Fachowy Instalator 2019/3

www.fachowyinstalator.pl 

CZERWIEC 2019 NAKŁAD 6000 EGZ. WYDANIE NUMER 3/2019

i hoteli 

Nowoczesna klimatyzacja Haier 

Nowa funkcja Self Clean 

Innowacyjna technologia 

 

 

 

 

 

Refsystem Sp. z o.o. 

+48 695 930 647 haier@haier-ac.pl www.haier-ac.pl

R. 

OD REDAKCJI 

Ponoć lepsze jest wrogiem dobrego. Ale czy zawsze? Czy każda wymiana np. urządzenia 

na model nowszej generacji ma oznaczać kłopoty? W założeniu taka zmiana 

ma przynieść różnorodne korzyści, takie jak choćby oszczędność energii, możliwość 

indywidualnego sterowania czy łatwość obsługi. Niestety, często to „lepsze”, 

odbieramy jak stos kłopotów, ponieważ musimy nauczyć się montować, programować 

i obsługiwać te wszystkie innowacje. Bronimy się więc przed nowościami, 

psioczymy na zmiany konstrukcyjne i konieczność doszkolenia. Ale z czasem 

wszystko to opanowujemy i dopiero wtedy zaczynamy doceniać korzyści nowych 

rozwiązań. Dostawcy urządzeń, znając te bolączki, często wychodzą nam naprzeciw 

organizując szkolenia i przygotowując programy doboru zamienników starych 

produktów. Warto z nich korzystać by nie zostać w tyle za konkurencją i jeszcze 

dalej za wymaganiami naszych klientów. 

Miłej lektury życzy 

Redakcja 

Wydawca: 

Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k. 

Gromiec, ul. Nadwiślańska 30 

32-590 Libiąż 

Biuro w Warszawie: 

ul. Przasnyska 6 B 

01-756 Warszawa 

tel. +48 22 635 05 82 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Redaktor Naczelna: 

Małgorzata Dobień 

malgorzata.dobien@targetpress.pl 

Dyrektor Marketingu i Reklamy: 

Robert Madejak 

tel. kom. 512 043 800 

robert.madejak@targetpress.pl 

Dział Promocji i Reklamy: 

Andrzej Kalbarczyk 

tel. kom. 531 370 279 

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl 

Dyrektor Zarządzający: 

Robert Karwowski 

tel. kom. 502 255 774 

robert.karwowski@targetpress.pl 

Adres Działu Promocji i Reklamy: 

ul. Przasnyska 6 B 

01-756 Warszawa 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Prenumerata: 

prenumerata@fachowyinstalator.pl 

Skład: 

As-Art Violetta Nalazek 

as-art.studio@wp.pl 

Druk: 

MODUSS 

www.fachowyinstalator.pl 

inne nasze tytuły: 

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamó wionych, zastrzega sobie prawo ich re da gowania oraz skracania. 

Nie odpowia da my za treść zamieszczonych reklam. 

4 Fachowy Instalator 3 2019

CENTRALE WENTYLACYJNE Z 

REKUPERACJĄ 

WYDAJNA REKUPERACJA REKOMENDOWANA DO 

MAŁYCH PRZESTRZENI MONTAŻOWYCH 

W OFERCIE RÓWNIEŻ: 

• centrale podwieszane 

• centrale z wymiennikiem 

obrotowym 

• wentylacja decentralna 

• wentylatory 

• systemy wentylacyjne 

• kratki i wyloty ścienne 

 

WWW.VENTS-GROUP.PL 

VUT/VUE 270 V5B EC 

• 300 m 3 /h 

• 98% 

• 

 

 

• 

VENTS GROUP Sp. z o.o. ul. Brzozowa 8 64-320 Niepruszewo tel.: +48 61 839 12 31, fax +48 61 830 59 43

ST.SPIS TREŚCI 

temat numeru 

Fot. ADOBESTOCK 

DOBÓR I WYMIANA 

POMP OBIEGOWYCH 

czytaj od strony 

34 

Info pierwszej wody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 

Nowości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 

Podłogówka dla każdego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 

Nowości w systemie HERZ PipeFix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 

Odwodnienia liniowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 

Odpływy prysznicowe Kessel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 

Kanalizacja wewnętrzna niskoszumowa – FONICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 

Pompy ciepła Skalar Green Active Plus – ekonomiczne i bezobsługowe działanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 

Rozwiązania sanitarne w pomieszczeniach bez kanalizacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 

Wilo-Varios PICO – uniwersalna pompa zamienna do urządzeń grzewczych, rozdzielaczy, grup pompowych . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 

Aplikacje do doboru pomp i rozwiązywania problemów z nimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 

Grundfos ALPHA1 L – domowa pompa obiegowa na każdą okazję . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 

Przeciwpożarowe zawory powietrzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 

Grupa BMI – znacznie więcej niż dach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 

Detekcja a sterowanie wentylacją w garażach wielostanowiskowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 

Zalecenia montażowe central wentylacyjnych z odzyskiem ciepła w budynkach jednorodzinnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 

CLEAN R PRO-VENT – recepta na alergie i smog. Na zdrowie! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 

Przegląd central wentylacyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 

Wentylator dachowy Vero-150, cicha praca okapów kuchennych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 

Pytania czytelników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 

Wyższa szkoła projektowania, czy zadanie dla każdego? Jak dobrać dla pomieszczenia moc klimatyzatora? . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 

Czynniki chłodnicze w klimatyzacji – systematyka i właściwości, wymagania prawne i możliwości wymiany . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 

Warsztat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 


Trademarks displayed in this material, including but not limited to Grundfos, the Grundfos logo and “be think innovate” are registered trademarks owned by The Grundfos Group. All rights reserved. © 2019 Grundfos Holding A/S, all rights reserved.

IP. 

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY 

Immergas inwestuje w wiedzę fachowców 

– nowa sala szkoleniowa w centrum Polski 

Rzetelna wiedza instalatorów i serwisantów 

dotycząca kotłów oraz pomp 

ciepła to wizytówka każdego producenta 

urządzeń grzewczych. Immergas 

Polska, jako firma przykładająca szczególną 

wagę do jakości obsługi klientów, 

jest tego w pełni świadoma, dlatego 

podjęła się modernizacji sali szkoleniowej 

w swojej łódzkiej siedzibie, gdzie 

szkolą się eksperci z całego kraju. 

Nowa, ekspercka przestrzeń edukacyjna 

spełnia wszelkie standardy wymagane 

przy prezentacji najnowocześniejszych 

rozwiązań techniki grzewczej w oparciu 

o kotły gazowe z oferty dla domu 

o mocy 35 kW, jak i oferty obiektowej 

o mocy powyżej 35 kW. Główną zaletą 

zmodernizowanej sali szkoleniowej jest 

kaskada wiszących kotłów kondensacyjnych 

średniej mocy z pełną hydrauliką 

i kolektorem spalinowym. W części poświęconej 

pompom ciepła „powietrzewoda” 

znajdują się urządzenia typu monoblok, 

split, hybrydowy system Magis 

Combo oraz pompy z wbudowanym 

zasobnikiem do przygotowania c.w.u. 

Każde z tych urządzeń podłączone jest 

do pracującej instalacji grzewczej i wyposażone 

w pełną automatykę sterującą 

– tym samym uczestnicy szkoleń mają 

okazję szczegółowo poznać specyfikę 

działania urządzeń Immergas oraz poznać 

pełnię ich możliwości. Dzięki temu 

szkolenia są efektywne i ciekawe, bo 

prowadzone na urządzeniach w prawdziwych 

warunkach ich pracy. 

Bogata oferta szkoleń Immergas Polska 

skierowana jest do serwisantów, instalatorów, 

projektantów i handlowców. 

Świadomi tego, że potrzeby każdej 

z tych grup są inne, eksperci Immergas 

dostosowują każdy program kursu 

pod konkretną grupę uczestników, 

ku satysfakcji specjalistów oraz klientów. 

Źródło: Immergas 

MATERIAŁY PRASOWE FIRM 

Nowa promocja dla instalatorów współpracujących z marką Purmo 

Mawia się, że wszystkie drogi prowadzą 

do Rzymu, czy tak rzeczywiście 

jest, postanowiła sprawdzić marka 

Purmo –europejski producent branży 

grzewczej. W tym celu przygotowano 

promocję “Bella Rura”, co z włoskiego 

oznacza “piękny kraj”. W ramach inicjatywy 

przewidziano atrakcyjną nagrodę 

– wycieczkę do słonecznej Italii, podczas 

której zaproszeni instalatorzy odwiedzą 

najbardziej charakterystyczne 

miejsca Półwyspu Apenińskiego. 

Co należy zrobić, by wziąć udział 

w promocji? Wystarczy, że w okresie 

01.05-31.12.2019 instalator zakupi 

produkty Purmo tj. systemy płaszczyznowe, 

a także systemy rurowe Cleverfit 

Radial oraz Axial, zachowa faktury 

potwierdzające zakup i podejmie 

rywalizację z innymi instalatorami. 

Na czym ma polegać współzawodnictwo? 

Chodzi o to by w czasie trwania 

promocji, wykazać jak najwyższe obroty 

na asortymencie Purmo. 

Szczęśliwi zwycięzcy udadzą się 

do Włoch samolotem, gdzie następnie 

będą realizować program zwiedzania. 

O całościową organizację 

wyjazdu zadba marka Purmo. Instalatorzy 

odwiedzą między innymi Jezioro 

Garda i Wenecję oraz dwie fabryki, 

które produkują asortyment grzewczy 

dla Rettig Heating. 

Osoby, które chciałyby poznać szczegóły 

związane z promocją, zachęcamy 

do kontaktu z regionalnymi szefami 

sprzedaży Purmo. 

Źródło: Rettig Heating 


NOWOŚCI N. 


Zabezpieczone instalacje z nowymi grupami bezpieczeństwa Ferro 

Armaturę regulująco-zabezpieczającą 

firmy FERRO wzbogaciły nowe grupy 

bezpieczeństwa. Pierwsza z nich to grupa 

bezpieczeństwa c.o., która we współpracy 

z naczyniem przeponowym o pojemności 

do 35 l i średnicy do 320 mm, stabilizuje 

ciśnienie w instalacji grzewczej. Na 

mosiężnej belce (CW617N) osadzony jest 

zawór bezpieczeństwa z manometrem 

i odpowietrznikiem automatycznym 

z zaworem stopowym. Grupę opcjonalnie 

można łączyć z naczyniem przeponowym 

za pomocą szybkozłącza. Układ 

pracuje w temperaturze max. 95°C (max. 

chwilowa temperatura wody to 110°C) 

i ciśnieniu max. 6 bar. Do wyboru mamy 

grupę 1,5 bari 2,5 bar z zaworem odpowiednio 

1,5 bar i 2,5 oraz manometrem 

0-4 bar, a także grupę 3,0 bar z zaworem 

3,0 bar i manometrem 0-6 bar. Wszystkie 

grupy mogą być w wariancie bez i z szybkozłączem. 

Do zabezpieczenia instalacji przygotowania 

ciepłej wody użytkowej przed przekroczeniem 

dopuszczalnego ciśnienia 

roboczego, jakie może 

wywołać pod wpływem 

wzrostu temperatury rozszerzalność 

cieplna wody, 

przypisana jest grupa bezpieczeństwa 

c.w.u. Jej warunki 

pracy są takie same jak dla grupy 

c.o., a więc dla takich samych naczyń przeponowych 

i dla identycznego maksymalnego 

ciśnienia i temperatury. W zestawie 

nie ma natomiast odpowietrznika, zbędnego 

dla instalacji c.w.u., odpowietrzającej 

się samoistnie przy każdym poborze 

wody z baterii. Oferowana jest grupa z zaworem 

bezpieczeństwa 6 bar i manometrem 

0-10 bar. 

www.ferro.pl 

Mieszkaniowe węzły cieplne Taconova z innowacyjnymi komponentami 

Zapotrzebowanie na kompleksowe 

i komfortowe rozwiązania w technice 

budynków jest dzisiaj większe niż kiedykolwiek 

wcześniej. Mieszkaniowe węzły 

cieplne TacoTherm Dual Piko i Nano to 

prawdziwie rozwiązanie typu „wszystko 

w jednym”. Podgrzewają one wodę użytkową 

i regulują z dokładnością do jednego 

stopnia temperaturę wylotową 

wody grzewczej. Odbywa się to w sposób 

elektroniczny i bez udziału energii 

pomocniczej, dzięki proporcjonalnemu 

regulatorowi przepływu. Dodatkowo 

węzły Taconova rozdzielają wodę 

między odbiorniki ciepła – zarówno 

w przypadku grzejników, jak i ogrzewania 

podłogowego. Wysoki stopień prefabrykacji 

i bezobsługowe systemy oszczędzają 

czas montażu i niemal zupełnie 

eliminują konieczność serwisowania. 

Kompaktowa konstrukcja (na życzenie 

także o zredukowanej głębokości zabudowy) 

oparta na koncepcji modułowej 

z dużą różnorodnością wariantów, zdecydowanie 

upraszcza proces projektowania. 

Najwyższej jakości, innowacyjne 

komponenty gwarantują niezawodną 

pracę systemu przez długi czas. 

W skład zestawu wchodzi zintegrowana 

z modułem grzewczym pompa 

obiegowa TacoFlow2 Adapt o wysokiej 

efektywności energetycznej. Za 

precyzyjny rozdział ciepła w węźle odpowiada 

TacoSys Pro – zaawansowany 

technicznie rozdzielacz obwodowy 

spełniający najwyższe wymagania stawiane 

nowoczesnej technice grzewczej. 

Dodatkowy komfort zapewniają 

System zabudowy podtynkowej Viega Prevista 

dwa innowacyjne komponenty. Zawór 

wyrównawczo-odcinający TopMeter 

Plus ułatwia kompensację hydrauliczną, 

natomiast w pełni zintegrowany zawór 

z siłownikiem elektrycznym TacoDrive 

czyni zbędnym dodatkowe złącze 

zaworowe, rewolucjonizując technikę 

rozdzielczą. 

www.taconova.com 

Firma Viega, jeden z wiodących dostawców 

rozwiązań sanitarnych, stworzyła 

system Prevista, na nowo definiując techniczne 

i ekonomiczne zalety techniki 

podtynkowej. W ścisłej współpracy z instalatorami 

zaprojektowano innowacyjny 

system, który dzięki koncepcji modułowej, 

zawiera znacznie mniej komponentów. 

Upraszcza to montaż na budowie 

oraz kwestie logistyki i magazynowania 

produktów. Linie „Dry”, „Dry Plus” i „Pure”, 

wchodzące w skład systemu Prevista wyznaczają 

nowe standardy elastyczności. 

Są przeznaczone do klasycznego montażu 

przy ścianie, w profilach lub na sprawdzonych 

szynach systemowych. Umożliwia 

to kreatywną i funkcjonalną aranżację 

łazienki. System Viega Prevista będzie dostępny 

na rynku od maja 2019 roku. 

www.viega.pl 

Fachowy Instalator 3 2019 

9

N. 

NOWOŚCI 

Technologia w parze z designem 

– klimatyzator FLEXIS Plus (Black Matt) od Haier 

Nowy elegancki design i konstrukcja pozwalają idealnie 

wpasować FLEXIS Plus w aranżację pomieszczeń. Działanie 

klimatyzatorów Haier oparte jest na innowacyjnych technologiach. 

FLEXIS Plus wyposażony jest w liczne funkcje 

pozwalające na komfortowe i energooszczędne użytkowanie. 

Najnowszym rozwiązaniem Haier jest funkcja Self 

Clean, która odpowiada za samooczyszczenie parownika. 

Urządzenie jest jednym z najcichszych na rynku – 16 dB(A), 

w standardzie posiada sterowanie Wi-Fi, a dzięki zastosowaniu 

czynnika R32 jest przyjazne dla środowiska i bardziej 

wydajne. Inteligentna funkcja czujnika Eco pozwala na wykrywanie 

i śledzenie ruchu człowieka, co pozwala na dostosowanie 

pracy do potrzeb użytkownika. Haier wyznacza 

trendy i cieszy się coraz większym uznaniem wśród Polaków. 

Klimatyzatory tej marki cechuje wysoka niezawodność 

i objęte są 5-letnią gwarancją. 

www.haier.com.pl 


Nowe modele klimatyzatorów 

ściennych w ofercie Gree 

Użytkownicy szukający klimatyzatorów stylowych i designerskich 

z entuzjazmem przywitali nowości w katalogu 

producenta na sezon 2019/2020. Wśród oferowanych 

modeli ściennych zaprezentowane zostały bowiem nowe 

wersje kolorystyczne serii Amber Standard oraz całkiem 

nowy model Muse. Poza wcześniej dostępnym klasycznym 

białym Amberem Standard dostępny w sprzedaży jest już 

Amber Standard Black i Amber Standard Silver. Urządzenia 

z panelami białym, czarnym i srebrnym dają zatem szeroki 

wybór dla różnego rodzaju pomieszczeń i oczekiwań 

klientów. Model ten charakteryzuje się ponadto wysokimi 

parametrami pracy i szerokim wachlarzem funkcji oraz jest 

kompatybilny z układami Multi. Nowo zaprezentowany 

Muse również wyróżnia się elegancją i nieszablonowym 

stylem zaokrąglonego panelu przedniego oraz estetycznych 

fal na bocznej części urządzenia. Klimatyzator ten jest 

prosty w konstrukcji i wyposażony w podstawowe funkcje. 

www.gree.pl 

Pompa ciepła Green Active Plus 

już na rynku 

Na rynku pojawiło się urządzenie, które może zrewolucjonizować 

bezobsługowe ogrzewanie/chłodzenie budynków, a także 

przygotowanie ciepłej wody użytkowej. To urządzenie jest 

bardzo ekonomiczne (niskie koszty eksploatacji), niezwykle 

wydajne oraz wygodne w użytkowaniu. 

Pompa ciepła Skalar Green 

Active Plus dostępna jest 

w dwóch opcjach (moc 9 

lub 14 kW) i pracuje w trzech 

trybach: monowalentnym, 

biwalentnym oraz monoenergetycznym. 

Pierwszy 

z wymienionych został przeznaczony 

głównie do nowego 

budownictwa. Jego 

założeniem jest samodzielna 

praca pompy ciepła przy 

ogrzewaniu budynków i przygotowywaniu ciepłej wody. Z kolei 

tryb biwalentny – dotyczący budynków modernizowanych – zakłada 

współpracę pompy c.o. z kotłem gazowym lub olejowym. 

Zalety pompy Green Active Plus: 

• niskie koszty eksploatacji 

• łatwy montaż i konfiguracja 

• bezobsługowe ogrzewanie/chłodzenie/przygotowywanie 

c.w.u 

• zaawansowany regulator 

• funkcja ECO w trybie chłodzenia i grzania 

• tryb „CICHY” – obniżenie emisji dźwięku 

www.skalarsystems.pl 

10 

Fachowy Instalator 3 2019

NOWOŚCI N. 

Aqualift F Basic – nowoczesna technologia w przystępnej cenie 

Nowa przepompownia Aqualift F 

Basic firmy KESSEL to kompaktowe 

i solidne urządzenie do odprowadzania 

ścieków domowych. Grube ścianki 

zbiornika gwarantują jego wytrzymałość, 

a dzięki teleskopowej nasadzie 

zabudowa w ziemi jest wygodna. 

Płaskie powierzchnie przeznaczone 

do nawiercenia otworów umożliwiają 

podłączenie dodatkowych dopływów 

bezpośrednio na miejscu budowy. 

Urządzenie jest wyposażone w pompę 

STF1300 przeznaczoną do ścieków 

zawierających fekalia. Dostępne wersje 

Mono lub Duo ze sterowaniem 

przy pomocy przełącznika pływakowego 

lub urządzenia sterującego 

sprawiają, że przepompownia Aqualift 

F Basic sprosta najróżniejszym wymaganiom. 

Obsługa urządzenia sterowniczego 

jest przyjazna dla użytkownika i intuicyjna. 

Dodatkowe bezpieczeństwo 

użytkowania zapewnia zintegrowana 

funkcja alarmowa. Swobodnie zawieszone 

pompy nie dotykają ścian 

zbiornika, dzięki czemu zapewniona 

jest odpowiednia izolacyjność akustyczna. 

Dzięki montażowi za pomocą 

szybkozłącza, pompa może zostać 

bardzo łatwo wyjęta i serwisowana. 

Szczególną zaletą jest gotowość urządzenia 

do działania bezpośrednio 

po podłączeniu (Plug&Play) oraz możliwość 

przezbrojenia wersji jednopompowej 

w dwupompową w trakcie 

użytkowania przepompowni. 

Obszerna oferta osprzętu pozwala 

doposażyć i modyfikować urządzenie 

w późniejszym terminie, co ułatwia 

konserwację i eksploatację urządzenia. 

www.kessel.pl 

REKLAMA 

Viega Profipress 

Jeden system, tak wiele możliwości 

Sprawdzony w milionach instalacji 

viega.pl/Profipress 

Szybki, czysty i bezpieczny montaż 

Profipress to ekonomiczny system łączenia rur miedzianych, nadający się do niemal wszystkich obszarów 

zastosowań. Złączki oznaczone kolorem zielonym przeznaczone są do wody użytkowej i ogrzewania, 

żółtym – do gazu, a białym – do kolektorów próżniowych. Wygodna technika zaprasowywania skraca 

czas montażu, a profil SC-Contur gwarantuje maksimum bezpieczeństwa. Viega. Connected in quality.

N. 

NOWOŚCI 

Membrana Everguard TPO 

BMI Icopal wprowadził na rynek polski w bieżącym roku 

nowy system pokryć dachowych dedykowany dla dachów 

płaskich: jednowarstwową, mocowaną mechanicznie 

membranę dachową TPO (termoplastyczny poliolefin) wraz 

z akcesoriami towarzyszącymi. Membrany te produkowane 

są już od 18 lat przez BMI EVERGUARD w Stanach Zjednoczonych. 

Dotychczas pokryto nimi ponad 300 milionów 

m2 dachów w USA i w Europie. Membrany te są sprawdzonym 

i cenionym materiałem pokryciowym przede wszystkim 

na wielkopowierzchniowych dachach płaskich. Mogą 

być również stosowane na dachach łukowych oraz spadzistych 

do 20° nachylenia. Zalety membran EverGuard TPO 

to m.in. bardzo korzystne parametry wytrzymałościowe, 

długoterminowa gwarancja (od 15 do 30 lat) oraz bardzo 

dobre parametry zgrzewania. Warto zaznaczyć, że na rynku 

polskim membrany będą sprzedawane w kolorze białym, 

co gwarantuje współczynnik odbicia światła SRI na poziomie 

96%+- 2%. System posiada wszelką dokumentację 

potrzebną na rynku polskim. System EverGuard TPO montowany 

będzie przez wyspecjalizowane, certyfikowane firmy 

wykonawcze BMI RoofPro, co zapewni wysoką jakość 

wykonawstwa, potwierdzoną długoterminową gwarancją. 

www.icopal.pl 


Pompy ciepła Aquarea generacji J 

z czynnikiem chłodniczym R32 

Panasonic wprowadził na rynek najbardziej wydajną linię pomp ciepła 

Aquarea – generację J. Modele wyróżnia wysoka efektywność energetyczna, 

wzornictwo i nowe funkcje, w tym chiller. Sprawdzą się zarówno 

w budynkach domowych, jak i komercyjnych. 

Pompy ciepła Aquarea wchodzą w skład wysokowydajnych systemów ogrzewania 

wykorzystujących w 100% odnawialne źródło energii, jakim jest powietrze. 

Nowa generacja J zapewnia jeszcze wyższą efektywność energetyczną niż 

poprzednie modele oraz jest jeszcze bardziej przyjazne dla środowiska dzięki 

wykorzystaniu czynnika chłodniczego R32. Urządzenia oferują większy komfort 

nawet w bardzo niskich temperaturach zewnętrznych rzędu -20˚C. Generacja J 

oferuje cichsze jednostki zewnętrzne w porównaniu 

do poprzednich serii. Konstrukcja urządzeń 

Aquarea J została zaprojektowana w celu zwiększenia 

elastyczności instalacji. Zwiększono długość rur, 

aby zaspokoić potrzeby budynków różnych wielkości. 

Modele Aquarea generacji J pozwalają osiągnąć 

temperaturę wody wyjściowej 60˚C. Dostępna jest 

również nowa funkcja agregatu chłodniczego, która 

zapewnia chłodzenie do 10˚C. Ponadto modele 

są wyposażone w system filtracji magnetycznej, co 

zapewnia wyższą wydajność systemu i wydłuża 

czas jego eksploatacji. Źródło: Panasonic 

DETEKTOR 

DWUGAZOWY CO/NO 2 

Mikroprocesorowy 

detektor dwugazowy 

służący do ciągłej kontroli 

stężenia tlenku 

węgla oraz dwutlenku 

azotu. Umożliwia optymalne 

i ekonomiczne 

sterowanie wentylacją 

bytową w celu przewietrzenia 

pomieszczeń 

i obniżenia nadmiernego stężenia 

gazów spalinowych zarówno z samochodów 

benzynowych (tlenek węgla), 

jak i samochodów z silnikiem Diesla 

(dwutlenek azotu). Zastosowanie jednej 

obudowy sprawia, że rozwiązanie 

jest również ekonomiczne. Detektor 

do poprawniej pracy nie wymaga dodatkowych 

elementów sprzęgających 

czy nadrzędnych central, a jedynie 

podłączenia do styczników sterujących. 

Elektroniczny układ pomiarowy 

analizuje w sposób ciągły skład chemiczny 

otaczającego środowiska. 

Układ pomiarowy posiada kompensację 

temperaturową , umożliwiając tym 

samym zastosowanie w szerokim spektrum 

temperatur. System bardzo prosty 

w montażu i eksploatacji. 

www.hekato.pl 

12 


O. 

ogrzewanie 

Podłogówka dla każdego 

Miłe uczucie ciepłej podłogi, równomierny rozkład temperatury w pomieszczeniu 

oraz niewidoczne urządzenia grzewcze, to jedynie kilka korzyści, 

które wpływają na decyzję inwestorów jeśli chodzi o wybór systemu 

ogrzewania podłogowego. O ile ogrzewanie ścienne nie jest jeszcze bardzo 

popularne, to instalacje podłogowe pojawiają się już w większości nowoprojektowanych 

instalacjach w budownictwie mieszkaniowym i nie tylko. 

PROMOCJA 

Największym atutem ogrzewania 

płaszczyznowego jest 

to, że wymaga ono zasilania 

niższym parametrem, dzięki 

czemu do zasilenia takich 

układów wybiera się niskotemperaturowe 

źródła ciepła, takie 

jak kotły kondensacyjne czy 

pompy ciepła, co z kolei przyczynia 

się do obniżenia rachunku 

za energię potrzebną 

do ogrzania obiektu. Jednak 

nowoczesne instalacje oparte 

o oszczędne i efektywne źródła 

ciepła pojawiają się dopiero 

od kilkunastu lat i stanowią 

tylko małą część pracujących 

aktualnie instalacji grzewczych. 

Natomiast większość 

systemów ogrzewania budownictwa 

mieszkaniowego 

jest opartych na układach 

grzejnikowych, również tych 

proponowanych przez deweloperów, 

których użytkownicy 

coraz częściej wyrażają chęć 

zastosowania ogrzewania 

podłogowego. 

Najczęściej takie pomysły 

pojawiają się przy okazji remontu 

pomieszczeń takich 

jak łazienki czy kuchnie, kiedy 

pojawia się okazja do lekkich 

modyfikacji instalacji. 

Po sprawdzeniu możliwości 

technicznych budynku, obniżeniu 

posadzki o wymaganą 

wysokość wylewki i izolacji, 

prawdopodobnie nic nie stoi 

na przeszkodzie, aby w naszej łazience 

było dostatecznie ciepło 

Fot. 1. 

wraz z efektem ciepłej podłogi. Ale 

żeby nie było tak łatwo, przeszkodą 

staje się temperatura czynnika 

krążącego w instalacji grzejnikowej. 

Tak jak już wcześniej ustaliliśmy, układy 

płaszczyznowe zasilamy czynnikiem 

o obniżonej temperaturze, oscylującej 

w zakresie 25-43°C. Dlatego 

należy taki układ podmieszać i zabezpieczyć 

przed zbyt dużą temperaturą 

czynnika. Ale najczęściej do zasilenia 

jest tylko jedna pętla. Budowa układu 

podmieszania wymaga zaworu 

termostatycznego, pompy i rozdzie- 

Przykładowa realizacja z zastosowaniem zestawu RTL-Box 324 Vario. 

14 


ogrzewanie O. 

Fot. 2. 

Zestaw RTL-Box 324 Vario – zastosowanie w łazience z grzejnikiem drabinkowym. 

lacza, co oprócz tego, że obliguje nas 

do miejsca do montażu na ścianie, 

to jest jeszcze kosztowne. 

Na szczęście świat instalacji jest 

na taką ewentualność przygotowany 

i od lat proponuje rozwiązanie 

w postaci ogranicznika temperatury 

powrotu. Ten niepozorny zawór 

montowany jak sama nazwa wskazuje 

– na powrocie – jest regulatorem 

przepływu sterowanym przez 

wkładkę termostatyczną, co oznacza, 

że zawór jest w pełni automatyczny. 

Takie rozwiązanie nie reguluje jednak 

temperatury zasilania naszej pętli 

podłogowej, ale ogranicza przez nią 

przepływ w zależności od nastawionej 

temperatury. Czyli mamy sytuację, 

gdzie kocioł podaje na instalację 

grzejnikową parametr 60°C, zawór 

ograniczający temperaturę powrotu 

nastawiony na 35°C, w pętli podłogowej 

znajduje się czynnik o temperaturze 

takiej samej jak posadzka pomieszczenia 

– więc zawór otworzy 

przepływ z instalacji grzejnikowej 

do pętli podłogówki. W momencie, 

kiedy na czujniku zaworu pojawi się 

temperatura wyższa niż nastawiona, 

wtedy ten zamknie przepływ i gorący 

czynnik, który dostał się do pętli 

podłogowej zostaje zatrzymany, aby 

przekazać ciepło do posadzki. Jeśli 

temperatura czynnika w pętli podłogowej 

spadnie poniżej nastawionej 

na zaworze, ten znów otworzy przepływ 

i wpuści kolejną porcję ciepłego 

czynnika do pętli. W ten prosty 

sposób możemy zasilić jedną pętlę 

podłogówki zasilanej bezpośrednio 

z instalacji grzejnikowej. 

AFRISO po latach obserwacji rynku instalacyjnego 

w Polsce oferuje coś więcej, 

niż jedynie tak zwany zawór RTL. 

Taki zawór niejednokrotnie trzeba 

ukryć w skrzynce w ścianie, co rzutuje 

na estetykę wykonania całego 

pomieszczenia. Dlatego w najnowszej 

ofercie AFRISO pojawił się RTL-Box 

Vario, który jest gotowym rozwiązaniem, 

aby w bezpieczny i estetyczny 

sposób zasilić pętlę podłogową. 

Dodatkowo zestaw jest wyposażony 

w głowicę termostatyczną, która 

będzie sterowała całym zestawem 

tak, aby utrzymać zadaną jednakową 

temperaturę pomieszczenia. Zastosowany 

zawór odpowietrzający pozwala 

na montaż zestawu na dowolnej wysokości, 

wygodnej dla użytkownika 

i nie wpływającej negatywnie na efekt 

końcowy wykonania. 

Cały zestaw regulacyjny znajduje się 

w podtynkowej skrzynce, zamkniętej 

pod małą i estetyczną klapką 

zaślepiającą. RTL-Box Vario daje nam 

kontrolę nad przepływem przez pętlę, 

temperaturą przy jakiej zawór odetnie 

przepływ oraz co najważniejsze - 

nad temperaturą pomieszczenia. 

Stosując RTL-Box Vario zyskujemy 

komfort cieplny oraz możliwość 

pełnej regulacji pętli podłogowej 

przy bardzo estetycznym wykonaniu 

nie ograniczony szczególnymi 

warunkami zabudowy zestawu. Bez 

dodatkowych układów podmieszania, 

obniżania temperatury czynnika 

grzewczego, dodatkowej pompy 

i rozdzielacza wielu użytkowników 

instalacji grzejnikowych może spełnić 

marzenia o ciepłej podłodze. Tego 

wszystkiego można wymagać od tak 

prostego urządzenia jakim jest zawór 

ograniczający temperaturę powrotu 

– RTL-Box Vario marki AFRISO. 


15

O. 

ogrzewanie 

Nowości w systemie 

HERZ PipeFix 

HERZ należy dzisiaj do grona najbardziej rozpoznawalnych i cenionych marek 

w swojej branży, oferując nowoczesną armaturę i niezawodne systemy 

instalacyjne. Produkty marki Herz wytwarzane są wyłącznie w trzydziestu europejskich 

zakładach produkcyjnych. 

PROMOCJA 

Fot. 1. 

Każdy produkt marki HERZ objęty 

jest 5 letnim okresem gwarancyjnym, 

a w przypadku instalacji 

wykonywanej w systemie 

HERZ PipeFix przez instalatora 

posiadającego autoryzację firmy, 

okres gwarancji zostaje wydłużony 

do lat 10. 

System HERZ PipeFix 

Podstawowy element systemu 

HERZ PipeFix, to najwyższej jakości 

uniwersalna rura z tworzywa 

sztucznego i aluminium, 

dostępna w średnicach od 10 do 

75 mm. Wielowarstwowa 

rura HERZ dedykowana jest 

HERZ-PipeFix. 

do wykonywania instalacji grzewczych 

– grzejnikowych i powierzchniowych 

– oraz instalacji sanitarnych (atest 

PZH). Rura HERZ jest wyjątkowo 

ekonomiczna w użyciu – cechuje ją 

również trwałość i niezawodność. 

Najwyższa jakość rury ma szczególne 

znaczenie w przypadku wykonywania 

systemów ogrzewania 

powierzchniowego (tzw. mokrego), 

w których rura pracuje pod warstwą 

wylewki. Zastosowanie rur wielowarstwowych 

marki HERZ w prawidłowo 

wykonanej instalacji zapewnia wielo- 

letnią, komfortową pracę całego systemu. 

Ponadto warstwa aluminium 

stanowi doskonałą ochronę przed 

przenikaniem tlenu z powietrza 

do wody w instalacji. Rury z warstwą 

aluminium „zapamiętują” nadany 

kształt i nie sprężynują, co zdecydowanie 

ułatwia montaż instalacji. 

Drugi z najważniejszych komponentów 

tworzących system HERZ Pipe- 

Fix, to kompletny system mosiężnych 

złączy zaprasowywanych (nierozłącznych) 

i skręcanych (rozłącznych). 

Firma Herz, bazując na wieloletnim 

doświadczeniu w produkcji złączy rurowych, 

produkuje według własnych, 

opatentowanych rozwiązań wysokiej 

jakości radialne złączki zaprasowywane 

z mosiądzu odpornego na wypłukiwanie 

cynku, z tuleją ze stali 

szlachetnej. Złączki te, dostępne 

niemal we wszystkich kształtach 

i rozmiarach od Ø10 do 

Ø75 mm, dopuszczone są 

do łączenia rur z tworzywa 

sztucznego w większości 

wewnętrznych 

instalacji sanitarnych 

i grzewczych, analogicznie 

jak rury wielowarstwowe 

HERZ. 

Połączenie rury za 

pomocą złączki 

Herz zostało dokładnie 

zbadane pod 

kątem zgodności 

z europejskimi normami 

i dopuszczone 

do użytkowania przez 

niezależne, uznane laboratoria 

zewnętrzne. 

16 


ogrzewanie O. 

Fot. 2. Rozdzielacz HERZ 8632 ze stali szlachetnej. Fot. 3. Rura HERZ-INFLEX-BCK w otulinie izolacyjnej. 

Fot. 4. 

Płyty systemowe HERZ-SOLOTOP, HERZ-COMBITOP. 

Fot. 5. Rura pięciowarstwowa HERZ-LINE . 

Nowości w systemie 

W minionym roku firma HERZ poszerzyła 

ofertę systemu HERZ PipeFix 

o kilka ciekawych rozwiązań. Nowe 

elementy systemu HERZ PipeFix, to: 

• HERZ-LINE – pięciowarstwowa rura 

PE-RT (z barierą antydyfuzyjną), 

dedykowana do wykonywania instalacji 

ogrzewania podłogowego 

z wykorzystaniem mat systemowych 

• HERZ-8631/8632 – nowa seria rozdzielaczy 

ze stali szlachetnej do 

ogrzewania i chłodzenia powierzchniowego 

(od 2 do 12 obiegów) 

w wyjątkowo atrakcyjnej cenie 

• HERZ-INFLEX-BCK – uniwersalna wielowarstwowa 

rura HERZ w otulinie 

izolacyjnej ze spienionego polietylenu 

• HERZ-SOLOTOP – płyty systemowe 

z folii polistyrenowej do instalacji 

ogrzewania podłogowego 

• HERZ-COMBITOP – płyty termoizolacyjne 

do instalacji ogrzewania 

podłogowego. 

Aby uzyskać więcej informacji o produktach 

marki Herz zapraszamy do regularnych 

odwiedzin strony www.herz. 

com.pl, naszego fanpage’a na Facebooku 

oraz kanału HERZ na YouTube. 

Zapraszamy również do udziału w organizowanych 

cyklicznie szkoleniach 

produktowych – zarówno w polskiej 

centrali firmy HERZ w Wieliczce, jak 

również w każdym dogodnym dla Państwa 

miejscu w Polsce. 

www.herz.com.pl 


17

I. 

instalacje 

Odwodnienia liniowe 

Odwodnienia liniowe znajdują zastosowanie w łazienkach 

bez względu na ich wielkość. Na typowe odwodnienie 

tego typu składa się rynna, syfon oraz szereg elementów 

dodatkowych. Wszystko to ma na celu skuteczne odprowadzanie 

wody prysznicowej. Stosując odwodnienie liniowe 

można zrezygnować z tradycyjnego brodzika. 

Fot. VIEGA 

18 


instalacje I. 

Zadanie odpływów liniowych, nazywanych 

również listwami odpływowymi 

czy rynienkami prysznicowymi, to rozwinięcie 

odpływu punktowego. Stąd 

też odwodnienia tego typu montuje się 

najczęściej pod prysznicem – w centralnym 

punkcie lub przy ścianie. To właśnie 

odpływy liniowe umożliwiają rezygnację 

np. z progu przy wejściu do kabiny 

bez potrzeby tworzenia wielopłaszczyznowych 

spadków powierzchni. 

Oferowane na rynku odpływy liniowe 

najczęściej wykonuje się ze stali szlachetnej. 

Ważne są przy tym kołnierze 

uszczelniające, a także mankiety i nóżki, 

dzięki którym można poziomować odpływ. 

Istotną rolę odgrywają również 

syfony. 

Wymagania techniczne 

W odniesieniu do obciążalności odpływów 

przyjmuje się, że w przypadku 

budynków mieszkalnych powinno ono 

wynosić 300 kg. Z kolei wydajność odpływu 

jest ściśle powiązana z wydajnością 

armatury. Np. przy wydajności 

słuchawki osiągającej przepływ 0,4 l/s 

wydajność odpływu powinna być nie 

mniejsza niż 0,5 l/s. Ponadto ważne jest 

aby elementy odpływów były odporne 

na działanie wysokich temperatur, 

Fot. 1. Odpływ liniowy umożliwia płynne połączenie przestrzeni prysznica z pozostałą 

częścią łazienki. 

Fot. FERRO 

Fot. FERRO 

do czego może dojść przy chwilowym 

kontakcie ze ściekami domowymi. 

Jak wiadomo dobierając poszczególne 

elementy instalacyjne odpływu porównuje 

się parametry dotyczące przepustowości 

wody. Ostatecznie zestawy 

odwodnień liniowych kompletuje się 

po wcześniejszej weryfikacji parametrów 

natrysku. Ważna jest również wysokość 

posadzki, w której zestaw będzie 

zamontowany. 

Kluczową rolę odgrywa właściwy wybór 

długości odpływu. Stąd też na rynku 

oferowane są one w kilku wariantach. 

Wybierając długość można uwzględnić 

krotność płytek podłogowych i spoiny. 

Tym sposobem uniknie się cięcia glazury 

zachowując przy tym najwyższy poziom 

estetyki. Warto nadmienić, że dostępne 

są rozwiązania umożliwiające 

docięcie długości odpływu do indywidualnych 

potrzeb. 

Istotną rolę odgrywa wspomniany już 

syfon, który może być stały lub ruchomy. 

Zaletą syfonu ruchomego jest możliwość 

nie tylko skorygowania ale i zmiany 

kierunku, w którym odpływa woda. Jak 

wiadomo montując syfon o konstrukcji 

stałej nie ma takiej możliwości. 

Fot. 2. 

Odwodnienia ścienne są dyskretne i estetyczne. 

Oferta rynkowa 

Oferta rynkowa w zakresie odwodnień 

liniowych jest bardzo bogata. Stąd też 

odpowiednie rozwiązanie dobiera się 

w zależności od rodzaju rusztów, długości 

rynien oraz sposobu montażu. 

Wybierane są rynny proste i kątowe 

oraz z perforacją wzdłuż dłuższego 

boku z montażem do ściany. Na etapie 

wyboru odpowiedniego rozwiązania 


19

I. 

instalacje 

uwzględnia się rodzaj posadzki oraz 

odpowiednie rynny i ruszt tak aby 

była utworzona jednolita powierzchnia. 

Ciekawym rozwiązaniem są rynny 

do kamienia naturalnego, a także ruszty 

typu „plate” przeznaczone do wklejania 

płytek ceramicznych oraz konstrukcje 

wykonane ze stali nierdzewnej szczotkowanej 

lub polerowanej. 

Oprócz walorów estetycznych warto 

również wziąć pod uwagę łatwość 

utrzymania rynny w czystości. Stąd też 

korpus powinien mieć kształt zapewniający 

użytkownik łatwe czyszczenie. 

Rynny bardzo często wyposaża się 

w dwustopniowy syfon, dzięki któremu 

parowanie wody jest spowolnione przy 

zapewnieniu zapory dla insektów, piany 

i nieprzyjemnych zapachów. 

Prawidłowy montaż 

W kontekście montażu podejścia kanalizacyjnego 

trzeba mieć na uwadze, że zależy 

ono od rodzaju podłogi w łazience. 

Mając na uwadze podłogę na gruncie 

w łazience na parterze domu niepodpiwniczonego 

w pierwszej kolejności 

montuje się podejście kanalizacyjne 

a dopiero później betonowana jest podłoga. 

Montuje się również syfon i układa 

wierzchnią warstwę jastrychu. Z kolei 

Fot. 3. Dostępne są odpływy liniowe z różnym wykończeniem. Również z możliwością 

uzupełnienia rusztu płytkami podłogowymi. 

w przypadku łazienki, która znajduje się 

na stropie gęstożebrowym podejście 

jest montowane w grubości stropu. Podejście 

kanalizacyjne należy zamontować 

na etapie wykonywania stropu lub 

przed jego zabetonowaniem poprzez 

utworzenie rynienki mieszczącej elementy 

przyłączeniowe. Ważne jest aby 

głębokość umożliwiała zrównanie górnej 

krawędzi syfonu z górną krawędzią 

stropu. Rury mogą też być poprowadzone 

w kanałach pustaków znajdujących 

się między żebrami stropu. 

Jeżeli zastosowanie znalazł stop monolityczny, 

to z reguły nie ma on wystarczającej 

wysokości do tego aby można 

Fot. KESSEL 

było pomieścić syfon i rury odprowadzające. 

W takim rozwiązaniu podejścia 

najlepiej montować pod stropem 

i osłonić je sufitem podwieszanym bądź 

podnieść poziom dna natrysku. Bez 

względu na sposób montażu podejścia 

kanalizacyjnego spadek rur odprowadzających 

powinien wynosić 2,5% bez 

jakichkolwiek przecięć z belkami stropowymi. 

Jak wiadomo wszelkie przecięcia 

mogą spowodować osłabienie 

konstrukcji stropu. 

Przy montażu elementów odwodnienia 

należy pamiętać aby odpływ znajdował 

się wyżej niż miejsce połączenia 

z pionem kanalizacyjnym. Z kolei krat- 

z d a n i e m 

E K S P E R T A 

Na co zwrócić szczególną uwagę wybierając łazienkowy odpływ liniowy? 

Anna Stochaj, Kessel 

Wybór właściwego urządzenia odwadniającego podłogę w łazience 

nie zawsze jest łatwy. Przed przyszłym użytkownikiem stoi nie lada 

wyzwanie. Producenci tworzą produkty indywidualnie dopasowywane 

do potrzeb użytkowników. Jedyne ograniczenia jakie stoją przed 

potencjalnym klientem to grubość portfela, własne potrzeby, gusta, 

oczekiwania i możliwości zabudowy. 

Chcąc zamontować w łazience odpływ liniowy można natrafić 

na ograniczenie w postaci niskiej podłogi uniemożliwiającej głęboką 

zabudowę. Wyboru należy wówczas dokonać spośród najniższych 

dostępnych na rynku odpływów. Warto zwrócić jednak przy tym 

uwagę, czy w niskiej konstrukcji zapewniony został swobodny dostęp 

do rewizji. Wyjmowana pokrywa oraz syfon zapewniają bowiem 

komfort czyszczenia i konserwacji odpływu. Bardzo ważnym czynnikiem 

jest monolityczność konstrukcji czyli trwałe połączenie korpusu 

z nasadą, które minimalizuje ryzyko rozszczelnień. Wybierając odpływ 

łazienkowy na wstępie należy odrzucić produkty wątpliwej jakości, 

których jedyną zaletą jest niska cena. 

Ciekawym rozwiązaniem, zwłaszcza w przypadku małych łazienek 

jest montaż odpływu ściennego. Odpływ instaluje się w ścianie, dzięki 

czemu nie narusza się wzoru płytek na podłodze. Odpływy dostępne 

są z rozmaitymi pokrywami, dzięki czemu można wybrać urządzenie 

pasujące do każdej łazienki. Jeśli użytkownikowi zależy na ociepleniu 

wnętrza może zdecydować się na odpływy z podświetleniem LED 

i światłem zmienić charakter łazienki. 

20 


instalacje I. 

z d a n i e m 


Na rynku jest bardzo szeroka oferta odwodnień liniowych do łazienki. 

Czy wybierając konkretny model warto zainwestować 

w droższe rozwiązanie renomowanej firmy?” 

Bohdan Goralski, Viega 

Próbując odpowiedzieć na tak postawione pytanie należy w pierwszej 

kolejności odpowiedzieć na pytanie: „dlaczego rozwiązanie renomowanych 

firm jest droższe?”. Czy różnica w cenie wynika tylko z renomy 

i uznania marki, czy wiąże się z różnicą w zastosowanych materiałach, 

rozwiązaniach technicznych i na koniec wzornictwie? 

Nasz rynek zdominowany jest przez produkt o określonym wymiarze 

w zakresie 750-1200 mm (głównie 800 lub 900), w wersji podłogowej 

wykonany ze stali nierdzewnej. Droższe rozwiązania oferują korpus 

wykonany ze stali nierdzewnej 1.4301 i jak w wypadku odpływów 

liniowych Advantix firmy Viega kołnierz pokryty powłoką kwarcową, 

znacznie poprawiającą przyczepność elementów hydroizolacji. 

W warstwie konstrukcyjnej nie bez znaczenia pozostaje budowa 

dostępnych syfonów – ich wysokość determinująca ilość niezbędnego 

miejsca w posadzce, elastyczność w podłączeniu instalacji odpływowej, 

czy też łatwość czyszczenia. Część producentów oferuje 

rozwiązania z wywinięciem kołnierza do montażu przyściennego. 

Oddzielona od korpusu ramka ozdobna lub możliwość z jej rezygnacji 

pozwala na odprowadzenie ewentualnej wody przesączającej 

się po hydroizolacji w kierunku spadku. Wśród tzw. renomowanych 

producentów coraz częściej można znaleźć odpływy liniowe w wersji 

ściennej, które mogą stanowić ciekawą i praktyczną alternatywę dla 

odpływów montowanych w posadzce. Rozwiązanie zaproponowane 

przez firmę Viega pod nazwą Advantix Vario, zarówno w wersji podłogowej 

jak i ściennej, pozwala na precyzyjne dopasowanie długości 

odpływu do szerokości budowanej kabiny. To z kolei pozwala na wykonanie 

posadzki jednopłaszczyznowej, bez konieczności dodatkowego 

dzielenia kafli i budowania koperty. W wypadku wersji podłogowej 

elementy można ze sobą łączyć liniowo lub kątowo do długości 

prawie trzech metrów. 

Reasumując: cena oczywiści odgrywa dużą rolę, ale w wypadku 

elementów wyposażenia łazienki montowanych w sposób trwały, 

nie dający możliwości łatwej i taniej wymiany i do tego przewidzianych 

do pracy przez wiele lat, chyba rozsądniejszym jest dokładne 

przeanalizowanie ofert pod kątem jakości wykonania, czasu 

udzielanej gwarancji, serwisu, dostępności ewentualnych części 

zamiennych za np. po kilkunastu latach i oczywiście wzornictwa 

– bo przecież będziemy przez najbliższe lata niezwykle często patrzyli 

na ten produkt. 

ka powinna być umieszczona poniżej 

poziomu płytek. Trzeba uwzględnić 

przy tym grubość płytek i zaprawy 

klejowej. Odpływ odwodnienia powinien 

znajdować się przy ścianie lub 

w innym miejscu strefy prysznicowej. 

Dzięki nóżkom montażowym można 

wyregulować wysokość na jakiej ma 

znaleźć się ruszt. 

Fot. 4. Mniej znaczy więcej! Nowoczesne odpływy ścienne mogą być niemal niewidoczne 

przy zachowaniu najwyższych parametrów odprowadzania wody. 

Fot. VIEGA 

Etap trzeci to wykonanie spadku w kierunku 

odpływu. W przypadku odwodnienia 

liniowego spadek kształtowany 

jest z jednej lub z dwóch stron w zależności 

od umiejscowienia kanału prysznicowego 

i powinien on wynosić co 

najmniej 2,5% w kierunku odpływu. 

Do odwodnienia punktowego wymagane 

jest wykonanie spadku z czterech 

stron, dla każdego brzegu kratki. 

W ten sposób powstaje tzw. spływ 

kopertowy ze spadkiem wynoszącym 

1,5%. Montując odpływ liniowy należy 

bezwzględnie przestrzegać zaleceń 

względem spadków. 

Warstwa uszczelniająca 

Nie można zapomnieć o odpowiedniej 

warstwie uszczelniającej znajdującej 

się poniżej płytek ceramicznych. 

Do jej wykonania najczęściej wykorzystywane 

są nowoczesne rozwiązania 

takie jak chociażby uszczelnienia 

zespolone, na które składają się folie 

w płynie, taśmy uszczelniające i warstwy 

jastrychu. Ważne jest aby były to 

rozwiązania o najwyższym poziomie 

jakości z odpowiednimi certyfikatami 

i aprobatami. 

Odpływy liniowe ścienne 

Ciekawe rozwiązanie stanowią odpływy 

wykonane jako ścienne. Niektóre wersje 

mają głębokość montażu w ścianie 


21

I. 

instalacje 

wynoszącą zaledwie 25 mm. Korpusy 

odpływu najczęściej wykonuje się z bardzo 

wytrzymałego tworzywa sztucznego. 

Odwodnienie może być zainstalowane 

zarówno w ściance na stelażu 

jak i w tradycyjnej ścianie murowanej. 

Wystarczająca może okazać się nawet 

warstwa tynku o odpowiedniej grubości 

lub płyta styropianowa XPS. Tym 

sposobem nie ma potrzeby kucia ścian 

czy naruszania ich powierzchni. Niektóre 

odwodnienia mają systemy mocowania 

bazujące na metodzie zatrzaskowej. 

Ważne jest spełnianie wymagań normy 

VDI 4100 dotyczących hałasu. 

W typowym odpływie wydajność 

mieści się pomiędzy 0,6 a 0,75 litrów 

na sekundę, zgodnie z normą PN-EN 

1253. Standardowa długość niektórych 

odpływów wynosi nawet 1200 mm. 

W razie potrzeby jest możliwe skrócenie 

odpływu nawet do wymiaru 300 mm. 

W zależności od potrzeb wybrać można 

pomiędzy rozwiązaniem standardowym 

a wersją remontową o wysokości 

70 mm. Na uwagę zasługuje bardzo wąska 

szczelina odpływowa o wysokości 

20 mm. Na komplet odpływu składają 

się elementy uszczelniające i elementy 

przeznaczone do regulacji wysokości 

okładziny ściennej. Dzięki takim odpływom 

zyskuje się jednolitą powierzchnię 

płytek do samej ściany, bez cięć celem 

Fot. 5. 

Nowoczesne odpływy ścienne mają wbudowane oświetlenie LED. 

uzyskania wymaganego spadku. Istotną 

rolę odgrywa łatwe czyszczenie dzięki 

gładkim ściankom korpusu przy wyeliminowaniu 

martwych powierzchni. 

Odpływy z podświetleniem LED 

Na rynku oferowane są odpływy ścienne 

z podświetleniem LED, które zapewniają 

bardzo ciekawy efekt świetlny. Do 

wyboru są różne opcje kolorystyczne 

– czerwony, zielony, niebieski, RGB z automatyczną 

zmianą koloru. Niektórzy 

producenci oferują możliwość fabrycznego 

zaprogramowania określonego 

Fot. KESSEL 

koloru światła na indywidualne zamówienie. 

Zasilacz sieciowy 12 V oraz 

oprzewodowanie z reguły jest w komplecie. 

Na uwagę zasługuje szybka i łatwa 

instalacja, którą zapewnia umieszczone 

z boku przyłącze kabli. Korpus 

wytwarza się z materiału ABS. Zgrzewany 

króciec ma wymiar DN 50. Przydatne 

rozwiązanie stanowi możliwość 

przyłączenia odpływu z przodu, z boku 

po lewej lub prawej stronie. W przykładowym 

odpływie przepustowość 

wynosi 30 l/m a wysokość zamknięcia 

wodnego to 22 mm. 

Fot. 6. Warunkiem dobrego działania odpływu liniowego jest właściwe wypoziomowanie 

posadzki z zachowaniem spadku 1-2% w kierunku odwodnienia. 

Fot. KESSEL 

Podsumowanie 

Nie ma wątpliwości co do tego, że odwodnienia 

liniowe są estetycznymi a zarazem 

funkcjonalnymi rozwiązaniami, 

które stają się już niemal standardem 

w łazienkach. Jednak oprócz tego, 

że powinny być one właściwie dobrane 

to trzeba zadbać o odpowiedni montaż. 

Chodzi przede wszystkim o wybór odpowiedniej 

rynny, a także dopasowanie 

do posadzki i właściwe uszczelnienie. 

Kluczowe miejsce zajmuje odpowiedni 

spadek w kierunku rynny. Musi on być 

bowiem na tyle duży aby zapewnił swobodny 

przepływ wody ale przy zapewnieniu 

komfortu i bezpieczeństwa przy 

używaniu prysznica. Producenci zalecają 

aby spadek wynosił 1-2 %. 

Damian Żabicki 

22 


Odpływ ścienny Scada 

Innowacyjne odwadnianie łazienki 

• Komfortowa zabudowa dzięki 

regulowanym nóżkom montażowym 

• Podświetlenie LED 

w dowolnym kolorze 

• Cztery pokrywy do wyboru 

www.kessel.pl

I. 

instalacje 

Odpływy prysznicowe Kessel 

W nowoczesnej łazience stosuje się nowoczesne rozwiązania – jednym 

z nich jest funkcjonalna i modna kabina prysznicowa bez brodzika. Chcąc wykorzystać 

ją w swoim domu, warto poświęcić więcej uwagi kwestii doboru 

i montażu odpowiedniego odpływu. Firma KESSEL będąca liderem w sektorze 

odwodnień posiada w ofercie szereg produktów do różnych zastosowań. 

PROMOCJA 

Odpływ prysznicowy 

w posadzce 

Wygodna w użytku, nowoczesna, 

optycznie powiększająca przestrzeń 

kabina prysznicowa bez 

brodzika to marzenie wielu osób 

urządzających lub remontujących 

łazienkę. Z jego realizacją nie będą 

mieli problemu ci, którzy dopiero 

projektują swój dom – na tym etapie 

można z łatwością przygotować 

łazienkę do montażu odpływu 

w podłodze. Niestety, nie jest to już 

tak łatwe w łazienkach w blokach 

– tutaj instalacja kabiny prysznicowej 

bez brodzika wymaga 

najczęściej poważniejszego remontu, 

w tym skuwania podłogi 

w celu umieszczenia w niej odpływu. 

Jednak nawet to nie gwarantuje, 

że jego montaż będzie możliwy 

– największą przeszkodę stanowi 

najczęściej niewystarczająca grubość 

stropu. Na szczęście nie oznacza 

to, że musimy zrezygnować 

z kabiny bez brodzika – w tej sytuacji z pomocą 

przychodzą odpływy łazienkowe 

o minimalnej wysokości zabudowy. 

Jeśli grubość stropu jest na tyle niewielka, 

że nie pozwala na zamontowanie przeciętnego 

odpływu podłogowego, można zastąpić 

go np. nowym wpustem łazienkowym 

Ultraflat 54 lub Ultraflat 79 z oferty 

KESSEL. Liczba w nazwie oznacza wysokość 

korpusu bez nasadki. Nowe wpusty 

podłogowe stworzone zostały do użytku 

w nowo budowanych obiektach oraz 

do stosowania przy remontach w już istniejących 

budynkach. Dzięki kompaktowej 

konstrukcji nadają się szczególnie do natrysków 

bezprogowych. Posiadają boczny 

odpływ, wyjmowany syfon montowany 

w nasadce oraz, w zależności od modelu, 

dołączoną do kompletu lub już fabrycznie 

zamontowaną matę. W ten sposób 

możliwe jest wykonanie uszczelnień 

alternatywnych przy spełnieniu najwyższych 

wymagań klasy wodoszczelności 

W3 według DIN 18534-1, dzięki czemu 

wpust Ultraflat jest odpowiedni również 

do zabudowy w obiektach przemysłowych. 

Mimo niewielkiej wysokości zabudowy 

wpust jest w pełni funkcjonalny 

i wygodny w użytkowaniu. 

Na uwagę zasługuje również wpust 

łazienkowy Classic, który stanowi 

ekonomiczne, a jednocześnie wydajne 

i łatwe w montażu rozwiązanie. Regulowana 

na wysokość nasada, wysokie 

(50mm) zamknięcie wodne oraz bezproblemowy 

dostęp do syfonu i korpusu 

zapewniają wygodną eksploatację 

i utrzymanie w czystości. 

Odpływ liniowy Linearis Compact to 

estetyczna alternatywa dla klasycznych 

wpustów podłogowych. Cechą szczególną 

tego odpływu jest niezawodna, 

a jednocześnie kompaktowa konstrukcja 

umożliwiająca zabudowę w płytkich posadzkach 

(minimalna całkowita wysokość 

zabudowy 80mm). Dwustronną pokrywę 

ze stali nierdzewnej można wypełnić 

płytkami ceramicznymi zastosowanymi 

na posadzce pomieszczenia, dzięki czemu, 

rozwiązanie stanie się niemal niewi- 

Fot. 1. Odpływ łazienkowy Ultraflat. Fot. 2. Odpływ liniowy Linearis Compact. 

24 


instalacje I. 

Fot. 3. 

Odpływ ścienny Scada. 

doczne umożliwiając zachowanie spójnej 

aranżacji pomieszczenia. Wyjmowane, 

łatwo dostępne sitko pozwala szybko 

i bez kłopotu usunąć nagromadzone 

włosy i zanieczyszczenia. Aby zapobiec 

wydostawaniu się nieprzyjemnych zapachów 

z kanalizacji na skutek wysychania 

syfonów (sytuacja spotykana w pomieszczeniach 

rzadziej używanych lub z ogrzewaniem 

podłogowym) można zastosować 

tzw. syfon suchy Multistop. 

z d a n i e m 


Problem wysychania odpływów i wydobywania 

się z nich nieprzyjemnych 

zapachów jest bardzo częstym problemem 

w przypadku łazienek rzadko używanych 

np. przeznaczonych dla gości 

oraz łazienek z ogrzewaniem podłogowym. 

Idealnym rozwiązaniem tego 

problemu jest montaż w odpływie 

suchego syfonu np. Multistop. Syfon 

ten można zamontować w już zabudowanych 

odpływach – wystarczy 

Jak poradzić sobie ze zjawiskiem wysychania wpustów 

i wydobywania się z nich nieprzyjemnych zapachów? 

Rys. 1. Podczas napływu scieków klapa 

syfonu Multistop otwiera się i pozwala 

na swobodny odpływ scieków (2). 

wyjąć z odpływu syfon wodny 

i w jego miejsce włożyć syfon Multistop. 

Zasada działania jest bardzo prosta: 

syfon posiada klapkę, która otwiera się 

samoczynnie podczas przepływu ścieków 

i pozwala na ich swobodny odpływ 

(rys. 1). Następnie klapa powraca 

do pozycji podstawowej (zamkniętej) 

i zapobiega w ten sposób przedostawaniu 

się nieprzyjemnych zapachów 

z kanalizacji (rys. 2). 

Rys. 2. Następnie klapa powraca do 

pozycji wyjsciowej. Zapachy zostają 

zatrzymane. 

Odpływ ścienny SCADA 

alternatywą dla wpustu łazienkowego 

i odpływu liniowego 

Ciekawe rozwiązanie łazienkowe stanowi 

odpływ ścienny KESSEL Scada, 

który udowadnia, że design i funkcjonalność 

z powodzeniem mogą iść ze sobą 

w parze. Miłośnicy minimalistycznego 

wzornictwa absolutnie nie będą zawiedzeni. 

Odpływ ścienny KESSEL Scada 

stanowi odzwierciedlenie nowoczesnego 

podejścia 

do projektowania 

praktycznych elementów wykończeniowych. 

Dopracowanie pod względem 

technicznym idzie tu w parze 

z minimalistyczną formą, którą można 

urozmaicić podświetleniem LED kreującym 

w łazience wyjątkową atmosferę. 

Odpływ zamontowany w ścianie 

nie zakłóca układu płytek na podłodze 

i w jeszcze mniejszym stopniu ingeruje 

w aranżację pomieszczenia, szczególnie 

przy zastosowaniu wariantu do wypełnienia 

płytką. 

Odpływ ścienny KESSEL Scada można 

elastycznie dopasować do każdego 

typu zabudowy. Minimalna całkowita 

wysokość zabudowy odpływu wynosi 

zaledwie 80 mm, a więc nadaje się 

świetnie nie tylko do wykończenia nowych 

przestrzeni prysznicowych, ale 

i do zastosowania przy remontach lub 

renowacji pomieszczeń. 

Instalacja możliwa jest w ścianie murowanej, 

w płycie gipsowej oraz za pomocą 

gotowego modułu podłogowego 

z fabrycznie wykonanym spadkiem. 

Istnieją także trzy warianty podłączenia 

odpływu: z przodu oraz z boku – 

po prawej lub po lewej stronie. Płynna 

regulacja wysokości za pomocą nóżek 

montażowych zapewnia komfortowy 

montaż i perfekcyjne zlicowanie odpływu 

z warstwą wykończeniową ściany 

i posadzki. Wyjmowany syfon umożliwia 

bezproblemowe utrzymanie wpustu 

w czystości. 

Odpływ ścienny KESSEL Scada stanowi 

zatem efektowny, uniwersalny 

i funkcjonalny produkt do wyposażenia 

każdej łazienki, bez względu na zastane 

warunki budowlane. 

• 


25

I. 

instalacje 

Kanalizacja wewnętrzna 

niskoszumowa – FONICA 

PROMOCJA 

KACZMAREK Malewo Spółka Jawna to największy, 

polski producent wyrobów z tworzyw 

sztucznych. Od chwili powstania w 1985 roku stale 

poszerzamy park maszynowy i zakres produkcji. 

Naszą specjalnością są kompletne systemy 

sieci i instalacji sanitarnych 

produkowanych z termoplastów 

PVC-U, PP i PE. Wyroby KACZMAREK 

znane z wysokiej jakości, zdobyły uznanie 

nie tylko w kraju, ale również cieszą 

się powodzeniem wśród instalatorów 

w Skandynawii i Europie zachodniej. 

Nasze produkty trafiają do takich zakątków 

świata jak Hornsund, gdzie znajduje 

się Polska Stacja Polarna. 

duje powstawanie uciążliwego hałasu. 

W celu zminimalizowania powstających 

od użytkowania instalacji kanalizacyjnej 

drgań powietrza i materiałów, będących 

źródłem hałasu w budynku, coraz więcej 

inwestorów decyduje się na zastosowanie 

kanalizacji niskoszumowej. 

Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu 

rynku, oferujemy system kanalizacji 

niskoszumowej FONICA, w skład 

którego wchodzą rury i kształtki wykopowietrza 

i materiałów skutkuje znacznym 

obniżeniem hałasu generowanego 

w trakcie użytkowania instalacji 

FONICA. Zgodnie z aprobatą techniczną 

AT-15-9797/2016 wydaną przez Instytut 

Techniki Budowlanej, optymalną pracę 

systemu zapewnia zastosowanie obejm 

akustycznych BISMAT 1000 na pionach 

kanalizacyjnych w punktach stałych co 

drugą kondygnację. W przypadku pozostałych 

punktów stałych i przesuwnych 

instalacji należy stosować obejmy 

BISMAT. Pomiar hałasu dla instalacji 

FONICA został przeprowadzony zgodnie 

z PN-EN 14366:2006 dla różnych natężeń 

przepływu ścieków, wyniki podano w tabeli 

poniżej. 

Obecnie w naszej ofercie znajdują się: 

• systemy kanalizacji zewnętrznej (rury, kształtki, studzienki) w zakresie średnic do 3000 mm 

• zbiorniki na wodę deszczową, pitną i ścieki 

• systemy rur do układania metodami bezwykopowymi oraz renowacji starych rurociągów 

• systemy do budowy sieci drenażowych 

• system zagospodarowania wody deszczowej (skrzynki rozsączające) 

• systemy rur osłonowych do kabli 

• systemy do budowy sieci wodociągowych 

• systemy do budowy sieci gazowych 

• system kanalizacji niskoszumowej 

• system rynnowy i podsufitkowy. 

Pewność jest cicha! 

Chcemy zwrócić Państwa uwagę 

na wprowadzony przez nas na rynek 

system kanalizacji wewnętrznej niskoszumowej 

o nazwie FONICA. 

W instalacjach kanalizacji wewnętrznej 

występują dwa rodzaje hałasu: pochodzący 

od drgań powietrza oraz pochodzący 

od drgań materiałów. Przepływające 

ścieki wywołują drgania powietrza, 

które są przenoszone do pomieszczeń 

mieszkalnych. Z kolei drgania materiałowe 

powstają podczas używania przyborów 

sanitarnych, wówczas drgania 

instalacji kanalizacyjnej są przekazywane 

na inne elementy budynku co powonane 

z polipropylenu (PP) z wypełniaczem 

mineralnym, co znacznie eliminuje 

przenoszenie drgań powietrza. 

Nie mniej ważnym elementem systemu 

są obejmy z wkładką EPDM typu 

BISMAT, które skutecznie tłumią drgania 

materiałowe. Ograniczenie drgań 

Natężenie przepływu [l/s] 0,5 1,0 2,0 4,0 

Wskaźnik ważony 

dźwięku powietrznego [dB] 

Wskaźnik ważony 

dźwięku materiałowego [dB] 

Tabela 1. Pomiar hałasu dla instalacji FONICA. 

System FONICA charakteryzuje się 

wysokim stopniem izolacji akustycznej, 

emitowany hałas przy najczęściej 

spotykanym w instalacjach kanalizacyjnych 

przepływie maksymalnym 

4,0 l/s, to 18 dB. Zmęczenie wywołane 

hałasem pojawia się u człowieka 

47 49 51 54 

< 10 < 10 12 18 

26 


instalacje I. 

przy poziomie 30 dB. Wysoki stopień izolacji akustycznej to 

nie jedyna zaleta tego systemu. Polipropylen, z którego wykonano 

rury i kształtki charakteryzuje się dużą odpornością 

na różnego rodzaju agresywne substancje chemiczne zawarte 

w ściekach np. pochodzące z laboratoriów, pralni czy szpitali. 

Ponadto jest neutralny biologicznie i w trakcie jego spalania nie 

wydzielają się żadne substancje toksyczne. Dzięki wysokiej odporności 

temperaturowej, system może być stosowany do ciągłego 

odprowadzania ścieków o temperaturze +95°C. 

Niski współczynnik chropowatości materiału powoduje, że system 

FONICA posiada doskonałe właściwości hydrauliczne – 

dzięki małym oporom przepływu nie dochodzi do odkładania 

się osadów w instalacji. Bardzo szeroki zakres długości rur 

i rodzajów kształtek ułatwia prace montażowe i skraca ich czas 

wykonania. Ponadto materiał z jakiego wykonano rury i kształtki 

jest przyjazny środowisku – w 100% może zostać poddany 

procesowi powtórnego przetwórstwa. System FONICA dzięki 

swym bezsprzecznym zaletom jest godny polecenia zarówno 

dla inwestorów instytucjonalnych jak również indywidualnych. 

Więcej na temat systemu 

kanalizacji wewnętrznej niskoszumowej na 

www.kaczmarek2.pl 

UWAGA! 

Poszukujemy nowych 

dystrybutorów systemu FONICA. 

Zainteresowanych prosimy o kontakt: 

e-mail: p.majchrzak@kaczmarek2.pl

O. 

ogrzewanie 

Pompy ciepła Skalar Green Active Plus 

– ekonomiczne i bezobsługowe działanie 

Prezentowane pompy ciepła powietrze-woda Green Active Plus to bardzo 

wszechstronne modele, które nie wymagają działania użytkowników. Urządzenia 

są bezobsługowe, ekonomiczne (klasa energetyczna A++) i mogą 

być z powodzeniem używane zarówno do ogrzewania, chłodzenia budynków, 

jak i przygotowania ciepłej wody użytkowej (c.w.u.). Pompa dostępna 

jest w dwóch opcjach, może pracować z mocą 9kW oraz 14kW. 

PROMOCJA 

W jaki sposób działa pompa 

ciepła Green Active Plus? 

Tego typu pompy (tj. powietrze 

-woda) nie są jeszcze zbyt popularne, 

ale powoli ta tendencja 

się zmienia. Pompy ciepła marki 

Skalar są bardzo nowoczesne, 

a ich konstrukcja świetnie sobie 

radzi w naszym klimacie (minimalna 

zewnętrzna temperatura 

pracy -20°C ). 

Jeśli dobierzemy odpowiednie urządzenie 

i ustawimy właściwe parametry, 

to koszty ogrzewania domu 

mogą się znacznie zmniejszyć. 

Charakterystyka regulatora: 

• ochrona przeciwzamrożeniowa 

pompy ciepła, 

• alarmy diagnostyczne 

(dostęp do pełnej historii), 

• duży, intuicyjny i czytelny 

wyświetlacz (proste menu), 

• obsługa rezerwowego podgrzewacza 

elektrycznego (dostępna 

w trybie monoenergetycznym). 

Regulator zarządzający systemem 

grzania-chłodzenia oraz instalacją C.W.U 

Fot. 1. Pompa ciepła C.O. Skalar Green 

Active Plus o mocy 14 kW. 

Model Green Active Plus działa w trzech 

trybach: 

• monowalentny – ten tryb działa 

najlepiej w nowym budownictwie 

i polega na tym, że pompa jest jedynym 

urządzeniem, które odpowiada 

za generowanie energii cieplnej dla 

instalacji grzewczej. 

Zalety pompy ciepła Green Active Plus: 

Fot. 2. Pompa ciepła C.O. Skalar Green 

Active Plus o mocy 9 kW. 

• biwalentny – rozwiązanie dostosowane 

przede wszystkim do budynków 

modernizowanych. Pompie 

ciepła towarzyszy kocioł gazowy 

albo olejowy i te dwa elementy są 

ze sobą ściśle powiązane. Ma to 

znaczenie w przypadku bardzo niskiej 

temperatury, kiedy dochodzi 

• wszechstronne zastosowanie (różne możliwości konfiguracji), 

• dostępne 3 tryby pracy (monowalentny, biwalentny i monoenergetyczny), 

• prosty montaż i konfiguracja (bez żadnych nakładów finansowych), 

• bezobsługowe ogrzewanie/chłodzenie budynków i przygotowania c.w.u., 

• możliwość rozszerzenia gwarancji do 4 lat, 

• regulacja prędkości sprężarki i wentylatora, 

• tryb CICHY – obniżenie emisji dźwięku (np. w nocy), 

• zaawansowany regulator, 

• minimalna zewnętrzna temperatura pracy -20°C, 

• niskie koszty eksploatacji (klasa energetyczna A++), 

• możliwość kompletacji z instalacją fotowoltaniczną, 

• funkcja ECO w trybie grzania i chłodzenia. 

28 


ogrzewanie O. 

Fot. 3. Fot. 4. 

do zatrzymania pracy pompy i pozyskiwania 

energii z kotła olejowego 

czy gazowego. 

• monoenergetyczny – ten tryb eksploatacji 

pompy oznacza, że pokrywa większość 

zapotrzebowania na ciepło (90% 

potrzeb rocznych), a dodatkowe elektryczne 

źródło ciepła ogranicza się tylko 

do wsparcia i jest to zazwyczaj podgrzewacz 

elektryczny lub kocioł elektryczny. 

Jak zbudowana jest 

pompa ciepła marki Skalar? 

Pompa ciepła Green Active Plus, będąca 

urządzeniem hermetycznie zamkniętym 

(typu monoblock) zbudowana 

jest ze sprężarki inwerterowej, 

zabudowanej pompy obiegowej, 

zaworu przyłączającego oraz wentylatora. 

W komplecie do pompy jest 

dołączony specjalny regulator, który 

może pełnić dodatkowo funkcję termostatu 

pokojowego. Został zaprojektowany, 

aby zarządzać systemem 

grzania-chłodzenia oraz instalacją 

C.W.U. 

• 

Produkt dostępny 

na stronie internetowej 

www.skalarsystems.pl 

REKLAMA 

 

 

STOP SMOG 

Produkty biorą udział w programie 

„Czyste Powietrze” 

Pompy C.O. o mocy 

9kW i 14kW 

Klasa energetyczna 

A++ 

 

 

 

 

 


29

P. 

pompy i przepompownie 

Rozwiązania sanitarne w pomieszczeniach bez kanalizacji 

Pomporozdrabniacze i pompy do ścieków umożliwiające stworzenie dowolnego 

pomieszczenia sanitarnego sprzedają się coraz lepiej i wydaje 

się, że nie jest to tylko chwilowa moda ale jak najbardziej pozytywny 

trend. Technologia stosowana w tego typu urządzeniach jest coraz bardziej 

efektywna i dostępna cenowo. 

PROMOCJA 

Adaptacja całych obiektów lub 

pojedynczych pomieszczeń do zupełnie 

nowych funkcji jest dziś zjawiskiem 

powszechnym. Wymogi 

funkcjonalne ciągle się zmieniają, 

a budowle nie. Im starszy obiekt 

tym dostosowanie do nowych 

funkcji wymaga poważniejszych 

ingerencji modernizacyjnych. 

Wzrastają tym samym sprzeczności 

pomiędzy kluczowymi 

w adaptacji dążeniami do minimalizowania 

kosztów, a koniecznymi 

przekształceniami dostosowującymi 

je do nowych funkcji. 

Do jednych z najbardziej kłopotliwych 

prac modernizacyjnych 

należy ingerencja w instalację kanalizacyjną 

i sanitarną. Wraz z upływem 

czasu wzrasta zapotrzebowanie 

na remont lub stworzenie 

nowych pomieszczeń sanitarnych 

– łazienki, WC, kuchni, pralni, etc. 

Obecna w budynku instalacja bardzo 

często nie pozwala inwestorowi 

na dowolną aranżację tych 

pomieszczeń i tworzenie nowych. 

Fot. 1. 

Sanipack nouveau. 

Do tego wymogi konserwatora zabytków, 

jak również wysokie koszty samej 

inwestycji przeprojektowywania instalacji 

kanalizacyjnej, uniemożliwiają tego typu 

działanie. Na szczęście jest na to sposób. 

Z pomocą przychodzą specjalne pompy 

do tłoczenia wody, ścieków czarnych 

i szarych. Umożliwiają one przetłaczanie 

ich z różnych przyborów (WC, zlew, umywalka, 

zmywarka, pralka, prysznic, etc.) 

do oddalonych pionów kanalizacyjnych. 

Zasada działania jest niezwykle prosta. 

Po osiągnięciu odpowiedniego poziomu 

ścieków/wody w zbiorniku, załącza się 

pompa, która rozdrabnia i wypompowuje 

ścieki do wykonanej instalacji. Parametry 

tłoczenia uzależnione są od rodzaju 

i mocy urządzenia i mogą dochodzić nawet 

do 110 m w poziomie i 11 m w pionie. 

Rzeczą najważniejszą jest to, aby przewód 

tłoczny z urządzenia, którym będą tłoczone 

ścieki był wykonany w technologii 

zgrzewanej lub klejonej. Co najważniejsze 

przewody wykonywane są rurami cienkimi 

o średnicach od 22 mm i ukryć je można 

pod sufitem podwieszanym lub przy 

listwie przypodłogowej! 

Firma SFA ma w swojej ofercie urządzenia 

odpowiadające zarówno obecnym, jak 

i przyszłym wymaganiom dotyczącym 

przepompowywania ścieków szarych 

i czarnych. Urządzenia, zarówno domowe 

jak i komercyjne, od zawsze łączyły w sobie 

inteligentną i funkcjonalną konstrukcję 

z wysoką wydajnością i jakością. 

Jak powstała 

idea pomporozdrabniaczy? 

W latach 60 we Francji powierzchnie 

mieszkalne stawały się coraz droższe, 

dlatego przystąpiono do ich podziału 

na mniejsze. O ile sam podział lokali 

nie stanowił problemu pod względem 

budowlanym, to problemem okazało 

się położenie pionów kanalizacyjnych. 

Nowo powstające lokale były tych pionów 

pozbawione, w związku z tym 

stworzenie w nich łazienki czy toalety 

nie było możliwe. SFA wprowadziła 

w tym czasie pierwsze urządzenie, 

które w sposób prosty, nie wymagający 

kosztownych prac remontowych 

pozwalało na stworzenie łazienki i toalety 

w dowolnym miejscu, a przetłaczanie 

ścieków odbywało się cienką 

rurą o średnicy 22, 28 lub 32 mm. Zaletą 

było uniezależnienie się od położenia 

pionów kanalizacyjnych, które mogły 

znajdować się w znacznej odległości 

oraz konieczności zachowania spadków 

w kierunku pionów jakie stosuje się przy 

tradycyjnym sposobie montażu instalacji 

kanalizacyjnej. 


pompy i przepompownie P. 

Fot. 2. Łatwa, czysta i szybka obsługa serwisowa. W nowych urzadzeniach z serii 

Sanicubic, wymiana silników i systemu załączania osbywa się bez konieczności odłączania 

elementów zbiornika. 

Czym jest pomporozdrabniacz? 

Pomporozdrabniacz jest niczym innym 

jak urządzeniem elektrycznym zasilanym 

230 V, zaopatrzonym w pompę 

wraz z nożem tnącym służącym do rozdrabniania 

i przetłaczania ścieków fekalnych, 

papieru toaletowego i odpadków 

organicznych. Wewnątrz znajduje się 

system elektroniczny sterujący pracą 

pompy, oraz systemem sterowania. 

powej jest bezpośrednio wpięty do pomporozdrabniacza 

za pomocą gumowej 

manszety. W niektórych modelach istnieje 

możliwość podłączenia jednocześnie kilku 

przyborów takich jak WC, umywalka, 

wanna, prysznic, pralka. W zależności od 

ilości przyborów i parametrów tłoczenia 

istnieje możliwość doboru optymalnego 

rozwiązania dla przyszłego inwestora 

(modele Saniaccess 1, 2, 3, Sanibrouyer, 

Sanitop, Saniplus, Sanislim, Sanipack, 

Sanipro). Ciekawym rozwiązaniem w tej 

kategorii produktów są urządzenia przeznaczone 

do współpracy z podwieszanymi 

miskami WC. Można je zainstalować 

w pewnej odległości od stelaża WC i podłączyć 

do niego wszystkie pozostałe przybory 

(Sanipack). Dużą zaletą takiego rozwiązania 

jest to, że można je zabudować 

w ścianie, dzięki czemu jest on zupełnie 

niewidoczny. Posiadamy również urządzenia 

zintegrowane tzn. pomporozdrabniacz 

wbudowany w stelaż podtynkowy – Saniwall 

Pro UP ze stelażem od firmy GROHE. 

W ofercie posiadamy urządzenia zbiorcze, 

obsługujące kilka pomieszczeń. Wybór 

uzależniony jest od ilości przyborów, które 

chcemy do niego podłączyć. W niewielkiej 

łazience (3-4 miski WC, 3-4 umywalki) 

sprawdzi się urządzenie 1 silnikowe typu 

SANICUBIC 1 WP NM. Przepompownie 

wyposażono w silnik o mocy 1500 W, z zaawansowanym 

systemem rozdrabniania 

z nożem tnącym ProX K2, oraz 4 wejścia 

o różnych średnicach (100/40 mm). Może 

zostać zamontowane na podłodze w piwnicach, 

lub w studzienkach. Odprowadza 

ścieki na wysokość do 11 m i do 110 m 

w poziomie. 

Fot. 3. 

SANIWALL Pro UP 

Dodatkowa łazienka 

w pomieszczeniu bez pionów 

kanalizacyjnych? To nie problem! 

Wybierając pomporozdrabniacz należy 

zadać sobie pytanie jakie i ile przyborów 

chcemy do niego podłączyć. Do małego 

WC lub łazienki wystarczy urządzenie 

przystawkowe montowane bezpośrednio 

za miską WC. Jest to największa grupa 

urządzeń dostępnych na rynku. Charakteryzująca 

się zwartą budową i mocą 

silników do 500 W. Odpływ z miski ustę- 

Fot. 4. 

SANICUBIC 2 XL HQ 


31

P. 


W przypadku większej ilości łazienek należy 

wybrać przepompownie wyposażoną 

w 2 silniki. W przypadku małej ilości ścieków 

załącza się automatycznie jeden silnik, 

jeżeli ilość ścieków się zwiększa drugi silnik 

włącza się, zwiększając tym samym jego 

wydajność. Dodatkowo silniki uruchamiane 

są naprzemiennie, co równocześnie 

wydłuża ich żywotność. W przypadku 

awarii jednego z silników urządzenie może 

pracować dalej, zmniejsza się tylko jego 

wydajność. 

Przykładem tego typu urządzenia jest 

SANICUBIC 2 Classic NM. Jest to pompa 

tłocząca z wbudowanymi rozdrabniaczami, 

która doskonale nadaje się do odprowadzania 

wszystkich ścieków z lokali typu: 

mały budynek, stołówka, pralnia lub inne, 

niezależnie od pionów i spadków. Wyposażona 

jest w dwa silniki, każdy o mocy 

1500 W, z zaawansowanym systemem rozdrabniania 

z nożem tnącym ProX K2, oraz 

4 wejścia o różnych średnicach (100/40 mm). 

Urządzenie zapewnia optymalną wydajność 

i wysoki poziom bezpieczeństwa. 

Odprowadza ścieki na wysokość do 11 m 

(do 110 m w poziomie). Urządzenie może 

współpracować z systemem BMS (Building 

Management System). 

W przypadku kiedy chcielibyśmy aby 

urządzenie obsłużyło nam kilka lokali jednocześnie 

trzeba postawić na bezkompromisowe 

rozwiązania jakim jest SANICUBIC 

2XL. Jest to przepompownia oparta 

na dwóch pompach typu VORTEX o przelocie 

55 mm i pojemności zbiornika 120 l. 

Moc silników to 2000 W każdy. Urządzenie 

pozwala na przetłaczanie ścieków szarych 

i czarnych na wysokość do 10m lub 110 m 

w poziomie. Odprowadzenie ścieków 

odbywa się rurą DN 80 lub DN 100. Urządzenie 

jest zaopatrzone w control box 

Fot. 6. 

Nowa generacja Sanicom 2 NM. 

Fot. 5. 

Sanipump - nowość w ofercie SFA. 

montowany na ścianie, system alarmowy 

przewodowy oraz zawór odcinający 

na przewodzie tłocznym. 

Wszystkie urządzenia z serii SANICUBIC 

(3 modele) wykonane są w klasie ochrony 

IP 68, co pozwala na montaż ich w szachtach 

technologicznych poniżej posadzki. 

Wszystkie zaopatrzone są w system alarmowy 

i kontrolny informujący użytkownika 

o pracy lub awarii. 

SANIPUMP – nowość w ofercie SFA 

Nowością w ofercie SFA jest zatapialna 

pompa do ścieków – SANIPUMP. 

Lekka, bo ważąca jedynie 13 kg, SANI- 

PUMP została wyposażona w taki sam 

system rozdrabniania jak w Sanicubic 

1 WP NM oraz Sanicubic 2 Classic NM, 

który pozwala na przepompowywanie 

ścieków szarych i czarnych, zarówno 

ze zbiorników wewnętrznych jak i zewnętrznych. 

Urządzenie przeznaczone 

jest do stosowania w gospodarstwach 

domowych ale również w aplikacjach 

komercyjnych. Świetnie sprawdzi się 

przy wypompowywaniu wody z szamba 

czy osuszaniu zalanych wodą pomieszczeń. 

Pompa SANIPUMP zasilana jest silnikiem 

o mocy 1500 W. Motor o takiej mocy zapewnia 

maksymalną wysokość tłoczenia 

aż 14 metrów i wydajność dochodzącą 

do 10,5 m 3 /h! Pompę można zanurzyć 

maksymalnie na głębokość 5 m. 

SANIPUMP została ponadto wyposażona 

w podwójne zabezpieczenia 

– termiczne, zapobiegające przegrzaniu 

się silnika oraz system pływakowy, 

który zabezpiecza pompę przed pracą 

„na sucho”. Dzięki pływakowi pompa 

pracuje automatycznie czyli załącza się 

tylko wówczas, kiedy poziom ścieków 

osiągnie określoną wysokość– 400 mm 

i wyłącza kiedy opadnie do 100 mm. 

Ważną cechą urządzenia jest również 

możliwość pompowania ścieków o temperaturze 

do 70°C w cyklach do 5 min. 

Kuchnia lub pralnia w piwnicy? 

To możliwe! 

Wybierając pompę podobnie jak 

w przypadku pomporozdrabniaczy musimy 

zadać sobie pytanie jakie i ile przyborów 

chcemy do niej podłączyć. W małej 

kuchni bardzo dobrze sprawdzi się pompa 

SANISPEED lub SANIVITE. Są to bardzo 

wydajne pompy przeznaczone do intensywnej 

pracy. Odprowadzają ścieki ze zlewozmywaków, 

umywalek i umożliwiają 

podłączenie wszystkich (z wyjątkiem WC) 

pozostałych urządzeń sanitarnych. Posiadają 

możliwość pompowania ścieków 

do 7 m w pionie lub do 70 m w poziomie. 

Maksymalna temperatura ścieków to 75°C 

dlatego też doskonale się sprawdzą przy 

podłączeniu zmywarki lub pralki. Moc silnika 

400 W, klasa ochrony IP44. 

Przykładem urządzeń do obsługi kuchni 

jest również SANICOM 1. Jest to pompa 

32 



Fot. 7. Sanicompact STAR 2 

przeznaczona do przepompowywania 

ścieków szarych (bez fekaliów) i wyposażona 

w jeden silnik o mocy 750 W. Tłoczy 

ścieki na wysokość 10 m lub na odległość 

100 m w poziomie. Urządzenie ma możliwość 

podłączenia zewnętrznego alarmu 

informującego o nieprawidłowym działaniu. 

Pompa idealnie nadaje się do montażu 

w restauracjach, stołówkach, pralniach, 

tam gdzie trzeba przepompować duże 

ilości wody na znaczne odległości. 

Urządzeniem o większej wydajności 

jest SANICOM 2 NM. Wyposażona 

w dwie pompy o mocy 1500 W każda. 

Tłoczy ścieki na odległość 11 m w pionie 

lub na 110 m w poziomie. Bardzo 

wysoka wydajność ok. 340 l/min pozwala 

na pracę w ekstremalnych warunkach. 

Odporność na wysokie temperatury 

90°C sprawia, że świetnie 

sprawdzi się także w małych i średnich 

pralniach, stołówkach. 

Dlaczego SFA? 

To my 60 lat temu wymyśliliśmy ideę pomporozdrabniaczy. 

Przez ten czas staliśmy 

się światowym liderem w branży i zaufały 

nam miliony klientów na całym świecie. 

Nasi inżynierowie od lat prowadzą badania 

nad ciągłym ulepszaniem produktów 

i szukaniem nowych rozwiązań. Wszystkie 

nasze urządzenia i podzespoły pochodzą 

z certyfikowanych fabryk z Francji. 

Urządzenia objęte są 2 letnim okresem 

gwarancyjnym, a serwis i konserwacja odbywa 

się w miejscu montażu urządzenia. 

Jest to koronny argument dla inwestora 

przy wyborze producenta. Posiadamy 

55 punkty serwisowe na terenie kraju. 

Zapewniamy nasze pełne wsparcie dla 

projektantów, firm wykonawczych i inwestorów. 

Jesteśmy w stanie dobrać optymalne 

rozwiązanie pod względem technicznym 

i cenowym. 

Zapraszamy do kontaktu z SFA. 

Więcej informacji znajdziecie Państwo 

na naszej stronie www.sfapoland.pl lub 

w biurze pod nr telefonu 22 732 00 32. 

REKLAMA 


33

P. 


Wilo-Varios PICO 

– uniwersalna pompa zamienna do urządzeń 

grzewczych, rozdzielaczy, grup pompowych 

PROMOCJA 

Instalatorzy bardzo często stają przed problemem jakim są stare pompy 

OEM, które wymagają wymiany. Jedynym rozwiązaniem w takiej sytuacji 

stają się produkowane przez czołowych graczy na tym rynku tzw. pompy 

zamienne, wspierane specjalnie napisanymi aplikacjami dostępnymi bezpłatnie 

dla instalatorów. 

Najlepszym przykładem może 

być Wilo-Varios PICO. Dzięki 

kompaktowej konstrukcji, nowemu 

trybowi regulacji iPWM oraz 

nowej funkcji Sync jest to najbardziej 

kompatybilne rozwiązanie 

w zakresie pomp zamiennych 

do urządzeń grzewczych, rozdzielaczy 

czy grup pompowych. 

Łatwa wymiana pompy 

Wilo-Varios PICO to bezdławnicowa 

pompa obiegowa o najwyższej sprawności 

z przyłączem gwintowanym, 

silnikiem EC odpornym na prąd przy 

zablokowaniu oraz zintegrowaną, elektroniczną 

regulacją wydajności. Dzięki 

swojej funkcjonalności oraz kompaktowej 

budowie pozwala na wymianę 

pomp zintegrowanych w urządzeniach 

grzewczych. Dodatkowo pomocna 

funkcja SYNC umożliwia skopiowanie 

charakterystyki hydraulicznej pompy, 

która jest wymieniana. Gwarantuje to 

wymianę pompy 1:1, nie tylko pod 

względem wymiarów montażowych, 

ale przede wszystkim parametrów 

pracy, zapewniając komfort użytkowania 

instalacji na kolejne lata. Asystent 

funkcji Sync dostępny jest z poziomu 

telefonu komórkowego w aplikacji 

Doradca Wilo. 

Jak dostosować nową pompę do wymagań 

urządzenia? Zrób to sprawnie 

razem z Doradcą Wilo: 

1. Uruchom Aplikację Doradca Wilo 

i włącz funkcję Asystent funkcji SYNC 

2. Wpisz nazwę starej pompy i sprawdź 

możliwości synchronizacji: 

Fot. 1. 

Zastosowanie: instalacje solarne, kotły i pompy ciepła, rozdzielacze i grupy pompowe do instalacji grzewczych. 



Dane techniczne Wilo-Varios PICO 

• współczynnik efektywności energetycznej EEI ≤ 0,20 

• temperatura przetłaczanego medium: 

- przy maks. temperaturze otoczenia +40°C od -10°C do +95°C 

- przy maks. temperaturze otoczenia +25°C od -10°C do +110°C 

• napięcie zasilania: 1~230 V, 50 Hz 

• przyłącze gwintowane Rp ½, Rp 1 

• stopień ochrony: IPX 2D 

• maks. ciśnienie robocze 10 bar 

• pobór mocy P1: 4 – 50 W 

• przetłaczane medium: woda grzewcza zgodnie z VDI2035, roztwór woda-glikol o stężeniu < 50%. 

3 . Postępuj zgodnie z informacjami 

w Asystencie funkcji Sync i porównaj 

efekt końcowych ustawień na telefonie 

z diodami LED na Twojej pompie. 

Jeżeli stan diod LED się zgadza, synchronizacja 

dobiegła końca a Twoja pompa 

jest gotowa do pracy! 

Komfort obsługi 

Najwyższy komfort obsługi zapewniają 

wyświetlacz LED oraz dwa zielone 

przyciski do wyboru trybu regulacji oraz 

charakterystyki pracy. 

Górny przycisk obsługowy pozwala 

na wybór jednego z czterech trybów 

pracy pompy: 

• dp-v dla instalacji ogrzewania grzejnikowego 

• dp-c dla instalacji ogrzewania podłogowego 

• stałoobrotowy: dla szybkiej zamiany 

starej pompy 

• zewnętrznego sterowania iPWM dla 

podłączenia do nadrzędnej automatyki 

układu solarnego lub kotłowego. 

Wskazówka: Wciśnięcie i przytrzymanie 

przez ok. 5 sek. górnego przycisku 

spowoduje włączenie funkcji odpowietrzania 

pompy i usunięcie pęcherzyków 

powietrza z instalacji. 

Dolny przycisk obsługowy pozwala 

na wybór jednej z trzech (I, II, III) charakterystyk 

pracy pompy: 

• dla trybu dp-v odpowiednio: 3,6m, 

4,8m, 6,8m 

• dla trybu dp-c odpowiednio 3 m, 5m, 

6,8m 

• dla trybu stałoobrotowego: 1, 2 i 3 bieg 

• dla trybu zewnętrznej regulacji: 

PWM1 oraz PWM2. 

Wskazówka: Wciśnięcie i przytrzymanie 

przez ok. 5 sek. dolnego przycisku 

spowoduje włączenie funkcji restartu 

pompy celem odblokowania wirnika 

po okresie przestoju. 

Pełna kontrola pracy 

Wilo-Varios PICO wyposażona jest standardowo 

w funkcję iPWM, która gwarantuje 

pełną kontrolę pracy pompy. iPWM oznacza 

inteligentną (dwukierunkową/dwudrogową) 

modulację szerokości impulsów. 

Sygnał PWM aktywowany z zewnątrz pozwala 

na regulację prędkości obrotowej 

pompy, sygnał powrotny z pompy informuje 

o wielkości przepływu. Wtyczka kabla 

sygnałowego PWM zlokalizowana została 

od frontu dla wygody montażu w już istniejących 

układach np. solarnych. Przewód 

sygnałowy Wilo-PWM dostępny jest jako 

osprzęt dodatkowy. 

Łatwy montaż 

Sprawny montaż to ważna cecha urządzeń 

instalacyjnych. W pompie Wilo- 

Varios PICO uzyskano to dzięki kompaktowej 

budowie oraz wygodnym 

połączeniom elektrycznym. Zastosowanie 

nowej kompaktowej budowy 

pozwala na dostęp od frontu do śrub 

montażowych oraz zamianę starych 

pomp kotłowych 1:1. Dodatkowo dla 

ergonomii zabudowy pompy Wilo-Varios 

PICO zostały wyposażone w nowe 

przyłącze oraz kabel przedłużający 

do podłączenia wtyczki Wilo-Konektor 

(w zakresie dostawy). 

www.wilo.pl 


35

P. 


Aplikacje do doboru pomp 

i rozwiązywania problemów z nimi 

Historia pomp obiegowych zaczęła się niemal wiek temu i od tamtej pory 

pompy te przeszły ogromną ewolucję. Zmianie nie uległy jednak problematyczne 

kwestie, które pojawiły się dość szybko po wynalezieniu tych 

urządzeń: jak dobrać zamiennik do starej i uszkodzonej pompy i jak go 

skonfigurować? Jaki model pompy dobrać do nowej instalacji, jak usunąć 

awarię lub jak zoptymalizować daną instalację? I przede wszystkim: jak 

zrobić to szybko i sprawnie, bez straty cennego czasu? 

Działanie pomp obiegowych 

oraz czym są tzw. „pompy OEM” 

– krótkie przypomnienie 

Każda pompa obiegowa to hydrauliczna 

maszyna przepływowa, 

której dwa podstawowe 

moduły to wirnik i silnik który go 

napędza. Wirnik działa na ciecz 

poprzez siłę odśrodkową, powodując 

zwiększenie prędkości jej 

przepływu i wskutek tego również 

wzrost ciśnienia. Przepchana 

przez wirnik ciecz trafia do spiralnej 

obudowy (korpusu) w której 

wytraca prędkość, natomiast 

zwiększa swoje ciśnienie, które pomaga 

jej pokonać opory przepływu na całym 

obiegu grzewczym – tak w wielkim 

skrócie wygląda zasada działania pomp 

obiegowych. 

Na rynku pomp obiegowych producenci 

oferują pompy sprzedawane 

pod własną marką, jak też pompy 

obiegowe, zwane pompami OEM, 

które oferują pod różnymi nazwami 

na zamówienie producentów 

urządzeń grzewczych i z reguły według 

podanej przez nich specyfikacji. 

W tej drugiej sytuacji producenci 

pomp OEM są poddostawcami dla 

producentów np. kotłów grzewczych 

i często wręcz przygotowują konkretną 

pompę OEM pod konkretny model 

kotła grzewczego w który zostaje ona 

wbudowana i z którym współpracuje 

poprzez wykorzystanie sygnałów 

PWM. Nie oznacza to oczywiście, 

że nie istnieją modele uniwersalne 

pomp OEM, gotowe do pracy z wieloma 

różnymi urządzeniami grzewczymi, 

jak również gotowe do pracy w instalacjach 

solarnych, geotermalnych 

czy C.W.U. – jednak produkcja pomp 

OEM pod indywidualne zamówienie 

jest sytuacją dość typową. 

Fot. WILO 

Fot. 1. 

Schemat przedstawiający pompy obiegowe w instalacjach wodnych w 1-rodzinnym domu. 



Fot. 2. 

Alpha1 L może być instalowana we wszelkich instalacjach grzewczych. 

Dlaczego powstały aplikacje 

takie jak „Doradca Wilo” 

oraz „Grundfos GO Install” 

Aplikacje wspierające dobór pomp obiegowych 

łączy wiele wspólnych cech, wynikających 

z celu, dla którego powstały. 

Najważniejszymi wspólnymi cechami 

są: zapewnienie bezpośredniego dostępu 

do szczegółowych danych technicznych 

wszystkich produktów danej 

firmy (aktualnych i tych wycofanych), zapewnienie 

dostępu do wiedzy z zakresu 

techniki pompowej (porady, wskazówki, 

samouczki, tutoriale itp.) oraz dostarczenie 

algorytmu, który dobiera pompy 

zamienne do istniejących już instalacji 

(np. wymiana starej pompy OEM) oraz 

pompy z aktualnej oferty do nowo przygotowywanych 

instalacji – za każdym 

razem w oparciu o kilka podstawowych 

danych, które instalator musi wprowadzić 

do programu. Poniższe omówienie 

skupia się na dwóch najważniejszych 

na rynku darmowych aplikacjach, które 

zostały wymienione w tytule rozdziału, 

gdyż to z nich korzysta niemal 90% 

aktywnych na polskim rynku instalatorów, 

którzy posługują się mobilnymi 

aplikacjami branżowymi. Przy czym 

Fot. 3. 

Fot. GRUNDFOS 

warto zauważyć, że aplikacje te mają 

również swoje wersje na stronach www 

macierzystych producentów, co oznacza, 

że nawet nie posiadając aplikacji 

w smartfonie, ale będąc w zasięgu sieci 

internetowej, instalator i tak może z tych 

programów skorzystać. 

Jak można się domyślić, geneza powstania 

takich aplikacji leży w dwóch ideach. 

Pierwszą była chęć przeniesienia całej 

wiedzy branżowej, całego „vademecum” 

danego producenta, do urządzenia, 

które wszyscy mają przy sobie – czyli 

do smartfona lub tabletu. To idealne rozwiązanie, 

oszczędzające wysiłku dźwigania 

katalogów, instrukcji obsługi, wskazówek 

serwisowych i tym podobnych 

źródeł wiedzy technicznej oraz jednocześnie 

oszczędzające czas i przestrzeń. 

Po prostu wszystko w jednym, niewielkim 

i przenośnym urządzeniu, które mieści 

w pamięci wewnętrznej (lub na karcie 

micro SD) całą tą bibliotekę wiedzy 

i danych, dzięki czemu nawet połączenie 

z siecią poprzez Wi-Fi nie jest konieczne. 

Drugą ideą, która dała początek pomysłowi 

na takie aplikacje, była potrzeba 

wsparcia instalatorów regularnie stających 

przed problemem jakim są stare 

pompy wymagające wymiany – szczególnie 

gdy ratunkiem była uniwersalna 

zamienna pompa OEM. Co prawda 

Varios Pico z silnikiem EC może zastępować niemal wszystkie inne pompy. 

Fot. WILO 


37

P. 


Fot. WILO 

Fot. 4. Aplikacja DORADCA WILO 

zawiera wiele porad i instrukcji dla instalatorów. 

gdy uszkodzonym egzemplarzem był 

model wciąż produkowany, wówczas 

możliwość szybkiego pozyskania nowej 

pompy była dostępna – można to było 

względnie sprawnie załatwić bez wsparcia 

programowego. Często były to też 

znane instalatorom pompy OEM, które 

co prawda już wyszły z produkcji, lecz 

posiadały mniej lub bardziej podobny 

zamiennik, czy też raczej model „następcę” 

od tego samego producenta – wówczas 

sprawa ponownie nie nastręczała 

wielu trudności i aplikacja nie była potrzebna. 

Jednak gdy instalator napotykał 

na nieznany sobie model, wówczas stawał 

przed nie lada wyzwaniem, gdyż nie 

miał czym jej zastąpić. Dlatego prędzej 

czy później musiały powstać uniwersalne 

zamienne pompy OEM i specjalnie 

napisane aplikacje, dostępne bezpłatnie 

dla instalatorów, które są niezbędne przy 

instalacji uniwersalnej pompy OEM 

Do argumentów wspierających konieczność 

przygotowania takich aplikacji 

można dodać jeszcze czynnik czasu, 

ponieważ do momentu powstania tych 

programów instalator musiał spisać 

dane starej pompy, udać się do hurtownika 

lub producenta i nie raz czekać 

nawet dzień, dwa bądź kilka dni 

na ustalenie zamiennika (gdy uszkodzona 

pompa była bardzo starym lub nieznanym 

modelem). Dziś odbywa się to 

w kilka – kilkanaście sekund dzięki bazie 

danych zgromadzonej w pamięci urządzeń 

mobilnych i stanowiącej nieodłączną 

część aplikacji do doboru pomp. 

Warto jeszcze wrócić na chwilę do powiązania 

aplikacji takich jak „Doradca 

Wilo” i „Grundfos GO Install” z pompami 

zamiennymi OEM. Jak zostało to wyżej 

wspomniane, istotą pomp zamiennych 

OEM jest umiejętność zastępowania 

wielu starych typów pomp, które albo 

nie są w danym okresie dostępne, albo 

już dawno zostały wycofane z produkcji. 

Doskonałymi przedstawicielami takich 

urządzeń są pompy znane na rynku 

polskim pod nazwami Varios Pico 

z d a n i e m 


Tytus Adamczewski – Product Manager iSOLUTION, Grundfos Pompy Sp. z o.o. 

Które możliwości i opcje aplikacji są najczęściej wykorzystywane 

w pracy przez instalatorów - czy da się takie wskazać? 

Instalatorzy coraz częściej korzystają z aplikacji, która pozwala 

na szybki dostęp do informacji nt. wymaganych parametrów 

pracy instalacji. Grundfos jest liderem na rynku w dostarczaniu 

rozwiązań pozwalających nie tylko na łatwiejszą pracę 

instalatora, ale też poprawiających efektywność energetyczną 

i pracy instalacji. Z naszych obserwacji wynika, że najczęściej 

wykorzystywaną funkcją w aplikacji GO Install jest funkcja 

doboru domowej pompy obiegowej do instalacji grzewczych 

oraz funkcja doboru pompy do podnoszenia ciśnienia w zastosowaniach 

domowych. 

Andrzej Zarębski – Product Manager Building Service, Grundfos Pompy Sp. z o.o. 

Czy informacja zwrotna z rynku sugeruje, iż aplikację Grundfos GO Install 

można jeszcze rozbudować, czy też przeciwnie – okazało się, że stworzony program 

jest całkowicie kompleksowy? 

Ze względu na to, że producenci systemów grzewczych dostarczają 

szczegółowych informacji o swoich produktach, które 

wprowadzają na rynek, nie jest planowane rozbudowanie 

aplikacji GO Install. Grundfos wprowadził aplikacje GO Replace, 

która pozwala zamienić uszkodzoną lub nieefektywną energetycznie 

pompę na wysokowydajną i nowoczesną pompę elektroniczną 

Alpha 1 L. Aplikacja obejmuje 10 tyś modeli pomp, wyprodukowanych 

od 1990 do 2010 roku, które ze względu na czas 

pracy będą ulegały wymianie. W Europie problem starych, nieefektywnych 

pomp dotyczy ok. 50 milionów sztuk. Aplikacja 

w sposób intuicyjny prowadzi instalatora przez proces doboru 

i wymiany pompy, jednocześnie pokazując jakie oszczędności 

energii można uzyskać w ciągu roku. Aplikacja przekazuje wymagane 

informacje dotyczące pracy pompy, sposobu montażu 

i wymiany (możliwa wymiana tylko głowicy pompy), na końcu 

generowany jest raport w formie pliku pdf. 

38 



Fot. WILO 

Fot. WILO 

Fot. WILO 

Fot. 5. DORADCA WILO i wykaz 

zamienników starych pomp na nowe 

– jeden do jednego. 

Fot. 6. Ekran kodów z komunikatami 

o awarii w aplikacji DORADCA WILO. 

Fot. 7. Funkcja kalkulatora rur 

w aplikacji od spółki Wilo. 

oraz Alpha1 L. Oba modele to pompy 

zamienne pochodzące od renomowanych 

producentów i do obu powstało 

oprogramowanie – właśnie opisywane 

dwie najważniejsze aplikacje na systemy 

Android i IOS. Oprogramowanie wyposażone 

w bazę danych nie setek lecz 

tysięcy pomp obiegowych oraz ich charakterystyk 

pracy, pozwala obu pompom 

zamiennym udanie zastępować 

wymieniane stare modele pomp i powtarzać 

ich wydajność w skali niemal 

1:1. Jednak wpierw konieczna jest synchronizacja, 

którą umożliwiają – a jakże 

– znowu te same aplikacje. Jak to wygląda 

w praktyce? – za przykład może 

posłużyć aplikacja „Doradca Wilo” i jej 

funkcja SYNC wspierająca pompę zamienną 

Varios Pico. Instalator demontując 

uszkodzoną starą pompę odczytuje 

z niej nazwę lub numer artykułu (kod 

produktu), wpisuje ją następnie do uruchomionej 

aplikacji i czeka na jej odpowiedź 

w kwestii możliwości synchronizacji. 

W tym czasie aplikacja przeszukuje 

bazę danych i po chwili daje zwrotną 

informację w postaci kodu diodowego, 

jaki trzeba wprogramować poprzez 

panel na pompie zamiennej. Jeśli obraz 

konfiguracji diod na wyświetlaczu 

jest zgodny z konfiguracją na panelu 

pompy zamiennej, wówczas jej synchronizacja 

ze starą pompą dobiega 

końca i pompa zamienna jest gotowa 

do pracy – swą charakterystyką pracy 

może od tego momentu zastępować 

ją w skali 1:1. W przypadku konkurencyjnej 

pompy Alpha1 L odbywa się to 

bardzo podobnie: jest tu etap identyfikacji 

wymienianej starej pompy, potwierdzenia 

możliwości jej zastąpienia 

i na koniec następuje sama wymiana. 

Aplikacja przy identyfikacji starej pompy 

służy też dodatkowymi informacjami, 

takimi jak obliczenie oszczędności 

energii elektrycznej oraz wskazówkami 

dotyczącymi sposobu montażu i podłączenia 

pompy. 

Struktura i funkcje aplikacji 

do doboru pomp obiegowych 

Graficznie przejrzyste menu oraz intuicyjne 

poruszanie się po aplikacji – a więc 

jej struktura – to klucz do sukcesu. Bez 

tego trudno o sympatię użytkowników 

– wiedzą o tym doskonale programiści 

na całym świecie, zwłaszcza ci, którzy 

opracowują produkty na systemy urządzeń 

mobilnych. Oba produkty – zarówno 

„Doradca Wilo” jak i „Grundfos 

GO Install” – cechują się właśnie takimi 

atrybutami, co ich użytkownicy bardzo 

sobie chwalą, gdyż przekłada się to 

na oszczędność czasu. Warto pokrótce 

przyjrzeć się strukturze i funkcjom obu 

aplikacji, gdyż to uwidacznia, jak wiele 

rozwiązań je łączy. 

Doradca Wilo 

Główne menu tego produktu to wyraźne 

i aktywne kafelki, z których każdy 

ukrywa pod sobą 

jedną z podstawowych funkcji, czy raczej 

usług zaoferowanych przez producenta 

swoim klientom. Użytkownik wybiera pomiędzy 

takimi opcjami jak 1) Asystent funkcji 

SYNC, 2) Wykaz zamienników, 3) Kalkulator 

oszczędności, 4) Kalkulator jednostek, 

5) Wymiarowanie pomp, 6) Kalkulator rur, 

7) Komunikaty o awarii oraz 8) Narzędzie 

do audytu. Wsparciem merytorycznym 

służą też dodatkowe opcje m.in. w postaci 

zakładki o aktualnościach oraz zakładki 

służącej kontaktem z producentem. Nie 


39

P. 


Fot. 8. Wymiarowanie pomp 

w aplikacji DORADCA WILO. 

ma sensu omawiać głębiej menu w obrębie 

każdej z wymienionych opcji, gdyż 

Fot. WILO 

objętość niniejszego omówienia gwałtownie 

by wzrosła, lecz warto uporządkować 

sobie informacje o usługach, jakie w tych 

opcjach są ukryte. Kluczową usługą jest 

tu dobór pompy w oparciu o kilka wprowadzonych 

przez instalatora danych, takich 

jak żądany punkt pracy (przepływ 

objętościowy podany w m3/h i wysokość 

podnoszenia wyrażona w metrach). Tuż 

obok należy wymienić interaktywny wykaz 

zamienników do starych pomp, który 

po wprowadzeniu kodu wymienianej 

pompy proponuje odpowiedni zamiennik 

o najwyższej sprawności. Jak zostało to 

wspomniane w poprzednich rozdziałach, 

wykaz ten uwzględnia nie setki, lecz tysiące 

starych pomp wyprodukowanych 

po 1975 roku. Kody komunikatów o awarii 

to opcja ukrywająca nie tylko ich wykaz 

i omówienie, lecz również wskazówki pomocne 

przy ich usuwaniu. Kalkulator rur 

jest opcją pomocną w obliczaniu średniego 

przepływu, zalecanej średnicy rur oraz 

dopuszczalnych liniowych i miejscowych 

oporów. Przy zastępowaniu stałoobrotowej 

starej pompy nową pompą energooszczędną 

powinno się sięgnąć po opcję 

kalkulatora oszczędności, wyliczającego 

zysk na energii elektrycznej. Pomocne są 

też takie funkcje jak kalkulator do przeliczania 

najważniejszych jednostek fizycznych, 

katalog pomp bezdławnicowych (tylko 

online), wyszukiwarka aktualnie oferowanych 

pomp producenta aplikacji (pełne 

opisy serii i modeli) oraz porady w zakresie 

optymalizacji instalacji grzewczych i C.W.U. 

Grundfos GO Install 

Na główne menu tej aplikacji składa 

się sześć pozycji, z czego dwie ostatnie 

dotyczą ustawień aplikacji i programu 

lojalnościowego producenta aplikacji, 

więc w poniższym omówieniu nie będą 

uwzględniane. W efekcie dla potrzeb 

niniejszej analizy należy zwrócić uwagę 

na takie pozycje, jak: 1) Kalkulator do obliczania 

wielkości pomp dla różnych zastosowań 

– oczywiście w oparciu o dane, 

które należy wprowadzić, 2) Wyszukiwarka 

produktów i informacji o nich, 3) Poradnik 

dotyczący zamiany starej pompy 

na nową i najlepiej dobraną oraz 4) Narzędzia, 

czyli arkusze kalkulacyjne i algorytmy 

do obliczania oszczędności po przełączeniu 

instalacji na nową pompę oraz zestaw 

porad i wskazówek dla różnych obszarów 

Fot. AUTOR 

Fot. AUTOR 

Fot. AUTOR 

Fot. 9. Aplikacja od Grundfos i opcje 

rozwiązywania problemów w instalacjach 

C.O. 

Fot. 10. Menu głowne aplikacji 

Grundfos GO Install. 

Fot. 11. Podmenu opcji Kalkulatory 

w aplikacji od Grundfos jest intuicyjne. 

40 



zastosowań pomp obiegowych. Każda 

z opcji posiada własne podmenu, w którym 

należy wybrać warianty odpowiadające 

pompie, instalacji i ogólnie sytuacji, 

z jaką instalator ma do czynienia. 

Powyższa lista jest łudząco podobna 

do tej, która pojawiła się w głównym 

menu konkurencyjnej aplikacji. Nic 

w tym dziwnego – aplikacja dedykowana 

jest tym samym ludziom, tej samej 

grupie odbiorców. I podobnie jak 

w przypadku „Doradcy Wilo”, również 

tu większość opcji i funkcji nie wymaga 

łączności z siecią. Pewne kwestie są tu 

nieco inaczej opisywane, ale to bardziej 

kwestia leksykalna niż inna perspektywa. 

Dlatego większość fachowców korzystających 

z takich programów płynnie przechodzi 

od jednego do drugiego, błyskawicznie 

się w nich odnajdując. 

Podsumowanie 

Aplikacje „Grundfos GO Install” i „Doradca 

Wilo” pochodzą od konkurujących ze 

sobą producentów pomp obiegowych, 

więc laicy mogą założyć a priori, że programy 

również toczą ze sobą swoistą 

walkę o klienta. Tymczasem prawidłowa 

perspektywa to ta, którą posiadają 

instalatorzy i kontrolerzy, korzystający 

z nich na co dzień. W ich ujęciu aplikacje 

się uzupełniają i razem pokrywają 

dość istotną część rynku. Wynika to 

z prostego faktu: fachowcy napotykają 

się podczas codziennej pracy na pompy 

różnych producentów (również tych 

dwóch, którzy stworzyli omawiane aplikacje), 

które wykazują podobne problemy 

i ulegają podobnym awariom. Dla 

nich optymalnym rozwiązaniem byłoby 

posiadać bazę wiedzy i bazę wyrobów 

od wszystkich istotnych producentów 

pomp, tak by za każdym razem móc się 

wesprzeć programem zainstalowanym 

w urządzeniu przenośnym. Napotkawszy 

więc na wadliwą pompę od producenta 

X, sięgali by po bazę danych 

producenta X, po czym kontaktowali 

się z najbliższą hurtownią w sprawie dostępności 

nowej pompy X. Usłyszawszy 

zaś, że na przykład chwilowo brak pomp 

od wytwórcy X, lecz na stanie są pompy 

od producenta Y, płynnie przełączyliby 

się na aplikację tego wytwórcy i dobrali 

pompę zamienną od niego – wszystko 

to nie wychodząc nawet z kotłowni 

w której muszą dokonać wymiany. Zapewne 

absolutnym szczytem wygody 

byłaby baza wiedzy i wyrobów obejmująca 

pompy większości europejskich 

wytwórców i spakowana do jednej aplikacji. 

Być może w przyszłości dojdzie 

do takiej sytuacji, gdyż wbrew pozorom 

wszystkie strony by na tym skorzystały 

– i producenci, i instalatorzy. 

Łukasz Lewczuk 

Na podstawie materiałów publikowanych 

m.in. przez: Wilo Polska Sp. z o.o., 

Grundfos Pompy Sp. z o.o., 

LFP Sp. z o.o., Ferro S.A., 

DAB Pumps Poland Sp. z o.o. 

i PHU Dambat 

REKLAMA 


41

P. 


Grundfos ALPHA1 L 

– domowa pompa obiegowa na każdą okazję 

PROMOCJA 

Firma Grundfos znana jest nie tylko z niezawodnych produktów o długiej 

żywotności , ale również jest pionierem w promowaniu energooszczędnych 

rozwiązań zwiększających efektywność energetyczną instalacji. 

Zgodnie z dyrektywą 2005/32/WE 

Parlamentu Europejskiego ustanowiono 

wymogi dotyczące 

ekoprojektu dla wprowadzania 

na rynek pomp cyrkulacyjnych 

bezdławnicowych wolnostojących 

i zintegrowanych z produktami. 

Również od pierwszego 

stycznia 2013 roku ustalono wymogi 

dotyczące współczynnika 

efektywności energetycznej 

(EEI) dla pomp cyrkulacyjnych 

i kryteria odniesienia dla najbardziej 

energooszczędnych pomp 

cyrkulacyjnych. 

Domowe pompy obiegowe 

Grundfos znane są z długiej żywotności, 

szczególnie bardzo 

popularna i ceniona wśród instalatorów 

pompa UPS. Jest to 

pompa która zamontowana jest 

nie tylko w instalacjach grzewczych, 

cyrkulacji ciepłej wody ale 

również w kotłach. Są to pompy 

stałoobrotowe które nie posiadają 

możliwości dostosowania 

się do wymaganych parametrów 

pracy instalacji. W krajach Unii Europejskiej 

jest zamontowanych 

ponad 50 milionów starych nieefektywnych 

stałoobrotowych 

pomp obiegowych. Wymiana 

tych pomp na energooszczędne 

ze względu na coraz większe 

wymagania dotyczące ochrony 

środowiska jest koniecznością. 

Dlatego fi rma Grundfos wprowadziła 

na rynek pompę ALPHA1 L 

jako uniwersalny zamiennik dla 

starych uszkodzonych i energochłonnych 

pomp obiegowych 

Grundfos. 

Fot. 1. 

Pompa obiegowa Alpha1 L 



Grundfos wyprodukowanych od 1990 

do 2010 roku 

Fot. 2. 

Aplikacja Grundfos GO Replace. 

Zaprojektowany model C pompy 

ALPHA1 L może być instalowany we 

wszystkich rodzajach instalacji grzewczych 

ze zmiennym lub stałym natężeniem 

przepływu. Wysokosprawne 

pompy z elektronicznie komutowanym 

silnikiem ( ECM) są samosterujące i automatycznie 

dostosowują parametry 

pracy do wymagań instalacji. Prędkość 

może być regulowana przez niskonapięciowy 

sygnał PWM o modulowanej 

szerokości impulsu. 

Pompa ALPHA1 L występuje w typoszeregu 

z korpusem z żeliwa i stali nierdzewnej 

a także o długości montażowej 

130 i 180 mm. 

Jednak największą korzyścią dla instalatorów 

jest dedykowana do pompy 

ALPHA1 L aplikacja GO Replace. Aplikację 

można bezpłatnie pobrać na smartfon. 

Za pomocą aplikacji można znaleźć 

zamiennik dla ponad dziesięć tysięcy 

modeli starych uszkodzonych lub 

nieefektywnych pomp obiegowych 

Zalety i korzyści ALPHA1 L 

• trzy stałe charakterystyki regulacji/ stale prędkości obrotowe, 

• tryb regulacji dla instalacji grzejnikowej, 

• tryb regulacji dla instalacji ogrzewania podłogowego, 

• sygnał wejściowy PWM – profil A dla systemów grzewczych, 

• niski wskaźnik efektywności energetycznej, 

• śruba w centralnej części głowicy do odblokowania wału, 

• nie wymaga konserwacji i łatwy montaż, 

• niski poziom hałasu, 

• bardzo przejrzysty panel sterowniczy, wszystkie ustawienia opisane na panelu – zmiana 

trybu pracy za pomocą jednego przycisku, 

• informacja o alarmach. 

Jak wymienić 

za pomocą GO Replace 

starą pompę Grundfos 

na ALPHA1 L? 

1. Zainstaluj aplikację Grundfos GO 

Replace na twoim smartfonie dostępną 

w App Store lub Google play. 

2. Zrób zdjęcie tabliczki znamionowej 

z numerem produktu. Jeżeli nie możesz 

znaleźć tabliczki znamionowej 

kliknij w link informujący o umiejscowieniu 

tabliczki na głowicy pompy. 

Jeżeli numer katalogowy jest 

nieczytelny na zdjęciu, wprowadź 

go ręcznie. 

3. Aplikacja wskaże najlepszy zamiennik 

podając informacje bardzo istotną 

czy jest możliwa wymiana tylko 

głowicy pompy. Jest to bardzo ważne 

dla instalatora szczególnie przy 

wymianie pompy w kotle gdzie są 

różne nietypowe korpusy pomp 

a także ze względu na warunki panujące 

wewnątrz kotła (wysoka temperatura 

i wilgotność) odkręcenie 

złączek mocujących korpus pompy 

jest trudne. Także aplikacja wskaże 

w zależności gdzie jest zamontowana 

pompa (wybór – kocioł, ogrzewanie 

grzejnikowe, ogrzewanie 

podłogowe) optymalny tryb pracy 

rekomendowany dla danego rodzaju 

instalacji. Aplikacja wskaże oszczędności 

energii przy zamianie starej 

pompy na ALPHA1 L. Także można 

skorzystać z instrukcji dotyczącej 

podłączenia pompy. 

4. Wygeneruj raport z wymiany pompy 

z wszystkimi danymi dotyczącymi 

pompy, instalacji oraz Instalatora 

i prześlij drogą mailową do klienta 

lub zapisz w archiwum. 

W przypadku nie znalezienia przez 

aplikacje zamiennika, aplikacja wskaże 

dane osoby kontaktowej w Grundfos, 

która pomoże w doborze optymalnego 

zamiennika pompy. 

Dr inż. Andrzej Zarębski 

Product Manager Building Services 


43

S. 

systemy p-poż. 

Przeciwpożarowe zawory powietrzne 

Przeciwpożarowe zawory odcinające montuje się na zakończeniach instalacji 

wentylacji ogólnej w miejscu przechodzenia tych instalacji przez przegrody 

budowlane. Dzięki zaworom tego typu oddziela się strefy zagrożone pożarem 

od pozostałej części budynku. Służą one również do transferu powietrza 

przez przegrody budowlane. 

Jako zalety przeciwpożarowych zaworów 

odcinających wymienia się odporność 

ogniową (do 180 min), możliwość 

stosowania z wyzwalaczem 

elektromagnetycznym oraz montaż 

zarówno w stropach jak i ścianach. 

Zawory tego typu mogą być również 

montowane bezkanałowo. 

Zawory najczęściej mają klasę odporności 

ogniowej do EIS 180. 

W efekcie zawór powietrzny zamontowany 

w przegrodzie wraz 

z jednostronnie przymocowanym 

przewodem wentylacyjnych ma 

szczelność ogniową, izolacyjność 

i dymoszczelność nie mniejszą niż 

180 min. Temperatura wyzwalania 

wynosi 72°C. Zawory są dostępne 

w wielkościach DN 100, DN 125, DN 

160 i DN 200. 

Warto podkreślić, że zawory przeciwpożarowe 

to elementy systemu 

zabezpieczeń pożarowych, zatem 

koniecznie jest przestrzeganie odpowiednich 

postanowień wynikających 

z przepisów prawa. Nie 

mniej ważne są również Aprobaty 

Techniczne oraz instrukcje zawarte 

w kartach katalogowych zaworów. 

Budowa 

Istotną rolę w konstrukcji zaworów 

odgrywa regulowanie strumienia 

przepływu powietrza. Zawory 

instaluje się za pomocą ramki 

poprzez mocowanie bagnetowe 

oraz zapadki. W ten sposób eliminowane 

jest przypadkowe wysunięcie 

elementu. W przypadku gdy 

temperatura powietrza przepływającego 

przez zawór przekroczy 

72°C specjalna wkładka topikowa 

spowoduje zwolnienie sprężyny 

zaworu i dojdzie do jego szczelnego 

zamknięcia. Jednak można 

uwzględnić inne rozwiązania w zakresie 

sterowania zaworem. 

W typowym zaworze przeciwpożarowym 

oprócz ramki zastosowanie znajduje sworzeń 

ustalający oraz tarcza zaworu, która 

najczęściej jest wykonana z blachy stalowej. 

Tarcza zaworu znajduje się na odsłoniętej 

powierzchni. Z kolei materiałem 

wykonania stożka zaworu jest specjalny 

materiał ognioodporny. Uszczelki wykonuje 

się z poliuretanu. Uszczelka jest termopęczniejąca. 

Materiał wykonania mocowania 

to stal galwanizowana. 

Zespół grzybka odcinającego najczęściej 

jest wykonany jako krążek z płyty o grubości 

40 mm. Stalową osłonę grzybka 

wytwarza się z blachy stalowej malowanej 

proszkowo. Zawieszenie grzybka ma 

postać pręta stalowego kwadratowego 

z przyspawaną stopką z blachy stalowej. 

Ważna jest również uszczelka silikatowa 

przyklejona na podtoczeniu grzybka. 

Istotną rolę odgrywa króciec przyłączeniowy 

wykonany z ocynkowanej blachy 

stalowej. Ma on postać odcinka kanału 

o przekroju kołowym z kołnierzem. Pobocznica 

kanału zawiera zgrzane wąsy 

pozwalające na osadzenie króćca w przegrodzie 

murowanej lub betonowej. We 

wnętrzu króćca od strony kołnierza znajdują 

się występy pozwalające na zamocowanie 

zaworu w króćcu a ponad występami 

wklejona jest uszczelka pęczniejąca. 

Specjalne urządzenia są połączeniem zaworu 

wentylacyjnego i klapy przeciwpożarowej 

odcinającej w jednej obudowie. 

Tym sposobem zyskuje się alternatywę 

dla typowych odcinających zaworów 

przeciwpożarowych. Jako zalety takiego 

rozwiązania wymienia się wyższą klasyfikację 

odporności ogniowej, większe 

możliwości w zakresie konfiguracji i zastosowania 

przy zmniejszonych gabarytach. 

Główny element modułu to klapa przeciwpożarowa 

odcinająca, która najczęściej 

występuje w rozmiarze 100, 125, 160 

i 200 mm. Dzięki motylkowej konstrukcji 

zapewniono stosunkowo niewielkie opory 

przepływu powietrza. Jest przy tym 

możliwe wyposażenie klapy w jedną lub 

dwie krańcówki, które sygnalizują aktualne 

położenie przegrody odcinającej. 

Do modułu można zastosować typowe 

zawory nawiewne i wywiewne. Można 

je stosować zamiennie również w momencie 

gdy moduł jest zamontowany 

w przegrodzie lub podczas eksploatacji. 

Biorąc pod uwagę kompaktowe wymiary 

całego modułu, stosowane zawory z ramką 

montażową nie powinny być wyższe 

niż 50 mm. Należy podkreślić, że takie moduły 

zaprojektowano z myślą o montażu 

w przegrodach oddzielenia pożarowego, 

które jednocześnie stanowią ścianę lub 

sufit. Montaż modułu w takiej przegrodzie 

odbywa się tak samo jak w przypadku klasycznych 

klap odcinających. Wykonuje się 

więc otwór montażowy oraz mocuje się 

moduł i wypełnia szczelinę za pomocą odpowiedniego 

materiału ogniochronnego. 

Układy napędowe 

Układy napędowe przeciwpożarowych 

zaworów powietrznych mogą być wyposażone 

we wspomniany już mechanizm 

wyzwalająco-sterujący, który standardowo 

ma wyzwalacz termiczny 72°C 

(opcjonalnie 57-100°C) oraz korpus mechanizmu 

i sprężynę napędową. Alternatywnie 

zawór może być wyposażony 

w mechanizm wyzwalająco-sterujący 

ze zwalniakiem elektromagnetycznym 

24 VDC (sterowany impulsem prądowym 

lub przerwą prądową), wyzwalaczem termicznym 

72°C, elementami prowadzącymi 

oraz sprężyną napędową. Mechanizm 

może zostać wyposażony w element 

pośredniczący, dzięki czemu napięcie wyzwalania 

wynosi 230 V AC, 50 Hz. 

Zawór z wyzwalaczem termicznym podczas 

pożaru zamyka się w efekcie zwolnienia 

wyzwalacza. Siła zamykająca jest 

skumulowana w sprężynie umieszczonej 

w korpusie mechanizmu. Otwarcie zaworu 

wymaga wymiany wyzwalacza topikowego 

i ponownego uzbrojenia. W przy- 

44 


systemy p-poż. S. 

padku wyzwalacza termicznego podczas 

pożaru dochodzi do zamknięcia zaworu 

w efekcie zwolnienia wyzwalacza. Siła zamykająca 

jest skumulowana w sprężynie 

umieszczonej w korpusie mechanizmu. 

Z kolei zawór ze zwalniakiem elektromagnetycznym 

podczas pożaru zamyka się w efekcie 

podania sygnału z centrali lub zwolnienia wyzwalacza 

topikowego. Otwarcie zaworu wiąże 

się z jego ponownym uzbrojeniem i wymianą 

wyzwalacza topikowego lub przeklejeniem 

płytki do elektromagnesu. Konstrukcja układu 

napędowego pozwala regulować wydajność 

podczas normalnej pracy. Chodzi tutaj 

o ustawienie szczeliny pomiędzy korpusem 

mechanizmu a grzybkiem. Regulacja odbywa 

się poprzez obrót grzybka wokół osi zaworu. 

Do zwiększenia przepływu dochodzi w efekcie 

obrotu grzybka w kierunku przeciwnym 

do wskazówek zegara a zmniejszenie przepływu 

uzyskuje się poprzez obrót zgodny ze 

wskazówkami zegara. 

Uruchomienie 

Każdy zawór przed procesem pakowania 

i transportu jest poddawany kontroli 

przez producenta. Przy rozpakowaniu 

zaworu należy przeprowadzić oględziny 

wizualne pod względem deformacji lub 

uszkodzeń jakie mogą wystąpić podczas 

transportu. Zawór jest dostarczany 

w pozycji zamkniętej a przed montażem 

trzeba go uzbroić. W tym celu wykręca 

się zawór z króćca przyłączeniowego oraz 

obraca go tak aby grzybek był skierowany 

do góry. Jednocześnie zwalniana jest blacha 

blokująca i naciskana dysza zaworu 

na jej obwodzie. W następnej kolejności 

wsuwa się element topikowy na zaczepy. 

Z kolei jeżeli zawór jest wyposażony 

w mechanizm sterowany elektrycznie 

należy sprawdzić poprawność działania 

elektromagnesu. Stąd też wpinane są 

przewody elektryczne w kostkę przyłączeniową. 

Należy dokładnie oczyścić powierzchnię 

styku i połączyć płytkę z elektromagnesem 

a następnie podać sygnał 

inicjujący zwolnienie elektromagnesu. Po 

sygnale inicjującym powinno nastąpić 

odklejenie płytki od elektromagnesu. 

Podsumowanie 

Przeciwpożarowe zawory odcinające 

montuje się na zakończeniach instalacji 

wentylacyjnych. Dzięki nim oddziela się 

strefę zagrożoną pożarem od pozostałej 

części budynku. Ponadto zawory zapewniają 

transfer (przepływ) powietrza przez 

przegrody budowlane. Odpowiednie rozwiązania 

dobiera się ściśle pod kątem miejsca 

montażu oraz sposobu wyzwalania. 

W zależności od konkretnych potrzeb aplikacyjnych 

dobiera się odpowiedni mechanizm 

wyzwalająco-sterujący zaworu. Może 

to być mechanizm sprężynowy, który jest 

zintegrowany z zaworem i wyposażony 

w wyzwalacz termiczny. Oprócz tego zastosować 

można mechanizm wyzwalająco-sterujący 

z wyzwalaczem termicznym 

oraz zwalniakiem elektromagnetycznym 

wyzwalanym impulsem prądowym o napięciu 

24 V. Niejednokrotnie zastosowanie 

znajduje również mechanizm wyzwalająco-sterujący 

z wyzwalaczem termicznym 

i zwalniakiem elektromagnetyczny wyzwalanym 

przerwą prądową o napięciu 

24 V. Opcjonalnie można zastosować chociażby 

wyłączniki przeznaczone do sygnalizowania 

stanu zamknięcia/otwarcia zawory 

oraz moduły przetwarzające napięcie 

zasilania z 230 V AC na 24 V DC. 

Damian Żabicki 

REKLAMA 


45

S. 

systemy p-poż. 

Grupa BMI – znacznie więcej niż dach 

Grupa BMI to największy na świecie producent materiałów budowlanych 

przeznaczonych do pokryć dachowych zarówno dla dachów skośnych jak 

i płaskich. W Polsce w skład Grupy BMI wchodzą: Braas Monier zajmujący się 

produkcją materiałów pokryciowych dla dachów skośnych: dachówek cementowych 

i ceramicznych, Icopal produkujący m.in. papowe materiały hydroizolacyjne 

i oferujący pokrycia syntetyczne PVC i TPO przeznaczone dla 

dachów płaskich oraz Awak zajmujący się produkcją klap dymowych, naświetli 

i wyłazów dachowych. 

PROMOCJA 

Firmy Icopal i Awak od lat współpracują 

oferując swoje produkty 

przeznaczone dla dachów płaskich. 

Ich przyszła współpraca 

w ramach Grupy BMI jeszcze bardziej 

podkreśli wzajemną synergię 

obu grup produktowych, dostarczając 

klientom kompleksową 

ofertę dachów płaskich pokrytych 

materiałami najwyższej jakości 

i zaopatrzonych w urządzenia oddymiające 

i doświetlające. 

W obecnych czasach na rynku budowlanym 

bardzo ciężko znaleźć 

dach płaski, który nie jest wyposażony 

w klapy dymowe lub świetliki 

dachowe. Dlatego też, jedną 

z głównych misji grupy BMI, nie 

tylko w Polsce ale i w całej Europie, 

jest dostarczanie kompletnych rozwiązań 

dla każdego powstającego 

dachu. W tę misję wpisuje się doskonale 

włączenie do rodziny BMI 

firmy AWAK będącej ekspertem 

w zakresie produkcji i montażu 

rozwiązań z zakresu oddymiania 

i doświetlania światłem dziennym 

obiektów. Systemy oddymiania 

grawitacyjnego, którego najważniejszy 

element wykonawczy stanowią 

klapy dymowe montowane 

w dachu są systemami bezpieczeństwa 

odgrywającymi istotną rolę 

w przypadku wybuchu pożaru. 

Stosowanie grawitacyjnych systemów 

oddymiania ma znaczący 

wpływ na zapewnienie warunków 

niezbędnych do ewakuacji ludzi z obiektów 

budowlanych oraz prowadzenie 

działań przez ekipy ratowniczo-gaśnicze. 

Poprzez zastosowanie central sterowniczych 

oraz detektorów dymu lub temperatury 

uruchamianie systemu może 

odbywać się automatycznie. Funkcja 

oddymiania jest realizowana za pomocą 

pneumatycznego lub elektrycznego 

układu napędowego klap dymowych. 

Ze względu na to, że są to elementy zabezpieczenia 

przeciwpożarowego obiektów 

wszystkie elementy sytemu posiadają odpowiednie 

dopuszczenia i certyfikaty. 

Fot. 1. 

Pasma świetlne BMI AWAK 

Natomiast doświetlenie za pomocą 

świetlików dachowych stanowi najskuteczniejszy 

sposób dostarczenia światła 

do wnętrza budynku. Jest to szczególnie 

ważne dla budynków wielkopowierzchniowych 

typu produkcyjno-magazynowych, 

gdzie z powodu wymiarów 

obiektu równomierne dostarczenie 

światła do wnętrza za pomocą okien 

nie jest możliwe. Właśnie tutaj z pomocą 

przychodzą rozwiązania firmy BMI Awak 

w postaci świetlików punktowych, pasm 

świetlnych ciągłych i klap oddymiających 

wykonywanych jako urządzenia 

46 


systemy p-poż. S. 

wolnostojące lub zintegrowane z pasmami 

świetlnymi. O tym jaką rolę pełnią 

naświetla dachowe i klapy dymowe we 

wnętrzu budynku już wspomniano, jednak 

mało kto interesuje się tym jak ważną 

rolę odgrywa właściwy dobór materiałów 

stanowiących pokrycie dachu. 

W dzisiejszych czasach dach musi spełnić 

znacznie więcej wymagań aniżeli tylko 

zapewnienie szczelności przed dostępem 

wody do wnętrza budynku. W myśl 

par. 219 Warunków Technicznych jakie 

powinny spełniać budynki i ich usytuowanie 

„Przekrycie dachu o powierzchni 

większej niż 1.000 m 2 powinno być skonstruowane 

jako nierozprzestrzeniające 

ogień (NRO), a palna izolacja cieplna 

przekrycia powinna być oddzielona od 

wnętrza budynku przegrodą o klasie 

odporności ogniowej nie niższej niż 

RE15”. Grupa BMI jako jedyny na rynku 

producent jest w stanie dostarczyć rozwiązanie 

spełniające parametr NRO nie 

tylko dla samego przekrycia dachowego, 

ale również dla całego systemu w skład 

którego wchodzą świetliki i klapy dymowe 

w odniesieniu do kryteriów normy 

PN-EN 13501-5+A1:2010. Uzyskanie 

takiego parametru jest potwierdzone 

raportem klasyfikacyjnym odporności 

dachu na działanie ognia zewnętrznego 

Fot. 3. Badanie układu dachowego 

ze świetlikami BMI AWAK w zakresie 

odporności dachu na działanie ognia 

zewnętrznego (BRooft1). 

Fot. 2. 

Klapa dymowa BMI AWAK na dachu z pokryciem MONARPLAN FM. 

Brooft1, wystawionym przez notyfikowane 

laboratorium. Posiadanie takiego 

dokumentu nie jest chwytem marketingowym 

– jest to gwarancja bezpieczeństwa 

przeciwpożarowego, która pozwoli 

użytkownikowi obiektu spać spokojnie 

ze świadomością, że wybrał dla swojego 

dachu najlepsze możliwe do zastosowania 

na nim materiały. 

Grupa BMI stawiając na ciągły rozwój 

i doskonalenie swoich produktów przyczyniła 

się również do uzyskania wysokich 

współczynników aerodynamicznych 

klap dymowych. Poprzez zastosowanie 

unikatowego kształtu podstawy klapy 

dymowej udało się znacznie polepszyć 

współczynnik aerodynamiczny przepływu 

dymu przez klapę nawet do wartości 

0,81. Pozwala to na zastosowanie mniejszej 

ilości klap niż do tej pory na tej samej 

powierzchni dachu i zoptymalizowanie 

kosztów powstającej inwestycji. 

Warto wspomnieć, że firma ICOPAL wchodząca 

również w skład Grupy BMI od wielu 

lat posiada w swojej ofercie System 

Fire Smart – pokrycia dachów płaskich 

papami z obniżoną palnością ogniową. 

Przekrycia dachowe z papową hydroizolacją 

jednowarstwową (FireSmart Solo) 

lub dwuwarstwową (FireSmart Duo Baza 

4,0 Szybki Profil SBS + FireSmart Duo 

Top 5,0 Szybki Profil SBS), termoizolacją 

ze styropianu EPS, wełny mineralnej lub 

płyt PIR, na podłożu z blachy trapezowej 

lub betonu, mogą osiągnąć odporność 

ogniową nawet do RE 30. System klap dymowych 

BMI Awak oraz system naświetli 

dachowych z odpornością na działanie 

ognia zewnętrznego NRO doskonale 

uzupełniają ofertę pokryć dachowych 

FireSmart dając możliwość kompleksowej 

ochrony ogniowej dachów. 

W celu pozyskania szczegółowych informacji 

na temat klap dymowych i naświetli 

dachowych należy skontaktować 

się z fachowcami z firmy BMI AWAK: 

awak@bmigroup.com 

Dariusz Drózd 

Krzysztof Antkowiak 

BMI AWAK 


47

P. 

pomiary 

Detekcja a sterowanie wentylacją 

w garażach wielostanowiskowych 

PROMOCJA 

Garaż e podziemne są obecnie nieodłączną czę ścią budynków mieszkalnych, 

biurowych i usługowych, a w wielu przypadkach stanowią samodzielne 

obiekty. Istotnym elementem bezpieczeń stwa takich inwestycji jest sprawnie 

działają cy system detekcji gazów współpracujący z wentylacją mechaniczną, 

której zadaniem jest utrzymanie prawidłowych warunków powietrza poprzez 

rozrzedzenie i usunięcie nadmiernych stężeń spalin samochodowych. 

Zapis mówiący o konieczności stosowania wentylacji mechanicznej sterowanej 

za pomocą czujników niedopuszczalnego stężenia tlenku węgla w garażach 

zamkniętych, mających więcej niż 10 stanowisk postojowych jest powszechnie 

znany i wynika z Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków 

technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 

12 kwietnia 2002 r. W garażach, w których poziom podłogi znajduje się poniżej 

poziomu terenu i w których dopuszcza się parkowanie samochodów zasilanych 

LPG wentylacja mechaniczna powinna być sterowana również za pomocą 

czujników niedopuszczalnego stężenia propanu-butanu. 

Fot. 1. Tablica sygnalizacyjna do systemu detekcji w garażach. 

Producent: Hekato Electronics Sp. z o.o. 

Jak wynika z wyżej przytoczonych 

zapisów, w Polsce stężenie 

tlenku węgla jest czynnikiem 

sterującym wentylacją mechaniczną 

w garażach. W przypadku 

spalin emitowanych przez silniki 

benzynowe jest to jak najbardziej 

uzasadnione. Natomiast 

gdy w garażu parkują samochody 

z silnikami wysokoprężnymi, 

sterowanie wentylacją na podstawie 

emisji tlenku węgla jest 

niewystarczające. Trzeba tu zaznaczyć, 

że w Polsce 31proc. samochodów 

osobowych to tzw. diesle (dane 

na podstawie CEPiK 2018). Silniki Diesla 

w porównaniu z silnikami benzynowymi 

emitują w spalinach znikome ilości 

tlenku węgla, ale aż 20-krotnie więcej 

tlenków azotu oraz duże ilości CO 2 

. 

Tlenkom azotu (NOx) przypisuje się ok. 

dziesięciokrotnie bardziej szkodliwe 

oddziaływanie na organizm człowieka 

niż tlenkom węgla (CO). Spaliny diesla 

najczęściej też wyczuwamy, gdyż mają 

charakterystyczny zapach (dzięki zawartości 

węglowodorów aromatycznych). 

Musimy więc mieć na uwadze, że pomimo 

dużej ilości spalin z tych silników, 

a więc i znacznego stężenia szkodliwych 

substancji w garażu, wentylacja 

sterowana na podstawie tlenku węgla 

nie załączy się. Z ww powodu warto 

więc zastanowić się nad zastosowaniem 

również innych sterowników dla 

wentylacji, jak choćby detektorów CO 2 

lub NOx. Pamiętajmy też o samochodach 

z instalacją LPG – stanowią one 

13,8 proc. wszystkich zarejestrowanych 

samochodów osobowych w naszym 

kraju. Wyciek gazu z powodu nieszczelnej 

lub uszkodzonej instalacji może 

stanowić duże zagrożenie. Sterowanie 

wentylacją za pomocą detektorów LPG 

stało się już powszechną praktyką, gdyż 

zarówno inwestor jak i właściciel użytkowanego 

obiektu mają świadomość, 

że postawienie zakazu parkowania samochodów 

z LPG jest co najmniej nieskuteczne. 

48 


pomiary P. 

Fot. 2. Detektor CO z komunikacją MODBUS. 


Fot. 3. Detektor LPG z komunikacją MODBUS. 


Jakie urządzenia wybrać? 

W niewielkich instalacjach zwykle pod 

budynkami mieszkalnymi wszelkie potrzeby 

z zakresu sterowania zaspokoi 

system oparty na urządzeniach/detektorach 

przekaźnikowych. Instalacja takich 

urządzeń jest bardzo prosta, nie ma też 

potrzeby kupowania i instalowania dodatkowych 

central do przetwarzania/ 

przekazywania sygnałów z detektorów. 

W systemach rozległych, wielopoziomowych, 

bardziej rozbudowanych warto 

zastosować detektory wyposażone w komunikację 

MODBUS. Układ taki, wpięty 

w BMS, daje nam dużo większe możliwości, 

począwszy od dokładnej lokalizacji 

danego detektora, a więc możliwości 

załączenia wentylacji tylko w określonym 

miejscu, poprzez szczegółową rejestrację 

parametrów pracy każdego detektora 

(zmiany poziomu stężeń danego gazu, 

przekroczenia stężeń gazów, czasy załączeń 

i pracy wentylacji, ustawienie harmonogramu 

pracy wentylacji itp.). Zwykle 

w tego typu systemie do określonej 

liczby urządzeń konieczna jest centralka. 

W systemie naszej produkcji centralkę 

można zastąpić sterownikiem swobodnie 

programowalnym PLC. Jest to o tyle 

istotne, że coraz częściej instalatorzy korzystają 

z szaf sterowniczych, w których 

mają już przewidziane i zamontowane 

tego typu sterowniki i nie chcą mnożyć 

kosztów poprzez instalowanie dodatkowych 

szaf do detekcji. 

Niezbę dnym elementem systemu detekcji 

w garażu są tablice sygnalizacyjne. 

Należ y pamię tać , ż e samo uruchomienie 

tablic sygnalizacyjnych 

bezpoś rednio po przekroczeniu zadanych 

progów alarmowych, nie oznacza 

jeszcze stę ż enia zagraż ają cego 

osobom przebywają cym w garaż u. 

Progi alarmowe detektorów powinny 

zapewniać wykrywania stę ż e ń 

na poziomie jeszcze bezpiecznym 

dla uż ytkownika i jednocześ nie 

ekonomiczną pracę instalacji 

wentylacyjnej, bez zbyt czę stych 

uruchomień wentylatorów. 

Przy wyborze detektorów warto 

wziąć pod uwagę nie tylko koszt 

urządzeń, ale koszty jego eksploatacji: 

przeglądów i rekalibracji. 

W przypadku urządzeń firmy Hekato 

przeglądów okresowych może dokonywać 

– po przeszkoleniu – firma 

zarządzająca obiektem, dzięki czemu 

możemy zaoszczędzić na kosztach 

takich przeglądów. Najczęściej raz 

na trzy lata konieczne jest ponowne 

wzorcowanie czujników (zwyczajowo 

tzw. rekalibracja). Jest to czynność 

odpłatna, która musi być wykonywana 

przez specjalistyczny serwis. 

Należy więc już na etapie wyboru dostawcy 

zwrócić uwagę jak często jest 

ona wymagana (czy raz do roku czy 

raz na 3 lata) i jakie są orientacyjne 

należności takiej usługi. W nowoczesnych 

urządzeniach na czas ponownej 

kalibracji nie trzeba wyłączać systemu 

detekcji, nie trzeba też zdejmować 

urządzeń - wystarczy wymienić 

moduł z sensorem na „świeżo” skalibrowany 

przez producenta. 

Jak zamontować detektory? 

Wysokość montażu poszczególnych 

urządzeń zależy oczywiście od właściwości 

gazu, którego stężenie mierzą. Tlenek 

węgla jest gazem zbliżonym gęstością 

do gęstości powietrza więc detektory 

umieszcza się na wysokości twarzy dorosłego 

człowieka, tzn. ok.1,6-1,8 m od posadzki. 

Mieszanka gazów propan-butan 

jest prawie 2 razy cięższa od powietrza 

i po wydostaniu się z instalacji, ścieli się 

warstwą na posadzce. Z tego powodu 

detektory LPG umieszczamy bardzo nisko 

tj. ok.10-15 cm od poziomu posadzki 

i zabezpieczamy odbojnicą ochronną, 

z uwagi na łatwość uszkodzenia mechanicznego 

na tej wysokości. Jak rozmieścić 

urządzenia w przestrzeni garażu? Producenci 

podają w dokumentacji „zasięg” lub 

„promień działania” detektorów – jest to 

pojęcie bardzo nieprecyzyjne. W każdym 

garażu znajdziemy miejsca, gdzie mamy 

duży ruch powietrza (np. przy bramach 

wjazdowych) oraz miejsca, gdzie nie ma 

takiej dynamiki mieszania gazów, a wentylacja 

ma zapewnić brak przekroczeń wyznaczonych 

stężeń gazów w całej objęto- 


49

P. 

pomiary 

Fot. 4. Detektor przekaźnikowy CO. 


Fot. 5. Wyniesiona głowica pomiarowa LPG (wer.przekaźnikowa). 


ści garażu. Jeśli nie mamy doświadczenia 

w projektowaniu tego typu systemów, 

warto w tej kwestii skorzystać z pomocy 

dostawcy czy producenta urządzeń. Bardzo 

chętnie w tym Państwu pomożemy. 

Wartości progów alarmowych przy 

których system powinien załączać 

wentylację to – jak już wspomniano 

wcześniej – jeden z czynników determinujących 

bezpieczeństwo, ale 

i koszt eksploatacji instalacji. W Polsce 

nie mamy jednoznacznych wytycznych 

co do metodologii pomiarowej 

gazu wskazanego przez ustawodawcę. 

Wśród części inwestorów czy 

wykonawców panuje błędne przekonanie, 

że detektory powinny powodować 

załączanie wentylacji w sposób 

bardzo szybki, nawet przy niskich 

progach alarmowych dla CO. Zastosowanie 

takich detektorów (z pomiarem 

chwilowym nawet dla niskich progów 

detekcji) nie ma uzasadnienia i naraża 

użytkownika końcowego na zwiększone 

nakłady eksploatacji systemu. 

Niedopuszczalne stężenia tlenku 

w normach europejskich (np. PN-EN 

50545 czy wytycznych VDI 2053:2014) 

odwołują się do pomiarów średnioważonych 

co najmniej 15 minutowych 

dla niskich stężeń i jednominutowych 

dla wyższych stężeń CO (w przybliżeniu 

do odpowiedników NDS i NDSch). 

Co ciekawe norma 50545 obejmuje 

monitorowanie w garażach trzech 

gazów: tlenku węgla (CO), tlenku azotu 

(NO) i dwutlenku azotu (N0 2 

), wyznaczonych 

do sterowania systemem 

wentylacji i/lub w celu zasygnalizowania 

czy ostrzeżenia o toksycznym 

zagrożeniu w garażu. 

Pamiętajmy też, że o kosztach eksploatacji 

decyduje też serwisowanie urządzeń 

zgodne z zaleceniami producenta, 

m.in. dokonywanie regularnych kontroli 

urządzeń oraz rekalibracji (ponownego 

wzorcowania) sensorów pomiarowych. 

Do czego prowadzi zaniechanie takich 

czynności ? Naturalną cechą czujników 

półprzewodnikowych stosowanych 

w większości garaży w Polsce jest zjawisko 

starzenia się sensorów polegające 

na zwiększaniu czułości. Może to powodować 

częstsze załączanie wentylacji. 

Ponowne wzorcowanie czujnika (wymagane 

dla garaży zwykle raz na trzy lata) 

to oczywiście dodatkowe obciążenie. 

Jednak oszczędzając na serwisie zarządca 

i w konsekwencji użytkownicy narażają 

się nieświadomie na jeszcze większe 

wydatki eksploatacyjne: nadmiernie czuła 

detekcja to częste załączenia wentylacji, 

a to z kolei większy pobór energii. Postępując 

w ten sposób część zarządców 

wpada w błędne koło, rezultatem czego 

są pomysły na ograniczanie wydatków 

poprzez... okresowe wyłączanie systemu 

detekcji (tym samym wentylacji), co jest 

niedopuszczalne ze względu na bezpieczeństwo 

użytkowników garażu. Niestety 

do opisanych wyżej nieprawidłowości 

przyczynia się brak jednoznacznych 

wymogów prawnych dotyczących 

bezpieczeństwa eksploatacji instalacji 

detekcji – konieczności utrzymywania 

jej w sprawności. Po odbiorach budynku 

i instalacji przez wyznaczone służby, 

dalsza odpowiedzialność spoczywa już 

na użytkowniku/inwestorze. Dlatego 

tak ważna wydaje się świadomość końcowego 

użytkownika o zagrożeniach 

i ryzykach podczas eksploatacji takich 

systemów. 

Zapraszamy do kontaktu z nami! 

Chętnie wesprzemy Państwa naszym 

doświadczeniem, pomożemy rozmieścić 

urządzenia, przeszkolimy, 

oszacujemy koszty eksploatacji, a jeśli 

trzeba wesprzemy podczas pierwszego 

uruchomienia. Zapraszamy też 

do szerszego zapoznania się z naszą 

ofertą. Znajdziecie tam Państwo nie 

tylko detektory gazów do garaży, ale 

również detektory/systemy detekcji 

metanu, czynników chłodniczych, peryferia 

automatyki, szafy sterownicze. 

Więcej informacji: 

www.hekato.pl 

50 


wentylacja w. 

Zalecenia montażowe central wentylacyjnych 

z odzyskiem ciepła w budynkach jednorodzinnych 

System wentylacji, którego sercem jest centrala wentylacyjna, ma istotny 

wpływ na samopoczucie, komfort oraz zdrowie mieszkańców domów 

jednorodzinnych. Jeśli jest dobrze zaprojektowany i zamontowany oraz 

efektywnie współpracuje z instalacją grzewczą, staje się gwarantem dobrej 

i zdrowej atmosfery w budynku. Źle zaprojektowany lub nieprawidłowo 

zmontowany, może okazać się niewydajny, głośny i wręcz uprzykrzający 

codzienne życie. 

Odzysk ciepła (rekuperacja) 

w instalacjach wentylacyjnych 

Wentylacja pomieszczeń odbywa 

się na wiele sposobów. 

W praktyce na ogół mamy 

do czynienia z wentylacją 

mechaniczną, czyli taką, która 

w odróżnieniu od wentylacji 

naturalnej, nie opiera się 

na wyporze termicznym następującym 

wskutek różnicy 

temperatur, lecz na celowej 

konwersji dostarczonej energii 

elektrycznej, która realizowana 

jest w wentylatorach. Z punktu 

widzenia sposobu doprowadzenia 

i odprowadzenia powietrza 

z wentylowanych pomieszczeń, 

wśród wentylacji mechanicznych 

rozróżnia się wentylacje 

nawiewne, wywiewne oraz 

stanowiące hybrydę ich obu, 

czyli wentylacje nawiewnowywiewne, 

które obejmują 

m.in. systemy recyrkulacyjne 

– takie, które korzystają z powietrza 

zewnętrznego i obiegowego 

wewnętrznego. Ten typ 

wentylacji pozwala wpływać 

na rozkład temperatury i kierunek 

oraz prędkość przepływu 

powietrza przez pomieszczenie. 

Ale co ważniejsze, pozwala 

odzyskiwać energię, generując 

oszczędności. 

Recyrkulacja powietrza jest 

w gruncie rzeczy najstarszym 

i najprostszym do zrealizowania 

sposobem na odzyskiwanie, czy też 

oszczędzanie energii – która uprzednio 

została zużyta w procesie podgrzewania 

powietrza – poprzez przekazanie 

części wyrzucanego ciepłego powietrza 

na powrót do nawiewu. Zawrócone 

ciepłe powietrze trafi a wraz 

z powietrzem zewnętrznym do komory 

mieszania wewnątrz centrali wentylacyjnej, 

gdzie oba strumienie ulegają 

zmieszaniu w dokładnie określonych 

proporcjach, na przykład w stosunku 

2:1, co odczytujemy jako dwie jednostki 

powietrza zużytego na jedną 

jednostkę powietrza zewnętrznego. 

Fot. PRO-VENT 

Fot. 1. 

Dzięki temu uzyskana mieszanina 

powietrza jest już wstępnie ogrzana 

i wymaga włożenia znacznie mniejszej 

ilości energii do podgrzania jej 

do oczekiwanego ostatecznego poziomu, 

co rodzi oszczędności. Są jednak 

też oczywiste negatywne konsekwencje 

stosowania tej metody, gdyż część 

zanieczyszczonego powietrza wraca 

do pomieszczenia z którego zostało 

uprzednio usunięte. Dlatego recyrkulacja 

powietrza nie może być stosowana 

wszędzie i w sposób dowolny, nawet 

w domach 1-rodzinnych często wymaga 

stosowania specjalnych fi ltrów. 

Pomieszczenie techniczne jest typowym miejscem dla central wentylacyjnych w domach. 


51

w. 

wentylacja 

Za prawidłowy przebieg procesu wentylacji 

metodą recyrkulacyjną odpowiadają 

centrale wentylacyjne. Ponieważ 

stan powietrza po zmieszaniu jest 

wypadkową parametrów powietrza 

zewnętrznego i zawróconego, system 

musi mieć wpływ na proporcje, w jakich 

te dwa strumienie powietrza się mieszają. 

Udział powietrza zwróconego regulowany 

jest więc przy pomocy przepustnic 

instalowanych przy komorze 

mieszania. Przepustnice te sterowane są 

najczęściej siłownikami, zaś pracą całej 

centrali wentylacyjnej z reguły zarządza 

układ elektroniczny z procesorowym 

sterownikiem. Układ posiada wprogramowany 

maksymalny i minimalny poziom 

wilgotności, temperatury i innych 

parametrów powietrza i w zależności 

od wskazań czujników (termometrów, 

higrometrów) decyduje o otwarciu lub 

zamknięciu przepustnicy. Dławiąc lub 

odpowiednio zwiększając strumień 

powietrza zewnętrznego – którego 

parametry mogą szybko ulegać zmianom 

choćby z powodu zmiennych warunków 

atmosferycznych – i powietrza 

recyrkulowanego, układ może łatwo 

utrzymać na względnie stałym poziomie 

parametry powietrza wpuszczanego 

ostatecznie do pomieszczenia. 

Fot. ZEHNDER 

Fot. 2. 

Centrale wentylacyjne moga być całkiem estetycznym sprzętem. 

Konstrukcja klasycznej 

centrali wentylacyjnej 

– krótkie przypomnienie 

Poszczególne centrale wentylacyjne od 

różnych producentów różnią się zawsze 

nieco między sobą, ale są takie elementy, 

które występują w każdej z nich i przyporządkowane 

są do poszczególnych sekcji. 

Najistotniejsza wydaje się sekcja odpowiedzialna 

za odzysk ciepła, a więc ta, w której 

znajduje się wymiennik ciepła – z reguły 

krzyżowy lub przeciwprądowy bądź będący 

połączeniem obu. W nim właśnie zużyte 

powietrze oddaje swoje ciepło świeżemu 

powietrzu przy zastosowaniu różnych metod, 

m.in. regeneracji (wymienniki obrotowe 

– nawet do 85% odzysku ciepła), czy 

rekuperacji (wymienniki płytowe – około 

65% odzysku ciepła). Kolejna istotna sekcja 

stanowiąca podstawę każdej centrali 

z d a n i e m 


Który rodzaj wymiennika sprawdza się najlepiej w budownictwie 

jednorodzinnym? 

Magdalena Skórska, Projektant Instalacji Sanitarnych PRO-VENT 

Najczęściej wybieranymi wymiennikami do odzysku ciepła do budynków 

jednorodzinnych są od lat wymienniki płytowe. Kilkanaście 

lat temu były to wymienniki krzyżowe, obecnie są to ich następcy 

– wymienniki przeciwprądowe. Zmieniające się przepisy 

związane z energooszczędnością, konkurencja w branży, rosnąca 

świadomość klientów wymusza na producentach stałe doskonalenie 

swoich produktów. Wymienniki przeciwprądowe charakteryzuje 

duża czynna powierzchnia wymiany ciepła, stąd mogą 

osiągać temperaturową sprawność odzysku ciepła nawet do 95%. 

Dla porównania maksymalna sprawność wymiennika krzyżowego 

wynosi 75%. Zaletą wymienników przeciwprądowych (podobnie 

jak krzyżowych) jest duża szczelność. Strumienie powietrza 

nawiewanego i wywiewanego nie mieszają się ze sobą. Ryzyko 

zawracania powietrza wywiewanego w tego typu konstrukcji wymiennika 

praktycznie nie istnieje – do budynku dostarczane jest 

świeże powietrza zewnętrzne (poza przypadkami gdzie zaprojektowano 

celową i kontrolowaną recyrkulację powietrza). Poprzez 

odseparowanie strumieni powietrza od siebie w wymiennikach 

przeciwprądowych nie odzyskuje się wilgoci z powietrza zużytego. 

Służy do tego inny rodzaj wymiennika – entalpiczny. Wymiennik 

taki przekazuje część wilgoci z powietrza usuwanego z budynku 

do powietrza nawiewanego. 

52 


wentylacja w. 

Fot. ZEHNDER 

Fot. 3. 

Duża średnica kanałów oznacza mniejszy spręż powietrza i mniejszy hałas. 

wentylacyjnej, to tzw. blok wentylatorowy. 

Znajdują się w nim dwa wentylatory – jeden 

wymusza napływ świeżego powietrza 

z zewnątrz, drugi zaś odpowiada za 

wypływ zużytego powietrza na zewnątrz. 

Dziś standardem jest to, że oba wentylatory 

to urządzenia z bezstopniową regulacją 

obrotów, co warunkuje płynną pracę całej 

centrali. Istotna jest też sekcja filtrów, które 

czyszczą powietrze zarówno napływające, 

jak też to usuwane (m.in. dla ochrony 

wymiennika ciepła przed zanieczyszczeniami). 

Kolejne ważne sekcje to sekcja 

ogrzewania i sekcja chłodzenia powietrza. 

Ta pierwsza wykorzystuje najczęściej nagrzewnice 

różnego rodzaju (elektryczne, 

gazowe, wodno-glikolowe), zaś ta druga 

korzysta chętnie z chłodnic freonowych 

bądź wodnych. Warto jeszcze wspomnieć 

o sekcji nawilżania, w której do powietrza 

dostarcza się wymaganą wilgoć. 

Posadowienie centrali, podłączenie 

kanałów i ich izolacja – zalecenia 

Centrale wentylacyjne należy umieszczać 

na stabilnych podłożach, w pomieszczeniach 

suchych i zadaszonych (najczęściej 

są to kotłownie, tzw. pomieszczenia gospodarcze 

czy poddasza) dbając o ich 

odpowiednie wypoziomowanie dzięki 

regulowanym nóżkom. Należy przy tym 

mieć na uwadze kwestię odprowadzania 

skroplin, dlatego wypoziomowanie powinno 

uwzględniać stronę po której zlokalizowany 

jest odpływ skroplin. Central 

nie powinno się dosuwać, a tym bardziej 

dociskać do żadnych ścian czy przegród 

– przeciwnie, musi być zachowany odstęp 

minimum 8- czy 10-centymetrowy. 

z d a n i e m 


Dlaczego rozmieszczenie czerpni i wyrzutni jest tak istotne 

przy projektowaniu instalacji wentylacyjnej? 

Wojciech Jasiński, Specjalista ds. technicznych Zehnder Polska 

Bywa, że lokalizacja czerpni i wyrzutni w domkach mieszkalnych 

nie jest do końca przemyślana, a wynika tylko z wygody podczas 

montażu oraz minimalizowania dodatkowych elementów instalacji. 

Lokalizacja ma jednak istotny wpływ na działanie systemu. 

Nieprawidłowy wybór lokalizacji może niekorzystnie przypomnieć 

o sobie podczas późniejszej eksploatacji. Przede wszystkim 

należy zwrócić uwagę, by oba elementy były osłonięte przed 

opadami atmosferycznymi oraz wpływem wiatru. Czynniki te 

mogą skutecznie zaburzać pracę wentylatorów powodując nadciśnienie 

lub podciśnienie. Czerpnia powietrza powinna umożliwić 

pobieranie powietrza jak najlepszej jakości, dlatego przy 

planowaniu zwróćmy uwagę na różnego rodzaju emitory zanieczyszczeń 

w naszej okolicy. Czerpnia powinna również umożliwiać 

pobieranie w okresie letnim powietrza o jak najniższej temperaturze 

– wpłynie to bardzo korzystnie na bilans energetyczny 

w naszym domu. 

Który rodzaj wymiennika sprawdza się najlepiej w budownictwie jednorodzinnym? 

Wentylacja w budownictwie jednorodzinnym charakteryzuje 

się stosunkowo niedużym strumieniem powietrza w przedziale 

200-600 m 3 /h. Przy dobrze wymiennika chcemy być więc pewni, 

że będzie zapewniał najwyższą możliwą sprawnością oraz 

dodatkowo będzie higieniczny. Ważne jest więc, by powierzchnia 

wymiany ciepła była jak największa, a strumienie powietrza 

świeżego oraz wywiewanego z pomieszczenia nie mieszały się. 

Rekomendowanym przez nas rozwiązaniem jest wymiennik 

krzyżowo-przeciwprądowy, który świetnie odpowiada postawionym 

wymaganiom. Szczelna konstrukcja uniemożliwi przenikanie 

się strumieni powietrza, a opatentowany kształt kanalików 

powietrznych maksymalizuje sprawność. 


53

w. 

wentylacja 

Podobnie z odległością od sufitu – tu 

również wymaga się prześwitu choćby 

10-centymetrowego, zależnie oczywiście 

od modelu i producenta. Centrala 

powinna być tak posadowiona, by instalatorzy 

mieli później możliwość dotarcia 

do każdego jej elementu, każdego króćca 

czy łącznika kanałów wentylacyjnych, nie 

wspominając już o zapasie przestrzeni 

dla otwarcia pokrywy inspekcyjnej, przez 

którą przeprowadza się kontrolę bądź wymianę 

wymiennika ciepła. 

Niezwykle istotnym zagadnieniem montażowym 

przy centralach wentylacyjnych 

jest właściwe przyłączenie kanałów, których 

nie można łączyć z jednostką centralną 

na sztywno. Dotyczy to szczególnie 

kanałów sztywnych – te zdecydowanie 

powinno się przyłączać za pomocą elastycznych 

konektorów, które konstrukcyjnie 

pozwalają na kilkukrotny montaż 

i demontaż. Po przyłączeniu do króćców 

centrali, konektory warto usztywnić, podeprzeć 

lub podwiesić – zabezpieczyć w celu 

przeciwdziałania ich zsuwaniu się z króćców 

centralnej jednostki. Elastyczne łączniki 

często są jednocześnie elementami tłumiącymi 

hałas generowany przez centralę, 

choć nie zawsze, ponieważ jeśli kanały są 

w wersji elastycznej a nie sztywnej, wówczas 

same pracują w roli tłumika i stosowanie 

dodatkowych tłumików na konektorach 

nie jest już konieczne. Często pojawia 

się ze strony inwestorów pytanie o właściwą 

odległość kolan od bloku centralnego. 

Specjaliści zalecają tu odstęp kolanek 

równy około trzem-czterem średnicom samego 

kanału – ale tylko na wylotach (wyrzutnia 

i nawiew) oraz odstęp równy około 

jednej do dwóch średnic samego kanału 

na wlotach do centrali (czyli tam gdzie jest 

czerpnia i wywiew). Takie dystansowanie 

ogranicza straty wynikające z turbulentnego 

przepływu w kanałach i pozytywnie 

wpływa na redukowanie hałasu. 

Rozważając montaż kanałów wentylacyjnych 

nie sposób nie wspomnieć o ich izolacji, 

przy czym w gruncie rzeczy chodzi tu 

o trzy zadania, czy raczej typy izolacji: przeciwkondensacyjną 

(zabezpieczenie przed 

kondensacją, czyli skraplaniem się pary 

wodnej), przeciwogniową oraz izolację 

wygłuszeniową (tłumienie hałasu). Optymalne 

wyjście to takie, w którym powłoka 

izolacyjna spełnia te trzy cele jednocześnie, 

Fot. PRO-VENT 

Fot. 4. 

Fot. PRO-VENT 

Fot. 5. 

Każda centrala musi być zamontowana w pewnej odległości od ścian i sufitu. 

lecz warto pamiętać, że absolutnie nadrzędnym 

zadaniem każdej izolacji – nawet 

przeciwogniowej – jest zabezpieczenie 

przewodów wentylacyjnych przed stratami 

lub zyskami ciepła, które są wprost proporcjonalne 

do różnicy temperatur między 

otoczeniem kanału, a powietrzem przechodzącym 

przez kanał. Dziś nowoczesne 

izolacje termiczne z reguły są jednocześnie 

przeciwogniowe, przeciwkondensacyjne 

i muszą (w jakimś stopniu) wygłuszać hałas 

wygenerowany przez powietrze, którego 

ruch w kanałach – w połączeniu z drganiami 

wentylatora – tworzy nieprzyjemne 

efekty akustyczne. Przechodząc do zaleceń 

montażowych izolacji na kanałach 

wentylacyjnych trzeba pamiętać, że najpowszechniejszą 

metodą mocowania płyt 

i mat do kanałów wentylacyjnych jest ich 

klejenie bezpośrednio na suchą, czystą 

i odtłuszczoną powierzchnię przewodów. 

W zdecydowanej większości produkty 

te (izolatory) oferowane są z już gotową 

warstwą kleju, która upraszcza montaż 

do minimum. Z pomocą przychodzą też 

gwoździe samoprzylepne lub zgrzewane 

Wentylatory mają największy wpływ na hałas generowany przez centralę i instalację. 

54 


wentylacja w. 

Fot. PRO-VENT 

Fot. 6. Mistral PRO 450 EC to rekuperator przeciwprądowy dla domów o powierzchni 

do 250 m 2 . 

do ścianek kanałów, których zadaniem 

jest zagwarantowanie trwałości połączenia 

i położenia izolatora (nie przesunie się 

nawet jeśli warstwa kleju straciłaby swoje 

właściwości klejące). A co z połączeniami 

pomiędzy poszczególnymi płytami klejonymi 

na ścianę kanału? – tutaj szczelność 

Fot. ZEHNDER 

zapewniają specjalne taśmy wykonane 

m.in. z aluminium o grubości kilkudziesięciu 

mikronów, wzmacnianego naklejoną 

siatką z włókna szklanego. Słaba izolacja 

może skutkować spadkiem temperatury 

powietrza nawiewanego, czyli obniżeniem 

sprawności instalacji. Typowym skutkiem 

Fot. 7. Centrala z serii ComfoAir Q wyposażona w zaawansowana automatykę i sterowanie 

z poziomu smartfona. 

bywa też niekontrolowane wykroplenie się 

skroplin wewnątrz kanałów lub na nich, co 

przekłada się na zawilgocenie samej izolacji 

oraz podłoża bezpośrednio pod kanałem, 

dlatego warto pod kanałami - którymi 

biegnie zimny strumień powietrza – zabezpieczyć 

podłoże przed długotrwałym 

i niszczącym działaniem ewentualnych 

skroplin na nie skapujących. 

Rozmieszczenie czerpni i wyrzutni, 

przeciwdziałanie hałasowi, 

odprowadzanie skroplin – zalecenia 

Usytuowanie czerpni i wyrzutni nie może 

być przypadkowe. Obowiązuje tu kilka 

podstawowych zasad, z których pierwsza 

mówi o tym, że wyrzutnia nie może być 

przy czerpni, ponieważ będzie wówczas 

stale dochodziło do zaciągania dopiero 

co wyrzuconego i zużytego powietrza. 

Ponadto należy pamiętać, że czerpnia 

nie powinna się znajdować po tej stronie, 

po której występuje ryzyko pojawienia się 

zanieczyszczeń w powietrzu, pochodzących 

z wszelkich źródeł takich jak komin 

sąsiedniego domu, ulica ze spalinami, 

polna droga z której wiatr przywiewa kurz 

itp. W przypadku wyrzutni głównym kryterium 

doboru jej lokalizacji jest kwestia hałasu 

jaki ona generuje. Źle zlokalizowana, 

np. w pobliżu okna sypialnianego, może 

powodować dyskomfort i swoim szumem 

uniemożliwiać spokojny sen nie tylko 

mieszkańcom budynku w którym funkcjonuje 

instalacja wentylacyjna, ale również 

mieszkańcom sąsiedniej posesji, która 

nieraz znajduje się zaledwie o 8-10 m dalej. 

Dlatego optymalna lokalizacja wyrzutni to 

ta strona budynku po której nie ma sąsiednich 

budynków – lub są odpowiednio daleko 

– i zarazem po której nie znajdują się 

pokoje przeznaczone do wypoczynku lub 

spania. 

Dyskusja o niwelowaniu hałasu generowanego 

przez centralę wentylacyjną to de 

facto dyskusja o usprawnieniu kluczowych 

punktów instalacji, takich jak wentylatory, 

punkty zamocowania centrali i jej połączeń 

z kanałami oraz same kanały wentylacyjne. 

Wentylatory odpowiadają za zdecydowaną 

większość hałasu i wibracji, jakie docierają 

do użytkowników instalacji. Im mają 

większą moc i im większe ciśnienie wytwarzają, 

tym większy generują hałas. Dlatego 

podstawowym zaleceniem montażowym 


55

w. 

wentylacja 

Fot. 9. Właściwy dostęp do centrali to 

szybki serwis i konserwacja. 

Fot. ZEHNDER 

Fot. 8. 

Podwieszane centrale wentylacyjne takie jak Mistral SLIM 300 EC są ciekawą alternatywą. 

w tym zakresie jest dobór takiego wentylatora, 

który przy wymaganej dla instalacji 

mocy (nie można jej z reguły obniżyć) 

będzie generował jak najmniejsze ciśnienie 

statyczne. W osiągnięciu tego efektu 

pomagają dodatkowo odpowiednie filtry 

i użycie kanałów o takiej średnicy, która 

wpływa aktywnie na obniżenie ciśnienia. 

Oznacza to nieznaczne zwiększenie 

tej średnicy w stosunku do pierwotnego 

projektu. Kolejnym krokiem w walce z hałasem 

jest posadowienie bloku głównego 

centrali na elementach tłumiących drgania 

i wibracje, a więc na specjalnych gumowych 

lub piankowych tłumikach. Identycznie 

powinno się postępować, gdy centrala 

jest podwieszana – tu w punktach podwieszenia 

powinno się zastosować specjalne 

tłumiki dopasowane do wagi centrali. 

Ostatni punkt to same kanały. Warto zainwestować 

w te o nieco większej średnicy 

i zadbać, by projekt przewidywał możliwie 

proste i krótkie ich odcinki, uwzględniał 

rozdzielacze typu „Y” zamiast „T” oraz unikał 

nagłych zagięć i załamań, co oznacza 

że na przykład kolanka i łuki powinny mieć 

jak najdłuższy promień zagięcia. 

Skropliny to efekt wykraplania się wilgoci 

w wymienniku ciepła wewnątrz centrali 

wentylacyjnej, a ich ilość (objętość) wzrasta 

w miarę wzrostu wilgotności i temperatury 

w danym pomieszczeniu. Zgromadzona 

wilgoć zbiera się na tackach 

umieszczonych pod wymiennikiem, 

skąd usuwana jest dwoma sposobami 

– poprzez przepompowanie jej specjalistyczną 

instalacją wyposażoną w pompkę 

skroplin lub poprzez samoczynny 

spływ w dół dzięki sile grawitacji. Szereg 

czynników ma wpływ na poprawne prowadzenie 

tego procesu i zignorowanie 

choćby jednego z nich może doprowadzić 

do zalania pomieszczeń w których 

znajduje się instalacja, do uszkodzenia 

pompki, lub do pojawienia się nieprzyjemnych 

zapachów czy regularnej głośnej 

pracy pompki skroplin. 

Pierwszym istotnym i wspomnianym 

już zaleceniem w tej materii jest wypoziomowanie 

centrali zgodnie z jej technicznymi 

wymaganiami, jednocześnie 

z uwzględnieniem strony po której znajduje 

się wypływ skroplin (minimalne 

pochylenie na tą stronę). By instalacja 

z zastosowaniem pompy skroplin działała 

prawidłowo, należy wpierw dobrać 

właściwą pompę, gdyż każdy model 

posiada inną specyfi kację techniczną, 

co oznacza, że każda przepompowuje 

wodę na inną wysokość i na inną odległość 

przy zróżnicowanej wydajności. 

Ważną kwestią montażową jest lekko 

skośne usytuowanie modułu załączającego 

pompkę, lub ustawienie pływaka 

w ten sposób, że magnes nie jest skierowany 

ku górze. Skutkuje to m.in. zablokowaniem 

się pływaka w położeniu 

dolnym – wówczas pompka nie dostaje 

sygnału załączenia się, lub zablokowaniem 

pływaka w położeniu górnym – 

pompka wówczas pracuje stale, nawet 

po wypompowaniu skroplin. Natomiast 

przy odwrotnej pozycji magnesu, pompka 

otrzymuje przekłamany sygnał o poziomie 

wody, która oczekuje na wypompowanie. 

Instalacje z nieprawidłowo 

działającym pływakiem z reguły generują 

problemy w postaci wylanych skroplin 

(zalanie pomieszczenia), lub uszkodzonej 

wskutek przegrzania pompki. 

Fot. PRO-VENT 

Co po montażu? 

Konserwacja, inspekcje i serwis. 

Regularna konserwacja i serwis poszczególnych 

sekcji central wentylacyjnych to 

konieczność. Nie można z tego zrezygnować 

i jednocześnie oczekiwać trwałości 

i wysokiej jakości w dłuższej perspektywie 

czasowej. Bez tego prędzej czy później 

musi dojść do sytuacji awaryjnej, co może 

spowodować konieczność wydania sporych 

kwot na naprawę systemu. Dobrze 

jest, gdy administratorzy systemu potrafią 

wyrobić w sobie nawyk regularnego 

kontrolowania stanu poszczególnych elementów 

składowych central, ale warto też 

posiłkować się zaleceniami, które poniekąd 

zmuszają administratorów do zaglądania 

do wnętrza poszczególnych sekcji. Przykładem 

takiego rozwiązania jest system kaset 

filtracyjnych, wymienianych przy przejściu 

z okresu letniego na zimowy. Gdy w okresie 

jesiennym przychodzi czas na zmianę 

kasety na tzw. „zimową”, czyli dedykowaną 

dla tego okresu, administrator chcąc dokonać 

zmiany po prostu musi otworzyć 

blok filtracyjny i mimowolnie dokonać naocznej 

inspekcji, czyli ocenić co się dzieje 

wewnątrz, jaki jest poziom zanieczyszczeń, 

jaki jest poziom wilgotności, stan materiałów 

i poszczególnych części, czyli blach, 

tworzyw sztucznych, zatrzasków, blokad 

i wszelkich innych elementów. To świetne 

rozwiązanie, które służy przedłużeniu trwałości 

central wentylacyjnych i zachowaniu 

wysokiej jakości ich pracy. 


Na podstawie materiałów 

publikowanych m.in. przez: 

Pro-Vent Systemy Wentylacyjne, 

Emiter Sp. z o.o., Lindab Sp. z o.o., 

Zehnder Polska Sp. z o.o., Klimor S.A. 

oraz Ciecholewski-Wentylacje Sp. z o.o. 

56 


Rekuperatory 

MISTRAL 

 

 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

www.pro-vent.pl 

 

FIBARO*

w. 

wentylacja 

CLEAN R PRO-VENT 

– recepta na alergie i smog. Na zdrowie! 

Żyjemy w zanieczyszczonym środowisku i oddychamy takim właśnie powietrzem. 

Są w nim między innymi pyły i dymy przemysłowe, toksyczne 

gazy, lotne substancje chemiczne czy metale. Nie dziwi więc fakt, że 

obecnie ponad 25% populacji Europy to alergicy, co piata osoba ma katar 

sienny, co piąte dziecko w szkole choruje na astmę. Alergia urasta do rangi 

plagi XXI wieku. 

PROMOCJA 

Czym oddychamy? 

Szacuje się, że dorosły człowiek 

potrzebuje w ciągu doby aż ponad 

25 kg powietrza. Jest to 

wartość kilkakrotnie większa niż 

dobowe zapotrzebowanie na jedzenie 

i picie (!). 

W powietrzu zewnętrznym znajdują 

się szkodliwe związki chemiczne, 

takie jak tlenki siarki i azotu oraz 

substancje stałe (pyły zawieszone), 

kancerogenne wielopierścieniowe 

węglowodory aromatyczne (WWA), 

kurz, pył czy lotne związki organiczne 

(LZO). W pomieszczeniach dochodzi 

jeszcze podwyższone stężenie 

dwutlenku węgla, para wodna, 

dym papierosowy (jeden z najbardziej 

szkodliwych czynników alergizujących, 

szczególnie dla dzieci) 

i inne. LZO mogą stanowić 60% 

wszystkich substancji zanieczyszczających 

atmosferę, a 73% z nich 

znajduje się na liście związków rakotwórczych. 

Znajdują się w szeregu 

produktów używanych w domach, 

uwalniają się do atmosfery z dysz 

samochodów. Z łatwością zmieniają 

swój stan skupienia i przedostają się 

do powietrza już w temperaturze 

pokojowej. Mogą powodować dyskomfort 

sensoryczny, podrażnienia 

skóry, oczu, nosa, zawroty głowy czy 

nudności. 

ne przez alergeny wziewne, dostające się 

do organizmu wraz z wdychanym powietrzem. 

Alergie całoroczne mogą powodować 

na przykład roztocza kurzu. Alergie 

sezonowe są związane z porą roku i kalendarzem 

pylenia m.in. drzew i traw. Najwcześniej, 

bo już nawet w styczniu i lutym 

pylą leszczyny i olchy. Niedługo potem 

brzozy, platany i dęby. Po zimowo- wiosennym 

pyleniu drzew przychodzi czas traw 

i zbóż. Od połowy lata, po miesiące jesienne 

pylą chwasty. Alergie powodują również 

zarodniki grzybów pleśniowych, które 

„atakują” przez niemal cały rok. Ich cechą 

charakterystyczną jest wyjątkowa lekkość. 

Łatwo wnikają do dróg oddechowych powodując 

problemy z oddychaniem. 

Smog 

Osobną sprawą, tym razem dotykającą 

wszystkich bez wyjątku, jest problem 

BK/K/0412/01/2018 

WAŻNY DO 2023-07-05 

smogu. Polska jest jednym z krajów 

Unii Europejskiej z najgorszą jakością 

powietrza. W 2015 r. spośród 28 krajów 

UE najczęstsze przekroczenia stężeń dobowych 

PM10 występowały w Bułgarii, 

a zaraz potem w Polsce. Na niechlubnym 

pierwszym miejscu najbardziej zanieczyszczonego 

kraju UE znajdowaliśmy 

się w przypadku emisji PM 2,5 oraz B(a) 

P do atmosfery. Z danych Europejskiej 

Agencji Środowiska (EEA) wynika, 

że rocznie z powodu zanieczyszczonego 

powietrza umiera ponad 46 tys. ludzi. 

Alergie sezonowe i całoroczne 

Prawie w każdej rodzinie znajduje się 

osoba cierpiąca na alergie wywoła- 

Fot. 1. 

CLEAN R – montaż na kanale. 

58 


wentylacja w. 

Nie pocieszają również doniesienia NIKu: 

osiągnięcie wymaganych poziomów 

redukcji emisji pyłów i benzo(a)pirenów 

z sektora komunalno-bytowego, przy 

obecnym tempie działań może zająć od 

24 do niemal 100 lat! 

Antysmogowy i antyalergiczny 

filtr powietrza PRO-VENT CLEAN R 

Zarówno na problem alergii, jak i smogu 

nie mamy bezpośredniego wpływu. 

Jednak już teraz można w sposób znaczący 

poprawić jakość powietrza we 

własnym domu, miejscu pracy, szkole, 

przedszkolu itd. Antysmogowy i antyalergiczny 

filtr powietrza CLEAN R w niezwykle 

skuteczny sposób oczyszcza powietrze 

z zanieczyszczeń i alergenów. 

Jest to urządzenie elektro-jonizacyjne, 

działające na zasadzie elektroaktywnej 

neutralizacji, a następnie separacji polowej 

w technologii Stopfield®. Intensywność 

procesu oczyszczania jest regulowana 

elektronicznie i dostosowana 

do aktualnego zanieczyszczenia powietrza 

zewnętrznego. 

Fot. 2. 

CLEAN R – manipulator graficzny RC7. 

Dobór antysmogowego i antyalergicznego fi ltra powietrza CLEAN R 

Wielkość urządzenia Wielkość dedykowanej centrali wentylacyjnej Projektowy strumień powietrza* 

CLEAN R 400 MISTRAL 300 do 450 150-360 m 3 /h 




* zaleca się aby projektowa wielkość strumienia powietrza nie była większa niż około 90% strumienia nominalnego 

dla fi ltra 

Antysmogowy i antyalergiczny filtr powietrza 

CLEAN R umożliwia filtrację cząstek 

stałych (od PM 0,3!) na poziomie 

99,95%. Likwiduje bakterie i wirusy, filtruje 

pyłki (będące potencjalnym źródłem 

alergii). Redukuje szkodliwe gazy 

(np. smogowe), zmniejsza uciążliwe 

zapachy. Jest szczególnie zalecany dla 

osób wrażliwych oraz z alergiami dróg 

oddechowych. CLEAN R posiada dodatkową 

funkcję prozdrowotnej ujemnej 

jonizacji powietrza. 

Opatentowana technologia Stopfield® 

to bariera pola siłowego, która jest odpowiedzialna 

za tak wysoką skuteczność 

oczyszczania powietrza. CLEAN R 

monitoruje jakość powietrza poprzez 

pomiar wartości PM1, PM2.5 oraz PM10. 

Wgląd do nich oraz sterowanie urządzeniem 

jest możliwe poprzez autonomiczny 

sterownik lub manipulator centrali 

PRO-VENT MISTRAL. 

PRO-VENT CLEAN R do każdego 

systemu wentylacji mechanicznej 

Elektro-jonizacyjny filtr powietrza 

CLEAN R można zamontować wszędzie 

tam, gdzie funkcjonuje wentylacja 

mechaniczna. Niezależnie czy będzie 

to instalacja nawiewna, nawiewnowywiewna 

czy rekuperacja. Może być 

montowany na kanale za centralą 

wentylacyjną dowolnego producenta, 

o strumieniu powietrza dostosowanym 

do wielkości urządzenia. W przypadku 

zamawiania urządzenia razem z rekuperatorem 

PRO-VENT MISTAL SMART lub 

MISTAL PRO istnieje możliwość wygodnego 

montażu bezpośrednio na króćcu 

rekuperatora. 

Wygodne sterowanie CLEAN R 

Elektro-jonizacyjny filtr powietrza 

CLEAN R, podczas eksploatacji praktycznie 

nie wymaga ingerencji związanej 

ze sterowaniem. Oczywiście instalator 

i użytkownik mogą dostosować poziom 

filtracji czy tryb jonizacji do potrzeb 

i oczekiwań. Użytkownik jest również 

informowany o osiąganym przez urządzenie 

poziomie stężenia cząstek stałych 

PM1, PM2.5 oraz PM10. 

Urządzenie CLEAN R posiada domyślnie 

wbudowany klawiaturowy panel 

sterowania. Do dyspozycji użytkownika 

jest również nowoczesny dotykowy 

manipulator graficzny RC7. Jeżeli filtr 

antysmogowy i antyalergiczny CLEAN R 

jest zamawiany równocześnie z rekuperatorem 

PRO-VENT MISTRAL istnieje 

możliwość obsługi obu urządzeń 

poprzez jeden manipulator RC7. Daje 

to pełną kompatybilność współpracy, 

a także możliwość korzystania z funkcji 

tzw. Tarczy Antysmogowej PRO-VENT, 

która pozwala na eliminację przenikania 

zanieczyszczeń również przez nieszczelności 

budynku. 

www.pro-vent.pl 


59

R. 

NA RYNKU 

Przegląd central wentylacyjnych 

Producent/Dystrybutor ALNOR SYSTEMY WENTYLACJI Sp. z o.o. ALNOR SYSTEMY WENTYLACJI Sp. z o.o. 

Model HRU-PremAIR HRU-ERGO-1000 

Przeznaczenie 

(maksymalna powierzchnia 

budynku) [m 2 ] 

200 500 – 600 

Rodzaj wymiennika ciepła Przeciwprądowy Wymiennik przeciwprądowy 

Maksymalny przepływ 

objętościowy powietrza 

nawiewanego [m 3 /h] 



wywiewanego [m 3 /h] 

Spręż dyspozycyjny 

nawiewu [Pa] 


wywiewu [Pa] 

450 m 3 /h przy 100 Pa 1000 

450 m 3 /h przy 100 Pa 1000 

770 120 

630 120 

Stopień odzysku ciepła [%] Do 93,4% 77 

Współczynnik SFP 

[W/m 3 /h] 

0,4 1,4 [W/(m 3 /h)] 

Rodzaj wentylatorów Wentylatory promieniowe EC Promieniowy 

Maksymalny pobór mocy 

wentylatorów [A] 

Wymiary (bez króćców 

przyłączeniowych) 

Długość (głębokość) x 

x Szerokość x Wysokość [mm] 

1,2 2,1 

502 x 730 x 865 1322 x 1134 x 388 

Waga [kg] 32 83 

Średnica króćców 

wentylacyjnych [mm] 

160 250 

Rodzaj zabezpieczenia 

przed zamarzaniem 

Okresowe wyłączenie nawiewu lub nagrzewnica wstępna (opcjonalnie) 

Automatyczny, wysterowanie strumieni 

przepływu powietrza 

Poziom hałasu [dB] 59 43 

Zintegrowany bypass 

[TAK/NIE] 

Możliwości sterowania 

Tak (modulowany) 

Przełącznik 4-pozycyjny bezprzewodowy, bezprzewodowe czujniki 

pomieszczeniowe RH oraz CO 2 

, aplikacja mobilna 

Tak 

Kalendarz, strumienie przepływu powietrza, regulacja pracy bypass 

Cechy charakterystyczne 

Obudowa wykonana z EPP, bezprzewodowa komunikacja z jednostką 

wszystkich urządzeń sterujących, niska waga, kompaktowe wymiary 

Wymiennik entalpiczny, 

niskie koszty eksploatacji 

Wyposażenie opcjonalne 

Nagrzewnica wstępna, pomieszczeniowe czujniki CO 2 

i RH, 

aplikacja mobilna, fi ltry F7 

Nagrzewnica wstępna i wtórna, sterownik dotykowy 

Cena katalogowa netto 8 033,28 PLN netto 7 277,55 netto 

60 


NA RYNKU R. 


Helios / ISTPOL Sp. z o.o.; EL-TEAM Sp. z o.o. 

Helios / ISTPOL Sp. z o.o.; EL-TEAM Sp. z o.o. 

KWL EC 220 D (L &R), (Nr kat.: 4226 i 4227) KWL EC 300 W ET (L &R), (Nr kat.: 4233 i 4235) 

Krzyżowo-przeciwprądowy, 

z tworzywa sztucznego 

Krzyżowo-przeciwprądowy, 

z tworzywa sztucznego, entalpiczny 

245 315 

245 315 

470 510 

470 510 

90 116 

SPI = 0,293 SPI = 0,322 

Silniki EC, wentylatory promieniowe 

Silniki EC, wentylatory promieniowe 

2 x 50 W 2 x 100 W 

1141 x 548 x 236 598 x 345 x 650 

50 kg 42 

125 125 

Automatyczne zmniejszanie ilości powietrza zewnętrznego lub opcjonalnie: nagrzewnica 

Automatyczne zmniejszanie ilości powietrza 

zewnętrznego lub opcjonalnie: nagrzewnica 

Natężenie L PA 

w odl. 1 m 58 Natężenie L PA 

w odl. 1 m 45 

Tak 

Prostym regulatorem, regulatorem LCD 

lub przeglądarce (aplikacji) EasyControls 

Tak 

Prostym regulatorem, regulatorem LCD 

lub przeglądarce (aplikacji) EasyControls 

Centrala sufi towa, do wentylacji budynków mieszkalnych i mieszkań. Certyfi kat zgodności 

ze standardem domu pasywnego. Wyposażone w system Helios easyControls, 

innowacyjną koncepcję łatwego sterowania z poziomu przeglądarki po włączeniu się 

do sieci. Oszczędne wentylatory w technologii EC oraz dowolną regulację strumienia 

powietrza. 

Kompaktowe urządzenie z odzyskiem ciepła, do wentylacji budynków mieszkalnych 

i mieszkań. Certyfi kat zgodności ze standardem domu pasywnego. Wyposażone w 

system Helios easyControls, innowacyjną koncepcję łatwego sterowania z poziomu 

przeglądarki po włączeniu się do sieci. Do wyboru sprawny wymiennik z tworzywa 

sztucznego lub wymiennik entalpiczny z funkcją odzyskiwania wilgoci. Oszczędne 

wentylatory w technologii EC oraz dowolną regulację strumienia powietrza. 

Nagrzewnice, czujniki: CO 2 

, VOC, wilgoci. Podłączenie KNX 

Nagrzewnice, czujniki: CO 2 

, VOC, wilgoci. 

Podłączenie KNX 


61

R. 

NA RYNKU 


Producent/Dystrybutor SALDA / LINDAB Sp. z o.o. SALDA / LINDAB Sp. z o.o. 

Model RIS 1200 PE EKO 3.0 RIS 1200 HE EKO 3.0 

Przeznaczenie 



500 500 

Rodzaj wymiennika ciepła Wymiennik przeciwprądowy Wymiennik przeciwprądowy 








nawiewu [Pa] 


wywiewu [Pa] 

1400 1400 

1370 1430 

230 Pa przy 1200 m 3 /h 230 Pa przy 1200 m 3 /h 

180 Pa przy 1200 m 3 /h 260 Pa przy 1200 m 3 /h 

Stopień odzysku ciepła [%] do 94% do 94% 


[W/m 3 /h] 

0,98 0,98 

Rodzaj wentylatorów EC EC 







5,45 5,37 

1550 x 1397 x 390 1500 x 760 x 1211 

Waga [kg] 170 170 



500 x 250 ø315 



BY-PASS 

BY-PASS 



[TAK/NIE] 

TAK 

TAK 

Możliwości sterowania TAK TAK 

Cechy charakterystyczne Zgodne z ERP 2018, wentylatory EC Zgodne z ERP 2018, wentylatory EC 

Wyposażenie opcjonalne moduł WiFi moduł WiFi 

Cena katalogowa netto 4500 € 4210 € 

62 


NA RYNKU R. 


PRO-VENT SYSTEMY WENTYLACYJNE 

MISTRAL PRO 450 EC 

PRO-VENT SYSTEMY WENTYLACYJNE 

MISTRAL SLIM 600 EC 

180 220 

Przeciwprądowy 

Przeciwprądowy 

450 600 

450 600 

305 240 

300 260 

96–79 92–79 

0,22 0,21 

Promieniowe 

promieniowe 

340 W 340 W 

540 x 940 x 507 325 x 1160 x 800 

50 59 

200 250 

Procesorowy układ przeciwzamrożeniowy poprzez: 

• wyłączenie nawiewu – dopuszczalne tylko w przypadku gdy temp. powietrza na 

wlocie centrali (czerpnia) nie spada poniżej –6°C 

• wbudowana elektryczna nagrzewnica wstępna PTC 

(wyposażenie dodatkowe) 

• kanałowa recyrkulacyjna przepustnica trójstronna 

(wyposażenie dodatkowe 

Procesorowy układ przeciwzamrożeniowy poprzez: 

• wyłączenie nawiewu – dopuszczalne tylko w przypadku gdy temp. powietrza na 

wlocie centrali (czerpnia) nie spada poniżej –6°C 

• wbudowana elektryczna nagrzewnica wstępna PTC 

(wyposażenie dodatkowe) 

• kanałowa recyrkulacyjna przepustnica trójstronna 

(wyposażenie dodatkowe 

28–55 dBA 29–54 dBA 

Tak 

Tak 

Sterowniki programowalne, wbudowane programy tygodniowe, możliwość 

zapisywania własnych ustawień. 

Współpraca z domem inteligentnym poprzez system FIBARO 

lub protokół MODBUS, funkcja Tarczy Antysmogowej Pro-Vent. 

Sterowniki programowalne, wbudowane programy tygodniowe, 

możliwość zapisywania własnych ustawień. 

Współpraca z domem inteligentnym poprzez system FIBARO 

lub protokół MODBUS, funkcja Tarczy Antysmogowej Pro-Vent. 

Łatwa w montażu, zmienna konfi guracja króćców zależnie od wymagań montażu, 

możliwość rozbudowy konfi guracji, płynne, niezależne sterowanie wentylatorów. 

Łatwa w montażu, zmienna konfi guracja króćców zależnie od wymagań montażu, 

możliwość rozbudowy konfi guracji, płynne, niezależne 

sterowanie wentylatorów. 

• Elektryczna nagrzewnica wtórna PTC – 1,5 kW / 230 V 

• Elektryczna kanałowa nagrzewnica wtórna Mistral ENO – 1,2 kW / 230 V AC 

• Wodna nagrzewnica/chłodnica kanałowa 

• Przepustnica trójstronna (GWC, recyrkulacja) – 12 V DC 

• Przepustnica trójstronna (GWC, recyrkulacja) – 230 V AC 

• Elektryczna nagrzewnica wtórna PTC – 1,5 kW / 230 V 

• Elektryczna kanałowa nagrzewnica wtórna Mistral ENO – 1,2 kW / 230 V AC 

• Wodna nagrzewnica/chłodnica kanałowa 

• Przepustnica trójstronna (GWC, recyrkulacja) – 12 V DC 

• Przepustnica trójstronna (GWC, recyrkulacja) – 230 V AC 

7440 zł + manipulator 9840 zł + manipulator 


63

R. 

NA RYNKU 


Producent/Dystrybutor VENTS GROUP VENTS GROUP 

Model VUT/VUE 270 V5B EC A14 VUT 300H/EH EC ECO 

Przeznaczenie 



100 200 

Rodzaj wymiennika ciepła Przeciwprądowy z polistyrenu / z membrany entalpicznej Przeciwprądowy z polistyrenu 








nawiewu [Pa] 


wywiewu [Pa] 

300 300 

300 300 

650 (maksymalny) 454 (maksymalny) 

650 (maksymalny) 454 (maksymalny) 

Stopień odzysku ciepła [%] 98 98 


[W/m 3 /h] 

0,316 1,49 

Rodzaj wentylatorów Wysokosprawne silniki EC Wysokosprawne silniki EC 







1,2 0,9 

590 x 893 x 316 1081 x 566 x 477 

Waga [kg] 13 40 





125 160 

Wyłączenie wentylatora nawiewnego 

Zmniejszenie obrotów wentylatora nawiewnego, jeżeli centrala jest 

wyposażona w nagrzewnicę: otwarcie by-passa oraz załączenie 

nagrzewnicy elektrycznej 



[TAK/NIE] 

Możliwości sterowania 

Panel sterowania A14: 

• włączenie/wyłączenie centrali, 

• ustawienie stopni prędkości obrotowej: niska/średnia/wysoka, 

• kontrola zanieczyszczenia fi ltra, 

• sygnalizacja awarii, 

• styki bezpotencjałowe dla sygnału z okapu kuchennego, czujnika 

wilgotności lub CO 2 

, 

• styl przepustnicy powietrza 

Tak 

TAK 

Panel sterujący A 11 z modułem Wi-Fi umożliwiającym sterowanie 

centrala za pomocą aplikacji SmartVent 1.0: 

• włączenie/wyłączenie centrali, 

• regulacja prędkości obrotowej wentylatorów, 

• podtrzymanie zadanej temperatury w pomieszczeniu, bądź w kanale, 

• sterowanie wg kanałowego czujnika wilgotności albo wbudowanego 

w panel sterowania, 

• praca w programie dobowym i tygodniowym, 

• tryb ręczny/automatyczny, 

• automatyczny restart po powrocie zasilania, 

• kontrola zanieczyszczenia fi ltrów, 

• komunikaty o błędach 

Cechy charakterystyczne 

Obudowa z polipropylenu ekspandowanego (EPP), silniki EC, klasa 

energetyczna A+ 

Wysokoefektywne silniki EC 

Klasa energetyczna A+ 

W serii EH wbudowana nagrzewnica wtórna o mocy 3,0 kW 

Wyposażenie opcjonalne 

Kanałowy czujnik wilgotności, czujnik CO 2 

ze wskaźnikiem LED, czujnik 

CO 2 

, czujnik wilgotności, syfon, przepustnica powietrza, siłownik, fi ltry 

Kanałowy czujnik wilgotności 

Cena katalogowa netto 5 490 zł 8 390 zł 

64 


NA RYNKU R. 


ZEHNDER GROUP 

ComfoAir Q350 TR 

ZEHNDER GROUP 

ComfoAir Q600 ST 

Do 150 (w zależności od przeznaczenia wentylowanych pomieszczeń) 

Krzyżowo - przeciwprądowy, ERV 

Do 280 (w zależności od przeznaczenia wentylowanych pomieszczeń) 

Krzyżowo-przeciwprądowy, ERV 

350 600 

350 600 

200 200 

200 200 

94% (EN13141-7:2010) 90% (EN13141-7:2010) 

0,26 (300 m 3 /h / 100 Pa) 0,33 (500 m 3 /h / 100 Pa) 

Wentylatory promieniowe, prąd stały, Ebm-papst (RadiCal) 

Wentylatory promieniowe, prąd stały, Ebm-papst (RadiCal) 

1,42 A 2,77 A 

570 x 725 x 809 570 x 725 x 850 

50 50 

160 (średnica wewnętrzna) 180 (średnica wewnętrzna) 

Nagrzewnica wstępna, syst. antyzamrożeniowy 

Nagrzewnica wstępna, syst. antyzamrożeniowy 

33,8 – 52,0 43,4-60,9 

Tak, modulowany, automatyczny 

Tak, modulowany, automatyczny 

KNX, aplikacja mobilna, panel na obudowie 

KNX, aplikacja mobilna, panel na obudowie 

Ruchome króćce przyłączeniowe, Technologia Flow Control oraz adaptacji do klimatu, 

ochrona i kontrola wilgotności poprzez wbudowane czujniki wewnętrzne. Duży odzysk 

ciepła przy niskim zużyciu energii. Modulowany bypass i nagrzewnica wstępna, wersja 

prawa i lewa w jednym urządzeniu. 

Technologia Flow Control oraz adaptacji do klimatu, ochrona i kontrola wilgotności poprzez 

wbudowane czujniki wewnętrzne. Duży odzysk ciepła przy niskim zużyciu energii. 

Modulowany bypass i nagrzewnica wstępna, wersja prawa i lewa w jednym urządzeniu. 

Panele sterujące ComfoSense C, ComfoSwitch C, moduł przyłączeniowy Option Box, 

czujniki CO 2 

, wilgotności 

Panele sterujące ComfoSense C, ComfoSwitch C, moduł przyłączeniowy Option Box, 

czujniki CO 2 

, wilgotności 

Od 11 502 do 15 285 zł (w zależności od wersji) 

Od 16 023 do 19 268 zł (w zależności od wersji) 


65

w. 

wentylacja 

Wentylator dachowy Vero-150, 

cicha praca okapów kuchennych 

PROMOCJA 

Kuchnia to miejsce szczególne – to serce każdego domu. Wracając zmęczony 

zgiełkiem dnia codziennego pragniesz ciszy. Teraz już możesz 

przygotować posiłek, ugotować obiad bez zbędnego hałasu i przykrych 

zapachów wynikających ze źle pracującej wentylacji. Mamy rozwiązanie 

Twoich problemów. Podaruj sobie i swoim bliskim ciszę. Wentylator 

dachowy Vero-150 to komfort, na który zasługujesz. Nasi projektanci 

stworzyli go dla Ciebie! Jesteśmy tam gdzie inspiracja. 

Dzisiejsze kuchnie są nowoczesne, 

wyposażone w najbardziej 

wyrafi nowany technicznie sprzęt, 

ułatwiają życie korzystającym 

z nich domownikom. Mamy roboty 

kuchenne, miksery, wirówki, 

nowoczesne piece, kuchenki mikrofalowe 

czy parowe piekarniki. 

Wszystko nafaszerowane elektroniką 

z pomiarem czasu, urządzeniami 

utrzymującymi właściwą temperaturę 

itd. 

Pomieszczenie kuchni z jego przestrzenią 

roboczą często jest otwarte 

na pozostałą część domu 

– elegancki salon, w którym wypoczywamy, 

dyskutujemy lub 

przyjmujemy gości. W tym salonie 

ważne jest by dźwięki dochodzące 

z „pomieszczenia produkcyjnego” 

jakim jest kuchnia były jak najmniej 

zakłócające spokój, który tak bardzo 

lubimy podczas wypoczynku. 

Niestety gotując często zmuszani 

jesteśmy do intensywnej wentylacji 

pomieszczenia kuchennego 

i włączamy wentylatory pracujące 

w kuchennych okapach. Zdarza się, 

że intensywność powstających zapachów 

jest tak duża, że wentylator 

włączony na najwyższe obroty 

emituje taki hałas, że niemożliwe 

staje się oglądanie meczu piłki nożnej 

czy ulubionego serialu na ekranie 

telewizora w salonie. 

Rozwiązaniem jest zamontowanie 

wentylatora na zewnątrz. W ten sposób 

hałas emitowany przez wirnik jest 

Fot. 

Wentylator dachowy Vero-150. 

zminimalizowany przy niezmienionej 

efektywności pracy okapu kuchennego. 

Wentylator Vero-150 to jednostka 

trzybiegowa, dzięki czemu można 

w miarę potrzeby regulować ilość 

wywiewanego powietrza za pomocą 

zamontowanych przełączników. 

Mamy oczekiwany efekt eliminacji 

zapachów powstających przy gotowaniu 

w połączeniu z komfortem 

akustycznym. Pani i Pan domu teraz 

już mogą po ciężkim dniu, skupić się 

na lekturze przepisów kulinarnych 

tworzonych właśnie dań i wypoczywać 

w zaciszu domowego ogniska. 

Krzysztof Nowak 

www.uniwersal.com.pl 

66 


K. klimatyzacja 

Chłodny powiew 

orzeźwienia 

PYTANIA CZYTELNIKÓW 

Czy coraz dłuższe i cieplejsze okresy wiosenno-letnie to efekt zmian klimatycznych 

czy jedynie chwilowa anomalia? Można się na ten temat spierać, 

nie ulega jednak wątpliwości, że sytuacja, z którą mamy do czynienia 

skłania nas coraz częściej do montażu klimatyzacji. Jeszcze niedawno było 

to domeną hoteli, lepszych biurowców i centrów handlowych. Dziś coraz 

częściej montujemy klimatyzatory w domach, pojawiają się również 

na ścianach budynków wielorodzinnych. Czym się kierować porównując 

urządzenia? Jak oszacować koszty użytkowania? Na te i inne pytania czytelników 

odpowiadamy w dzisiejszym artykule. 

1. Jaka jest różnica między 

klimatyzatorem typu split 

a klimatyzacją VRF? 

Zacznijmy od wytłumaczenia, co to 

jest klimatyzator typu split. Termin 

ten odnosi się do systemu klimatyzacji 

składającego się (w najprostszej 

wersji) z dwóch jednostek – jednostki 

wewnętrznej, czyli montowanego 

w pomieszczeniu parownika 

odpowiadającego za ochładzanie 

powietrza oraz jednostki zewnętrznej, 

którą jest skraplacz instalowany 

na zewnątrz budynku. Rozwiązanie 

takie umożliwia umieszczenie poza 

EKSPERCI FACHOWEGO INSTALATORA 

Rafał Piguła 

Inżynier ds. produktu 

FREE Polska Sp. z o.o. 

Wiktor Rybarczyk 

Koordynator 

ds. Serwisu Haier 

Refsystem Sp. z o.o. 

Jakub Lejman 

Product Engineer 

Air Conditioning & Energy 

LG Electronics Polska Sp. z o.o. 

Oliwia Gałkowska 

Specjalista ds. Urządzeń 

Klimatyzacyjnych 

Lindab 

Fot. LG 

Fot. 1. Przy zastosowaniu technologii Dual Inverter Compressor silnik sprężarki posiada szerszy zakres częstotliwości działania 

zapewniając niskie koszty eksploatacji oraz szybsze i wydajniejsze schładzanie pomieszczeń w stosunku do sprężarek tradycyjnych. 

68 


klimatyzacja 

K. 

Fot. LINDAB Fot. HAIER 

Fot. 2. Przy wyborze urządzeń należy zwrócić uwagę na wartości 

COP i EER. Im one wyższe tym lepiej. 

Fot. FREE 

Fot. 3. Najczęściej spotykane jednostki ścienne są w stanie obsługiwać 

pomieszczenie od kilkunastu do kilkudziesięciu m 2 . 

budynkiem urządzeń pracujących głośniej 

i powodujących wibracje. Wewnątrz 

klimatyzowanych pomieszczeń montowane 

jest dzięki temu urządzenie nie 

powodujące dyskomfortu użytkowników. 

Jednostki tworzą zamknięty układ chłodniczy 

dzięki połączeniu ich przewodami 

przesyłającymi freon. 

Składające się z dwóch części klimatyzatory 

split wykorzystywane bardzo 

często w domach, mieszkaniach, czy 

niewielkich biurach. Najczęściej spotykane 

jednostki ścienne są w stanie obsługiwać 

pomieszczenie od kilkunastu 

do kilkudziesięciu m 2 (od około 2 do 7 kW, 

maksymalnie 10,5 kW). 

Klimatyzacja VRF jest bardziej skomplikowaną 

wersją takiego rozwiązania. 

To system, w którym jednostka zewnętrzna 

pracuje z wieloma jednostkami wewnętrznymi. 

Stosowany jest w budynkach, w których 

klimatyzowanych jest wiele pomieszczeń 

(hotele, biurowce, centra handlowe). 

Sterowanie centralne umożliwia połączenie 

w system kilku jednostek zewnętrznych 

obsługujących ponad 100 urządzeń 

wewnętrznych osiągając moc 250 kW. 

2. Czy w najbliższym czasie będzie 

konieczność wymiany popularnego 

czynnika chłodniczego R410A 

na R32? 

Dopiero w 2025 roku, zgodnie z regulacjami 

wprowadzonymi przez UE, obowiązywać 

zacznie zakaz stosowania 

do napraw czynników chłodniczych 

o GWP większym lub równym 750 dla 

urządzeń, które zawierają do 3 kg czynnika. 

– mówi Wiktor Rybarczyk z firmy 

Refsystem – Dobrze znany i powszechnie 

używany czynnik R410A znajdzie się 

więc na liście zakazanej. Jako zamiennik 

preferowany jest R32, który ma zdecydowanie 

mniejszy wpływ na środowisko. 

Niestety jednak nie wszystkie urządzenia 

są przystosowane do takiej wymiany. 

Fot. 4. Zadaniem instalatora jest zaprojektowanie odpowiedniego systemu klimatyzacji 

w stosunku do przeznaczenia klimatyzowanego pomieszczenia. 

3. Z czego wynikają różnice w maksymalnych 

długościach rurociągów 

(instalacji między jednostkami) 

w modelach różnych producentów? 

Jakub Lejman z działu Air Conditioning & 

Energy LG Electronics Polska wyjaśnia, że różnice 

w maksymalnych długościach rurociągów 

są uzależnione od konstrukcji urządzenia 

oraz, a właściwie przede wszystkim, 

od rodzaju zastosowanej w nim sprężarki. 

Po prostu – im mniejsza wydajność urządzenia, 

tym krótszy jest dystans, na jaki 

kompresor jest w stanie przetłoczyć czynnik 

chłodzący. Należy pamiętać jednocześnie, 

że im dłuższa instalacja tym wydajność 

urządzenia spada. Drugim powodem po- 

Fachowy Instalator 3 2019 69


dawania granicznej długości instalacji jest 

zdolność powrotu oleju z instalacji do sprężarki. 

Jeśli przekroczymy tę wartość, urządzenie 

nie poradzi sobie z tym zadaniem, 

co może spowodować zatarcie. 

4. Czy moc chłodnicza klimatyzatora 

podawana przez różnych producentów 

opiera się na jednakowych 

dla wszystkich i obligatoryjnych 

parametrach wyjściowych i może 

być podstawą do rzetelnego porównania 

urządzeń? 

Większość wiodących producentów klimatyzacji 

bierze udział w programie certyfikacji 

urządzeń klimatyzacyjnych Eurovent. 

W związku z tym, dane podane przez nich 

w katalogach produktowych są przedstawione 

w oparciu o jednakowe warunki 

pomiarowe narzucone przez ten właśnie 

program. Skoro więc warunki są jednolite, 

można rzetelnie porównać parametry 

urządzeń. Dodajmy – udział w programie 

jest również pewnego rodzaju gwarancją 

na rzetelność podawanych parametrów. 

Co zrobić w przypadku, gdy producent 

nie bierze udziału w programie? W takim 

przypadku należy sprawdzić warunki, 

w jakich prowadzone były pomiary. 

Fot. 5. Wykorzystanie programów doboru klimatyzatorów znacznie usprawnia i przyspiesza 

proces projektowania, a także pozwala wyeliminować ewentualne błędy. 

Jeżeli są zbliżone do narzucanych przez 

Eurovent możemy porównywać dane 

rozpatrywane urządzenia. 

5. Dlaczego przy projektowaniu instalacji 

klimatyzacji typu split warto 

korzystać z programów doboru 

oferowanych przez producentów 

urządzeń? 

Stosowanie programów doboru znacznie 

usprawnia i przyspiesza proces projektowania, 

a także pozwala wyeliminować 

błędy. – mówi ekspert z firmy FREE 

– Zazwyczaj stosuje się je przy projektowaniu 

skomplikowanych systemów VRF. 

Dzięki nim elementy projektu, takie jak 

instalacja chłodnicza (średnice, trójniki, 

rozdzielacze), sprawdzanie poprawności 

obliczeń i doborów oraz raport dla instalatora, 

inwestora i projektanta są wykonywane 

w dużej części automatycznie. 

Programy są bardzo popularne, gdyż 

wielu producentów udostępnia je fachowcom 

branży HVAC nieodpłatnie. 

Fot. FREE 

Fot. 6. 

Przykładowe długości rurociągów i odległości między jednostkami. 

Fot. LG 

6. Czy wybór rodzaju jednostki wewnętrznej 

jest podyktowany głównie 

możliwością jej zabudowy, czy 

warto zwrócić uwagę na jeszcze 

inne aspekty (przeznaczenie pomieszczenie, 

rozplanowanie mebli, 

rodzaje przegród, itp.)? 

Jednostka wewnętrzna niewątpliwie powinna 

być dostosowana do aranżacji wnętrza 

pomieszczenia, w którym będzie pracować. 

Oczywiście jeśli istnieje możliwość 

zabudowy urządzenia, np. montaż w suficie 

podwieszanym, skorzystajmy z niej. 

Zabudowana jednostka wewnętrzna zdecydowanie 

poprawia względy estetyczne. 

– Mówi Oliwia Gałkowskaz firmy Lindab 

– Musimy jednak pamiętać, że podstawowym 

kryterium doboru powinien być komfort 

użytkowników oraz to, czy urządzenie 

dobrze wypełnia stawiane mu zadania. 

Ma ono zapewnić równomierne rozprowadzanie 

powietrza chłodzącego w sposób 

taki, aby nie powodować uczucia przeciągu. 

Niewłaściwy dobór konstrukcji jednostki 

wewnętrznej może również generować 

70 


klimatyzacja K. 

Fot. FREE 

Fot. LINDAB 

Fot. 7. Przy wyborze jednostki wewnętrznej należy pamiętać, 

że poszczególne typy mają różne zakresy mocy. 

Fot. 8. Zaleca się wykonywanie konserwacji klimatyzatora dwa razy 

do roku, nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy. 

zbyt duży hałas. Dlatego tak ważne jest, 

aby dobór typu jednostki wewnętrznej był 

oparty o przeznaczenie pomieszczenia. 

Przykładem niech będzie fakt, że strumień 

powietrza dystrybuowany przez jednostki 

naścienne oraz np. kasetonowe ma zupełnie 

inny zasięg. Dlatego w pomieszczeniach 

długich i wąskich dobrym rozwiązaniem 

nie będzie klimatyzacja naścienna. 

Ta z kolei nie sprawdzi się w pomieszczeniach 

podzielonych wewnętrznymi ściankami 

czy wysokimi meblami. 

Pamiętajmy – klimatyzację – niezależnie, 

czy jest to pojedyncze urządzenie typu 

split, czy skomplikowany system VRF 

– powinien zaprojektować fachowiec, 

opierając się na wymaganiach inwestora. 

Fot. HAIER 

7. Co zrobić w sytuacji kiedy przy 

montażu klimatyzacji w apartamencie 

nie ma możliwości umieszczenia 

jednostki zewnętrznej na 

północnej stronie elewacji? 

Niewątpliwie montaż jednostki zewnętrznej 

klimatyzacji od strony północnej 

jest najlepszym rozwiązaniem. Jest to 

jednak zalecenie, a nie bezwzględny wymóg. 

Jeśli nie jest możliwy do spełnienia 

należy jednostkę zewnętrzną zamontować 

tak, aby w jak najmniejszym stopniu 

wystawiona była na działanie słońca oraz 

montaż nie zakłócał dostępu i przepływu 

powietrza. Można na przykład powiesić 

urządzenie po wschodniej lub północno 

-wschodniej stronie budynku (nasłonecznienie 

rano) czy stosować różnego 

typu osłony. Pamiętajmy jednak, aby nie 

ograniczały one możliwości chłodzenia 

skraplacza. 

8. Czy istniejący system klimatyzacji 

można rozbudować w oparciu 

o już zamontowaną jednostkę zewnętrzną? 

Istniejący system można rozbudować 

w oparciu o istniejącą jednostkę 

zewnętrzną wtedy gdy jednostka zewnętrzna 

na etapie projektu została 

odpowiednio przewymiarowana, a podłączenie 

jednostek wewnętrznych nie 

Fot. 9. Certyfikat Eurovent potwierdza, że zadeklarowana przez producenta moc chłodnicza 

jest wartością rzeczywistą. 

przekroczy parametrów rekomendowanych 

przez jej producenta. – mówi Jakub 

Lejman z Air Conditioning & Energy LG 

Electronics Polska – Duże znaczenie ma 

również długość instalacji. Na etapie 

projektowania należy określić całkowite 

długości instalacji, żeby sprawdzić czy 

dany system zdoła „spiąć” wszystkie jednostki 

wewnętrzne po rozbudowaniu systemu. 

Dodatkowo, należy przewidzieć 

odpowiednie zabezpieczenie instalacji 

oczekującej na jednostki wewnętrzne, 

aby zapobiec nieszczelnościom układu. 

9. Jak najlepiej oszacować koszty eksploatacji 

danego klimatyzatora? 

Na koszty eksploatacji klimatyzatora 

wpływ mają koszty energii, przeglądów 

oraz ewentualnych napraw. To, ile zapłacimy 

za energię wynika z mocy urządzenia 

i częstotliwości użytkowania (a więc 

niezależnej od nas pogody oraz tego, jak 

bardzo będziemy chcieli się chłodzić), 

ale również klasy energooszczędności 

klimatyzatora. Wydaje się więc, że trudno 

oszacować ile zapłacimy za prąd. Dlatego 

wielu producentów podaje w katalogach 

średnie roczne zużycie dla danego 

typu urządzenia. Z kolei zestawiając 

urządzenia o tej samej mocy kierować 

się możemy ich efektywnością energetyczną 

określoną parametrami COP i EER 

– im wyższa ich wartość, tym urządzenie 

zużywa mniej energii. 

Cyklicznych przeglądów urządzenia dokonuje 

się 2 razy w roku - przed sezonem 

letnim i przed sezonem zimowym. 

Nie warto na nich oszczędzać – czysta 

i sprawna jednostka to jednostka pracująca 

w optymalnych warunkach. Przeglądy 

powinni wykonywać fachowcy reko- 


K. 

klimatyzacja 

mendowani przez producenta naszego 

klimatyzatora, ceny takich usług znaleźć 

można w Internecie. Do tego dochodzą 

koszty czyszczenia lub wymiany filtrów. 

Pozostają koszty napraw, trudne jak wiadomo 

do oszacowania. Tu jednak możemy 

kierować się zasadą, że im lepsze (a więc 

niestety droższe) urządzenie kupimy, tym 

mniejsze prawdopodobieństwo awarii. 

Fot. HAIER 

10. Jak często należy czyścić/wymieniać 

filtry w klimatyzatorze? 

Oliwia Gałkowskaz firmy Lindab zwraca 

uwagę na ważną kwestię: Pamiętajmy 

– zabrudzony filtr powietrza zmniejsza 

wydajność urządzenia, a co za tym idzie 

zwiększa koszty eksploatacyjne. Może również 

przyczynić się do wystąpienia usterek 

– np. awarii wentylatora parownika. 

Czyszczenie (lub wymiana, jeśli jest 

konieczna) filtrów powietrza zalicza 

się do rutynowych czynności 

serwisowych. Konserwacji klimatyzatora 

powinno się dokonywać dwa 

razy do roku, nie rzadziej niż raz na 

6 miesięcy (zależnie od warunków 

utrzymania gwarancji dla danego producenta), 

przed każdym z sezonów – 

letnim i zimowym (jeśli również korzystamy 

z funkcji grzania). 

Ekspert z firmy FREE przypomina, 

że w pewnych warunkach serwisowanie 

powinno odbywać się częściej: Nawet 

raz w miesiącu należy czyścić filtry, gdy 

urządzenie jest zainstalowane w pomieszczeniu 

o niekorzystnych warunkach, np. 

w salonie fryzjerskim, restauracyjnej kuchni, 

piekarni, w warsztacie stolarskim itp. W pomieszczeniach 

tego typu filtry zanieczyszczają 

się bowiem znacznie szybciej. 

Fot. 11. Standardowymi filtrami stosowanymi w klimatyzatorach są filtry wstępne siatkowe. 

Fot. 10. Wybór jednostki podyktowany jest między innymi mocą chłodniczą i gustem klienta. 

Fot. FREE 

11. Często w upalne dni, w celu uniknięcia 

napływu ciepłego powietrza 

z zewnątrz, rezygnujemy z przewietrzania 

pomieszczeń. Czy ma to 

wpływ na pracę systemu klimatyzacji? 

Jakie są skutki złej wentylacji 

w klimatyzowanym pomieszczeniu? 

Wiktor Rybarczyk z firmy Refsystem tłumaczy: 

Podstawą dobrego działania 

klimatyzacji jest również przewietrzanie 

pomieszczenia. Dostęp świeżego 

powietrza spowalnia rozwój drobnoustrojów 

– bakterii, grzybów czy pleśni, 

które mogą źle oddziaływać na zdrowie 

użytkowników i być przyczyną wydostawania 

się z klimatyzatora przykrych 

zapachów. Lepszym rozwiązaniem od 

szczelnego zamykania okien jest montaż 

rolet zewnętrznych (przysłanianie okien 

w upalne dni) i montaż wentylatorów 

sufitowych. 

12. Co zyskujemy dzięki funkcjom 

zdalnego sterowania? 

Zdalne sterowanie to uzupełnienie automatyki 

z możliwością programowania. 

Uzupełnione o możliwość zdalnego 

dostępu przez Internet przekłada się 

wprost na komfort użytkownika. 

Oczywiście w większości przypadków 

sprawę sterowania załatwi za użytkownika 

automatyka. Włączy i wyłączy klimatyzację 

o zakładanej godzinie, zmieni temperaturę 

czy moc nawiewu w zależności 

od aury. Nasze poczucie komfortu cieplnego 

jest jednak bardzo zmienne i zależy 

od wielu czynników, nie tylko od warunków 

pogodowych. Mając więc pilota 

pod ręką możemy bez ruszania się z kanapy 

czy od biurka ustawić w pomieszczeniu 

optymalne dla nas warunki. Tego 

pilota zastępuje coraz częściej aplikacja 

w smartfonie, która nie tylko pozwoli 

nam sterować klimatyzacją zza biurka, 

ale umożliwi również przygotowanie pomieszczeń 

w sytuacjach nieprzewidzianych 

w programie, jak na przykład szybszy 

powrót do domu czy nagła zmiana 

pogody, na którą automatyka zareaguje 

z pewnym opóźnieniem. 

• 

72 



Wyższa szkoła projektowania, czy zadanie dla każdego? 

Jak dobrać dla pomieszczenia moc klimatyzatora? 

Aby klimatyzator spełniał, wydajnie i skutecznie, postawione przed nim zadania 

przede wszystkim należy prawidłowo dobrać jego moc w odniesieniu 

do danego pomieszczenia. Wybranie urządzenia o niewystarczającej wydajności 

przełoży się na problemy z osiąganiem żądanej temperatury, a nawet 

przeciążeniem i niewłaściwą pracą urządzenia. Z kolei instalacja modelu o za 

dużej wydajności może powodować przechładzanie pomieszczenia, problemy 

z oszranianiem wymiennika ciepła oraz wadliwe działanie. Jak zatem 

prawidłowo dobrać moc urządzenia klimatyzacyjnego? Czy jest to zadanie 

wymagające wiedzy i doświadczenia? Kto powinien taki dobór wykonywać? 

PROMOCJA 

JAby wybrać klimatyzator o odpowiedniej 

wydajności chłodniczej 

możemy posłużyć się trzema 

metodami. Metodą przybliżoną, 

kalkulatorem wydajności klimatyzatora 

lub specjalistycznym programem 

komputerowym. Najprostszym 

sposobem wykonania 

doboru jest zastosowanie metody 

przybliżonego obliczenia. 

Aby skalkulować zapotrzebowanie 

na chłód, technicy przyjmują 

współczynnik jednostkowego 

zapotrzebowania na moc chłodniczą 

dla standardowego pomieszczenia 

wynoszący zazwyczaj 

40 W/m 3 . 

Aby zatem obliczyć wymaganą 

moc klimatyzatora potrzebujemy 

znać jedynie objętość 

pomieszczenia podaną 

w metrach sześciennych (powierzchnia 

pomieszczenia [m 2 ] 

pomnożona przez wysokość 

pomieszczenia w świetle [m]) 

i przemnożyć ją przez przyjęty 

współczynnik jednostkowego 

zapotrzebowania. Dla 

przykładu, zapotrzebowanie 

na moc chłodniczą pomieszczenia 

o powierzchni użytkowej 

28m 2 i wysokości w świetle 

2,75 m, czyli o objętości 77 m 3 , 

wynosić będzie około 3 kW 

(28 m 2 × 2,75 m x 40 W⁄m 3 

= 3080 W). 

Wyznaczenie potrzebnej mocy klimatyzatora 

jest zatem proste i szybkie, co 

pozwala na zastosowanie jej również 

przez planujących montaż klimatyzatora 

użytkowników końcowych. Ma ono 

jednak istotne wady. Przede wszystkim 

daleko idące uproszczenie każdego pomieszczenia 

do pomieszczenia standardowego. 

Metoda ta nie uwzględnia 

różnicy w udziale okien czy drzwi 

balkonowych oraz ich nasłonecznienia, 

liczby i aktywności osób przebywających 

w pomieszczeniu, czy emisji 

ciepła od urządzeń elektrycznych. 

Założenie takiego samego współczynnika 

jednostkowego zapotrzebowania 

Fot. 1. 

Klimatyzator Amber Standard Black. 

na moc chłodniczą dla pomieszczenia 

biurowego, z niewielkim oknem na stronę 

północną oraz siłowni, z przeszkloną 

ścianą na stronę zachodnią byłoby bowiem 

dużym błędem. Z tego też powodu 

dokładniejszą metodą jest kalkulator 

wydajności klimatyzatora. 

Kalkulator wydajności urządzenia klimatyzacyjnego 

to często opracowany 

przez inżynierów HVAC skoroszyt programu 

Microsoft Excel, pomagający dobierającemu 

obliczenie zapotrzebowania. 

Przykładem takiego skoroszytu jest 

Kalkulator mocy klimatyzatora stworzony 

przez czołową markę klimatyzatorów 

w Polsce – Gree. Jego zaletą jest z pew- 

74 


klimatyzacja 

K. 

Fot. 2. 

Klimatyzator Muse. 

nością łatwy i darmowy dostęp. Aby 

pobrać kalkulator pracownicy branży 

HVAC muszą jedynie zarejestrować się 

w Strefi e Instalatora na stronie internetowej 

www.gree.pl podając dane takie 

jak: imię, nazwisko, adres mailowy 

i dane fi rmy. Po zalogowaniu się mają 

oni możliwość pobrania skoroszytu. 

Kalkulator jest bardziej rozbudowanym 

narzędziem szacującym zapotrzebowanie 

na chłód. Rozpoczynając pracę użytkownik 

ma możliwość wpisania danych 

klienta i pomieszczenia dla którego wykonywany 

jest dobór, a następnie jego 

wymiary (długość, szerokość, wysokość). 

Kalkulator następnie automatycznie 

wylicza zapotrzebowanie na moc 

metodą przybliżoną. 

Aby wykonać dobór dokładny w pierwszym 

etapie podajemy informacje dotyczące 

okien i drzwi balkonowych w pomieszczeniu. 

Określamy ich wymiary dla 

danego kierunku świata oraz ich ilość. 

Kalkulator następnie automatycznie 

wylicza zyski ciepła od nasłonecznienia. 

Krokiem drugim jest podanie danych 

ścian zewnętrznych i wewnętrznych 

oddzielających pomieszczenie od lokali 

nieklimatyzowanych. Podawane są 

również długość i szerokość oraz liczba 

przegród (dla ścian zewnętrznych 

w podziale na kierunki świata). Kalkulator 

również wylicza zyski przenikania ciepła 

przez ściany. Następnie podawany 

jest charakter oraz wymiar podłogi i sufi 

tu w pomieszczeniu. Po automatycznym 

wyliczeniu zysków ciepła przez te 

przegrody użytkownik określa wymiary 

i liczbę stale otwartych drzwi do innych 

pomieszczeń w rozróżnieniu pomieszczeń 

sąsiadujących na klimatyzowane 

i nieklimatyzowane. Przedostatnim czynnikiem 

uwzględnianym przez kalkulator 

stworzony przez inżynierów Gree są zyski 

ciepła od ludzi. 

Aby skoroszyt mógł je wyliczyć należy 

podać liczbę osób przebywających 

w pomieszczeniu i stopień ich aktywności. 

Przykładowo dla biura możemy 

przyjąć „ludzie siedzący”, dla sklepu 

„ludzi średnio aktywni”, a dla dyskoteki 

czy siłowni „ludzie mocno aktywni”. 

W ostatnim kroku kalkulator prosi o podanie 

ilości ewentualnie występujących 

w pomieszczeniu urządzeń generujących 

duże zyski ciepła, jak komputery, 

drukarki czy ekspresy do kawy. Użytkownik 

ma również możliwość podania 

innych urządzeń oraz ich współczynnika 

generacji ciepła [W/szt.]. Po podaniu 

wszystkich danych kalkulator podaje 

obliczoną metodą dokładną szacowaną 

moc chłodniczą [kW]. 

Fot. 3. Klimatyzator Gree Amber Standard Black - urządzenie będące w stanie obługiwać pomieszczenia do kilkudziesięciu m 2 . 



Sam kalkulator daje ponadto możliwość 

do wyliczonego zapotrzebowania 

na chłód dobrania konkretnego 

urządzenia ściennego Gree. W tym celu 

w sekcji „Dobrany model klimatyzatora” 

należy wybrać z listy rozwijalnej model 

urządzenia (Amber Prestige, Amber 

Standard, U-Crown, Lomo Luxury, 

Lomo Eco, Bora, Muse). Po zaznaczeniu 

serii urządzeń kalkulator podaje symbol 

urządzenia, jego nominalną i maksymalną 

moc chłodniczą [kW], klasę energetyczną 

oraz stosunek mocy nominalnej 

i maksymalnej do wyliczonej mocy, 

co pozwala ocenić prawidłowość doboru. 

Aby przedstawić wykonany dobór 

klientowi użytkownik może na koniec 

podać dane osoby i fi rmy wykonującej 

obliczenia. 

Zaletami kalkulatora jest wykonanie 

doboru mocy klimatyzatora opartego 

na zdecydowanie dokładniej określonych 

właściwościach pomieszczenia 

i uwzględnieniu wszystkich najważniejszych 

czynników. Ponadto sama praca 

z kalkulatorem jest stosunkowo prosta, 

szybka i niewymagająca specjalistycznej 

wiedzy, jednak ze względu na większe 

zaawansowanie w porównaniu z metodą 

przybliżoną, powinni wykorzystywać 

ją jedynie pracownicy branży HVAC. 

Najbardziej precyzyjną metodą wyznaczania 

zapotrzebowania na chłód 

pomieszczenia, a co za tym idzie mocy 

Fot. 4. 

Klimatyzator Amber Standard Silver. 

klimatyzatora, są inżynierskie programy 

komputerowe. Ich ogólną zaletą jest bardzo 

dokładne obliczanie poszukiwanej 

wielkości, uwzględniające wiele inżynierskich 

współczynników, stałych, liczb 

i parametrów. Cały proces jest jednak 

stosunkowo pracochłonny i skomplikowany. 

Ponadto zazwyczaj profesjonalne 

oprogramowanie nie jest darmowe i wymaga 

wiedzy z zakresu klimatyzacji i budownictwa, 

a nierzadko i doświadczenia 

w przeprowadzaniu doborów, przez co 

wykorzystywane jest jedynie przez wykwalifikowanych 

inżynierów klimatyzacji. 

Fot. 5. W przypadku zapotrzebowania powyżej 7 kW mocy chłodniczej zastosować 

można modele Kasetonowe Gree występujące do 16 kW. 

Jeżeli już otrzymamy, którąkolwiek 

z metod, zapotrzebowanie chłodnicze 

pomieszczenia należy pamiętać, 

że typoszereg wydajności klimatyzatorów 

jest schodkowy. Przykładowo 

dla urządzeń Gree serii Amber Prestige 

możemy wybrać urządzenie 

o mocy 2,70 kW, 3,53 kW, 5,30 kW 

i 7,03 kW. W przypadku, gdy wyliczona 

wielkość jest pomiędzy dostępnymi 

wydajnościami urządzeń przy 

niewielkiej różnicy (do 15%) możemy 

wybrać urządzenie o mniejszej 

mocy, jednak bezpieczniej będzie 

zdecydować się na przewymiarowanie 

(nie więcej niż 20%). 

Dobór mocy chłodniczej klimatyzatora 

do danego pomieszczenia nie jest zatem 

zawsze zadaniem tylko dla wyspecjalizowanych 

inżynierów. Najprostsza 

metoda przybliżona może być bowiem 

z powodzeniem stosowana przez każdego. 

Oczywiście wybór metody wiąże 

się z dokładnością obliczeń. Warto zatem 

zlecić wykonanie doboru fi rmie klimatyzacyjnej, 

która będzie dokonywała montażu 

urządzenia. Poza określeniem samej 

mocy chłodniczej pomogą oni również 

wybrać rodzaj rozwiązania klimatyzacyjnego 

(systemy VRF, układy multi, pojedyncze 

klimatyzatory itp.), typ jednostki 

wewnętrznej (ścienna, kasetonowa, konsola, 

kanałowa itp.), a także doradzą jak 

mądrze zaplanować instalację i wykonać 

montaż urządzeń. 

• 

76 


K. 


Czynniki chłodnicze w klimatyzacji 

– systematyka i właściwości, wymagania prawne i możliwości wymiany 

W chłodnictwie i klimatyzacji dokonuje się właśnie cicha rewolucja. Jest nią 

zmiana w podejściu do czynników chłodniczych, przejawiająca się w odpowiednim 

prawodawstwie, które nakazuje stopniową rezygnację z czynników 

uznanych za szkodliwe dla środowiska i przejście na takie, które środowisku 

nie szkodzą w ogóle, lub bardzo mało. To w zasadniczy sposób zmieniło systematykę 

tych związków. 

Typologia czynników używanych 

w chłodnictwie nie jest oczywista, 

gdyż dzieli się je zarówno w oparciu 

o ich skład i właściwości chemiczne, 

jak też właściwości fi zyczne 

(termodynamika) oraz z punktu 

widzenia ich wpływu na środowisko, 

a szczególnie na atmosferę 

i jej poszczególne składniki. Zależnie 

więc od tego, jakie kryterium 

zostaje przyjęte, przechodzi się 

do stosownej systematyki cechującej 

się własną logiką i nomenklaturą. 

Zanim jednak zostanie to 

pokrótce omówione, warto przypomnieć 

sobie czym w gruncie 

rzeczy są czynniki chłodnicze. 

tu ciśnienie i jego cykliczna zmiana: 

naprzemienne sprężanie i rozprężanie 

wywołuje pobieranie i oddawanie 

ciepła. Taka właściwość termodynamiczna 

przynależy do wielu płynów 

roboczych, zarówno naturalnych jak 

i syntetycznych, co sprawiło, że znalazły 

zastosowanie w urządzeniach 

chłodniczych w dość pokaźnej liczbie. 

Oczywiście czynniki chłodnicze 

muszą spełniać również szereg innych 

warunków, takich jak atoksyczność, 

czy ograniczona palność i wybuchowość, 

ale kluczowa jest ich zdolność 

do pobierania, a następnie oddawania 

ciepła pod wpływem odpowiednio 

modulowanego ciśnienia. 

Z punktu widzenia nauk chemicznych 

czynniki chłodnicze dzieli się na dwie 

główne grupy, jakimi są czynniki syntetyczne 

(nie występujące w naturze) 

oraz naturalne. W obrębie każdej z grup 

wyróżnia się kilka podgrup. Zyskujące 

dziś na znaczeniu czynniki naturalne 

systematyka dzieli dalej na organiczne 

(węglowodory czyste i ich mieszaniny) 

oraz nieorganiczne, wśród których 

najważniejsze to amoniak (kod R717), 

CO 2 (R744) i woda lodowa z zawartym 

w niej glikolem. Natomiast od dawna 

stosowane już – i dziś w sporym zakresie 

porzucane – czynniki z grupy syntetycznych, 

dzieli się na jednorodne, na które 

składają się węglowodory z grupy 

Systematyka czynników 

chłodniczych i ich właściwości 

Najogólniej rzecz ujmując za 

czynniki chłodnicze uznaje 

się związki chemiczne lub ich 

mieszaniny (w postaci płynnej) 

o właściwościach termodynamicznych, 

pozwalających 

wykorzystywać je w procesach 

wymiany ciepła w urządzeniach 

chłodniczych. Dzięki termodynamicznym 

właściwościom, substancje 

te w niskich temperaturach 

i przy niskim ciśnieniu wrzą 

i jednocześnie pobierają z otoczenia 

ciepło, które następnie 

podczas skraplania – w wysokiej 

temperaturze i przy wysokim 

ciśnieniu – oddają do otoczenia, 

obniżając własną temperaturę 

i powracając do pierwotnego 

niskiego ciśnienia. Kluczowe jest 

Fot. PIXABAY.COM 

Fot. 1. Klimatyzacja i wentylacja przemysłowa bazuje na innych czynnikach niż małe instalacje. . 


77

K. 

klimatyzacja 

K. 

freonów oraz na niejednorodne, czyli 

złożone z kilku czynników o identycznej 

lub różnej lotności (co skutkuje izotermicznym 

lub nieizotermicznym parowaniem). 

Warto zwrócić w tym miejscu 

uwagę na pojawiające się kodowanie 

z literą R (od angielskiego refrigerant, 

co można tłumaczyć jako „ziębnicz” lub 

po prostu „czynnik chłodniczy”) i sekwencją 

liczb. System tych kodów opiera 

się na normie ISO 817 i w dużym skrócie 

zawiera w sobie informacje o strukturze 

atomowej poszczególnych czynników 

chłodniczych, wskazując na ilości atomów 

węgla, wodoru i fl uoru. 

W latach 90-tych ubiegłego stulecia 

dużym problemem stał się wyraźny zanik 

warstwy ozonowej w stratosferze, 

za który odpowiedzialnością w sporej 

mierze obarczono składniki czynników 

chłodniczych uwalnianych do atmosfery, 

z freonem, chlorem i bromem 

na czele. Sytuacja wywołała międzynarodową 

dyskusję na temat wpływu 

czynników chłodniczych na środowisko 

jako całość i zaowocowała opracowaniem 

zupełnie osobnej systematyki, 

która pozwoliła uszeregować czynniki 

według ich potencjalnego wpływu 

na warstwę ozonową. Dziś właśnie ta 

systematyka jest kluczowa i obowiązująca 

przy określaniu kategorii dla 

każdego czynnika chłodniczego, co 

prezentuje poniższa tabela: 


Fot. 2. Rynek klimatyzacji komfortu jest w trakcie przesiadki na ekologiczne czynniki 

chłodnicze. 

Uważny czytelnik już zapewne zauważył, 

że czynniki z kategorii CFC i HCFC 

mają negatywny wpływ na warstwę 

ozonową ziemskiej atmosfery, w przeciwieństwie 

do pozostałych kategorii. 

Fakt ten jest przyczyną uchwalenia 

i wdrożenia do porządków prawnych 

poszczególnych krajów UE stosownych 

ustaw, które zabroniły wykorzystywania 

tych czynników chłodniczych w nowych 

instalacjach i nowo produkowanych 

urządzeniach, takich jak choćby 

domowe klimatyzatory czy klimatyzacje 

we wszelkiego rodzaju pojazdach. 

Podobny los czeka kategorię HFC, która 

obejmuje czynniki co prawda bezpieczne 

dla warstwy ozonowej, za to wpływające 

dodatnio na podnoszenie się 

średniej temperatury na ziemi (wzmacnianie 

efektu cieplarnianego). 

Grupa czynników 

CFC – w pełni halogenowane pochodne węglowodorów, 

w których wszystkie atomy wodoru zastąpiono atomami m.in. 

fl uoru i chloru. Użycie ich w nowych instalacjach jest zakazane 

z powodu wysokiego ODP. 

HCFC – bardzo podobne do CFC, z tym że posiadają atomy 

wodoru, przez co ich ODP jest znacznie niższe. Do niedawna 

dopuszczalne w nowych instalacjach, dziś już nie. 

HFC – nie w pełni halogenowane pochodne węglowodorów. 

Nie zawierają chloru bądź bromu. Chemicznie są bardzo stabilne 

a ich ODP jest zerowe. Natomiast silnie wpływają na wzrost efektu 

cieplarnianego (wysokie GWP) 

HBFC – stanowią odpowiednik kategorii HFC wzbogacony 

o atomy bromu. Nie zagrażają warstwie ozonowej. 

FC – pochodne węglowodorów w których wszystkie atomy 

wodoru zostały zastąpione atomami fl uoru. 

Są bezpieczne dla warstwy ozonowej. 

HC – czynniki naturalne z grupy węglowodorów, uznawane za 

najbardziej ekologiczne czynniki chłodnicze. 

HFO – hyfrofl uoro-olefi ny na bazie fl uoru. Przypominają pochodne 

węglowodorów HFC, lecz w odróżnieniu od nich tu atomy 

węgla mają co najmniej jedno podwójne wiązanie między sobą. 

Uznawane są za bardzo ekologiczne czynniki. 

Wskaźnik ODP 

(siła niszczenia warstwy ozonowej) 

Wysoki na skutek rozpadu czynników 

w warstwie ozonowej 

Średni na skutek dużego rozkładu częściowego w 

niższych warstwach atmosfery 

Zerowy (brak zagrożenia dla warstwy ozonowej) 





Źródło: Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Katedra Klimatyzacji i Transportu Chłodniczego 

Przykładowe czynniki 

R11, R12, R133, R113, R114, R115 

R22, R123 

R134a, R23, R152a, R32 

R12B1, R13B1, R114B2, R22B1 

R218 

R717, R290, R600a, R744 

R1234yf, R1234ze 

78 



z d a n i e m 


Regulacje prawne UE wymogły stopniowe przechodzenie z syntetycznych 

na naturalne czynniki chłodzące. Czy wśród nich już dziś można wskazać 

swoistego „lidera”, czyli czynnik który ma szansę dominować na tym polu ? 

Rafał Piguła, Inżynier ds. Produktu w spółce Free Polska Sp. z o.o 

Regulacje prawne organów UE sprawiły, że już dziś stosuje się wiele 

naturalnych czynników chłodniczych. Mają one różne właściwości 

i zalety, ale i charakterystyczne wady i ograniczenia. Stąd różne jest 

również ich zastosowanie (chłodnictwo, małe klimatyzatory, duże systemy 

klimatyzacyjne itp.). Wśród najciekawiej się zapowiadających 

wyróżnić można R290 (Propan), R744 (Dwutlenek węgla) oraz R717 

(Amoniak). Wadą pierwszego z nich jest skrajna palność, stąd wykorzystywany 

jest np. dla klimatyzatorów przenośnych, gdzie napełnienie 

czynnikiem jest niewielkie. R744 ze względu na panujące w instalacjach 

bardzo wysokie ciśnienia (nawet do 100 bar) przewidziany 

jest dla dużych układów klimatyzacyjnych i chłodniczych. Cecha ta 

wymaga bowiem zastosowania rozbudowanej aparatury kontroli 

i bezpieczeństwa. Niewątpliwą zaletą CO 2 jest możliwość osiągnięcia 

wysokich współczynników EER i COP. Alternatywą dla klimatyzacji 

przemysłowych jest również, pomimo toksyczności i palności, czynnik 

R717, który charakteryzuje wyjątkowo wysoka wydajność chłodnicza. 

Nie nadaje się on jednak do często stosowanych instalacji miedzianych. 

Aktualnie ciężko zatem stwierdzić, który z czynników chłodniczych 

jest „liderem”. Prace nad wdrażaniem nowych wciąż trwają, 

stąd mogą się pojawić jeszcze całkiem inne rozwiązania. 

Przed omówieniem otoczki prawnej 

wokół czynników chłodniczych, warto 

przyjrzeć się bliżej dwóm ostatnim 

kategoriom czynników, które zdają 

się obejmować palmę pierwszeństwa 

na terenie Unii Europejskiej. 

Ponieważ dokładne przeanalizowanie 

każdej z wymienionych w tabeli 

kategorii wymagałoby znacznego 

zwiększenia objętości niniejszej analizy 

oraz z uwagi na najlepsze perspektywy 

dla czynników z kategorii 

HC i HFO, to właśni im zostanie poświęcone 

kilkanaście dodatkowych 

linijek poniższego tekstu. 

W kategorii HC chyba najpowszechniejszymi 

czynnikami są R290 i R600a. 

Ten pierwszy to propan stosowany 

w przemysłowych instalacjach chłodniczych, 

systemach klimatyzacji dużych 

biur lub domów 1-rodzinnych 

oraz sklepów. Jest czysto organicznym 

związkiem, którego popularność 

rośnie z powodu świetnych parametrów 

termodynamicznych oraz słabego, 

niemal zerowego oddziaływania 

na środowisko. Jest nietoksycznym 

czynnikiem o zerowym ODP i bardzo 

niskim wskaźniku GWP (Global Warming 

Potential), co oznacza że nie 

Fot. 3. Cząsteczka NH3 czyli amoniaku 

- naturalnego czynnika chłodniczego 

o zerowym GWP i ODP. 


Fot. GREE 

Fot. 4. Model U-Crown to przykład instalacji w której stosować można tylko czynniki 

o wskaźniku GWP do 750. 

niszczy warstwy ozonowej, za to delikatnie 

może wpływać na podnoszenie 

się średniej temperatury na ziemi, czyli 

zwiększać efekt cieplarniany. Wadą 

tego czynnika jest jego silna wybuchowość 

w postaci gazowej, dlatego 

nie może zastępować wycofanych 

czynników z kategorii fluorowęglowodorowej 

(CFC). W odróżnieniu od 

R290, czynnik R600a – czyli izobutan 

– znajduje zastosowanie głównie 

w małych instalacjach, w małych 

lodówkach przemysłowych i zwykłych 

lodówkach domowych. Jest podobnie 

nieszkodliwy dla środowiska 

i cechuje się niską wartością ciśnienia 

skraplania, co oznacza mniejsze kosz- 


79

K. 

klimatyzacja 

ty funkcjonowania urządzeń chłodniczych. 

Jego podstawową wadą jest 

wysoka łatwopalność, lecz nie jest to 

problem dużego kalibru, gdyż ilości 

nabicia tego czynnika w instalacjach 

w których pracuje są relatywnie małe. 

Kategorię czynników HFO reprezentuje 

głównie R1234yf, stosowany powszechnie 

m.in. w układach klimatyzacji samochodowych 

oraz domowych lodówkach. 

Jego współczynnik ODP jest 

zerowy, zaś GWP minimalne. Ma wysoką 

wydajność chłodniczą, jest jednorodny 

(nie jest mieszaniną związków), 

nietoksyczny i trudnopalny, natomiast 

dość silnie wybuchowy. W przypadku 

zapłonu emituje trujące związki fl uoru 

i właśnie z tego względu – oraz z uwagi 

na pewien stopień palności – toczą się 

wokół niego dyskusje co do zasadności 

jego stosowania. Mimo to dominuje on 

w układach klimatyzacji samochodowych, 

choć jego cena zawrotnie urosła 

z powodu monopolu dwóch amerykańskich 

fi rm na jego produkcję. 

Fot. GREE 

Fot. 5. Dystrybucja czynników chłodniczych prowadzona jest przy wykorzystaniu 

specjalnych butli. 

Wymagania prawne 

wobec czynników chłodniczych 

Podstawą prawną dla stosowania 

czynników chłodniczych w UE 

(a więc i w Polsce) jest Rozporządzenie 

Parlamentu Europejskiego i Rady 

nr 1005/2009 z dnia 16 września 2009 r. 

dotyczące substancji zubożających 

warstwę ozonową. Już sama nazwa 

zdradza co było priorytetem 

przy ustalaniu przepisów zawartych 

w tym rozporządzeniu. Bezpośrednim 

efektem przyjęcia tego 

aktu prawnego był zakaz sprzedaży 

pierwotnych czynników z grupy 

HCFC już od 1 stycznia 2010 roku. 

Identycznie zresztą z odzyskanymi 

czynnikami z tej kategorii, których 

nie poddano procesowi regeneracji. 

Wdrożenie tego rozporządzenia było 

de facto uderzeniem w czynnik R22, 

który dekadę temu był najpowszechniejszym 

płynem roboczym w krajach 

UE, z jednym wspomnianym wyżej 

zastrzeżeniem – nie obejmowało 

to jego postaci po regeneracji, czyli 

po kompleksowym oczyszczeniu potwierdzonym 

w Polsce certyfikatem 

Fundacji Ochrony Warstwy Ozonowej 

PROZON. 

Na gruncie krajowego prawodawstwa 

trzeba ponadto wskazać na tzw. ustawę 

o F-gazach z dnia 15 maja 2015, 

Fot. 6. Klimatyzatory typu SPLIT są wtrakcie przechodzenia na czynnik R32 który zastępuje 

wycofywany R410a. 

opierającą się na starym rozporządzeniu 

UE z 2006 roku, które straciło moc 

na rok przed wejściem w życie polskiej 

ustawy. Ta paradoksalna sytuacja wymagała 

od samego początku naprawienia, 

co nastąpiło w lipcu 2017 roku, 

kiedy to Sejm przyjął nowelizację ustawy 

o F-gazach. Podobne działania nastąpiły 

w porządkach prawnych pozostałych 

krajów członkowskich UE, co 

rozpoczęło proces stopniowej eliminacji 

czynników szkodliwych dla środowiska 

z rynku europejskiego, o czym 

w pewnej mierze traktuje następny 

rozdział. 

Wymiana czynników 

Wymiana czynników starych generacji 

na czynniki nowych generacji, a więc 

głownie tych z kategorii HC i HFO nie 

jest sprawą prostą. Nawet jeśli niektóre 

czynniki są dość podobne do tych wycofywanych 

i w dużym stopniu stanowić 

mogą ich zamienniki, to jednak stosowanie 

ich równolegle w tym samym 

czasie nie jest dozwolone. Za przykład 

może posłużyć opisany wcześniej 

czynnik R1234yf z kategorii HFO, który 

niejako zastąpił czynnik R134a. Jest on 

faktycznie świetnym zamiennikiem dla 

R134a, lecz nie do końca kompatybilnym, 

co oznacza, że przed nabiciem 

instalacji nowym czynnikiem, trzeba 

wpierw całkowicie pozbyć się z niej 


80 



Fot. 7. Od przyszłego roku obowiązywać będzie zakaz nabijania nowych urządzeń 

czynnikami R404a i R507. 

starego czynnika - innej ścieżki nie ma. 

Przy tym wszystkim warto zauważyć 

jeden fakt: wycofywany R134a nadal 

świetnie funkcjonuje na rynku, gdyż 

sięgają po niego serwisanci. Wynika 

to z tego, że duża część czynników nie 

może być już stosowana w nowych 

urządzeniach, lecz prawo unijne pozwala 

na korzystanie z nich – przynajmniej 

do pewnego momentu – przez 

zakłady serwisowe. 

Ciekawa jest też sytuacja czynnika 

R410a z kategorii HFC, który z uwagi 

na wysoki stopień wskaźnika GWP ma 

być wycofany do 2022 roku. W swoim 

czasie ten syntetyczny azeotrop (mieszanina 

R32 i R125 w proporcjach 1:1) 

był powszechnie stosowany w domowych 

i biurowych instalacjach klimatyzacyjnych, 

gdyż wydawał się idealnym 

zamiennikiem dla R22 i R13b1 

z kategorii HCFC. I faktycznie nim był 

– m.in. z uwagi na jego nietoksyczność, 

zdatność do pracy w układach 

niskotemperaturowych i mały poślizg 

temperatury. Jednak wysoki GWP stał 

się argumentem dyskwalifikującym 

Fot. ADOBESTOCK 

go, co oznacza, że już kilka lat temu 

rozpoczęto gorączkowe poszukiwania 

jego zamiennika, którym okazał 

się R32 – jeszcze niedawno bardzo 

drogi, dziś już cenowo konkurencyjny 

wobec R410a. Warto w tym miejscu 

zauważyć, że R32 jest czynnikiem 

o istotnie niskim GWP, o dużej łatwości 

odzysku dla ponownego wykorzystania 

i wymagającym o około 30% mniej 

napełnienia – w stosunku do R410a – 

przy zachowaniu identycznej wydajności 

instalacji. 

Jeśli chodzi o naturalne i preferowane 

przez prawodawstwo unijne czynniki, 

nie sposób pominąć milczeniem R744, 

który jest niczym innym jak dwutlenkiem 

węgla – całkowicie ekologicznym czynnikiem 

stosowanym już od wielu lat przez 

sieci handlowe w ich schładzarkach. Wydaje 

się on rozsądnym zamiennikiem dla 

czynników takich jak R22, R404a i R507 

i największą karierę wróży mu się w tzw. 

klimatyzacji komfortu, czyli w instalacjach 

domowych lub biurowych. 

Podsumowując można właściwie uznać, 

że od około pięciu lat i przez jeszcze kolejne 

pięć będziemy świadkami zmiany 

warty w świecie czynników chłodniczych, 

co oznacza mocne wejście 

związków z kategorii HFO w miejsce 

HFC. To sytuacja podobna do tej sprzed 

20 lat, gdy czynniki HFC wypierały czynniki 

CFC, z tą różnicą, że teraz powinno 

być nieco łatwiej z uwagi na spore podobieństwa 

obu kategorii czynników 

(praca instalacji na tych samych olejach, 

materiałach i osprzęcie serwisowym). 

Podsumowanie 

Sytuacja związana z czynnikami chłodniczymi 

jest dynamiczna. Od strony prawa 

unijnego wiadomo już, że od przyszłego 

roku obowiązywać będzie zakaz nabijania 

nowych urządzeń chętnie wykorzystywanymi 

czynnikami dla niskich 

i średnich temperatur, czyli R404a i R507. 

Od roku 2022 natomiast zacznie obowiązywać 

zakaz stosowania m.in. R134a, 

R407F i R410a. Oznacza to gorączkowe 

poszukiwania zamienników na bazie 

czynników naturalnych w postaci czystej 

jak i czynników powstałych z ich mieszanin. 

Problemem są też wysokie ceny 

nowych, ekologicznych zamienników, 

które wynikają z faktu mocnego zmonopolizowania 

produkcji części z nich. 

Prędzej czy później rynek zapewne się 

uspokoi, zaś przepisy zaczną mniej lub 

bardziej udanie odzwierciedlać sytuację 

rzeczywistą, lecz zapewne nastąpi to 

dopiero w połowie kolejnej dekady. Do 

tego czasu wytwórcy urządzeń wyposażanych 

w instalacje z czynnikami chłodniczymi 

będą doświadczać wielu zmian 

dotyczących czynników, ich dostępności 

i cen, za co najprawdopodobniej zapłacą 

klienci i nabywcy ich produktów. 


Na podstawie materiałów 

publikowanych m.in. przez: 

aveECO Michał Dobrzyński, 

TEKO Polska Sp. z o.o., DKA Polska Sp. z o.o., 

Centrum Chłodnictwa Kielce, 

Iglotech Sp. z o.o., Free Polska Sp. z o.o., 

Daikin Airconditioning Poland Sp. z o.o. 

oraz Katedra Klimatyzacji i Transportu 

Chłodniczego Zachodniopomorskiego 

Uniwersytetu Technologicznego 

w Szczecinie. 


81

W. 

WARSZTAT 

Kolejne modele poziomic laserowych marki PLS na polskim rynku 

Fluke poszerza ofertę rynkową poziomnic laserowych marki PLS 

(Pacific Laser Systems), która zadebiutowała w Polsce w lutym 

bieżącego roku. Na rynek trafiają właśnie kolejne produkty marki 

– tym razem są to obrotowe poziomnice laserowe, o bardzo 

wysokiej dokładności pomiaru (poniżej 2,2 mm przy odległości 

30 metrów). Do sprzedaży wchodzą równolegle 3 modele: PLS H2, 

PLS HV2R i PLS HV2G. Wszystkie została zaprojektowana do pracy 

na budowie. Przyrządy te cechują się wytrzymałą i ergonomiczną 

konstrukcją oraz uproszczonym sposobem sterowania. Model 

PLS H2 to poziomnica pracująca tylko w płaszczyźnie poziomej, 

która oferuje prostą obsługę za pomocą jednego przycisku. Model 

PLS HV2 to z kolei poziomnica z laserem czerwonym lub zielonym 

wyświetlająca linię laserową w płaszczyźnie poziomej albo 

pionowej. Poziomnice laserowe PLS HV2 emitują także punkt 

z górnej części w przypadku ustawienia ich w pozycji pionowej. 

Poziomnice laserowe PLS H2 i PLS HV2 to urządzenia odpowiednie 

zarówno do zastosowań wewnętrznych, jak i zewnętrznych; 

Letnie obuwie ochronne 

W ofercie Solid Gear pojawiły się nowe modele butów 

z linii Athletic. Zadaniem modeli Atlantic, Ocean, Onyx Low 

i Cloud 2.0. jest zagwarantowanie maksymalnego komfortu 

– lekkości i przewiewności, a jednocześnie trwałości. 

Obuwie to jest odporne na uszkodzenia mechaniczne, zapewniając 

pełną ochronę stóp. Spełnia europejskie normy 

dotyczące obuwia ochronnego. 

Dobre buty robocze muszą być lekkie i to na tyle, żeby dosłownie 

nie było ich czuć na stopach. Jednym z lżejszych 

butów ochronnych na rynku jest obecnie model Solid Gear 

Cloud 2.0. Super lekki jest także model Ocean, w którym 

konstrukcja górnej części buta tworzy wytrzymały i opływowy 

kształt bez zbędnych szwów. Zapewnienie stopom 

odpowiedniej cyrkulacji powietrza to kolejna ważna cecha. 

Specjalne panele wentylacyjne lub perforowane wstawki 

umożliwiają wymianę powietrza, zmniejszają pocenie się 

stóp i ograniczają rozwój bakterii. Wyjątkową przewiewnością 

cechują się modele Cloud 2.0 i Atlantic. 

Źródło: Solid Gear 

przeznaczone m.in. dla generalnych wykonawców, elektryków, 

hydraulików i architektów krajobrazu,. 

Źródło: Fluke 

Odkurzacz przemysłowy do pyłów suchych 

i mokrych ISS 50-L automatyczny 

Firma Würth Polska powiększyła 

swoją ofertę o linię odkurzaczy 

przemysłowych. Profesjonalne 

urządzenia przeznaczone 

są do zbierania pyłów suchych 

i mokrych. Spełniają 

wysokie standardy 

jakości, które potwierdzone 

są certyfikatami. 

Zaawansowane 

techniki zastosowane 

podczas produkcji 

urządzeń 

gwarantują ich 

długą żywotność. 

Ten uniwersalny odkurzacz przemysłowy dedykowany jest pracom 

budowlanym. Posiada system automatycznego czyszczenia 

filtra i gwarancję odpylania na poziomie 99,9%, zgodnie z normą 

EN 60335-2-69. Dzięki płaskiej obudowie silnika istnieje opcja przechowywania 

i montażu walizek systemowych Würth. Ergonomiczny 

projekt umożliwia przechowywanie w obudowie urządzenia 

akcesoriów. Odkurzaczem można sterować za pomocą podłączonego 

elektronarzędzia, ponieważ posiada gniazdo z czujnikiem 

Halla. Urządzenie posiada także opcję odsysania antystatycznego 

przy użyciu dodatkowych akcesoriów spoza zestawu. 

Źródło: Würth Polska 


82 


Amber 

Standard 

Nie znaczy 

standardowo... 

Odkryj... 3 kolory klimatyzacji! 

WHITE SILVER BLACK 

 

 

 

www.gree.pl

Fachowy Instalator 2019/3

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?