Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Wozy bojowe<br />
Rosyjski T-14, opracowany w ramach programu Armata, jest obecnie jedynym czołgiem podstawowym na świecie należącym do umownej 4. generacji. Jego przyszłość jest jednak nadal<br />
mglista i nie wiadomo, kiedy wozy te będą mogły trafić do jednostek liniowych.<br />
Bartłomiej Kucharski<br />
Niemal równo 19 lat temu, na łamach<br />
„Nowej Techniki <strong>Wojsko</strong>wej” (nr 10/2000)<br />
ukazał się artykuł świętej pamięci<br />
płk. prof. dr. hab. inż. Wiesława Barnata<br />
(1972–2019) „Czołg – broń walki XXI wieku”.<br />
Analizując wspomniane opracowanie<br />
można przypomnieć, jak wówczas<br />
prognozowano rozwój broni pancernej<br />
i co udało się przewidzieć trafnie,<br />
co błędnie, a także jakie kierunki rozwoju<br />
czołgów można wskazać dziś.<br />
Ilustracje w artykule: Urałwagonzawod, Leonardo DRS,<br />
US Army, Siły Obronne Izraela, MO Szwecji, ChTZ, KMW,<br />
BAE Systems, Lockheed Martin, Defence Science and<br />
Technology Laboratory, Chess Dynamics.<br />
Wozy należące do obecnej 3. generacji czołgów podstawowych wprawdzie wciąż dysponują pewnym potencjałem<br />
modernizacyjnym, ale dobiega on kresu – stąd potrzeba znalezienia ich następców.<br />
Czołg – broń XXI wieku cz. 1<br />
Na wstępie należy stwierdzić, że formalnie<br />
istnieje tylko jeden czołg podstawowy<br />
należący do umownej 4. generacji,<br />
a więc mogący być nazwany wozem bojowym<br />
XXI w., który w ciągu najbliższych kilku miesięcy,<br />
albo i lat może być przyjęty do służby liniowej.<br />
Jest to rosyjski T-14, opracowany w ramach programu<br />
Armata. Pod koniec 2018 r. ogłoszono zakończenie<br />
prób zakładowych tej konstrukcji, co<br />
było wstępem do rozpoczęcia prób państwowych.<br />
Jeżeli te przebiegną pomyślnie, czołg powinien<br />
zostać przyjęty do służby w Wojskach Lądowych<br />
Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej<br />
i powinna rozpocząć się jego produkcja seryjna.<br />
Optymiści twierdzą, że może to nastąpić w tym<br />
roku… Wszystkie inne współczesne czołgi, które<br />
można uznać za nowoczesne (poza pojedynczymi<br />
prototypami), wywodzą się z konstrukcji powstałych<br />
podczas zimnej wojny bądź powielają<br />
wówczas opracowane koncepcje. Nie znaczy to<br />
bynajmniej, że Leopard 2A7V+, M1A2C Abrams lub<br />
T-90M mają wiele wspólnego z Leopardem 2A0, M1<br />
czy T-72 (z którego wersji B wywodzi się rodzina<br />
T-90) – przeciwnie, każda kolejna wersja produkcyjna<br />
otrzymywała liczne zmiany i modyfikacje, a już<br />
wyprodukowane wozy często przechodziły później<br />
modernizacje podnoszące (niekiedy radykalnie)<br />
ich wartość bojową. Okupiono to jednak<br />
wzrostem masy i w mniejszym stopniu rozmiarów,<br />
a to z kolei wywarło negatywny wpływ na<br />
mobilność, tempo zużycia poszczególnych elementów<br />
mechanicznych (o ile nie były wymieniane<br />
na nowe, wytrzymalsze) itd. Mobilność<br />
strategiczna współczesnych czołgów również<br />
jest niewystarczająca – niemal wszystkie modele<br />
zachodnie przekraczają granicę masy 50 t (podobnie<br />
rosyjski T-14 i prawdopodobnie T-90M;<br />
wyjątkiem jest japoński Typ 10, ważący 48 t<br />
z pancerzem dodatkowym), a M1A2C czy Challenger<br />
2 z pełnym zestawem osłon dodatkowych<br />
przekraczają nawet 70 ton! Ma to niekorzystny<br />
wpływ na transport drogą powietrzną, a nawet<br />
morską (obciążenie pokładu!), z czego doskonale<br />
zdają sobie sprawę wojskowi planiści, a ponadto<br />
wzrost nacisku na grunt powoduje zagrożenie<br />
dla stanu dróg cywilnych, po których przyjdzie<br />
im się poruszać. Ponadto konstrukcja już istniejących<br />
pojazdów niekoniecznie jest optymalna do<br />
zastosowania zupełnie nowych rozwiązań, które<br />
mogą przynieść nie tyle ewolucyjny wzrost, co<br />
wręcz radykalną zmianę efektywności wozu bojowego<br />
czy jego roli w systemie uzbrojenia sił<br />
zbrojnych.<br />
12 <strong>Wojsko</strong> i Technika • Luty <strong>2020</strong><br />
www.zbiam.pl
Change language