pobierz plik (artykuÅ wraz przypisami) - LexisNexis

More documents

Recommendations

Info

orzeczenia 22 . Uchylenie takiego orzeczenia jest obowiązkiem sądu, nie ma możliwości tylko zmiany rozstrzygnięcia 23 . Bezwzględne przyczyny odwoławcze sąd bierze pod uwagę niezależnie od granic zaskarżenia czy podniesionych zarzutów, a więc także wówczas, gdy dostrzeżono je przy środku odwoławczym, który nie zaskarżał całości orzeczenia, i bez względu na to, czy strona podnosiła taki zarzut, zatem są one uwzględniane z urzędu 24 . W literaturze zalicza się je do tzw. szczególnych uchybień proceduralnych, stanowiących obrazę prawa procesowego 25 . Ustawodawca zdecydował bowiem, iż pozostawanie w obrocie prawnym orzeczeń dotkniętych tak poważnymi uchybieniami jest niezgodne z zasadami rzetelnego procesu karnego 26 . Co prawda bezwzględna przyczyna odwoławcza wywołuje rezultat „niezależnie od granic zaskarżenia”, jednakże jedynie wówczas, gdy orzeczenie jest nieprawomocne ze względu na złożenie środka odwoławczego. W konsekwencji przyczyna ta odnosi skutek bezpośrednio tylko wobec oskarżonych, którzy zaskarżyli orzeczenie lub co do których je zaskarżono, wobec pozostałych rozstrzygnięcie uzyskuje prawomocność 27 . Zatem w stosunku do nich przyczyna powyższa działa tylko w ramach aktualnego art. 435 k.p.k., jako ewentualnie „ten sam wzgląd” i wyłącznie na ich rzecz, czyli na korzyść 28 . Katalog przyczyn, wskazany w art. 439 k.p.k., ma charakter zamknięty, w rezultacie nie wolno go rozszerzać 29 . O powodach tych możemy mówić wyłącznie wtedy, gdy faktycznie miały miejsce, nie zaś pozornie, wówczas, gdy – sporządzając nieprawidłowo protokół czynności procesowej – zafałszowano rzeczywisty stan rzeczy 30 . Biorąc pod uwagę charakter przepisu oraz skutki wymienionych tam uchybień, komentowany przepis trzeba interpretować ściśle, uwzględniając naczelne zasady procesowe i rozwiązania przyjęte w innych przepisach ustawy 31 . Należy dodać, iż uchybienia wskazane w art. 439 k.p.k. to zasadniczo wady, które powstały w trakcie postępowania przed sądem, natomiast inne braki, które zaistniały w stadium przygotowawczym, jedynie wyjątkowo mogą stanowić uchybienie, o którym mowa w tej regulacji, gdyby w postępowaniu sądowym nie uległy konwalidacji 32 . 22 T. Grzegorczyk, w: T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, Warszawa 1999, s. 711–712; W. Grzeszczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2012, s. 540. 23 Wyrok SN z dnia 11 III 2003 r., III KK 188/02, OSNwSK 2003, poz. 552; K.T. Boratyńska, w: K.T. Boratyńska, A. Górski, A. Sakowicz, A. Ważny, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2009, s. 992. 24 Zob. wyrok SN z dnia 25 X 2005 r., IV KK 338/05, „Prokuratura i Prawo” 2006, nr 2, poz. 16; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym. Komentarz, Warszawa 2008, s. 936. 25 S. Zabłocki, w: J. Bratoszewski, L. Gardocki, Z. Gostyński, S.M. Przyjemski, R.A. Stefański, S. Zabłocki, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. II, Warszawa 2004, s. 136; T. Grzegorczyk, w: T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie…, s. 712 i n. s. 820. 26 P. Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek, Kodeks postępowania karnego. Komentarz do art. 297–467, t. II, Warszawa 2011, 27 Zob. wyrok SN z dnia 27 VI 1973 r., II KR 131/73, OSNPG 1974, nr 1, poz. 12, s. 10; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz…, s. 938; S. Zabłocki, w: J. Bratoszewski, L. Gardocki, Z. Gostyński, S.M. Przyjemski, R.A. Stefański, S. Zabłocki, Kodeks..., s. 139. 28 Zob. wyrok SN z dnia 4 III 1977 r., I KR 5/77, OSNKW 1977, nr 12, poz. 140; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz…, s. 938. 29 W. Grzeszczyk, Kodeks…, s. 540; S. Zabłocki, w: J. Bratoszewski, L. Gardocki, Z. Gostyński, S.M. Przyjemski, R.A. Stefański, S. Zabłocki, Kodeks…, s. 138; T. Grzegorczyk, w: T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie…, s. 712. 30 Zob. wyrok SN z dnia 12 VIII 2008 r., V KK 323/07, OSNwSK 2008, poz. 1635; postanowienie SN z dnia 25 VI 2009 r., V KK 57/09, OSNKW 2010, nr 2, poz. 13; postanowienie SN z dnia 19 III 1977 r., II KZ 55/77, OSNKW 1977, nr 4–5, poz. 46. 31 T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz…, s. 937. 32 Zob. uchwałę SN z dnia 27 II 2001 r., I KZP 48/00, OSNKW 2001, nr 5–6, poz. 42; wyrok SN z dnia 4 XII 1974 r., V KR 321/74, OSNKW 1975, nr 3–4, poz. 44.
Do bezwzględnych przyczyn odwoławczych należy niepodpisanie orzeczenia przez którąkolwiek z osób biorących udział w jego wydaniu (art. 439 § 1 pkt 6 in fine k.p.k.) 33 . Brak ten narusza art. 100, 113 oraz art. 366 § 1 k.p.k. 34 . Chodzi tutaj o niepodpisanie dyspozytywnej części orzeczenia, czyli sentencji, nie zaś jego uzasadnienia 35 . Bez znaczenia jest powód niepodpisania rozstrzygnięcia; w literaturze wskazuje się, iż brak podpisu zawsze wywołuje wątpliwość co do sporządzenia orzeczenia zgodnie z wolą i wiedzą orzekających. Podpis sędziego stanowi bowiem dowód wiarygodności i wyraz przyjęcia odpowiedzialności sędziego za to orzeczenie 36 . Co do sformułowania „branie udziału w wydaniu orzeczenia” trzeba je rozumieć wyłącznie jako uczestniczenie w procesie decyzyjnym w konkretnej sprawie, nie zaś udział np. w sporządzaniu protokołu rozprawy czy protokołu ogłoszenia orzeczenia 37 . Powyższe wywody dotyczą także kasacji, bowiem powinna ona odpowiadać ogólnym wymogom pisma procesowego, a ponadto należy w niej wskazać, na czym polega zarzucane uchybienie. Może ono dotyczyć wyłącznie: zaistnienia tzw. bezwzględnej przesłanki odwoławczej (wymienionej w art. 439 k.p.k.), innego rażącego naruszenia prawa, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia. Należy wskazać, iż po udostępnieniu wyroku nakazowego ustawa nie dopuszcza uzupełnienia brakującego pod orzeczeniem podpisu nawet w sytuacji, gdy taki brak nastąpił wskutek niedopatrzenia 38 . Stwierdzenie braku podpisu orzeczenia przez którąkolwiek z osób biorących udział w jego wydaniu zobowiązuje sąd wyższej instancji do jego uchylenia, nawet gdyby zachodziło prawdopodobieństwo, iż po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd I instancji wyda w przyszłości orzeczenie takiej samej treści 39 . Niedopuszczalność uzupełnienia wyroku nakazowego po udostępnieniu wiąże się z tym, iż niedopełnienie tego obowiązku tak dalece obraża zasady prawidłowego rozpoznania i orzeczenia w sprawach karnych przez sądy, że skutkuje wzruszeniem nawet prawomocnych orzeczeń 40 . Zatem obowiązujące przepisy nie dopuszczają możliwości uzupełnienia tego braku po udostępnieniu wyroku nakazowego. Niepodpisany wyrok nakazowy należy odróżnić od projektu tego orzeczenia, czyli sytuacji, gdy do wydania takiego wyroku w rzeczywistości nie doszło. Gdyby od takiego projektu wyroku nakazowego został złożony sprzeciw, podlegałby on zarządzeniem o odmowie przyjęcia jako niedopuszczalny, przy odpowiednim zastosowaniu przepisu art. 429 § 1 k.p.k., ponieważ przepisy te dotyczą środków odwoławczych, zaś sprzeciw do nich się nie zalicza. Należy dodać, iż nie znajduje tutaj zastosowania także instytucja sprostowania. Tryb przewidziany w art. 105 k.p.k. wykorzystujemy jedynie wtedy, gdy omyłka ma charakter pisarski, 33 Brak ten przed nowelizacją styczniową stanowił powód nieważności orzeczenia, wymieniony w art. 101 § 1 pkt 5 k.p.k., a wcześniej w art. 388 pkt 5 k.p.k. z 1969 r. – bezwzględną przyczynę odwoławczą. W k.p.k. z 1928 r. niepodpisanie orzeczenia przez którąkolwiek z osób biorących udział w jego wydaniu traktowano jako inną przyczynę nieważności z samego prawa w rozumieniu art. 377 lit. c. 34 Zob. wyrok SN z dnia 28 VII 2004 r., V KK 72/04, OSNwSK 2004, poz. 1366; wyrok SN z dnia 18 X 2006 r., III KK 81/06, OSNwSK 2006, poz. 1966. 35 W. Grzeszczyk, Kodeks…, s. 546; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz…, s. 945. 36 J. Grajewski, w: J. Grajewski, L.K. Paprzycki, M. Płachta, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. II, s. 83–84. Por. E. Skrętowicz, w: J. Grajewski, E. Skrętowicz, Kodeks…, s. 109; E.L. Wędrychowska, Nieważność orzeczeń sądowych w świetle projektu k.p.k., „Prokuratura i Prawo” 1997, nr 6, s. 33. Gdy pod orzeczeniem znajduje się więcej podpisów, niż powinno, mamy do czynienia ze względną przyczyną odwoławczą – art. 438 pkt 2 k.p.k. Zob. T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz..., s. 945–946. 37 Zob. postanowienie SN z dnia 13 VII 2005 r., II KK 378/04, OSNKW 2005, nr 10, poz. 100. 38 Co do uzupełnienia podpisu po ogłoszeniu wyroku SN trafnie wskazywał na brak takiej możliwości, zob. wyrok SN z dnia 1 X 1976 r., III KZ 95/76, OSNKW 1976, nr 12, poz. 148; zob. też wyrok SN z dnia 25 III 1980 r., III KR 66/80, OSNPG 1980, nr 11, poz. 140, s. 16; wyrok SN z dnia 26 III 1982 r., II KR 77/82, OSNPG 1982, nr 8–9, poz. 121, s. 16. poz. 26. 39 Tak postanowienie SA w Krakowie z dnia 20 VI 1991 r., II AKz 36/91, „Krakowskie Zeszyty Sądowe” 1991, nr 6–8, 40 Zob. wyrok SN z dnia 1 X 1976 r., III KZ 95/76, OSNKW 1976, nr 12, poz. 148.
Page 1 and 2: Postępowanie karne - wyrok nakazow
Page 3: tożsamość oskarżonego, 4) dokł

pobierz plik (artykuÅ wraz przypisami) - LexisNexis

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

pobierz plik (artykuÅ wraz przypisami) - LexisNexis