Raport Social Watch 2008 - Pomocnik ngo - Kampania Przeciw ...

podatków w umacnianiu państwowości powinnazajmować zdecydowanie ważniejszą rolę w działaniachludzi, którym nieobojętny jest los załamanychgospodarek, słabych państw a także braków w demokracjiw rozwijającym się świecie (…) duża ilośćpomocy zewnętrznej powoduje, że organizacjompomagającym jak i rządom otrzymującym pomoctrudno jest zbudować samodzielne i odpowiedzialnepaństwo.”Uczestnicy i obserwatorzy konferencji w Dohamogą spędzić zbyt wiele czasu debatując nad tym jakwiele pieniędzy jest zbieranych za pomocą podatków,a nie jak te pieniądze są zbierane. Wiele aspektów tejproblematyki musi zostać dokładnie przebadanych,wliczając w to wpływ międzynarodowych regulacjipodatkowych, raje podatkowe, a także kruczki prawne.Należy zbadać jak to wszystko wpływa na krajerozwijające się, a także ich systemy podatkowe i sposóbw jaki zbierają podatki.Komitet ONZ ds. PodatkówUSA i Wielka Brytania oraz inne podatkowe raje naświecie działają przeciw zwiększeniu przejrzystościpodatkowej. Komitet ONZ ds. Podatków 2 to małoznany dział, gdzie poruszane są tego typu tematy.Komitet ten będzie kluczowym graczem na konferencjiw Doha. Składa się on z przedstawicieli krajówrozwiniętych i rozwijających się. Niestety jednak zbytwiele z tych krajów to raje podatkowe, jak Barbados,Bahamy, Szwajcaria, Wielka Brytania czy Irlandia.Kraje rozwijające się, będące rajami podatkowymi,jak wspomniany już Barbados czy Kajmany, są oczywiścieza zachowaniem dotychczasowych wpływówz podatków. Diametralna różnica w populacji pomiędzykrajami, będącymi rajami podatkowymi (np.45.000 obywateli na Kajmanach) i krajami, z którecierpią za sprawą rajów podatkowych (600 milionóww Afryce), obrazuje sytuację z którą musimysię uporać.Społeczeństwo obywatelskie musi natychmiastzdać sobie sprawę z istnienia i działań tego komitetu,a także szerszego kontekstu w jakiem jest on osadzonyi pomóc w nagłośnieniu tej palącej sprawy.Dotychczas społeczeństwo obywatelskie nie byłoobecne w tej rozgrywce, pozwalając potężnym grupominteresu działać bez kontroli.Pilne: zasady postępowaniapotrzebne od zarazJest kilka aspektów w których ONZ, a w szczególnościkonferencja w Doha może przyśpieszyć postęp,z możliwością uczynienia co najmniej tyle dobrego,co cała pomoc zachodnich krajów razem wzięta.Wszystkie te aspekty potrzebują wsparcia społecznościz całego świata.Szczególnie istotnym fragmentem będzie ustaleniezasad postępowania w sprawie podatków. W listopadzie2006 Komitet ONZ ds. Podatków poczyniłpierwsze kroki poprzez ogłoszenie potrzeby stworzeniazasad postępowania w sprawie współpracy przykontroli wypływu kapitału, omijania międzynarodowychprzepisów podatkowych (co jest nielegalne)oraz unikania podatków (co jest teoretycznie legalne,ale z definicji wbrew oczekiwaniom rządów). Tymproblemem ma się zająć amerykański ekspert podatkowyMichael McIntyre. Nic podobnego nie zostałonigdy wcześniej przedsięwzięte.Aby efekt prac miał maksymalną siłę wpływu,zasady postępowania powinny być zatwierdzoneprzez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Aby to osiągnąć,wymagane jest wpierw pokonanie serii legislacyjnychszczebli wewnątrz ONZ, gdzie jak trzeba pamiętać,działają silne lobby rajów podatkowych, którebędą starały się obrócić sytuację na swoją korzyść.Społeczność światowa powinna mieć się na bacznościmonitorując proces i głośno protestować, jeżelicokolwiek będzie zbaczać z wybranego kursu.Konferencja w Doha będzie spełniać w tym ważnąrolę. Turbiny maszyny już ruszyły, czas aby działaćnadszedł właśnie teraz.Zatwierdzenie przez Zgromadzenie Ogólne niebędzie jednak nadal wystarczające. Sprawa musi byćzdecydowanie promowana przez poszczególne rządya także społeczeństwo obywatelskie.Zasady postępowania są czasami interpretowanejako „luźne prawo”, ponieważ nie dostarczajądokładnych instrukcji co do ich wdrażania. Stanowiąteoretyczne wytyczne, a nie zoperacjonalizowaneinstrukcje. Mają na celu zmobilizowanie opinii publicznej(lub przynajmniej jej zainteresowanej części)działając poprzez promowanie pewnych standardów,a nie działania prawne.Przez lata kraje traktowały omijanie międzynarodowychprzepisów podatkowych i nie płaceniepodatków z przymrużeniem oka. Obecnie widać, żeświat skłania się ku ukróceniu tego typu oszustwpodatkowych i ukaraniu tych, którzy je wspierają.Jak ujmuje to Mike McIntyre „Zasady postępowaniamogą pomóc stworzyć sytuację, w której oszustwapodatkowe nie są postrzegane już jako unikanie niesprawiedliwychopłat, ale jako to czym naprawdę są,czyli samolubnymi, dostrzegającymi jedynie wąskąperspektywę działania, prowadzącymi do utrzymaniatrzech czwartych świata w ubóstwie.”Inne istotne zagadnieniaWe wrześniu 2007 Tax Justice Network zaprezentował18 rekomendacji dla Komitetu ONZ ds. Podatków.Między innymi:• Należy zwrócić się do MFW aby uwzględniałow swoich raportach informacje o tym, czy danykraj lub centrum finansowe potrafi dostarczyćodpowiednich danych swoim zagranicznympartnerom odnośnie kwestii podatkowych, a takżeczy efektywnie wymienia informacje.• Powinno się rozważyć włączenie przepływu kapitału(a w rezultacie problemu unikania podatków)pod uchwałę o korupcji w ramach KonwencjiONZ na temat Korupcji. Wówczas problem unikaniapodatków będzie kontrolowany na każdymszczeblu: poczynając od podmiotu unikającegoopodatkowania, pośredników przekazującychpieniądze dzięki którym unikane podatków jestmożliwe, na centrach finansowych kończąc.• Uznanie wypływu kapitału i unikania podatkówjako pranie pieniędzy na podstawie odpowiednichregulacji lub organów, na przykład w ramachMFW Financial Action Task Force.• MFW i Bank Światowy powinny współpracowaćz centrami finansowymi aby pomóc krajom rozwijającymsię uniknania wypływu kapitału i stratpodatkowych.Wszystkie te kwestie powinny zostać przeanalizowanenie tylko przed i w trakcie konferencjiw Doha, lecz również przez cały czas na bieżącow przyszłości. Międzynarodowe reformy finansowetrwają wiele lat.Zmiana nastrojuDotychczas zmiany były blokowane, gdyż uprzywilejowanapozycja grup interesu była zbyt silna,a społeczeństwo trwało w nieświadomości odnośniemiędzynarodowej sytuacji podatkowej. Niemniej jednak,globalny trend się zmienia. Jednym z powodówjest istnienie inicjatyw społecznych, jak Tax JusticeNetwork czy Global Financial Integrity, które dostarczająanalizy sytuacji na wysokim poziomie, a takżedoradzają innym jak włączyć się do działania.Ponadto, na drugim końcu stołu od krajów rozwijającychsię, siedzą też kraje bogate, które równieżodczuwają negatywne skutki działań rajów podatkowych.Dzięki temu działania polityczne w tym kierunkugromadzą zróżnicowaną grupę ludzi o wspólnymcelu.Sytuacja na rynkach finansowych równieżwspiera zmiany. Proces prywatyzacji, który zaczął sięw latach 70-tych pozwolił na rozrost państw w obrębiektórych możliwe jest ukrywanie kapitału, a takżenadużywanie zasad podatkowych. Kryzys kredytowyjaki zaczął się w 2007 roku zachwiał dotychczasoweprzekonanie o samoregulowaniu się rynków. Z tegopowodu zahamowano trend prywatyzacji i zapoczątkowanookres intensywnej współpracy międzynarodowejna najwyższym poziomie.Jak mówił w maju 2008 Lawrence Summers,były Sekretarz Stanu w USA:„Dotychczas panował trend obniżania podatkówdla korporacji, dzięki temu kraje wabiły do siebiewielkie firmy i ich inwestycje. Blisko związany z tymjest problem rajów podatkowych, kuszący bogatychobywateli świata obietnicami uniknięcia płaceniapodatków od ich majątków. Może okazać sięnieuniknione, iż globalizacja prowadzi do wzrostunierówności między ludźmi, ale nie jest konieczneaby przy okazji pozwalać na unikanie wyższego opodatkowaniabogatszych ludzi. USA powinno wieśćprym w promowaniu międzynarodowej współpracyw kwestii podatków.”Ustawa „Stop Rajom Podatkowym” zostałaprzedstawiona ostatnio przez kandydata na prezydenta,Baracka Obamę, w porozumieniu z demokratycznymii republikańskimi senatorami, w okresielicznych dochodzeń gazet na temat prywatnych firmunikających podatków. Wpłynęło to na ostrą zmianęnastrojów politycznych w USA.Europa, mimo że w jej skład wchodzą kraje, takiejak Austria, Belgia, Wielka Brytania, Luxemburg czySzwajcaria, będzie chętna do współpracy. Ostatniedoniesienia o tajnych kontach bogatych europejczykóww Lichtensteinie pomogły stworzyć nowypolityczny trend, dążący do rozwiązania problemurajów podatkowych.Social Watch / 29