Odkryj Beskid

Krynica-Zdrój / Tylicz/ Muszyna / Wierchomla / Piwniczna-Zdrój / Rytro / Stary Sącz / Nowy Sącz

podróże / turystyka / lifestyle / biznes / fotografia /inspiracje

travel / tourism / lifestyle / business / photography /inspirations

12,99 zł ( w tym 8% vat)

Wydanie nr 2/19. Zima 2019/20 r. Nakład: 10.000

Discover the Beskid Sądecki

Odkryj Beskid

Sądecki

ODKRYJ BESKID

SĄDECKI

Magazyn tworzony przez pasjonatów, specjalistów i Przyjaciół Ziemi Sądeckiej.

Dla turystów, mieszkańców i przedstawicieli branży turystycznej oraz biznesu.

ODKRYJ BESKID SĄDECKI

Zima w pełni

zimowe atrakcje:

Piwnicznej-Zdrój

Krynicy-Zdrój

Muszyny

i inne

Winter to the fullest

winter attractions of:

Piwniczna-Zdrój

Krynica-Zdrój

Muszyna

and more

W numerze m.in.

odkryjbeskid.pl

dołącz do nas! / join us!

facebook.com/odkryjbeskid

instagram.com/odkryjbeskid

Inspiracje kulinarne

Na skitury! - Natalia Tomasiak

O bezpieczeństwie w górach - Fundacja GOPR

Filmowa Sądecczyzna - O Danucie Szaflarskiej

Akademia Fotografii Krajobrazu - Konrad Rogoziński

Wynajem krótkoterminowy w górach - Michał Marek Szpak

i wiele, wiele innych

Produkcja / Production:

1

OD REDAKCJI / FROM THE EDITORIAL TEAM

Odkryj Beskid

Sądecki

BANK

FOTOGRAFII

REGIONALNEJ

Od redakcji

Zima w Beskidzie Sądeckim to bardzo wyczekiwany czas.

Kończące listopadową pluchę grudniowe przymrozki są zwiastunem

zmian. Tak, jak wiosna w przyrodzie, zima w miejscowościach

turystycznych jest synonimem poruszenia, ożywienia

i nowej energii. Z każdym tygodniem gołym okiem widać

rosnący napływ turystów spragnionych świeżego puchu, klimatu

górskiego powietrza i beskidzkich smaków. Z roku na

rok w naszym regionie przybywa atrakcji zimowych a okres

ten nie jest już rajem jedynie

dla entuzjastów sportów zimowych,

co udowadniamy

w tym wydaniu.

Okres jesieni dla naszego

zespołu był bardzo intensywnym

czasem przygotowań.

Prace trwały do ostatnich

chwil i dołożyliśmy wszelkich

starań, by było kolorowo, ciekawie,

ale przede wszystkim

merytorycznie. Efekt do oceny

pozostawiamy Państwu.

Bardzo ważnym, równoległym

do wydania zimowej

edycji magazynu ODKRYJ

BESKID SĄDECKI wydarzeniem

jest oddanie w

Wasze ręce naszego banku

fotografii regionalnej prezentującej

najpiękniejsze

miejsca w Beskidzie Sądeckim.

Będzie on istotnym

elementem naszego projektu

na najbliższe lata. Naszą

misją było stworzenie serwisu internetowego, gdzie zarówno

osoby zawodowo związane z turystyką jak

i klienci indywidualni będa mogli znaleźć odpowiednie fotografie

z dokładnym opisem danego miejsca. Na tę chwilę jest

możliwość nabycia produktów w formie elektronicznej, ale

już niebawem wdrożymy możliwość zamawiania fotoobrazów,

odbitek i pocztówek, ponieważ o to często pytają nasi

czytelnicy.

From the editorial team

Winter in the Beskid Sądecki is a period which we look

forward to. December frost blows the whistle on November

foul weather and is the bearer of changes. Winter in tourist

places is a synonym of excitement, liveliness and new energy.

Week after week, we observe a growing inflow of tourists who

thirst for snow, mountain climate and the taste of the Beskids.

From year to year, there are more and more tourist attractions

and this period is no longer a paradise solely for winter sports

enthusiasts what we are trying to

prove in our winter issue.

This autumn has been a very

intense period of preparation for

our editorial team. We have done

our utmost to make our magazine

colourful, interesting and, first

and foremost, content-wise. However,

it is you who should evaluate

the effect.

Another important event for

us is putting into use our photo

stock of regional photography

which presents the most beautiful

places of the Beskid Sądecki.

It will constitute an essential part

of our project for the upcoming

years. Our mission was to create

a website where either professionals

dealing with photography or

individual customers will find appropriate

photographs with a detailed

description of a certain place.

Currently, there is a possibility

to purchase products in electronic

form but soon you will be able to buy canvas prints, photo

prints and postcards as our readers often ask about them.

I hope you will enjoy your reading and we, in the meantime,

are swinging into action with our spring/summer issue of

DISCOVER THE BESKID SĄDECKI magazine which will be

available in May 2020.

TYSIĄCE PIĘKNYCH FOTOGRAFII

Z BESKIDU SĄDECKIEGO

Życzę Państwu przyjemnej lektury, my tymczasem przygotowujemy

już edycję wiosenno-letnią, która dostępna będzie

w maju 2020 roku.

JEDYNE TAKIE MEDIUM O BESKIDZIE SĄDECKIM.

3

Wydawca / Publisher:

BLUE LIGHT SP. Z O.O.

Ul. Kraszewskiego 128

33-380 Krynica-Zdrój

NIP: 734-355-30-15

KRS: 0000700043

Właściciel wydawnictwa ODKRYJ BESKID SĄDECKI

Zespół redakcyjny / The editorial team:

Redaktor naczelny / The chief editor :

Konrad Rogoziński

Zastępca redaktora naczelnego / The deputy chief editor:

Ewelina Natanek-Rogozińska

Redaktorzy / Editors:

Zuzanna Długosz

Patrycja Furca

Paulina Jagiełło

Tomasz Wolnik

Maria Kościelniak

Natalia Starzyk

Małgorzata Kotarba

Michał Marek Szpak

Wiktor Potok

Tłumaczenie na język angielski

English translation

Ewelina Natanek-Rogozińska

Korekta: Małgorzata Kotarba

Informatyk / Information technician: Grzegorz Chmielowski

Kamerzysta: Maciej Zwierz

Operator drona: Łukasz Świętach

Realizacja / Design and production:

Photogenium - Photography and Graphics Agency

Agencja Fotograficzna i Graficzna Photogenium

Skład i DTP

New-Vision Katarzyna Szaflarska

www.new-vision.pl

5-7

8-11

14-15

16-17

18-19

20-21

24-36

38-43

44-45

46-47

48-50

51-53

54-79

80-91

92-93

94

96

98-109

Spis treści:

- Odkryj Beskid Sądecki / Discover The Beskid Sądecki

- Komunikacja / Public Transport

- Nowy Sącz - Brama Beskidu Sądeckiego - Nowy Sącz

The Gate of the Beskid Sądecki

- Foto-inspiracje - moje miejsca

Photo-inspirations - my places

- Miejsca niezwykłe - Bacówka nad Wierchomlą

Amazing places - Bacówka over Wierchomla

- Bezpieczeństwo zimą w górach / Safety in the mountains

- Na skitury / Let’s go ski-touring

- Zima w Beskidzie - nie tylko na nartach

Mountains in winter - not only on skis

- Snowboard

- Beskid Sądecki dla HardCorów

Extreme experiences in the Beskid Sądecki

- Przeżyć w Beskidach. Przygodę… / Survival in the Beskids

- Beskidzkie ABC / ABC of the Beskids

- Gmina Krynica - w centrum zimy

Krynica Municupality - the heart of the winter

• Ciekawostki i największe atrakcje

Interesting facts and the biggest attractions

• Stacje narciarskie / Ski stations

• Kulinarne inspiracje / Culinary inspirations (Karczma

Łemkowska Kłynec, Domek w Dolinie)

• Chodź na freeride! / Off we go freeriding!

• Góra Parkowa - Park Światła

Góra Parkowa - the Park of Lights

- Zimowe odkrycia - Tylicz / Winter discoveries - Tylicz

• Stacje narciarskie / Ski Stations (Tylicz.ski, Master ski)

• Etno smaki / Etno Cuisine - Folkówka

• Domki w lesie / ‘Huts in the Forest’

• Trasy narciarstwa biegowego / Cross-country skiing trails

- Podłączony do natury / Connected to nature

- Główny Szlak Beskidzki / The Main Beskid Trail

- Wynajem krótkoterminowy / Short-term Rental

- Gmina Muszyna - zimowa dolina

Muszyna District - the winter valley

• Największe atrakcje / The biggest attractions

• Saniami przez Beskid, lodowisko / Sleigh Ride in the

Beskid Sądecki, Ice-rink

• Park Kultury i Dawnego Rzemiosła

The Park of Culture and Former Crafts

• Wzgórze zamkowe Baszta / Baszta Castle Hill

• SPA nad górską rzeką / SPA by the mountain river

110-127- Gmina Piwniczna - zima nad Popradem

Piwniczna Municipality - winter by the Poprad River

• Tradycja i kultura / Traditions and culture - Czarni Górale

/ Black Highlanders

• Piwniczna-Zdrój - Kraina szczawami płynąca

The land of mineral waters

• Wierchomla Wielka i Mała

• Stacja narciarska Wierchomla / Ski Station Wierchomla

• Filmowa Sądecczyzna

Film Sądecki Land - Danuta Szaflarska

128-129- Panoramy widokowe - Ruiny zamku w Rytrze

Panoramic views - Castle ruins in Rytro

132-133- Stary Sącz w widłach Popradu i Dunajca

Stary Sącz - in the fork of the Poprad and the Dunajec River

134-135- Akademia Fotografii Krajobrazu

The Academy of Landscape Photography

Odkryj z nami Beskid Sądecki!

Discover the Beskid Sądecki with us!

www.odkryjbeskid.pl

facebook.com/odkryjbeskid

instagram.com/odkryjbeskid

ISSN: 2658-0527

Fot. © Konrad Rogoziński

5

ODKRYJ BESKID SĄDECKI / DISCOVER THE BESKID SĄDECKI

GEOGRAFIA BESKIDU SĄDECKIEGO

BESKID SĄDECKI

Pl/Eng

Z geograficznego punktu widzenia region ten jest

częścią Beskidów Zachodnich, Karpat

Zewnętrznych. Grupę tę na południu

otwiera Pogórze Popradzkie

położone na granicy ze Słowacją.

Od wschodu granicą jest Kamienica

Nawojowska, a na zachodzie

i północy głównie Dunajec. U ujścia

Popradu do Dunajca w rejonie

Starego Sącza Beskid Sądecki graniczy

z Kotliną Sądecką.

W skład Beskidu Sądeckiego

wchodzą dwa pasma: Radziejowej

(z najwyższym jego szczytem – Radziejową,

1266 m n.p.m.) oraz bardzo

popularne i bogato zagospodarowane

turystycznie pasmo Jaworzyny Krynickiej.

Główną oś regionu pomiędzy tymi pasmami

tworzy przełom Rzeki Poprad – drugi

najgłębszy przełom rzeczny w Polsce.

GEOGRAPHY

OF THE BESKID SĄDECKI

Województwo Małopolskie.

Powiat Nowosądecki.

Kraina Łagodności. Łemkowszczyzna,

Dolina Popradu, Państwo

Muszyńskie, Sądecczyzna, Kraina

Czarnych Górali – to tylko niektóre

nazwy, które opisują region

Beskidu Sądeckiego.

KRYNICA-ZDRÓJ

Lesser Poland Voivodeship.

Nowy Sącz Poviat.

The Land of Gentleness. Lemkivshchyna,

the Poprad River Valley,

Muszyna State, the Land of Black

Highlanders – these are just a few

names which are inextricably

linked with the Beskid Sądecki.

From a geographical point of view, this region is a part

of the Western Beskids, the Inner Carpathians. The Poprad

Foothills open this mountain group from the South, on the

border with Slovakia. The Kamienica Nawojowska constitutes

the border of the Beskid Sądecki from the East and

from the West mainly the Dunajec. At the place where the

Poprad River flows into the Dunajec, in the region of Stary

Sącz, the Beskid Sądecki abuts Sądecka Valley.

The Beskid Sądecki consists of two ranges: Radziejowa

Range (its highest peak is Radziejowa – 1,266 m) and Jaworzyna

Range which is very popular and has a well-developed

tourist infrastructure. The Poprad River (the second

deepest river gorge in Poland) constitutes the backbone of

the region as it flows between these two ranges.

Dolina Popradu / The Poprad River Valley

PIWNICZNA-ZDRÓJ

Poprad przecina Beskid Sądecki na dwa pasma. Jego dolina jest tak bardzo malownicza, że niektórzy

całą grupę górską nazywają Beskidem Nadpopradzkim. Urokliwe zakola, bogactwo naturalne oraz meandrujący

bieg, absolutnie wbrew geograficznej logice, sprawiają, że to wyjątkowy obiekt przyrodniczy.

The Poprad River divides the Beskid Sądecki into two ranges. Its valley is so picturesque that some

people call the whole mountain group ‘the Beskids by the Poprad River’. Charming meanders,

natural treasures and a winding river flow, which is completely against geographical logics, make this

place really unique.

MUSZYNA

Łemkowszczyzna / Lemkivshchyna

Beskid Sądecki, Beskid Niski i Bieszczady

(po Wysoki Dział) to tereny zamieszkiwane od

wieków przez grupę etniczną zwaną Łemkami.

Najdalej na zachód wysuniętą wioską łemkowską

była Wierchomla, zaś na północy Maciejowa

i Łabowa. W południowych rubieżach Beskidu

Sądeckiego, w Górach Leluchowskich (wioski

Leluchów, Dubne, Wojkowa), tworzyli natomiast

ciekawą enklawę – Wengrinów. Dolina Popradu

i okolice Krynicy-Zdrój są nierozerwalnie związane

z kulturą łemkowską, a wielkim bogactwem

i spuścizną rusińską na tym terenie są piękne

drewniane cerkwie.

The Beskid Sądecki, the Lower Beskid and the

Bieszczady Mountains (up to Wysoki Dział Mountain)

are the areas where Lemko people, an ethnic

group, used to live. The westernmost Lemko

village was Wierchomla, the northernmost one

– Maciejowa and Łabowa. At the southern edge

of the Beskid Sądecki, in the Leluchów Mountains

(villages – Leluchów, Dubne, Wojkowa) Lemko

people created an interesting enclave called

Wengrini. The valley of the Poprad River and the

surroundings of Krynica-Zdrój are inextricably

linked with Lemko culture and beautiful, wooden

Orthodox churches constitute great wealth and

heritage of the Ruthenians.

Fot. © Konrad Rogoziński Tekst: © Zuzanna Długosz i Konrad Rogoziński

7

KOMUNIKACJA / PUBLIC TRANSPORT

Komunikacja / Public Transport

Dostępność komunikacyjna w Beskidzie Sądeckim

Dostępność komunikacyjna w Beskidzie Sądeckim i terenach

z nim graniczących jest zdeterminowana ukształtowaniem

terenu. Pasmo Jaworzyny i Radziejowej narzuciły

wytyczenie głównych arterii komunikacyjnych długimi dolinami

rzek – Popradu na zachodzie i Kamienicy na wschodzie,

niegdyś związanych ze szlakami handlowymi i migracją

ludności z północy na południe.

Komunikacja autobusowa

Docierając w Beskid Sądecki od północy, będziemy przejeżdżać

przez stolicę powiatu nowosądeckiego – Nowy Sącz.

Stąd też bierze początek większość regionalnych linii autobusowych.

Nowy Sącz można jednak ominąć: jadąc od strony

Nowego Targu, należy odbić w Starym Sączu w dolinę Popradu

(brak bezpośrednich połączeń) albo zmierzając od strony

Gorlic (kilka połączeń dziennie), w Grybowie, odbić na Krynicę-Zdrój.

Komunikacją zbiorową można się dostać do większości

dolin odchodzących od tego pierścienia głównych dróg,

aczkolwiek warto pamiętać, iż w miejsca mniej popularne

i nieturystyczne połączenia są znacznie rzadsze. Jednak warto

się nieco natrudzić, gdyż to właśnie z tych dolin często wychodzą

najpiękniejsze szlaki turystyczne.

Kolej

W 1876 r. została oddana do użytku linia kolejowa z Tarnowa

do Leluchowa, biegnąca całą Doliną Popradu. Linia międzynarodowa,

niegdyś o dużym znaczeniu, przez lata przeżywała

wzloty i upadki, wiodącą rolę ostatecznie oddając komunikacji

samochodowej. Tak jest i dziś. Niemniej jednak ma ona wciąż

swój udział w transporcie, komunikując region bezpośrednio

z Krakowem, Warszawą, Wrocławiem i Gdynią (choć kiedyś

można było stąd koleją dotrzeć do Koszyc, Budapesztu, Bukaresztu,

a w sezonie letnim nawet do bułgarskiej Warny!).

Coraz śmielej i częściej mówi się o wznowieniu tych połączeń,

a ważnym ku temu działaniem było uruchomienie sezonowych

połączeń na Słowację (do Popradu pod Tatrami w lecie

2019 r.). Ze względu na popularność i atrakcyjność połączenie

będzie również aktywne zimą 2019/20 r.

Public transport in the Beskid Sądecki

Transportation in the Beskid Sądecki and in neighbouring

regions is determined by the landscape. Jaworzyna and Radziejowa

Range enforced marking out thoroughfares in

long valleys of the Poprad River in the West and the Kamienica

River in the East which used to be connected with trade

routes and the migration of people from the North to the

South.

Buses

When we arrive in the Beskid Sądecki from the North, we will

pass through the capital of Nowosądecki Poviat – Nowy Sącz.

It is also a starting point for the majority of local bus lines.

However, you can bypass it: going from Nowy Targ, you need

to turn in the direction of the Poprad River Valley in Stary

Sącz (there are no direct connections) or going from Gorlice

(a few connections a day), in Grybów, turn in the direction of

Krynica-Zdrój. Using public transport, you are able to get to

the majority of valleys which diverge from the main roads. It

is essential to remember that connections to less popular and

non-tourist places are rare. However, if you decide to put in

some effort, you will reach the valleys where the most delightful

trails start.

Trains

In 1876 a line from Tarnów to Leluchów, which goes along the

whole Poprad River Valley, was put into service. This international

connection, once of major importance, had had its

ups and downs over the years before it finally gave primacy

to cars. So it is at present, nevertheless, it still plays a part in

public transport as it directly connects our region with Cracow,

Warsaw, Wrocław and Gdynia (in the past it was possible

to get from here to Košice, Budapest, Bucharest and even to

Bulgarian Varna in summer time!). It is said more and more

bravely and often about reviving these connections - reviving

seasonal connections with Slovakia (to Poprad in Slovakia in

the summer of 2019) was a milestone in these endeavours. Due

to the popularity and attractiveness, this connection will be

also active in the winter of 2019/2020.

9

Regionalna komunikacja autobusowa i busowa

Kilkadziesiąt linii autobusowych i busowych obsługiwanych

przez wielu przewoźników prywatnych i publicznych swym

zasięgiem oplata Pasmo Jaworzyny od Nowego Sącza po Muszynę.

Komunikacja odbywa się drogą krajową nr 87 (doliną

Popradu) i drogą wojewódzką nr 981 i 971 (na pograniczu

Beskidu Sądeckiego i Niskiego). Głównymi liniami są kursy:

Nowy Sącz – Szczawnik (przez Muszynę), Grybów – Krynica-

-Zdrój, Nowy Sącz – Piwniczna, Muszynka – Krynica-Zdrój

– Muszyna (przez Tylicz), Nowy Sącz – Szczawnica (przez

Łącko, Krościenko nad Dunajcem). Są również połączenia na

liniach: Wojkowa – Dubne, Nowy Sącz – Kosarzyska, Nowy

Sącz – Wierchomla Mała i inne (zaznaczone na mapie obok).

Regional buses

A few dozen of bus lines operated by various transport companies

run in Jaworzyna Range between Nowy Sącz to Muszyna

on a national road number 87 (along the Poprad River Valley)

and voivodeship roads number 981 and 971 (on the border between

the Beskid Sądecki and Lower Beskid). The main lines

are: Nowy Sącz – Szczawnik (through Muszyna), Grybów –

Krynica-Zdrój, Nowy Sącz – Piwniczna, Muszynka – Krynica-

-Zdrój – Muszyna (through Tylicz), Nowy Sącz – Szczawnica

(through Łącko, Krościenko over the Dunajec River). There

are also the following lines: Wojkowa – Dubne, Nowy Sącz –

Kosarzyska, Nowy Sącz – Wierchomla Mała (Small Wierchomla)

and others (marked on the map).

Trasa/Line

1. Nowy Sącz - Krynica-Zdrój

Szwagropol - 7 zł, Polonus - 9zł,

Rafatex - 6,50 zł

Kursów codziennych / Daily journeys: 66

Częstotliwość / Frequency: 15-20 min

Pierwszy / First: 4:05 - 05:35

Ostatni / Last: 22:15 - 22:59

Sobota / Saturday - 38

Pierwszy / First - 04:05

Ostatni / Last - 22:15

Trasa/Line

2. Szczawnik - Muszyna -Nowy Sącz

Rafatex - 8zł




Ostatni / Last: 20:57 - 22:14




Trasa/Line

3. Muszyna - Tylicz

Rafatex - 4zł


Częstotliwość / Frequency: 1h


Ostatni / Last: 219:52 - 20:27




Dalekobieżna i zagraniczna komunikacja autobusowa

i busowa

Najlepsze połączenia dalekobieżne ma Krynica-Zdrój – dotrzeć

stąd można do Krakowa, Lublina, Rzeszowa, Warszawy,

Poznania, Wrocławia, Kołobrzegu czy Szczecina. Aczkolwiek

również i z Piwnicznej-Zdroju można dotrzeć bezpośrednio

do Krakowa lub Warszawy. Znacznie gorzej sytuacja przedstawia

się z kursami zagranicznymi – do wyboru pozostaje codzienny

kurs do słowackich Koszyc, letnie połączenie do Bardejowa

oraz komunikacja kolejowa (wspomniany wyżej kurs

do Popradu).

Long-distance and international lines

You will find the best long-distance lines in Krynica-Zdrój

– you are able to get to Cracow, Lublin, Rzeszów, Warsaw,

Poznań, Wrocław, Kołobrzeg or Szczecin from there. Additionally,

you can get to Cracow or Warsaw from Piwniczna-Zdrój

as well. As far as international lines are concerned, the situation

is a little bit worse. You are able to reach Košice in Slovakia

once a day, there are summer lines to Bardejov and international

train connections (the aforementioned line to Poprad).

Najpopularniejsze trasy w regionie / The most popular lines in the region

Obsługiwane przez / Operated by: Koleje Małpopolskie, Regio, Rafatex, Marpol, Polonus, FlixBus i inne / and others

Trasa/Line

1. Krynica Zdrój - Nowy Sącz

Szwagropol - 7 zł, Rafatex - 6,50 zł

Trasa/Line

2. Nowy Sącz - Muszyna - Szczawnik

Rafatex - 8zł

Trasa/Line

3. Tylicz - Muszyna

Rafatex - 4zł

Niedziela / Sunday: 33

Pierwszy / First: 04:05

Ostatni / Last: 22:15

Trasa/Line

4. Krynica-Zdrój Czarny Potok - Krynica

Zdrój Słotwiny

Rafatex - 3zł




Ostatni / Last: 17:33 - 17:47










Trasa/Line

5. Piwniczna Zdrój - Nowy Sącz

Pociąg / train - Regio - 4 zł, Polonus - 7

zł, Marpol


Częstotliwość / Frequency: 25 min


Ostatni / Last: 21:55 - 22:32










Trasa/Line

6. Krynica-Zdrój - Grybów

Voyager - 6 zł




Ostatni / Last: 21:05 - 21:50










Ostatni / Last: 22:20 - 23:07




Ostatni / Last: 19:21 - 20:38




Ostatni / Last: 20:47 - 21:13

Wybrane dalekobieżne i zagraniczne połączenia / Selected long-distance and international connections





Pierwszy / First 04:35


Trasa/Line

4. Krynica-Zdrój Słotwiny - Krynica-

Zdrój Czarny Potok

Rafatex - 3zł




Ostatni / Last: 20:47 - 21:13








Pierwszy / Frst: 05:41


Trasa/Line

5. Nowy Sącz - Piwniczna Zdrój

Pociąg / Train - Regio - 4 zł

Polonus - 7 zł




Ostatni / Last: 23:03 - 23:39










Trasa/Line

6. Grybów - Krynica-Zdrój

Voyager - 6 zł




Ostatni / Last: 21:10 - 21:55




Operator: Polonus .Warszawa Zachodnia - Krynica Zdrój 8:00-17:00, 9h, 78 zł.

Trasa / Line: Radom D.A. 10:05, Kielce 11:35, Tarnów 14:45, Nowy Sącz MDA 16:15, Łabowa 16:35.

Operator: Voyager. Kołobrzeg-Krynica Zdrój Czarny Potok 18:00-10:20. 16:20h. 99 zł.

Trasa / Line: Poznań Główny 23:30, Łódź Fabryczna 2:20 , Częstochowa DA 4:20, Katowice 5:40, Kraków MDA 7:10, Nowy Sącz MDA 9:30.

Kraków - Piwniczna-Zdrój

- 03:45-08:16 - Polregio - 4h31 - 16 zł

- 05:28-9:01 - Polregio - 3h33 - 16 zł

- 09:15-12:17 - Szwagropol - 3h2 - 23 zł

- 13:35-16:37 - Szwagropol - 3h2 - 23 zł

- 16:44-20:09 - Koleje Małopol. - 3h25 - 16 zł

- 17:15-20:17 - Szwagropol - 3h2 - 23 zł

- 18:45-21:42 - Szwagropol - 2h57 - 23 zł

Krynica Zdrój - Lublin - 10:55 - 20:30

Lublin - Krynica Zdrój - 08:00 - 19:05

Operator: SoftTravel

Cena / Price: 85,99 zł - 99 zł

Kraków - Krynica-Zdrój

4 wybrane z 11 połączeń / 4 selected

out of 11 connections:

- 05:28-10:04 - Polregio - 4h36 - 18 zł

- 06:05-09:07 - Szwagropol - 3h2 - 25 zł

- 10:20-13:24 - Szwagropol - 3h4 - 25 zł

- 16:25-19:27 - Szwagropol - 3h2 - 25 zł

Kraków Główny - Muszyna

05:28-9:50 - Polregio - 4h22- 17 zł

10:20-13:41 - Szwagropol - 3h21- 26 zł

16:44-20:59 - Koleje Małopol. - 4h15 - 17 zł

20:00-13:16 - Szwagropol - 3h16 - 26 zł

Krynica Zdrój - Koszyce (SK) - 19: 10 - 21:10

Koszyce (SK) - Krynica-Zdrój - 08:50 - 10:50

Operator: FlixBus

Cena / price: 4,99 zł - 25,99 zł










11

MAPY BESKIDU SĄDECKIEGO - WYDAWNICTWO COMPASS

Pl/Eng

Mapy wydawnictwa Compass

Samotnie albo w towarzystwie przyjaciół, rodziny lub innych

uczestników zorganizowanej wycieczki. Pieszo, rowerem,

autokarem… albo na nartach. Nieważne z kim ani czym. Ważne

którędy i gdzie się udać na wyprawę, żeby było ciekawie, żeby

wybrać trasę o poziomie trudności dostosowanym do Twoich

możliwości fizycznych, a przede wszystkim żeby było bezpiecznie.

Każdy kto przemierza górskie drogi wie, że dobra mapa

w plecaku to gwarancja udanej wycieczki. Mając ją pod ręką,

wiesz „ile pod górkę”, jak daleko do schroniska, jak odnaleźć

szlak, który zgubiłeś przez nieuwagę.

Dla wszystkich, którzy pragną poznać Beskid Sądecki wydaliśmy

mapy opracowane przy wykorzystaniu nowoczesnych

systemów informacji satelitarnych i we współpracy z lokalnymi

znawcami terenu. Dlatego na naszych mapach każdy

obiekt zaznaczony jest bardzo precyzyjnie. Znajdziesz też na

nich kompletną sieć szlaków turystycznych, także tych mniej

znanych. To, co odróżnia nasze mapy od innych, to dokładnie

podane parametry pieszych szlaków turystycznych - długości,

przewyższenia, a nawet czasy przejścia. Ponadto mnóstwo ciekawostek

historycznych, etnograficznych i przyrodniczych.

I co więcej? Zobacz sam, sprawdź nasze mapy w terenie!

Compass Publishing Maps

Individually or with friends, family or fellow travellers.

On foot, by bike, by coach...or on skis. It doesn’t matter with

whom and how. It matters which way and in what direction

so that a journey is interesting. It matters as far as the level

of difficulty accustomed to your physical fitness is concerned.

It also matters in the case of safety. Everyone who hikes in the

mountains knows that a good map in the rucksack is

a guarantee of a good trip. Having it handy, you know how

much it is uphill, how far the shelter is, how to find the trail

which you lost by accident.

For all those who wish to get to know the Beskid Sądecki,

we have published maps designed with the use of modern

systems of satellite information and in association with local

terrain experts. That is why, each object is marked precisely

on our maps. You may also find a complete net of tourist trails

including the less known ones.What makes our maps outstanding

is the fact that they contain such parameters of hiking

trails as length, elevation gain and even walking time.

Moreover, you may find there a lot of historical, ethnographic

and nature curiosities.

What’s more? Check out our maps on the trail!

Oferta wydawnicza

1. Beskid Sądecki

Mapa turystyczna

Wydanie XIII

Rok wydania: 2019

Skala: 1 : 50 000

Dwie wersje mapy: papierowa i laminowana

wodoodporna, wytrzymała na zniszczenia

2. Beskid Sądecki i Sądecczyzna na rowerze

Autor: Grzegorz Ruśkiewicz

Wydanie I

Rok wydania: 2017

Skala map: 1 : 50 000

Liczba stron: 140

Dwie wersje: w postaci drukarskiej i w wersji

elektronicznej – plik pdf.

Przewodnik rowerowy – pisany niemal

w terenie przez autora, który na dwóch kołach

przejechał każdą z zaproponowanych tras.

3. Przyjechałeś na dłużej

do Krynicy-Zdroju lub Szczawnicy?

Poznaj lepiej te słynne uzdrowiska z naszymi

najnowszymi planami obu miejscowości.

Krynica-Zdrój

Wydanie III

Rok wydania: 2018

Skala: 1 : 17 500, centrum Krynicy: 1 : 7 500

Szczawnica

Wydanie I

Rok wydania: 2019

Skala planu Szczawnicy: 1 : 12 500

4. Chcesz mieć mapę Beskidu Sądeckiego

w swoim telefonie komórkowym lub

w urządzeniu GPS?

Nic prostszego: możesz ją mieć w każdej

z poniższych aplikacji:

I już wiesz, gdzie jesteś

Sklep internetowy:www.compass.krakow.pl

13

NOWY SĄCZ - BRAMA BESKIDU SĄDECKIEGO / NOWY SĄCZ - THE GATE OF THE BESKID SĄDECKI

© Maria Kościelniak

Fot. © Kamil Bańkowski

The Gate of

Nowy Sącz the Beskid Sądecki

Brama Beskidu Sądeckiego

Pl/Eng

Nowy Sącz leży w Kotlinie Sądeckiej. Mimo, że położony

jest poza granicami Beskidu, jest z nim mocno związany.

Nie sposób dotrzeć w góry, nie ocierając się o miasto. Warto

jadąc w okolice zatrzymać się tutaj na chwilę. Jest trzecim co

do wielkości miastem Małopolski, ale z pewnością nie jest tak

licznie odwiedzany przez turystów jak mniejsze, turystyczne

miejscowości. Spokojnie można tu spacerować rynkiem

i ulicą Jagiellońską, nie przeciskając się przez tłumy czy podziwiać

urocze kamienice, pamiętające jeszcze czasy żydowskich

mieszkańców. Niewiele osób dociera do dzielnicy kolejowej,

która może okazać się nie lada gratką dla miłośników architektury.

Niezwykłe skarby kryją świątynie i muzea. Punktem

obowiązkowym podczas zwiedzania, jest Siedziba Główna

Sądeckiego Muzeum, prezentująca historię miasta od czasów

średniowiecza, kiedy to prężnie rozwijało się dzięki kupcom

podróżującym z Węgier nad Bałtyk. Na obrzeżach miasta

można cofnąć się w czasie, zaglądając do Skansenu i Miasteczka

Galicyjskiego.

Nowy Sącz is located in Sądecka Basin. Although, it is

beyond the Beskids, it is strongly connected with them as you

won’t get to the mountains without passing through this city.

It is also a good idea to stop there for some time. It is the third

biggest city in Lesser Poland but, for sure, it is not so popular

among visitors as smaller, tourist towns. You may stroll here

leisurely around the square and along the Jagiellońska Street

(the Jagiellonian Street) without pushing through the crowd.

You may also admire charming tenements which remember

the time of Jewish tenants. Not many people know about the

rail district which can turn out to be a real treat for architecture

enthusiasts. Treasure is also hidden in churches and museums

of Nowy Sącz. Visiting the Main Museum in Nowy Sącz

is a must. It presents the history of the city since the Middle

Ages when Nowy Sącz was developing at frantic pace thanks

to merchants travelling from Hungary to the Baltic Sea. If you

want to travel in time, go to the outskirts of Nowy Sącz and

drop in the Open-Air Museum and the Galician Town.

Dane techniczne zdjęcia:

Aparat: Canon EOS 6D

Obiektyw: Canon 16-35 F4 IS

Przysłona: f/9

Ogniskowa: 27 mm

Czas naświetlania: 1.3 s.

ISO: 100

The technical details of the photo:

Camera: Canon EOS 6D

Lens: Canon 16-35 F4 IS

Aperture: f/9

Focal Length: 27 mm

Exposure time: 1.3 s.

ISO: 100

15

FOTO-INSPIRACJE. MOJE MIEJSCA / PHOTO-INSPIRATIONS. MY PLACES

© Konrad Rogoziński

Opis szczytów - Wiktor Potok

Fotoinspiracje. Moje miejsca

Photo-inspirations. My places

Widok spod Bacówki nad Wierchomlą (880 m.n.p.m) na Dolinę Popradu,

Ľubovnianską vrchovinę i Tatry Wysokie, Bielskie i Zachodnie.

A view from Bacówka over Wierchomla (880 m) of the Poprad River Valley,

Ľubovnianska Vrchovina, the High Tatras, the Belianske Tatras

and the Western Tatras.


Aparat: Canon 5D mark II

Obiektyw: Canon 70-200 mm f/4

Przysłona: f/8

Ogniskowa: 87 mm

Czas naświetlania: 1/800 s.

ISO: 100


Camera: Canon 5D mark II

Lens: Canon 70-200 mm f/4

Aperture: f/8

Focal Length: 87 mm

Exposure time: 1/800 s.

ISO: 100

17

MIEJSCA NIEZWYKŁE - BACÓWKA NAD WIERCHOMLĄ / AMAZING PLACES - BACÓWKA OVER WIERCHOMLA

Tekst: © Małgorzata Kotarba


Miejsca niezwykłe

Bacówka

nad Wierchomlą Amazing Places

Bacówka over Wierchomla

Zdjęcie na poprzedniej

stronie prezentuje widok

z tarasu Bacówki, który

jest na zdjęciu powyżej.

The photograph on the previous

page presents the view from the

terrace of Bacówka (presented

in the photo above).

Pl/Eng

Bacówka nad Wierchomlą – schronisko PTTK w Paśmie

Jaworzyny Krynickiej na wysokości 887 m n.p.m. Położone

nieopodal Głównego Szlaku Beskidzkiego i niebieskiego

szlaku Runek – Pusta Wielka. Do najbliższych zabudowań

(w Wierchomli Małej lub Szczawniku) jest ok. 6 km.

Powstała w 1976 r. na bazie przeniesionego tu spichlerza

ze Złockiego. Budynek był wielokrotnie modernizowany, co

przełożyło się na wzrost komfortu dla turystów.

Wewnątrz wita klimatyczna sala z kominkiem i strefą relaksu

(z biblioteczką, wygodnymi pufami, stolikiem do gier

planszowych). Klimat górskiej chaty subtelnie łączy się tu ze

współczesnymi akcentami. W tle sączy się przyjemna chilloutowa

muzyka. Artystycznego smaku dodaje prezentowane tu

rękodzieło: ceramika Dominiki Rekowskiej, prace z drewna

pracowni Kram Liwocz oraz rysunki i prace malarskie – pokłosie

organizowanego tu wernisażu (istnieje możliwość zakupu

tychże prac).

Z głównej sali jest przejście na zamknięty taras – idealne

miejsce na odpoczynek lub posiłek, gdy aura jest mniej łaskawa.

Na pierwszym piętrze znajdują się pokoje (łącznie 29

miejsc noclegowych), natomiast na najniższej kondygnacji są

łazienki i sanitariaty o wysokim standardzie turystycznym.

Oprócz noclegów Bacówka oferuje znakomitą domową kuchnię,

w tym menu także dla wegetarian!

Ale Bacówka to nie tylko schronisko. Jest jeszcze Domek

Fiński (łącznie 12 miejsc noclegowych z łazienkami), popularny

szczególnie wśród rodzin z dziećmi. Jest także Jurtostan – jedyna

w swoim rodzaju przestrzeń, w której odbywa się szereg wydarzeń,

kameralnych koncertów i warsztatów doskonałych dla

poszukujących głębszego zrozumienia, wyciszenia i kontaktu

z naturą. W Yurcie Spa można skorzystać z masaży, zabiegów

na ciało lub uprawiać jogę. W gęstym zagajniku, tuż nad potokiem,

jest ukryty Męski Namiot – miejsce idealne na chwilę

kontemplacji, zajęcia z jogi lub warsztaty survivalowe „Ojciec

i Syn”.

Spełnieni będą także amatorzy aktywnego wypoczynku:

jest tu drążek i poręcze do ćwiczeń, można też pożyczyć akcesoria

do treningów (paraletki, gumy). Są rowery elektryczne

i możliwość zorganizowania wycieczki z przewodnikiem.

Okolica zachęca do aktywności (liczne szlaki narciarskie, konne,

rowerowe), ale i do... słodkiego lenistwa: bacówka słynie

z zapierającej dech w piersiach panoramy na Tatry.

Bacówce od 10 lat gospodarzy Marcin Bednarkiewicz

i wciąż ma nowe pomysły na rozwój tego miejsca. Aktualnie

trwają przygotowania do okresu świąteczno-sylwestrowego.

Latem pojawią się nowe atrakcje, ale na razie są jeszcze owiane

nutką tajemnicy.

Cała Bacówka owiana jest dobrą sławą, co czują wszyscy

jej mieszkańcy. Czy ten czar dosięgnie każdego – najlepiej

przekonać się osobiście!

Bacówka over Wierchomla – it is a tourist shelter of Tourist

and Sightseeing Society (PTTK) in Jaworzyna Krynicka

Range at the height of 887 m. It is located nearby the

Main Beskid Trail and the blue trail (Runek – Pusta Wielka).

There are approximately 6 km to the nearest buildings

(Wierchomla Mała or Szczawnik).

The shelter was erected in 1976 on the basis of a garner

which had been moved there from Złockie. The building has

been modernized many a time which had a great influence on

the comfort of tourists who decide to stay there.

A cosy room with a fireplace and a relax area (with a library,

comfortable bean bags and a table for board games) greets

visitors. The atmosphere of a mountain hut is combined

with modern elements. You can hear chill out music in the

background. Handcraft displayed inside adds to the artistic

feel of the place: pottery by Dominika Rekowska, woodwork

by Kram Liwocz Studio, drawings and paintings which had

been displayed at a vernissage (it is possible to buy them).

The common room is connected with a closed terrace – it

is an ideal place to rest or to have a meal when the weather

is not so favourable. On the first floor there are rooms (altogether

there are 29 accommodation places). On the lowest

tier, there are bathrooms and toilets of a high tourist standard.

Apart from accommodation spots, Bacówka offers delicious

home-made dishes including vegetarian ones!

But Bacówka is not only a tourist shelter. There is also

Finnish House (12 accommodation places with bathrooms)

especially popular among families with children. There is also

Yurta - unique space where various events, small concerts and

workshops take place. It is ideal for the ones who seek deep

understanding, silence and a contact with nature. In Yurta Spa

you can take advantage of massages, body treatments or do

yoga. In a thick woodlet, by the stream, there is Male Tent –

an ideal place for a moment of contemplation, yoga classes or

survival workshops ‘Father and Son’.

Enthusiasts of spending time in an active way will be also

satisfied: there are bars and you can lend training equipment.

There are e-bikes and it is possible to organize a trip with a

guide. The surroundings encourage to get active (various

skiing, horse, bike trails) but also to...lazy around as Bacówka

is famous for the breathtaking panorama of the Tatras.

Marcin Bednarkiewicz has been the host of Bacówka for

10 years and he still has new ideas for the development of this

place. Currently, preparations are underway for Christmas

and New Year time. In summer new attractions will appear but

now they need to remain a secret.

Bacówka is a place with positive vibes and all its residents

can feel it. Will you get enchanted with this places as

well? See for yourself!

Fot. 1 i 2 ©Patrycja Drozd

19

BEZPIECZEŃSTWO W GÓRACH / SAFETY IN THE MOUNTAINS

© Fundacja Gopr

Zima w górach / Winter in the mountains

Aktywnie, ale przede wszystkim bezpiecznie! / In an active way but, first and foremost, safely!

Doskonale przygotowane, szerokie i równe stoki prowokują

do szybkiej jazdy na nartach czy na desce. Pamiętaj jednak,

że to właśnie nadmierna prędkość jest najczęstszą przyczyną

wypadków na stokach narciarskich. Jedź z głową!

Śnieg z armatek śnieżnych to w rzeczywistości rodzaj lodu, jest

o wiele twardszy niż śnieg naturalny śnieg. Stąd też zwiększona

ilość poważnych urazów na stokach.

Jazda na krawędziach (skrętem ciętym) daje dużo frajdy, ale

też pozwala na bardzo szybką jazdę. Pamiętaj, iż za szybka jazda

wiąże się z trudnością szybkiej reakcji na sytuację awaryjną.

Dobry narciarz to taki, który jest w stanie szybko zareagować,

zatrzymać się w każdej chwili lub ominąć przeszkodę. Bądź

uważny i odpowiedzialny na stoku!

Nadmierne zagęszczenie na stokach oraz niebezpieczny styl

jazdy to najczęstsze przyczyny zderzeń narciarzy i snowboardzistów.

Pamiętaj, że odpowiedzialność za bezpieczną odległość

podczas manewru wyprzedzania ponosi osoba wyprzedzająca!

Od lat rośnie liczba ciężkich wypadków narciarskich (w tym

urazy głowy) z poważnymi konsekwencjami ze względu na

jazdę bez kasku narciarskiego. W trakcie zderzenia dwóch

osób, gdzie tylko jedna ma kask, niebezpieczeństwo wzrasta, a

osoba bez kasku jest na z góry straconej pozycji. Jednocześnie

przypominamy o obowiązku jazdy w kasku dla dzieci i młodzieży

do 15 roku życia. Do jazdy w kasku zachęcamy jednak

wszystkich!

Wciąż częstym zjawiskiem jest jazda na nartach/snowboardzie

pod wpływem alkoholu. Niestety, nadmierne spożycie alkoholu

jest bardzo częstą przyczyną poważnych wypadków na

stoku. Piłeś? Nie ruszaj na stok!

Zauważyłeś wypadek na stoku? Wbij skrzyżowane narty powyżej

miejsca wypadku – to ostrzeże innych użytkowników

stoku o niebezpieczeństwie, zmniejszy ryzyko najechania na

leżącego na śniegu poszkodowanego. Miej wpływ na bezpieczeństwo!

Narciarzu/snowboardzisto! Pamiętaj, że na stoku są również

dzieci. Często na tyle małe, że nie znają i nie respektują zasad

Dekalogu FIS. Zachowują się nieprzewidywalnie, dlatego to

osoba dorosła odpowiada za ich bezpieczeństwo. Miej wzgląd

na dzieci!

Well-groomed, wide and even slopes encourage to ski or

snowboard at a high speed. However, you should remember

that excessive speed is the most common cause of accidents on

a ski slope. That is why, ski and snowboard wisely!

Snow from snow cannons is, in reality, a kind of ice – it is much

harder than natural snow. Hence, there is an increased number

of injuries on slopes.

Skiing or snowboarding on the edge (carving) brings a lot of

fun but it also allows a fast ride. Remember that high speed is

connected with delaying our reaction in the case of an emergency.

A good skier or a snowboarder is a person who is able

to react fast, stop anytime or omit an obstacle. Be careful and

responsible on the slope!

Overcrowded slopes and a dangerous style of skiing and snowboarding

are the most common causes of crashes. Remember

that the person who overtakes must take responsibility for safe

distance!

The number of serious injuries due to the lack of a helmet (including

head injuries) has been increasing for years. When two

people crash and just one of them is wearing a helmet, danger

rises and the person without a helmet is at a disadvantage. We

would also like to remind you about a duty of wearing a helmet

by children and adolescents up to the age of 15. However,

everyone, not only children, should put it on.

Skiing or snowboarding under the influence of alcohol is still

a common phenomenon. Unfortunately, excessive alcohol use

is a common cause of accidents on a slope. If you have drunk,

don’t ski or snowboard!

If you notice an accident on a slope, stick crossed skis in the

snow above the accident site - it will let other skiers and snowboarders

know that there is a kind of danger and it will decrease

the risk of bumping into the injured one who lies on snow.

Dear skier or snowboarder! Bear in mind that there are children

on a slope who are often too small to abide by the rules

of International Ski Federation. Due to the fact that they act

unforeseeably, an adult is responsible for their behaviour. Be

careful!

21

Na hasło:

ODKRYJ BESKID SĄDECKI

-10% NA WYPOŻYCZENIE SPRZĘTU!

23

NA SKITURY / GO SKI-TOURING

Tekst: Natalia Tomasiak

Fotografie: © Konrad Rogoziński

N

Pl/Eng

Na skitury

Let´s go ski-tourning!

Na przestrzeni lat niektóre aktywności sportowe zanikają, inne zmieniają nieco swój charakter, a jeszcze inne mocno się

rozwijają. Tak właśnie dzieje się ze skiturami, określanymi również jako ski-mountaineering lub potocznie – „foki” wśród

tych, którzy już z tym rodzajem narciarstwa mają do czynienia nieco więcej.

Over the years some sports activities have become obsolete, some have changed their form and some have developed. So it

has happened in the case of ski-touring. This sport, which is also called ski-mountaineering (skimo), has its special name in

the jargon of people who deal with it quite often - ‘skins’. Why ‘skins’? You will find the answer in the latter part of the article.

Zimowa egzotyka. Skitury?

A cóż to takiego?!

Jeszcze kilka lat temu skitury w Polsce były w ogóle nieznane.

Dziś natomiast niemal w każdej górskiej miejscowości znajdziemy

wypożyczalnie ze sprzętem skiturowym oraz poradniki,

gdzie warto wybrać się na wycieczkę. Ta forma aktywności

rozwija się bardzo szybko. Śmiało można

powiedzieć, że gdy ktoś raz spróbuje, to raczej

będzie szybko dążył do tego, żeby po raz

kolejny wybrać się w góry, by pochodzić

na nartach.

Zacznijmy jednak od samego

początku. Czym właściwie

są skitury?

Skitury to forma narciarstwa, która

pozwala na poruszanie się poza wyznaczonymi

trasami i wyciągami narciarskimi.

Mówiąc najprościej, to połączenie

narciarstwa z turystyką zimową.

Swoisty powrót do źródeł narciarstwa,

do czasów sprzed ery wielkich kompleksów

z licznymi wyciągami, kiedy trzeba było najpierw

podejść na stok, aby później z niego zjechać.

Na nartach skiturowych najczęściej poruszamy się po szlakach

górskich, ale można też i zupełnie poza nimi. Aby w ogóle

było to możliwe, potrzebny jest odpowiedni sprzęt skiturowy,

w skład którego wchodzą:

Winter exoticism. Ski-touring?

What is that?!

A few years ago, ski-touring was a non-existent term in Poland.

Today, almost every place in the mountains has a rental

with ski-touring equipment and recommended places to

go on a ski-touring trip. This form of activity is developing at

a frantic pace. I would dare to say that if you try it

once, you will do everything to come back and

do it again.

However, let us come back to

the very beginning and answer

the question what exactly

ski-mountaineering is.

Ski-mountaineering is a form of skiing

which allows us to move off the designated

routes and ski slopes. Ski-touring,

to put it simply, is a combination

of skiing with winter tourism. It is a sort

of return to the roots of skiing to the times

before huge winter resorts with a variety of ski

stations when you had to climb up the slope in order

to ski down. We may go ski-touring either along tourist trails

or off the beaten track. Such off-piste ski-touring is possible

when we have appropriate equipment which includes:

Narty

Specjalne wiązania dające możliwość poruszania się

(wolna pięta)

Foka, czyli pasek „materiału”, który przyklejamy pod nartę, aby

się nie ześlizgiwać w trakcie podejść

Specjalne buty narciarskie, które dają możliwość chodzenia (różnią

się od zwykłych butów narciarskich tym, że mają o wiele większą

ruchomość, co pozwala w nich spokojnie chodzić, zaś po przepięciu

zyskujemy możliwość ich usztywnienia za pomocą specjalnego

systemu; w zależności od modelu firmy proponują tu różne

rozwiązania)

Kijki skiturowe/turystycze, z dużymi zimowymi talerzykami

Skis

A special kind of bindings which enable us to move

(free-heel bindings)

Skins i.e. strips of material which we attach under skis so that

we do not slide while ascending

Special ski boots which allow us to walk (they give a wider range

of motion than normal ski boots thanks to which we can walk

and after attaching them, we have a possibility of rigidifying

them thanks to a special system which differs depending on the

model)

Ski-touring poles with larger snow plates

25


Zza stołu w teren!

Off we go!

Taśma klejąca, najlepiej szeroka i dobrze trzymająca

(ważna, gdy odklei się foka)

Scotch tape - a wide and well-adhesive one

(it is essential when skins peel off)

W ostatnich latach w Polsce przybywa osób aktywnie

spędzających wolny czas. Widać to zarówno latem w górach,

jak i zimą na stokach narciarskich. Nieustannie poszukujemy

nowych wyzwań. Coraz więcej osób rezygnuje z tradycyjnego

modelu niedzielnego obiadu przy rodzinnym stole. Wybieramy

raczej inne formy odpoczynku, stawiając właśnie na aktywność.

Nowe wzorce rekreacji wywarły również wpływ na

rozwój infrastruktury sportowo-rekreacyjnej w Polsce. Brak

własnego sprzętu nie stanowi istotnej przeszkody, gdyż koszty

wypożyczenia takowego nie są wygórowane. Wraz ze wzrostem

popularności skiturów w wypożyczalniach przybywa

i tego rodzaju sprzętu. Nie są one jeszcze wprawdzie powszechne,

ale znajdziemy je w Zakopanem, Krynicy-Zdroju, Karpaczu,

Warszawie, a także w… Krakowie, Katowicach, Gliwicach,

Wrocławiu i zapewne w innych dużych miastach. Funkcjonują

również wypożyczalnie internetowe.

In the recent years a growing number of people have started

spending their time in an active way. It is visible both in

summer in the mountains and in winter on ski slopes. We

constantly search for new challenges. People get rid of their

old habits and instead of sitting at the table and eating Sunday

dinner they choose active forms of relax. These new forms

of recreation have influenced the development of sports and

recreational infrastructure in Poland. Even if we do not have

our own equipment, it does not constitute any obstacle. The

cost of renting sports equipment is not exorbitant. The more

ski-touring is becoming popular, the more equipment rentals

there are. To be honest, they are not a commonplace but we

will find them in Zakopane, Krynica-Zdrój, Karpacz, Warsaw,

Cracow, Katowice, Gliwice, Wrocław and probably other big

cities. We may also find online rentals which offer ski-touring

equipment.

Ocieplacze do rękawiczek

Kawałek świeczki – zdarza się, że mamy mokry śnieg

i zaczyna on się kleić do fok, dlatego w takiej sytuacji

smarujemy fokę świeczką i problem najczęściej znika,

warto o tym pamiętać, gdyż przyklejający się do narty śnieg

może być bardzo uciążliwy

Niewielki nożyk

Telefon (koniecznie z naładowaną baterią!) oraz

zainstalowaną bezpłatną aplikacją „Na ratunek”

Okulary przeciwsłoneczne

Gloves warmers

A piece of a candle - it happens that wet snow starts to stick

to skins. In such a case, we lubricate skins with a candle and

in most cases the problem disappears.

Otherwise, sticking snow may be very burdensome

A small knife

A phone (necessarily with a charged battery!) and with an

installed application ‘Na ratunek’ (‘Rescue’)

Sunglasses

Dodatkowe wyposażenie

Additional Equipment

Wyżej wymienione elementy sprzętu skiturowego powinny zostać

również uzupełnione o jeszcze kilka innych rzeczy:

Previously mentioned equipment ought to be completed

a few things such as:

Odpowiedni ubiór – sugerowałabym spodnie typu softshell,

koszulka termoaktywna, bluza, kurtka typu softshell,

kurtka ciepła, np. puchówka, kurtka wodoszczelna

typu goretex (oczywiście strój dobieramy odpowiednio

do warunków pogodowych), rękawiczki, czapka

An appropriate outfit – I would suggest softshell

trousers, a thermoactive T-shirt, a softshell jumper,

a softshell jacket, a warmer jacket, a gore-tex waterproof

jacket (obviously all items of clothing must be

adjusted to current weather conditions), gloves, a hat.

Plecak – najlepszy ok 20-30 l w przypadku wycieczek

jednodniowych, najlepiej plecak turystyczny/skiturowy,

jednak na pierwsze wycieczki skiturowe wystarczy

najzwyklejszy, a gdy już poznamy swoje potrzeby

i oczekiwania, można go wymienić na docelowy

Kask i gogle

Apteczka

A rucksack - in the case of a one-day trip a 20-30

litre rucksack would be the best. At the beginning, we

need just a regular bag. Later, if we can identify our

needs, we may buy a specialized one.

A helmet and goggles

A first aid kit

Dodatkowo w wyższe góry

Wymienione powyżej wyposażenie obowiązuje nas gdy wybieramy

się w „niskie góry” i traktujemy się je jako sprzęt obowiązkowy,

ale podstawowy. Chcąc się wybrać na wycieczkę w wyższe

partie gór, np. Tatry, trzeba zabrać ze sobą już znacznie więcej

rzeczy. Bardziej zaawansowany ekwipunek zawiera:

Additionally, if we decide to go

ski-touring in the higher mountains:

Above mentioned equipment applies in the case of ‘lower mountains’

and we treat it is obligatory but still basic. If we want to go

in the higher parts of the mountains e.g. the Tatra Mountains, we

must take more advanced equipment which includes:

Zapas napojów

Żywność – bo wydatek energetyczny w trakcie

marszu najczęściej jest dość duży

Latarka czołówka – zabieramy ją zawsze obowiązkowo,

nigdy nie wiadomo, co się może wydarzyć w górach

Skromny niezbędnik naprawczy, czyli minizestaw składający

się ze śrubokręta, nożyka, kawałka, sznurka, trytytki itp.

Zapasowe rękawiczki

Beverages

Food – energy expenditure while marching is quite

big

A headlamp – it is a must as you never know what

might happen in the mountains

A basic repair kit i.e. a kit which includes

a screwdriver, a knife, a string, a zip tie ect.

Spare gloves

Lawinowe ABC (sonda, łopata, detektor – oczywiście te

rzeczy zabieramy ze sobą, jeśli wyruszamy w teren

zagrożony lawinami)

Raki

Dodatkową parę fok (bez nich niemal niemożliwe jest poruszanie

się w terenie; niestety, jeśli używamy ich kilka razy podczas

jednej wycieczki, odklejając i przyklejając je co chwila, w pewnym

momencie mogą się już się nie dać nałożyć, dlatego w plecaku

powinnyśmy mieć zapasową parę), może się przydać na długich

wycieczkach także po Beskidach

An avalanche rescue kit (an avalanche probe, a shovel,

a detector - we take them if we set out to avalanche-threatened

areas)

Crampons

Another pair of skins - without them it is almost impossible to

move. If we use them a number of times attaching and peeling

them off during one trip, it is possible that we will not be able to

attach them any more. That is why, we need to have a spare pair.

Another pair would be also useful during long trips in the Beskids

Plastry na otarcia – niestety, przy nowym sprzęcie

lub wypożyczanym bardzo często buty na początku

obcierają i trzeba być na to po prostu przygotowanym

Sticking plasters - unfortunately, when we have new

or rented equipment, we need to take into account

abrasions, scotch tape - a wide and well-adhesive one

(it is essential when skins peel off)

Harszle

Czekan

Knives or ski crampons

Pickaxe 27


Uwaga! Wybierając się na pierwszą wycieczkę skiturową, nie trzeba być posiadaczem całego sprzętu skiturowego i super

odzieży. Idąc na krótkie wyjście w góry typu Beskidy, aby sprawdzić, z czym się ta aktywność wiąże, wystarczą podstawowe

elementy odzieży turystycznej, ale nie narciarskiej! Pamiętajcie, że na skiturach cały czas aktywnie się ruszacie

i poziom zmęczenia jest dość duży. Dla zobrazowania tego wysiłku można przyjąć, że chodzenie na skiturach odzwierciedla

poziom aktywności między bieganiem a szybkim marszem. Ubierając się zbyt grubo, można się zatem dość

szybko spocić, co z kolei spowoduje duży dyskomfort. Dlatego też na skitury ubieramy się „na cebulkę”.

Remember that if you set out on a ski-touring trip for the first time, you do not need to have complete equipment and

a great outfit. If you plan to go in the mountains such as the Beskids just to find out what it looks like, you need to have

basic items of tourist clothes - not skiing clothes! Remember that ski-touring means being in constant motion and the

level of tiredness is quite high. Ski-touring is a form of activity between running and marching, therefore, if you put

on clothes which are too warm, you will sweat too quickly which will cause huge discomfort. The best idea is to dress

in layers.

Dodatkowe praktyczne informacje, które mogą się przydać podczas wycieczek skiturowych

Other practical information which may be useful on ski-touring trips

Sposób na zamarznięte foki

Co zrobić z zamarzniętymi fokami, których musimy jeszcze

użyć? Gdy plan naszej wycieczki zakłada zdobycie na przykład

trzech szczytów, oznacza to pokonanie trzech podejść i trzech

zjazdów. Po każdym zjeździe musimy ponownie przykleić

fokę do narty. Aby klej nie utracił swoich właściwości a foka

nie zesztywniała i lekko się osuszyła, najlepiej schować ją pod

kurtkę. Już po kilku minutach w cieple klej się rozgrzeje i lepiej

przywrze do narty. Niektóre bluzy skiturowe mają specjalne

podłużne kieszenie przeznaczone właśnie na przechowywanie

fok przy ciele.

Sposób na marznące dłonie

Na skiturach najczęściej marzną mi dłonie. Jednym sposobem

na ich rozgrzanie są podgrzewacze. Jeżeli jednak ich nie mamy

przy sobie a dłonie nam cierpną i wiemy, że za chwilę utracimy

w nich czucie, najlepiej wykonywać energiczne obroty angażujące

barki, ramiona i dłonie. Te naprawdę dynamiczne ruchy

powinny spowodować, że krew zacznie szybciej docierać do

końcówek palców. W momencie poprawy krążenia pojawi się

dość uporczywe, bolesne pieczenie, ale, na szczęście, po chwili

ból ustępuje, a my odzyskujemy czucie w dłoniach. Nie wolno

w nie dmuchać! To może tylko pogorszyć sytuację, gdyż podczas

dmuchania wytwarza się para, czyli woda, która po chwili

zamarza…

A method for frozen skins

What to do with frozen skins which we need to use? Our ski-

-touring trip plan may include reaching three mountain tops

i.e. three ascends and descends – after every descend we need

to attach skins to our skis again. So that glue does not lose its

adhesive properties and skins do not stiffen and dry up a little

bit it is best to hide them under our jacket. After a few minutes

in warmth, glue will warm up and it would be easier to attach

skins to our skis. Some ski-touring jumpers have special lengthwise

pockets which are dedicated to store skins close to our

body.

A method for freezing hands

Apart from hand warmers, there is another way to warm up

freezing hands quite quickly. I have decided to mention it as

my hands freeze the most often during ski-touring trips. When

our hands get numb and we know we will lose feeling in them,

it is best to make dynamic movements which engage our shoulders,

arms and hands. These movements should make blood

come quicker to the tips of our fingers. When our blood circulation

gets better, we will feel painful burning. Fortunately, the

pain will die out after a while and we will regain normal sensation.

You mustn’t blow at your hands as it will only worsen the

situation – when we blow, we produce steam i.e. water which

will freeze in the end.

Podstawowe czynności, jakie

powinniśmy wykonać na początku

przygody ze skiturami:

Przede wszystkim należy ocenić swoje umiejętności narciarskie.

Aby wyjść nawet w łatwy teren, musimy posiadać podstawowe

umiejętności narciarskie: hamowanie, skręcanie, panowanie

nad kierunkami jazdy;

Sprawdzenie pogody

w górach, szczególnie zimą, mamy krótki dzień, o czym musimy

pamiętać. Wychodząc

chociażby troszkę wyżej, może

panować zupełnie inna pogoda,

np. przy dolnej stacji kolejki

gondolowej, która znajduje się

na wysokości ok. 650 m n.p.m.

będziemy mieli temperaturę ok.

-5 stopni i będzie mgliście, co

może oznaczać, że na szczycie

będzie sypał mocny śnieg, temperatura

spadnie o kilka stopni,

może też być wietrznie. Przed

wyjściem w góry zawsze sprawdzamy

pogodę, a do plecaka

zabieramy dodatkowe warstwy

odzieży oraz apteczkę (w tym

folię NRC);

Przygotujmy trasę, którą chcemy

się poruszać.

W dobie internetu możemy

ściągnąć odpowiednią aplikację

z mapami albo wgrać trasę do

zegarka sportowego. Możliwości

jest naprawdę bardzo dużo,

ale przygotowana trasa jest bardzo

ważna. Zawsze zabieramy

ze sobą także mapę papierową.

Niestety, ale elektronika czasem

zawodzi, telefony w zimnie wyładowują

się o wiele szybciej,

więc zawsze trzeba być na to

przygotowanym. Jeśli nie jesteśmy

pewni wybranej przez nas

trasy, warto ją skonsultować

z lokalnym przewodnikiem lub

osobą znającą teren;

Podczas poruszania się głównie

po Beskidzie Sądeckim, raczej

nie powinniśmy mieć problemów

z trasami prowadzonymi

po szlakach – ich oznaczenie jest dość dobre i raczej trudno

się tutaj zgubić.

Summing up, what should we do

when we are about to start

our ski-touring adventure?

First and foremost, we need to assess our skiing abilities. Even

if we want to explore an easy area, we need to have basic skiing

skills such as braking, turning and controlling the direction.

Secondly, we must always check weather forecast – when we

set off, we need to remember that in winter and especially in

the mountains a day is short.

When we climb up a little higher,

we must realize that weather

conditions may change in

the blink of an eye. For instance,

when at the Down Station of

Jaworzyna Krynicka Cableway,

which is located at 650 m above

sea level, it is -5°C and foggy,

probably at the top of Jaworzyna

Krynicka it would be snowing,

the temperature would be a few

degrees lower and it might be

windy. That is why, apart from

checking the weather forecast,

we should always take additional

layers of clothes and first

aid kit (altogether with a space

blanket).

What is more, let’s prepare our

route beforehand.

In the Internet age, we are able

to download an appropriate

application with maps, upload

a given route to our sports

watches etc. We have plenty of

possibilities, but a previously

prepared route is essential. It is

also vital to have a paper map

on us. Unfortunately, electronic

devices may let us down and our

phones discharge much faster in

low temperature so we need to

be prepared. If we are not sure

that the route we have chosen is

right, it is good to consult it with

a local guide or with a person

who knows a given area.

When we get around the Beskid

Sądecki, we should not come

across any problems with routes which go along tourist trails

as they are well-marked and it it difficult to get lost.

29


Trasy dla początkujących

Trails/trips for beginners

1. Dookoła Jaworzyny Krynickiej / Around Jaworzyna Krynicka

No to w góry!

Poniżej kilka naszych propozycji na wędrówki z podziałem na trasy dla osób, które dopiero zaczynają przygodę ze skiturami

oraz kilka pomysłów na dłuższe i bardziej ambitne wyjścia. Zanim zdecydujecie się na wybór którejś z nich, pamiętajcie

o podstawowych zasadach bezpieczeństwa, m.in.: dobór wycieczki do swoich umiejętności. Wielu z nas przecenia swoje

możliwości... W górach oprócz pokonywanego dystansu ważne jest też także przewyższenie oraz, co szczególnie istotne

w przypadku skiturów, to opad śniegu – czy w nocy sypał świeży śnieg i będziemy musieli poruszać się po nieprzetartym

szlaku (trzeba będzie torować, co może zająć znacznie więcej czasu), czy idziemy często uczęszczaną drogą, gdzie prawdopodobnie

teren będzie przechodzony/„przetarty”.

Off to the mountains!

We have prepared a few routes for those who want to begin their adventure with ski-touring and a few ideas for longer and

more ambitious trails. However, before you choose the most suitable one for you, remember about basic safety rules. First of

all, the route should be adjusted to our capabilities as we tend to overestimate them. Bear in mind that in the mountains we

should take into account either the distance or the elevation gain. In the case of ski-touring, we need to be prepared for different

conditions on the trail due to, for instance, heavy snowfall at night. In such case, trails will not be paved and it will take

us more time to move on them. The same happens when we choose to go ski-touring off the beaten track.



Dolna stacja kolejki gondolowej – droga towarowa na Jaworzynę Krynicką

– Jaworzyna Krynicka - Zjazd stokiem do dolnej stacji kolejki

gondolowej

Jaworzyna Krynicka Cableway Down Station – Delivery Road

– Jaworzyna Krynicka – Ride down along the slope to Jaworzyna Krynicka

Cableway Down Station

Długość trasy: 7,5 km

Distance: 7,5 km

Ilość przewyższeń: 450 m

Elevation gain: 450 m

Jeśli ktoś ubiera pierwszy raz skitury, zalecałabym tę właśnie

trasę z kilku względów:

This trail is suitable for beginners due to various reasons:

prawdopodobnie będzie przetarta

trudno się na niej zgubić

jeśli zacznie się dziać coś niepokojącego, mamy możliwość

szybkiego powrotu; to trasa dość często uczęszczana przez

różne osoby, które ewentualnie mogą nam pomóc

stosunkowo powoli pokonujemy przewyższenie, dzięki

czemu możemy spokojnie oswoić się ze sprzętem.

Probably it will be blazed.

It is difficult to get lost there.

If something happens, we are able to return quickly. This is

also a well-travelled route so we will come across somebody

who will help us.

The elevation gain is gradual so we have a chance to familiarize

with our equipment.

Takie widoki na zimowych szlakach nie należą do rzadkości.

Na zdjęciu szlak z Bacówki nad Wierchomla w stronę stacji

narciarskiej Wierchomla.

Such views are fairly rare on winter trails. In the photograph

- the trail from Bacówka over Wierchomla in the direction of

Wierchomla Ski Station.

Trasa nie prowadzi żadnym szlakiem, niemniej jednak bardzo

łatwo na nią trafić: rozpoczyna się przy szlabanie przy budynku

willi „Sielanka” i stamtąd cały czas główną drogą podążamy

na sam szczyt Jaworzyny Krynickiej. Po drodze mijamy schronisko

oraz Ośrodek Turystyki Górskiej. Tuż przed szczytem Jaworzyny

dostrzeżemy infrastrukturę górnej stacji kolejki gondolowej.

Całość trasy to ok 5,5 km oraz 450 m przewyższenia.

Jeśli okaże się, że trasa była zbyt krótka, możemy ją wydłużyć

szlakiem np. w kierunku Runka. Ze szczytu Jaworzyny najlepiej

jest rozkoszować się zjazdem po stoku.

The route does not go along any trail, but it is easy to find it

as it starts at the bar next to ‘Sielanka’ building and then goes

straight along the road to the top of Jaworzyna Krynicka. The

length of the route os 5.5 km and the elevation gain is 450 m.

On the way, we will pass a tourist shelter and the Center of

Mountain Tourism. Just before the top of the mountain, we

will notice Jaworzyna Krynicka Cableway Upper Station.

If it turns out that the trail was too short, we may elongate it by

going ahead in the direction of Runek Mountain. The best part

of this trip is a ride down from the top of Jaworzyna Krynicka.

31


2. Bacówka z panoramą Tatr na horyzoncie / Bacówka with the panorama of the Tatras on the horizon

3. Korona Krynicy / The crown of Krynica



Bacówka z panoramą Tatr na horyzoncie. Szczawnik – Bacówka nad

Wierchomlą – górna stacja stacji narciarskiej Dwie Doliny Zjazd stokiem

narciarskim do Szczawnika.

Bacówka with the panorama of the Tatras on the horizon. Szczawnik -

Bacówka over Wierchomla - Upper Station of Wierchomla Ski Station

- Szczawnik

Dolna stacja kolejki gondolowej – Przełęcz Krzyżowa – Słotwiny –

Runek – Jaworzyna - Zjazd stokiem narciarskim do dolnej stacji kolejki

gondolowej

Jaworzyna Krynicka Cableway Down Station - Krzyżowa Pass - Słotwiny

- Runek - Jaworzyna - Ride down along the slope to Jaworzyna

Krynicka Down Station


Distance: 13,5 km

Długość trasy: 13 km

Distance: 13 km





Startujemy ze Szczawnika. Auto można zostawić na końcu

drogi na parkingu przy dolnej stacji wyciągu. Podobnie jak

poprzednia propozycja, także i ta trasa początkowo prowadzi

szeroką szutrową drogą o długości 5 km spod szlabanu aż do

bacówki nad Wierchomlą. Dzięki temu przewyższenie pokonujemy

powoli i pozwala nam to oswoić się ze sprzętem. Po

dotarciu do Bacówki można się w niej zatrzymać, coś zjeść,

a przy dobrej pogodzie zobaczyć jeden z ładniejszych widoków

na Tatry.

Z bacówki niebieskim szlakiem kierujemy się w stronę górnej

stacji wyciągu Wierchomla, którą mijamy i, idąc dalej grzbietem,

dochodzimy aż do połączenia szlaku żółtego i niebieskiego.

Stąd w górę jeszcze ok. 250 m, a potem zjeżdżamy wzdłuż

wyciągów w kierunku Szczawnika. Po zjeździe docieramy dokładnie

w miejsce startu.

We set off from Szczawnik. It is possible to leave a car at the

end of the road at a car park near the down station of a ski

slope. As in the case of the previous route, this one leads along

a wide gravel road - the distance is 5 kilometers from a barrier

up to a tourist shelter ‘Bacówka over Wierchomla’. Thanks to

this, we climb the ascent slowly and we are able to get accustomed

to our equipment. After reaching the tourist shelter, we

may stay there for a while, eat something and, if the weather

is good, admire one of the most beautiful views of the Tatra

Mountains.

From the shelter, we go along the blue trail towards the upper

station of Wierchomla Ski Slope. Then, we go along the mountain

ridge up to the crossing of the yellow and blue trail. From

this point, we go up another 250 meters and ski down along

a slope which leads in the direction of Szczawnik. We finish

the tour where we have started it.

Trasa prowadzi bardzo dobrze oznaczonymi szlakami turystycznymi.

Zaczynamy przy dolnej stacji kolejki gondolowej.

Naprzeciwko kolejki, po drugiej stronie drogi znajduje

się oznaczenie szlaków i tam też rozpoczynamy wycieczkę.

Najpierw poruszamy się zielonym szlakiem. Na rozwidleniu

szlaków kierujemy się w lewo, na szlak niebieski, którym podążamy

aż do połączenia ze szlakiem czerwonym. Wówczas

odbijamy na szlak czerwony w kierunku Jaworzyny Krynickiej.

Na trasie znajduje się kilka krótkich zjazdów, jednak nie

warto ściagąć na nich fok z narty, najlepiej zjechać „na foce” jeśli

nasze umiejętności narciarskie nam na to pozwalają. Można

też po prostu zejść na tych odcinkach. Foki warto ściągnąć

dopiero na szczycie Jaworzyny, z której zjeżdżamy w dolinę.

The route goes along well-marked tourist trails. We set off at

the Down Station of Jaworzyna Krynicka Cableway – we will

find trail signs on the other side of the road, opposite the building.

First we go along the green trail and then, at the fork, we

go left and follow the blue trail up to the crossing with the red

one. The red trail will guide us in the direction of Jaworzyna

Krynicka. We will come across a few short downhills but it’s no

use taking skins off for them – it’s best to ski down with skins

on if our skills are sufficient. It is also possible simply to walk

down. It is best to take off our skins at the top of Jaworzyna

Krynicka from which we will ski down to the valley.

33


Dłuższe wycieczki skiturowe po Beskidzie Sądeckim

Longer ski-tours in the Beskid Sądecki

(Krynica-Zdrój, Muszyna, Piwniczna-Zdrój)

2. Na granicy trzech gmin / On the border of three municipalities

1. W Paśmie Radziejowej / From Krynica-Zdrój to the Poprad River Valley

Na granicy trzech gmin. Dolna stacja kolejki gondolowej na Jaworzynę

Krynicką – Przełęcz Krzyżowa – Runek – Bacówka nad Wierchomlą

– powrót na Runek, tu odbicie na Jaworzynę Krynicką – zjazd ze

szczytu stokiem narciarskim.

On the border of three municipalities. Jaworzyna Krynicka Cableway

Down Station – Krzyżowa Pass – Runek – Bacówka over Wierchomla

– Runek – Jaworzyna Krynicka – Ride down along the slope to Jaworzyna

Krynicka Down Station


Distance: 18,5 km



Rytro - Hotel Perła Południa – szlakiem do schroniska na Przehybie

– powrót tą samą drogą



Samochód można zostawić na parkingu za parkiem linowym.

Stąd wyruszamy niebieskim szlakiem, kierując się w stronę

schroniska na Przehybie. Szlak początkowo szlak łagodną

szeroką drogą, jednak później zmienia się w dość strome podejście,

dlatego też ważne jest, aby umieć sprawnie poruszać

się na fokach oraz umieć korzystać z podwyższonej piętki w

zapięciach skiturowych. W schronisku warto się zatrzymać na

chwilę odpoczynku. Wracamy dokładnie tą samą trasą. Wycieczkę

można wydłużyć o podejście na Radziejową.

The Pearl of the South Hotel – the tourist shelter on Przehyba – return

via the same route

Distance: 17,5 km


You can leave your car in the car park behind the line park. We

set off from there along the blue trail going in the direction of

the tourist shelter on Przehyba. The trails leads us along a wide

road but later it transforms into a steep ascent – that is why it is

extremely important to move ably on skins and be able to use

a high heel in ski-touring binders. It is good to have a rest in

the tourist shelter. We come back along the same trail. We may

elongate the trip and go to Radziejowa Mountain.

Trasa prowadzi bardzo dobrze oznaczonymi szlakami turystycznymi.

Zaczynamy przy dolnej stacji kolejki gondolowej.

Naprzeciwko kolejki, po drugiej stronie drogi znajduje się

oznaczenie szlaków i tam też rozpoczynamy wycieczkę. Najpierw

poruszamy się zielonym szlakiem. Na rozwidleniu szlaków

kierujemy się w lewo, na szlak niebieski, którym podążamy

aż do połączenia ze szlakiem czerwonym. Wówczas odbijamy

na szlak czerwony w kierunku Jaworzyny Krynickiej. Na trasie

znajduje się kilka mniejszych zjazdów, ale najlepiej pokonać je

„na foce” przypiętej do nart. Foki warto ściągnąć dopiero na

Runku, zjeżdżając w stronę Bacówki nad Wierchomlą.

Po wizycie w Bacówce i chwili odpoczynku wracamy częściowo

tą samą trasą, aż do Runku, na którym odbijamy na

czerwony szlak prowadzący na szczyt Jaworzyny Krynickiej.

Ze szczytu zjazd już bezpośrednio do miejsca rozpoczęcia wycieczki.

The route goes along well-marked tourist trails.We set off at

the Down Station of Jaworzyna Krynicka Cableway – we will

find trail signs on the other side of the road, opposite the building.

First we go along the green trail and then, at the fork, go

left and follow the blue trail up to the crossing with the red

one. The red trail will guide us in the direction of Jaworzyna

Krynicka. We will come across a few short downhills but it’s no

use taking skins off for them. You should take skins off at Runek

Mountain when you go downhill towards Bacówka over

Wierchomla.

After a visit to Bacówka and taking a rest, we come back partially

along the same route up to Runek Mountain where we

turn towards Jaworzyna Krynicka. From the top of Jaworzyna,

we ski down directly to our starting point.

35


3. Z Krynicy-Zdrój do Doliny Popradu. / From Krynica-Zdrój to the Poprad River Valley.

fot. © Wiktor Baron

Dolna stacja kolejki gondolowej na Jaworzynę Krynicką – Runek –

Hala Łabowska – Rytro

Jaworzyna Krynicka Cableway Down Station – Runek – Łabowska

Hala – Rytro

Długość trasy: 26 km


Ciekawa wycieczka, wymaga jednak opracowanej logistyki,

gdyż nie jest pętlą. Wycieczkę można rozpocząć na dwa sposoby:

startując z dolnej stacji kolejki gondolowej drogą towarową

na szczyt Jaworzyny Krynickiej lub wjechać kolejką na Jaworzynę,

co znacznie skróci podejście. Następnie z Jaworzyny

cały czas aż do samego Rytra podążamy czerwonym szlakiem.

Po drodze dwa schroniska: na Łabowskiej Hali oraz na Cyrli,

gdzie można się zatrzymać na wspaniałe domowe przekąski.

Ostatni etap wycieczki to dość stromy zjazd pomiędzy dość

gęstym lasem, co może nie być zbyt przyjemne i przy małej

ilości śniegu istnieje spore prawdopodobieństwo, że trzeba będzie

pokonać go „z buta”, z nartami przypiętymi do plecaka.

Po zjeździe docieramy do asfaltu, gdzie drogą po ok.1,5 km

dostaniemy się do stacji PKP, skąd istnieje możliwość powrotu

do Krynicy. Uwaga! Jeśli samochód zaparkowaliśmy przy kolejce

gondolowej na Czarnym Potoku, a do Krynicy wracamy

pociągiem, należy pamiętać, że stacja PKP w Krynicy znajduje

się w centrum. Niech was jednak nie zniechęca ta nieco utrudniona

logistyka – połączenia ze stacji do Czarnego Potoku są

dobre, zaś cała trasa ciekawa i bardzo malownicza, więc warto

poświęcić na nią jeden dzień.

Distance: 26 km


It is an interesting trip, but it requires special logistics as it is

not a loop. You can start the trip in two ways: setting off at

Jaworzyna Krynicka Cableway Down Station or going up to

Jaworzyna Krynicka by the cableway which would shorten the

distance. Then, we go along the red trail to Rytro. On our way,

we come across two tourist shelters: on Hala Łabowska and

on Cyrla where we can stop for a while and eat wonderful home-made

dishes. The last stage of the trip is a steep descent

through a thick forest which may not be very pleasant. What is

more, when there is little snow, it is possible that we will have

to walk down with our skis fixed to a backpack. After going

down, we get to an asphalt road and after 1.5 km we reach

a railway station where we can catch a train back to Krynica-

-Zdrój.

Remember that if you have parked your car at Jaworzyna Krynicka

Cableway and you want to come back by train, the train

station in Krynica-Zdrój is in the center. However, don’t let

this stop you – the connection from the town center to Jaworzyna

Krynicka Cableway is good and the route is really interesting

and picturesque so it is worth devoting a day to it.

37

GÓRY ZIMĄ - NIE TYLKO NA NARTACH / MOUNTAINS IN WINTER - NOT ONLY ON SKIS

Tekst © Wiktor Potok

Szlaki na

rakiety śnieżne

i nordic walking Snowshoes

and nordic walking routes

Długość trasy:

11,4 km

Ilość przewyższeń:

543 m

Najwyższy punkt:

Kraczonik 936 m n.p.m.

Trudność trasy:

średnio trudna

Noclegi:

Muszyna, Powroźnik

Szlaki:

niebieski (z Leluchowa do Powroźnika)

Czas przejścia z uwzględnieniem

warunków zimowych: 5 godz. 45 min

Distance:

11.4 km (a one-way trip)

Walk up:

543 m

Highest point:

Kraczonik Mountain 936 m

Difficulty:

moderately difficult

Accommodation facilities:

Muszyna, Powroźnik

Trails:

the blue trail (from Leluchów to Powroźnik)

Time under winter

conditions: 5.45h

1. Szlak cerkwi łemkowskich / the Route of Lemko Orthodox Churches

Fot. © freepik.com/@sandimage

Fot. © Bogdan Mitro

Leluchów

Wieś położona u podnóży Kraczonika nad potokiem Smereczek.

W 2 połowie XVI w. Łukasz Lulek otrzymał od biskupów

krakowskich przywilej lokacyjny na prawie wołoskim. Do

1947 r. wieś zamieszkana była przez Łemków, tutaj zwanych

Wengrinami. W Leluchowie znajduje się cerkiew z 1861 r. pw.

św. Dymitra. Jest tu także przejście graniczne ze Słowacją, co

zdecydowanie ożywiło życie gospodarcze w wiosce.

Cerkiew św. Dymitra

Cerkiew zbudowana w 1861 r. w miejscu wcześniejszej świątyni

z 1780 r., która prawdopodobnie została przeniesiona na

Słowację do wsi Venecia niedaleko Lukova. Ikony z leluchowskiej

cerkwi zostały napisane przez artystę z Bardejowa, Viktora

Zompha. Wieża kościelna jest miejscem bytowania podkowca

małego, nietoperza zagrożonego wyginięciem.

Kraczonik 936 m n.p.m

Najwyższy szczyt Gór Leluchowskich, prawie całkowicie porośnięty

lasem, aczkolwiek i tu można znaleźć miejsca, z których

widać m.in. Tatry czy Lackową – najwyższy wierzchołek

Beskidu Niskiego po stronie polskiej. Poniżej szczytu można

dostrzec ślady umocnień prawdopodobnie z czasów II wojny

światowej. Góry Leluchowskie to również świetne miejsce

do obserwacji ptaków: występuje tu m.in jastrząb zwyczajny

i dzięcioł czarny.

Rezerwat Hajnik

Rezerwat chroniący fragment jodłowej puszczy karpackiej.

Rozciąga się na powierzchni ponad 16 ha na wschodnim stoku

Dubnego. W rezerwacie znajdują się ogromne jodły, których

wiek dochodzi do 200 lat. Swoje badania prowadzi tu Leśny

Zakład Doświadczalny Uniwersytetu Rolniczego im. H. Kołłątaja

w Krakowie. Rezerwat jest także idealnym miejscem dla

miłośników zimowej fotografii – przykryte śnieżnym puchem

jodły sprawiają, że można się poczuć się jak w bajce.

Powroźnik

Powroźnik to duża wieś połemkowska położona w dolinie

Muszynki. W dawnych czasach mieszkańcy tego regionu zajmowali

się przede wszystkim wyrabianiem powrozów, stąd

nazwa wsi. W XVI w. funkcjonowała tu również huta szkła,

która dostarczała szyby dla zamku w Muszynie. Wieś znana

jest także z wód mineralnych – dotychczas zlokalizowano tutaj

13 źródeł szczaw, a po opadach deszczu w kałużach dostrzec

można ekshalacje dwutlenku węgla.

Leluchów

It is a village located at the foot of Kraczonik mountain by the

Smereczek stream. In the second half of 16th century Łukasz

Lulek received a foundation charter under the Vlach Law. Until

1947 it was dwelled by Lemko people called here Wengrini.

There is the Orthodox Church of St. Demetrius dated back to

1861 and a border crossing with Slovakia (which has revived

an economic life in the village).

The Orthodox Church of St. Demetrius

The church was erected in 1861 on the grounds of a former

temple from 1780 which probably had been moved to Slovakia

to Venecia, close to Lukova. The icons from the Orthodox

Church in Leluchów were written by an artist from Bardejov,

Viktor Zomph. The church tower is a house for the lesser horseshoe

bat which is an endangered species.

Kraczonik 936 m

It is the highest mountain in the Leluchowskie Mountains,

almost completely forested, nevertheless, you will find here

spots from which you will be able to see the Tatra Mountains

or Lackowa Mountain - the highest peak of the Low Beskid

on the Polish side. Near the peak, you may come across the

remains of fortifications probably from the period of the Second

World War. The Leluchowskie Mountains are also a great

spot for watching birds such as the Northern Goshawk and the

Black Woodpecker.

Hajnik Reserve

It is a reserve which protects a fragment of the fir Carpathian

forest. It spreads on the area of 16 ha on the eastern slope of

Dubne. We will find there large fir trees which are up to 200

years old. The Forest Experimental Institute of the Agricultural

University in Cracow conducts its research here. The Reserve

is also an ideal place for winter photography enthusiasts

- covered in snow fir trees make you feel like in a fairy tale.

Powroźnik

Powroźnik is a big post-Lemko village located in the valley of

Muszynka. In the past, the dwellers of this region mainly made

ropes (powróz) hence the name of the village. In 16th century,

there was also a glass factory which delivered glass to the castle

in Muszyna. The village is also known for mineral waters – up

to the present 13 springs of sorrels have been found. What is

more, after rainfall CO2 exhalations are visible in puddles.

Rejon: Beskid Sądecki, Pogórze Nadpopradzkie (Góry Leluchowskie)

Trasa: Leluchów - Kraczonik - Powroźnik (wycieczka w jedną stronę)

Powroźnik


Region: the Beskid Sądecki, the Poprad Foothills (the Leluchów

Mountains)

Trails: the blue trail (from Leluchów to Powroźnik)

Cerkiew św. Jakuba w Powroźniku

To najstarsza cerkiew w polskich Karpatach. W 2013 r. została

wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego

i Naturalnego UNESCO. Najstarszą częścią świątyni jest zakrystia

(1607 r.), bogato zdobiona polichromiami figuralnymi,

i dzwon z 1615 r. Malowidła zachowały się w świetnym stanie,

a część historyków w strojach przedstawionych na nich postaciach

doszukuje się lokalnych strojów łemkowskich.

The Orthodox Church of St. Jacob the Younger in Powroźnik.

It is the oldest Orthodox Church in the Polish Carpathian Mountains.

In 2013 it was listed as a UNESCO site. The oldest part

of the church is the vestry (1607) encrusted with polychromy

and a bell dated back to 1615. The paintings have been preserved

in a great condition and some historians claim that the

figures visible in them are wearing local Lemko outfits.

39


2. Szlak Królowej Beskidu Sądeckiego / The Route of the Queen of the Beskid Sądecki

Piwniczna-Zdrój

Piwniczna-Zdrój położona jest w sercu Beskidu Sądeckiego, w

dolinie Popradu. Dziś znana także jako stolica Czarnych Górali.

Założona w 1348 r. na mocy dekretu Kazimierza Wielkiego,

na szlaku handlowym prowadzącym na Węgry. Liczne królewskie

przywileje na przestrzeni wieków spowodowały znaczny

rozkwit miasta. Dziś Piwniczną odwiedzają kuracjusze z całej

Polski, ale są także i turyści z niedalekiej Słowacji. Wszyscy

cenią tutejsze wody mineralne. Zachwyca także lokalny folklor

górali nadpopradzkich, z powodzeniem kultywowany od 1965

r. przez regionalny zespół „Dolina Popradu”.

Przełęcz Gromadzka (938 m n.p.m.)

Wysoko położona widokowa przełęcz na Obidzy. W przeszłości

były plany uruchomienia tu kolejki górskiej łączącej Piwniczną

ze Szczawnicą, pomysł jednak nigdy nie został zrealizowany.

Na przełęczy krzyżówka szlaków. Dla zmotoryzowanych

– duży parking, ale należy pamiętać, iż zimą dojazd do niego

może być utrudniony (stromy podjazd, często oblodzony, niezbędne

będą łańcuchy lub napęd 4x4). Samochód można też

zostawić na parkingu w Suchej Dolinie, a dalej powędrować

pieszo.

Bacówka na Obidzy (931 m n.p.m.)

Schronisko turystyczne z jedną z najwyżej położonych w Polsce

restauracji. W ofercie bardzo smaczne regionalne potrawy.

Do dyspozycji gości jest 30 miejsc noclegowych. Dla zainteresowanych

zimą organizowane są tradycyjne kuligi.

Piwniczna Zdrój

Piwniczna Zdrój is located in the heart of the Beskid Sądecki,

in the Poprad River Valley. At present, it is also referred to as

the Land of Black Highlanders. The town was founded in 1348

by the decree law of Casimir III the Great, on a trade route

which led to Hungary. Numerous royal privileges over the centuries

made the town flourish. Currently, not only guests from

all over the country but also from nearby Slovakia visit Piwniczna-Zdrój.

Everyone highly values the local mineral waters.

Guests are also delighted with the folklore of the Highlanders

from the Poprad Land which has been successfully cultivated

by a regional band ‘Dolina Popradu’ (‘Poprad River Valley’)

since 1965.

Gromadzka Mountain Pass (938 m)

It a highly situated, panoramic pass on Obidza. There used to

be plans to connect Piwniczna and Szczawnica by means of

a cableway but they have never been implemented. At the pass,

there is a crossing of various trails. For those on wheels, there

is a big car park, but we need to remember that in winter the

access might be a bit difficult (a steep driveway, often covered

with ice so snow chains or four-wheel drive will be essential).

You may also leave your car at a car park in Sucha Dolina (‘Dry

Valley’) and then go on foot.

Bacówka (Shepherd’s Hut) on Obidza (931 m)

A tourist shelter with one of the highest situated restaurants

in Poland which serves delicious regional dishes. There are 30

Fot. © Adam Olszowski


Rejon: Beskid Sądecki, Pasmo Jaworzyny Krynickiej

Trasa: Przełęcz Gromadzka (przysiółek Obidza) - Bacówka na Obidzy

- Wielki Rogacz - Radziejowa. Powrót tą samą trasą.

Długość trasy:

9 km w obydwie strony


424 m

Najwyższy punkt:

Radziejowa 1262 m n.p.m.

Trudność trasy:

średnia

Noclegi:

Piwniczna Zdrój, Obidza

Szlaki:

1. Czerwony (Przełęcz Gromadzka Polana Litawcowa)

2. Niebieski (Polana Litawcowa – Wielki Rogacz)

3. czerwony (Wielki Rogacz – Radziejowa)


warunków zimowych: 6 godz.

Region: the Beskid Sądecki, Radziejowa Range

Trail: Gromadzka Pass (Obidza hamlet) - Bacówka on Obidza - Wielki

Rogacz - Radziejowa. Return on the same route.

Distance:

4.5 km (one way), 9 km (both ways)

Walk up:

424 m

Highest point:

Radziejowa 1262 m n.p.m.

Difficulty:

moderate


Piwniczna Zdrój, Obidza

Trails:

1. the red trail (Gromadzka Pass – Litawcowa Clearing)

2. the blue trail (Litawcowa Clearing – Wielki Rogacz)

3. the red trail (Wielki Rogacz (Great Stag) – Radziejowa)

Time under winter

conditions: 6h

Polana Litawcowa

Rozłożysta polana pod stokami Małego i Wielkiego Rogacza.

Kiedyś tutejsze łąki należały do Łemków z Białej Wody, jednak

po ich wysiedleniu (1947 r.) coraz bardziej zarastają. Ciągle

jeszcze jest to jednak dobre miejsce widokowe na Tatry i Małe

Pieniny, z pewnością jedno z ciekawszych w Beskidzie Sądeckim.

Wielki Rogacz (1182 m n.p.m.)

Ostatni szczyt w drodze na Radziejową, oddzielony jedynie

przełęczą Żłobki. Nazwa szczytu pochodzi od dwóch wierzchołków

Wielkiego i Małego Rogacza, które z daleka przypominają

rogi. Przez szczyt przebiega Główny Szlak Beskidzki.

Okolice Wielkiego Rogacza są bardzo widokowe, powstały

w wyniku powalenia drzewostanu huraganowym wiatrem.

Radziejowa (1262 m n.p.m.) – Królowa Beskidu Sądeckiego

To najwyższy szczyt Beskidu Sądeckiego. Na jej północnym

stoku znajduje się ścisły rezerwat przyrody Baniska o powierzchni

aż 141,96 ha. Na jego terytorium jest niewielki staw

osuwiskowy zwany Młaką oraz jaskinia Bania w Radziejowej.

Na granicy rezerwatu biegnie ścieżka przyrodnicza „Rogasiowy

Szlak”. Na przełomie 2019/2020 r. planowane jest otwarcie

nowej wieży widokowej w miejscu wcześniejszej, rozebranej

ze względu na bardzo zły stan techniczny. To bardzo dobra

informacja dla turystów, gdyż wierzchołek Radziejowej jest

zalesiony.

accommodation places. In winter, traditional sleigh rides are

organized there.

Litawcowa Clearing

A vast clearing at the foot of Small and Great Rogacz (‘Stag’).

The local meadows used to belong to the Lemko people from

Biała Woda (‘White Water’); however, after their expulsion in

1947, they have been overgrowing. Still, it is a good panoramic

spot on the Tatras and the Small Pieniny Mountains – certainly,

it is one of the most interesting ones in the Beskid Sądecki.

Wielki Rogacz (‘Great Stag’ 1,182 m)

The last mountain top on the way to Radziejowa Mountain separated

by Żłobki Pass. The names of the two peaks Small and

Great Stag come from the fact that they resemble antlers from

the distance. The Main Beskid Trail runs through the peak. The

vicinity of Great Stag is a great panoramic spot which has been

created due to trees which were downed by hurricane winds.

Radziejowa Mountain (1,262 m) – the Queen of the Beskid Sądecki

It is the highest mountain top in the Beskid Sądecki. On its

northern slope there is ‘Baniska’ nature reserve with an area

of 141.96 ha. We will find there a small landslide pond called

Młaka and Bania cave in Radziejowa. At the turn of 2020, a

new panoramic tower is going to be opened on Radziejowa

(the old one was dismantled due to a very poor technical condition).

this is a great news for tourist as the peak of Radziejowa

Mountain is forested.

41


3. Szlak wokół Żegiestowa / Around Żegiestów

Żegiestów-Zdrój

Miejscowość znana głównie jako uzdrowisko. Świetne miejsce

na odpoczynek i jako punkt wyjścia na piesze wędrówki. Jedną

z nich jest pętla okrążająca dolinę Żegiestowskiego Potoku.

Początkowo prowadzi przez przysiółek Palenica, dalej wyprowadza

na Pustą Wielką. Na trasie okazja do podziwiania panoramy

na Tatry oraz rozległe i malownicze pola na przełęczy

Vabec na Słowacji.

Pusta Wielka (1061 m n.p.m.)

Szczyt odchodzący od Runka, wyrastający między doliną

Wierchomli i doliną Żegiestowa. Niegdyś na Pustej Wielkiej

znajdowała się ogromna polana, jednak po wysiedleniu Łemków

(1947 r.) sukcesywnie zarasta lasem. Kilkadziesiąt metrów

na północ od szczytu znajduje się rezerwat przyrody „Wierchomla”

o powierzchni 25,37 ha, chroniący buczynę karpacką.

Bacówka PTTK nad Wierchomlą

Z Pustej Wielkiej warto podejść do schroniska PTTK (od

szczytu 4 km). Schronisko przyciąga wyjątkową kuchnią

(szczególnie godne uwagi są pierogi ruskie z bryndzą) i bardzo

miłą atmosferą. Dysponuje 26 miejscami noclegowymi.

W okolicach bacówki odbywają się coraz bardziej popularne

wyścigi psich zaprzęgów.

Żegiestów-Zdrój

It is mainly famous for being a spa. It is a perfect location for

those who long for rest and relax and look for a place which

would be a great starting point for hiking trips. One of them

is a loop which goes around the valley of Żegiestowski stream.

At first, it leads through Palenica hamlet and then to Pusta

Wielka. On the way, you have a chance to admire the panorama

of the Tatras and vast, picturesque fields of Vabec Pass in

Slovakia.

Pusta Wielka (1,061 m)

It is a peak diverging from Runek Mountain, between the valley

of Wierchomla and the valley of Żegiestów. There used to

be a large clearing but after the expulsion of Lemko people

in 1947, it has been gradually growing with trees. Several dozen

meters to the North from the peak, there is a nature reserve

‘Wierchomla’ with an area of 25.37ha which protects the

beechwood Carpathian forest.

Bacówka PTTK over Wierchomla (Shepherd’s Hut of Polish

Tourist and Sightseeing Society over Wierchomla)

It is really worth walking 4 kilometers from the peak of Pusta

Wielka to this tourist shelter as it attracts with its exceptional

cuisine (dumplings with bryndza, which is regional sheep’s

cheese, are remarkable) and great atmosphere. It also offers 26

accommodation places. More and more popular dog sled races

take place nearby the shelter.


Rejon: Beskid Sądecki, Pasmo Jaworzyny Krynickiej

Trasa: Żegiestów-Zdrój, Palenica, Pusta Wielka (niebieski szlak). Powrót

z Pustej Wielkiej do Żegiestowa (czarny szlak), Żegiestów Wieś

do skrzyżowania z DW 971 (żółty szlak).

Region: the Beskid Sądecki, Radziejowa Range

Route: Żegiestów-Zdrój, Palenica, Pusta Wielka (the blue trail).

Return to Pusta Wielka to Żegiestów (the black trail), Żegiestów Wieś

to a crossroads with DW 971 (the yellow trail).

Długość trasy:

14,6 km (pętla)


734 m

Najwyższy punkt:


Trudność trasy:

średnio trudna

Noclegi:

Żegiestów, Bacówka nad Wierchomlą

Szlaki:

1. niebieski (Żegiestów Zdrój Palenica – Pusta Wielka)

2. czarny (Pusta Wielka – Żegiestów)

3. żółty (Żegiestów Wieś – Żegiestów skrzyżowanie)


warunków zimowych: 7 godz.

Distance:

14.6 km (loop)

Walk up:

734 m

Highest point:


Difficulty:

moderately difficult


Żegiestów, Bacówka over Wierchomla

Trails:

1. the blue trail (Żegiestów-Zdrój Palenica – Pusta Wielka)

2. the black trail (Pusta Wielka – Żegiestów-Zdrój)

3. the yellow trail (Żegiestów Wieś – Żegiestów Crossroads)

Time under winter

conditions: 7h

43

SNOWBOARD

Tekst: Marcin Kozieński

Fotografie: © Archiwum autora

Snowboard

Bóg jest wspaniałym architektem – stworzył góry, a my,

górscy pasjonaci, robimy wszystko, by promować styl życia

związany właśnie z nimi. Jesteśmy specjalistami od wprowadzania

w klimat gór i zimy, która czasem bywa sroga ale dzięki

temu można cieszyć się białym puchem prawie 100 dni w roku.

Jako instruktorzy działamy od 1997 r. W 2003 r. stworzyliśmy

Snowsense (Śnieżny Zmysł) – szkołę jazdy na nartach

i snowboardzie, która stała się naszym sposobem na życie. Od

początku nieustannie doskonalimy nasze usługi, by zapewnić

najwyższą jakość. Jednocześnie jesteśmy otwarci na nowe wyzwania,

chętnie wychodzimy naprzeciw oczekiwaniom klientów.

Dlatego niejednokrotnie nasza działalność przenosiła się

na alpejskie stoki Francji, Szwajcarii, Austrii albo w Słowackie

Tatry. Kadra instruktorska Snowsense posiada uprawnienia

MENiS i PZN.

God is a wonderful architect - he created mountains and

we, mountain lovers, do everything to promote the style of life

connected with them especially in winter. We are experts who

will introduce you to the atmosphere of mountains and winter

which tends to be harsh sometimes but thanks to it, we can

enjoy snow almost 100 days in a year.

As instructors, we have been active since 1997. In 2003

we created ‘Snowsense’ - a school of skiing and snowboarding

which has become our way of life. From the very beginning,

we have been perfecting our services to ensure the highest

quality. Moreover, we are always open to new challenges and

we willingly meet the needs of our customers. That is why, we

often change our location to Alpine slopes in France, Switzerland,

Austria or to the Tatras in Slovakia. Snowsense instructors

have qualifications issued by the Ministry of Education

and Polish Skiing Association.

Pl/Eng

Na desce w Beskidzie Sądeckim

Snowboarding in the Beskid Sądecki

Beskid Sądecki stwarza wspaniałe warunki do uprawiania

sportów zimowych. Oprócz klasycznego narciarstwa wzrasta

tendencja do uprawiania snowboardingu. Podobnie jak narty,

także i snowboard pozwala zadbać o nasz rozwój fizyczny oraz

wyczucie balansu. Pozwala utrzymać ciało w dobrej kondycji

fizycznej, gdyż jazda na snowboardzie uruchamia większość

naszych mięśni.

Dla początkującego adepta jazda na desce dostarcza niezapomnianą

dawkę endorfin, ale może się stać także doskonałą

alternatywą dla zaawansowanych narciarzy, którym narty już

się nieco znudziły i poszukują nowego spojrzenia na swoja zimową

pasję.

Snowboard to także styl bycia. Styl życia kojarzony ze swobodą

i luzem. W Krynicy łączy już trzecie pokolenie snowboardzistów

i to nie tylko z Polski: coroczne międzynarodowe

spotkania snowboardzistów już na stałe wpisały się w zimowy

kalendarz uzdrowiska.

Początki jazdy na snowboardzie są nieco trudniejsze niż

pierwsza przygoda z nartami. Wielu osobom szczególnie doskwiera

trudność w utrzymaniu równowagi i... brak kijków

narciarskich. Najpierw trzeba przebrnąć przez kilka godzin

ześlizgiwania się po stoku na krawędziach, ale gdy już to opanujemy,

uśmiech nie zejdzie nam z twarzy. Najfajniejsze zaś

w tym wszystkim jest to, że – szczególnie w moim przypadku,

już po 25 sezonach snowboardowych – z każdym dniem spędzonym

na desce czujemy się spełnieni. Taka jazda nigdy się

nie nudzi. Zatem – do dzieła!

The Beskid Sądecki provides great conditions for winter sports.

Apart from classic skiing, there is a growing tendency among

people to snowboard. Either skis or a snowboard allow us to

take care of our physical development and a sense of balance.

This sport keeps our body in shape since snowboarding engages

the majority of our muscles.

For a beginner, snowboarding means an unforgettable

flow of endorphins. For advanced skiers, it can turn out to be

a good alternative when they get bored with skiing and search

for a new perspective of their winter passion.

Snowboard is also a style of life – a style of life which is associated

with freedom and ease. In Krynica-Zdój this style has

been uniting three generations of snowboarders not only from

Poland as annual meetings of snowboarders are always on the

agenda in winter time.

The beginnings of this sport may pose more difficulties

than the first adventure with skiing. The majority of people

lack balance and...ski poles. Firstly, you need to devote a few

hours to slide down a slope on edges and when you master this

skill, you won’t be able to get rid of a smile on our face. The

most enjoyable thing about snowboarding – in my case after

25 snowboarding seasons – is that after every day spent on the

slope we feel satisfied and fulfilled. It never gets boring so let’s

snowboard, shall we?

5 dni – tylko tyle czasu potrzeba, byś zaczął

sprawnie poruszać się na snowboardzie!

SnowWeek – kurs snowboardowy

To dobry pomysł, jeśli planujesz spędzić ferie na stoku.

Sam, w grupie przyjaciół lub nowym gronie snowboardowych

pasjonatów.

Chcesz podnieść swoje kwalifikacje, swobodnie poruszać

się po wszystkich stokach, poznać smak radości jazdy w snowparku

lub zakosztować freeridu – koniecznie dołącz do nas!

SnowWeek to zupełnie nowe spojrzenie na naukę jazdy na

desce. Pięć dni szkolenia zawierającego wszystkie elementy

jazdy na desce, z nastawieniem przede wszystkim na jak największą

ilość jazdy (nie siedzimy i nie słuchamy teorii, bo kto

to lubi, gdy deska pali się w rękach?).

SnowWeek odbywa się w kilku grupach zaawansowania.

Istnieje możliwość płynnego przechodzenia do innych grup

zaawansowania.

Zajęcia trwają od poniedziałku do piątku w godzinach 9:30

– 13:00 z półgodzinną przerwą na regenerację.

5 days - you just need this time

to start snowboarding!

SnowWeek - a snowboarding course

It is a good idea if you are planning to spend your winter

holidays on a slope. Individually, in a group of friends or is a

group of snowboarding enthusiasts.

If you want to perfect your skills and move with ease on

every kind of slope, check out your skills in a snow park or

taste the joy of freeriding - join us!

SnowWeek is a completely new approach to snowboarding.

5 days of training which includes all the elements of snowboarding

and emphasis is put on doing this sport (we do not sit

and listen to theory because who likes this if you have a board

in your hand?).

SnowWeek training is accustomed to different levels of

proficiency and there is a possibility to change groups.

Classes are conducted from Monday to Friday from 9:30

a.m. to 1:00 p.m. with a 30-minute break for regeneration.

45

MUSZYNA - RZEKA POPRAD - DLA HARDCORÓW / MUSZYNA - POPRAD RIVER - EXTREME EXPERIENCES

Tekst: © Patrycja Furca

Foto © Anna Przyłuska-Monica.

Beskid Sądecki

dla hardcorów Extreme experiences

in the Beskid Sądecki

MORSOWANIE A ZDROWIE

ICE-SWIMMING AND HEALTH

Morsowanie ma dobroczynny wpływ na ciało i psychikę,

dlatego regularnie zyskuje coraz więcej sympatyków. Przede

wszystkim hartuje organizm, który staje się odporny na choroby,

mobilizuje komórki do walki z zagrożeniem, czyli np. infekcją.

Poprawie ulega sprawność fizyczna i wydolność układu

sercowo-naczyniowego. Skóra staje się lepiej ukrwiona, uelastycznia

się i napina. Mózg jest dotleniony. Lodowate kąpiele

działają odmładzająco, podnosząc siły witalne organizmu.

It positively influences our body and mind that is why more

and more people are becoming its enthusiasts. It toughens

up our organism which becomes more resistant to diseases,

it triggers cells to fight against dangers e.g. infections. It improves

our physical fitness and cardiovascular capacity. Our

skin is better vascularized and more flexible. Our brain is oxygenated.

Ice-swimming rejuvenates us and increases our vital

strength.

MORSOWANIE - JAK ZACZĄĆ?

ICE-SWIMMING – HOW TO START?

Morsować może zacząć każdy, kto tylko dobrze się czuje i

odznacza się przeciętnie dobrym zdrowiem. W razie obaw i

wątpliwości można skonsultować się z lekarzem. Najlepiej jest

przyłączyć się do grupy doświadczonych morsów. Dzięki temu

można gruntownie poznać wszystkie zasady morsowania,

otrzymać odpowiedzi na nurtujące pytania i nawiązać nowe

znajomości.

Everyone who feels good and has a good health is able to take

up this activity. If you have any concerns, you can always consult

your doctor. It is also a good idea to join a group of experienced

ice-swimmers since you will get to know all the rules

from the inside, receive answers to mind-boggling questions

and make new friends.

Przed kąpielą w zimnej wodzie obowiązkowo należy wykonać

solidną rozgrzewkę!

Before immersing yourself in water, don’t forget about a proper

warm-up!

MORSY W POPRADZIE

ICE-SWIMMERS IN THE POPRAD RIVER

Regularne kąpiele w Muszynie na Popradzie przy stacji PKP

w każdą niedzielę o 13:00. Zapraszamy!

Regular ice-swimming takes place in Muszyna,in the Poprad

River every Sunday at 1 p.m. – be there with us!

Jest chłód, jest lód. Temperatura spada poniżej zera, a woda

w rzece jest lodowata. Muszyńskie morsy ruszają zażywać

w Popradzie kąpieli!

It is cold, there is ice. The temperature falls below zero and water

in the river is freezing cold. Ice-swimmers from Muszyna

rush to have a swim in the Poprad River!

DLA ZDROWIA, CIAŁA I DUCHA

FOR OUR BODY AND SOUL

Idealne warunki do zimowego zanurzenia to suche powietrze,

solidny mróz i rzeka skuta lodem. Takie morsowanie w

górskiej rzece może być naprawdę przyjemne. Najpierw jest

zimno, skóra szczypie i drętwieją kończyny, ale potem robi się

rewelacyjnie. Wisienką na torcie jest wyjście z wody. Wówczas

odczuwa się ciepło nawet przy siarczystym mrozie. Taka kąpiel

wywołuje przypływ adrenaliny i endorfin. Człowieka ogarnia

całkowite poczucie szczęścia i spełnienia.

Ideal conditions for ice-swimming are dry air, hard frost and

a river covered with ice. Such ice-swimming in a mountain

river can be really enjoyable. Firstly, you feel cold, your skin

is tingling, your limbs are numb but later it gets sensational.

Getting out of water is the icing on the cake – then you feel

warm even if it is really cold. You feel the rush of adrenaline

and endorphins. You are satisfied and fulfilled.

MORSOWANIE JAKO SPOSÓB NA ZDROWIE

Zalety i przeciwwskazania:

Najważniejsze zalety morsowania to zwiększona odporność

na choroby oraz lepsze samopoczucie, Przeciwwskazaniami

do morsowania są m.in. choroby serca i układu krążenia, choroby

mózgu, padaczka, nadciśnienie tętnicze. Zimowe kąpiele

w temperaturze ok. 0 stopni Celsjusza nie są wcale zarezerwowane

dla wąskiej grupy śmiałków – tak naprawdę kąpać może

się praktycznie każdy, zarówno nastolatek jak i senior. Morsami

mogą zostać już nawet 3- lub 4-letnie dzieci. Morsowanie

przeznaczone jest zarówno dla osób szczupłych, jak i tych

z nadwagą.

ICE-SWIMMING AS A WAY OF STAYING HEALTHY

Benefits and contraindications:

The most important benefits are boosted immunity and well-

-being. You cannot ice-swim in the case of heart and cardiovascular

diseases, epilepsy, diseases of the brain and hypertension.

Winter swimming when it is approximately 0°C is not

reserved for a small group of daredevils. To be honest, almost

everyone can take advantage of this winter activity, either

a teenager or an elderly person. Three or four-year-olds can try

ice-swimming too. It is recommended to both slim or overweight

people.

47

INSPRACJE - PRZEŻYĆ W BESKIDACH. PRZYGODĘ / INSPIRATIONS - SURVIVAL IN THE BESKIDS

© Natalia Starzyk

Fot. © Archiwum Sas

Przeżyć w Beskidach. Przygodę...

Survival in the Beskids

Pl/Eng

Jest zimowy poranek, mieszkańcy Chaty Magóry

w Piwnicznej-Zdroju śpią jeszcze otuleni ciepłymi

pierzynami, kiedy otwierają się drzwi do stajenki.

Na trzaskający mróz wybiega grupa młodych ludzi

w strojach kąpielowych i rozpoczyna poranny

rozruch. Ci szaleńcy to uczestnicy zimowego obozu

Szkoły Przetrwania i Przygody SAS z Wrocławia.

Zapytałam Adama, jednego z instruktorów,

o to, jak czują się w Beskidzie Sądeckim.

NATALIA: Co roku organizujecie obozy zimowe w Beskidzie

Sądeckim. Dlaczego akurat tu?

ADAM: Jesteśmy z Wrocławia i stosunkowo blisko mamy

mnóstwo miejsc, w które możemy pojechać – Izery, Rudawy

Janowickie, Góry Stołowe, Karkonosze i wiele innych, idealnych

na wyjazdy weekendowe. Beskid Sądecki jest świetnym

miejscem na dłuższe obozy – czas potrzebny na dojazd nie jest

problemem, a uczestnikom możemy pokazać coś innego poza

lokalnymi pagórkami. Wpisuje się to w naszą filozofię poznawania

nowych miejsc i poszerzania horyzontów. Stopniowo

jeździmy w coraz dalsze, bardziej dzikie i wymagające miejsca,

a w Beskidzie Sądeckim stawiamy pierwsze poważne zimowe

kroki.

N: Czy macie swoje ulubione miejsca w Beskidzie Sądeckim?

Skupiacie się na dzikiej stronie Beskidu, czy korzystacie

też z innych atrakcji?

A: Profil naszej działalności sprawia, że ograniczamy kontakt

z cywilizacją do minimum. Z pomników odwiedzamy pomniki

przyrody, z wydarzeń kulturalnych – zawsze mamy ze sobą

gitarę i gardła do zdarcia, a infrastruktura sportowa…? Nie

potrzebujemy nic więcej poza naturą! No, może czasem zdarzy

się bania lub basen w ramach regeneracji. Osobiście uwielbiam

zielony szlak na odcinku granicznym. Sam nie wiem, dlaczego,

ale zawsze, kiedy nim idę, po prostu gęba sama się cieszy. Generalnie

Beskid Sądecki uwiódł mnie swoją wspaniałą naturą,

przepięknymi widokami i brakiem dzikich tłumów, co łącznie

pozwala naprawdę się wyciszyć i czerpać przyjemność z każdego

kroku.

It is a winter morning, people in Magóra’s Hut in

Piwniczna-Zdrój are still sleeping tucked in warm

feather blankets when suddenly a door to a small

stable opens. A group of young people wearing

only swimming costumes (it’s freezing cold!) run

outside and start a morning workouts. These lunatics

are participants of a winter camp organized

by SAS from Wrocław. I asked one of the instructors

how they feel in the Beskid Sądecki.

NATALIA: Every year SAS organizes winter camps in the

Beskid Sądecki. Why here?

ADAM: We are from Wrocław and we have a lot of spots close

at hand – the Izera Mountains, the Ore Mountains, the Stołowe

Mountains (the Table Mountains), the Karkonosze (the

Giant Mountains) and many more places which are ideal for

weekend trips. The Beskid Sądecki is perfect for longer camps.

Travel time is not a problem and we can show something different

to our participants than local hills – visiting new places

and expanding our horizons is a part of our philosophy. Gradually,

we go further, to wilder and more demanding places

and in the Beskid Sądecki we take the first serious, winter steps.

N: Do you have your favourite spots in the Beskid Sądecki?

Do you focus on its wild side or do you visit tourist attractions

too?

A: Due to our activity, we try to reduce our contact with civilization

to a minimum. As far as monuments are concerned,

we admire nature monuments. As far as cultural events are

concerned, we always have a guitar on us and our voices. As

to sports infrastructure… We do not need anything else apart

from nature! Maybe sometimes we take advantage of a swimming

pool or a tube to regenerate. Personally, I love the part

of the green trail which goes along the border. To tell you the

truth, I do not know why, but always when I hike there, I keep

smiling. In general, the Beskid Sądecki enchanted me with its

wonderful nature, stunning views and the lack of massive crowds

which really help me calm my mind and enjoy every step.

N: Od paru lat waszą bazą w Beskidzie Sądeckim jest Chatka

Magóry w Piwnicznej-Zdroju. Jak się tam znaleźliście

i co sprawia, że wracacie w to miejsce?

A: Chatkę znaleźliśmy trochę przypadkiem, najpierw palcem

na mapie. W 2012 r. zorganizowaliśmy letni obóz wędrowny,

którego trasa biegła przez Gorce, Pieniny, Beskid Sądecki, aż

w Bieszczady. Byliśmy wtedy na etapie szukania nowego miejsca,

w którym moglibyśmy zorganizować obóz zimowy. Wymogi

były proste: miejsce na uboczu, bez udogodnień cywilizacyjnych,

w pięknych okolicznościach przyrody. Stawiamy też

na współpracę z ciekawymi ludźmi podzielającymi nasze podejście

do życia, aktywności i przyrody, z którymi od razu łapie

się tę trudną do opisania nić porozumienia i sympatii. Znalezienie

takiego miejsca wcale nie było łatwe. Trafiłem na mapie

na Chatkę Magóry i sam przed sobą musiałem przyznać, że

nie mam pojęcia, co to jest. Niewiele myśląc, postanowiliśmy

z dwójką przyjaciół zboczyć nieco z zaplanowanej trasy i obadać

temat. Efekt? Jeździmy do Chatki już od niemal 7 lat i nie

zamierzamy przestać! Samo miejsce jest magiczne – mamy

tam całą dzikość przyrody, jakiej moglibyśmy tylko zapragnąć,

przepiękne okolice, zawsze dopisujące

opady śniegu i bazę

idealną do naszych potrzeb.

Zawsze wybieramy stajenkę,

czyli lokum w wersji spartańskiej,

pozbawione zbędnych

wygód, ale zapewniające wystarczające

warunki do odpoczynku

i regeneracji pomiędzy

szkoleniami, które organizujemy

w terenie. Jędrek i Ola są

wspaniałymi ludźmi nadającymi

temu miejscu klimat, który

trzeba po prostu poczuć – żadne

słowa nie oddadzą nawet

jego namiastki. Zdecydowanie

to miejsce obowiązkowe do

odwiedzenia!

N: Jak wyglądają wasze wyprawy?

A: Szkoła Przetrwania

i Przygody SAS od 26 lat jako

organizacja non profit zajmuje

się organizacją czasu wolnego

dzieci i młodzieży. Nasi uczestnicy

mają 10-18 lat i działają w

ramach stałych, tworzonych co

roku grup, które spotykają się

raz w tygodniu i budują kondycję

oraz zdobywają wiedzę

niezbędną podczas wyjazdów.

Co miesiąc organizujemy wyjazdy

weekendowe, gdzie szkolimy uczestników z obszarów

takich jak trekking, wspinaczka, ratownictwo, biegówki, rakiety

śnieżne, techniki linowe, spływy kajakowe i pontonowe,

nurkowanie czy speleologia. Uczymy posługiwania się mapą,

bezpiecznego poruszania w skałach i jaskiniach czy biwakowania

w ekstremalnych i improwizowanych warunkach. Przede

wszystkim kładziemy nacisk na pracę w grupie i wspólne pokonywanie

wszelkich trudności. Nie da się przygotować na

wszystkie możliwe sytuacje, więc kształtujemy ludzi w duchu

improwizacji i polegania na własnych umiejętnościach i

psychice. O prawdziwej sile naszych grup stanowią przyjaźń,

wspólne działanie i wspieranie się wzajemnie w trudnych sytuacjach.

Przy tym wszystkim siła fizyczna, kondycja i sprzęt

N: For a few years, Magóra’s Hut in Piwniczna-Zdrój has

been your base in the Beskid Sądecki. How did you find this

place and what makes you come back there?

A: We found the Hut a little bit by accident. In 2012 we organized

a summer hiking camp whose route passed through

the Gorce Mountains, the Pieniny, the Beskid Sądecki and

the Bieszczady Mountains. At the time, we were looking for

a new place in which we would be able to organize a winter

camp. The requirements were simple: a place off the beaten

track, without any amenities, surrounded by beautiful nature.

We also wanted to cooperate with interesting people who share

our attitude towards life, being active and nature and with

whom we can bond. Finding such a place was far from easy.

I found Magóra’s Hut on the map and I had to admit to myself

that I had had no clue what that was. Without thinking much,

I and my two friends decided to make a quick detour and check

this place out. As a result, we have been visiting this place for

almost 7 years and we are not going to stop! The place itself is

magic – there is this wilderness which we long for, beautiful surroundings,

solid snowfall in winter and a base ideal for our needs.

We always choose

a stable – accommodation

of a Spartan standard

which is deprived

of unnecessary comforts

but offers sufficient

conditions to rest and

regenerate between trainings,

which we organize

in the field. Jędrek

and Ola (the owners)

are wonderful people

who give a special vibe

to this place – you really

need to feel it yourself

as no words can express

it. Definitely, it is

a must-visit place!

N: What do your

camps look like?

A: SAS, as a non-profit

organization, has been

organizing free time

for children and teenagers

for 26 years. Our

participants are from

10 to 18 years old and

belong to fixed groups.

They meet once

a week and build-up

their fitness and gain

knowledge essential

during trips. We organize weekend trips every month where

they are trained in trekking, climbing, rescue, cross-country

skiing, snowshoes, line techniques, rafting, diving or potholing.

We teach them how to use a map, move safely on rocks

or in caves and camp in extreme and improvised conditions.

We emphasise teamwork and combating obstacles together.

You are not able to prepare for every situation so we shape

people in the spirit of improvisation and relying on their

own skills and psyche. Friendship, teamwork and support

in difficult situations tell of the real strength of our group. In

comparison, physical strength, fitness and equipment take

a back seat. A very important seat but still a back one.

One-week summer camps and two or three-week winter

49

INSPRACJE - PRZEŻYĆ W BESKIDACH. PRZYGODĘ / INSPIRATIONS - SURVIVAL IN THE BESKIDS

BESKIDZKIE ABC

schodzą na drugi plan. Bardzo ważny, ale jednak drugi. Podsumowaniem

weekendowych wypraw są tygodniowe obozy letnie

i 2-3 tygodniowe zimowe, które scalają grupę i pozwalają

wykorzystać wiedzę nabytą w trakcie semestru, ale też skupić

się na radzeniu sobie z konfliktami i zmęczeniem psychicznym

– nieodłącznymi elementami dłuższych wyjazdów w jednej

ekipie. Poza elementami szkoleniowymi i kondycyjnymi nasze

wyjazdy i działalność to przede wszystkim czas spędzony

w gronie życzliwych sobie ludzi, pełen śmiechu, luzu i dobrej

zabawy. Energia, którą z nich chłoniemy, pozwala nam przetrwać

niejedno w życiu prywatnym, a także sprawia, że nie

możemy doczekać się każdego kolejnego wypadu.

N: Czy młodym ludziom, którzy biorą udział

w waszych wyprawach, przyzwyczajonym do wygód, nie

przeszkadza zimno, brak bieżącej wody, spanie zimą pod

namiotami, czy aerobik w strojach kąpielowych w trzaskającym

mrozie?

A: Myślę, że są to ludzie, z którymi nierzadko zawiązuje się

przyjaźnie na całe życie, którzy uczą się tu pracy w grupie

i tego, że myślenie tylko o sobie samym nie jest niczym dobrym.

Oni po prostu chcą wspólnie pokonywać wszelkie przeciwności

i czerpać z tego satysfakcję. A że czasem jest zimno,

mokro, niewygodnie, albo jesteśmy głodni? Tym większa

radość i duma z tego, że daliśmy radę. To jest drugi aspekt,

który sprawia, że ludzie zostają z nami na długie lata. Takie

doświadczenia dają siłę i wiarę we własne możliwości. Wejść

na szczyt na własnych nogach, znaleźć właściwą drogę na słabo

oznaczonym szlaku, przetrwać ulewę, maszerować przez

kilkanaście godzin bez snu i pomimo głodu, własnoręcznie

zbudować w lesie schronienie na noc... – często ludzie nie

zdają sobie sprawy z tego, na ile ich stać, bo nigdy nie mieli

okazji, żeby się sprawdzić. No i nie ma co się oszukiwać – to,

czym się zajmujemy, jest po prostu nietypowe, intrygujące

i rozpala wyobraźnię. Znakomita część naszych uczestników to

rodzeństwa i znajomi naszych dotychczasowych uczestników,

a nawet dzieci dawnych uczestników i instruktorów. To moim

zdaniem pokazuje, jak wartościowe jest dla ludzi to, co mogą

przeżyć i czego doświadczyć w SASie. Wisienką na torcie

naszej działalności jest przyjemność z powrotu do cywilizacji.

Oprócz tego, że obcowanie z naturą pozwala się wyciszyć

i odpocząć od codziennych problemów, to po powrocie nagle

okazuje się, że ludzie potrafią się cieszyć z wody w kranie, dostępnej

toalety, czy kanapki, którą mama zrobi na śniadanie.

Takie zderzenie z naturą i brakiem udogodnień, do których

przywykliśmy, naprawdę potrafi odmienić ludzi. I to robi!

Kolejna wizyta w Beskidzie Sądeckim już w lutym!

camps serve as a summary of our weekend trips – they unite

our team and allow participants to apply gained knowledge in

practice. What is more, they also help to focus on dealing with

conflicts and mental fatigue – integral elements of long trips in

one team. Apart from training and fitness elements, our trips

are first and foremost time spent in a group of kind people,

full of laughter, ease and fun. Energy which we draw from our

camps allows us to survive a lot in our private life and makes

us wait impatiently for the next escapade.

N: Don’t young people, who take part in your camps and

are used to various comforts, mind cold, the lack of running

water, sleeping in tents in winter or fitness class in swimming

suits when it’s freezing cold?

A: I believe that they are people who often become friends for

life, who learn here how to work in teams and know that thinking

only about yourself is nothing good. They simply want to

overcome obstacles and derive satisfaction from it. And the

fact that sometimes it is cold, wet, uncomfortable or that we

are hungry makes it more fun and makes us proud that we did

it. This is the second reason why people stay with us for years.

Such experiences give you strength and faith in your capabilities.

Reaching the top on your own feet, finding the right way

on a poorly-marked trail, surviving a pourdown, marching for

a dozen or so kilometers without sleep and in spite of hunger,

building a shelter in a forest for the night with your own

hands… – very often people do not realize how much they are

capable of as they have never had a chance to try themselves.

And there is no use deceiving yourself – what we do is just

non-standard, intriguing and kindles the imagination.

Vast majority of our trainees are siblings or friends of our previous

participants and even their children or children of our

instructors. In my opinion, it shows how much value people

draw from such experience in SAS. The return to civilization

constitutes the icing on the cake. Apart from the fact that

communing with nature allows you to calm your mind and is

a great getaway from everyday problems, it turns out that when

you come back, you are able to enjoy running water, an available

toilet or a sandwich made by your mum for breakfast. Such

a contact with nature and the lack of comforts, which we have

got used to, can really change people. And it does wonders!

Chata Magóry

Zaprasza!

www.chatkamagory.pl

Tekst: © Tomasz Wolnik

Bibliografia:

Beskid Sądecki, Bogdan Mościcki,

Oficyna Wydawnicza Rewasz, 2019.

A – Andrzejówka

Niby wieś jak wieś, a jednak nie! Najciekawszym faktem z historii

tej niepozornej wioski w Dolinie Popradu jest budowa

tunelu kolejowego łączącego ją z Żegiestowem! Ktoś powie

“nic specjalnego”. A jeśli powiem Wam, że pierwszy pociąg

przejechał nim już w roku 1876, że ma on długość 511 metrów

i obecnie jest na 16 miejscu wśród najdłuższych tuneli w Polsce?

Jeszcze ciekawszy jest fakt, że do jego budowy zwerbowano

specjalistów z włoskiego Triestu. Widać dobrze wykonali

swoje zadanie, bo tunel był wysadzany i odbudowywany dwukrotnie

podczas II Wojny Światowej, i służy do dziś!

B – Borowina

To w dużym skrócie rodzaj torfu o właściwościach leczniczych

i pielęgnacyjnych. Kuracja polega na stosowaniu kąpieli lub

okładów borowinowych. Jesteś u nas w gościach? Dobrze trafiłeś,

gdyż takie właśnie zabiegi oferują sądeckie uzdrowiska!

C – Czaple Stawki

Niezwykle urokliwe stawy na zboczu Góry Parkowej. Powstały

w sposób naturalny w wyniku osuwania się zboczy góry. Prowadzą

do nich ścieżki spacerowe, a samo miejsce jest doskonale

zagospodarowane turystycznie.

D – Diabelski Kamień

Pomnik przyrody nieożywionej. Dostępność Diabelskiego Kamienia

nie jest wcale diabelsko trudna, gdyż znajduje się on

w pobliżu szlaków czerwonego i zielonego prowadzących na

Jaworzynę Krynicką. Legenda głosi, że diabeł niósł tę skałę, by

zatkać krynickie zdroje. Nie zdążył przed pianiem koguta.

E – Eliaszówka

Szczyt o wysokości 1023 m n.p.m. Miejsce, które musisz odwiedzić,

będąc u nas! Najprościej dotrzeć tu z Obidzy szlakiem

zielonym, zimą świetnie nadającym się na skitury. Na szczycie

znajduje się wieża widokowa oraz wiata turystyczna z miejscem

na ognisko. A na trasie spora dawka historii, gdyż w rejonie

Eliaszówki podczas II Wojny Światowej działali kurierzy

przerzucający ludzi oraz przesyłki za granicę.

F – Flisz

Skały osadowe (piaskowce, mułowce, łupki) regionu karpackiego

będące pozostałością po dawnym basenie morskim

zwanym Paratetydą. To właśnie flisz stanowi główny budulec

gór Beskidu Sądeckiego. I pomyśleć, że dawno temu tutaj było

morze…

Beskidzkie

ABC

of the Beskids

A – Andrzejówka

One would say - it is just a regular village but, in fact, it isn’t! The most

interesting fact from this village located in the Poprad River Valley is

a construction of a rail tunnel which connected Andrzejówka with Żegiestów!

Somebody would say – nothing special. But if I told you that

the first train went under this tunnel in 1876? That it is 511 m long and

at present it is 16th longest tunnel in Poland? Another interesting fact

is that professionals from Italian Triest were employed to construct

it. Clearly, they did a good job, because the tunnel was blown up and

rebuilt twice during the Second World War and it is still in service!

B - Borowina

Baths in therapeutic mud Borowina, which is a special kind of

peat, has healing and conditioning properties. We can either

soak in mud baths or undergo mud wraps. If you decide to

visit spas of the Beskid Sądecki, take advantage of these treatments

as they really work wonders!

C – Czaple Stawki

Heron Ponds They are truly charming ponds on the slope of

Park Mountain which were created in a natural way as a result

of landslide. You can get there along numerous walking paths

and the place itself has a good tourist infrastructure.

D – Diabelski Kamień

Devil’s Stone It is an inanimate nature monument but it is not devilishly

difficult to get there as it is situated close to the red and green trail

which lead to Jaworzyna Krynicka. The legend says that Devil was

carrying the stone to clog mineral water springs of Krynica-Zdrój.

However, he did not manage to do it before the rooster crowed.

E – Eliaszówka

Eliaszówka is a mountain 1,023 m high which is a must-see

when you visit the Beskid Sądecki. The easiest way to get there

is from Obidza along the green trail which is actually great

for ski-touring in winter. At the top there is a panoramic tower

and a tourist shelter with a designated place for a campfire.

A trip to Eliaszówka is also a great history lesson as in this region

during the Second World War couriers smuggled people and parcels

abroad.

F – Flisz

Flysch sedimentary rocks (sandstone, mudstone and schist) of the

Carpathian region which are remains of the Paratethys Sea. It is

flysch which constitutes the main building material of the Beskid

Sądecki. It is hard to believe that there used to be a sea…

© Paweł Kara - FB/SzczyptaKary

G – Góra Parkowa

Gdy jedziesz do Zakopanego, musisz wjechać kolejką na Gubałówkę.

Gdy jedziesz do Krynicy, musisz wjechać na Górę

Parkową! Kolejka linowo-terenowa powstała w 1937 r. Na

szczycie można skorzystać z punktów gastronomicznych, poszukać

mocnych wrażeń, korzystając z „Rajskich Ślizgawek”,

a przede wszystkim podziwiać piękną panoramę Beskidu Sądeckiego,

Gór Leluchowskich, Gór Czerchowskich a nawet

Ľubovnianskej vrchoviny!

G – Góra Parkowa

Park Mountain When you visit Zakopane, you need to go up

by funicular to Gubałówka. When you visit Krynica-Zdrój,

you need to go up by funicular to Park Mountain! The funicular

was erected in 1937. You will find there some food spots,

get an adrenaline rush while sliding down ‘Paradise Slides’

and admire a breathtaking panorama of the Beskid Sądecki,

the Leluchów Mountains, Čergov Mountains and even Ľubovnianska

Vrchovina!

51

BESKIDZKIE ABC / ABC OF THE BESKIDS

H – Hala Łabowska

Lubisz skitury? To na pewno będzie to miejsce godne

polecenia! Pamiętaj jednak, że zimą dzień jest

znacznie krótszy, dlatego warto pomyśleć o noclegu.

Oddane do użytku już w 1953 r. schronisko na Hali Łabowskiej

obecnie dysponuje 60 miejscami noclegowymi.

I – Informacja Turystyczna

Będąc w Beskidzie Sądeckim, nie jesteś sam! Sieć punktów Informacji

Turystycznej zapewni ci fachową poradę, co i gdzie

warto zobaczyć. Nie wyjdziesz też z pustymi rękami. W punktach

Informacji Turystycznej możesz zakupić mapy, literaturę

dotyczącą regionu, a także... dostać nasz magazyn ODKRYJ

BESKID SĄDECKI. Punkty IT znajdziesz w Krynicy, Muszynie,

Rytrze, Piwnicznej-Zdroju, Starym Sączu i Nowym Sączu.

J – Jaworzyna Krynicka

To taki nasz Kasprowy Wierch! Nowoczesna kolej gondolowa

prowadzi na sam szczyt, a tam – moc atrakcji. Schronisko

PTTK, w którym można spróbować lokalnej kuchni lub zostać

na nocleg, aż 6 tras narciarskich o różnym stopniu trudności,

wyciąg szkoleniowy, snowpark i trasa slalomowa. Ale to jeszcze

nie wszystko! Są też dwie trasy rowerowe o łącznej długości

ponad 10 km, ścieżka przyrodniczo-edukacyjna „Na stoku

Jaworzyny”, liczne szlaki turystyczne i wspaniała panorama

Tatr oraz Beskidów. Musisz tam być!

K – Krynica-Zdrój

Miejscowość, którą trzeba zobaczyć. Uzdrowisko o bogatej historii.

Początki działalności uzdrowiskowej w Krynicy datuje

się już na przełom XVIII i XIX wieku. Dziś Krynica może pochwalić

się czterema pijalniami wód, bogatą ofertą zabiegów

rehabilitacyjnych, licznymi wydarzeniami kulturalnymi oraz

coroczną organizacją prestiżowego Forum Ekonomicznego.

Krynica to turystyczne serce Beskidu Sądeckiego, pasmo Jaworzyny

Krynickiej, liczne szlaki turystyczne, baza noclegowa

i gastronomiczna na najwyższym poziomie! Mógłbym wymieniać

jeszcze długo, ale tak naprawdę musisz zobaczyć to sam!

L – Leluchów

Niezwykle malownicza wieś tuż przy polsko-słowackiej granicy,

gdzie czas płynie jakby wolniej. Niegdyś zamieszkiwana

przez Łemków, dzisiaj o ich obecności przypomina urokliwa

cerkiew św. Dymitra (obecnie kościół filialny parafii w Muszynie).

W Leluchowie znajduje się również przejście graniczne.

W jego sąsiedztwie istnieje spory bazar, na którym swoje produkty

oferują zarówno polscy, jak i słowaccy sprzedawcy.

M – Muszyna

Zachwyca o każdej porze roku! Idealne miejsce do wypoczynku.

Miasteczko słynie także z wód mineralnych, których

można spróbować m.in. w całorocznych pijalniach „Antoni”,

„Milusia” oraz „Cechini”. O niezwykłej historii tego miejsca

świadczą górujące nad miastem ruiny zamku, które w 2020

zostaną poddane renowacji. Jedną z większych atrakcji regionu

jest turystyczno-rekreacyjny kompleks Zapopradzie, gdzie

znajdziemy całoroczną halę sportową (lodowisko, korty tenisowe,

wielofunkcyjne boisko) oraz otwarty miesiącach letnich

kompleks basenów z podgrzewaną wodą.

N – Niemcowa

Polana grzbietowa w Paśmie Radziejowej. Miejsce częstych

wędrówek turystów, gdyż właśnie tam żółty szlak z Piwnicznej

łączy się z czerwonym, Głównym Szlakiem Beskidzkim. Natomiast

niedaleko szczytu, na polanie Trześniowy Groń znajduje

się niezwykłe schronisko turystyczne – chatka pod Niemcową,

niegdyś chatka studencka, obecnie w rękach prywatnych.

Warto zajrzeć tam na herbatę lub... noc (nocleg we własnym

śpiworze).

H – Hala Łabowska

Are you keen on ski-touring? If yes, this place will be worth

visiting. However, bear in mind that days in winter are shorter,

hence, it is a good idea to think about a night’s lodging. A tourist

shelter at Hala Łabowska was put into service in 1953 and

at present it offers 60 accomodation places.

I – Informacja Turystyczna

Tourist Information Center If you happen to visit the Beskid

Sądecki, remember that you are not alone! A chain of information

spots will provide you with professional advice on

what you should see and how to get there. At the Tourist Information

Centers you will equip yourself with maps, books

about our region and...our magazine ‘DISCOVER THE BE-

SKID SĄDECKI’. Tourist Information Centers are located in

Krynica-Zdrój, Muszyna, Rytro, Piwniczna-Zdrój, Stary Sącz

and Nowy Sącz.

J – Jaworzyna Krynicka

It is our local landmark. A state-of-the-art cableway will take

you to the top of the mountain and there various attractions

await you. There is a mountain shelter of Polish Tourist and

Sightseeing Society where you may taste regional dishes and

stay overnight. There are six ski pistes of varying difficulty, a

training ski lift, a snowpark and a slalom route. Cycling lovers

will find there 10 kilometers of cycling routes, an educational

path ‘On the Slope of Jaworzyna Krynicka’, numerous tourist

trails and a magnificent panorama of the Beskids and the Tatra

Mountains. You have to be there!

K – Krynica Zdrój

It is a must-see place, a spa with a rich history which dates

back to the turn of 18th and 19th centuries. At present, Krynica

can boast of four mineral water pump rooms, a wide range

of healing treatments, numerous cultural events and annually

organized Economic Forum. It is a tourist heart of the Beskid

Sądecki, the range of Jaworzyna Krynicka, numerous tourist

trails, accommodation facilities and food spots at the highest

level. The list of the attractions is really long but anyway you

need to see it for yourself!

L – Leluchów

It is a picturesque village near the Polish and Slovak border

where it seems that time flies more slowly. It used to be dwelled

by Lemko people – a charming Orthodox church of Saint

Demetrius (currently the Greek Catholic Parish Church of

Saint Demetrius) reminds of their presence. Due to the fact

that there is a border crossing, you may find products sold by

Polish and Slovak vendors at the local market.

M – Muszyna

It enchants in every season! It is an ideal place to rest and relax. The

town is famous for mineral waters which are available in mineral

water pump rooms ‘Antoni’, ‘Milusia’ or ‘Cechini’. Towering over

Muszyna, the ruins of the castle (they will undergo renovation in

2020) remind of an amazing history of this place. One of the biggest

attractions in Muszyna is Zapopradzie – a tourist and recreational

part of the town. We will find there all year round sports hall (an

ice-rink, tennis courts, a multifunctional playing fields) and swimming

pools with heated water which are open in summer months.

N – Niemcowa

It is a clearing in Radziejowa range. It is a popular place among

tourist as the yellow trail which leads from Piwniczna connects

there with the red one - the Main Beskid Trail. An amazing tourist

shelter ‘Hut below Niemcowa’ (it used to be a student hut, now it

is in private hands) is located nearby, on Trześniowy Groń clearing.

It is really worth dropping in for some tea or staying overnight

(you need to have your own sleeping bag).

O – Okopy Konfederatów Barskich nad Muszynką

To już nie lada historia! Chociaż z samych fortyfikacji nie

zachowało się zbyt wiele elementów, to ich obecność w Beskidach

świadczy o tym, jak ciekawą historię kryją te góry.

W miejscu obozu znajdują się tablice informacyjne przybliżające

historię tego miejsca.

P – Poprad (rzeka)

To właśnie Porad malowniczo rozdziela dwa główne pasma

Beskidu Sądeckiego (Jaworzyny Krynickiej i Radziejowej),

tworząc urokliwą dolinę. Źródło Popradu znajduje się w słowackich

Tatrach Wysokich, zaś swój bieg kończy w Starym

Sączu, wpadając do Dunajca. W przeszłości dolina Popradu

była ważnym traktem handlowym (towary spławiano rzeką),

o czym świadczą m.in. strzegące jej zamki w Muszynie i Rytrze.

R – Radziejowa

Najwyższy szczyt Beskidu Sądeckiego, 1266 m n.p.m. Należy

do Korony Gór Polski, a przez jej grzbiet przebiega Główny

Szlak Beskidzki. Dotrzeć tu można też szlakami narciarskimi.

Ze względu na zalesiony wierzchołek na szczycie wybudowano

wieżę widokową. Przez lata użytkowania jednak konstrukcja

wieży uległa wyeksploatowaniu, obecnie trwają prace przy budowie

nowego obiektu. A jest co stąd oglądać: panoramy na

Beskid Sądecki, Kotlinę Sądecką, Pieniny, Tatry.

S – Słotwiny Arena

To aż 10 tras zjazdowych o różnym stopniu trudności. A do

tego baza gastronomiczna, noclegowa oraz nowo otwarta

ścieżka w koronach drzew wraz z wieżą widokową. I to wszystko

w jednym miejscu!

T – Tor saneczkowy

Obecnie to już tylko historia, choć temat jego odbudowy co

jakiś czas powraca. Tor znajdował się na zboczach Góry Parkowej,

do użytku został oddany w 1929 r. Dwukrotnie gościł

mistrzostwa świata w saneczkarstwie (1958 i 1962 r.). Rozgrywano

na nim również mistrzostwa Europy seniorów (1935

r.). Aktualnie w okresie zimowym wykorzystywany jest tylko

niewielki odcinek dawnego toru, głównie w celach szkoleniowych.

U – Uhryń

Jeśli szukasz prawdziwej odskoczni od zabieganej codzienności

to tylko Uhryń! Urokliwa miejscowość w sercu Beskidu Sądeckiego

przez którą przebiega ścieżka przyrodnicza im. Adama

Stadnickiego, a pobliski potok Uhryń często odwiedzany

jest przez pasjonatów geologii z uwagi na ‘pstre łupki’. W roku

1957 został powołany do życia Rezerwat Przyrody Uhryń,

chroniący drzewostan bukowo - jodłowy, pozostałość Puszczy

Karpackiej.

W – Wierchomla Wielka oraz Wierchomla Mała

Jeśli szukasz prawdziwego odpoczynku z dala od zgiełku miasta,

to tylko tam! Dostęp do świetnych tras narciarskich, dobra

baza noclegowa, restauracje i liczne szlaki turystyczne, a to tylko

niektóre z atutów tego miejsca! Będąc w Wierchomli Małej,

warto wybrać się do schroniska Bacówka nad Wierchomlą

(około godzina marszu czarnym szlakiem).

Z – Zamki

Są dwa. Pierwszy znajduje się w Muszynie, a jego początki datowane

są na 1390 r. Miał pełnić rolę komory celnej, strzec granicy

oraz spławianych Popradem towarów. Drugi wznosi się

nad Rytrem. Zbudowany na przełomie XIII i XIV wieku. Jego

zadaniem była ochrona traktu handlowego, ale pełnił też funkcje

reprezentacyjne. Obecnie ruiny doczekały gruntownej renowacji,

mury podniesiono i zabezpieczono. Ze wzgórza zamkowego rozpościera

się wspaniały widok na dolinę Popradu.

O – Okopy Konfederatów Barskich nad Muszynką

Bar Confederation Trenches over Muszynka This is a piece of

history! Although there isn’t much left from the fortification itself,

their existence in the Beskid Sądecki constitute a testimony

of the rich past hidden in these mountains. You will come

across information boards which bring the history of the place

closer.

P – Poprad (rzeka)

The Poprad River The Poprad River constitutes a division line

between two main ranges of the Beskid Sądecki (Jaworzyna

Krynicka Range and Radziejowa Range) and creates a charming

valley. The spring of the Poprad River is in the High Tatra

Mountains and it terminates its course in Stary Sącz where it

flows into the Dunajec River. The Poprad River Valley used

to be an important trade route (goods were floated down the

river) as evidenced by castles in Muszyna and Rytro.

R – Radziejowa

Radziejowa is the highest mountain top in the Beskid Sądecki

(1,266 m). It belongs to the Crown of Polish Mountains and its

top is located on the Main Route of the Beskids. You may get

there using ski routes. Due to the fact that the top is forested,

a panoramic tower was built there. Unfortunately, it has been

closed due to a poor condition and, at present, a new one is

being erected as the view is really worth seeing - the panorama

of the Beskid Sądecki, Sądecka Basin, the Pieniny and the Tatra

Mountains

S – Słotwiny Arena

There are 10 slopes of varying difficulty. There is a restaurant and

other food spots, accommodation facilities and a newly opened

path in treetops with a panoramic tower. Everything in one place!

T – Tor saneczkowy

Luge Track. Currently the track is a thing of the past but the idea

of restoring it to its former glory comes back regularly. The track

used to be on the slope of Park Mountain and it was put into

service in 1929. European Luge Championships took place there

in 1935. Krynica-Zdrój also hosted Luge World Championships

in 1958 and 1962. Currently, a small section of the track is used in

winter time mainly for training purposes.

U – Uhryń

If you need to get away from it all, Uhryń is your spot! This charming

place in the heart of the Beskid Sądecki is a point on a nature

path of Adam Stadnicki. Uhryń stream which flows through the

village attracts geology enthusiasts because of speckled slate. In

1957 Uhryń Reserve was instituted – it protects beech and fir

stand which constitutes the remains of the Carpathian forest.

W – Wierchomla Wielka oraz Wierchomla Mała

Great Wierchomla and Small Wierchomla

As long as you seek a real rest far from the hustle and bustle of the

city, this is the place for you! Access to excellent ski slopes, great

accommodation facilities, restaurants and various tourist trails –

just to name a few benefits of this place. If you decide to stay in

Small Wierchomla, you should visit Bacówka over Wierchomla (a

tourist shelter) - you will reach this place after an hour walk along

the black trail.

Z – Zamki

Castles There are two of them. The first one is in Muszyna and it is dated

back to 1390. It was supposed to be a customs chamber and it was

supposed to guard the border and goods which were floated down the

Poprad River. The second castle towers over Rytro. It was erected at the

turn of 13th and 14th century. Apart from guarding the trade route, it

also had a representative role. The ruins of the castle have been completely

renovated, the walls have been raised and secured. You can admire

a magnificent view of the Poprad River Valley from the castle hill.

53

GMINA KRYNICA - W CENTRUM ZIMY / KRYNICA MUNICIPALITY - THE HEART OF WINTER

Pl/Eng

KRYNICA-ZDRÓJ

Nazywana „Perłą Polskich Uzdrowisk” to znany kurort

w Beskidzie Sądeckim tuż przy granicy ze Słowacją. Od 226

lat – uzdrowisko z największymi złożami wód mineralnych i

leczniczych, a od 20 lat bardzo dobra lokalizacja na aktywny

wypoczynek dla rodzin z dziećmi. Sześć stacji narciarskich z

przepustowością infrastruktury powyżej 32 tysięcy narciarzy

na godzinę, ponad 120 kilometrów szlaków turystycznych i

rowerowych potwierdza ten wybór. To tu odbywa się Forum

Ekonomiczne, Festiwal Biegowy, Festiwal im. Jana Kiepury

oraz Krynica Źródłem Kultury.

W Krynicy tworzył malarz, prymitywista - Nikifor, który

do dziś jest najczęściej podrabianym malarzem w Polsce. Od

144 lat w uzdrowisku gra najstarsza w Polsce Orkiestra Zdrojowa.

W roku 2019 została otwarta 50 metrowa wieża widokowa,

do której prowadzi ponad kilometrowa ścieżka w koronach

drzew z 15 edukacyjnymi przystankami.

KRYNICA-ZDRÓJ

It is called the Pearl of Polish Spas – a popular tourist resort

in the Beskid Sądecki close to the border with Slovakia. For

226 years it has been a spa with the biggest deposits of mineral

and healing waters. For 20 years it has served as a great location

for active rest for families with children. 6 ski stations with

capacity of 32,000 skiers per hour and over 120 km of tourist

and cycling trails are good reasons to choose Krynica-Zdój.

The town hosts such events as the Economic Forum, the Running

Festival, the Festival of Jan Kiepura and Krynica as the

Spring of Culture (concerts).

Krynica-Zdrój is also renowned for Nikifor, a Lemko naive

painter, who is the most often imitated artist in Poland. Spa

Orchester from Krynica-Zdrój, the oldest one in Poland, has

been performing here for 144 years. In 2019, a 50-meter-high

panoramic tower with a path in treetops (over 1 km long) was

put into use – the path is enriched with 15 educational stops.


Widok z Jaworzyny Krynickiej (1114 m n.p.m) na Dolinę potoku Kryniczanka i najwyższe szczyty Beskidu Niskiego zarówno po

stronie Polskiej (Lackowa, 997 m n.p.m.) jak i po stronie słowackiej (Busov, 1002 m n.p.m.). Szczyty widoczne pod słońcem.

The view from Jaworzyna Krynicka (1,114 m) over the valley of the Kryniczanka stream and the highest peaks of the Beskid Niski

(the Low Beskids) either on Polish (Lackowa, 997 m) or Slovak side (Busov, 1,002 m).



Obiektyw: Canon 24 mm f/4

Przysłona: f/16

Ogniskowa: 24 mm


ISO: 200

The techical details of the photo:


Lens: Canon 24 mm f/4

Aperture: f/16

Focal Length: 24 mm


ISO: 200

55

MAPY DOSTARCZA WYDAWNICTWO:

GMINA KRYNICA-ZDRÓJ - FOTOGENICZNE MIEJSCA / KRYNICA MUNICIPALITY - PHOTOGENIC PLACES

KOPCIOWA

SŁOTWINY

JAWORZYNA KRYNICKA

MOCHNACZKA NIŻNA

ULICA ŹRÓDLANA

ŻRÓDLANA STREET

DEPTAK KRYNICKI

THE PROMENADE

WZGÓRZA NAD TYLICZEM

THE HILLS OVER TYLICZ

CENTRUM KRYNICY-ZDROJU

THE CENTER OF KRYNICA-ZDRÓJ


57

KRYNICA-ZDRÓJ - CIEKAWOSTKI I NAJWIĘKSZE ATRAKCJE / INTERESTING FACTS AND THE BIGGEST ATTRACTIONS OF KRYNICA-ZDRÓJ

Spacer w Koronach Drzew z wieżą widokową

największa drewniana konstrukcja na świecie. Ponad kilometrowa

ścieżka edukacyjna zakończona 49,5 metrową wieżą

widokową.

The path in treetops with the Panoramic Tower

the biggest wooden construction in the world (the tower is 49.5

m high and the path is over 1km long).

Muzeum Zabawek

ponad 3000 eksponatów wzbudzające

zachwyt u każdego bez względu na wiek.

The Museum of Toys

over 3,000 exhibits which delight everybody

irrespective of age

Pl/Eng

Kolej Gondolowa na Jaworzynę Krynicką

w 8 minut 6-osobowe wagoniki osiągają wysokość 1114 m. n.p.m.

Jaworzyna Krynicka Cableway

six-person cars will take you at the height of 1,114 m in 8 minutes.

Muzeum Nikifora

Zbiór obrazów, pamiątek po Epifaniuszu Drowniaku

The Museum of Nikifor Krynicki

a collection of paintings and memorabilia of Epifaniusz Drowniak

CZY WIESZ, ŻE?

KRYNICKIE CIEKAWOSTKI

To tu w Krynicy powstała pierwsza w Polsce:

- rozlewnia wód mineralnych (1806 r.)

- Krynicka Orkiestra Zdrojowa (1875 r.)

- Mistrzostwa Świata w Hokeju na Lodzie (1931 r.)

- kolej linowo-terenowa na Górę Parkową (1937 r.)

- Mistrzostwa Świata w Saneczkarstwie (1958 i 1962 r.)

- najdłuższa kolej gondolowa na Jaworzynę (1997 r.)

- Spacer w Koronach Drzew (2019 r.)


DO YOU KNOW THAT...

INTERESTING FACTS:

These places were established

in Krynica-Zdrój as the first ones in Poland:

– the first mineral water bottling plant (1806)

– the Spa Orchestra of Krynica (1875)

– Ice Hockey World Championships (1931)

– the Funicular to Park Mountain (1937)

– FIL World Luge Championships (1958 and 1962)

– the longest cableway to Jaworzyna Krynicka (1997)

– the path in treetops (2019)

Deptak Krynicki

59

KRYNICA-ZDRÓJ - CIEKAWOSTKI I NAJWIĘKSZE ATRAKCJE / INTERESTING FACTS AND THE BIGGEST ATTRACTIONS OF KRYNICA-ZDRÓJ

Kolej linowo-terenowa na Górę Parkową

historyczne wagoniki wwożą turystów nieprzerwanie od 82 lat.

Na szczycie liczne atrakcje dla dzieci – Rajskie Ślizgawki, zjeżdżalnia

pontonowa, Park Linowy MAMUT.

The Funicular to Góra Parkowa (Park Mountain)

historic cars have been bringing tourists up for 82 years. At the

top you will find numerous attractions for children – Paradise

Slides, a pontoon slide, Mammoth Park Line.

Tężnia solankowa

A brine graduation tower

Przejażdżki saniami, dorożkami górskimi wśród lasów

i gór Sądeckiego

Sleigh rides, horse carriage ride in the surroundings

of mountains and forests of the Beskid Sądecki

Krynicki Park Linowy

9 tras o zróżnicowanym stopniu trudności i wysokości.

Krynica Line Park

9 routes of varying difficulty and height.

Escape Room

poznaj tajemnice 3 pokoi – Cube, Strefa 51, Tajemnica Faraona.

Escape Room

uncover the secret of 3 rooms – Cube, Strefa 51, the Secret of Pharaoh.

© MOSiR KRYNICA-ZDRÓJ

Całoroczne Lodowisko

A year-long ice-rink


61

61

KRYNICA-ZDRÓJ - TURYSTYKA ROWEROWA / CYCLING TOURISM

Turystyka rowerowa

w Krynicy-Zdrój

plany na 2020 rok

Rok 2020 stanie się przełomowy dla Krynicy-Zdroju w rozwoju

turystyki rowerowej.

Powstanie:

7 nowych, oznakowanych tras MTB o łącznej długości 100

kilometrów i łącznym przewyższeniu ponad 3100 metrów.

2 trasy enduro wiodące ze szczytu Góry Parkowej dla poszukujących

mocniejszych wrażeń

mobilny pumptrack, z którego na co dzień będzie można

korzystać w Parku Sportowym na Czarny Potoku a podczas

imprez rowerowych na krynickim deptaku.

Już dziś serdecznie zapraszamy 7 czerwca na krynicki deptak

wszystkich miłośników dwóch kółek, na uroczyste otwarcie

tras i sezonu rowerowego. O 15:00 odbędzie się finał

V edycji Krynickiego Rajdu Rowerowego z Krynicy Morskiej

do Krynicy-Zdroju.

Cycling tourism in Krynica-Zdrój

plans for 2020

2020 will be a crucial year for Krynica-Zdrój in the case of

cycling tourism:

7 marked MTB routes with a total length of 100 km and

a total elevation gain of 3,100 m,

2 enduro routes which will leads from the peak of Jaworzyna

Krynicka – the routes are ideal for thrill seekers,

a mobile pumptrack which will be available everyday

in Sports Park in Czarny Potok (a district of Krynica-Zdrój)

and during sports events at Deptak (the Promenade).

We would like to invite all enthusiasts of cycling to Deptak

in Krynica-Zdrój on 7th June as an opening ceremony of

a cycling season and routes will take place there. At 3 p.m.

the final of 5th edition of Krynicki Cycling Rally from

Krynica Morska to Krynica-Zdrój will take place.

Freepik.com / @anatoliy_gleb

63

INFORMACJA URZĘDU MIASTA W KRYNICY-ZDROJU

Tekst © Daniel Lisak

Foto © Konrad Rogoziński

Kalendarz ważniejszych wydarzeń

w Krynicy-Zdroju w 2020 roku

Lipiec

Festiwal Święto Dzieci Gór

Koncert pod Wieżą

Letni Festiwal Muzyczny

Hey Fest

Międzynarodowy Festiwal Tańca Ulicznego

Festiwal Folklorystyczny Świat pod Kyczerą

Sierpień

Ogólnopolski Dzień Ratownika Górskiego

Festiwal im. Jana Kiepury

Piknik na zakończenie wakacji

Wrzesień

Forum Ekonomiczne

Tauron Festiwal Biegowy

MTB Jaworzyna Krynicka

Październik

Hubertus Krynicki

Krynicka Jesień Muzyczna

Styczeń, luty

Krynica Źródłem Kultury – VI edycja

Zimowe Igrzyska Polonijne

Międzynarodowy Konkurs Gitarowy im. Czesława Droździewicza

Kwiecień

Santo Subito – gala Zespołu Śląsk z okazji Roku Jana Pawła II

Festiwal Muzyki Chrześcijańskiej

Maj

Krynicki Festiwal Majówkowy

Piknik Historyczny

Czerwiec

Mistrzostwa Polski Strongman w parach

Otwarcie sezonu rowerowego

Festiwal Teatrów Ulicznych

Bieg Virtuti – Militari

Cyklo Karpaty

Na zdjęciu:

Stary Dom Zdrojowy podczas 53. Festiwalu

im. Jana Kiepury w Krynicy-Zdroju

65

KRYNICA-ZDRÓJ - STACJE NARCIARSKIE / SKI STATIONS - SŁOTWINY ARENA

Orientuj się! Odległości od dolnej stacji

Get oriented! Distances from bottom station

Informacje praktyczne

Odległość od centrum Krynicy: 3 km

Komunikacja: Rafatex, Ski-Bus

Ilość wyciągów: 3

Ilość tras zjazdowych: 12

Długość tras zjazdowych: od 90 do 1650 m

Liczba miejsc parkingowych: 450

Practical information

The distance from the center of Krynica-Zdrój: 3 km

Public transport: Rafatex, Ski-Bus

The number of ski lifts: 3

The number of ski runs: 12

The length of ski runs: from 90 to 1650 m

The number of parking spaces: 450

Pl/Eng

Słotwiny Arena

najnowocześniejszy ośrodek narciarski w regionie

Słotwiny Arena to 12 tras zjazdowych o różnej skali trudności,

mierzących w sumie 10 km długości. Do dyspozycji miłośników

sportów zimowych oddaliśmy nowoczesne wyciągi,

w tym dwa krzesełkowe firmy Doppelmayr.

Na dzieci lub początkujących narciarzy czeka stok treningowy

z Kubusiowym Placem Zabaw. Tak, jak w poprzednich

sezonach, również w tym roku, będzie prowadzony darmowy

dowóz narciarzy z terenu Krynicy-Zdroju.

Na gości czeka nowoczesna wypożyczalnia, serwis z maszyną

Raichman i przechowalnia na 600 par nart.

Nad ośrodkiem góruje pierwsza w Polsce unikatowa Wieża

widokowa, jej wysokość to 49,5 metra. Do Wieży prowadzi

specjalnie skonstruowana „drewniana ścieżka” wznosząca się

stopniowo, jej łączna długość wynosi 1030 metrów. Na trasie

zwiedzający mogą bliżej poznać okoliczną przyrodę oraz historię

regionu, dzięki specjalnym instalacjom edukacyjnym.

Słotwiny Arena

the most State-of-the-Art Ski Station in the Region

There are 12 ski pistes of varied difficulty with a total length

of 10 km. Modern lifts (including two Doppelmayr chair lifts)

are available to winter sports enthusiasts.

A training slope ‘Playground of Kubuś, the Teddy Bear’

awaits children and beginners.

This year, as in the previous seasons, a free-of-charge

transport service will be available to skiers and snowboarders

within an area of Krynica-Zdrój.

A modern rental, a service spot with a Raichman machine

and a ski storage for 600 pairs of skis are at our guests’ disposal.

The first in Poland, unique panoramic tower with the height

of 49.5m towers over the ski station. A specially constructed

wooden path (1030 m long), which gradually rises from

the ground, leads to the tower. Visitors may get acquainted

with local nature and the history of the region thanks to special

education stops.

67

KULINARNE INSPIRACJE - KARCZMA ŁEMKOWSKA KŁYNEC / CULINARY INSPIRATIONS - LEMKO REGIONAL RESTAURANT ‘KŁYNEC’

Łemkowskie smaki

miłość od pierwszego spróbowania

Lemko cuisine

love at first taste

Karczma Łemkowska „Kłynec” (integralna część Art Hotel Nikifor)

ul. Świdzińskiego 20, 33-380 Krynica Zdrój

tel. 18 473 67 17 (w sezonie warto zarezerwować stolik)

www.nikifor.pl

Pl/Eng

Już samo wejście po schodach prowadzi nas do niezwykłego

miejsca – drewniane rzeźby strzegą miejsca magicznego, ale

autentycznego. Gdy przekroczymy próg, czujemy, jak przenosimy

się w czasie… o 150 lat.

Właśnie tyle mają bale z rozebranych łemkowskich chat, z których

zbudowano karczmę.

Kelnerzy ubrani są w ręcznie haftowane bluzki ludowe – soroczki.

W tle rozbrzmiewa tradycyjna, łemkowska muzyka.

„Dobrze temu jest Jankowi, co się żeni przy łojcowi. Przy łojcowi

przy mateli ta mu serce rozweseli...”. Wszechobecne ikony

i rzeźby, blask świec i ciepło pieca, owcze skóry na ławach dają

niepowtarzalny klimat.

Potrawy inspirowane kuchnią łemkowską:

Łemkiwskij delikates – sezonowana, dojrzewająca konina podawana

w formie sałatki z oliwą truflową, redukcją sosu balsamicznego,

pomidorkami koktajlowymi i mozzarellą.

Łemkiwskij rarytas – spód z ciasta sodowego pieczonego na

blasze, grillowana konina, warzywa (m.in. pieczony burak,

kiszony ogórek), w towarzystwie sosu ostrego i czosnkowego,

przykryty grillowanym oscypkiem z żurawiną..

Wegetariańskie sarmalki – duże pierogi z ciasta sodowego

z warzywnym farszem wypiekane w piecu podawane z sosem

z pieczonych jarzyn.

To tylko niektóre z potraw polecanych przez szefa kuchni,

które zachwycą każdego konesera dobrego smaku.

Zapraszamy!

Solely going up the stairs leads us to a wonderful place –

wooden sculptures protect a magic but, at the same time,

authentic place. When we cross the threshold, we feel as if

we moved in time...150 years.

The wooden logs from Lemko hut out of which the regional

restaurant was built are exactly 150 years old.

Waiters are wearing hand-embroidered folk blouses called

‘soroczki’. In the background, you can hear traditional Lemko

music. Omnipresent icons and sculptures, candlelight, the

warmth of a stove and sheep’s skins on benches create unique

atmosphere.

Dishes inspired by Lemko cuisine:

Łemkiwskij delikates (Lemko delicacy) – seasonal maturing

horse meat served in a form of salad with truffle olive oil, balsamic

glaze, cherry tomatoes and mozzarella cheese.

Łemkiwskij rarytas (Lemko rarity) – soda pastry base baked

on a baking sheet, grilled horse meat, vegetables (roasted beetroot,

pickled cucumber) with spicy sauce and garlic sauce

covered with oscypek (grilled regional cheese made of sheep’s

milk) and cranberry.

Wegetariańskie sarmalki (Vegetarian sarmalki) – big dumplings

made of soda pastry filled with vegetable stuffing baked

in a stove served with sauce of roasted vegetables.

These are just a few of dishes recommended by our chef

which would delight every gourmet.

Be there with us!

69

REKLAMA / ADVERTISEMENT

KRYNICA-ZDRÓJ - STACJE NARCIARSKIE / SKI STATIONS - HENRYK-SKI / KOMPLEKS NARCIARSKI SLOTWINY

71

KRYNICA-ZDRÓJ - SNOWBOARD - FREERIDE

Tekst: © Marcin Kozieński

Foto: Archiwum autora

Chodź

Off we gona freeride!

freeriding!

Przygotował Marcin Kozieński – zawodnik World Freeride Qualifier Tour

Written by Marcin Kozieński – a World Freeride Qualifier Tour contestant

Pl/Eng

Kilka razy do roku z zdarza się, że po obfitych opadach śniegu

Jaworzyna Krynicka oferuje namiastkę jazdy poza trasami.

Grubość pokrywy śnieżnej przykrywa gałęzie, korzenie, niweluje

nierówności terenu. Czasami to pół metra świeżego puchu

na dobę, więc wytyczając kreski poza trasą jednego dnia,

następnego ślady są już niewidoczne. Gdy do tego dołożymy

temperaturę poniżej zera, słońce i... pewną dozę umiejętności

– doznamy stanu uniesienia nieporównywalnego z niczym.

Jaworzyna oferuje nam przynajmniej kilka tras freeridowych

o kącie nachylenia dochodzącym do 32 stopni (podobnie jak

czarna trasa nr 5) o długości około 1000 m oraz przewyższenia

około 250 m. Do tras dotrzeć można bezpośrednio ze szczytu,

od górnej stacji kolei gondolowej udając się w prawą stronę, w

kierunku Runku. Z każdej z tras docieramy bezpośrednio do

dna doliny bez potrzeby podchodzenia, więc jeśli chcemy się

wyjeździć, dobrym sposobem jest korzystanie z pomocy kolei

gondolowej.

Jeśli lubisz cięcie puchu po opadach, ale nie przepadasz za staniem

w kolejce do gondoli, preferujesz samotność z dala od

utartych tras, nie przeszkadza ci, że się trochę spocisz, lubisz

poczucie przygody i osiągnięcie szczytu z własnej woli po ty,

by z niego zjechać – chodź na freeride.

Jeśli chcemy odciąć się całkowicie, możemy dotrzeć na szczyt

z polany Izwor, ze Słotwin szlakiem niebieskim do Runku,

skręcając w stronę szczytu Jaworzyny szlakiem czerwonym lub

bezpośrednio drogą do schroniska, korzystając z nart backcountry,

splitboardu czy rakiet śnieżnych.

Niezbędny poziom doświadczenia:

Jeśli swobodnie dajesz sobie radę na trasach czarnych, poradzisz

sobie z jazdą i poza trasą. Resztę doświadczenia nabędziesz

z każdym kolejnym zjazdem. Strefy freeridowe

porośnięte są rzadko buczyną karpacką, dając możliwość wytyczania

szerokich promieni skrętu z prędkością dającą dużo

frajdy. Tego typu trasy służą dobrze jako trening w dalsze zakątki

gór.

Bezpieczeństwo:

Zarówno na trasach Beskidu Sądeckiego oraz poza nimi nie

występuje bezpośrednie zagrożenie lawinowe. Potrzebny będzie

plecak, w którym zmieścisz łopatkę, wodę, coś do przegryzienia,

telefon, zestaw pierwszej pomocy oraz warstwę cieplejszego

ubrania. Poza trasą nie ma ratowników, więc system

koleżeński jest obowiązkowy – nie trać kompana z zasięgu

wzroku. Przed wyjściem w teren sprawdź prognozę pogody na

najbliższe godziny.

W księgarniach również są dostępne książki o tematyce poruszania

się po śniegu, więc nie zapomnij odrobić zadania domowego

przed wyjściem na freeride.

A few times a year after heavy snowfall Jaworzyna Krynicka

offers a little taste of freeride. Snow cap covers branches, roots

and smoothes out roughness of the ground. Sometimes it is 50

centimeters of snow fluff a day so if we break a trail one day,

the next day our traces will not be visible any more. If we add

temperature below zero, the sun and...a bit of skills to it, we

will be incomparably elated.

Jaworzyna offers a few freeride runs with an inclination angle

close to 32 degrees (similar to the piste number 5) about 1,000

meters long and with an elevation gain of 250 meters. We can

get to the pistes directly from the upper station of Jaworzyna

Krynicka Cableway going right in the direction of Runek Mountain.

Every piste leads to the bottom of the valley so you do

not need to climb up the slope. If you really want to enjoy the

ride, just use the cableway.

If you like the sound of a snowboard cutting into snow cover,

but you do not feel like queueing and prefer solitude off the

beaten track. If you do not mind sweating a bit and you like the

sense of adventure. If you want to reach a top just to ride down

it - off you go freeriding!

If you want to cut off completely, you may get to the top of

Izwor clearing from Słotwiny along the blue trail towards Runek.

Then, you need to turn right in the direction of Jaworzyna

Krynicka along the red trail or directly along the road to the

tourist shelter using backcountry skis, a splitboard or snowshoes.

Essential experience level

As long as black routes do not pose any problems for you, you

will manage to freeride as well. Then, the more you ride, the

more experience you will gain. The fact that freeride areas are

scarcely grown with Carpathian beech will enable you to take

long-radius turns with speed you will definitely enjoy. Such

freeride runs constitute also a great warm-up before freeriding

in further parts of the mountains.

Safety:

There is no direct avalanche danger either on the slopes of the

Beskid Sądecki or outside them. Certainly you will need a backpack

with a shovel, water, some snacks, a phone, a first aid

kit and a change of warm clothes. You will not come across

mountain rescuers outside slopes, hence, you need to abide by

the buddy system – you should always have your companion

in sight. Before setting off, check the weather forecast.

Books on moving in the snow are available in bookshops so do

your homework before freeriding.

73

KRYNICA-ZDRÓJ - OBIEKTY NOCLEGOWE / ACCOMMODATION FACILITIES - „GO 2 KRYNICA”


PARTNER ARTYKUŁU

+48 18 472 33 46

+48 732 190 749

Pl/Eng

Go2Krynica!

Go2Krynica to nie tylko apartamenty do wynajęcia w Krynicy-

-Zdroju. Poznajmy się bliżej:

Go2Krynica to rodzinna inicjatywa, dzięki

której możemy udostępnić Wam 9 komfortowych

apartamentów w pięciu lokalizacjach.

Zadbaliśmy o każdy szczegół, bo

wiemy, jak ważny jest wypoczynek w miejscu,

gdzie niczego nie brakuje. Też kochamy

podróże i nowe miejsca!

Go2Krynica to dla nas źródło inspiracji

i ekologicznego stylu życia. Wyrazem tego są

m.in. apartamenty GAWRA i RYŚ, urządzone

w stylu eko-etno, z elementami nawiązującymi

do natury i tradycji tego miejsca. Znajdziecie

tu unikatowe grafiki zwierząt i elementy haftu

łemkowskiego.

Go2Krynica to w końcu idea „Respect, Protect,

Enjoy” odnosząca się do natury. Promujemy ją

w różnych naszych projektach, np. tworząc unikatowe

ekologiczne koszulki Go2Krynica

Clothing.

I Ty zainspiruj się Krynicą. Odwiedź nas!

Go2Krynica!

Go2Krynica is not only an apartment for rent in Krynica-

-Zdrój. Let’s get to know each other better:

Go2Krynica is a family initiative thanks to

which we are able to make 9 comfortable

apartments in 5 locations available to you.

We have taken care of every smallest detail

as we know how it is important to have everything

you need in a place where you want

to rest and relax. We also love travelling and

new places!

Go2Krynica is a source of inspiration and an

eco-friendly lifestyle. ‘GAWRA’ (a bear’s lair)

apartment and ‘RYŚ’ (a lynx) apartment are a

representation of our philosophy – they are

decorated in eco-ethnic style with elements

which refer to nature and the tradition of this

place. You will find here unique graphics of animals

and elements of Lemko embroidery.

Go2Krynica’s motto is ‘Respect, Protect, Enjoy’

which also refers to nature. We promote it in our various

projects, for instance, by creating unique T-shirts - Go2Krynica

Clothing.

Get inspired by Krynica-Zdrój too. Visit us!

Podoba Ci się to dzieło sztuki?

Ten i wiele innych, pięknych wzorów znajdziesz na www.fotoregiony.pl/obrazy

Foto-obrazy, plakaty, fototapety i inne nośniki

75

KRYNICA-ZDRÓJ - ATRAKCJE ZIMOWE / WINTER ATTRACTIONS - PKL GÓRA PARKOWA



Partner artykułu:

PKL GÓRA PARKOWA

Kolej linowo - terenowa

Cafe Parkowa

Park Światła

Kubusiowy Stok

Funicular

Cafe Parkowa

Park of Lights

Winnie the Pooh’s slope

www.pkl.pl

Pl/Eng

Góra Parkowa - Park Światła

Polskie Koleje Linowe zapraszają całe rodziny na Górę Parkową

w Krynicy-Zdroju. Przy górnej stacji kolei po raz kolejny

otwarto magiczny Park Światła. Blisko 100 tysięcy światełek

LED rozświetla szczyt Góry Parkowej położonej w sercu ponad

200-letniego Parku Zdrojowego.

Iluminacje witają gości już przy samym dojściu do dolnej stacji

kolei na Górę Parkową. Do Parku Światła prowadzi tu imponujących

rozmiarów świetlista brama, którą dostrzec można

niemalże z krynickiego Deptaku. Wygięte jakby od podmuchu

beskidzkiego wiatru, podświetlane drzewka wraz z kolorowymi,

rozświetlonymi schodami wprowadzają do bajkowej krainy,

do której zabiera nas najstarsza w Polsce kolej linowo-terenowa

na Górę Parkową.

Na szczycie pojawiają się świetlne, bogato zdobione krynickie

sanie z parą koni, inspirowane historycznymi fotografiami

Krynicy z lat 20. XX wieku i wielka pijałka – dzbanek

z wydłużonym dzióbkiem, specjalnie przystosowanym do picia

leczniczych wód mineralnych. Uzdrowisko słynie również

z urokliwych sadzawek i fontann, dlatego też w Parku Światła

nie mogło zabraknąć jednej z nich. Ponad 6-metrowa świetlna

fontanna, w której woda nigdy nie zamarza, to najnowsza iluminacja

wzbogacająca Park Światła. Jest również las iglastych

drzewek podkreślający parkowy charakter otoczenia.

Nowe dekoracje znakomicie korespondują z nawiązującymi

do tradycji sportów zimowych dobrze już znanymi postaciami

łyżwiarki figurowej i narciarza. Gwiazdkowa aranżacja

nie byłaby kompletna bez okazałej i starannie udekorowanej

choinki. Rosłe, 7-metrowe drzewo w odświętnej szacie stoi w

centralnym miejscu Cafe Parkowej na samym szczycie góry.

Nad głowami gości pijących pyszną kawę w Cafe Parkowa rozpościera

się klimatyczny 100-metrowy baldachim, stworzony

z 10 tysięcy energooszczędnych punktów świetlnych LED. Zimowego

nastroju dopełni ruchoma projekcja wirujących śnieżynek,

wyświetlana na elewacji budynku górnej stacji kolei.

Park Światła czynny jest codziennie, od godz.15:00

w godzinach pracy kolei, do końca lutego 2020. Wybierz się

i ty w podróż do magicznego Parku Światła na Górze Parkowej

najstarszą w Polsce koleją linowo-terenową.

Zapraszamy!

Góra Parkowa - the Park of Lights

Polish Line Railways (Polskie Koleje Linowe) invite whole families

to Góra Parkowa in Krynica-Zdrój. At the upper station

of the funicular, the magic Park of Lights has been opened

again. Nearly 100,000 LED lights illuminate the top of Góra

Parkowa which is located in the heart of almost 200-year-old

Spa Park (Park Zdrojowy).

The illuminations greet guests at the entryway to the down

station of Góra Parkowa Funicular. An impressive, luminous

gate, visible practically from the Promenade (Deptak Krynicki),

leads to the Park of Lights. Illuminated trees, a little bit

bent by the wind from the Beskids, and luminous stairs will

guide you to a fabulous land.

At the peak of Góra Parkowa there is an illuminated, encrusted

sleigh of Krynica with a pair of horses (the sleigh has been

inspired by photographs from Krynica-Zdrój taken in 1920s)

and a large jug with a prolonged spout specially accustomed

to drinking healing, mineral waters. The spa is also renown

for charming ponds and fountains that is why they should be

present in the Park of Lights as well. Over a 6-meter-high luminous

fountain in which water never freezes is the newest

illumination which enriches the Park of Lights. There is also a

forests of conifers which emphasise the vicinity of a park.

New decorations in a form of a figure skater and a skier correspond

to the tradition of winter sports. However, the composition

would not be complete without a splendid and nicely

decorated Christmas tree. A 7-meter high, festively decorated

tree is situated in the center of Park Cafe at the top of the mountain.

A 100-meter baldaquin made of 10,000 energy-efficient LED

light spots spreads over the heads of guests drinking coffee in

Park Cafe. A moving projection of spinning snowflakes shown

on the building of the funicular completes the winter look.

The Park of Lights is open everyday from 3 p.m. within the

opening times of the funicular until the end of February 2020.

Go yourself on a trip to the magic Park of Lights on Góra Parkowa

by the oldest funicular in Poland.

Be there with us!

Fot. © Adam Brzoza

77

KRYNICA-ZDRÓJ - INSPIRACJE KULINARNE / CULINARY INSPIRATIONS

© Domek w Dolinie

Wyjątkowa lokalizacja naszej restauracji „Domek w Dolinie”

sprawia, że nie sposób go ominąć. Położony tuż w sąsiedztwie

dolnej stacji kolei gondolowej, u podnóża Jaworzyny Krynickiej,

zaprasza zmarzniętych gości na smakowitą rozgrzewkę,

którą zapewnia znakomita kuchnia.

Restauracja „Domek w Dolinie” to eleganckie wnętrza,

pyszne dania serwowane à la carte i profesjonalna obsługa kelnerska.

Naszą specjalnością są przysmaki kuchni staropolskiej,

współczesnej oraz regionalnej. Polecamy również potrawy z

grilla, desery oraz szeroki wybór rzadko spotykanych win z

różnych zakątków świata.

Nasza restauracja posiada dwie sale (40 i 50 miejsc) doskonale

przystosowane do organizowania imprez okolicznościowych

(wesela, rocznice, komunie, obiady rodzinne, romantyczne

kolacje). Oryginalny wystrój i przyjemny kameralny

klimat stworzą niepowtarzalną atmosferę dla każdej uroczystości.

Profesjonalna obsługa i wytworne menu to gwarancja udanej

imprezy. Zapraszamy na rodzinne obiady, romantyczne

kolacje i spotkania okolicznościowe!

An exceptional location of our restaurant ‘Domek w Dolinie’

(‘House in the Valley) makes it impossible to miss it. Situated

in the vicinity of Jaworzyna Krynicka Cableway Down Station,

at the foot of Jaworzyna Krynicka Mountain, it invites guests

who are freezing cold for a delicious warm-up in the form of

excellent cuisine.

‘Domek w Dolinie’ restaurant means an elegant interior,

delicious meals served à la carte and professional service. Traditional,

regional and modern Polish dishes constitute our

speciality. We also recommend grilled dishes, desserts and a

wide choice of rare wines from various parts of the world.

Our restaurant has two rooms (the first one will hold 40

people and the second one 50 people) which are ideal for organizing

special events (weddings, anniversaries, communions,

family dinners, romantic dinners). An original decor and pleasant,

intimate vibe will create one of a kind atmosphere for

every celebration.

Professional service and sophisticated menu will be a guarantee

of a successful event. Join us for family or romantic

dinners and other celebrations.

79

ZIMOWE ODKRYCIA - TYLICZ / WINTER DISCOVERIES - TYLICZ


Zimowe odkrycia

Winter discoveries

Tylicz

T

Pl/Eng

Ta niewielka, wspaniale położona miejscowość na pograniczu

Beskidu Sądeckiego, Niskiego i Pogórza Popradzkiego

z roku na rok staje się coraz bardziej popularna. Dzięki niezwykłemu

klimatowi tylickie stacje narciarskie zaczynają naśnieżać

swoje stoki najwcześniej w całym regionie. Zdarza się, że już

w okolicach połowy listopada można tu szusować na nartach,

co w naszym klimacie jest fenomenem.

Przedsiębiorczy mieszkańcy doskonale potrafią wykorzystać

potencjał położenia Tylicza i jego walory naturalne. Co

roku powstają nowe, klimatyczne pensjonaty i restauracje,

wzbogacając region w coraz lepszą infrastrukturę turystyczną.

Powoli staje się on przytulną alternatywą dla sławnego kurortu,

jakim jest Krynica-Zdrój. Tylicz stawia na wypoczynek dla

rodzin z dziećmi, co widać na każdym kroku zarówno w ofercie

obiektów noclegowych, stacji narciarskich, jak i innych

atrakcji turystycznych.

This little village wonderfully located on the border of the

Beskid Sądecki, the Low Beskid and the Poprad Foothills is becoming

more and more popular year by year. Thanks to amazing

climate, ski stations in Tylicz are the ones which start to

snow their slopes the earliest in the whole region. It happens

that around the half of November you are able to go skiing

there which quite rare in our area.

Resourceful residents of Tylicz really do make use of its

location and natural values. Every year new, charming guesthouses

and restaurants are erected which enrich the region

in better and better infrastructure. The place is gradually becoming

a cosy alternative to Krynica-Zdrój which is a famous

spa. Tylicz prioritises leisure for the whole families and it is

visible at every step either in the case of accommodation, ski

stations or other tourist attractions.

81

MAPY DOSTARCZA WYDAWNICTWO:

TYLICZ - STACJE NARCIARSKIE / SKI STATIONS - MASTER-SKI

















83

TYLICZ - STACJE NARCIARSKIE / SKI STATIONS - TYLICZ.SKI



Fot © Materiały Tylicz.ski















Pl/Eng

Stacja Narciarska TYLICZ.ski dla całej rodziny.

Ośnieżone stoki, piękne krajobrazy i urozmaicone 6 km

tras. Już teraz wszystko to czeka na Ciebie i Twoich bliskich

w Stacji Narciarskiej TYLICZ.ski.

Początkującym oferujemy oddzielne polanki z wyciągiem

taśmowym oraz orczykiem szkoleniowym. Bawialnia „Leśna

Chatka”, Zimowy Plac Zabaw, tor snowtubingowy to miejsca

stworzone z myślą o naszych najmłodszych gościach.

Na Małym Stoku powyżej przytulnej gospody „Gościniec”

znajduje się kolej krzesełkowa oraz wyciąg orczykowy.

Szerokość oraz nachylenie stoku stwarzają świetne warunki

do doskonalenia swoich umiejętności narciarskich i snowboardowych.

Bardziej wymagających narciarzy zapraszamy na Główny

Stok obsługiwany przez drugą kolej krzesełkową. Obszerne

polany połączone nartostradami umożliwiają wiele różnych

zjazdów z górnej stacji.

Szkoła i przedszkole narciarskie, wypożyczalnie oraz kilka

punktów gastronomicznych oferujących regionalną kuchnię

to dodatkowe atuty stacji.

Zapraszamy do krainy rodzinnego szusowania!

Ski Station TYLICZ.ski for the whole family.

Slopes covered in snow, beautiful landscapes and 6 km of diversified

pistes – everything waits for you and your nearest

and dearest at Ski Station TYLICZ.ski.

We offer separate hills with a conveyor belt and a training ski

lift for beginners. ‘Forest Hut’ playing room, Winter Playground,

a snowtubing track – these are the places which have

been created especially for our youngest guests.

On the Small Slope above a cosy inn ‘Gościniec’ there is

a chair lift and a ski lift. The width and steepness of the slope

create perfect conditions to polish one’s skiing and snowboarding

skills.

We would like to invite more demanding skiers to the Main

Slope which is operated by another chair lift. Vast clearings

connected with ski pistes enable plenty of rides from the upper

station.

Ski Kindergarten and School, ski equipment rentals and a

few food spots which offer regional cuisine are additional

advantages of our Ski Station.

Join us in the land of family skiing!

85

TYLICZ -INSPIRACJE KULINARNE / CULINARY INSPIRATIONS - „FOLKÓWKA”

Pl/Eng

Restauracja Folkówka położona jest w samym rynku w Tyliczu

(5 km od Krynicy-Zdrój). Swoją nazwą i wystrojem

nawiązuje do folkloru i kultury ludowej Nadpopradzia

i Łemkowszczyzny.

Proponujemy tradycyjną polską kuchnię, pełną regionalnych

dań, ręcznie lepionych pierogów, chrupiących placków ziemniaczanych,

pstrąga z masłem ziołowym czy też tradycyjnego

kotleta schabowego lub podawanego z boczkiem i oscypkiem.

Folkówka jest przystosowana również dla dzieci – przygotowaliśmy

dla nich specjalne menu, salę zabaw i krzesełka dla

najmłodszych.

Rodzinna i domowa atmosfera, doświadczenie oraz miła

i profesjonalna obsługa sprawiają, że nasi Goście przybywają

do nas zarówno na codzienne obiady, jak i na rodzinne lub

firmowe imprezy.

Folkówka Restaurant is located on the main square in Tylicz

(5 kilometers from Krynica-Zdrój). Its name (Folkówka) and

decor are related to the folklore and folk culture of the lands

by the Poprad River and Lemkivshchyna.

We offer traditional Polish cuisine full of regional dishes, such

as: handmade pierogis, crispy potato pancakes, trout with herb

butter and traditional breaded pork chop served with bacon

and oscypek-cheese.

Folkówka is also children-friendly – we have prepared a special

menu and a playroom for them. For the youngest ones,

there are special chairs.

Family and home atmosphere, experience and kind and

professional service make our guests drop in both for everyday

dinners and family or company celebrations.

DOM AZALIA UL.PUŁASKIEGO 3B 33-383 TYLICZ 471 13 30 696 949 705 WWW.DOMAZALIA.PL KONTAKT@DOMAZALIA.PL

www.krynica.pl - e-informator o Krynicy

kontakt@krynica.pl tel. 728 876 976

RESTAURACJA FOLKÓWKA RYNEK 16A 33-383 TYLICZ TEL. 884 000 865 WWW.FOLKOWKA.PL

87

TYLICZ - ZIMOWE ATRAKCJE / WINTER ATTRACTIONS

PARTNER ARTYKUŁU

Tekst i foto © Domki w Lesie

Komplet atrakcji dla rodzin w jednym miejscu

A set of attractions in one place


Pl/Eng

Fot. © Wojciech Sowa

Tylicz - zawsze dobrze ale zimą najlepiej!ej!

Tylicz - always good but in winter time the best!

Tylicz to miejscowość położona na południu Beskidu Sądeckiego.

Latem – bogactwo lasów, ścieżek spacerowych i naturalnych

źródeł wód mineralnych. Zimą to głównie stacje narciarskie

i trasy narciarstwa biegowego, jakich w okolicy nie

brakuje. Znakomita baza do uprawiania tej dyscypliny – profesjonalne

wypożyczalnie sprzętu biegowego, serwis i systematycznie

utrzymywane tras biegowych sprawiają, że w Tyliczu z

roku na rok przybywa biegaczy.

Tylicz is a place located in the south of the Beskid Sądecki. In

summer – the richness of forests, walking trails and natural

mineral water springs. In winter – ski stations and a plethora

of cross-country skiing trails in the vicinity. Tylicz is an excellent

starting point to do this sport – professional equipment

rentals, service stations and regularly maintained trails attract

more and more cross country skiers.

W OSADZIE TURYSTYCZNEJ

„DOMKI W LESIE”

ZNAJDUJĄ SIĘ DODATKOWO:

Dwa drewniane place zabaw, a na nich m. in. domek

z pomostem i zjeżdżalnią, piaskownica, „kuchnia błotna”.

Jest też sala zabaw dla dzieci „Domkowe przedszkole”

(a w niej: książeczki dla dzieci, gry planszowe, drewniane

zabawki, klocki lego itp.)

ADDITIONALLY,

‘HUTS IN THE FOREST’

TOURIST SETTLEMENT OFFERS:

Additionally, there are two wooden playgrounds

(a house with a bridge and a slide, ‘mud kitchen’ sandpit)

in ‘Huts in the Forest’ Tourist Settlement. You will also

find there ‘Home Kindergarten’ with books for children,

board games, wooden toys and LEGO blocks etc.

„Sielska Polana” – sauna, balia z jacuzzi, altana i meble

wypoczynkowe

‘Idyllic Clearing’ – a sauna, a hot tub, an arbour

and a lounge suite

Szałas góralski

A highlander’s hut

Parking dla samochodów osobowych i autokarów

A car park for cars and coaches

Recepcja i biuro

A reception and an office

Altana i wiata przygotowane do organizacji imprez

i spotkań przy grillu

An arbour and a shed for various events

Trasa do narciarstwa biegowego z wypożyczalnią sprzętu

i serwisem TOKO

A cross country skiing trail with TOKO cross country

skiing rental and service station

Miejsce dla kamperów

RV campgrounds

Mofeta Tylicz (największa w Karpatach) – niezwykła

atrakcja przyrodnicza: naturalne wyziewy dwutlenku

węgla z wnętrza ziemi

Tylicz mofetta (the biggest one in the Carpathian

Mountains) – an amazing natural attraction (natural CO 2

exhalations from the Earth’s core)

Osada Turystyczna

Osada Turystyczna „Domki w Lesie” położona jest w odległości

6 km od centrum Krynicy-Zdroju, w malowniczej dolinie

w Tyliczu, w otulinie Popradzkiego Parku Krajobrazowego.

Domki otoczone są lasem, a bliskość tras biegowych i wysoki

standard mieszkalny to główne walory Osady.

Na terenie ośrodka znajdują się trasy o długości 2,5 i 4 km.

Więcej o tym piszemy na kolejnej stronie.

Działa tu również jedyna w regionie szkoła narciarska dla

biegaczy, a w szerokiej ofercie wypożyczalni znajdują buty

i narty także dla maluchów.

Szczegóły oferty: www.domkiwlesie.pl.

Tourist Settlement

‘Huts in the Forest’ (‘Domki w Lesie’) Tourist Settlement is

located 6 km from the center of Krynica-Zdrój, in a picturesque

valley in Tylicz, in the Poprad Landscape Park protection zone.

The huts are surrounded with trees and the vicinity of cross-country

skiing trails and a high standard are the main values of the

Settlement.

On the grounds of the Settlement, there are two trails: 2.5 km

and 4 km long. You will find out more about them on the next

page.

There is also the only in the region cross-country skiing school

and you will find necessary equipment, also for the youngest

ones, in a nearby rental.

Tuż przy Osadzie znajdują się dwa naturalne źródełka

wody mineralnej, ścieżka przyrodnicza oraz trasa questu

„Wyprawy odkrywców”.

Two natural mineral water springs, a nature trail and

‘Explorers’ Expedition’ quest trail

You will find essential details at www.domkiwlesie.pl.

89

TYLICZ - ZIMOWE ATRAKCJE / TYLICZ - WINTER ATTRACTIONS - DOMKI W LESIE

Trasy narciarstwa biegowego

W Tyliczu, na terenie Osady Turystycznej Domki w Lesie

znajdują się trasy o długości 2,5 i 4 km. Trasy te są przeznaczone

dla osób początkujących oraz średnio zaawansowanych.

Na uwagę zasługują regularnie ratrakowane trasy z założonym

śladem, parking dla samochodów osobowych i autokarów, nowoczesna

wypożyczalnia nart biegowych (marki Rossignol)

i serwis biegowy.

Cross-country skiing trails

In Tylicz, on the grounds of ‘Huts in the Forest’ Tourist Settlement

there are two trails: 2.5 km and 4 km long. They are dedicated

to beginners and intermediate skiers. It is worth mentioning

that the trails are regularly groomed with a trace. There

is a car park for cars and coaches, a modern rental of cross

country skis (Rossignol) and a cross country-skiing service.

Trasa narciarstwa biegowego w Osadzie Turystycznej

Atrakcje dla dzieci

Osada Turystyczna „Domki w Lesie” to miejsce przygotowane

z myślą o najmłodszych. Właściciele Osady prowadzą również

Akademię Kubusia Przedszkole Narciarskie, w którym

każdy młody narciarz przeżyje przygodę życia. Indywidualny

program nauczania opracowany przez trenerów narciarstwa

alpejskiego i zaangażowanie w rozwój każdego dziecka sprawiły,

że Akademia Kubusia jest znakomitą ofertą dla rodzin

z dziećmi.

Niewielkie zespoły i aż cztery poziomy zaawansowania pozwalają

na komfortową pracę z najmłodszymi, a rodzice zyskują

możliwość samodzielnej jazdy na pobliskich stokach.

Attractions for children

‘Huts in the Forest’ Tourist Settlement is a place designed

for the youngest. The owners of the Settlement also run ‘Kubuś

Academy’ Skiing Kindergarten where a young skier will

have an adventure of their life. An individual process of learning

designed by trainers of Alpine skiing and commitment to

the development of every child have made ‘Kubuś Academy’

an excellent offer for families with children.

Small teams and four levels of proficiency allow comfortable

and efficient work with children and parents have an opportunity

of skiing on nearby slopes.

Zajęcia w przedszkolu realizowane są według autorskiego

programu i składają się z następujących części:

1. Tematyczna rozgrzewka na śniegu

2. Szkolenie narciarskie

3. Gry i zabawy na śniegu

4. Codziennie mini lunch oraz przerwa na sok i owoce

5. Zawody narciarskie

6. Podsumowanie z nagrodami, medalami i dyplomami

Classes are organized according to a proprietary program

and consist of the following parts:

1. Thematic warm-up on snow

2. Skiing training

3. Games and recreation on snow

4. Mini lunch and a break for juice and fruit

5. Skiing competition

6. Summary with prizes, medals and diplomas

W trakcie zajęć każde dziecko otrzymuje ciepły posiłek (danie

obiadowe) i owoce, a na zakończenie każdego tygodnia – indeks

narciarza i medal ukończenia kursu z Kubusiem. Szczegółową

ofertę znajdą państwo na www.e-tylicz.pl.

During classes, every child gets a warm meal (a dinner dish)

and fruit. At the end of every week, children receive a skier’s

book and a medal for completing the course with Kubuś. You

will find a detailed offer at www.e-tylicz.pl.

Fot. © Wojciech Sowa

91

LIFESTYLE

Lifestyle - Tomasz P. Misztal - Podłączony do natury / Connected to nature

Podłączony

do

natury

Tomasz P. Misztal – praktyk

i miłośnik życia blisko natury.

Wykładowca Akademii Trenerów Mentalnych,

trener szkoleń z zakresu pracy z własnym potencjałem,

edukacji, animacji czasu wolnego

i kreatywnej pracy z grupami. Specjalista ds. turystyki

motywacyjnej incentive dla firm z bogatym doświadczeniem

zdobywanym na całym świecie. W pracy z różnymi

grupami szkoleniowymi wykorzystuje wiedzę z zakresu

badań nad pracą mózgu w neurodydaktyce, neuropsychologii

oraz neurobiologii.

Pl/Eng

Dzieciństwo w przepięknej Muszynie wspominam jako jeden

wielki kontakt z naturą: las, wspinaczka po drzewach, leśne

potoki i piękne polany pełne biedronek. W dzieciństwie moim

placem zabaw był muszyński las i łąka. Wspinaczka po drzewach,

wiewiórki, salta w siano, bieganie boso każdego dnia.

Natura jest mi bardzo bliska, wprowadza harmonię do każdej

sfery ludzkiego życia. Natura sanat – natura leczy. Zgadzam się

z tym zdecydowanie i z całego serca polecam jak najczęstsze

przebywanie na łonie natury. To też daje wolność, a wolność to

jedna z najważniejszych wartości mojego życia.

Czym staram się dzielić z innymi?

Miłością do natury, treningu ciała i umysłu oraz odwagą poznawania

siebie. Radością z zabawy i entuzjazmem – bo często

zapominamy, jak to jest po prostu dobrze się bawić, bez powodu,

bez nagrody. Świadomością tego, jak zarządzać energią

w sposób twórczy i jak budować dobre i zdrowe nawyki. Doświadczania

w pełni wszystkich uczuć, bez podziału na dobre

i złe. Od kilku lat organizuję cykliczne wyjazdy prozdrowotne

„Pozytywny weekend wellness”, na których staram się dzielić

z uczestnikami tym wszystkim. Chcę uczyć, że świadomość

jest pierwszym krokiem do jakiejkolwiek zmiany. Ważne,

by mieć odwagę poznać nie tylko swoje mocne, ale przede

wszystkim słabe strony.

Czym jest dla mnie sukces?

To bycie sobą w pełni, gdziekolwiek się jest. To przede wszystkim

nie stan posiadania, a bycia, wdzięczności, nie roszczeń.

Jeśli jesteś mistrzem w jakiejś dziedzinie, energia pieniędzy

i tak będzie płynąć. Czasem mylimy prawdziwy sukces z powodzeniem

finansowym. Dla mnie tym prawdziwym sukcesem

są autentyczne i wartościowe relacje z sobą i wszystkim,

co mnie otacza.

Ruch i natura to zdrowie!

Arystoteles powtarzał, że nic tak nie niszczy naszego organizmu,

jak długotrwała fizyczna bezczynność. Ruch jest lekarstwem

na wiele chorób. Spacer, marszobieg i gry sportowe

odprężają psychicznie. Wysiłek fizyczny, zwłaszcza na łonie

natury, uspokaja, ułatwia przyjrzenie się własnym kłopotom

z pewnego dystansu i pomaga odkryć, że drażnią nas mało

ważne sprawy. Jako trener i jednocześnie organizator wyjazdów

wellness widzę, że obecnie jest bardzo silne zapotrzebowanie

na kontakt z naturą. Ludzie zwalniają, ustalają na nowo

Connected

to

nature

Tomasz P. Misztal – an enthusiast of

life close to nature.

A lecturer at the Academy of Mental Couches, a coach

in the field of working with your own potential, education,

free time animation and creative work with groups.

An expert with rich experience on incentive tourism. In

his work, he uses knowledge of research on the function

of the brain in neurodidactics, neuropsychology and

neurobiology.

I recall my childhood in the beautiful town of Muszyna as one

great contact with nature: a forest, climbing trees, forest streams,

beautiful meadows full of ladybirds and running barefoot

every day.

Nature is close to me, it introduces harmony to every sphere

of our life. Natura sanat – nature heals. I wholeheartedly agree

with this statement and recommend being in the bosom of nature

as often as possible. It gives us freedom, and freedom is

one of the most important values in my life.

What do I share with others?

My love of nature, a training of body and mind and courage to

get to know yourself. Joy drawn from fun and enthusiasm as

we tend to forget that that it is good just to have fun, without a

reason, without a prize. Knowledge how to manage your energy

in a creative way and how to create good and healthy habits.

Experiencing all feelings without a division into good and bad

ones. For a few years, I have been organizing cyclical, health-

-promoting weekends ‘Positive Wellness Weekend’ where I try

to share this knowledge with participants. I want to teach that

awareness is the first step to any kind of change. It is essential

to have courage to get to know not only your strengths but also

weaknesses.

What is success to you?

Being yourself completely wherever you are. It is not what you

have, but what you are. It is gratitude not demands. If you have

mastered some field, the energy of money will flow anyway.

To me, authentic and valuable relations with myself and everything

around me constitute genuine success.

Movement and nature equals health!

Aristotle repeated that long-lasting, physical inactivity destroys

our organism. Movement heals various diseases. Walks,

fartlek and sports games mentally relax. Physical effort, especially

in the bosom of nature, calms down, allows to look at our

problems from the distance and helps to discover that we get

annoyed by unimportant matters. As a coach and, at the same

time, an organiser of wellness trips I can see that people long

for contact with nature. They tend to slow down, establish their

priorities anew, regenerate, experience new, positive relations.

I believe that you need to observe your life closely, afresh and

with new energy. Inner peace is a result of living according to

true rules and values.

priorytety, regenerują się, doznają nowych pozytywnych relacji.

Wierzę, że codziennie należy przyglądać się swojemu życiu,

na nowo i ze świeżą energią. Spokój wewnętrzny jest efektem

życia zgodnego z prawdziwymi zasadami i wartościami.

Natura zmienia się cały czas – cykliczność i zmiany są piękną

metaforą życia.

Równowaga to nie stałość, a nieustanny ruch życia. Cały świat

jest w ciągłym ruchu. Ślimak, choć wydaje się być bardzo powolny,

z perspektywy kosmosu przemierza codziennie tysiące

kilometrów. Wiele stresów, niepokojów, a nawet wojen spowodowanych

jest nieumiejętnością i niechęcią uznania przez nas

faktu, że wszystko się zmienia. Aby żyć w równowadze, należy

te zmiany zaakceptować i odpowiadać na nie. Równowaga to

według mnie umiar, droga środka, świadomość siebie i zmian

zachodzących w nas samych i w środowisku. To także umiejętność

wyboru priorytetów w danym momencie życia, odważne

podążanie za intuicją i instynktem, nie udawanie i dopasowywania

się na siłę. Często słyszę wokół siebie dyskusje na temat

równowagi w życiu. Warto zwrócić uwagę na przyczyny zadawania

pytań o nią, bo jeśli ktoś szuka definicji równowagi, to

najlepszy dowód na to, że jeszcze jej nie osiągnął. Zamiast żyć

w równowadze i harmonii jesteśmy coraz bardziej zabiegani,

zmęczeni i depresyjni. Chorujemy na sukces, który mylimy

z perfekcjonizmem, pośpiechem oraz rażącą dysproporcją

między mieć a być. Najważniejsze to poznać siebie i tak skomponować

swoje aktywności, aby przynosiły oczekiwane rezultaty.

O holistycznym podejściu do rozwoju, dobrym życiu i treningu

mentalnym przeczytasz dużo więcej w majowym wydaniu

magazynu ODKRYJ BESKID SĄDECKI.

W urokliwej wsi Tylicz, nieco na uboczu pojawiły

się zaskakujące domy. Nietuzinkowe i nieoczywiste.

Ukryte w terenie, wtapiają się w otaczający

krajobraz.

Marzeniem właścicieli było stworzenie miejsca dla

gości, w którym odpoczywa się przez obcowanie z

naturą, urokliwymi widokami, w pięknej i komfortowej

architekturze.

Tu przyroda sama wchodzi do domu. To miejsce,

gdzie panuje życzliwa i swobodna atmosfera.

Jednym słowem miejsce, z którego nie chce się

wyjeżdżać i do którego chce się wracać.

In the charming village of Tylicz, surprising houses

have appeared. Extraordinary and non-obvious.

Hidden in the ground, they blend in with the surroundings.

The owners’ dream was to create a place in which

you do not have to do anything, where you rest by

communing with nature, spectacular views surrounded

by beautiful and comfortable architecture.

Here, nature itself comes into the house. This is

a place with friendly and casual atmosphere. In

a word, this is a place which you do not want to

leave and where you want to come back.

Nature changes all the time – cyclicity and changes are a beautiful

metaphor of life.

Balance is not stability, but a constant movement of life. The

whole world is in constant movement.

The snail, although it seems to be very slow, travels thousands

of kilometers every day if we look at it from the perspective of

the universe. Stress, anxiety and even wars are caused because

we do not want to accept the fact that everything changes.

In order to find balance in our life, we need to accept these

changes and respond to them. According to me, balance is moderation,

the middle way, self-consciousness, the awareness of

changes which take place in us and our surroundings. It is also

an ability to choose priorities in a given moment of your life,

follow your intuition and instinct courageously. It is not pretending

and forcing yourself to do something. I often hear

discussions on balance in life – why do people ask questions

about it? If they do, it means they haven’t achieved it yet. Instead

of living in harmony and balance, we are busy, tired and

depressed. We suffer from success which we mistake for perfectionism,

haste and flagrant disproportion between having

and being. The most important thing is to get to know yourself

and choose such activities which would bring expected results.

You will read more about a holistic approach to development,

a good life, and a mental training in May issue of DISCOVER

THE BESKID SĄDECKI magazine

93

LIFESTYLE - TOMASZ HABDAS - GŁÓWNY SZLAK BESKIDZKI / THE MAIN BESKID TRAIL

LIFESTYLE

www.WSzczytowejFormie.pl /WSzczytowejFormie /WSzczytowejFormie

Pl/Eng

Tomasz Habdas - ekonomista, promotor Turystyki Górskiej,

właściciel firmy Liczby na Talerzu, doradca indywidualny.

Witajcie! Z tej strony Tomek Habdas. Część z was kojarzy zapewne

mnie z mediów społecznościowych. To tam stworzyłem

projekt „W Szczytowej Formie”, chcąc podzielić się ze światem

swoją pasją do gór.

Jak to się wszystko zaczęło?

Moja miłość do gór zrodziła się w dzieciństwie, gdy jako mały

chłopiec wraz z moim tatą zdobywaliśmy szczyty w Beskidzie

Żywieckim. Teraz odkryłem piękno wszystkich gór, niezależnie

czy to Beskidy, Tatry czy Alpy. Mimo iż mieszkam na co

dzień w Warszawie, staram się być w nich jak najczęściej.

Główny Szlak Beskidzki

W tym roku przeszedłem Główny Szlak Beskidzki i pragnę

podzielić się z wami moimi wrażeniami. Wraz z magazynem

ODKRYJ BESKID SĄDECKI przedstawimy w kolejnym wydaniu

przygotowania do tego, jakby nie było – ambitnego celu.

Zdobycie Głównego Szlaku Beskidzkiego zajęło mi 20 dni i

chociaż to ponad 500 km w nogach, czas ten wspominam bardzo

dobrze. Doświadczenie i wiedzę, którą nabyłem, chciałbym

przekazać innym. A więc do zobaczenia wiosną!

W kolejnym numerze magazynu Odkryj Beskid Sądecki

dowiecie się o:

o dokładnym przebiegu trasy,

o przygotowaniach fizycznych,

o tym, jak przetrwać w trudnych chwilach,

poznacie fragment GSB na odcinku w Beskidzie Sądeckim

(Krościenko – Krynica-Zdrój) wraz z komentarzem, na co

warto zwrócić uwagę, a co dziś zrobiłbym inaczej.

Tomasz Habdas – an economist, a promoter of mountain tourism,

the owner of Liczby na Talerzu (Numbers on a Plate)

company, a personal advisor.

Hello! My name is Tomek Habdas. Some of you may know me

from social media. I created my project ‘W Szczytowej Formie’

(‘In Peak Condition’) as I wanted to share my passion for mountains

with people.

How did everything start?

My love for mountains started in my childhood when I conquered

mountain peaks with my dad in the Żywiec Beskids. Now,

I have discovered the beauty of all mountains – it doesn’t matter

if they are the Beskids, the Tatras or the Alps. Despite the fact

that I live in Warsaw, I try to be in the mountains as often as

I can.

The Main Beskid Trail

This year, I have walked the Main Beskid Trail and I wish to

share my impressions with you. Together with DISCOVER

THE BESKID SĄDECKI we will present my preparation for

this, after all, ambitious aim. The trek took me 20 days and,

despite walking 500 km, I remember that time well. I would

like to share the experience and knowledge I have gained with

others. So see you in spring!

In the next issue of the magazine ‘Discover the Beskid Sądecki’

you will find:

an exact trail description,

physical preparation,

how to survive in difficult moments,

the part of the Main Beskid Trail in the Beskid Sądecki

(Krościenko – Krynica-Zdrój)altogether with my commentary

what to draw your attention to and what I would do

in a different way.

Przebieg Głównego Szlaku Beskidzkiego / The route of the Main Beskid Trail

95

BIZNES - WYNAJEM KRÓTKOTERMINOWY / BUSINESS - SHORT-TERM RENTAL

Tekst: © Michał Marek Szpak

Fot. © Konrad Rogozińsk

Short-term Rental

Wynajem

krótkoterminowy

Najem krótkoterminowy w miejscowościach turystycznych

Inwestowanie w apartamenty pod wynajem to ostatnio bardzo

popularna forma lokowania kapitału. Nic w tym dziwnego –

dobrze zarządzany apartament może przynieść zwrot kilkanaście

procent większy niż lokata bankowa.

Coraz więcej osób zamiast noclegu w hotelu lub pensjonacie

decyduje się na wynajęcie mieszkania.

Short-term Rental in Tourist Places

An investment in apartments for rent has become a very popular

form of investing our capital. No wonder – a well-managed

apartment may generate profit which would be a dozen or so

per cent higher than a bank deposit.

More and more people decide to rent an apartment, not

a room in a hotel or a guesthouse.

Fotografia obiektów i wnętrz

apartament już od 300 zł

zapytaj o szczegóły:

photogenium.pl

501-821-232

W najkorzystniejszej sytuacji są właściciele apartamentów położonych

w miejscowościach turystycznych. Tam można liczyć

na obłożenie ponad 200 dni w roku.

Jednak żeby najem był maksymalnie rentowny trzeba spełnić

kilka warunków:

Lokalizacja

Największym zainteresowaniem cieszą się mieszkania położone

blisko centrum i głównych atrakcji turystycznych. Mieszkania

zlokalizowane na obrzeżach w skali roku będą dużo rzadziej

wynajmowane.

Standard

Standard apartamentu jest tutaj bardzo istotny – im wyższy,

tym drożej można sprzedawać noclegi. Warto więc na etapie

remontu zaplanować, na jakim kliencie nam najbardziej zależy.

Klient z zasobniejszym portfelem jest w stanie zapłacić

więcej za luksusowy, dobrze wyposażony apartament. Oczywiście,

są też i tacy klienci, którzy nie zwracają uwagi na wysoki

standard. Dla nich priorytetem jest cena.

Wyposażenie

W zakres podstawowego wyposażenie apartamentu (oprócz

mebli) wchodzi: kuchnia z lodówką i mikrofalówka, TV z dostępem

kablówki, szybki internet. Dodatkowo można zainstalować

pralkę i zmywarkę. Nie możemy też zapomnieć o naczyniach,

żelazku, suszarce do włosów i drobnych kosmetykach

w łazience.

Promocja

Najwięcej turystów poszukuje noclegów przez internet. Bez

odpowiedniej promocji nie jesteśmy w stanie zapełnić obiektu.

Podstawą jest atrakcyjna strona internetowa z możliwością

rezerwacji oraz współpraca z firmami pośredniczącymi w wynajmie.

Obsługa

Apartamentem możemy zarządzać sami – wówczas to na naszych

barkach spoczywa cały proces rezerwacji, meldunku

klienta oraz sprzątania po gościach. Można też wszystko to

zlecić profesjonalnej firmie, która specjalizuje się w zarządzaniu

apartamentami. Za około 30% od wypracowanego zysku

zajmie się wszystkim, co jest związane z kompleksową obsługą

apartamentu.

Owners of apartments located in tourist spots are in the best

situation as you can count on a high vacancy rate there (over

200 days a year). However, to make rental the most profitable,

you need to fulfil certain conditions:

Location

The most desireable apartments are located close to the center

and main tourist attractions. The apartments situated on the

outskirts will not be rented as often.

Standard

The standard of an apartment is essential – the higher it is, the

more expensive the rent can be. As a consequence, when you

redecorate or renovate your apartment, it is a good idea to plan

at what kind of a customer you want to aim. A wealthier guest

will be able to pay more for a luxurious, well-equipped apartment.

Obviously, there are guests who do not pay attention to

a high standard as their priority is solely the price.

Equipment

Basic equipment in an apartment (apart from furniture) includes:

a kitchen with a fridge and a microwave oven, a TV

set with cable TV and fast broadband. Additionally, you may

supply a washing machine and a dishwasher. We cannot forget

about dishes, an iron, a hairdryer and basic cosmetics in a

bathroom.

Marketing

The majority of tourists look for accomodation via the Internet.

Without proper marketing, we are not able to have high

occupancy rate. An attractive website with a booking possibility

is a must. You also need to cooperate with booking services.

Service

We can manage our apartment on our own – if we do so, we

are responsible for the booking process, checking our guests

in and of course cleaning. We can also subcontract everything

to a company which specialises in the management of apartments.

For approximately 30% of our profit, such a company

will deal with everything connected with management of an

apartment.

Przedstawiona oferta cenowa ma charakter informacyjny, nie stanowi

oferty handlowej w rozumieniu Art.66 par.1 Kodeksu Cywilnego 97

GMINA MUSZYNA - ZIMOWA DOLINA / MUSZYNA DISTRICT - THE WINTER VALLEY

Pl/Eng

Muszyna. Miejscowość położona w widłach Rzeki Poprad,

potoku Muszynka i Szczawnik. Jej spisana historia sięga początków

XIII wieku. Świadectwem dziejów są ruiny zamku

górujące nad Muszyną, na wzgórzu zamkowym Baszta i Podzamkowy

Zespół Dworski.

Leżąc na szlaku handlowym prowadzącym do Węgier,

przez wieki była niemym świadkiem niejednokrotnie burzliwej

historii pogranicza. Dziś to miasteczko prężnie się rozwija,

inwestując w infrastrukturę turystyczną, rokrocznie przyciągając

coraz większe rzesze turystów. Największym walorem

Gminy Muszyna są jej bogactwa naturalne, od lasów, przez

rzeki po bogate złoża wód mineralnych. Na ich bazie właśnie

od dziesięcioleci Muszyna wyrobiła swoją uzdrowiskową renomę.

Dziesiątki kilometrów szlaków turystycznych, kilkanaście

ogrodów tematycznych i zabytki historii sprawiają, że

zainteresowania nawet najbardziej wymagających turystów

zostaną zaspokojone.

A zimą? To prawdziwa bajka. Sprawdźcie zresztą sami!

Muszyna. It is a town located in the fork of the Poprad

River, Muszynka and Szczawnik stream. Its recorded history

dates back to the beginning of 13th century. The ruins of the

castle which tower over Muszyna and castle boroughs are the

evidence of the past.

Due to the fact that Muszyna was situated on the trade route

which led to Hungary, it was a quiet witness of a repeatedly

turbulent history of the borderland. Nowadays, the town is developing

at frantic pace owing to various investments in tourist

infrastructure which attracts more and more tourists. Natural

resources – forests, rivers, rich deposits of mineral water –

constitute the biggest advantage of Muszyna Municipality. Because

of them, Muszyna has earned reputation of a spa. Tens of

kilometers of tourist trails, a dozen or so thematic gardens and

historic sites will satisfy even the most demanding tourists.

What about winter? In winter Muszyna is fabulous. See for

yourself!


PARTNER ARTYKUŁU:

MIASTO I GMINA

UZDROWISKOWA

MUSZYNA

Widok z przekaźnika na górze Malnik nad Muszyną (ok. 787 m n.p.m) o zachodzie słońca

na Dolinę Popradu, Beskid Sądecki, Lubovnianską Vrchovynę oraz Tatry Wysokie w tle.

The view from the transmitter on Malnik Mountain (about 787 m) over Muszyna at the sunset over the

Poprad River Valley, the Beskid Sądecki, Ľubovnianska vrchovina and the High Tatras in the distance.



Obiektyw: Canon 17-40 mm f/4

Przysłona: f/4

Ogniskowa: 40 mm


ISO: 100



Lens: Canon 17-40 mm f/4

Aperture: f/4

Focal Length: 40 mm


ISO: 100

99

MUSZYNA - NAJWIĘKSZE ZIMOWE ATRAKCJE / THE BIGGEST WINTER ATTRACTIONS


Szlak zabytkowych cerkwi

W gminie Muszyna znajdziemy 10 zabytkowych cerkwi,

w tym wpisaną na listę UNESCO cerkiew w Powroźniku.

The Orthodox Church Route

You will find 10 historic Orthodox churches including the

one in Powroźnik which is a UNESCO site in Muszyna

Municipality.

Lodowisko i hala sportowa

An ice-rink and a sports hall

Park Kultury i Dawnego Rzemiosła

The Park of Culture and Former Crafts

Fot. © Archiwum właściciela Ślizgostrady

Ślizgostrada

Ratrakowana trasa o długości 1900 m, idealna na sanki

i Trikke Skki.

Slideway

It is a groomed trail with a total length of 1900 m,

ideal for sleds and Trikke Skkis.

Pawilon Muzyczny

Kawiarnia z muzyką na żywo i cyklicznymi koncertami.

Położona w pięknym miejscu z panoramą widokową.

Music Pavillon

A cafe with live music and cyclical concerts located in a

beautiful place with a breathtaking panorama.

Widok z Góry Malnik nad Muszyną / A view from Malnik Mountain over Muszyna

101

MUSZYNA - ATRAKCJE TURYSTYCZNE - KULIGI / LODOWISKO. MUSZYNA - ATTRACTIONS - SLEIGH RIDES / ICE-RINK

Lodowisko w Muszynie

Ice-rink in Muszyna

Wielbicieli aktywnego wypoczynku

na świeżym powietrzu zapraszamy

na sztuczne lodowisko

przy Alei Zdrojowej w Muszynie.

Godziny ślizgawek (czas 1h):

10:15, 11:30, 12:45, 14:00, 15:15,

16:30, 17:45, 19:00.

We would like to invite all active

rest lovers to an ice-rink in Zdrojowa

Alley in Muszyna.

Tekst: Zuzanna Długosz

Slides (1h): 10:15, 11:30, 12:45,

14:00, 15:15, 16:30, 17:45, 19:00.

Saniami Sleigh Ride in

the Beskid Sądecki

przez Beskid


ul. Piłsudskiego 2

33-370 Muszyna

www.hans.com.pl

tel. +48 605 332 993

Fot. ©Konrad Rogoziński

Zima zima zima, pada pada śnieg… – któż nie pamięta tej

dziecięcej piosenki? Mamy wiele możliwości organizacji

czasu wolnego na świeżym powietrzu a jednym z nich są

kuligi.

Jingle bells, jingle bells, jingle all the way… – who does not

remember the lyrics to this song? Nowadays, we have plenty

of ways to organize our free time outside and one of them is

sleigh ride.

Widok na Muszynę z wieży widokowej na Zapopradziu

A view of Muszyna from the panoramic tower in Zapopradzie

Bez wątpienia jedną z najlepszych tras na kulig jest droga dojazdowa

z pętli w Szczawniku do Bacówki nad Wierchomlą.

Świetna szeroka droga wolna od ruchu samochodów wije

się malowniczo przez las. Na szczycie zaś czeka smakowicie

skwiercząca kiełbasa i aromatyczna herbata z bacówki. Na deser

– jedyne w swoim rodzaju zachody słońca nad Tatrami.

Undoubtedly, one of the best trails for a sleigh ride is the road

from Szczawnik to Bacówka over Wierchomla (a tourist shelter).

It is a great, wide road without any traffic which winds

picturesquely through the forest. At the top, delicious, roasted

sausages and aromatic tea from Bacówka await us. For dessert

– unique sunsets over the Tatra Mountains.

Warto też wybrać się na trasę wzdłuż Muszynki – być może

znaną już z letnich wycieczek rowerowych. Trasa z dala od

spalin, niemalże cały czas oświetlona, a co najważniejsze – z

kilkoma miejscami, gdzie można zapalić ognisko i… ulepić

bałwana.

Another good trail for a sleigh ride is along Muszynka stream

– you might have cycled there in summer. The trail is far

away from traffic, it is well-lit and, what is the most important,

there are a few spots with fire rings and places where you can

make...a snowman.

W czołówce tras polecanych na kuligi plasuje się również ta

prowadząca ze Złockiego na Jasieńczyk. Przebiega wzdłuż

szpaleru drzew i krzewinek, co niewątpliwie dodaje urokowi

przejażdżce. Za ujęciem wody znajduje się polanka, idealna na

ognisko. Stąd też niedaleko do sankostrady, więc chętni na szaloną

zabawę będą zachwyceni.

The trail from Złockie to Jasieńczyk is a leading one too. It goes

along a lane of trees and shrubs which adds to the charm of a

ride. When we go past a water intake, we will find there a small

clearing perfect for a bonfire. Winter craze lovers will be delighted

as there is a slideway nearby.

Na koniec warto polecić jeszcze trasę wśród Gór Leluchowskich,

która pozwoli odkrywać Dolinę Księcia Popradu. Zimową

przejażdżkę można rozpocząć na Majdanie, choć godny

uwagi jest też kierunek na rezerwat Hajnik. To wciąż mało

odkryte miejsce, jest więc spora szansa, że nasz kulig będzie

sympatycznie kameralny. Zmrożony na gałęziach drzew śnieg

z pewnością doda uroku całej wyprawie. A że o miejsce na

ognisko tu nietrudno, łatwo będzie się można rozgrzać.

Last but not least, the trail through the Leluchowskie Mountains

is worth recommending too. A sleigh ride there will help us

discover the Poprad River Valley. We may set out from Majdan

but going in the direction of Hajnik Reserve is also noteworthy.

The reserve is still not very popular so there is a chance that

our ride will be peaceful. Frozen snow on branches will add to

the charm of our ride. You will also come across several places

ideal to make a bonfire so warming up will be a piece of a cake.

Do zobaczenia na saniach. Do zobaczenia w Muszynie!

See you on a sleigh ride. See you in Muszyna!

Fot. ©Konrad Rogoziński

103

MUSZYNA - PARK KULTURY I DAWNEGO RZEMIOSŁA / MUSZYNA - THE PARK OF CULTURE AND FORMER CRAFTS

Fotografie: © Konrad Rogoziński

Tekst: Zuzanna Długosz

Park Kultury i Dawnego Rzemiosła

The Park of Culture

and Former Crafts

Pl/Eng

Gdy zabawa na świeżym powietrzu da już w kość, chłód

przemrozi lub znuży brak słonecznej pogody, miłą formą

spędzania czasu może okazać się odwiedzenie kilku obiektów

związanych z kulturą i sztuką w Muszynie.

Dwór Starostów i Dom Garncarza

Dwór powstał u schyłku Państwa Muszyńskiego, na przełomie

XVIII/XIX w. Był siedzibą starostów muszyńskich, którzy od

XIV w. zarządzali dobrami biskupstwa krakowskiego. Obecny

wygląd dworu jest efektem restauracji zrealizowanej pod

koniec XX w.

Obok dworu znajduje się zrekonstruowany i oddany do użytku

w 2017 r. Dom Garncarza. Odbywające się tutaj liczne zajęcia

dla dzieci i dorosłych związane z rzemiosłem i rękodziełem są

magnesem zarówno dla mieszkańców, jak i turystów. Kreatywne

warsztaty lepienia garnków i innych cudeniek z gliny może

stać się ciekawą alternatywą na mroźne, zimowe dni.

Muzeum Regionalne Państwa Muszyńskiego jest skarbnicą

historii regionu. Opowiada o wielokulturowości oraz średniowiecznych

początkach miasteczka. Obecna jego siedziba jest

doskonałą rekonstrukcją XVIII-wiecznego zajazdu.

Ile faktycznie ma lat obecny budynek?

Zachęcam do sprawdzenia w terenie!

When we are fed up with fun outside, it is freezing cold or

there is no sunshine, it would be a great idea to visit some

spots connected with culture and art in Muszyna.

The Manor of Starosts (Dom Starostów)

and the House of Potter

The Manor of Starosts was erected at the end of Muszyna State

at the turn of 18th and 19th century. It was the seat of starosts

of Muszyna who managed the lands of Cracow Bishops. The

Manor of Starosts was restored in the years 2014 and 2015.

Next to the Manor, there is the House of Potter which was

restored and put into service in 2017. Numerous workshops

connected with arts and crafts either for children and adults

attract both citizen and tourists. Creative pottery classes may

become an interesting alternative for winter days.

The Regional Museum of Muszyna State is a repository of the

region’s history. It tells a story of multiculturalism and the beginnings

of the town in the Middle Ages. Its present seat is a

perfect reconstruction of an eighteenth-century inn.

How old is the present edifice exactly?

See for yourself!

105

MUSZYNA / ATRAKCJE TURYSTYCZNE / WZGÓRZE ZAMKOWE BASZTA MUSZYNA / ATTRACTIONS / BASZTA CASTLE HILL

Fotografie i tekst: © Konrad Rogoziński

Wzgórze zamkowe Baszta

Baszta Castle Hill

Pl/Eng

Widok ze wzgórza zamkowego Baszta na Dolinę Popradu

to jedna z najlepszych i jednocześnie najłatwiej dostępnych

panoram widokowych w regionie.

Baszta Castle Hill is an easily accessible panoramic spot

from which you can admire one of the most impressive

views in the region.

By móc podziwiać widoki jak z powyższego obrazka, wystarczy

wdrapać się na wzgórze zamkowe górujące nad Doliną Popradu

w Muszynie. Polecam taką krótką wycieczkę zarówno za

dnia, jak i w nocy. Szczególna atmosfera panuje tu zimą: gdy

wszędzie leży śnieg odbijający światła miasta, dolina Popradu

na terenie Muszyny wygląda wybitnie urokliwie. Przy sprzyjającej

pogodzie piękne zdjęcia z zimowej wycieczki mamy

gwarantowane.

Jak dotrzeć?

Wzgórze zamkowe Baszta leży na wysokości 527 m n.p.m.

Znajduje się na zachodnim końcu długiego ramienia pasma

Koziejówki (636 m. n.p.m.). Widzimy je zarówno z Rynku,

z głównej ulicy Muszyny (ul. Piłsudskiego), jak i z Zapopradzia.

Z rynku to raptem kilometr, 20-25 minut spacerem

w zależności od tego, które podejście wybierzemy. A możliwości

mamy trzy:

In order to enjoy the landscape from the photography above,

you just need to climb up the castle hill which towers over the

Poprad River Valley. I strongly recommend such a short trip in

the daytime and by night. A special atmosphere prevails there

especially in winter when snow lies everywhere and reflects

the lights of the town – then the Poprad River Valley on the

grounds of Muszyna looks exceptionally charming. When the

weather is good, beautiful photos from a winter trip are guaranteed.

How to get there?

Baszta Castle Hill (527 m) is located at the western end of long

Koziejówka range (636 m). We can see it from the Square, from

the main street in Muszyna (Piłsudski Street) and from Zapopradzie

(the Land over the Poprad River). The distance from

the Square is only 1 km – it is a 20 to 25-minute walk depending

on the way we choose and we have three possibilities:

Choć Muszyna leży na pograniczu, a nie w sercu Beskidu Sądeckiego,

to widoki stąd są także zachwycające. Ze wzgórza

zamkowego widzimy Góry Leluchowskie należące już do oddzielnego

pasma – Pogórza Popradzkiego (pasmo w centrum

kadru). Zaś z prawej strony rozciąga się Kurcinska Magura,

która jest przedłużeniem Beskidu Sądeckiego po stronie słowackiej,

a który tam nazywany jest Lubownianską vrchoviną.

Although Muszyna is situated on the border, not in the heart,

of the Beskid Sądecki the views from here are breathtaking as

well. We may admire the Leluchowskie Mountains which are

a part of a separate range - the Poprad Foothills (the range in

the middle of the photo). Kručínska Magura, which spreads on

the right, is a continuation of the Beskid Sądecki on the Slovak

side and it is called there Ľubovnianska Vrchovina.

1. Ulicą Kity kierujemy się do mostu na Muszynce, po przekroczeniu

go skręcamy w prawo w spacerową ulicę Jasną, po

czym odbijamy w lewo, wchodząc już na kręte leśne ścieżki;

1. We go along Kita Street to the bridge over Muszynka stream.

After crossing the bridge, we turn right into a pedestrian

street - Jasna Street - and we turn left into winding, forest

paths.

2. Z rynku ulicą Dmowskiego idziemy w stronę obwodnicy

mijamy most na potoku Muzzynka, przecinamy ulicę Jasną

i kierujemy się w stronę pensjonatu „Jaga”, przy nim odbijamy

w lewo w las;

2. We go towards the bypass road along Dąbrowski Street,

we go past the bridge over the Muszynka Stream, cross Jasna

Street and we go in the direction of Jaga guesthouse. At the

guesthouse, we turn left into the forest.

3. ulicą Kity kierujemy się do mostu na Muszynce, po przekroczeniu

go skręcamy w prawo w spacerową ulicę Jasną, po

czym odbijamy w lewo, wchodząc już na kręte leśne ścieżki;

z rynku ulicą Dmowskiego idziemy w stronę obwodnicy,

mijamy most na potoku Muszynka, przecinamy ulicę Jasną

i kierujemy się w stronę pensjonatu Jaga, przy nim odbijam

w lewo w las;

3. By Zazamcze Street, over Szczawniczek stream, there is a

car park. We can safely leave there our car and go along the

main street in the direction of Żegiestów. After approximately

200 m, you need to turn left into forest paths. After a

10-minute walk, you will reach the place.

107

ŻEGIESTÓW-ZDRÓJ

SPA nad górską rzeką / SPA by the mountain river

Pl/Eng


Wiktor Cechini Medical & SPA to:

Malownicze położenie w Beskidzie Sądeckim nad Rzeką

Poprad w centralnej części Popradzkiego Parku

Krajobrazowego, na tzw. Łopacie Polskiej.

Cisza i spokój w otoczeniu gór i lasow oraz bogatych

w wody mineralne terenach.

Połączenie zabytkowych murów o bogatej historii

z nowoczesną architekturą.

Bogata baza zabiegowa oraz pijalnia wody mineralnej.

Zabiegi z zakresu: hydroterapii, balneoterapii, fizykoterapii,

inhalacji w grocie solnej i rehabilitacji ruchowej w basenie.

Masaże relaksacyjne, baza SPA z basenem z hydromasażem

i wiele innych zabiegów.

Wiktor Cechini Medical & SPA:

Has a picturesque location in the Beskid Sądecki over the

Poprad River in the central part of the Poprad Landscape

park, on ‘Łopata Polska’ (‘Polish Shovel’)

Provides peace and quiet in the vicinity of mountains,

forests and rich in mineral water areas.

Is a combination of historic walls with modern architecture

Provides a wide range of healing treatments and

a mineral water pump room.

Provides treatments in the area of hydrotherapy,

balneotherapy, physiotherapy, inhalations in a salt cave,

motor rehabilitation in a swimming pool, relaxing massage,

a spa area with a swimming pool with a hydromassage and

many more.

Wiktor Cechini Medical & SPA

Łopata Polska 24

33-370 Żegiestów-Zdrój

tel. +48 18 471 72 68 fax +48 18 471 72 51

www.wiktor.cechini.pl

rezerwacja@cechini.pl

109

GMINA PIWNICZNA - ZIMA NAD POPRADEM / PIWNICZNA MUNICIPALITY - WINTER BY THE POPRAD RIVER

PARTNER ARTYKUŁU:

URZĄD MIASTA I GMINY

PIWNICZNA-ZDRÓJ

Fot. © Wiktor Baron


Dron DJI PHANTOM 4 PRO

Przysłona: f/2.2

Ogniskowa: 5 mm


ISO: 100


Drone: DJI PHANTOM 4 PRO

Aperture: f/2.2

Focal Length: 5 mm


ISO: 100

111

PIWNICZNA-ZDRÓJ - TRADYCJA/KULTURA - CZARNI GÓRALE

TRADITIONS AND CULTURE - BLACK HIGHLANDERS

Tekst: Małgorzata Kotarba

Fot: © Emilia Buczek

Tradycja

i kulturaTraditions

and culture

Pl/Eng

Czarni górale z Piwnicznej

Przez lata nieco zapomniani, od lat 50. XX w. zyskują na popularności

zarówno wśród etnografów, jak i wśród lokalnej

społeczności. Dziś pamięć o czarnych góralach ma się dobrze,

a ich kultura jest pieczołowicie pielęgnowana przez mieszkańców

Piwnicznej-Zdrój.

Etnografia

Przez jednych badaczy zaliczani są do grupy górali nadpopradzkich,

przez innych – do górali sądeckich. Powszechnie

znani jako górale czarni – dla odróżnienia od górali białych,

od Łącka i Kamienicy. Nazwa wywodzi się od dominującego

ciemnego koloru sukna w tradycyjnym ubiorze. Ich odrębność

ukształtowało także środowisko naturalne, wpływy kulturowe

oraz naleciałości słowackie i węgierskie. Wszystko to znalazło

odzwierciedlenie w bogactwie tworzonego przez nich folkloru.

Budownictwo

Mimo silnego zróżnicowania góralszczyzny ościennej, górale

nadpopradzcy nie wytworzyli odrębnego budownictwa. Do

budowy chat wykorzystywano powszechnie dostępne drewno.

Chaty na ogół składały się z części mieszkalnej i budynku

gospodarczego. Charakterystyczne były też tzw. kurne chaty

(bez komina) – ostatnią tego typu jest dzisiaj chata Ludwiki

Nowakowej na Poczekaju w Paśmie Radziejowej. Pomieszczenia

wyposażone były skromnie w sprzęty przeważnie własnego

wyrobu. Wiele z nich dziś stanowi ekspozycję Muzeum Regionalnego

w Piwnicznej Zdroju.

Zajęcia

Życie czarnych górali wypełniały zajęcia gwarantujące przetrwanie

w trudnych, górskich warunkach. Zajmowali się więc

przede wszystkim rolnictwem, do uprawy ziemi używając

dość archaicznych narzędzi. Sezonowo wypasano woły i owce,

a w stadach dominowały owce o czarnym runie, skąd wzięła

się obecność czarnego sukna w ubiorze. Z udojonego mleka

wyrabiano m.in. ser i masło, ale nie – tak dziś powszechne

w całej góralszczyźnie – oscypki. Pozostałością pasterskiej

przeszłości w regionie jest dziś nazwa terenowa jednego

z przysiółków Piwnicznej – Kosarzyska (od „koszaru”, w którym

na noc zamykano owce).

Powszechnie uprawiano len, który był wykorzystywany do

produkcji oleju lnianego lub nici do tkania. Obrabiano również

wełnę. Ważnym zajęciem była eksploatacja lasu. U kowala

podkuwano, naprawiano narzędzia rolnicze, ale także... wyrywano

zęby. Do celów gospodarczych wykorzystywano Poprad.

Ubiór

Dominowała w nim skromność i prostota, co odzwierciedlało

warunki ekonomiczne u czarnych górali. Ubiór wykonany

był głównie z naturalnych, samodzielnie wyprodukowanych

surowców.

Mężczyzna zakładał brązowe lub czarne hołośnie (spodnie)

z sukna samodziałowego, ozdobione cienkim czerwonym lampasem.

Za okrycie wierzchnie służyła gunia (cucha, gurmanka)

– sukienna kurtka. Na głowie czarny kapelusz z czerwonym

sznurkiem, zimą – barania czapa. Na nogach wełniane

skarpety (onuce) i kierpce. W ręce – gięta jałowcowa laska,

tutaj zwana kulą (nie ciupaga!).

Dziewczęta najczęściej nosiły błękiciory – marszczone spódnice

z nadrukiem w drobne kwiatki, gospodynie – jednobarwne

spódnice, dołem obszyte wąską tasiemką. Pod spódnicę ubierały

dwie halki, na spódnicę zaś zakładały zapaskę (fartuch).

Zapinana na guziki katanka (kaftanik), noszony głównie przez

mężatki, zakładano na białą bluzkę lub tylko... kołnierzyk

i zarękawki, imitujące bluzkę. Nieodłącznym elementem kobiecego

stroju były czerwone korale, długość i wielkość których

mówiła o zamożności właścicielki. Na głowę zakładano

chusty ozdobne lub wełniane, zaś na nogach, podobnie jak

113

PIWNICZNA-ZDRÓJ - TRADYCJA/KULTURA - CZARNI GÓRALE

TRADITIONS AND CULTURE - BLACK HIGHLANDERS

PIWNICZNA-ZDRÓJ - HISTORIA - KURIERZY SĄDECCY / HISTORY - COURIERS ON SĄDECKI LAND TRAILS

mężczyźni, onuce lub wełniane skarpety i kierpce.

Zimą używano grubych wełnianych rękawic złożonych z palucha

i łapy, wyplatanych ręcznie na tzw. desce – specjalnie do

tego celu skonstruowanym prostym narzędziu. Rękawice takie

wykonywano aż do I wojny światowej. Obecnie ich wyplataniem

zajmuje się jeszcze Michał Nakielski z Piwnicznej i osoby,

które nabyły tę umiejętność podczas warsztatów z panem

Michałem.

Oryginalny strój został wyparty przez nowoczesny strój miejski.

To, co udało się odtworzyć, można zobaczyć w Muzeum

Regionalnym w Piwnicznej lub w trakcie występów zespołu

„Dolina Popradu”.

Gwara

Gwara górali piwniczańskich należy do dialektu małopolskiego

i stosunkowo mocno wyróżniała się od gwar sąsiadów.

Powstała z przemieszania kultury słownej Lachów sądeckich,

górali pienińskich, słowackiego Spisza i Łemków.

Gwara w dużej mierze ocalała dzięki zapisom pieśni i piosenek

pozyskiwanych podczas badań terenowych i śpiewów dawnych

mieszkańców Piwnicznej i okolicy. Obecnie językiem

Czarnych Górali posługują się Wanda Łomnicka-Dulak, Krystyna

Dulak- Kulej i Barbara Krężołek-Paluchowa ocalając go

od zapomnienia.

Muzyka

Była nieodłącznym elementem życia górali piwniczańskich.

Silnie zróżnicowana, tęsknota i liryka przeplata się w niej

z żywiołowością i żartobliwością. Etnografowie dopatrują się

w niej wpływów krakowsko-sądeckich, węgierskich i słowackich.

W skład typowej kapeli wchodziły skrzypce, basy, klarnet

i heligonka (podobna do akordeonu) – bardzo popularna w

regionie.

W 1965 r. powstał regionalny zespół „Dolina Popradu”, który

dość szybko zdobył zasłużone uznanie zarówno wśród

mieszkańców miasta, jak i turystów. Do dziś cieszy oko i ucho,

jednocześnie ocalając od zapomnienia muzyczną spuściznę

czarnych górali. Przyciąga swoją autentycznością, szczerością

i żywiołowością. Za swoją działalność wielokrotnie zespół był

wielokrotnie doceniany na ogólnopolskich festiwalach. Często

koncertuje podczas imprez lokalnych w Piwnicznej i okolicy,

warto więc wybrać się na koncert i dać się porwać urokowi

czarnogóralskiego folkloru.

Kurierzy na sądeckich szlakach

W czasie II wojny światowej w rejonie Piwnicznej przebiegały

najważniejsze szlaki partyzanckie i kuriersko-przerzutowy.

Te przez Kosarzyska i Eliaszówkę, były niezwykle ważnym

łącznikiem na linii Warszawa- Budapeszt.

Szlak przez Eliaszówkę i przełęcz Obidza był najczęściej

wybieranym miejscem przekraczania granicy, przez którą kurierzy

przeprowadzali żołnierzy i ludność żydowską.

W Piwnicznej w przysiółku Kosarzyska (stanica harcerska)

ruszamy pieszo główną drogą. Obok karczmy pod smrekiem

należy skręcić w lewo, w niebieski szlak i przejść potok Czercz.

Niebieskim szlakiem dochodzimy do granicy i zielonego

szlaku, by przez Świni Groń dotrzeć do Eliaszówki (1023 m

n.p.m.) - najwyższego szczytu Gór Lubowelskich. Stąd wiodły

ścieżki w kierunku Słowacji, do Starej Lubovni.

Z Eliaszówki zielonym szlakiem dotrzemy do Obidzy.

Z Obidzy schodzimy do Suchej Doliny, gdzie znajduje się

jedno z wielu miejsc upamiętniających kurierów, łączników

i przewodników oraz ludność udzielającą im schronienia -

głaz z tablicą.

Legendarni sądeccy kurierzy

Kurierzy Sądeccy byli wysokiej klasy żołnierzami. Za swoją

konspiracyjną działalność zapłacili niejednokrotnie wysoką

cenę - byli łapani przez Gestapo, torturowani, stracili życie

w obozach koncentracyjnych. Piwniczna w 1986 roku za

wysiłki włożone w walkę z okupantem została odznaczona

Krzyżem Walecznych.

Inne pomniki sądeckich kurierów:

Przy szkole w Łomnicy- Zdroju- pamięci żołnierzy 9. Kompanii

3. Batalionu 1. PSP- AK.

W Łomnicy- Zdroju- poświęcony 9. Kompanii 3. Batalionu

1 PSP- AK i mieszkańcom Łomnicy zamordowanym za

pomoc udzielaną partyzantom.

Na Rechmanówce- upamiętniający walkę 9 Kompanii

3 Batalionu 1 PSP - AK, śmierć dwóch partyzantów

i czwórki mieszkańców Rechmanówki.

Na Kosarzyskach- upamiętniający egzekucję 15

zakładników.

W okolicy Piwnicznej ukształtowało się kilkanaście głównych

tras przerzutowych m.in.

1. Nowy Sącz – Kosarzyska (Dolina Śmierci) – Eliaszówka

– Prešov – Kassa (Košice) – Budapeszt.

2. Nowy Sącz – Rytro – Kordowiec – Kosarzyska – Eliaszówka

– L‘ubovňa – Lipany –Veľký Šariš – Prešov – Kassa

(Košice) – Budapeszt.

3. Nowy Sącz – Jazowsko – Obidza – Szczawnica – Rozsnyo

(Rožňava) – Budapeszt.

Couriers on Sądecki Land Trails

During the Second World War the most important guerilla,

courier and smuggling trails went through Piwniczna and its

vicinity. The ones which led through Kosarzyska and Eliaszówka

were an extremely important link between Warsaw and

Budapest.

Couriers from Sądecki Land were caught several times for

their underground activity by Gestapo officers. They were also

tortured and very often they lost their life in concentration

camps. Piwniczna was honoured with the Cross of Valour in

1986 for their efforts put into the fight against the occupant

during the Second World War.

At present, courier trails line up with tourist trails. In order

to set off on one of them, you need to find the blue trail

which starts in Kosarzyska (a hamlet of Piwniczna-Zdrój). Going

along the trail, we will reach the border of Poland where it

connects with the green trail. From that point, the route leads

through Świni Groń (a clearing) to Eliaszówka (1023 m) – the

highest peak of the Lubowelskie Mountains. Courier trails led

this way in the direction of Slovakia.

From Eliaszówka the green trail leads to Obidza from which

you can descend to Sucha Dolina (Dry Valley). On the way,

there is a monument with a commemorative plaque – on of

many places which honours couriers, runners, guides and people

who sheltered them.

Other monuments on Sądecki Land Trails which commemorate

couriers:

In Łomnica-Zdroju (next to school) – the monument of

9th Company of 3rd Battalion of 1st Riflemen Regiment of

Podhale, the Home Army, and the citizens of Łomnica who

were murdered for helping partisans,

In Rechmanówka – the monument which commemorates

the fight of 9th Company of 3rd Battalion of 1st Riflemen

Regiment of Podhale, the Home Army in which 2 partisans

and 4 inhabitants laid their life,

In Kosarzyska – the monument which commemorates the

execution of 15 hostages.

There were dozen or so main smuggling trails in the vicinity

of Piwniczna such as:

1. Nowy Sącz – Kosarzyska (the Valley of Death) – Eliaszówka

– Prešov – Košice – Budapest;

2. Nowy Sącz – Rytro – Kordowiec – Kosarzyska – Eliaszówka

– Ľubovňa – Lipany – Veľký Šariš – Prešov – Košice –

Budapest;

3. Nowy Sącz – Jazowsko – Obidza – Szczawnica –Rožňava

– Budapest.

Eliaszówka / Eliaszówka mountain

fot. © Adam Olszowski

115

PIWNICZNA-ZDRÓJ - WODY MINERALNE . MINERAL WATERS

Tekst: © Paulina Jagiełło

Fot. © Teresa Ortyl

Piwniczna-Zdrój

kraina szczawami

płynąca Piwniczna Zdrój

the land of mineral waters

Pl/Eng

Woda to skarb, a urokliwa gmina Piwniczna-Zdrój ma go

pod dostatkiem. W Beskidzie Sądeckim, w pobliżu Pienin

i Tatr tryskają prosto ze skał kwaśne, gazowane wody mineralne.

Wody profilaktyczno-zdrowotne, które od dawna

przyciągają swoim niepowtarzalnym smakiem turystów.

Szczawy, oprócz wyjątkowego smaku, pełne są magnezu i wapnia

oraz potasu i wodorowęglanów, pomocnych w leczeniu

wielu schorzeń.

Water is a treasure and a charming municipality of Piwniczna-Zdrój

has plenty of it. In the Beskid Sądecki, in the vicinity

of the Pieniny Mountains and the Tatra Mountains, sour,

sparkling, mineral waters flow directly out of rocks. These

waters, which heal and prevent from various diseases, have

attracted tourists with their unique flavour for a long time.

Sorrels, apart from their exceptional taste, are full of magnesium,

calcium, potassium and bicarbonates which are helpful

in the treatment of many diseases.

„Piwniczanka” – naturalna woda mineralna z samej Piwnicznej-Zdrój.

Posiada idealne proporcje wapnia i magnezu

w proporcjach 2:1, co zapewnia lepsze przyswajanie minerałów.

Woda prawidłowo wpływa na metabolizm, czynność serca

i układu mięśniowego, przeciwdziała stresowi, zmęczeniu

i osłabieniu.

„Łomniczanka” i „Stefan” - prosto z Łomnicy-Zdroju - wskazane

przy przewlekłych zapaleniach przewodu pokarmowego

i zaparciach. „Pod Kicorem” nad potokiem Łomniczanka znajduje

się stylowa wiata, gdzie można usiąść i napić się wody.

Źródło„Stefan”wypływa

wprost ze skały, na końcu wsi

Łomnica.

„Julian” w Wierchomli -

woda idealna przy chorobach

wrzodowych, cukrzycy i kamicy

nerkowej.

„Wierchomlanka” z Wierchomli

- już samo ujęcie ma niezwykły

urok: drewniana wiata

z kamienną ścianą, na której

znajduje się rurka z dopływającą

wodą. Wskazania

zdrowotne: podobne jak przy

wodzie „Julian” i dodatkowo

pomaga w zwalczaniu anemii.

Woda podziemna z wypływu „Zdrój” w Wierchomli - wskazana

przy przewlekłych zapaleniach górnych dróg oddechowych,

przewodu pokarmowego czy zatruciu metalami.

Zapraszamy! To w gminie Piwniczna-Zdrój możesz bez

ograniczeń korzystać z dobrodziejstw matki natury.

‘Piwniczanka’ - natural mineral water from Piwniczna-Zdrój

itself. It has ideal proportions of calcium and magnesium in

2:1 ratio - it has an influence on a better intake of minerals.

This water has a positive impact on metabolism, cardiac and

muscle function. It prevents stress, fatigue and weakness.

‘Łomniczanka’ and ‘Stefan’ - straight from Łomnica-Zdrój.

It is recommended in the case of a chronic inflammation of

the digestive system and constipation. ‘Pod Kicorem’ over the

Łomniczanka stream a stylish shed is situated where you can

sit and drink some water. ‘Stefan’ spring flows directly out of

a rock at the end of Łomnica.

‘Julian’ in Wierchomla.

It is an ideal water if you

suffer from ulcers, diabetes

and nephrolithiasis.

‘Wierchomlanka’ from

Wierchomla. The water

intake has its charm:

a wooden shed with a stone

wall on which there is

a pipe with flowing water.

This water is recommended

in the same cases and

‘Julian’ and, additionally, it

helps to fight anemia.

Underground water ‘Zdrój’ from Wierchomla - it is recommended

in the case of upper respiratory infections, the digestive

system infections or heavy metal poisoning.

Join us! In Piwniczna-Zdrój municipality you can benefit

from the blessings of nature without any limitations.

117

GMINA PIWNICZNA / PIWNICZNA-ZDRÓJ MUNICIPALITY - WIERCHOMLA WIELKA I MAŁA

GMINA PIWNICZNA - OBIEKTY NOCLEGOWE / ACCOMMODATION

Wierchomla Wielka

i Mała

APARTAMENTY „DOBRANOCKA”

Po wszystkich aktywnościach zarówno zimą, jak i latem,

dobrze jest mieć gdzie odpocząć. Dlatego już dziś zapraszamy

do apartamentów „DobraNocka”, które sprawdzą się

jako baza na weekend, na wakacje lub ferie w gronie rodziny

i przyjaciół.

Doskonała lokalizacja – wśród gór, a jednocześnie względnie

blisko cywilizacji – pozwoli na udany wypoczynek.

Pl/Eng

Wierchomla to urokliwa połemkowska wioska,

która wcina się długą doliną potoku Wierchomlanka

w południowe grzbiety Pasma Jaworzyny Krynickiej.

Niegdyś nieco zapomniana, obecnie tętni miłym rytmem

turystycznego życia. Latem przyciąga bujnością

przyrody Popradzkiego Parku Krajobrazowego, zachęca

do wędrówek lokalnymi szlakami lub wycieczek rowerowych.

Czaruje historią i bogactwem kulturowym, bo do

1947 r. wioskę zamieszkiwali Łemkowie. Zimą natomiast

magnetyzuje gwarancją udanego białego szaleństwa na

Stacji Narciarskiej Wierchomla.

Wierchomla is a charming post-Lemko village which

stretches along Wierchomlanka stream and cuts into the

southern ridges of Jaworzyna Krynicka Range. It used

to be a little bit forgotten but now it’s teeming with life.

In summer tourists are attracted with lush nature of the

Poprad Landscape Park. Wierchomla also encourages to

hike or cycle on local trails. What is more, it enchants

with its history and cultural richness as it had been dwelled

by Lemko people until 1947. In winter it guarantees

great fun on the slopes of Wierchomla Ski Station.

‘DOBRANOCKA’ (‘GOODNIGHT’)

APARTMENTS

After an active day, either in winter or in summer, it is good

to have a place to rest and relax. That is why, we would like to

invite you to ‘Good Night’ Apartments which would serve as

an ideal base for a weekend or holidays with your family and

friends.

A great location – the apartments are surrounded by mountains

but still close to civilization – will allow us to have a great

rest.

Three comfortable and fully-equipped apartments with

bathrooms, kitchen and a dining room await our guests. They

are in a fenced, three-storey, detached house with a big, year-

-long terrace and independent entrances. There is also a garden

with a counter-current swimming pool, a playground

and a BBQ shed with a TV (watching your favourite TV programme

or a sports event from a swimming pool is precious).

An unguarded car park is at our guests disposal. The rooms

have balconies and you can admire beautiful views of the forest

and Wierchomlanka stream from them. If somebody thirsts

for civilization, they have access to the Internet and satellite

TV.

The apartments can hold up to 6 persons. If need be, there is

a possibility of adding a travel crib.

Spa

An intimate spa provides excellent regeneration and is a nice

attraction situated on the lowest floor of the building. A fireplace

and floor heating will make the place warm and cozy

even when it is freezing cold outside. A six-person jacuzzi with

hydromassage will relieve pain and stress. A Finnish sauna

bath will toughen up our organism, improve the condition of

our body, stimulate metabolism and cleanse our skin.

Additional services:

If you arrive late or you have decided to come spontaneously

and you have not managed to do the shopping, we will help

you with this via an application on our website and provide

your fridge with essentials.

In such a place, your night can be nothing else but good!

Be there with us!

Na gości czekają 3 komfortowe i w pełni wyposażone apartamenty

z łazienkami, kuchnią i jadalnią. Apartamenty

mieszczą się w ogrodzonym wolnostojącym 3-kondygnacyjnym

domu z dużym, całorocznym tarasem i niezależnymi

wejściami. Jest też ogród z basenem i przeciwprądem, placem

zabaw oraz altaną grillową z TV (oglądanie ulubionego

programu lub wydarzenia sportowego z basenu - bezcenne).

Obiekt zapewnia niestrzeżony parking. Pokoje z balkonami,

z pięknym widokiem na las i potok Wierchomlanka. Dla spragnionych

kontaktu z cywilizacją – sieć wifi i TV satelitarna.

Wyposażenie apartamentów obejmuje maksymalnie 6 osób.

W razie potrzeby istnieje możliwość dostawienia turystycznego

łóżeczka dla dziecka.

Spa

Dodatkowa, miłą atrakcją jest kameralne SPA znajdujące się

na najniższym poziomie naszych apartamentów. Kominek

i podgrzewana podłoga sprawią, że w największe mrozy będzie

tu ciepło i przytulnie. 6-osobowe jacuzzi z hydromasażem

rewelacyjnie zadziała przeciwbólowo, a dodatkowo zrelaksuje

i złagodzi stres. Kąpiel w 6-osobowej saunie fińskiej (suchej)

zahartuje i poprawi kondycję fizyczną organizmu, pobudzi

układ krążenia i przemianę materii, a skórę oczyści z toksyn.

Usługi dodatkowe:

Przyjeżdżasz późno albo zdecydowałeś się na wyjazd spontanicznie

i nie zdążyłeś zrobić zaopatrzenia przed wyjazdem?

U nas za pośrednictwem aplikacji na naszej stronie www masz

możliwość zamówienia pierwszego wyposażenia lodówki

w podstawowe produkty spożywcze.

W takim miejscu noc może być tylko dobra! Zapraszamy!

APARTAMENTY DOBRA.NOCKA

WIERCHOMLA WIELKA 106

33-350 PIWNICZNA

TEL. 795 795 106

DOBRA@NOCKA.COM.PL

WWW.APARTAMENTYDOBRANOCKA.PL

119

GMINA PIWNICZNA-ZDRÓJ - STACJE NARCIARSKIE / PIWNICZNA-ZDRÓJ MUNICIPALITY - SKI STATIONS - WIERCHOMLA MAŁA




Odległość od centrum Piwnicznej-Zdroju: 13 km

Komunikacja: Marpol






The distance from the center of Piwniczna-Zdrój: 13 km

Public transport: Marpol





www.wierchomla.com.pl

Wierchomla Mała 42

33-350 Piwniczna Zdrój

tel. (18) 414 31 30, (18) 414 31 31

121

Fot. © Archiwum SN Dwie Doliny

SZKOŁA NARCIARSKA DWIE DOLINY

Wierchomla Mała 21, 33-350 Piwniczna Zdrój

www.narty2doliny.pl

tel. 18 414 3270

Szkoła Narciarska Dwie Doliny – od 10 lat na

podium w Mistrzostwach Polski Instruktorów

i Szkół Narciarskich SITN/PZN. Pięciokrotni Mistrzowie

Polski Szkół Narciarskich.

Działamy na terenie stacji narciarskiej DWIE DOLINY. Naszą

szkołę tworzą miłośnicy i pasjonaci sportów zimowych, którzy

swoje wiedzę i doświadczenie corocznie przekazują setkom

narciarzy i snowboardzistów. Szkoła posiada licencję SITN/

PZN.

Oferta Szkoły Narciarskiej Dwie Doliny

Dysponujemy własnym stokiem szkoleniowym STONOGA.

Oferujemy zajęcia indywidualne i grupowe. Prowadzimy nauczanie

początkowe oraz doskonalenie jazdy dzieci, młodzieży

oraz dorosłych. Organizujemy kompleksowo zawody narciarskie

z elektronicznym pomiarem czasu.

Two Valleys Ski School – for 10 years on the podium

in National Championships of Instructors

and Ski Stations. Five-times Champions of Polish

Ski Schools.

We operate on the grounds of WIERCHOMLA SKI STATION.

Our school is created by winter sports enthusiasts who share

their knowledge and experience with hundreds of skiers and

snowboarders. The school has a certificate of SITN/PZN (the

Association of Ski Instructors and Coaches/Polish Ski Association).

Offer of Two Valleys Ski School

We possess our own training slope - STONOGA (pill bug). We

offer individual and group trainings. We have classes either for

beginners or advanced ones for children, adolescents and adults.

We also organize competitions with electronic timing system.

Kładziemy nacisk na doskonalenie techniki jazdy z elementami jazdy

sportowej na tyczkach i z elektronicznym pomiarem czasu. Po zajęciach

na stoku, uczestnicy biorą udział w wideo analizie a także warsztatach

ABC serwisu. Oprócz doskonalenia technik narciarskich, pragniemy

wypracować umiejętność współzawodnictwa wśród rówieśników, zaszczepić

sportowego ducha a także nauczyć naszych podopiecznych

współpracy w zespole.

Dzięki naszej ofercie Wasze dzieci przeżyją niezapomnianą przygodę

w przepięknym miejscu pod okiem mistrzowskiej kadry instruktorskiej

a Wy, rodzice, znajdziecie czas dla siebie.

We emphasise perfecting the technique of skiing with elements

of sports skiing between poles and also equipment maintenance.

Apart from improving skiing skills, we want to develop

a sense of competition, foster sportsmanship and teach

teamwork.

Thanks to our offer, your children will experience an adventure

of a lifetime in a magnificent place under supervision of our

expert instructors. And you, dear parents, will be able to find

some time for yourselves.

Wypożyczalnia


Ski Equipment Rental

Fot. Konrad Rogozinski

Zapewnij swoim pociechom fachową opiekę

– zyskaj czas dla siebie!

Oferta naszej Szkoły obejmuje Przedszkole Narciarskie WIERCHO-

ŁEK (5-7 lat) w którym dzieci przez zabawę nauczą się samodzielnej

i odpowiedzialnej jazdy na nartach. W trakcie przerw dzieci mogą odpocząć

pod nadzorem naszego animatora, który zadba o ich rozrywkę.

6-cio dniowa Szkółka Narciarska (8-14 lat) to propozycja dla

dzieci posiadających już umiejętności jazdy na nartach na

dwóch poziomach zaawansowania w formie bezpiecznych

i aktywnych zajęć.

JUNIORSKI SKI TEAM (9-14 lat) będzie idealnym wyborem dla dzieci

i młodzieży, które jeżdżą na nartach w stopniu średnim i zaawansowanym.


Provide an excellent care for your children

and gain some time for yourself!

Our School’s offer includes WIERCHOŁEK Ski Kindergarten (5-7

year-olds) where children will learn independent and responsible

skiing in an entertaining way. During breaks, children can rest supervised

by our animator who will take care of their entertainment.

6-day Ski School (8-14 year-olds) is our proposition for those children

who are already skilled at skiing at two levels of advancement

in the form of safe and active classes.

JUNIOR SKI TEAM (9-14 year-olds) will be an ideal choice for

children and adolescents who are at an intermediate or advanced

level.

Należymy do WINTERGROUP – polskiej grupy zrzeszające

najlepsze wypożyczalnie zlokalizowane w najpopularniejszych

resortach narciarskich w Polsce. Wypożyczalnia Dwie Doliny

zlokalizowana jest w samym centrum stacji narciarskiej

w Wierchomli tuż obok kas biletowych. Nasi klienci zawsze

mogą liczyć na fachowe porady oraz pomoc w doborze właściwego

sprzętu. Oferujemy Państwu dwa typy nart: TOP –

narty, podstawowe dla osób uczących się oraz doskonalących

swoje umiejętności oraz VIP – przeznaczone dla średnio, dobrze

i bardzo dobrze jeżdżących narciarzy.W ofercie ponad

500 kompletów nart i snowboardów w najpopularniejszych

kategoriach typy RACE, ALL MOUNTAIN, FREE RIDE, SKI

TOUR, KLASYK znanych światowych marek tj. MARKER –

VOLKL – DALBELLO, HEAD – TYROLIA, ATOMIC, SALO-

MON, ROSSIGNOL oraz BURTON. Możesz również wypożyczyć

kompletny strój narciarski.

SKI SHOP sklep z akcesoriami narciarskimi

Zapraszamy również do naszego sklepu zlokalizowanego w samym

centrum stacji narciarskiej w Wierchomli tuż obok kas

biletowych. Tutaj zaopatrzysz się w podstawowe akcesoria narciarskie

typu: kask, gogle, rękawice czy bielizna termoaktywna.

We belong to WINTERGROUP - a Polish group associating

the best rentals located in the most popular ski resorts in

Poland. Two Valleys rental is located in the center of Wierchomla

Ski Station next to ticket windows. Our customer can

always count on our professional advice and help with the

choice of proper equipment.

We offer two types of skis: TOP (for people who learn and

perfect their skills) and VIP (for intermediate and advanced

skiers). We also have 500 pairs of skis and snowboards in the

most popular categories (RACE, ALL MOUNTAIN, FREE

RIDE, SKI TOUR, CLASSIC) by famous brands (MARKER

– VOLKL – DALBELLO, HEAD – TYROLIA, ATOMIC, SA-

LOMON, ROSSIGNOL and BURTON). Ski outfits are also

available.

SKI SHOP with skiing accessories

Our shop is also located in the center of the ski station in

Wierchomla next to ticket windows. You can buy there skiing

and snowboarding accessories such as helmets, goggles, gloves

or thermoactive underwear.

123

KULTURA - FILMOWA SĄDECCZYZNA / CULTURE - FILM IN SĄDECKI LAND

© Joanna Gładysz

Filmowa

Sądecczyzna

Pl/Eng

Sądecka Perła Ekranu

Film

inSądecki Land

A działo się to w przepięknej wsi Kosarzyska

koło Piwnicznej, na granicy słowackiej.

I ta wieś właściwie ukształtowała mnie,

to znaczy ona ciągle jest we mnie(...).

Z tej wsi to mam w sobie to,

to się nazywa śleboda.

To jest wolność.

Wspomnienia o Danucie Szaflarskiej, wspaniałej aktorce

teatralnej i filmowej, są na ogół po brzegi wypełnione uśmiechem,

z wszelkimi jego odcieniami. Mimo spodziewanej stateczności

kojarzonej z wiekiem (zmarła niespełna 2 tygodnie

po 102. urodzinach), nieustannie zadziwiała swoich rozmówców

– dziennikarzy, bywalców autorskich spotkań czy zwykłych

przechodniów – serdecznym uśmiechem, pogodą ducha

i niespożytą energią. Skąd czerpała siły witalne? Jak to możliwe,

że mimo skomplikowanych i często tragicznych kolei losu,

nie przestawała pielęgnować apetytu na życie i przyjmować je

pełna wdzięczności za każdy dzień? Odpowiedzi na te pytania

znajdziemy w Kosarzyskach, kiedyś małej osadzie, dziś jednej

z dzielnic Piwnicznej-Zdrój.

Danusia Szaflarska1 przyszła na świat 6 lutego 1915 roku

jako drugie dziecko (starsza siostra Irenka zmarła w wieku

4 lat na szkarlatynę) rodziny nauczycieli, niosących kaganek

oświaty na małej wsi pod Piwniczną. Okres wczesnego dzieciństwa

wspominała jako pasmo bezkresnej szczęśliwości i dobrostanu,

wytyczany porami roku i nielubianym obowiązkiem

noszenia butów (od listopada do kwietnia). Wątek obuwniczy

raz jeszcze pojawił się w życiu kilkunastoletniej już Danusi,

która, rozpoczynając naukę w sądeckim Gimnazjum (a co za

tym idzie – przeprowadzając się na stancję do miasta), została

zmuszona do ciągłego noszenia butów. Oto nagle wiejskie

dziecko, żyjące zgodnie z rytmem natury, podporządkowane

rytuałom przeplatanym wiejska pobożnością, chłopską przebiegłością

i życiowym sprytem zostało przeniesione na wybrukowane

kostką ulicę w cieniu murowanych kamienic Nowego

Sącza. W dokumentalnym filmie Doroty Kędzierzawskiej Inny

świat (2012) opowiadając o nieustającej tęsknocie za szemrzącymi

potokami, łoskotem rzecznych kamieni, za łąkami i lasami,

Szaflarska wspominała to jako największą udrękę i koniec

szczęśliwego dzieciństwa.

(Danuta Szaflarska)

It happened in the beautiful village of Kosarzyska

close to Piwniczna, on the border with Slovakia.

And this village shaped me,

I mean, it is still inside me(...).

From the village I have ‘this’ inside me,

‘this’ is called ‘śleboda’.

This is freedom.

The Pearl of the Screen from Sądecki Land

Danuta Szaflarska’s memories, an excellent theater and film

actress, are mainly filled with all kinds of smile. Despite expected

staidness which should be associated with age (she passed

away less than 2 weeks after her 102nd birthday), she constantly

amazed her interlocutors – journalists, frequent visitors at

meetings with her or just regular passersby – with a kind smile,

serenity and a never-ceasing flow of energy.

Where did she draw energy from? How is it possible that

despite her complicated and often tragic life, she never ceased

to cherish an appetite for it and accepted her life as it was grateful

for every day? We will find answers to these questions in

Kosarzyska which used to be a small village and now it is a part

of Piwniczna-Zdrój.

Danusia Szaflarska1 was born on 6th February 1915 as the

second child (her older sister Irenka died of scarlet fever at

the age of 4) in a family of teachers who educated children

in a small village near Piwniczna-Zdrój. She recalled her early

childhood as a period of endless joy and well-being in line

with seasons and a sad duty of wearing shoes (from November

to April). The subject of shoes appeared for the second time

in the life of teenage Danusia when she started attending junior

secondary school in Nowy Sącz (she had to move there)

and was forced to wear shoes constantly. And there she was

– a child who was used to living in line with the rhythm of nature,

subordinated to rituals intertwined with rural piousness,

peasant cunning and life smartness – standing on a cobblestoned

street in the shadow of stone town houses of Nowy

Sącz. In a documentary by Dorota Kędzierzawska ‘The Other

World’ (2012), speaking about endless longing for babbling

streams, clattering of river stones, meadows and forests, Szaflarska

recalled the time of going to school in Nowy Sącz as

tornment and the end of joyous childhood.

Wyssany z mlekiem matki i wydeptany bosą stopą hart ducha

pozwolił Danusi zaadaptować się w miejskiej rzeczywistości

– bez problemów piąć się w szkolnej hierarchii i już jako

uczennica przejawiać aktorskie zapędy, debiutując w przedstawieniu

na scenie nowosądeckiego Sokoła. Po zdanej maturze

wybrała jednak praktyczne studia w Wyższej Szkole Handlowej

w Krakowie, które zmieniła (jak wiele rzeczy w swoim życiu)

pod wpływem chwili, impulsu, towarzyskiego spotkania

czy może jednak intuicji? Czas studiów w Państwowym Instytucie

Sztuki Teatralnej w Warszawie, z Hanką Bielicką i Jerzym

Duszyńskim, otworzył jej oczy na wielki świat, nie tylko

w przenośni. Motyw okulistyczny miał dalszy ciąg w scenicznych

zmaganiach Szaflarskiej – warunkowo zaliczyła pierwszy

rok studiów z adnotacją mistrza Aleksandra Zelwerowicza,

jakoby panna Szaflarska – jako przyszła adeptka sceny – miała

zbyt małe oczy.

Jej wzburzona absurdalnością

uwagi

reakcja (wydobyta z

dotychczas pokornego,

wręcz zahukanego

małomiasteczkowością

wnętrza)

wzbudziła zachwyt

u autora uwagi (notabene

dziekana uczelni),

a sama Danusia,

pouczona, jak uzyskać

należyty efekt

sceniczny („Otwieraj

szeroko oczy i zawsze

patrz pod światło”),

szczęśliwie otrzymała

promocję na kolejny

rok studiów i wyjątkową

promesę o właściwym

ulokowaniu

aktorskiego talentu.

Koniec pełnych

przygód beztroskich

studiów w stolicy

przeplatał się nieuchronnie

z dziejami

ukochanego kraju.

Szaflarska po udanym

dyplomie dostała angaż

w wileńskim Teatrze

na Pohulance

i tam zadebiutowała

we wrześniu 1939

roku, na chwilę przed

wkroczeniem Armii

Czerwonej. Wojenne

koleje losu Szaflarskiej

były tyle tragiczne,

co nieprawdopodobne.

We wrześniu

zginął jej ukochany Brat – żołnierz Wojska Polskiego, w dramatycznych

okolicznościach wróciła do Polski (pozostawiony

w Sączu dokument tożsamości piechotą dostarczony przez

matkę, czy przeprawa w towarzystwie niemieckich oficerów to

tylko kilka z zaskakujących przygód powrotu do kraju). Dalej

spontaniczny ślub i narodziny pierwszej córki, wegetacja

z malutkim dzieckiem w dramatycznych okolicznościach Powstania

Warszawskiego i próba odnalezienia się w powojennej

rzeczywistości, która, szczęśliwie dla Szaflarskiej, przyniosła

szansę na nowy etap w scenicznej działalności.

Leonard Buczkowski, słynny twórca przedwojennego kina,

wypatrzył Danusię na scenie jednego z krakowskich teatrów,

Fortitude, which ran in the family and was gained by walking

barefoot, allowed Danusia to settle in a new reality and

climb up the ladder at school. As a student, she displayed an

acting talent and she made her debut on stage in Nowy Sącz.

Having passed final exams, she chose practical studies at the

University of Business in Cracow which she changed (as many

things in her life) on the spur of the moment, due to an impulse,

a meeting or maybe intuition?

The time she spent at the State Institute of Theatre in Warsaw

with Hanka Bielicka and Jerzy Duszyński opened her eyes

to the world not only metaphorically. Later on, her eyes became

a significant element of her life as she barely passed the

first year of studies due to a remark which Master Aleksander

Zelwerowicz made. He claimed that Miss Szaflarska – an actress-to-be

– had too

little eyes. Her violent

reaction to this,

preposterous according

to her, remark

(which came out of

her humble and cowed

by provincialism

innerside) delighted

its author (who actually

was the dean of

the university). Danusia

received a valuable

piece of advice

how to act properly

on stage (‘Keep your

eyes wide open and

always look at the

light’), passed that

class and got an affirmation

that the

choice of her future

profession was the right

one.

The end of her

carefree adventures

at the university inevitably

intertwined

with the history of

her beloved country.

After Szaflarska

had graduated, she

was employed by the

Theater on Phulanka

in Vilnius and there

she made her debut

in 1939, just before

the Red Army entered

the city.

Szaflarska’s life

during the war years

was both tragic and improbable. In September, her brother, a

soldier of the Polish Army, went missing. She came back to

Poland under dramatic circumstances (her identity document,

which had been left in Nowy Sącz, was delivered by her mother

who got to Vilnius on foot or she had to travel with German officers

- these are just examples of her surprising adventures on

the way home). Later on, she got married spontaneously, gave

birth to her first daughter, led a bare existence with a small

child under tragic circumstances of the Warsaw Uprising and

attempted to live in the post-war reality which, happily for Szaflarska,

brought a chance for a new stage in her acting career.

Leonard Buczkowski, a famous pre-war filmmaker, spotted

125

KULTURA - FILMOWA SĄDECCZYZNA / CULTURE - MOVIE SĄDECKIE REGION

w którym dostała angaż po wojnie, co spowodowało, iż kariera

nabrała oczekiwanego tempa. Jej główna rola w pierwszym powojennym

filmie polskim (Zakazane piosenki), pojawienie się

na okładce pierwszego numeru czasopisma „Film” nie dość,

że rozpoczęły kolejny rozdział w zawodowym życiu, to przede

wszystkim zapisały na kartach historii polskiego kina. Szaflarska

zyskała rozpoznawalność, którą potwierdziła udziałem

w kolejnym filmie Skarb. Niestety, mimo wielkiego entrée, kino

polskie na długie lata zrezygnowało z niej, angażując jedynie

w epizody bądź drugie plany.

Szaflarska nie rozpaczała za

przedwcześnie odebraną szansą

– pozostał jej teatr i była mu

wierna właściwie aż do końca

swoich dni, pozostając bodaj

najdłużej na świecie aktywną

zawodowo aktorką.

Szczęśliwie dla świata

kina na nowo odkryła ją dla

szerszej publiczności Dorota

Kędzierzawska. Reżyserka

zaangażowała Szaflarską do

epizodu w jednym ze swoich

pierwszych filmów (Diabły,

diabły, 1991), zapraszając do

realizacji w roli Wiedźmy i od

tej pory ich współpraca była

nierozerwalna. Aż do Pora

umierać (2007) – wspaniałego

filmowego monodramu,

w którym Szaflarska (po kilkudziesięciu

latach przerwy),

na nowo w głównej roli, dała

popis wspaniałego dojrzałego

aktorstwa. Kreowana przez

nią postać Anieli Walter – niemal

alter ego aktorki, postać

pisana przez Kędzierzawską

z myślą o Szaflarskiej – to

artystyczne pożegnanie z filmem

wspaniałej i spełnionej

Artystki. Kilka lat później

w biograficznym dokumencie

Kędzierzawska raz jeszcze oddaje Szaflarskiej głos.

Słuchając intymnych wspomnień aktorki z całego życia,

w którym wyjątkowe miejsce miała Sądecczyzna, nie sposób

powstrzymać wzruszenia.

Istnieje teoria mówiąca o tym, że determinantem naszego

losu jest miejsce urodzenia, że przestrzeń, z której wychodzimy

w świat najpełniej wyposaża nas we wszystkie kluczowe

kompetencje i najważniejsze cechy osobowości. Idąc tym tropem,

nie pozostaje mi nic innego, jak tylko życzyć państwu

(z lekkim westchnieniem zazdrości) czerpania ze źródła, do

którego dostęp jest na wyciągnięcie ręki.

Danusia on stage in one of Cracow theaters (where she was

employed after the war) which made her career develop at

an expected pace. Her lead role in the first Polish post-war film

(‘Forbidden Songs’) and a cover story of the first issue of ‘Film’

magazine not only started a new era in her life, but also went

down in the history of Polish cinema.

Szaflarska’s popularity grew after she had starred in another

film ‘Treasure’. Unfortunately, in spite of her great entrée,

Polish cinema abandoned

her for many years as she

only got supporting roles.

However, Szaflarska did

not fall into despair because

a great chance was taken

from her prematurely - she

had her theatre to which she

was faithful actually until

the end of her life (allegedly

she was the only actress professionally

active for so long).

Luckily for the world of cinema,

Dorota Kędzierzawska

discovered her again for wider

audience. The director gave her

a part of a witch in one of

her first films (‘Devils, devils’,

1991). Since then, their

cooperation was inseparable

until ‘It’s Time to Die’

(2007), an excellent monodrama,

in which Szaflarska

got the lead role (after several

dozen years of a break)

and presented deeply

mature acting. Aniela

Walter, her character

and practically her alter ego

(Kędzierzawska created the

character with Szaflarska in

mind) is an artistic farewell

to the film of a wonderful

and accomplished actress.

A few years later, Kędzierzawska let Szaflarska speak one more

time in a biographical documentary. It is really difficult not

to get emotional listening to intimate memories from the actress’

life in which Sądecki Land had a special place.

There is a theory which says that a place of birth determines

our fate, that the place from which we go out into the

world equips us with all essential abilities and the most important

traits of character. Under this reasoning, I can only wish

you (with a slight sigh of jealousy) to draw on the spring which

is close at hand.

Źródła:

Inny świat (2015), reż. Dorota Kędzierzawska.

Gabriel Michalik, Danuta Szaflarska: jej czas, Warszawa 2018.

Łukasz Maciejewski, Danuta Szaflarska [w tegoż:] Aktorki: spotkania,

Warszawa 2012.

O autorce artykułu:

Joanna Gładysz – rodowita muszynianka, od 2005 roku mieszka na stałe

w Lublinie. Z wykształcenia polonistka, animatorka kultury, filmoznawczyni.

Tęsknotę za Beskidem Sądeckim nieustannie nosi w sercu.

Sources:

The Other World. Directed by Dorota Kędzierzawska. 2015.

Michalik,Gabriel. ‘Danuta Szaflarska: Her Time’. Warszawa, 2018.

Maciejewski, Łukasz. ‘Actresses: Meetings’. Warszawa, 2012.

Joanna Gładysz – Muszyna native, since 2005 she has lived in Lublin. By education,

she is a Polish specialist, a cultural manager and a film expert. She

carries longing for the Beskid Sądecki in her heart.

Fotografie - Żródło: www.szukajwarchiwach.gov.pl. Archiwum Narodowe Archiwum Cyfrowe. Sygnatura 3/42/0/2/201 i 3/42/0/1/475.

Zespół: Archiwum Fotograficzne Edwarda Hartwiga.

127

PANORAMY WIDOKOWE - RUINY ZAMKU W RYTRZE / THE RUINS OF THE CASTLE IN RYTRO

RYTRO - STACJE NARCIARSKIE / SKI STATIONS - RYTERSKI

Panoramy widokowe -

Ruiny zamku w Rytrze Panoramic views -

Castle ruins in Rytro

Szerszy artykuł o Rytrze i okolicach już

w majowym wydaniu ODKRYJ BESKID SĄDECKI

An extended article about Rytro and the vicinity in the

spring issue of ‘DISCOVER THE BESKID SĄDECKI’

129

STARY SĄCZ - W WIDŁACH POPRADU I DUNAJCA / IN THE FORK OF THE POPRAD AND THE DUNAJEC RIVER

© Maria Kościelniak


in the fork of

the Poprad and the Dunajec River

Stary Sącz

w widłach Popradu i Dunajca

Dziś o dawnych dziejach przypomina galicyjski rynek, gotyckie

kościoły i średniowieczne kocie łby. Mówi się, że Stary Sącz

to spokojne miasteczko, ale w ciągu roku odbywa się tu kilka

dużych imprez kulturalnych. Splendoru miastu dodaje pamięć

o wizycie Jana Pawła II, który dwadzieścia lat temu na starosądeckich

błoniach kanonizował patronkę miasta – Kingę.

Pamiątką tego wydarzenia jest piękny ołtarz i Muzeum Papieskie.

Samo zaś miejsce, w którym Poprad wpada do Dunajca,

jest enklawą przyrodniczą. Na specjalnej platformie można tu

z bliska podglądać dzikie zwierzęta. To miejsce równie urokliwe,

jak i cała dolina Popradu.

Currently, the Galician square, gothic churches and cobblestoned

streets from the Middle Ages remind of the old times.

It is said that Stary Sącz is a peaceful town but during

the year it hosts a few big cultural events. The visit of John

Paul II who 20 years ago canonized the patron saint of Stary

Sącz – Saint Kinga – glamorizes the town. A beautiful altar

and the Papal Museum remind us of this remarkable event.

The place where the Poprad flows into the Dunajec is a

nature enclave. You will find there a special platform from

which you can observe wild animals. This place is as charming

as the whole Poprad River Valley.

Pl/Eng

Poprad wpływa do Polski w Leluchowie i rozdziela Beskid

Sądecki na dwa pasma. Po przepłynięciu ponad 60 km wpada

do Dunajca. W widłach tych dwóch najważniejszych dla

regionu rzek od wieków istnieje miasto Stary Sącz.

Kiedyś prężny ośrodek korzystający z położenia na szlaku

handlowym prowadzącym przez dolinę Popradu, obecnie

to jedno z najładniejszych małych polskich miasteczek. W

przeszłości bywały tu koronowane głowy, właśnie tutaj swój

klasztor założyła św. Kinga. I to tu na Jana III Sobieskiego, wracającego

spod Wiednia, z utęsknieniem czekała Marysieńka.

The Poprad River flows into Poland in Leluchów and divides

the Beskid Sądecki into two ranges – Jaworzyna Krynicka

Range and Radziejowa Range. After over 60 km it flows into

the Dunajec River. In the fork of these two rivers Stary Sącz

has been located for many centuries.

It used to be a dynamic center situated on the trade route

which lead through the Poprad River Valley – at present,

it is one of the most beautiful Polish towns. In the past,

crowned heads would visit Stary Sącz. Saint Kinga of Poland

established her monastery here. What is more, Marysienka

waited here for her beloved John III Sobieski (the king of

Poland) as he was coming back from his glorious battle of

Vienna.



Obiektyw: Canon 24mm IS

Przysłona: f/8

Ogniskowa: 24 mm

Czas naświetlania: 8 s.

ISO: 100




Lens: Canon 24mm IS

Aperture: f/8

Focal Length: 24mm

Exposure time: 8 s.

ISO: 100

131

AKADEMIA FOTOGRAFII KRAJOBRAZU / THE ACADEMY OF LANDSCAPE PHOTOGRAPHY


Akademia Fotografii Krajobrazu

The Academy of Landscape Photography

Pl/Eng

Marketing miejsc to połączenie wiedzy e-commerce, marketingu

oraz sztuk wizualnych, m.in. filmu i fotografii. Z wyżej

wymienionych elementów najbardziej zajmuje mnie to ostatnie.

Od lat zbieram materiał fotograficzny, tworząc bazę zdjęć

z powodzeniem wykorzystywaną w działaniach reklamowych

i promocyjnych urzędów miast, instytucji promujących regiony

oraz przez prywatnych przedsiębiorców.

W swoich działaniach zawsze staram się grać według zasady

win-win, czyli dla korzyści obydwu stron. Stąd też zaproszenie

do współpracy moich znajomych, świetnych fotografów

z Sądecczyzny i okolic. Wspólnie jesteśmy w stanie osiągnąć

więcej, niż ze sobą rywalizując, a do zrobienia jest sporo. Zarówno

pod kątem wizualnej warstwy prezentacji regionów

i ofert biznesowych, jak i pod kątem świadomości przestrzegania

praw autorskich i konsekwencji z tym związanych. I tę

tematykę będziemy w najbliższych miesiącach zgłębiać w działaniach

Akademii.

W tym wydaniu magazynu „ODKRYJ BESKID SĄDECKI”

pragnę zaprezentować Wam nasze wybrane fotografie przedstawiające

najbardziej niezwykłe ujęcia Beskidu Sądeckiego

zimą. I choć przeplatają one artykuły w całym magazynie, to

na koniec zostawiliśmy dla Was crème de la crème w postaci

szerszej galerii. Zapraszamy do oglądania!

Place marketing is a combination of e-commerce, marketing

and visual arts such as, for example, film and photography.

The one which really attracts me is photography. I have been

gathering photographic material creating a base of photos

which are successfully used in advertising and marketing of

local authorities, institutions which promote various regions

and entrepreneurs.

I always try to act according to a win-win rule. Hence, I

invited fellow photographers from Sądecki Land and the vicinity

to cooperate with me. By working together we are able to

achieve more than by competing with each other. Obviously,

there is plenty to do both in the case of visual presentation of

various regions and copyright (and everything what it entails)

– we will explore this subject in the upcoming months.

In this issue of the magazine ‘DISCOVER THE BESKID

SĄDECKI’ I would like to demonstrate chosen photographs

which present the most amazing shots of the Beskid Sądecki.

Although they intertwine with articles in the whole magazine,

we have left crème de la crème in the form of a gallery. I hope

you will enjoy it!

Nasi autorzy:

Our photographers:

Adam Olszowski

Fb/Adam Olszowski Fotografia

Instagram/foto_adam_olszowski

Kamil Bańkowski

fb/MalopolskaJestPiekna

Konrad Rogoziński

fb/OdkryjBeskidSadecki

www.photogenium.pl

Kamil Paluszek

fb/cerkwie

Wiktor Baron

www.baronphotography.eu

Krystian Kiwacz

fb/Krystian Kiwacz

- Fotografia

Wojciech Andryszczak

Fb/w.andryszczak

Krzysztof Tomasiak

fb/Nadleśnictwo Piwniczna,

Lasy Państwowe

133

Fot. © Wiktor Baron


Aparat: Canon EOS 6D

Obiektyw: Canon 24-70 f/4 L

Przysłona: f/20

Ogniskowa: 70 mm


ISO: 100


Camera: Canon EOS 6D

Lens: Canon 24-70 f/4 L

Aperture: f/20

Focal Length:70 mm


ISO: 100

Widok z pól nad Wierchomlą w kierunku Tatr

A view from the fields over Wierchomla of the Tatras

135

W zimowym lesie Beskidu Sądeckiego © Krzysztof Tomasiak

In a winter forest of the Beskid Sądecki

137

Kry na rzece Poprad © Wiktor Baron

Floating ice on the Poprad River

Fantazyjne lodowe formacje. Szczawnik © Konrad Rogoziński

Fanciful winter structure: Szczawnik

139

Widok z Jaworzyny Krynickiej © Krystian Kiwacz

A view from Jaworzyna Krynicka

Widok z Jaworzyny na Tatry Wysokie © Wojciech Andryszczak

A view from Jaworzyna of the High Tatras

Cerkiew pw. Św Dymitra w Szczawniku z 1841 roku. © Kamil Paluszek

The Greek Catholic Filial Church of St. Demetrius in Szczawnik

Cerkiew św. Jakuba w Powroźniku © Konrad Rogoziński

The Orthodox Church of St. Jacob the Younger in Powroźnik

Widok z wieży widokowej na Radziejowej © Adam Olszowski

A view from the panoramic tower on Radziejowa

141

MATERIAŁ INFORMACYJNY IZBY RZEMIOSŁA I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W NOWYM SĄCZU

Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości w Nowym Sączu jest organizacją

samorządu gospodarczego małej i średniej przedsiębiorczości.

Powstała w 1985

r. i zrzesza na zasadzie dobrowolności

cechy, spółdzielnie rzemieślnicze

oraz inne jednostki

organizacyjne, których celem jest

wspieranie rozwoju gospodarczego

rzemiosła. Prezesem Izby jest

Tadeusz Szewczyk.

Zakresem działania Izba obejmuje

przede wszystkim powiaty:

Nowy Sącz, nowosądecki, gorlicki,

limanowski, nowotarski i

tatrzański. W Izbie zrzeszone są

cechy z Nowego Sącza, Limanowej,

Gorlic, Nowego Targu i Zakopanego

oraz Spółdzielnia Rzemieślnicza

w Gorlicach. Łącznie

to około 1500 rzemieślników-

-przedsiębiorców, zatrudniających

ponad 12 tys. pracowników.

W niemal 900 zakładach rzemieślniczych

w trzyletnim cyklu

nauki szkoli się w ponad 20 zawodach

2600 uczniów.

Nowosądecka Izba Rzemieślnicza

przeprowadza egzaminy na tytuły

czeladnika i mistrza w 29 zawodach

rzemieślniczych. Rocznie

zdobywa je około 1100 osób. Od początku istnienia organizacji

tytuł czeladnika uzyskało już ponad 35 tysięcy osób, zaś

tytuł mistrza – ok. 4700.

Izba jest uprawniona także do

potwierdzania egzaminów kwalifikacyjnych

świadectwami

czeladniczymi, dyplomami mistrzowskimi

i opatrywania ich

pieczęcią z godłem państwa.

Może też wydawać zaświadczenia

potwierdzające posiadane kwalifikacje

w wybranym rzemiośle.

Izba Rzemieślnicza, oprócz reprezentacji

interesów rzemiosła

i działalności samorządowo-organizacyjnej,

spełnia zadania z

zakresu oświaty zawodowej. Prowadzi

Branżową Szkołę I stopnia

w Krynicy Zdroju. Obecnie

w klasach wielozawodowych

kształci się tu 144 uczniów. Część

praktyczna nauki realizowana

jest u pracodawców na podstawie

umów o pracę. Siedziba szkoły:

Krynica Zdrój, ul. Szkolna 3

(http://zszkrynica.com/).

Izba prowadzi również swój

Ośrodek Szkolenia Zawodowego,

w którym organizowane są

kursy i szkolenia adekwatne do

zapotrzebowania na rynku pracy.

Izby Rzemiosła i Przedsiębiorczości w Nowym Sączu

ul. Żółkiewskiego 18, biuro czynne jest od poniedziałku do piątku w godzinach od 7.30 – 15.30

tel. 18 443-66-69 18 443-66-89 mail: biuro@izbarzem-ns.pl

www.izbarzem-ns.pl

143

WIOSENNO-LETNIA EDYCJA

MAGAZYNU ODKRYJ BESKID SĄDECKI

JUŻ DZIŚ ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY FIRMY Z BRANŻY TURSTYCZNEJ,

PARATURYSTYCZNEJ, USŁUG I PRODUKTÓW ZWIĄZANYCH Z OBSŁUGĄ

RUCHU TURYSTYCZNEGO:

- OBIEKTY NOCLEGOWE

- RESTAURACJE

- OBIEKTY SPORTOWE

- WŁAŚCICELI ATRAKCJI TURYSTYCZNYCH

- STADNINY KONI

- ORGANIZATORÓW SPŁYWÓW

- PRZEWODNIKÓW

Oferta i więcej informacji: www.odkryjbeskid.pl +48 501 821 232 redakcja@odkryjbeskid.pl

Odkryj Beskid

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?