نمایش و ارزش: کار تئاتر در نقد اقتصاد سیاسی کارل مارکس

گروه تئاتر ا گزیت ‏‐شبریبررین مبریبررزانژاد ‏بمنبممایش و ارزش | کار تئاتر در نقد اقتصاد سیاسی کارل مارکس مایکل شبنیبنن بویل
متناقض می بیند،‏ برای تئاتر و ‏مجممججموعه های متعدد مناسبات اجتماعی که آن را پشتیبابىنبىی می کند
ضروری است.‏ ‏بجنبجخستبنیبنن ‏مجممججموعه ی مناسبات زمابىنبىی گسبرتبررش می یابد که ‏بمنبممایش به مصرف ‏مجممجخاطب برسد
‏«همھهممچنان که اجرا می شود.»‏ (۵١) این امر مستلزم آن است که ‏مجممجخاطب به سراغ ‏بمنبممایش به عنوان
ابزاری برای برآوردن نیاز یا خواسته ای بیاید،‏ که در این صورت ‏بمنبممایش ‏«خریداری می شود تا به
عنوان ارزش کاربردی مصرف شود.»‏ (۵٢) از آبجنبججا که ‏مجممجخاطبان ‏بمنبممایش را مستقیم مصرف می کنند
‏بمنبممی توانند از آن استفاده کنند تا ارزشی را که برایش پرداخت کرده اند افزایش دهند.‏ به عبارت
دیگر،‏ ‏مجممجخاطب ‏بمنبممی تواند ‏بمنبممایش را به عنوان کالای سرمایه داری که ارزش اضافىففىی تولید می کند ‏مجممججدداً‏
به فروش برساند.‏ دومبنیبنن ‏مجممججموعه ی مناسبات اجتماعی هنگامی به وجود می آید که کسی نبریبرروی کار
بازیگر را خریداری کند اما نه برای مصرف آن به عنوان خدمت شخصی بلکه برای فروش آن به
‏مجممجخاطب به عنوان کالا.‏
تصور کنید که من ‏بمنبممایشی را برای جشن تولدم در آینده ی نزدیک سفارش دهم.‏ از آبجنبججا که
‏مجممجحتوای ‏بمنبممایش اهمھهممیبىتبىی ندارد،‏ می تواند گزیده ای از مونولوگ های مورد علاقه ام از شکسپبریبرر باشد یا
یک ماراتن هبرنبرری.‏ اما فرض کنید هیچ کس به جشنم نیاید.‏ در چنبنیبنن موردی،‏ من مانده ام و
بازیگری که استخدام کرده ام تا فقط برای من اجرا کند،‏ و من با خدمات او به عنوان راهی برای
برآوردن خواسته ام برخورد می کنم ‏‐که در این مثال پرت کردن حواسم از چبریبرزی است که به
نظر وضعیت اسفبار دوسبىتبىی هابمیبمم می رسد.‏ من بازیگر را استخدام نکرده ام که سودی کسب کنم،‏
و کار او در زمان رخ دادن از ببنیبنن می رود.‏ پولىللىی که به بازیگر پرداخت کرده ام شکل سرمایه به
خود ‏بمنبممی گبریبررد،‏ چرا که این مزد را پرداخته ام تا خواسته ای را برآورده کنم،‏ نه این که ارزش
اضافىففىی تولید کنم.‏
اما فرض کنید کمی بعدتر که به شدت ‏بجتبجحت تاثبریبرر این بازیگر در جشن تولدم قرار گرفته ام،‏ او را
دوباره استخدام می کنم،‏ اما این بار برای آن که ‏همھهممان ‏بمنبممایش را برای کسابىنبىی اجرا کند که از من
بلیت می خرند تا آن را ‏بمتبمماشا کنند.‏ حال من خدمات بازیگر را به کار گرفته ام،‏ نه برای لذت
شخصی خودم،‏ بلکه به عنوان فرمی از ‏مجممجحصول که امیدوارم سودی به هم بزند.‏ من با سرمایه بر
روی نبریبرروی کار بازیگر سرمایه گذاری می کنم،‏ با هدف این که از طریق فروش بلیت،‏ مبریبرزان ارزش
اولیه ای را که قرار داده بودم بازگردانده و افزایش دهم.‏ در هر دو موقعیت،‏ کار واقعی ابجنبججام
شده از نظر روانشناسی یکی است.‏ با این حال،‏ مناسبات اجتماعی میان من و بازیگر از نظر کیفی
تفاوت دارد.‏ در جشن تولدم ‏بمنبممایش یک خدمت شخصی است که هزینه اش را مستقیماً‏ از درآمد
موجودم پرداخته ام‐کار غبریبررتولیدی است.‏ در مورد دوم،‏ ‏بمنبممایش تبدیل به کالای سرمایه داری
می شود که با سرمایه خریداری می کنم تا برای سود به دیگران بفروشم‐کار تولیدی است.‏
این واقعیت که کار بازیگر می تواند هم زمان هم تولیدی باشد و هم غبریبررتولیدی،‏ ارتباطی به
کارش به معنای واقعی کلمه ندارد،‏ بلکه مربوط به مناسبات اجتماعی حاضر است.‏ این هم زمابىنبىی
٢١