You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Władimir Bieszanow<br />
Wyzwolenie Krymu trwało od 8 kwietnia do 12 maja 1944 r. Wojska sowieckie zaatakowały pozycje niemieckie<br />
z północy, z przesmyku perekopskiego i ze wschodu, z Półwyspu Kerczyńskiego.<br />
Działania bojowe<br />
na Krymie 1943-1944 r.<br />
Do jesieni 1943 r. sytuacja na froncie<br />
sowiecko-niemieckim zasadniczo zmieniła<br />
się na korzyść Armii Czerwonej.<br />
W połowie października Front Południowy<br />
generała-pułkownika Fiodora<br />
I. Tołbuchina szturmował Wał Wschodni<br />
na rzece Mołoczna, przykrywający podejścia<br />
do Krymu od północy, a Front<br />
Północnokaukaski generała armii Iwana<br />
J. Pietrowa oczyścił z przeciwnika<br />
Półwysep Tamański i ponownie wyszedł<br />
na Cieśninę Kerczeńską. W Zarządzie<br />
Operacyjnym Sztabu Generalnego<br />
Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej<br />
znów wyjęto mapy Krymu.<br />
Podczas omawiania różnych wariantów dalszych<br />
działań część oficerów złożyła wniosek, by na razie<br />
Krymu nie zdobywać, lecz izolować tam przeciwnika<br />
i uwolnić dużą część wojsk dwóch frontów, kierując<br />
je do działań na innych kierunkach. Byłaby to najlepsza<br />
decyzja. Półwysep, wąskie podejścia do którego łatwo<br />
można było zamknąć, nie stanowił bazy, z której można<br />
by było wykonać uderzenie, tym bardziej, że siły<br />
17. Armii – 3 dywizje niemieckie i 7 rumuńskich – były<br />
niewystarczające do prowadzenia działań zaczepnych.<br />
Nie bez powodu niemieccy żołnierze żartowali, że „Krym,<br />
to gotowy obóz jeniecki”. Jednak byłoby to podejście<br />
niesowieckie. Stalinowską strategię wojenną wyróżniała<br />
zasada, że: „Jeśli się powiedziało A, to trzeba powiedzieć<br />
4<br />
B”. Dlatego punkt widzenia „izolacjonistów” został odrzucony<br />
z powodów zasadniczych: tylko szturm. Problem<br />
można było rozpatrywać tylko na jednej płaszczyźnie:<br />
„W jaki sposób zdobyć półwysep”.<br />
22 września na zapytanie Kwatery Głównej (Stawki)<br />
Najwyższego Naczelnego Dowództwa swoje zdanie<br />
na ten temat przedstawił marszałek Aleksander M. Wasilewski.<br />
Jego pomysł polegał na tym, żeby wojska Frontu<br />
Południowego, jednocześnie z obejściem Melitopola<br />
od południa szybko zdobyły Siwasz, Perekop, Dżankoj<br />
i wdarły się na Krym „na plecach” przeciwnika. By było<br />
to możliwe należało wzmocnić armie Tołbuchina wojskami<br />
Frontu Północnokaukaskiego. Oprócz tego,<br />
w rejonie Dżankoju powinien zostać wysadzony desant<br />
powietrzny i morski w celu wyjścia na tyły przeciwnika<br />
broniącego Siwaszu i wykonania uderzenia w kierunku<br />
północnym, by spotkać się z wojskami Frontu Południowego.<br />
Jednak przegrupowanie całego frontu to sprawa<br />
kłopotliwa. Dlatego zamiast zmasowanego uderzenia<br />
sił na jednym kierunku, podjęto decyzję, by jednocześnie<br />
z przełamaniem obrony pod Prerekopem<br />
forsować Cieśninę Kerczeńską.<br />
Desant kerczeńsko-eltigenski<br />
12 października generał Pietrow, po otrzymaniu odpowiedniej<br />
dyrektywy Stawki, wydał wojskom frontu rozkaz<br />
przeprowadzenia wspólnie z Flotą Czarnomorską<br />
i Azowską Flotyllą Wojenną operacji desantowej w celu<br />
opanowania Półwyspu Kerczeńskiego. Początkowo<br />
Pietrow przewidywał wysadzenie dwóch armii na szerokim<br />
froncie, to jest nie tylko w Kerczu, ale i w rejonie<br />
Jałty, Ałuszty albo nawet bezpośrednio w Sewastopolu,<br />
by zmusić przeciwnika do rozśrodkowania wojsk. Jednak<br />
okazało się to niemożliwe ze względu na opłakany<br />
stan floty. Już doświadczenie operacji kerczeńsko-<br />
-fieodosijskiej 1941 r. pokazało, że tak złożone działania<br />
bojowe przerastają możliwości sowieckich strategów<br />
morskich. Wtedy, w warunkach absolutnego sowieckiego<br />
panowania na morzu i w powietrzu, zginęła<br />
prawie połowa desantu i wiele jednostek pływających,<br />
zostały uszkodzone praktycznie wszystkie biorące<br />
udział w operacji okręty bojowe. Fatalnie wyszła także<br />
noworosyjska operacja desantowa, w wyniku której<br />
wiceadmirał Filip Oktiabrski został zwolniony ze stanowiska<br />
dowódcy Floty Czarnomorskiej i wyznaczony<br />
na dowódcę Amurskiej Flotylli Wojennej. 23 kwietnia<br />
1943 r. dowódcą Floty Czarnomorskiej został<br />
wiceadmirał Lew Władymirski.<br />
Jesienią 1943 r. możliwości do prowadzenia dużej<br />
operacji desantowej były jeszcze mniejsze. Nie było<br />
w ogóle środków transportowych i sprzętu specjalnego<br />
umożliwiającego desantowanie. W ciągu dwóch<br />
lat wojny Flota Czarnomorska poniosła ciężkie, niemożliwe<br />
do uzupełnienia straty: 1 krążownik, 3 lidery,<br />
11 niszczycieli, 28 okrętów podwodnych, dziesiątki<br />
kutrów, setki pomocniczych jednostek pływających<br />
i uzbrojonych statków transportowych. Dosłownie<br />
w przeddzień, 5 października, trzech dowódców floty<br />
– admirałowie Kuzniecow, Władymirski i Jelisiejew<br />
– wysłało zespół okrętów w składzie: lider Charków,<br />
niszczyciele Biesposzczadnyj i Sposobnyj, w celu dokonania<br />
ataku na Jałtę. Przy tym planowanie operacji<br />
było ignoranckie i zbrodnicze. Po ostrzale wybrzeża,<br />
w wyniku którego zginęło kilku mieszkańców miasta<br />
i ani jeden żołnierz przeciwnika, okręty rankiem zmieniły<br />
kurs na powrotny do bazy. 6 października, w trakcie
Change language