Wojsko I Technika 1/2021 (64) Promo

Samoloty bojowe
Jednym z ostatnich akordów prezydentury Donalda Trumpa miało być podpisanie międzyrządowej umowy na sprzedaż 50 F-35A Zjednoczonym Emiratom Arabskim, gdzie
zastąpić mają Dassault Mirage 2000. W momencie oddania numeru do druku brak było informacji, czy kontrowersyjna umowa zostanie zawarta.
Program F-35 w 2020 roku
Łukasz Pacholski
Truizmem jest stwierdzenie, że ubiegły
rok był okresem ważnym dla programu
wielozadaniowego samolotu bojowego
Lockheed Martin F-35 Lightning II,
choćby ze względu na zawarcie przez
Ministerstwo Obrony Narodowej umowy
na dostawę 32 takich maszyn do Sił
Powietrznych. Poza tym trwał cały czas
dalszy rozwój tej konstrukcji, odniosła
ona kolejne sukcesy marketingowe,
a dodatkowo trwa debata o przyszłości
F-35. Ten ostatni element jest
szczególnie ważny, biorąc choćby
pod uwagę tendencje związane ze
współpracą maszyn bezzałogowych
i załogowych oraz potrzebę szybkiej
adaptacji do nowych wymagań pola
walki, co opornie dociera
do świadomości decydentów,
jak pokazał to przebieg i finał
konfliktu o Górski Karabach.
Fotografie w artykule: USAF, Lockheed Martin,
NATO, Ministerstwo Obrony Królestwa Danii.
Wubiegłym roku, oczywiście ze względu
na skutki pandemii COVID-19, która wyjątkowo
silnie dotknęła Stany Zjednoczone,
konieczne okazało się skorygowanie planów
produkcji maszyn F-35.
❚ Produkcja, statystyki i straty
Pierwotnie zakładały one, że Lockheed Martin wraz
z zagranicznymi partnerami dostarczy odbiorcom
na całym świecie 141 egzemplarzy F-35 wszystkich
wersji (z wykorzystaniem trzech linii montażu końcowego,
które znajdują się w Fort Worth w Stanach
Zjednoczonych, w Nagoi w Japonii oraz w Cameri we
Włoszech). Ostatecznie liczba Lightningów II przekazanych
użytkownikom wyniosła 123 – 74 maszyny
trafiły do Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych,
a pozostałe skierowano do odbiorców eksportowych.
Większość z nich – 94 – należała do bazowej
wersji F-35A, 20 do skróconego startu i pionowego
lądowania F-35B, a dziewięć do pokładowej klasycznego
startu i lądowania F-35C. Łącznie Lockheed
Martin dostarczył już ponad 600 seryjnych samolotów,
które wykonują loty z 26 baz lądowych
i okrętów, które przeszły stosowne prace integracyjne.
Globalny nalot przekroczył 350 000 godzin.
Przeszkolono już ponad 1200 pilotów i ponad
10 000 personelu obsługi naziemnej. Sześciu użytkowników
już wykorzystało maszyny w działaniach
bojowych, w tym ekspedycyjnych, a dziewięciu
ogłosiło osiągnięcie wstępnej gotowości operacyjnej.
Jak na razie ostatnim stała się Australia, której
władze zadeklarowały ten fakt 28 grudnia 2020 r.
Ciągły rozwój konstrukcji, w tym wdrożenie do
eksploatacji nowego systemu wsparcia eksploatacji
ODIN (Operational Data Integrated Network),
który zastąpił nieudany ALIS (Autonomic Logistics
Information System), pozwolił na zwiększenie globalnej
gotowości operacyjnej maszyn powyżej
progu 70% (13% lepiej niż w 2019 r.). Jak wskazał
producent, koszty eksploatacji ulegają cały czas
redukcji – obecnie mowa o kwotach niższych
o 40% w stosunku do tych z 2015 r.
Nie obyło się jednak bez strat, w obydwu przypadkach
maszyn amerykańskich: 19 maja w pobliżu
bazy Eglin na Florydzie rozbił się F-35A należący do
US Air Force (pilot pomyślnie katapultował się), natomiast
29 września nad stanem Kalifornia doszło do
kolizji F-35B z KC-130J Super Hercules, należącymi do
US Marine Corps (obyło się bez ofiar śmiertelnych).
❚ Nowi odbiorcy i plany sprzedaży na 2021 r.
W 2020 r. zawarto umowy na dostawy F-35 z nowymi
odbiorcami tych maszyn, którzy tym samym
formalnie dołączą wkrótce do „globalnej rodziny”
użytkowników Lightningów II. Pierwszym z nich
była Polska, która 31 stycznia potwierdziła zamówienie
poprzez procedurę Foreign Military Sales
32 F-35A za 4,6 mld USD (szerzej w WiT 2/2020).
Maszyny zostaną dostarczone w latach 2024–2030
i zapewne pochodzić będą z serii produkcyjnych
od 16. do 23. Finansowanie ich produkcji uruchomiono
28 września 2020 r.
Drugim, w marcu, stał się Singapur, który także
poprzez FMS, zakupił cztery F-35B z opcją na
osiem kolejnych. To zapewne nie koniec singapurskich
zamówień, ponieważ docelowo planuje się
zastąpienie maszynami nowej generacji obecnie
eksploatowanych F-16C/D Block 52.
Departament Stanu zatwierdził także sprzedaż
50 F-35A Zjednoczonym Emiratom Arabskim. Ta
inicjatywa już byłego prezydenta Stanów Zjednoczonych
została „przepchnięta” przez Kongres i nie
wiadomo, czy wejdzie w fazę realizacji (pojawiały
się nawet deklaracje, że umowa FMS ma zostać zatwierdzona
jeszcze przez ustępującą administrację
Donalda Trumpa, a więc przed 20 stycznia).
Kolejnym państwem, które być może w 2021 r.,
dołączy do grona odbiorców F-35 będzie Grecja,
której lotnictwo jest zainteresowane zakupem ok.
20 egzemplarzy F-35A. Ironią losu jest, że wśród
nich mogą znaleźć się także, już gotowe, F-35A
przeznaczone pierwotnie dla Turcji…
W bieżącym roku powinny rozstrzygnąć się postępowania
przetargowe w Szwajcarii i Finlandii,
w których konstrukcja korporacji Lockheed Martin
rywalizuje z wielozadaniowymi samolotami bojowymi
generacji 4+. W przypadku tych obydwu
państw potrzeby są inne niż większości dotychczasowych
kontrahentów – są to państwa neutralne,
które nie są członkami sojuszy militarnych, nie
można też mówić, że łączą je strategiczne więzi ze
Stanami Zjednoczonymi. W ich przypadku może
pojawić się problem wpięcia w globalny system
60 Wojsko i Technika • Styczeń 2021
www.zbiam.pl