ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΠΥΡ. ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ (1903-1984) ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
60<br />
Ἀριθμός<br />
Διάλεξη στούς σπουδαστές τῆς Παιδαγωγικῆς Ἀκαδημίας Ἰωαννίνων ἀπό τόν καθηγητή<br />
τῶν Μαθηματικῶν τοῦ Γυμνασίου Θηλέων Ἰωαννίνων κ. Ἰω. Παπαδᾶτο.<br />
(Δ/ντές Ἀκαδημίας Γεράσιμος Κοκκίνης, 30-11-35<br />
Εὐάγγ. Παπανοῦτος 28-2-40)<br />
Τά Μαθηματικά λέγει ὁ Ἀριστοτέλης εἶναι ἡ ἐπιστήμη τῆς ἀναλογίας καί τῆς<br />
τάξεως. Ἐξετάζει δηλαδή τά μεγέθη πού μποροῦν νά μετρηθοῦν καί νά παρασταθοῦν<br />
μέ ἀριθμούς καί μόνο αὐτά, συγχρόνως ἐξετάζει καί τό σχῆμα τῶν διαφόρων<br />
σωμάτων καί τούς διάφορους σχηματισμούς πού μεταξύ των γίνονται. Ἀλλά<br />
γιά νά μετρήση κανείς μεγέθη πρέπει νά τά τακτοποιήση, νά τά βάλη σέ τάξη.<br />
Χωρίς τάξη δέν ὑπάρχει μέτρηση, λέει κάπου ὁ Λάϊμπνιτζ.<br />
Παρακολουθώντας τό ἔργον τῶν Μαθηματικῶν θά δοῦμε πώς παρουσιάζονται μέ<br />
χαρακτῆρα ὁλότελα διαφορετικόν ἀπό τίς ἄλλες ἐπιστῆμες. Κάθε τί πού πραγματεύονται<br />
καί τό φέρουν σέ τέλος τό κάνουν μέ μόνη τή λογική χωρίς τό πείραμα,<br />
ἄν ἐξαιρέσουμε ἐλάχιστα στοιχεῖα πού παίρνη γιά πρῶτες ἔννοιες, πού θέλουν νά<br />
ἔχουν σύμφωνα μέ τήν ἐποπτεία τοῦ ἐξωτερικοῦ κόσμου. Μέ τίς ἀρχές αὐτές ἡ<br />
Μαθηματική ἐπιστήμη προχωρεῖ πάντα χωρίς νά ὀπισθοδρομεῖ γιατί δέ συνδέεται<br />
μέ πλάνες καί προκαταλήψεις καί δέν ἐξαρτᾶται ἀπό ἄλλες ἐπιστῆμες πού<br />
ὀφείλουν τήν ὕπαρξή τους στόν ἐξωτερικό κόσμο. Οἱ ἄλλες ἐπιστῆμες βασιζόμενες<br />
στήν παρατήρηση ἐπιδέχονται τελειοποίηση καί μεταβολή σέ κάθε εὐκαιρία πού<br />
νέα στοιχεῖα θά παρουσιαστοῦν. Αὐτός εἶναι ὁ λόγος πού ἔκανε τόν Καρτέσιο νά<br />
θέλη νά ἐκφράση ὅλα τά φυσικά φαινόμενα σέ σύνολο μαθηματικῶν σχέσεων. Ἡ<br />
ἀκρίβεια τῆς ἐπιστήμης εἶναι περιττό νά ἐξαρθῆ ἀφοῦ ὅλοι ξέρουμε πώς γιά νά<br />
χαρακτηρίσουμε ἕνα πρᾶγμα πού ἔγινε μέ αὐστηρή λογική, λέμε πώς ἔγινε μέ<br />
μαθηματική ἀκρίβεια.<br />
Ὅσο γιά τή μορφωτική ἀξία τῶν Μαθηματικῶν, σημειώνω ὅτι ὁ μεγάλος μαθηματικός<br />
Ἀμπέρ λέγει πώς εἶναι ἀναμφισβήτητο ὅτι μέ τά Μαθηματικά πρέπει ν᾿<br />
ἀρχίζει ἡ σειρά τῶν γνώσεων τοῦ ἀνθρώπου γιατί ἐκτός τῶν προτερημάτων πού<br />
εἴπαμε, στηρίζονται καί σέ περιορισμένο ἀριθμό ἀπό πρωταρχικές βασικές ἰδέες.<br />
Ὁ Πλάτων λέγει στούς Νόμους «ἕν οὐδέν δύναμιν ἔχει παίδειον μάθημα, ὡς ἡ περί<br />
τούς ἀριθμούς διατριβή· τό δέ μέγιστον ὅτι τόν νυστάζοντα καί ἀμαθῆ φύσει<br />
ἐγείρει καί εὐμαθῆ καί μνήμονα καί ἀγχίνουν ἀπεργάζεται».<br />
Τά Μαθηματικά εἶναι πρότυπο γιά τίς ἄλλες ἐπιστῆμες, γιατί θεμελιώνονται μέ τίς<br />
πιό ἀσφαλεῖς καί καλύτερες ἀρχές καί γι᾿ αὐτό οἱ Ἕλληνες τά θεωροῦσαν κατ᾿<br />
ἐξοχήν Ἐπιστήμην.<br />
Ἔχουν μιά χαρακτηριστική αὐτοτέλεια καί αὐτάρκεια. Μπορεῖ κανείς νά σπουδάση<br />
τήν Μαθηματική ἀλήθεια χωρίς νά ζητήση βοήθεια ἀπό τίς ἄλλες ἐπιστῆμες, ἐνῶ<br />
οἱ ἄλλες συχνότατα ζητοῦν τήν βοήθειά τους. Ἡ Φυσική, ἡ Μηχανική, ἡ Ναυπηγι-
Change language