You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Systemy bezzałogowe<br />
Avenger ER – najnowszy członek<br />
rodziny Predatorów<br />
Avenger ER startuje do swojego pierwszego lotu. Maszynę łatwo odróżnić od poprzedniej wersji po niewielkich wingletach na końcach skrzydeł.<br />
Maciej Szopa<br />
Pomimo zastosowania w nim wielu<br />
nowych rozwiązań technicznych<br />
i gruntownego przetestowania, system<br />
bezzałogowy General Atomics Avenger<br />
nie został dotąd zamówiony przez<br />
Siły Zbrojne Stanów Zjednoczonych,<br />
chociaż zainteresowani nim klienci<br />
zagraniczni podobno już się pojawili.<br />
Dotychczasowy brak sukcesów<br />
rynkowych nie wstrzymuje jednak<br />
rozwoju konstrukcji, która<br />
po wprowadzeniu kolejnych<br />
modyfikacji, przeszła w ubiegłym roku<br />
kilka istotnych sprawdzianów.<br />
Ilustracje w artykule: General Atomics.<br />
Rozpoznawczo-uderzeniowe bezzałogowce<br />
z dobrze znanej rodziny Predatorów firmy<br />
General Atomics Aeronautical Systems<br />
rozpoczęły służbę w US Air Force w lipcu 1995 r.,<br />
a pierwsze maszyny RQ-1A wzięły udział w operacji<br />
Nomad Vigil nad Bośną, trwającej od lipca do<br />
listopada tegoż roku, podczas której cztery aparaty,<br />
operujące z Gjader w Albanii, wypełniały<br />
zadania rozpoznawcze (dwa z nich utracono – jeden<br />
od ognia naziemnej OPL, drugi z przyczyn<br />
technicznych). Od tamtej pory system podlegał<br />
nieustannemu procesowi modernizacji, zwiększającemu<br />
możliwości operacyjne i własności<br />
eksploatacyjne. Między innymi poprawiono<br />
łączność pomiędzy aparatem a stacją kontroli<br />
naziemnej, wzrósł zasięg operacyjny, zwiększono<br />
możliwości w zakresie autonomiczności i czasu<br />
trwania misji, a także wprowadzono zdolność<br />
do przenoszenia uzbrojenia, a tym samym możliwość<br />
wykorzystania tych samych platform do<br />
realizacji zadań rozpoznawczych i atakowania<br />
wyznaczonych celów. Rozszerzenie możliwych<br />
do wykonania zadań znalazło odzwierciedlenie<br />
w zmianie oznaczenia systemu – z RQ-1 („R” od<br />
Reconnaissance, podczas gdy „Q” jest oznaczeniem<br />
bezzałogowca) na MQ-1 (Multirole).<br />
Będące dziś w służbie aparaty MQ-1 dysponują<br />
dwoma belkami do przenoszenia uzbrojenia, na<br />
których mogą być podwieszane dwa pociski kierowane<br />
AGM-114 Hellfire lub do sześciu pocisków<br />
AGM-176 Griffin albo do czterech pocisków „powietrze-powietrze”<br />
AIM-92 Stinger.<br />
Ważną datą w rozwoju systemu był rok 2000,<br />
kiedy – dzięki nowym rozwiązaniom w systemie<br />
łączności – możliwe stało się kontrolowanie przebiegu<br />
misji bezzałogowców nawet z innego kontynentu<br />
za pośrednictwem łącz satelitarnych bez<br />
– wcześniej bardzo uciążliwego – kilkusekundowego<br />
opóźnienia między wydaniem komendy<br />
a zaobserwowaniem jej efektu.<br />
Dążąc do dalszego rozszerzania zdolności operacyjnych<br />
systemu, rozwijano kolejne, powstałe<br />
na bazie doświadczeń z użycia Predatorów, platformy<br />
– MQ-9 Reaper i MQ-1C Gray Eagle (znany wcześniej<br />
jako Warrior i Sky Warrior). Program tego pierwszego,<br />
także przeznaczonego przede wszystkim<br />
dla US Air Force, rozpoczął się w 2001 r. i zaowocował<br />
wprowadzeniem nowych aparatów do służby<br />
w roku 2007. Reaper charakteryzuje się niemal pięciokrotnie<br />
większą maksymalną masą startową od<br />
poprzednika (4760 kg w stosunku do 1020 kg),<br />
operuje na dwukrotnie większych wysokościach<br />
(do 15 km zamiast do 7,5 km), dysponuje znacznie<br />
większym zasięgiem (1900 km w stosunku do<br />
1100) i możliwościami przenoszenia uzbrojenia<br />
(1360 kg na sześciu węzłach podwieszeń). MQ-9<br />
był jednak maszyną zbyt ciężką i kosztowną, by<br />
mogła wejść do użycia w US Army. Z myślą o amerykańskich<br />
wojskach lądowych miała wkrótce powstać<br />
kolejna wersja rozwojowa Predatora. Gray<br />
Eagle, bo o nim mowa, był opracowywany równolegle<br />
z Reaperem, a do służby wszedł w 2009 r. I o ile<br />
jego maksymalna masa startowa, w porównaniu<br />
z eksploatowanymi obecnie wariantami Predatora,<br />
76 Wojsko i Technika • Styczeń <strong>2017</strong><br />
www.zbiam.pl