Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Artyleria<br />
Białoruski polowy system rakietowy W-300 Polonez<br />
Tomasz Szulc<br />
W ubiegłym roku do grona użytkowników<br />
i producentów wieloprowadnicowych<br />
polowych systemów rakietowych<br />
dalekiego zasięgu, nieoczekiwanie dla<br />
większości specjalistów, dołączyła<br />
Republika Białorusi. Było to tym<br />
większym zaskoczeniem, że na Białorusi<br />
nigdy wcześniej, także za czasów ZSRR,<br />
nie kompletowano takich systemów<br />
i nie produkowano rakiet do nich.<br />
Co ciekawe, system tej klasy,<br />
nazwany Polonez, powstał<br />
we współpracy z przemysłem<br />
obronnym Chińskiej<br />
Republiki Ludowej.<br />
Fotografie w artykule, jeśli nie zaznaczono inaczej:<br />
Ministerstwo Obrony Białorusi, ALIT, Internet.<br />
Wieloprowadnicowe polowe wyrzutnie<br />
rakiet „ziemia-ziemia” wprowadzono<br />
do uzbrojenia Armii Czerwonej tuż<br />
przed wybuchem Wielkiej Wojny Ojczyźnianej.<br />
Używane początkowo przez Armię Czerwoną<br />
i Wehrmacht, a później także przez armie innych<br />
państw, okazały się doskonałą bronią wsparcia,<br />
której szczególnie chętnie używano podczas artyleryjskiego<br />
przygotowania natarcia.<br />
Po II wojnie światowej w ZSRR intensywnie rozwijano<br />
tę kategorię uzbrojenia artylerii, wykorzystując<br />
zarówno własne doświadczenia (pociski<br />
stabilizowane aerodynamicznie), jak i konstrukcje<br />
zdobyczne (pociski stabilizowane obrotowo). Te<br />
drugie uznano za bardziej perspektywiczne – celniejsze,<br />
łatwiejsze w transporcie i składowaniu.<br />
Także ich rurowe wyrzutnie były prostsze i bardziej<br />
zwarte od prowadnic szynowych, niezbędnych<br />
do odpalania rakiet stabilizowanych aerodynamicznie.<br />
Największą sławę i popularność zyskał<br />
system 9K51 Grad z wyrzutniami rakiet BM-21 kal.<br />
122 mm (w uzbrojeniu od 1963 r.), ale w ZSRR<br />
opracowano i przyjęto na uzbrojenie także systemy<br />
o większym zasięgu: 9K57 Uragan z rakietami<br />
kal. 220 mm (od 1975 r.) i 9K58 Smiercz kal. 300 mm<br />
(od 1987 r.). Wraz ze wzrostem kalibru i donośności<br />
pojawiły się jednak istotne problemy. Po pierwsze:<br />
rakiety stały się duże i ciężkie, wskutek czego zmalała<br />
liczba prowadnic wyrzutni (BM-21 – 40, BM-27<br />
Uragan – 16, BM-30/9A52 Smiercz – 12), choć jako<br />
ich nośniki zastosowano znacznie większe i cięższe<br />
pojazdy (ZiŁ-135ŁM, MAZ-543M/MAZ-79111).<br />
Po drugie: znacząco zmniejszyło się skupienie rakiet<br />
salwy, wskutek czego trudniej było obezwładnić<br />
nawet „miękkie” cele, czyli siłę żywą przeciwnika.<br />
Aby rozwiązać ten drugi problem najpierw<br />
zastosowano kasetowe głowice bojowe, a rakiety<br />
kal. 300 mm wyposażono w układy korekcji trajektorii,<br />
których zadaniem było zmniejszenie rozrzutu.<br />
W ten sposób rakiety z rodziny 9M55 do Smiercza<br />
znalazły się na pograniczu rakiet niekierowanych<br />
i pocisków kierowanych. Oczywistym następnym<br />
krokiem stało się umożliwienie jeszcze precyzyjniejszego<br />
naprowadzania pocisków na cel, z zastosowaniem<br />
różnych metod: radiokomendowej, stosowanej<br />
do kompensowania odchyleń od punktu<br />
celowania powodowanych przez wiatr lub niestabilną<br />
pracę silnika rakiety; GPS/INS do precyzyjnego<br />
rażenia celów o znanej lokalizacji; półaktywnej<br />
laserowej – do rażenia celów podświetlonych wiązką<br />
laserową i wreszcie aktywnej – do samodzielnego<br />
wykrywania i identyfikacji celów. Każda z tych<br />
metod ma swoje wady i zalety, ale generalnie przekształca<br />
wieloprowadnicową wyrzutnię polową<br />
z broni przydatnej wyłącznie do rażenia celów powierzchniowych<br />
w broń precyzyjną. Można jej używać<br />
do odpalania salw rakiet kierowanych przeciw<br />
jednemu lub kilku nieodległym od siebie celom<br />
albo do wystrzeliwania pojedynczych rakiet przeciw<br />
celom punktowym. W ten sposób wyrzutnie<br />
42 Wojsko i Technika • Styczeń <strong>2017</strong><br />
www.zbiam.pl
Change language