczących reżimów prawnych brak definicji legalnej błędu. Artykuł 84 § 1 wyznacza normatywne przesłanki, które muszą zostać spełnione, aby przy dokonywaniu odpłatnej czynności prawnej błądzącemu przyznana została ochrona prawna. Zgodnie z tym przepisem wymagane jest łączne spełnienie trzech przesłanek. Pierwszą z nich jest istotność błędu. W § 2 artykułu 84 ustawodawca dookreśla stwierdzając, że istotnym błędem jest taki, który uzasadnia przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod jego wpływem i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia o takiej treści. Błąd może przy tym dotyczyć każdego 75 A. Kozaczka, Błąd jako wada oświadczenia woli, Kraków 1961, s. 41; B. Lewaszkiewicz- Petrykowska, Wady oświadczenia woli w polskim prawie cywilnym, Warszawa 1973, s. 85-86; A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, <strong>Prawo</strong> cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1963, s. 307; Z. Radwański, [w:] System…, t.2, s. 393. 43