WiT_1_2015_short

Systemy bezzałogowe
Andrzej Kiński
Ministerstwo Obrony Narodowej
organizuje postępowanie przetargowe.
Już od etapu analizy rynku uczestniczy
w nim polska placówka naukowobadawcza,
mająca stosowne kompetencje
w przedmiocie zamówienia. Na bazie
konsultacji z nią MON opracowuje
wstępne założenia taktyczno-techniczne.
Na ich podstawie, na własny koszt,
placówka ta wykonała prototypy
urządzenia, które zgłoszono do,
rozpisanego w międzyczasie, przetargu.
Jako jedyne spełniały one postawione
wymagania. Na krótko przed terminem
złożenia ofert ostatecznych wymagania
jednak zmieniono... Efekt jest taki,
że unikalne polskie rozwiązanie,
którego parametry potwierdziły
zakładowe badania prototypów,
zajęło w postępowaniu „zaszczytne”
drugie miejsce, przegrywając – jedynie
ceną – z przedstawicielstwem firmy
zagranicznej, oferującej wyrób,
który – jak sama przyznała – w chwili
ogłoszenia wyników przetargu
jeszcze nie istniał...
Tak pokrótce wygląda historia, rozstrzygniętego
12 czerwca 2015 r., przetargu na
dostawę Mobilnych Bezzałogowych Pojazdów
Rozpoznawczych, kryptonim Tarantula.
Wspomnianą placówką jest z kolei, dysponujący
największym doświadczeniem w naszym kraju
w opracowywaniu i produkcji niewielkich lądowych
platform bezzałogowych, warszawski Przemysłowy
Instytut Automatyki i Pomiarów (PIAP).
Od analizy rynku do przetargu
3 lipca 2013 r. Inspektorat Uzbrojenia ogłosił zamiar
przeprowadzenia analizy rynku dotyczącej
małego bezzałogowego pojazdu rozpoznawczego,
mającego w strukturze Wojska Polskiego występować
na szczeblu plutonu rozpoznawczego
batalionu ogólnowojskowego. Tego typu roboty
były powszechnie używane przez wojska sojusznicze,
szczególnie Amerykanów, podczas misji
w Iraku i Afganistanie, głównie do poszukiwania
improwizowanych urządzeń wybuchowych, ale
także przeszukiwania pomieszczeń, tuneli itp.
W opisie ogłoszenia zawarto informacje, że: masa
urządzenia nie powinna przekroczyć 20 kg (pożądana
15 kg), sterowanie i transmisja danych mają
być bezprzewodowe (zasięg 500-1000 m w terenie
otwartym i 300-500 m na obszarze zurbanizowanym,
opóźnienie nie większe niż 100 ms,
Takie rzeczy tylko w Polsce,
czyli jak wybrano mobilny bezzałogowy pojazd rozpoznawczy
Prototypowy robot rozpoznawczy PIAP Feniks w całej okazałości. Obok przenośna konsola do jego sterowania na bazie
wzmocnionego tabletu.
możliwość wyświetlania transmitowanego obrazu
w binokularze operatora), napęd elektryczny,
akumulatory mają zapewnić 6-godzinne działanie
(w tym 2 godziny jazdy), wyposażenie ma stanowić
kamera dzienna lub termowizyjna (zdolność
rozpoznania człowieka z odległości co najmniej
500 m) i mikrofon kierunkowy (rozpoznanie i identyfikacja
mowy ludzkiej z odległości nie mniejszej
niż 200 m), zamontowany chwytak ma mieć zasięg
pracy 100 cm od obrysu pojazdu i udźwig minimum
1,5 kg przy średnicy przedmiotu 15 cm (modułowa
konstrukcja manipulatora ma umożliwić
opcjonalny montaż kamer i chwytaka), urządzenie
ma mieć wbudowany system diagnostyczny.
Robot miał poruszać się z prędkością co najmniej
10 km/h, pokonywać schody, progi, krawężniki
i nierówności terenu o wysokości do 25 cm. Wymiary
pojazdu miały umożliwić jego przewożenie
w przedziale desantowym pojazdów rozpoznawczych
występujących na szczeblu plutonu rozpoznawczego
batalionu ogólnowojskowego. Okres
eksploatacji pojedynczego pojazdu przewidziano
na 5 lat. Dostawy 50 pojazdów zaplanowano na
okres 2015-2018 (w 2015 r. – 5, w 2016 r. – 11, w 2017 r.
– 14 i w 2018 r. – 20). Na deklarację udziału w analizie
rynku IU oczekiwał do 6 września 2013 r.
Specjaliści z PIAP aktywnie współpracowali z Inspektoratem
Uzbrojenia na etapie analizy rynku.
Wydawało się zresztą, że pozycja Instytutu, mającego
w swej ofercie liczne roboty inspekcyjne
i saperskie, kupowane przez wojsko i inne służby
ochrony porządku publicznego w kraju i za granicą,
predestynuje go do wiodącej roli w tym projekcie,
a MON chce oprzeć się przy jego realizacji
na krajowym potencjale. Notabene prace nad
lądowymi platformami bezzałogowymi zostały
zapisane w rządowym Krajowym Programie
Badań, jako jeden z kluczowych kierunków rozwoju
polskiej nauki i przemysłu. Znalazło to odbicie
także w dokumentach MON „Priorytetowe
kierunki badań w resorcie obrony narodowej na
lata 2013-2022” i „Strategia działań resortu obrony
narodowej w obszarze badań i technologii obronnych”.
Praca rozwojowa - realizowana przez konsorcjum
OBRUM Sp. z o.o. (lider), PIAP, Wojskowa
Akademia Techniczna, Politechnika Warszawska
i Politechnika Śląska – nad bezzałogową platformą
lądową o masie całkowitej ok. 800 kg została
zresztą pod koniec 2013 r. dofinansowana przez
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. „W kolejce”
czekały także inne projekty, w tym dotyczący robota
bardzo podobnego do wyspecyfikowanego
przez wojsko jako mały bezzałogowy pojazd
rozpoznawczy, ale ostatecznie – z braku środków
– nie włączono ich do realizowanego wówczas
przez NCBiR IV Konkursu.
108 Wojsko i Technika • W rzesień 2015