Il Ticino in breve - Repubblica e Cantone Ticino

5Istorijski gledano, Švajcarska je nastalaFederalnimItalijanski jezik i suživotspajanjem tri velike evropske kulture i jezika, ito: italijanske, francuske i nemačke, kojima jepridodat i retoromanski (rumantsch, romontschili rumauntsch), jedan od službenih jezikaKantona Graubinden (Graubünden). Rečje o neolatinskom jeziku, koji kao takav imadosta sličnosti sa lombardijskim i furlanskimdijalektima koji se govore u nekim delovimaItalije. Zbog toga je Švajcarska odlučila da imačetiri zvanična jezika, što je danas regulisanoŠvajcarska je višejezična i multikulturalnazemlja: ima četiri zvanična jezika, ali njihovteritorijalni raspored nije ravnomeran. Najvišeje onih koji govore nemački jezik (64%). U 19od 26 kantona govori se švajcarski nemački.Francuski jezik (21%) je zastupljen u zapadnimdelovima zemlje, a u četiri Kantona on je jedinizvanični jezik Ženeva, Vo (Vaud), Nešatel(Neuchâtel) i Đura (Giura). U tri Kantonazastupljeni su istovremeno i nemački ifrancuski Bern, Friburg i Valeze (Valais ili Wallis).Italijanski (6,5%) se govori u Tićinu i četirikotline Kantona Graubinden (Graubünden).Retoromanski se govori samo u trojezičnomKantonu Griđoni, zajedno sa italijanskim inemačkim. Baš kao francuski i italijanski, iretoromanski je neolatinski jezik, a koristi gatek 0,5% stanovništva. Srpsko-hrvatski jenajrasprostranjeniji strani jezik u Švajcarskoj(podaci iz 2012. godine).ustavom (članovima 4 i 70). U KantonuTićino, kao i delovima Kantona Graubinden, ito: Mezolćina (Mesolcina), Kalanka (Calanca),Bregalja (Bregaglia) i Poskjavo (Poschiavo),italijanski predstavlja zvanični službeni jezik. Uitalijanskoj Švajcarskoj se u razgovorima međuprijateljima i rođacima često mogu čuti i nekilombardijski dijalekti, sa karakterističnim lokalnimvarijantama. U Tićinu deca u osnovnoj školi poreditalijanskog istovremeno uče da čitaju i pišu nafrancuskom i nemačkom, što je jedinstveno zacelu Švajcarsku. U kantonima u kojima se govorinemački u svakodnevnom se govoru uglavnomkoristi švajcarski nemački (Schwyzerdütch),dijalekat koji onima koji su učili standardni nemačkinije odmah razumljiv i koji se razlikuje od regijedo regije. U Romandiji (francuskoj Švajcarskoj)lokalni dijalekti su nestali iz upotrebe, osim uValezeu (Vallese) i Kantonima Friburg (Friburgo)i Žura (Giura). Višejezičnost i multikulturalnostpredstavljaju sastavni deo međusobnogprihvatanja i razumevanja švajcarske kulture.Prema tome, različitost predstavlja jednu odosnovnih švajcarskih vrednosti. Poslednjihdecenija, Švajcarska se iz četvorojezične razvila uvišejezičnu zemlju. Jezički pluralizam povećao sezajedno sa širenjem engleskog, ali i usled činjeniceda je dosta imigranata nastavilo da neguje svojejezike. Danas se u Švajcarskoj govori preko 40jezika.Da biste upoznali svoje susede, učestvovaliu lokalnim aktivnostima, razumeli televizijskeemisije, čitali novine, tražili posao ili smeštaj,saznali šta vaša deca uče u školi i razgovarali sanjihovim nastavnicima, da biste što bolje mogli dase sporazumete sa javnim službenicima i Tićinodoživljavate kao svoj dom, potrebno je da naučiteitalijanski jezik. Opštinske službe, ali ne samo one,mogu vam dati informacije u vezi sa nastavomitalijanskog jezika, ali i drugih zvaničnih jezika.Pogledati «Korisne informacije»Švajcarci znaju koliko je teško naučiti njihovejezike, ali ako se stranci potrude da nauče lokalnijezik i da se sporazumevaju sa svojim domaćinima,to će im značajno olakšati komunikaciju i doprinetimeđusobnom razumevanju i upoznavanju.Osim kurseva italijanskog jezika, postoje ikursevi socijalizacije, senzibilizacije i edukacije olokalnim običajima i institucijama. Tokom prvihmeseci života u Tićinu, stranci za komplikovanijukomunikaciju mogu koristiti usluge profesionalnihprevodilaca i medijatora.Pogledati «Korisne informacije»Učlanjenje u neko lokalno udruženje predstavljaodličnu priliku za sticanje novih poznanstava,budući da se veliki deo društvenih aktivnosti nanivou Kantona i Opština organizuje upravo kroztakva udruženja. Mnoge opštine imaju kulturnai sportska udruženja, kao i ženska i udruženja zaroditelje i mlade. I o tome se možete informisatikod opštinskih službi.Tićino takođe ima veliki broj biblioteka, opštinskihi kantonalnih, od kojih su neke specijalizovane i zajezike novopridošlih stranaca. Postoji i veliki brojkurseva stranih jezika i kulture, kao i rekreativnihaktivnosti koje organizuju zajednice imigranata.Pogledati «Korisne informacije»12