Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
20<br />
Tamar batiaSvili<br />
593 61 74 15<br />
294 69 77; qronikaqronika@gmail.com<br />
rubrika „yofilebis” stumaria<br />
cnobili qarTveli istorikosi,<br />
arqeologi da sazogado moR-<br />
vawe, iulon gagoSiZe, romelic<br />
2008-2009 wlebSi diasporis sak-<br />
iTxebSi saqarTvelos saxelmwifo<br />
ministrad muSaobda.<br />
_ batono iulon, arqeologi<br />
rogor moxvdiT xelisuflebaSi,<br />
rogorc diasporis saxelmwifo<br />
ministri? ramdenad mniSvnelovani<br />
iyo am saministros arseboba?<br />
_ es mixeil saakaSvilma gadawyvita,<br />
2008 wlis ianvarSi damibara<br />
da miTxra, amas vapireb da ifiqreo.<br />
davTanxmdi! axla es uwyeba aRar<br />
arsebobs, sagareo saqmeTa saministros<br />
SeuerTes. praqtikulad, marto<br />
viyavi, ministris aparati me<br />
Sevqmeni. am saministros arseboba<br />
mniSvnelovani iyo, jer erTi, imitom,<br />
rom, mogexsenebaT, bolo sami<br />
aTeuli wlis ganmavlobaSi Zalian<br />
bevri adamiani gavida saqarTvelodan,<br />
ZiriTadad, Sromisunariani<br />
xalxi, romelmac aq ver naxa samuSao.<br />
ar vilaparakeb imaze, xelovnebis<br />
muSakebi da mecnierebi<br />
rom wavidnen. aseT xalxs patronoba<br />
sWirdeboda, isini Zalian did<br />
rols TamaSobdnen saqarTvelosTvis,<br />
faqtobrivad, qveyana Sim-<br />
Sils gadaarCines. 2008-2009 wleb-<br />
Si, rodesac iq vmuSaobdi, maTgan<br />
qveyanaSi, yovelwliurad, miliardamde<br />
dolari Semodioda da Zalian<br />
mniSvnelovani wvlili SehqondaT<br />
qveynis ekonomikaSi. kacma<br />
rom Tqvas, diaspora amaze cota<br />
Zneli saTqmelia, es ufro xalxis<br />
migracia iyo, magram saministros<br />
ase erqva. Zalian mniSvnelovani<br />
roli Seasrula am saministrom<br />
ruseTTan konfliqtis dros _ 56<br />
qveyanasTan gvqonda yoveldRiuri<br />
kontaqti da Cveni aparati 24-saa-<br />
Tian samuSao reJimze iyo gadasuli.<br />
samjer SevZeliT, 30-ze met<br />
qveyanaSi yofiliyo organizebuli<br />
saprotesto gamosvlebi erTsa da<br />
imave dros. Cveni da Cveni diasporis<br />
damsaxureba iyo, Tundac,<br />
isic, rom ruseTSi putinma ver<br />
moaxerxa saqarTvelos sawinaaRmdego<br />
erTi gamosvlasc ki. masobriv<br />
gamosvlas vgulisxmob da ebraliZeebsa<br />
da maT msgavs gayidul miliarderebs<br />
ar vTvli, romlebic<br />
putins kudiT hyavs daWerili.<br />
xeli Segviwyo kidev erTma ram:<br />
iciT, rom ruseT-saqarTvelos<br />
omis win ruseTma, jer kidev, ivnisis<br />
bolos hakeruli Seteva moawyo<br />
saqarTveloze da rogorc saparlamento,<br />
aseve samTavrobo kontaqtebi<br />
mTlianad dablokili iyo.<br />
Cveni portali pirvel agvistos<br />
CairTo, romelsac 6 Tvis ganmavlobaSi<br />
vamzadebdiT, misi arsebobis<br />
Sesaxeb informacia ar hqondaT<br />
da, faqtobrivad, erTaderTi kontaqtis<br />
saSualeba iyo danarCen<br />
msofliosTan. mTeli msoflios<br />
yuradReba olimpiadisken iyo mimarTuli<br />
da ruseTs Cumad undoda<br />
Tbilisamde Semosvla. es dai-<br />
Zlia swori politikis Sedegad,<br />
rom 5 dRis ganmavlobaSi Cvenma<br />
jarma mTeli rusuli armia,<br />
romelic mravaljer aRemateboda<br />
Tavisi ZaliT Cvensas, SeaCera. Semdeg<br />
mTel msoflioSi saprotesto<br />
aqciebi movawyveT, jaWvic ki gavabiT.<br />
emigraciaSi wasul xalxs yvelaze<br />
metad is uWirs, rom iq gaCenil<br />
bavSvebs ena ekargebaT, maT,<br />
gansakuTrebiT, qarTuli enis maswavleblebi<br />
da saxelmZRvaneloebi<br />
sWirdebodaT, amasac vaxerxebdiT<br />
saTanado saministroebis daxmarebiT.<br />
TurqeTsa da ruseTSi cxovroben<br />
qarTvelebi, romlebic im<br />
qveynis moqalaqeebi arian, es namdvili<br />
diasporaa, maTi ZiriTadi<br />
Txovna iyo, rom cekvis ansamblebisTvis<br />
aRWurviloba Cagvetana da<br />
amaSic vexmarebodiT. Sexvedrebi<br />
mqonda 20-mde qveyanaSi da vcdilobdiT,<br />
rom iq mcxovrebi Cveni<br />
moqalaqeebis uflebebi daculi<br />
yofiliyo. Cemi dargi _ arqeologia,<br />
Zalian miyvars, Cemi cxovrebis<br />
ZiriTadi nawilic mas eZRvneba,<br />
magram qveyanas zogjer uWirs da<br />
adamiani Tu im qveynis moqalaqea,<br />
am saqmeSi unda CaerTos, amitomac<br />
wavedi am saministroSi. amiT Cems<br />
saqmes bevri ram daaklda, magram<br />
miuxedavad imisa, rom im wlebSic<br />
ki, roca saxelmwifo ministri<br />
viyavi, arqeologiuri kuTxiT ar<br />
Semiwyvetia muSaoba, eqspedicieb-<br />
Sic vmonawileobdi rogorc saqar-<br />
TveloSi, aseve mis farglebs gareT,<br />
maSin vimuSave swored qarTul<br />
Zeglebze kviprossa da azerbaijanSi.<br />
SeiZleba, arqeologias<br />
raRac mainc daaklda, magram vfiqrob,<br />
rom Cemi vali movixade. mixeil<br />
saakaSvilma damarwmuna, rom iq<br />
saWiro viyavi. cota sasacilo ki<br />
iyo, yvelaze asakovani gaxldiT.<br />
erTma rusma wigni dawera saakaSvilze,<br />
sadac weria, rom man axalgazrduli<br />
mTavroba Seqmna da<br />
erTi gamonaklisia iulon gago-<br />
SiZe, romelic asakovania, isic imitom,<br />
rom saakaSvili misi Svilebis<br />
megobariao. es aris absurdi!<br />
jer erTi, Cemi Svilebi saakaSvilze<br />
10 wliT ufrosebi arian da<br />
Tu icnoben, piriqiT, me gavacani<br />
erTmaneTs. saakaSvili adre gavicani,<br />
rodesac is opoziciaSi gadavida.<br />
80-ian wlebSi, isev da isev,<br />
imis gamo, rom guli mtkiva,<br />
saqarTveloSi Tu rame xdeba da<br />
minda, rom Cemi wvlili Sevitano am<br />
saqmeSi, erovnul moZraobaSic momiwia<br />
CarTva da zviad gamsaxurdiam<br />
mcxeTaSi prefeqtad gamagzavna.<br />
vuTxari, soflis meurneobis<br />
araferi gamegeba-meTqi, magram<br />
miTxra, mcxeTa saqarTvelos sasuliero<br />
centria, yvela stumari<br />
iq modis da kaci gvWirdeba,<br />
romelic saTanadod daxvdebao.<br />
erTi weliwadi iq vimuSave. SeiZleba,<br />
bevri veraferi gavakeTe, magram<br />
ar vnanob. mTavaria, xom vecade?<br />
_ kulturul memkvidreobaze<br />
visaubroT. sxva rom araferi vaxsenoT,<br />
gasul wels saydrisi daingra.<br />
dRes ra mdgomareobaSia Cve-<br />
ni kulturuli memkvidreoba?<br />
_ zogs hgonia, rom arqeologia,<br />
kulturuli memkvidreoba da<br />
masze zrunva aris qveynisTvis<br />
fufuneba, es tyuilia! piriqiT,<br />
saqarTvelo Rataki qveyanaa, arc<br />
navTobi gvaqvs da arc gazi, oqroo,<br />
iZaxe da mTel saqarTveloSi oqros<br />
gaTvlil-gamoTvlili raodenoba,<br />
sul, 70 tonaa. SedarebisTvis:<br />
ruseTSi, yovelwliurad, 2000 tonas<br />
iReben, samxreT afrikaze da sxvaze<br />
rom ar vilaparakoT. Cveni<br />
simdidrea buneba da istoria, Cveni<br />
warsuli, e. i. kulturisa da<br />
bunebis Zeglebi, es aris Cveni ZiriTadi,<br />
mTavari kapitali. iseT<br />
qveynebSi, rogoric saqarTveloa,<br />
kulturulma memkvidreobam Semosavali<br />
unda moitanos. kulturuli<br />
da, maT Soris, arqeologiuri<br />
memkvidreoba iseTi ram aris,<br />
romelic Tu saTanado organizeba<br />
iqneba, Semosavals moitans, garda<br />
imisa, rom arqeologia qveynis imijis<br />
Semqmnelia. yvela Camosuli<br />
pirvelad muzeumSi midis da siZveleebi<br />
ainteresebs. gamokiTxviT<br />
dadgenilia, rom, magaliTad, SeerTebuli<br />
Statebidan yoveli mesame,<br />
romelic qveynidan gadis, ambobs,<br />
rom siZveleebis sanaxavad midis.<br />
im qveyanis moqalaqes, romelsac<br />
250 wlis istoria aqvs, mas ainteresebs<br />
qveyana, romelsac 2500,<br />
5000 da ufro didi xnis istoria<br />
aqvs. amis sanaxavad modian da qveyanaSi<br />
fuls toveben. turizmis gan-<br />
iulon gagoSiZe:<br />
`saydrisSi<br />
is moxda, rac<br />
Talibanma<br />
avRaneTSi<br />
gaakeTa!~<br />
viTareba damokidebulia imaze,<br />
rogor uvli Seni kulturis Zeglebs.<br />
am kuTxiT CvenTan mZime<br />
mdgomareobaa. gvaqvs kanoni kulturuli<br />
memkvidreobis dacvis<br />
Sesaxeb, ar aris cudi kanoni, magram<br />
bevri ramiT naklulia.<br />
_ ufro konkretulad?<br />
_ jer erTi, dRemde ar aris<br />
miRebuli kanonqvemdebare aqtebi,<br />
romelic unda mieRoT da romlis<br />
armiRebiT TviTon kanoni ver<br />
muSaobs. garda amisa, am kanonmdeblobaSi<br />
erTi sityviTac ki ar<br />
aris naTqvami kulturuli land-<br />
Saftis Sesaxeb. ra aris kulturuli<br />
landSafti? buneba RmerTma<br />
Seqmna, magram am bunebaSi adamiani<br />
ereva da mas gardaqmnis _ tyes gaCexs,<br />
gaanadgurebs, raRacas aaSenebs<br />
da yalibdeba erToblioba, rasac<br />
dRes hqvia TuSeTi, xevsureTi<br />
Tavisi SatiliTa da mucoTi, svane-<br />
Ti Tavis koSkebiT, es aris saocreba,<br />
sadac TeTnulds, Sxaras, uSbas<br />
xedav da koSkebi dgas, es aris kulturuli<br />
landSafti, romelic<br />
erTxel ar aris naxsenebi ZeglTa<br />
dacvis Sesaxeb kanonSi, arada, mas<br />
dacva sWirdeba. sazareli magali-<br />
Ti gvaqvs, romlis Sesaxeb patriarqsac<br />
movaxsene: svaneTSi, am SesaniSnav<br />
samyaroSi, erTi gegmiT<br />
oTxi TeTrgumbaTiani eklesia<br />
aaSenes. 10 saukuneze metia iq eklesiebs<br />
aSenebdnen, savsea svaneTi<br />
eklesiebiT da ase TeTrad gamor-<br />
Ceuli arc erTi ar aris, sul Secvala<br />
iqauroba, es aris danaSauli!<br />
_ sapatriarqos gareSe xom ar<br />
moxdeboda taZrebis mSenebloba?<br />
_ ar unda xdebodes, radgan patriarqis<br />
brZanebiT specialurma<br />
sabWom unda imsjelos, romlis<br />
wevri didi xnis ganmavlobaSi<br />
viyavi. 12 episkoposi eswreboda<br />
patriarqTan miRebas da iq vTqvi es<br />
ambavi. ar SeiZleba amis gakeTeba,<br />
es aris qveynis winaSe danaSauli.<br />
is, rac agreTve varZiaSi moxda,<br />
saeklesio siwmindeebzea laparaki,<br />
ki batono, vimsjeloT, vilaparakoT,<br />
rac eklesiaSi Sedis, imis xelis<br />
xleba ar SeiZleba, magram yvelafers<br />
aqvs Tavisi dro. xSirad<br />
vlaparakobT bediis barZimis<br />
Sesaxeb. bediis barZimi ar aris bar-<br />
Zimi, is aris barZimis garsakravi,<br />
Cveulebrivi milia da masSi verafers<br />
Caasxam. TviTon barZimi<br />
ukve aRar arsebobs, amiT SeuZlebelia<br />
saeklesio wesis Sesruleba,<br />
is muzeumSi unda idos. daarqvi<br />
saeklesio muzeumi, romelic<br />
yovelTvis arsebobda, is iq unda<br />
iyos. igive emarTeba ferwerasac.<br />
rogor SeiZleba, anCisxatTan<br />
sanTlebi daanTo, is or kviras ver<br />
gaZlebs, es aris VI saukunis ficarze<br />
emkaustikiT daxatuli xati.<br />
arc erTi gamocema ar aris msoflioSi,<br />
sadac macxovris xelTuqmnel<br />
xatzea laparaki, rom es xati<br />
ar iyos moxseniebuli. gaakeTon,<br />
batono, asli, romelsac igive madli<br />
aqvs, rac dedans da masTan<br />
ilocon, es unda iyos muzeumSi,<br />
amaze kamaTic ki ar SeiZleba!<br />
varZiis patara eklesiaSi, romel-<br />
Sic Tamarisa da giorgi mesamis<br />
portretebia gamosaxuli, rogor<br />
SeiZleba iq sanTlebis danTeba, ar<br />
mesmis! ar unda dagvaviwydes, rom<br />
monasterSi mcxovrebi berebi arian<br />
adamianebi da maT yvelanairi<br />
sayofacxovrebo pirobebi sWirdebaT.<br />
varZias, rac gadarCa, fasadi<br />
hqonda, wina mxare sul Camoqceulia.<br />
SeiZleba, kanalizaciis<br />
gareSe arsebobdes, Tundac, monasteri?<br />
yvelafers aqvs Tavisi adgili<br />
da dro, maT Soris, yavli gasdis<br />
aseT raRacasac. is kidev gan-<br />
Zia. ki, saeklesio qonebaa, magram<br />
SviliSvilebic xom gveyoleba da<br />
imaTi Svilebi, imaTTvis unda SevinaxoT,<br />
gafrTxileba sWirdeba.<br />
rom amboben, varZiaSi dacva ar<br />
iyoo, ratom ar iyo? imitom, rom<br />
xanZarsawinaaRmdego dacva reaqcias<br />
iZleva anTebul sanTlebze da<br />
amitom iq saerTod ar CaurTavT.<br />
latalis macxvariSis 1147 wlis<br />
freskul warweraSi winamZRvari<br />
wers: „vinc am eklesiis mamasaxlisi<br />
iyos, kuamlisgan SeikrZaleT<br />
xatuli, raTa feri ar dahkaros”.<br />
maSin esmodaT, rom iq ar SeiZleba<br />
cecxlis danTeba.<br />
_ xom ar fiqrobT, rom am mimarTulebiT<br />
gadasaxedia saxelmwifosa<br />
da eklesias Soris SeTanxme-<br />
ba?<br />
_ gadasaxedi ki ara, Sesasrulebelia.<br />
iq bevri rame weria, romelic<br />
ar Sesrulda. im komisias,<br />
romelmac konkretulad yvela<br />
Zeglze unda izrunos, ar umuSavia.<br />
_ saydrisze visaubroT...<br />
_ saydrisSi is moxda, rac Talibanma<br />
avRaneTSi gaakeTa, rodesac<br />
budas kolosaluri qandakeba<br />
aafeTqa da daangria, is, rac eray-<br />
Si da siriaSi am bolo dros moxda,<br />
magram iq eqstremistebma gaakeTes<br />
da aq _ xelisuflebam! amitom<br />
es ufro didi danaSaulia, vidre<br />
_ is. es aris danaSauli, romlis<br />
gamarTleba da patieba ar Sei-<br />
Zleba!<br />
_ sanam saydriss aafeTqebdnen,<br />
xelisuflebis mxridan mimdinareobda<br />
Tu ara raime saxis konsultaciebi<br />
am dargis special-<br />
istebTan, mecnierebTan?<br />
_ amaze laparaki adrec iyo,<br />
rodesac „aremji goldi” Semovida,<br />
kulturis saministroSi damiZaxes.<br />
maSin am kompanias saydrisi<br />
logoSi hqonda gatanili, rogorc<br />
saxe uZvelesi oqros sabadosi. iyo<br />
saubari, rom saydriss statusi<br />
Secvloda, nu iqneba erovnuli<br />
mniSvnelobis, mivceT Ceulebrivi<br />
arqeologiuri Zeglis statusio.<br />
maT avuxseni, rom Cven ar gvqonda<br />
Secvlis ufleba. kulturis ministrs<br />
Zeglis statusis miniWebis<br />
ufleba aqvs, magram moxsna unda<br />
moxdes mTavrobis sxdomaze, amas<br />
ufro maRali instancia akeTebs.<br />
mere mivxvdi, rac xdeboda, erovnuli<br />
Zeglis dangrevisTvis patimrobaa<br />
da Cveulebrivi Zeglis ganadgurebisTvis<br />
_ jarima. e. i. ma-<br />
Sin ukve apirebdnen saydrisis ganadgurebas.<br />
rodesac aseTi Zegli<br />
gaqvs, simarTle rom ar iyos, unda<br />
moigono da Cven ra gavakeTeT!!!<br />
TviTon es obieqti rom dagvetovebina,<br />
qveynisTvis Semosavali aTjer<br />
ufro meti iqneboda, vidre iq mopovebuli<br />
oqro mTlianad iZleva.<br />
ha-ha, 10 milioni misces saqarTvelos.<br />
ar geubnebiT, rasac amoi-<br />
Reben. rogorc me vici, sul 20<br />
tona oqroa naangariSebi 300 ha-ze<br />
da amis farTobi iyo 1 ha-ze naklebi.<br />
SeiZleboda amis datoveba<br />
20 N2 (179) 24.01-30.01.2017 w.