Gänc ailälärä ipoteka krediti verilmäsi qaydaları sadäläşdiriläcäk

30 APREL - 2 MAY 2011 ZAMANhäftäsonu 04Märakeþ säfiri: “Azärbaycanlýlar xoþräftardýrlar,amma gäräk onlarýn etimadýný qazanasan”FOTOLAR: ABDURRAHMAN LEVENT ZAMANHASSAN HAMÝMärakeþ KrallýðýnýnAzärbaycandakýfövqäladä väsälahiyyätli säfiri“Zaman-Azärbaycan” vä “Azernews” qäzetlärinin birgä layihäsi kimiölkämizdä fäaliyyät göstärän diplomatik korpus nümayändäläri ilämüsahibä silsiläsinin növbäti qonaðý Märakeþ Krallýðýnýn Azärbaycandakýfövqäladä vä sälahiyyätli säfiri Hassan Hamidir. Bu ölkä ilä diplomatikmünasibätlärimizin kökü därin olmasa da, perspektiv väd edän älaqälärämalikik. Cänab säfirlä söhbätimiz dä mähz bu istiqamätdä oldu. Buarada xüsusi vurðulamaq lazýmdýr ki, Märakeþ Azärbaycanýn ärazibütövlüyünü birmänalý þäkildä dästäkläyän ölkälär sýrasýndadýr.ANAR QARAXANÇALLI / “ZAMAN-AZÄRBAYCAN”GÜNEL ABBASOVA / “AZERNEWS”- Cänab säfir, säfirliyiniz Azärbaycanda nä vaxtdan fäaliyyät1göstärir?- Säfirliyimiz 2008-ci ilin noyabr ayýndan fäaliyyät göstärir.Män isä 2009-cu ilin mart ayýndan Bakýdayam. Burada çox gözälþärait var. Yeri gälmiþkän, burada iþlädiyim müddätdä mänä härcür kömäklik göstärän Azärbaycan hökumätinä därin täþäkkürlärimiçatdýrmaq istäyiräm. Azärbaycanýn Märakeþdäki säfirliyi isä2006-cý ildä paytaxt Rabatda açýlýb.- Azärbaycan-Märakeþ münasibätläri hansý säviyyädädir?- Ölkälärimiz arasýnda älaqälär çox yüksäk säviyyädädir. KralVI Mähämmäd vä Prezident Ýlham Äliyevin säyläri näticäsindämünasibätlärimiz därinläþmäkdädir. Märakeþ vä Azärbaycan birbirilärininsuverenliyini vä ärazi bütövlüyünü dästäkläyir. Biz inanýrýqki, Märakeþin Cänubi Saxara vä Azärbaycanýn Daðlýq Qarabaðproblemläri ärazi bütövlüyü çärçiväsindä häll olunacaq. Danýþýqlardavam etdirilmälidir. Amma qarþý täräf dä baþa düþmälidirki, sülhä nail olmaq äbädi dondurulmuþ münaqiþälärdän dahadäyärlidir. Biz inanýrýq ki, beynälxalq hüquq Azärbaycanýn täräfindädir.Bizim ölkälärimiz eyni zamanda Avropanýn än yaxýn täräfdaþlarýndandýr.Azärbaycan Avropa üçün çox önämlidir. ÇünkiAzärbaycan Avropanýn än böyük enerji täminatçýlarýndandýr.- Daðlýq Qarabað probleminin hälli perspektivini necä görürsünüz?- BMT-nin qätnamäläri mütläq häyata keçirilmälidir. Ammabölgädä bir çox ölkälärin maraqlarý toqquþduðu üçün probleminhälli o qädär dä asan deyil. Azärbaycan vä Märakeþ bir-birini bumäsälälärdä dästäkläyirlär. Biz Märakeþ olaraq inanýrýq vä bildiririkki, Daðlýq Qarabað Azärbaycan torpaðýdýr. Bunda heç bir þübhäyoxdur. Dünya gözlämäsin ki, Azärbaycan öz torpaqlarýnýn 20faizinin itirilmäsi ilä barýþacaq. Onu da deyim ki, Daðlýq Qarabaðproblemi ilk däfä beynälxalq arenada 1994-cü ildä Märakeþdä keçirilänÝslam Konfransý Täþkilatý zirväsindä dilä gätirilib. Azärbaycanärazisinin därhal iþðaldan azad olunmasý täläb edilib. Azärbaycanýno zamanký lideri, rähmätlik Heydär Äliyev dä orada çýxýþetmiþdi.- Azärbaycanýn regiondaký siyasätini necä qiymätländirirsiniz?- Azärbaycan bölgädä balanslaþdýrýlmýþ xarici siyasät aparýr.Ölkänin tutarlý diplomatik baxýþý var. Qafqaz regionu çox müräkkäbbir bölgädir. Bir çox maraqlarýn toqquþduðu belä bir coðrafiyadaAzärbaycan regional aktyor kimi äsas rol oynayýr. Azärbaycanýnlider ölkä olmasý üçün här imkaný var.- Regionun än inkiþaf etmiþ vä än böyük þähäri Bakýdýr. Baký haqqýndadüþüncälärinizi bilmäk maraqlý olardý.- Bakýnýn yenidän qurulma formasý xoþuma gälir.Häqiqätän, bu, böyük nailiyyätdir. Köhnä Bakýnýnyenidän qurulmasý, Fävvarälär meydaný, Dänizkänarý bulvar härbir azärbaycanlý üçün qürur mänbäyidir. Män axþamlar bulvardagäzmäyi vä tämiz hava almaðý çox xoþlayýram. Boþ vaxtlarýmdasýx-sýx muzeyläri gäziräm, sänät qalereyalarýnda vä konsertlärdäiþtirak ediräm. Þähärdä ki, bu qädär nähäng vä sürätli däyiþikliklärvä inkiþaf mäni sanki cavanlaþdýrýr. Däqiq olan bir þey var ki,män Bakýný seviräm.- Azärbaycanda yaþayan vä tähsil alan märakeþlilär barädä mälumatvermäyinizi xahiþ edirik.- Azärbaycanda yaþayan az sayda märakeþli var. Bäziläri uzunmüddätdir ki, buradayaþayýrlar. Onlar Azärbaycanvätändaþlarý iläevläniblär. Belä ailälärinuþaqlarý iki färqli mädäniyyätäsahib olsalar da,Allaha þükür, köklärimizvä inancýmýz eyni olduðuüçün çox xoþbäxtdirlär.Bir neçä märakeþlitäläbä dä var idi. Ammaonlar da universiteti bitirib,Märakeþä qayýdýblar.- Ölkälärimiz arasýndaturizmin inkiþafý üçün nä etmäk olar?- Ävväla, biz þablonlardan vä stereotiplärdän qaçmalýyýq. Qarþýlýqlýanlayýþ vä hörmät çox vacib amildir. Turizm här þeydän ävvälqavrayýþ vä uyðunlaþma mädäniyyätidir. Märakeþ vä Azärbaycanarasýnda turizm vä mädäniyyät sahäsindä müqavilä imzalanýb.Biz indi o müqavilänin häyata keçmäsi üçün var gücümüzläçalýþýrýq. Älaqälärimiz inkiþaf edir. Märakeþä getmäk istäyän Azärbaycanvätändaþlarýnýn viza ala bilmäläri üçün þärtlärimiz getdikcädaha da sadäläþir. Eyni kömäklik Azärbaycana gälmäk istäyänMärakeþ vätändaþlarýna da göstärilir. Azärbaycanda turizm sahäsidä çox sürätlä inkiþaf edir. Qýsa bir müddätdä çoxlu istirahätmärkäzläri açýlýb. Bir ay ävväl Qäbälädä oldum. Aman Allahým,orada necä dä gözäl hotellär vä yüksäk xidmät var! Bakýda da 5 ulduzluhotellärin sayý günbägün artmaqdadýr. Bu da turizmin inkiþafýnaböyük dästäk veräcäk.- Azärbaycan musiqisi vä mädäniyyäti barädä täässüratlarýnýz necädir?- Azärbaycan muðamý fantastik musiqidir. Hämçinin xalqmahnýlarýnýz da mükämmäldir. Yeni näsil musiqiçilär dä gözäliþlär görürlär. Azärbaycan tämsilçiläri “Avroviziya” yarýþmasýndagözäl çýxýþ edirlär. Män klassik musiqini çox seviräm. AzärbaycanFilarmoniyasýnýn orkestri dünyada mäþhurdur. Hökumätiniz musiqinininkiþafý üçün çox böyük iþlär görür. Biz buradaký täcrübädänMärakeþdä istifadä edä bilärik.Azärbaycan mädäniyyäti çoxþaxäli, zängin, maraqlý vä qeyriadidir.Mädäniyyätiniz þäxsiyyätinizlä qafiyälidir. Üç sämavi dinmänsublarýnýn, çox färqli etnik qruplarýn belä nähäng mädäniyyätmirasýnda birlikdä yaþamalarý bütün dünya üçün nümunädir. Buradaqýsa vaxt ärzindä mädäniyyätlä älaqäli bir çox festivallar,konfranslar keçirildi. Bu, çox täqdirälayiqdir.- Mätbäximizlä aranýz necädir?- Buradaký meyvälär vä täräväzlär çox läzzätlidir. Sizin milliyemäyiniz olan plovu çox xoþlayýram, mänä Märakeþdä mäþhurolan “Siffa” adlý yemäyi xatýrladýr. Mätbäxiniz, häqiqätän, çox zängindir.Þäkidä, Qäbälädä vä Qubada çox gözäl yemäklär yedik.Eþitdiyimä görä, Gäncä vä Länkäranýnda mätbäxi geniþ vä färqlidir. Ýnþallah,oralara da gedäcäyäm.- Täsävvür edin ki, siz azärbaycanlýsýnýz.Azärbaycaný bir märakeþliyänecä täsvir edärdiniz?- Män deyärdim ki, insanlarýxoþräftardýrlar. Amma gäräkonlarýn etimadýný qazanasan. Ehtiramgöstärsän, artýqlamasý ilä hörmätgörärsän. Onlar iþhäyatýnda çox qabiliyyätlidirlär. Ýþ adamlarýný inandýrmaq üçünämin olmalýsan ki, sänin yaxþý täklif paketin var. Här bir halda, onlarsänä yaxþý qonaqlýq veräcäklär. Onlar bunu ailä ruhu içärisindäedirlär. Yaxþýsý budur ki, ailälärin olduðu toy märasimlärindä,ziyafätlärdä danýþdýðýn sözlärä fikir veräsän. Evliliklärdä hämräyliyinoynadýðý rol xoþuma gälir.- Günümüzdä informasiya texnologiyalarýnýn bu qädär inkiþafý diplomatýniþinä necä täsir edir?- Diplomat här þeydän ävväl þahiddir. Bäziläri deyä bilär ki,diplomat müäyyän tapþýrýðý olan müþahidäçidir. Ýndiyä kimi oözünü elä yetiþdirirdi ki, qarþýsýna çýxa biläcäk maneäläri däf edib,iþini düzgün bir formada yerinä yetirä bilsin. Ýnformasiya texnologiyalarýnýnbu þäkildä inkiþafý oyunun qaydalarýný däyiþdirdi. Mälumatlarçox sürätlä yayýlýr. Diplomat da artýq “sprinter” olmalýdýr.Eyni zamanda o, çox diqqätli olmalýdýr ki, yanlýþ vä täsdiqlänmiþbir mälumatla özünü çärçiväyä salmasýn. Diplomatiya sensasiyalýxäbärlärlä hädäfä gedä bilmäz. Hätta birinci qaynaqdan alýnan xäbärbelä qýlýnc kimi ikitäräfli täsirä malikdir.- Cänab säfir, son vaxtlar äräb dünyasý beynälxalq ictimaiyyätin gündämindändüþmür. Sizcä, äräb dünyasýnda nä baþ verir?- Män bu suala cavab vermäk istämäzdim. Amma Märakeþdäolan hadisälär barädä danýþa biläräm. Ümumiyyätlä, dünyada birdemokratikläþmä prosesi gedir. Biz Märakeþ olaraq, insanlarýnsärbäst þäkildä islahat täläb etmälärini normal qarþýlayýrýq. Bu, onlarýnhüququdur. Hökumätlär dä bu täläblärä mümkün olduðuqädär cavab vermälidirlär. Bu mänada Märakeþdä bir problemyoxdur. Biz 40 ildir ki, demokratikläþmä yolunda bir çox addýmlaratmýþýq. Bizim hökumätimiz demokratiyanýn, demokratikläþmäprosesinin märhäläli þäkildä gerçäkläþä biläcäyini düþünür. Çünkibu, bir anda ola biläcäk mäsälä deyil. Bölgä ölkälärindän bäziläribir anda här þeyin düzälmäsini istäyirlär. Amma däyiþiklik üçüninsanlara vaxt vermäk lazýmdýr. Ýnsanlarýn öz täläb vä istäklärinidilä gätirmäläri üçün onlara þans vermäk lazýmdýr. Eyni zamandaälaqädar þäxslär dä baþa düþmälidirlär ki, artýq yeni näsil yetiþir,yeni ehtiyaclar yaranýr, yeni mühit formalaþýr. Onlar buna uyðunlaþmalýdýrlar.Amma bu, bir prosesdir. Elä bir resept yoxdur ki, biranda här þeyi düzältsin. Dünyada ideal mänada xoþbäxt cämiyyätyoxdur. Här käsin här þeydän razý olduðu bir yer tanýmýram.Märakeþdä, dediyim kimi, bu proseslär uzun zamandýr ki, gedir.Biz keçmiþ illärdä, xüsusilä 60-90-cý illärdä pozulmuþ insanhüquqlarýný araþdýrmaq üçün bir komissiya qurduq. Komissiyanýnaraþdýrmalarý här käsä açýq idi. Ýnsanlar särbäst þäkildä öz täläblärinidilä gätirdilär. Hökumät dä keçmiþdä yol verdiyi qanun pozuntularýný,insan hüquqlarýnýn tapdanmasýný qäbul etdi. Ýnsanlaradäymiþ zäräri ödämäk üçün bunun qarþýlýðýnda maddi kömäkgöstärildi. Xüsusilä yeni kralýmýz bu sahädä çox böyük iþlär gördü.Müxalifätin, qeyri-hökumät täþkilatlarýnýn fikirläri äsas alýnýr. Demokratikläþmäuðurla davam edir.- Täqaüdä çýxdýqdan sonra nä edäcäksiniz?- Män eyni zamanda yazýçýyam. Ýndiyä kimi äräbcä 5 novellam,siyasät haqqýnda fransýzca 2 kitabým vä äräb dili haqqýnda da2 kitabým çap olunub. Ýndi ingilis dilindä bir novella üzärindä iþläyiräm.Äsärin personajlarýndan biri Qafqaz ilä Skandinaviya arasýndakýoxþar kökläri araþdýran azärbaycanlý qadýndýr.Ýnþallah, täqaüdä çýxdýqdan sonra vaxtýmý dahaçox yazmaða, säyahät etmäyävä öyränmäyä ayýracaðam.DÝZAYNER: SÜRÄYYA ÝBRAHÝMOVA