Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
MAKALE<br />
92<br />
oluşturmak için motifler yerleştirilir. Yünlerin üzerine<br />
hafif ılık su ile ıslatılıp elyaf hasır kalıp ile birlikte rulo<br />
yapılır. Rulo yapılarak iple sarılan hasıra bir saat<br />
kadar “tepme” işlemi yapılır, uygulanan basınçla,<br />
liflerin birbirine kenetlenmesi sağlanır. Ardından hasır<br />
kalıp açılır ve ham keçenin “pişirme” aşamasına<br />
başlanır. Elle veya dirsekle yapılan bu işlem sıcak ve<br />
nemli bir ortamda, birbirine tutunmuş elyaf sıcak su,<br />
el veya dirsekle uygulanan basınç yardımıyla iyice<br />
kenetlenmesinin sağlanır. En son aşamada rulo açılır<br />
ve keçenin elyaf kalınlığı kontrol edilir, keçe yıkanır<br />
ve tekrar sıkı bir rulo yapılır “dizleme” daha sonra<br />
“kollama” adı verilen son işlem uygulanır. Rulo yere<br />
dik bir konumda bekletilip, içinde kalan suyun iyice<br />
süzülmesi sağlanır ve asılarak kurutulur. Keçenin<br />
kullanım alanı son derece geniştir. Motif ve renk açısından<br />
da çeşitlilik gösteren keçe daha çok kırmızı,<br />
mavi, lacivert, yeşil, mor, kahverengi veya hayvanın<br />
kendi yün renkleri ile oluşturulur. Keçe işlemeciliğinde<br />
en çok çiçek, baklava dilimi, dama, gül, badem,<br />
koçboynuzu, kafes, yıldız, kuş, cami, mihrap ve ibrik<br />
motifleri kullanılmıştır. İslam öncesi dönemlerin hayvan<br />
mücadeleleri, süvariler gibi gerçekçi anlatımların<br />
yanında, mitolojik hayvanlar da kullanılmıştır.<br />
İslamiyet’in kabulünün ardından koçboynuzu, kafes<br />
gibi stilize edilmiş motifler kullanılmaya başlanmıştır.<br />
Aynı zamanda düz renk keçe, üstüne işlemeler<br />
yapılarak da kullanılmıştır. Günümüzde ise “Islak<br />
keçe” yapımı ve “Kuru keçe” yapımı olmak üzere iki<br />
yeni teknik sayesinde geleneksel tepme keçe yapımı,<br />
kolaylaşmıştır. Geleneksel tepme keçe desen<br />
oluşturma teknikleri, günümüz keçeye uygulanan<br />
desen oluşturma tekniklerinden farklı değildir. Ancak<br />
sanatçıların keçe çalışmalarında ve hobi ürünü<br />
olan keçelerde farklı materyallerin ve desenlerin<br />
kullanılmasıyla unutulmaya başlanan keçe sanatını<br />
yeniden tercih edilmesine neden olmuştur.<br />
neden olmuştur. Keçe sanatı sadece hammadde,<br />
teknolojik gelişimlerden etkilenmemiş bu uzun<br />
zaman içerisinde sanat akımları ve farklı disiplinlerle<br />
de etkileşim içinde olarak, sanatçıların birbirinden<br />
özgün eserler çıkarmasını kolaylaştırmıştır. Keçeyle<br />
çalışan Dünya sanatçıları teknolojik gelişmelere<br />
paralellik göstererek hayal güçlerini, yeteneklerini<br />
teknik ve malzemeye yansıtarak günümüzün<br />
çağdaş Keçe Sanatının sürdürebilirliğini sağlamışlardır.<br />
Farklı disiplinlerdeki sanat dallarında olduğu<br />
gibi Keçe Sanatında da tasarımlar da; renk, form,<br />
doku gibi öğeler, tasarımın ilkeleriyle birleşerek yeni<br />
kompozisyonlar ortaya çıkmıştır. <strong>Tekstil</strong> sanatında<br />
dönüm noktası, Bauhaus Okuludur. İlk temsilcileri;<br />
Anni Albers, Otto Berger, Gunta Stözl’dür. Bu isimler,<br />
tekstil sanatına farklı bir bakış açısı kazandırmıştır.<br />
Artık malzeme, teknik ve sanatsal görüntü açısından,<br />
ön planda kavramsal yaklaşımlar ortaya çıkmış<br />
olmalarıyla tekstil sanatı geleneksel sanat kapsamından<br />
çıkmıştır. Günümüzde değişik malzemeler, el işi<br />
ve makina teknikleri kullanılarak, üç boyutlu yada<br />
enstalasyon grubuna girmiş kavramlaşmış sanatsal<br />
eserler üretilmektedir. Sanatçı, kavramsal fikirle<br />
yorumladığı eserini üretirken, malzeme serbestliği,<br />
boyut ve teknik çeşitlilik onun çok yönlü çalışmasına<br />
olanak sağlamıştır. Keçe sanatını farklı tekniklerle<br />
kullanan sanatçılar yanında geleneksel yöntemlerde<br />
farklı desen anlayışı içerisinde yorumlayan<br />
sanatçılarda bilinmektedir. Dünya da kavramsal<br />
keçe eserler üreten birçok sanatçı vardır. Bunlardan<br />
Avrupa ve Amerika’da keçe sanatı ile eser üreten<br />
birçok sanatçıdan bazıları ise; Andrea Graham, Molly<br />
Williams, Janice Arnold, Marjolein Dallinga, Jorie<br />
Johnson, Lisa Klakulak, Andrea Graham, Jo Neil,<br />
Moira West, Gladys Paulus, Jenny Pepper, gibi birçok<br />
sanatçı farklı malzeme ve tekniklerde muhteşem<br />
TEKSTİL & TEKNİK | ŞUBAT | FEBRUARY | <strong>2018</strong><br />
2. GELENEKSEL KEÇE SANATININ ÇAĞDAŞ SANAT<br />
ALGISI İÇERİSİNDE YENİDEN YORUMLANMASI<br />
Keçe sanatının tarihsel sürecine baktığımızda işlevsel<br />
özelliklerinin yanı sıra, estetik kaygı da güden bir<br />
sanat olarak karşımıza çıkmaktadır. Orta Asya’dan<br />
Anadolu topraklarına gelen Türkler bu bölgelerde<br />
var olan el sanatları ile kendilerine ait el sanatlarını<br />
sentezlemişlerdir. Böylelikle Selçuklu ve Osmanlı<br />
döneminde varlığını sürdüren Keçe Sanatı, Endüstri<br />
devrimde görülen teknolojik gelişimlerle, tekstil<br />
ürünlerin de görülen gerek üretim aşaması gerekse<br />
hammadde ve malzemeler de çeşitlik göstermiştir.<br />
Geleneksel Keçe Sanatının hammaddesi hayvansal<br />
elyaftır. Ancak Endüstri Devrimine kadar sadece<br />
doğal elyafla üretilen eşyaları kullanan insan, endüstri<br />
devrimle yapay ve sentetik elyafla tanışmıştır.<br />
<strong>Tekstil</strong> alanında görülen gelişimler, tekstile bağlı el<br />
sanatlarının da değişime neden olmuştur. Böylelikle<br />
Osmanlının son yıllarında ve Cumhuriyet Döneminde<br />
de varlığını sürdüren keçe sanatına olan ilgi gün<br />
geçtikçe azalmıştır. Günümüzde artık Keçe Sanatı<br />
geleneksel yöntemler yanında, bilimsel ve teknolojik<br />
gelişimlerle teknikler ve malzemelerin çeşitlenmesine<br />
Resim.1.: Molly Williams - ‘I am content’,<br />
30cm x40cm x40cm, Prism 2011 (http://<br />
www.textileartist.org/memory-and-metaphor-molly-williams/,<br />
04.03.2016)<br />
Resim.3.: JOE NEİL, Lazer Kesim<br />
Keçe Çalışması (http://www.textileartist.org/5-contemporary-felt-textile-artists/<br />
2016).<br />
Resim.2.: Andrea Graham, Keçe<br />
Çalışması (http://www.textileartist.<br />
org/5-contemporary-felt-textile-artists/<br />
2016).<br />
Resim.4.: Gladys Paulus, Keçe Çalışması<br />
(http://www.textileartist.<br />
org/5-contemporary-felt-textile-artists/<br />
2016).