Czesław Miłosz - Polonia.sk

dotychczasowy obraz kobiety skrępowanejgorsetem z fiszbinów i przesądów.Batalia o świadome macierzyństwoi emancypację kobiet, publicznewypowiadanie niepopularnych opinii,liberalny sposób myślenia, a takżewieloletni jawny romans nie przysparzałyjej przyjaciół w kręgach zachowawczych.Zyskała opinię gorszycielkii lekceważące określenie „niegrzecznejdziewczynki”, która ze spódnicyuczyniła swój sztandar, a po warszawskichsalonach krążyło ironicznehasełko „Chrońcie dzieci przed Krzywic(k)ą”.Czesław Lechicki, określającysię jako człowiek bliski spirytualizmowichrześcijańskiemu, w Przewodnikupo beletrystyceoznaczył ją jako drugą poBoyu czołową propagatorkę„tzw. reformacji(czytaj: deformacji) obyczajów”.Ale miała też Krzywickaduże grono swychwiernych czytelnikówi czytelniczek, szczególniewśród ludzi młodych.Kazimierz Koźniewskiz sentymentem wspominałją jako „partyzantkę, ba, nawet regularnegożołnierza kampanii obyczajowejWiadomości Literackich”.Pisarka i humorystka Stefania Grodzieńskapo latach pisała o tym, żeona i jej koleżanki ze szkoły baletowejlekturę „Wiadomości Literackich” zaczynałyoczywiście od Krzywickiej,że „pasjonowała je walka o prawa kobiety”,że „omawiały każde napisaneprzez nią zdanie”, że „Krzywicka byławażną postacią w ich życiu, wzorempostępowania, realnym dowodem, żeodwaga i bezkompromisowość sąmożliwe” (za Agata Tuszyńska: Długieżycie gorszycielki, Iskry, Warszawa1999).Niezaprzeczalnym dowodem popularnościKrzywickiej był wynikplebiscytu „Wiadomości Literackich”z 1935 roku. Na pytanie: „Kogo wybralibyściedo Akademii Niezależnych,gdyby taka akademia powstała”,czytelnicy na pierwszym miejscuumieścili Juliana Tuwima, a na kolejnychAntoniego Słonimskiego, AndrzejaStruga i Marię Dąbrowska.Krzywicka znalazła się na tej liście jakoczwarta kobieta – po Dąbrowskiej,Jasnorzewskiej-Pawlikowskiej i Iłłakowiczównie.Otrzymała ponad półtoratysiąca głosów, wyprzedzającLechonia, Tetmajera, Rodziewiczównę,Witkacego, Gojawiczyńską, ba, nawetsamego Józefa Piłsudskiego.Trudno nie zgodzić sięz Anetą Górnicką-Boratyńską,która w książceStańmy się sobą napisała,że Irena Krzywickai jej postulat pełnej wolnościciała i samostanowieniao nim reprezentujenowy etap myśliemancypacyjnej.DANUTA MEYZA-MARUŠIAKchologicznych RudolfaHeinza, otrzymał NagrodęWielkiego Kalibru, przyznawanąza najlepszą książkękryminalną. Teraz ukazałsię jego drugi kryminał,którego bohaterem równieżjest Heinz. Nowa powieśćCzubaja nosi tytułKołysanka dla mordercy(W.A.B. 2011). Jej akcja toczysię w Warszawie w 2008roku i dotyczy seryjnegomordercy, mordującegobezdomnych zastrzykiemw serce, a potem odcinającegoim dłonie. Przestępcajest nieuchwytny, a śledztwobardzo zagmatwane.Perfekcyjnie zaplanowanezbrodnie łączą się z owianątajemniczą śmiercią przedsiębiorcy,który kiedyś zatrudniałpracownice zeWschodu. Pojawia się teżpacjent szpitala psychiatrycznego,zwany Inkwizytorem.Poszlaki się nawarstwiają.Przed Heinzemi policją trudne zadaniedo rozwiązania, a przedczytelnikiem kilka godzinnapięcia.Na polskim rynku wydawniczymjest coraz więcejkryminałów, napisanychprzez panie. O ile doniedawna królowała nanim Joanna Chmielewska,to teraz pojawiły się teżm.in. Katarzyna Gacek iAgnieszka Szczepańska,Marta Obuch, Olga Rudnicka,Katarzyna Bond, GajaGrzegorzewska czy IzabelaSzolc. Polskie autorkidoskonale sobie radząz tym gatunkiem prozy.Szczególną uwagę zwracaJoanna Jodełka, którejdebiutancką powieść, Polichromię,uznano za najlepszykryminał 2009 roku,a autorkę uhonorowanoNagrodą WielkiegoKalibru. Dodajmy, że Jodełkajest pierwszą kobietą,która tę prestiżową nagrodęotrzymała.W tym roku ukazała sięjej kolejna powieść, zatytułowanaGrzechotka, potwierdzającatalent pisarki,jej sprawność językową,pomysłowość w budowaniufabuły, umiejętnośćłączenia zagmatwanychintryg kryminalnychz psychologicznymiportretami bohaterów.W Grzechotce, podobniejak wcześniej w Polichromii,znaleźć można wieleelementów charakterystycznychdla powieściobyczajowej i psychologicznej.Cała intryga dotyczyhandlu niemowlętami,a zaczyna się tajemniczymzniknięciem dzieckaz łona matki. Sprawa,jak można się domyślać,jest tajemnicza i skomplikowana,a podejrzanychco najmniej kilku. Każdaz postaci, występującychw Grzechotce, jest wyrazistai mówi własnym językiem– czy to pani psycholog,zmęczony policjant,notariusz, ginekolog-alkoholik,czy teżmszczący się za złe dzieciństwobandyta. To świetnienapisana książka.Oferta polskich wydawcówjest duża i różnorodna,jest więc z czego wybrać.DANUTA MEYZA-MARUŠIAKCZERWIEC 201123