WiT 7_2022 (82)promo

POLSKIE COUGARY ❙ AW149 DLA POWIETRZNYCH KAWALERZYSTÓW ❙ MARYNARKA WOJENNA ODBIJA SIĘ OD DNA? 

Wojsko 

i Technika 

7/2022 

Lipiec 

CENA 19,50 zł 

w tym 8% VAT 

INDEKS 407445 

ISSN 2450-1301 

WWW.ZBIAM.PL 

BEZPIECZEŃSTWO•UZBROJENIE•PRZEMYSŁ 

Czołgi na Eursatory 2022 

Paryskie salony Eurosatory, prezentujące 

przede wszystkim uzbrojenie i sprzęt 

wojsk lądowych, zazwyczaj były miejscem 

premier nowych wozów bojowych 

czołowych europejskich, i nie tylko, 

producentów, nie inaczej było i w tym 

roku. Nowe czołgi podstawowe 

zaprezentowali m.in. renomowani 

producenci ze Starego Kontynentu 

– KNDS i Rheinmetalla. 

str. 10 str. 20 

APR 155 gotowy 

do produkcji 

Kolejne konflikty zbrojne XXI wieku 

pokazują, że zastosowanie w nich amunicji 

precyzyjnego rażenia naprowadzanej 

na odbite światło lasera jest coraz 

powszechniejsze, stąd też i rośnie jej rola. 

W Polsce, trwający od dekady, program 

rozwoju takiego pocisku – artyleryjskiego 

APR 155 – właśnie zbliża się 

do pomyślnego finału.

PRENUMERATA I E-WYDANIA GWARANCJĄ NIŻSZEJ CENY 

Lotnictwo Aviation International 

Cena detaliczna 21,50 zł | Prenumerata roczna: 198,00 zł 

12 numerów w tym 2 numery GRATIS 

Obejmuje numery od 1/2022 do numeru 12/2022. 

Wojsko i Technika Historia 

+ numery specjalne (6+6) 

Cena detaliczna 23,50 zł | Prenumerata roczna: 215 zł 


Obejmuje 6 numerów regularnych 

i 6 numerów specjalnych wydawanych w 2022 roku. 

PRENUMERATA 

OSZCZĘDZAJ 

I BĄDŹ 

NA BIEŻĄCO 

Wojsko i Technika 

Cena detaliczna 19,50 zł | Prenumerata roczna: 182,00 zł 


Obejmuje numery od 1/2022 do numeru 12/2022. 

Prenumeratę zamów na naszej stronie internetowej www.zbiam.pl lub dokonaj wpłaty 

na konto bankowe nr 70 1240 6159 1111 0010 6393 2976

Paryskie salony Eurosatory, prezentujące 

przede wszystkim uzbrojenie i sprzęt 

wojsk lądowych, zazwyczaj były miejscem 

premier nowych wozów bojowych 

czołowych europejskich, i nie tylko, 

producentów, nie inaczej było i w tym 

roku. Nowe czołgi podstawowe 

zaprezentowali m.in. renomowani 

producenci ze Starego Kontynentu 

– KNDS i Rheinmetalla. 


pokazują, że zastosowanie w nich amunicji 

precyzyjnego rażenia naprowadzanej 

na odbite światło lasera jest coraz 

powszechniejsze, stąd też i rośnie jej rola. 

W Polsce, trwający od dekady, program 

rozwoju takiego pocisku – artyleryjskiego 

APR 155 – właśnie zbliża się 

do pomyślnego finału. 

w tym 8% VAT 

INDEKS 407445 

ISSN 2450-1301 

10 

28 

Vol. VIII, nr 7 (82) 

LIPIEC 2022, NR 7. 

Nakład: 14 990 egzemplarzy 

Spis treści 

Wojsko 

i Technika 

7/2022 

Lipiec 

CENA 19,50 zł 

WWW.ZBIAM.PL 

BEZPIECZEŃSTWO•UZBROJENIE•PRZEMYSŁ 

POLSKIE COUGARY ❙ AW149 DLA POWIETRZNYCH KAWALERZYSTÓW ❙ MARYNARKA WOJENNA ODBIJA SIĘ OD DNA? 

Spis treści WiT Lipiec 2022 

Czołgi na Eursatory 2022 

str. 10 str. 20 

APR 155 gotowy 

do produkcji 

Na okładce: Wizja śmigłowca wielozadaniowego 

AW149, uzbrojonego w przeciwpancerne pociski 

kierowane, w barwach polskiego lotnictwa. 

Rys. MON/Agencja Uzbrojenia. 

Nowości z armii świata 

Andrzej Kiński, Bartłomiej Kucharski, Adam M. Maciejewski, 

Łukasz Pacholski str. 4 

Rekordowe zakupy w historii Ministerstwa Obrony Narodowej 

Andrzej Kiński, współpraca Łukasz Pacholski str. 8 

Eurosatory 2022 – wszystkie czołgi duże i małe 

Andrzej Kiński, współpraca Bartłomiej Kucharski 

i Adam M. Maciejewski str. 10 

FONET MK2 – ewolucja na skalę rewolucji 

Andrzej Kiński str. 16 

APR 155 gotowy do produkcji 

Andrzej Kiński str. 20 

System rakietowy „ziemia–ziemia” JFS-M 

Adam M. Maciejewski str. 28 

Wojna rosyjsko-ukraińska cz. 5 

Marcin Gawęda str. 34 

Pierwsze Cougary w Polsce 

Bartłomiej Kucharski, współpraca Andrzej Kiński str. 42 

XIV Międzynarodowa Konferencja Uzbrojeniowa UZBROJENIE 2022 

Ryszard Woźniak str. 47 

60 

Nowe chińskie uzbrojenie i sprzęt obrony przeciwlotniczej cz. 2 

Systemy i zestawy bliskiego zasięgu 

Tomasz Szulc str. 48 

Nowości z sił powietrznych świata 

Adam M. Maciejewski, Łukasz Pacholski str. 58 

Perkoz ze Świdnika dla powietrznych kawalerzystów 


Nowe sukcesy eksportowe programu F-35 


Nowości z flot wojennych świata 

Tomasz Grotnik, Łukasz Pacholski str. 70 

Kamień milowy programu okrętów podwodnych A26 

Tomasz Grotnik str. 72 

Babcock prezentuje stocznię w Rosyth 


Marynarka Wojenna RP odbija się od dna? 


78 

Redakcja 

Andrzej Kiński – redaktor naczelny 

andrzej.kinski@zbiam.pl 

Adam M. Maciejewski 

adam.maciejewski@zbiam.pl 

Tomasz Grotnik 

tomasz.grotnik@zbiam.pl 

Łukasz Prus 

lukasz.prus@zbiam.pl 

Korekta 

Monika Gutowska, zespół redakcyjny 

Redakcja techniczna 

Wiktor Grzeszczyk 

Stali współprawcownicy 

Piotr Abraszek, Jarosław Brach, Marcin Chała, 

Robert Czulda, Maksymilian Dura, Miroslav Gyűrösi, 

Jerzy Gruszczyński, Przemysław Juraszek, 

Bartłomiej Kucharski, Hubert Królikowski, Marek Łaz, 

Krzysztof Nicpoń, Andrzej Nitka, Łukasz Pacholski, 

Paweł Przeździecki, Tomasz Szulc, 

Tomasz Wachowski, Michal Zdobinsky, Gabor Zord 

Wydawca 

Zespół Badań i Analiz Militarnych Sp. z o.o. 

ul. Anieli Krzywoń 2/155, 01-391 Warszawa 

office@zbiam.pl 

Biuro 

ul. Bagatela 10 lok. 17, 00-585 Warszawa 

Dział reklamy i marketingu 

Andrzej Ulanowski 

andrzej.ulanowski@zbiam.pl 

Dystrybucja i prenumerata 


Reklamacje 


Prenumerata 

realizowana przez Ruch S.A: 

Zamówienia na prenumeratę w wersji 

papierowej i na e-wydania można składać 

bezpośrednio na stronie 

www.prenumerata.ruch.com.pl 

Ewentualne pytania prosimy kierować 

na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl 

lub kontaktując się z Telefonicznym 

Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 

801 800 803 lub 22 717 59 59 

– czynne w godzinach 7.00–18.00. 

Koszt połączenia wg taryfy operatora. 

Copyright by ZBiAM 2022 

All Rights Reserved. 

Wszelkie prawa zastrzeżone 

Przedruk, kopiowanie oraz powielanie na inne 

rodzaje mediów bez pisemnej zgody Wydawcy 

jest zabronione. Materiałów niezamówionych, 

nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo 

dokonywania skrótów w tekstach, zmian tytułów 

i doboru ilustracji w materiałach niezamówionych. 

Opinie zawarte w artykułach są wyłącznie opiniami 

sygnowanych autorów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności 

za treść zamieszczonychogłoszeń i reklam. 

Więcej informacji znajdzieszna naszej nowej stronie: 

www.zbiam.pl 

www.facebook.com/wojskoitechnika 

www.zbiam.pl Lipiec 2022 • Wojsko i Technika 3

Wojsko Polskie 

Andrzej Kiński, 

współpraca Łukasz Pacholski 

Na przestrzeni miesiąca, jaki upłynął 

od wydania czerwcowego numeru 

„Wojska i Techniki”, resort obrony 

narodowej zawarł z producentami osiem 

umów (wzięto pod uwagę tylko te, których 

wartość przekracza 100 mln PLN) 

na dostawę nowego uzbrojenia i sprzętu 

wojskowego o potencjalnej wartości, 

łącznie z opcjami, nawet 18,54 mld PLN! 

To kwota, którą polskie MON jeszcze 

kilka lat temu wydawało na modernizację 

techniczną w skali roku. 

Rekordowe zakupy w historii 

Ministerstwa Obrony Narodowej 

Fotografie w artykule: MESKO, Huta Stalowa Wola. 

Przyczyną tego przyspieszenia jest oczywiście 

dążenie do pilnego zaspokojenia potrzeb wobec 

realnego zagrożenia konfliktem militarnym 

z Rosją, choć także planowa realizacja przedsięwzięć 

modernizacyjnych zapisanych w Planie 

Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP na lata 

2021–2035. Finansowanie umożliwia stały wzrost 

nakładów na obronność, ale wynika to również z nowych 

regulacji prawnych, które wprowadziła Ustawa 

o obronie Ojczyzny. 

Dwie spośród wspomnianych umów – na dostawę 

trzech niszczycieli min projektu 258 typu Kormoran II 

za 2,5 mld PLN i z 26 czerwca oraz 32 śmigłowców 

wielozadaniowych AW149 za 8,25 mld PLN z 1 lipca 

– zostały omówione w odrębnych artykułach na łamach 

tego samego numeru „Wojska i Techniki”, informacje 

o pozostałych publikujemy, w kolejności chronologicznej, 

poniżej. Oczywiście do niektórych z nich, 

z racji ich skali i znaczenia, będziemy wracać na naszych 

łamach w samodzielnych publikacjach. 

❚ Parki pontonowe 

15 czerwca Agencja Uzbrojenia zawarła z francuską 

spółką Constructions industrielles de la Méditerranée 

S.A. (CNIM) umowę ramową na dostawę parków 

pontonowych PFM, której wartość została określona 

na 1,5 mld PLN brutto. 

Podpisanie umowy ramowej to wynik ogłoszenia 

postępowania przetargowego, które zostało zapoczątkowane 

jeszcze w styczniu 2020 r. Notabene 

było to drugie podejście do zastąpienia części eksploatowanych 

w Wojskach Inżynieryjnych parków 

przeprawowych PP-64 Wstęga, wprowadzonych do 

użycia pół wieku temu. 

W postępowaniu oferty złożyło dwóch wykonawców: 

konsorcjum w składzie H. Cegielski-Poznań S.A., 

CEFA SAS i Polska Grupa Zbrojeniowa S.A. (wartość 

950,5 mln PLN brutto) oraz CNIM (699 mln PLN brutto). 

Kluczowe, poza spełnieniem postawionych warunków 

technicznych, było kryterium ceny, zatem 

oferta CNIM ostatecznie okazała się lepsza. Postępowanie 

odwoławcze w Krajowej Izbie Odwoławczej 

potwierdziło poprawność dokonanego rozstrzygnięcia, 

co otworzyło drogę do zawarcia umowy. 

23 czerwca Agencja Uzbrojenia zawarła z MESKO S.A. aneks do umowy z grudnia 2016 r., na mocy którego do 2026 r. 

Siły Zbrojne RP otrzymają ponad 3500 pocisków kierowanych Piorun i 600 zestawów startowych pozwalających na 

skompletowanie przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych. Wartość umowy to ok. 3,5 mld PLN. 

Zgodnie z informacjami Agencji Uzbrojenia, cena 

pojedynczego zestawu została określona przez zamawiającego 

na 150 mln PLN brutto, a ostatecznie, według 

zapisów kontraktu, koszt zestawu wyniesie 

115 mln PLN brutto. Umowa obowiązuje do końca 

2026 r. i poza sprzętem obejmuje także pakiet szkoleniowy, 

opracowanie dokumentacji wraz z przekazaniem 

licencji oraz dostawy zestawów części zamiennych 

i naprawczych. Wykonawca dostarczy parki 

pontonowe z udziałem krajowego przemysłu obronnego 

– każdy komplet będzie przewożony pojazdami 

Jelcza (ciągniki siodłowe i wozy ciężarowo-osobowe). 

Pojedynczy park pontonowy PFM umożliwia budowę 

mostu o długości 100 m lub dwóch promów, 

o nośności nie mniejszej niż MLC 70 dla pojazdów 

gąsienicowych i MLC 96 dla pojazdów kołowych. Nośność 

przepraw umożliwi pokonywanie przeszkód 

wodnych m.in. przez czołgi M1A2 SEPv3 Abrams, 

o własnych siłach bądź transportowanych na kołowych 

zestawach niskopodwoziowych. W skład jednego 

kompletu parku pontonowego wchodzić będzie 

m.in.: 12 zestawów transportowych złożonych z ciągnika 

siodłowego i naczepy, jeden samochód ciężarowo-osobowy, 

osiem bloków pontonowych z silnikami 

napędowymi, cztery rampy najazdowe oraz 

wyposażenie, narzędzia i urządzenia zabezpieczające 

budowę oraz utrzymanie i obsługę przeprawy. 

Prawdopodobnie pod koniec lipca zostaną zawarte 

pierwsze umowy wykonawcze w ramach 

umowy ramowej, obejmujące udział polskich poddostawców 

i podwykonawców (szerzej o parkach 

PFM można przeczytać w WiT 9/2021). 

❚ Kolejne przeciwlotnicze Pioruny 

dla Sił Zbrojnych RP 

23 czerwca Agencja Uzbrojenia zawarła z MESKO 

S.A. aneks do umowy z 20 grudnia 2016 r., dotyczącej 

dostaw pocisków kierowanych i zestawów startowych, 

wchodzących w skład przenośnych przeciwlotniczych 

zestawów rakietowych (PPZR) Piorun. 

Aneks rozszerza wspomnianą umowę o kolejnych 

ok. 3500 pocisków i 600 zestawów startowych. 

Przypomnijmy, że umowa z 20 grudnia 2016 r., 

której przedmiotem była produkcja i dostawy PPZR 

Piorun do Sił Zbrojnych RP w latach 2017–2022, dotyczyła 

1300 pocisków (w komplecie z każdym pociskiem, 

znajdującym się w pojemniku transportowo- 

-startowym, znajdują się dwa naziemne bloki 

zasilania, łączące zbiornik czynnika chłodzącego, 

detektory GSN i baterię termiczną, zasilającą całość 

w energię elektryczną) oraz 420 zestawów startowych 

(ukompletowanie mechanizmu startowego 

Pioruna obejmuje „właściwy” mechanizm startowy – 

„wyrzutnię”, a także celowniki: dzienny GR-D i termowizyjny 

CTP-1), tworzących PPZR Piorun. Wartość 

kontraktu wynosiła ponad 932,2 mln PLN. 

Według dostępnych danych, do końca 2021 r., 

MESKO S.A. przekazało zamawiającemu ok. 730 pocisków 

(135 w grudniu 2018 r., 267 w styczniu 2021 r. 

i „ponad 300” w grudniu 2021 r.) i ponad 280 zestawów 

startowych (40 w grudniu 2018 r., 140 w styczniu 

2021 r. i „ponad 100” w grudniu 2021 r.). Obecne 

plany zakładają zakończenie dostaw w ramach umowy 

z 2016 r. w roku 2023. 

W lutym br. MON podjęło decyzję o przekazaniu 

Siłom Zbrojnym Ukrainy nieujawnionej liczby PPZR 

Piorun z zasobów Sił Zbrojnych RP. Są one z dużym 

powodzeniem wykorzystywane niemal od pierwszych 

dni rosyjskiej agresji na Ukrainę i mają na koncie 

co najmniej kilkanaście zestrzelonych i ciężko 

uszkodzonych samolotów oraz śmigłowców wroga, 

a także aparatów bezzałogowych. 

Po potwierdzeniu wysokiej skuteczności Piorunów 

w walce, resort obrony zapowiedział pilne 

zwiększenie zamówień na te zestawy. Ze swojej strony 

Polska Grupa Zbrojeniowa S.A., w skład której 

wchodzą zakłady MESKO S.A. ze Skarżyska-Kamiennej, 

w których realizowany jest montaż finalny pocisków 

i kompletowanie zestawów startowych, zadeklarowała 

zwiększenie zdolności produkcyjnych 

8 Wojsko i Technika • Lipiec 2022 

www.zbiam.pl

Wozy bojowe 

Największą – i dosłownie i w przenośni – premierą salonu Eurosatory 2022 w kategorii ciężkich wozów bojowych był demonstrator czołgu KF51 Panther, zaprezentowany 

przez grupę przemysłową Rheinmetall AG. 

Eurosatory 2022 – wszystkie czołgi duże i małe 

Andrzej Kiński, 

współpraca Bartłomiej Kucharski 

i Adam M. Maciejewski 

Paryskie salony Eurosatory, 

prezentujące przede wszystkim 

uzbrojenie i sprzęt szeroko rozumianych 

wojsk lądowych, a także naziemne 

systemy przeciwlotnicze, zazwyczaj były 

miejscem premier nowych wozów 

bojowych czołowych europejskich 

producentów, a i ci spoza Europy 

prezentowali je na Starym Kontynencie 

zazwyczaj właśnie tam. Aż czteroletnia 

przerwa pomiędzy kolejnymi edycjami 

przedsięwzięcia, spowodowana 

pandemią COVID-19, sprawiła, że w tym 

roku premier było stosunkowo dużo. 

Nasz subiektywny przegląd paryskich 

nowości zaczynamy od „grubej 

zwierzyny”, a więc nowych czołgów 

podstawowych i lekkich – do tej ostatniej 

kategorii zaliczone zostały także kołowe 

wozy bojowe z uzbrojeniem 

nieustępującym czołgom – a także 

propozycji pakietów modernizacyjnych 

dla wozów starszych generacji. 

Fotografie w artykule Andrzej Kiński. 

Najliczniejszą i najbardziej różnorodną 

ofertę w interesującej nas kategorii zaprezentowały 

firmy niemiecko-francuskiego 

konsorcjum KNDS, najciekawszy pojazd 

w kategorii czołgów podstawowych pokazał jednak 

Rheinmetall, a bodaj największe emocje 

wzbudzał zmodernizowany Leopard 1 z wieżą 

Cockerill 3105. Niewiele było za to nowości w obszarze 

uzbrojenia i amunicji do armat czołgowych 

czy też pakietów modernizacyjnych – poprawiających 

kompleksowo efektywność bojową 

bądź tylko poziom ochrony. 

❚ KNDS – z „euroczołgiem” w tle 

Francusko-niemiecka spółka joint venture KNDS 

(KMW+Nexter Defence Systems) została powołana 

do życia przede wszystkim w celu opracowania 

systemu uzbrojenia Main Ground Combat System 

(MGCS, pol. Podstawowy Lądowy System Bojowy, 

franc. Système de Combat Terrestre Principal, 

niem. Hauptbodenkampfsystem), który miałby 

w czwartej dekadzie XXI wieku zastąpić czołgi 

podstawowe używane przez Armée de terre, czyli 

francuskie wojska lądowe, i Heer, a więc wojska 

lądowe niemieckiej Bundeswehry. Innym realizowanym 

przez nią projektem ma być działo samobieżne 

Common Indirect Fire System (CIFS, pol. 

Wspólny System Artyleryjski), które miałoby zastąpić 

w wojskach lądowych partnerów dziś używane 

systemy artyleryjskie kalibru 155 mm. 

Jak na razie przyszłość obydwu tych przedsięwzięć 

jest raczej mglista, niemniej po raz kolejny 

na paryskim salonie główni partnerzy starali się 

pokazać nie tylko wolę współpracy, ale także namacalne 

jej efekty. 

Cztery lata temu, w czerwcu 2018 r., dokonano 

prezentacji czołgu E-MBT (European-Main Battle 

Tank, pol. Europejski Czołg Podstawowy). W istocie 

było to nieznacznie zmodyfikowane podwozie Leoparda 

2A7 z raczej prowizorycznie nałożoną wieżą 

Leclerca Séries 2. Właściwie jedynym wyraźnym 

śladem po próbie „integracji” (o ile można to tak 

nazwać) było podwyższenie kadłuba czołgu w rejonie 

pierścienia oporowego wieży. Czołg był demonstracją 

możliwości realizacji wspólnych 

przedsięwzięć, tym bardziej, że w ramach programu 

MGCS za wieżę odpowiadać miał Nexter, zaś 

za podwozie KMW. 

W tym roku namacalnymi efektami programu 

MGCS nadal nie można się pochwalić, stąd w Paryżu 

pojawił się kolejny demonstrator. Tym razem 

pod nazwą EMBT zaprezentowano znacznie bardziej 

zmienione podwozie Leoparda 2 z francuską 

wieżą załogową nowej konstrukcji, aczkolwiek powstałą 

w oparciu o wieżę Leclerca. Czy EMBT pozostanie 

jedynie „salonowym” demonstratorem, czy 

też będzie liczącym się ogniwem w rozwoju 

MGCS-a, pokaże czas. 

W kadłubie EMBT przewidziano stanowiska 

dwóch członków załogi. Poza kierowcą także operatora 

systemów, którego ulokowano w miejscu 

zajmowanym dotąd przez magazyn amunicji tzw. 

drugiego rzutu, a więc na lewo od stanowiska kierowcy. 

Nowy członek załogi miałby odpowiadać 

za obsługę współpracujących z czołgiem bezzałogowców 

lądowych i powietrznych, a także odciążać 

w czasie walki dowódcę oraz działonowego 

w obsłudze niektórych systemów uzbrojenia. Inną 

zmianą jest zastosowanie w miejsce oryginalnego 

powerpacka z silnikiem MTU MB 873 Ka-501 

i przekładnią Renk HSWL 354 tzw. EuroPowerPacka. 

Integruje on nowej generacji silnik wysokoprężny 

MTU 833 Ka-500/EPP i przekładnię HSWL 

295TM. Nie jest to żadna nowa konstrukcja, ale 

rozwiązanie opracowane przed ponad dwiema 

dekadami i z powodzeniem przetestowane w doświadczalnym 

czołgu na początku stulecia. Zaletą 

EuroPowerPacka, przy takiej samej mocy silnika 

jak w pierwotnym rozwiązaniu (z możliwością 

zwiększenia do 1200 kW/1630 KM w odmianie 


www.zbiam.pl

Łączność i informatyka 

FONET MK2 – ewolucja na skalę rewolucji 

Andrzej Kiński 

Podczas tegorocznego paryskiego 

salonu Eurosatory 2022 Grupa WB 

starała się przypomnieć wszystkim 

odwiedzającym jej stoisko, że nie jest 

„tylko” twórcą bezzałogowych systemów 

powietrznych – rozpoznawczych 

i amunicji krążącej – ale także, a może 

przede wszystkim, cyfrowych systemów 

zarządzania polem walki i nierozerwalnie 

z nimi związanych platform 

komunikacji oraz wymiany danych. 

W tym ostatnim segmencie rynku 

debiutował system FONET MK2, 

będący najnowszą odsłoną 

najpopularniejszego produktu firmy 

WB Electronics, a dziś Grupy WB, 

obecnego na rynku już 

od ponad dwóch dekad. 

Ilustracje w artykule: Grupa WB, Andrzej Kiński. 

Chociaż faktycznie premiera systemu FO- 

NET MK2 miała miejsce na wystawie i konferencji 

AUSA Annual Meeting & Exhibition, 

która odbyła się w październiku ubiegłego 

roku w Waszyngtonie, a w grudniu zaprezentowano 

go w siedzibie spółki grupie polskich 

dziennikarzy branżowych, to faktycznie po raz 

pierwszy system w pocovidowej rzeczywistości 

został szerszej publiczności przedstawiony właśnie 

na paryskim salonie w czerwcu. To największa 

w 2022 roku wystawa sektora obronnego 

w Europie, będąca tradycyjnym miejscem prezentacji 

nowości przez firmy z Europy (choć nie 

tylko), zorientowana na uzbrojenie i wyposażenie 

wojsk lądowych, w tym wozy bojowe oraz 

pojazdy (patrz artykuł w tym samym numerze 

„Wojska i Techniki”). Premiera FONET MK2, jako 

systemu pojazdowego, była w takim otoczeniu 

zupełnie naturalna. Warto w tym miejscu nadmienić, 

że tegoroczna paryska ekspozycja Grupy 

WB koncentrowała się wokół systemów elektronicznych 

– nowego systemu FONET, TOPAZ-a 

(promowanego jako Integrated Combat Management 

System) i urządzeń łączności. Swoistym 

rodzynkiem było przeciwwybuchowe i odłamkoodporne 

ubranie ochronne nowej generacji 

EOD ONE, rozwijane wspólnie przez spółki Lubawa 

S.A. i należącą do Grupy WB MindMade 

Sp. z o.o., odpowiedzialną za część teleinformatyczną. 

Zabrakło za to – przynajmniej fizycznie 

– tego, z czym dziś Grupa WB jest najsilniej kojarzona, 

a więc bezzałogowych rozpoznawczych 

i uderzeniowych systemów powietrznych. 

Można się było z nimi zapoznać poprzez prezentacje 

multimedialne. 

Cyfrowa platforma komunikacji FONET MK2 to system spełniający wymagania współczesnego pola walki, 

na którym przewaga informacyjna decyduje o powodzeniu działań. Zastosowano w nim nowej konstrukcji 

urządzenia i zmodyfikowane oprogramowanie, aczkolwiek zachowano pełną wsteczną kompatybilność ze 

starszymi odmianami PZUŁW FONET. Na zdjęciu stanowisko operatorskie we wnętrzu pojazdu z pulpitem 

użytkownika z 3,5-calowym wyświetlaczem wielofunkcyjnym. 

Jak podkreślają twórcy FONET MK2, nie należy 

określać go mianem kolejnej generacji systemu, 

choć przyrost funkcjonalności do takiego określenia 

go w pełni predestynuje, ale efekt ewolucji, 

dzięki czemu zachowano pełną kompatybilność 

wsteczną z zainstalowanymi na przestrzeni 

ostatnich dwóch dekad systemami. 

❚ Dwie dekady systemu FONET 

Powstanie FONET-a należy wiązać z pracami prowadzonymi 

nad nowoczesnym systemem kierowania 

ogniem artylerii, który mógłby zostać wykorzystany 

zarówno do modernizacji uzbrojenia 

pochodzącego z państw dawnego Układu Warszawskiego 

(UW), jak i nowych systemów zgodnych 

z wymaganiami NATO. W związku z tym 

potrzebna była cyfrowa platforma komunikacyjna, 

która integrowałaby urządzenia do przetwarzania 

danych ze środkami łączności – bezprzewodowej 

i przewodowej, zapewniając transmisję 

danych – w obrębie pojazdu i z obiektami zewnętrznymi, 

a zarazem mogąca pełnić w pojeździe 

rolę systemu łączności wewnętrznej (interkomu). 

W ten sposób powstał Pokładowy Zestaw 

Urządzeń Łączności Wewnętrznej (PZUŁW) 

FONET, będący rozwiązaniem modułowym, skalowalnym, 

dostosowanym do współpracy z różnymi 

urządzeniami (w tym dowolną współczesną 

radiostacją będącą na rynku), mogący zostać 

zastosowanym w pojazdach wschodniej i zachodniej 

proweniencji. W celu zachowania pełnego 

bezpieczeństwa użytkowania – zabezpieczenia 

przed zakłóceniem czy podsłuchaniem, 

firma WB Electronics wykorzystała w systemie 

FONET nowy, w pełni kontrolowany przez siebie, 

kod źródłowy. Należy podkreślić, że w chwili swego 

powstania FONET był jedynym w pełni cyfrowym 

systemem w swej klasie na świecie. 

PZUŁW FONET tworzy cyfrowy węzeł łączności 

na poziomie pojazdu i grupy pojazdów (baterii, 

kompanii), umożliwiający wymianę fonii i danych 

poprzez środki łączności radiowej oraz przewodowej. 

Jest także platformą cyfrową, pozwalającą na 

integrację różnorodnych czujników pojazdowych 

i systemowych, tworząc jednolity system dostarczający 

informacje użytkownikom oraz zapewniający 

sterowanie i zarządzanie nimi. Dzięki modułowości, 

jego konfiguracja może zostać elastycznie 

dopasowana do potrzeb platformy i użytkownika, 

a jego funkcjonalność może zostać rozbudowana 

bądź nawet zmieniona dzięki oprogramowaniu 

konfiguracyjnemu, także bez udziału producenta. 


www.zbiam.pl

Artyleria 

Sekwencja zdjęć pokazująca ostatnie chwile przed uderzeniem w tarczę i trafienie w nią podczas prób prototypowego polskiego pocisku artyleryjskiego naprowadzanego na odbite światło 

lasera APR 155, przeprowadzonych 6 czerwca 2022 r. Celem testu było strzelanie na odległość zbliżoną do maksymalnego gwarantowanego zasięgu pocisku, a więc ok. 20 000 m. 

APR 155 gotowy do produkcji 

Andrzej Kiński 


pokazują, że zastosowanie w nich 

amunicji precyzyjnego rażenia 

naprowadzanej na odbite światło lasera 

jest coraz powszechniejsze, stąd też 

i rośnie jej rola. Dobitnie pokazuje to 

wojna w Ukrainie, w której bezzałogowce 

obydwu stron wykorzystują lotnicze 

środki rażenia tego typu, a artyleria 

lufowa także 152 mm pociski Krasnopol 

(Rosja) i Kwitnik (Ukraina) oraz 

moździerzowe 240 mm Smelczak 

(Rosja). Także Amerykanie niedawno 

poinformowali o wykorzystaniu tego 

typu 155 mm pocisków artyleryjskich 

M712 Copperhead w walkach 

z siłami ISIS na Bliskim Wschodzie. 

Fotografie w artykule: MESKO, 

CRW Telesystem-Mesko, Andrzej Kiński, 

Witalij Kuzmin, US Army, TASS, Internet. 

Prace nad amunicją nowej generacji naprowadzaną 

na odbite światło lasera bądź z kombinowanym 

układem kierowania do dział kalibru 

155 mm prowadzone są obecnie w kilku 

państwach Zachodu. W Polsce, trwający od dekady, 

program rozwoju takiego pocisku właśnie zbliża się 

do końca. Przeszedł on niedawno finalne próby 

strzelania na maksymalny zasięg i trwają przygotowania 

do rozpoczęcia jego seryjnej produkcji. 

Wdrożenie do uzbrojenia pododdziałów Wojsk 

Rakietowych i Artylerii Wojsk Lądowych (WRiA) wyposażonych 

w 155 mm armatohaubice samobieżne 

Krab pocisków naprowadzanych na odbite światło 

lasera APR 155 znacząco rozszerzyłoby ich 

zdolności bojowe. Możliwość uzyskania niemal 

punktowej dokładności rażenia celów o dużym 

znaczeniu, w tym nawet znajdujących się w ruchu 

pojazdów przeciwnika, na dystansie rzędu 20 km 

jest zdolnością nie do przecenienia. Oczywiście wymaga 

to wdrożenia nowego wyposażenia – naziemnych 

podświetlaczy laserowych, w tym zintegrowanych 

z głowicami optoelektronicznymi 

wozów rozpoznawczych i powietrznych systemów 

bezzałogowych – oraz wyszkolenia personelu, 

niemniej uzyskane korzyści zaprocentują 

także w przypadku innych typów uzbrojenia kierowanego, 

które wkrótce będzie wdrażane do jednostek 

WRiA. Dotyczy to np. przeciwpancernych 

pocisków kierowanych Pirat i ppk dalekiego zasięgu 

planowanych do zakupu w ramach programu 

Ottokar-Brzoza, ale także uzbrojenia kierowanego 

śmigłowców lotnictwa wojsk lądowych (ppk dalekiego 

zasięgu, kierowane pociski kalibru 70 mm) 

i samolotów lotnictwa taktycznego. 

Jeśli udałoby się szybko przeprowadzić procedury 

formalne, a przykłady innych programów z ostatnich 

miesięcy pokazują, że jest to możliwe, pierwsze 

pociski APR 155 skompletowane w Polsce 

mogłyby zostać dostarczone Siłom Zbrojnym RP 

już w przyszłym roku. 

❚ Nieco historii 

Sformułowane po raz pierwszy w połowie lat 90. plany 

wprowadzenia do uzbrojenia WRiA nowych samobieżnych 

armatohaubic w NATO-wskim kalibrze 

155 mm, łącznie z uruchomieniem ich licencyjnej 

produkcji w Polsce, wywołały także dyskusję na temat 

krajowych kompetencji w zapewnieniu dostaw 

amunicji do nich. Niestety, o równoległym wdrożeniu 

nowego systemu amunicyjnego wraz z zakupem 

licencji na produkcję systemu wieżowego 

z działem zgodnym ze standardami NATO, w tym 

porozumieniem normalizacyjnym JBMOU (Joint Ballistic 

Memorandum of Understanding), nie pomyślano. 

Było to o tyle ważne, że kaliber 155 mm nie występował 

dotąd w żadnym systemie artyleryjskim 

wykorzystywanym przez Siły Zbrojne RP, stąd też nie 

dysponowano żadnymi zapasami amunicji w tym 

kalibrze. Oczywiście, można było zakładać oparcie 

systemu amunicyjnego na imporcie, ale biorąc pod 

uwagę planowaną już wtedy skalę zakupów systemów 

artyleryjskich kalibru 155 mm (Krab i Kryl, być 

może lżejsze działo holowane dla wojsk aeromobilnych 

M777 – tak, były niegdyś takie plany), rozwinięty 

krajowy przemysł obronny i wyrażone przez Ministerstwo 

Obrony Narodowej dążenie do uzyskania 

samowystarczalności w zakresie dostaw podstawowych 

rodzajów oraz typów amunicji, logiczne było 

zainicjowanie prac w tym kierunku. Już na początku 

obecnego stulecia podkreślano, że dysponując jednym 

z najnowocześniejszych na świecie systemów 

artylerii lufowej kalibru 155 mm – dywizjonowym 

modułem ogniowym artylerii samobieżnej Regina, 

który dzięki „wpięciu” w sieciocentryczne środowisko 

informacyjne, umożliwiające współpracę z różnorodnymi 

systemami wykrywania i wskazywania celów 

na dużych odległościach (satelitarne, lotnicze – 

w tym bezzałogowe, radiolokacyjne) bez przesady 

można było określić jako system rozpoznawczo- 

-uderzeniowy, zamierza się wdrożyć obok nowoczesnej 

amunicji klasycznej, pozwalającej razić cele 

powierzchniowe na dystansach 40 km i więcej, 

także amunicję precyzyjną. Pozwala ona uzyskać 

znacznie wyższą celność (błąd trafienia od kilkudziesięciu 

centymetrów do kilku metrów) przy 

znacznych odległościach strzelania (ponad 

20 km), a niektóre jej rodzaje pozwalają również 

na rażenie celów poruszających się, przede 

wszystkim czołgów przeciwnika. 


www.zbiam.pl

Artyleria 

Wizualizacja odpalenia pocisku JFS-M ze zmodernizowanej wyrzutni MARS II/MARS-E. 

System rakietowy „ziemia–ziemia” JFS-M 

Adam M. Maciejewski 

23 czerwca, przy okazji trwającej 

od 22 do 26 czerwca berlińskiej 

wystawy lotniczo-kosmicznej ILA 2022, 

niemieckie spółki ESG, MBDA 

Deutschland i KMW podpisały list 

intencyjny o współpracy przy rozwoju 

systemu rakietowego Zukünftige 

System Indirektes Feuer großer 

Reichweite, który w przyszłości 

może być przedmiotem zamówienia 

Bundeswehry. Odwiedzający ILA 2022 

mogli zapoznać się na stoisku 

MBDA Deutschland z lekką 

konfiguracją takowego systemu, 

prezentowaną pod handlową 

nazwą Joint Fire Support Missile, 

w skrócie JFS-M. 

Ilustracje w artykule: MBDA Deutschland, Andrzej 

Kiński, Caesar (twitter.com/Ninja998998), Tiraden/ 

Wikimedia Commons (CC BY-SA 4.0). 

Ujawniona treść podpisanego porozumienia 

daje pobieżny wgląd w planowaną 

konfigurację systemu Joint Fire Support 

Missile (JFS-M, wspólny pocisk rakietowy 

wsparcia ogniowego). MBDA Deutschland ma 

zaprojektować i produkować manewrujący pocisk 

rakietowy, Krauss-Maffei Wegmann (KMW) 

będzie odpowiadał za modyfikowanie istniejących 

lub produkcję nowych wyrzutni i ich integrację 

z wybranymi nośnikami. W pierwszym 

przypadku chodzi o wyrzutnie artyleryjskiego 

systemu rakietowego M270 MLRS, których licencyjnym 

producentem był kiedyś KMW. 

W drugim przypadku mogą to być wyrzutnie 

wzorowane na tej pokazanej na ILA 2022 lub 

modelu wystawionym na paryskim Eurosatory 

2022. Natomiast ESG Elektroniksystem- und Logistik 

GmbH to dostawca cyfrowego systemu 

dowodzenia artylerią ADLER III (niem. Artillerie-, 

Daten-, Lage- und Einsatz-Rechnerverbund), 

z którym JFS-M ma być zintegrowany, zwłaszcza 

jeśli Bundeswehra, użytkownik systemów 

ADLER II/III, ma kiedykolwiek zamówić JFS-M. 

❚ Zukünftigen Systems des Indirekten Feuers 

W 2018 r. Bundeswehra przeprowadziła analizę 

potencjalnych kierunków rozwoju artylerii polowej 

do 2030 r. Miała ona być wykonana we 

współpracy z Francją i jej bodaj najbardziej medialnym 

pokłosiem był program – a właściwie 

pomysł programu – nowej armatohaubicy samobieżnej 

Common Indirect Fire System (CIFS), która 

we Francji zastąpiłaby przestarzałe AuF1 i lekkie 

CAESAry, a w RFN PzH 2000 ok. 2045 r. CIFS 

miał w zamyśle wykorzystywać podwozie przyszłego 

niemiecko-francuskiego czołgu MGCS. Na 

jakim etapie realizacji jest obecnie MGCS lepiej 

nie wspominać, rokowania dla CIFS są równie 

niekorzystne. Natomiast w rzeczonej analizie dotyczącej 

przyszłej artylerii polowej, Bundeswehra 

wskazała na potrzebę wyposażenia swoich wojsk 

lądowych (Heer) w nowy „przyszły system ognia 

pośredniego” (niem. Zukünftigen Systems des 

Indirekten Feuers, ZukSysIndirF). Obecnie niemiecka 

artyleria lufowa może strzelać maksymalnie 

na 40 km (granica zasięgu ognia 155 mm armatohaubicy 

PzH 2000), natomiast rakietowa do 

70/84 km (granica zasięgu pocisku M31 GMLRS, 

przy czym realny bojowy zasięg strzału M31 rzadko 

w praktyce przekracza 70 km). ZukSysIndirF 

miałby umożliwić artylerii korpuśnej i dywizyjnej 

strzelanie na odległość ponad 150 km, w pożądanym 

scenariuszu nawet na 300÷499 km (do 

500 km, której to wartości w RFN unika się ze 

względu na skojarzenia z międzynarodowymi 

porozumieniami ograniczającymi zbrojenia rakietowe). 

Na razie w swoich materiałach promocyjnych 

MBDA Deutschland napisał o zasięgu 

w przedziale 250÷300 km. 

Oczywistym jest, że hipotetyczny ZukSysIndirF 

musi być systemem rakietowym, aby strzelać 

przynajmniej na odległość 150+ km. Obecnie jedynym 

dostępnym w Heer systemem polowej 

artylerii rakietowej jest Mittleres Artillerieraketensystem 

(MARS), czyli licencyjny M270A1 MLRS. Po 

jego modernizacji, obejmującej przede wszystkim 

cyfryzację systemu kierowania ogniem, co 

umożliwiło strzelanie pociskami M31 GMLRS, 


www.zbiam.pl

Konflikty 

Marcin Gawęda 

Przedłużający się konflikt na Ukrainie 

zaczyna powszechnieć światowej opinii 

publicznej, istnieje coraz większe 

ryzyko „zmęczenia się” Zachodu wojną 

na wschodzie Europy. Redaktor naczelny 

włoskiego dziennika „La Stampa” 

Massimo Giannini określił to mianem 

wietnamizacji wojny, czyli przyzwyczajania 

się do konfliktu, który staje się 

permanentny. Wietnamizacja może 

mieć swoje konsekwencje społecznopolityczne, 

a nawet militarne – może 

zmniejszyć się zainteresowanie wojną, 

a zatem i realna pomoc wojskowa. 

Coraz częściej mówi się o tym, że bitwa 

w Donbasie przypomina I wojnę 

światową, jeśli chodzi o ogromne straty 

ludzi i sprzętu, dominującą rolę artylerii 

w walkach pozycyjnych oraz niewielkie 

zmiany w przebiegu linii frontu. 

Fotografie w artykule: Sztab Generalny SZU, 

Ministerstwo Obrony Ukrainy, Ministerstwo Obrony 

Federacji Rosyjskiej, Internet. 

Powszechne wykorzystanie przez Ukraińców przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych wpłynęło na 

ograniczenie efektywności Armiejskiej Awiacji, nie zawsze jednak trafienie oznacza stratę bezpowrotną. Na zdjęciu 

uszkodzony Ka-52 w drodze do zakładów remontowych. 

W obecnej fazie ukraińskiego konfliktu kluczową rolę w nim – po obydwu stronach – odgrywa ogień artylerii. 

Na zdjęciu przekazana przez Polskę 155 mm armatohaubica samobieżna Krab. 

Wojna rosyjsko-ukraińska cz. 5 

Wojna artylerii 

Być może w tym kontekście, jako próba presji, 

zmienia się także retoryka Kijowa – od 

pewnego czasu zaczęto mówić o trudnej 

sytuacji na froncie (najpierw prezydent Wołodymyr 

Zełenski mówił o 60÷100 poległych ukraińskich 

żołnierzy dziennie, potem minister obrony 

Ukrainy Ołeksij Reznikow nawet o 100÷200), rosyjskiej 

przewadze w artylerii (jakoby 1:10), wyczerpywaniu 

zapasów własnej amunicji sowieckich 

typów i konieczności zintensyfikowania 

dostaw amunicji NATO-wskiej (np. artyleryjskiej 

155 mm) oraz broni – nowszej, ale zarazem więcej 

niż dotychczas. Po spotkaniu Grupy Kontaktowej 

ds. Obrony Ukrainy w Ramstein 26 kwietnia, 

wydawało się, że strumień dostaw zamieni się 

w rzekę [od początku było to jednak niemożliwe 

z powodu małej wydajności zachodniej zbrojeniówki, 

w przypadku amunicji NATO-wski standard 

mówi o zapasach na 30 dni wojny, z utrzymaniem 

tego wymogu jest jak ze słynnymi 2% 

PKB nakładów na obronność – przyp. red.], tymczasem 

Kijów był w czerwcu coraz bardziej rozczarowany 

zachodnią pomocą wojskową i dawał 

temu publicznie wyraz, bowiem potrzeby były/ 

są znacznie większe, niż otrzymuje Ukraina, 

a wojna na wyniszczenie daje lepszą pozycję materiałowo 

silniejszej Rosji. 

Pomoc wojskowa dla Sił Zbrojnych Ukrainy 

była jednym z tematów kolejnego spotkania 

Grupy Kontaktowej ds. Obrony Ukrainy z udziałem 

ministrów obrony prawie 50 państw, zorganizowanego 

15 czerwca w Brukseli (nieoficjalnie 

Ramstein-3). Na konferencji prasowej głos 

zabrali m.in. szef Pentagonu Lloyd Austin i przewodniczący 

Kolegium Połączonych Szefów 

Sztabów generał Mark Milley, zapewniający, że 

pomoc dla Ukrainy będzie kontynuowana. Warto 

dodać, że gen. Milley przyznał też, że podawane 

przez Kijów liczby 100÷200 zabitych żołnierzy 

dziennie są „mniej więcej zbieżne” 

z szacunkami Pentagonu. 

9 czerwca minister Ołeksij Reznikow oznajmił, 

że przekazane przez Polskę 155 mm armatohaubice 

samobieżne Krab są gotowe do zadań bojowych, 

a w rejonach walk wykorzystuje się już 

cztery inne NATO-wskie systemy artyleryjskie 

kal. 155 mm: M109A3GN, CAESAr, M777 i FH70). 

Łącznie SZU miały do początku czerwca otrzymać 

150 zachodnich systemów artyleryjskich 

kal. 155 mm wraz z amunicją. Ich użycie na froncie 

potwierdzały straty – wizualnie odnotowano 

mniej więcej w tym czasie zniszczenie kolejnych 

haubic M777 [wg danych Stanów Zjednoczonych 

znaczna część przekazanych M777 jest niesprawna 

z powodu strat bojowych i szybkiego zużywania się 

(pękania) części ze stopów tytanu, typowej wady 

M777 – przyp. red.] i porażenie baterii trzech 

M109A3NG. Ten ostatni przypadek jest o tyle ciekawy, 

że przygotowującą się do otwarcia ognia baterię 

eks-norweskich M109A3NG, rozwiniętą w szczerym 

polu z amunicją ułożoną obok pojazdów, 

nakryła salwa rakietowa z amunicją kasetową, najpewniej 

9M27K systemu BM-27 Uragan, oczywiście 

korygowana przez bezzałogowiec [w tym przypadku 

produkcji spółki ZALA Aero – przyp. red.]. 

Podczas pełnoskalowej wojny na wyniszczenie, 

istotne są nie tylko zasoby ludzkie, ale i materiałowe, 

szczególnie dotkliwy okazał się szybko problem 

intensywnej wojny artylerii. Po 100 dniach 

walk poinformowano, że SZU zaczynają odczuwać 

braki w amunicji do dział 122 mm i 152 mm 

(zużycie 5–6 tys. sztuk dziennie), z kolei artyleria 

Rosji/DNR/ŁNR dobowo zużywać ma szacunkowo 

50–80 tys. nabojów artylerii lufowej i rakietowej 

wszystkich kalibrów pow. 100 mm, i zaczynają polegać 

coraz bardziej na dostawach amunicji zachodniej 

155 mm, tej jednak przybywa zbyt mało. 

Warto pamiętać, że transfer uzbrojenia NATO 

na Ukrainę, to również problemy z eksploatacją, 


www.zbiam.pl

Pojazdy wojskowe 

Pojazdy minoodporne Cougar H 4×4 z pierwszej partii dostarczonej do Polski czekające na przeprowadzenie prac dostosowujących je do uczestnictwa w ruchu drogowym 

wg obowiązujących w naszym kraju przepisów, a także na montaż środków łączności, uzbrojenia i przemalowanie. Dobrze widoczne zawieszenie niezależne TAK-4. 

Pierwsze Cougary w Polsce 

Bartłomiej Kucharski, 

współpraca Andrzej Kiński 

20 czerwca do Polski, drogą morską, 

dotarło pierwszych 71 pojazdów 

minoodpornych (tzw. MRAP) Force 

Protection Cougar 4×4, przekazanych 

Siłom Zbrojnym RP przez administrację 

Stanów Zjednoczonych w ramach 

programu pomocy sojusznikom 

Excess Defense Articles. Zaś 2 lipca 

do szczecińskiego portu przypłynęło 

kolejnych „ponad 140” takich wozów. 

O obydwu zdarzeniach poinformował 

jako pierwszy na mediach 

społecznościowych sam minister obrony 

narodowej, a od niedawna także 

wicepremier, Mariusz Błaszczak. 

Ale czy faktycznie jest się 

czym szczycić? 

Fotografie w artykule: Ministerstwo Obrony 

Narodowej, Agencja Uzbrojenia, Inspektorat 

Wsparcia Sił Zbrojnych, 1. Pomorska Brygada 

Logistyczna, 10. Opolska Brygada Logistyczna/ppor. 

Maciej Szymaszek, st. chor. szt. Tomasz Robak, 

12. Dywizja Zmechanizowana, US Marine Corps. 

Nie są to bynajmniej pierwsze pojazdy 

klasy MRAP używane w Siłach Zbrojnych 

Rzeczypospolitej Polskiej. W Wojskach 

Specjalnych od 2014 r. eksploatowane są, znacznie 

od Cougarów nowocześniejsze, wozy Oshkosh 

M-ATV M1240A1, także zresztą pozyskane w ramach 

procedury EDA. Warto przypomnieć, że 

same Cougary są dobrze znane naszym żołnierzom 

– kilkadziesiąt takich wozów (Cougar H 

4×4), począwszy od listopada 2008 r., uzupełniało 

Rosomaki i HMMWV w Polskim Kontyngencie 

Wojskowym w Afganistanie. Później dołączyły do 

nich pojazdy Navistar Defense MaxxPro i Oshkosh 

M-ATV. Sprzęt ten, jako wypożyczony przez stronę 

amerykańską, był zwracany Amerykanom 

w ramach stopniowej redukcji sił PKW Afganistan 

i wycofywania ich do kraju. 

❚ PKW Afganistan – Cougary po raz pierwszy 

Cougary H 4×4, jak wspomniano, były pierwszymi 

MRAP-ami, które długotrwale mieli okazję 

eksploatować polscy żołnierze, stąd wzbudziły 

zainteresowanie, także specjalistów. Na tyle 

duże, że powstał nawet naukowy artykuł dotyczący 

ich eksploatacji, autorstwa specjalisty- 

-uzbrojeniowca z Wojskowej Akademii Technicznej, 

do którego jeszcze wrócimy. 

Pierwsze Cougary, wypożyczone przez Amerykanów, 

PKW Afganistan przejął 17 listopada 

2008 r., a na przestrzeni kolejnych miesięcy odebrano 

ich 40. Pozostały w służbie niezbyt długo, 

wyparły je bowiem coraz liczniejsze Rosomaki 

i nowocześniejsze konstrukcje tej samej klasy. 

Zresztą już kilka lat później, w 2014 r., stabilizacyjna, 

a de facto bojowa obecność Polaków 

w Afganistanie w ramach Międzynarodowych 

Sił Wsparcia Bezpieczeństwa dobiegła końca. 

Warto odnotować, że obsadzone przez polskich 

żołnierzy Cougary trzykrotnie były atakowane 

z użyciem improwizowanych ładunków wybuchowych 

(IED), szczęśliwie nikt w tych incydentach 

nie zginął. Mimo że w okresie wojen ekspedycyjnych 

Cougary były bodaj najbardziej 

masowo produkowanymi pojazdami klasy 

MRAP (ponad 4000 w wersjach H 4×4 i HE 6×6 

od 2002 r.), szybko zostały uznane za niezbyt 

udane i mało przydatne. Większość z ocalałych 

pojazdów podarowano bądź sprzedano sojusznikom 

lub nawet zezłomowano. Ten sam los 

podzieliła zresztą większość MRAP-ów, uznanych 

za mało użyteczne (poza M-ATV) poza specyficznymi 

warunkami działań w ramach misji 

ekspedycyjnych i zastąpione po powrocie do 

macierzystych garnizonów w użytkujących je 

jednostkach i pododdziałach przez inne pojazdy 

czy wozy bojowe. Niewiele spośród 27 000 wozów 

MRAP różnych typów dostarczonych US Army 

i US Marine Corps (w mniejszym stopniu US Air 

Force) w trakcie wojen ekspedycyjnych pozostaje 

jeszcze w służbie w Siłach Zbrojnych Stanów 

Zjednoczonych. Jednak dzięki ubiegłorocznej 

decyzji polskiego Ministerstwa Obrony 

Narodowej te przestarzałe koncepcyjnie pojazdy 

mają szansę na drugą młodość, i to na 

wschodnioeuropejskim – najważniejszym dziś 

dla NATO – teatrze działań. 

❚ Co właściwie kupiono? 

O pozyskaniu Cougarów po raz pierwszy poinformowano 

w listopadzie 2021 r., kiedy minister 

obrony narodowej Mariusz Błaszczak zapowiedział 

zamiar przejęcia od Amerykanów 300 takich 

pojazdów w ramach procedury Excess 

Defense Articles (EDA). W jej zakresie obdarowany 

zbędnym Siłom Zbrojnym Stanów Zjednoczonych 

uzbrojeniem czy sprzętem pokrywa 

jedynie koszty rozkonserwowania, transportu 

i szkolenie załóg. Warunki miały być niezwykle 

atrakcyjne, bowiem cała transakcja miała kosztować 

polskiego podatnika jedynie 27,5 mln 

USD. Stosowną umowę podpisano w grudniu 

2021 r., zaś wg ówczesnych komunikatów 

pierwsze pojazdy miały zasilić Wojsko Polskie 

już w pierwszym kwartale 2022 r. Cougary miały 

trafić do jednostek rozmieszczonych na wschodzie 

Polski, sugerowano, że będą to pododdziały 

18. Dywizji Zmechanizowanej lub/i brygad 

Wojsk Obrony Terytorialnej. 


www.zbiam.pl

Obrona przeciwlotnicza 

Nowe chińskie uzbrojenie i sprzęt obrony przeciwlotniczej 

Cz. 2 Systemy i zestawy bliskiego zasięgu 

Tomasz Szulc 

Wielość chińskich systemów dużego 

i średniego zasięgu, opisanych 

w WiT 1/2022 nie jest bynajmniej 

usprawiedliwiona potrzebami obrony 

przeciwlotniczej Państwa Środka i jego 

sił zbrojnych. Nie da się też zauważyć 

logiki w opracowywaniu systemów, które 

nie uzupełniają się wzajemnie i nie 

tworzą razem spójnej, wielowarstwowej 

struktury. Podobnie ma się rzecz 

z systemami i zastawami bliskiego 

zasięgu – powstaje ich zbyt wiele i zbyt 

są do siebie podobne pod względem 

charakterystyk, by kupiło je wszystkie 

choćby największe wojsko. Natomiast 

nadzieje na eksport systemów 

i zestawów, których nie używają siły 

zbrojne państwa-producenta są zwykle 

niewielkie. Niezależnie od tego każdy 

następny salon w Zhuhai jest okazją 

do prezentacji kolejnych, 

nowych rozwiązań. 

Fotografie w artykule: zbiory autora, Internet. 

Podobnie jak w WiT 1/2022 zostały one uporządkowane 

według „wielkości”, czyli maksymalnego 

zasięgu ich pocisków, poczynając 

od największego. Głównym zadaniem takiego 

uzbrojenia była do niedawna obrona pododdziałów 

wojsk lądowych przed samolotami uderzeniowymi 

i śmigłowcami bojowymi operującymi na małych i 

średnich wysokościach. Systemy, zorganizowane 

w baterie lub dywizjony, mogły występować na 

szczeblu pułku lub batalionu, a przenośne zestawy 

rakietowe na szczeblu kompanii. Ich uzbrojenie mogło 

składać się także z broni lufowej – głównie armat 

kalibru 23÷35 mm. W Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej 

obronę przeciwlotniczą na szczeblu do 

pułku włącznie miały jeszcze w połowie lat 80. zapewniać 

jedno- i dwulufowe 37 mm armaty, kopie 

radzieckich wz. 39 (61-K) oraz karabiny maszynowe 

Typ 59, czyli kopie 12,7 mm wkm DSzK. Dopiero 

w połowie lat 80. zaczęły je zastępować dwulufowe 

23 mm armaty Typ 85 – kopie radzieckich 

ZU-23-2, a później także Typ 87 – niemal takie 

same, ale kal. 25 mm. Na początku lat 90. w większej 

liczbie pojawiły się zestawy przenośne – kopie 

radzieckich Strzał-2M. Nie wyprodukowano natomiast 

kopii Strzał-1 i Strzał-10, podczas gdy 

licencyjne, francuskie Crotale – HQ-7 – pojawiły się 

dopiero w latach 90., i to na szczeblu dywizji. 

FB-10A z 2021 r., w głębi należący do systemu pojazd z aparaturą do zakłócania bezzałogowców. 

Pierwsza konfiguracja zestawu FB-10 – wyrzutnia i środki wykrywania oraz śledzenia celów umieszczone 

na jednym pojeździe. 

Zupełnie nowym wyzwaniem okazało się 

zwalczanie małych i średnich bezzałogowców. 

W tej roli systemy rakietowe bliskiego zasięgu 

mogą funkcjonować także w strukturach wojsk 

obrony powietrznej, które wcześniej nie miały 

potrzeby stosowania takiego uzbrojenia. 

W poniższym przeglądzie pominięto (z jednym 

wyjątkiem) systemy i zestawy, służące do zwalczania 

bezzałogowców wyłącznie poprzez przeciwdziałanie 

elektroniczne. Jest ich w Chinach sporo, są 

nawet eksportowane i wykorzystywane bojowo. 

❚ FB-10 

Nowością 2014 r. był lekki zestaw samobieżny 

FB-10. Ze względu na zewnętrzne podobieństwo 

można byłoby go uznać za rozwiązanie konkurencyjne 

wobec starszego o 10 lat zestawu Yitian. 

Ten ostatni dysponuje ośmioma naprowadzającymi 

się na źródło ciepła lekkimi rakietami TY-90 

o zasięgu 6 km i maksymalnej wysokości lotu rażonych 

celów 4 km oraz radarem wykrywania 

i śledzenia celów z obrotową anteną, a także głowicą 

optoelektroniczną. Jako nośnik wykorzystano 

transporter opancerzony WMZ-551 (Typ 92). 

Mimo prezentacji kompletnego Yitiana już 

w 2005 r., dowody na rozpoczęcie jego produkcji 

pojawiły się dopiero w 2013 r. Nie jest wykluczone, 

że osiągi pocisków TY-90 uznano za niewystarczające 

i zestaw przyjęto na uzbrojenie dopiero 

po opracowaniu pocisków z lepszymi 

charakterystykami przestrzennymi. Takie pociski, 

mimo zachowania poprzedniej nazwy, wyróżniają 

się bikalibrowym kadłubem. Ich przednia część 

z głowicą termoczułą i głowicą bojową ma niezmienioną 

średnicę, a część tylna, mieszcząca 

nowy silnik, ma nieco większą. 


www.zbiam.pl

Wiroplaty wojskowe 

Wizja artystyczna śmigłowca wielozadaniowego AW149 w barwach Sił Zbrojnych. Jednym z rodzajów uzbrojenia, które wiropłaty będą przenosić, mają być przeciwpancerne pociski 

kierowane „tej samej klasy co Hellfire, ale wybrany typ stanowi informację niejawną”. 

Łukasz Pacholski 

1 lipca, w należącej do koncernu 

Leonardo Wytwórni Sprzętu 

Komunikacyjnego PZL-Świdnik S.A., 

odbyła się uroczystość podpisania, 

zapowiadanego od kilku tygodni 

kontraktu na zakup 32 wielozadaniowych 

śmigłowców transportowych AW149. 

Tym samym jeden z trzech 

zainicjowanych przed kilkoma laty 

programów modernizacji parku 

wiropłatów Sił Zbrojnych RP – Perkoz 

– wszedł w fazę wykonawczą. 

Ilustracje w artykule: Ministerstwo Obrony 

Narodowej/Leszek Chemperek, Agencja Uzbrojenia, 

Leonardo, Adam M. Maciejewski. 

Perkoz ze Świdnika dla 

powietrznych kawalerzystów 

Wceremonii uczestniczył wicepremier i zarazem 

szef resortu obrony narodowej 

Mariusz Błaszczak, który swoim podpisem 

zatwierdził – uprzednio sygnowaną przez 

przedstawicieli Agencji Uzbrojenia i PZL-Świdnik 

– umowę. W Świdniku obecny był także inny wicepremier 

rządu RP i minister aktywów państwowych 

Jacek Sasin. Umowa obejmuje dostawę 

32 śmigłowców wielozadaniowych AW149 wraz 

z pakietem logistycznym (części zamienne i eksploatacyjne 

na pierwszy okres służby oraz sprzęt 

obsługi naziemnej) i szkoleniowo-symulatorowym 

(kompleksowe szkolenie pilotów i personelu technicznego 

przez producenta oraz dostawa zaawansowanych 

symulatorów i wyposażenia szkoleniowego). 

Całość ma kosztować 8,25 mld PLN (ok. 

1,76 mld EUR), a dostawy zostaną zrealizowane 

w latach 2023–2029. Co należy pokreślić, rzecznik 

prasowy Agencji Uzbrojenia (AU) poinformował 

że: Przedstawiony harmonogram dostaw dotyczy 

tzw. wariantu gwarantowanego, co wynika m.in. 

z krótkiego i sprawnego procesu negocjacji, niemniej 

strony porozumiały się, że będą dążyć do skrócenia 

terminów i zintensyfikowania dostaw. Jak uzupełnił 

w oficjalnym komunikacie Wydział Działań Komunikacyjnych 

Dowództwa Generalnego Rodzajów 

Sił Zbrojnych, śmigłowce trafią do wyposażenia 

25. Brygady Kawalerii Powietrznej z dowództwem 

w Tomaszowie Mazowieckim. Ważnym elementem 

umowy, na co wskazał prezes WSK PZL-Świdnik 

Jacek Libucha, będzie utworzenie w świdnickich 

zakładach linii produkcyjnej AW149. Nie 

można wykluczyć, że poza realizacją dostaw tych 

maszyn na potrzeby Sił Zbrojnych RP, to właśnie ta 

fabryka koncernu Leonardo będzie w przyszłości 

dostarczać śmigłowce tego typu także na 

rynki eksportowe (dotąd kompletowały je zakłady 

w Vergiate w Lombardii). PZL-Świdnik będzie 

też zarządzał konfiguracją AW149 w całym cyklu 

życia śmigłowca, w tym jego modyfikacjami 

1 lipca wicepremier i minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak zatwierdził w Świdniku 

umowę na zakup 32 śmigłowców wielozadaniowych AW149, której wykonawcą będzie 

Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego PZL-Świdnik S.A., należąca do koncernu Leonardo. 

Minister Mariusz Błaszczak przekazuje egzemplarz umowy Jackowi Libusze, prezesowi 

WSK PZL-Świdnik. 


www.zbiam.pl

Samoloty bojowe 

Samoloty F-35A podczas pierwszej tzw. parady słoni z udziałem tej maszyny w Siłach Powietrznych Republiki Korei. Odbyła się w bazie Cheongju 25 marca br. i uczestniczyło 

w niej 28 spośród 40 południowokoreańskich maszyn. 

Nowe sukcesy eksportowe programu F-35 

Łukasz Pacholski 

Koniec czerwca przyniósł nowe 

informacje dotyczące planów zakupu 

wielozadaniowych samolotów bojowych 

rodziny Lockheed Martin 

F-35 Lightning II przez państwa 

z Europy i Azji. W przypadku 

niektórych z nich można mieć pewność, 

że sytuacja geopolityczna i presja 

polityków partii rządzących 

przyczyni się do złożenia formalnych 

zamówień bądź zawarcia kontraktów 

na przestrzeni najbliższych miesięcy. 

Fotografie w artykule: Ministerstwo Obrony Republiki 

Korei, US Air Force, US Navy, Luftwaffe, 

Tomasz Grotnik. 

Poziom niezawodności systemów pokładowych F-35 

przewyższa wymagania Departamentu Obrony Stanów 

Zjednoczonych. Jak wskazuje grafika, powstała na bazie 

danych producenta, usterka w przypadku wersji F-35A 

występuje statystycznie po 11,3 godzinach lotu. 

Według aktualizowanej na bieżąco przez 

producenta samolotu bazy danych, na 

5 lipca br. dostarczono już ponad 820 

egzemplarzy (pochodzących z serii wstępnych, 

które różnią się od siebie standardem 

wyposażenia i konstrukcją), które wylatały ponad 

540 000 godzin podczas 315 124 lotów. Na F-35 

przeszkolono ok. 1700 pilotów i ok. 12 500 członków 

naziemnego personelu obsługi technicznej. 

Dziewięć państw ogłosiło osiągnięcie 

wstępnej gotowości operacyjnej przez F-35 należących 

do różnych rodzajów sił zbrojnych. Maszyny 

łącznie wykonały już ponad 300 rotacji 

poza bazami macierzystymi (dziewięć państw 

operuje nimi z własnych terytoriów). Obecnie, 

tylko w ramach procedury Foreign Military Sales, 

produkowane są samoloty dla sześciu odbiorców, 

siódmy (Republika Korei) dysponuje 

już całą zakontraktowaną w 2016 r. flotą 40 egzemplarzy. 

Jak pokazują dane korporacji Lockheed 

Martin, w przypadku wszystkich trzech 

Dane producenta obrazujące pracochłonność obsługi 

naziemnej samolotów rodziny F-35. Jak widać, wskaźniki 

mieszczą się w wymaganiach Departamentu Obrony 

Stanów Zjednoczonych. 

wersji, pracochłonność obsługi technicznej jest 

niższa od wymaganej przez Departament Obrony 

Stanów Zjednoczonych. Także uzyskane 

wskaźniki niezawodności przewyższają wymagania 

(szczegóły na wykresie). 

❚ Grecja i Republika Korei 

Powyższe dane, a także rosnąca popularność 

tego wielozadaniowego samolotu 5. generacji 

powoduje, że kolejka chętnych do jego zakupu 

wydłuża się nieomal z miesiąca na miesiąc. 

Wkrótce do państw, które złożyły formalne zamówienia 

na F-35 mogą bowiem dołączyć: Republika 

Grecka, Republika Czeska i Królestwo 

Marokańskie. Nie należy także zapominać o Republice 

Federalnej Niemiec, której rząd wskazał 

następcę tej części samolotów uderzeniowych 

Panavia Tornado IDS, które przenoszą bomby 

nuklearne w ramach NATO Nuclear Sharing, 

a także Szwajcarii, gdzie proces ratyfikacji umowy 

LOA toczy się we własnym tempie. Obok 

zupełnie nowych odbiorców nie należy także 

pomijać tych, którzy chcą dokupić kolejne maszyny 

tej rodziny – w tym przypadku mowa np. 

o Republice Korei. 

Odnośnie Grecji i Republiki Korei kluczowe dla 

programu F-35 informacje upubliczniono 

30 czerwca. W przypadku Grecji dotyczą one zamówienia 

pierwszej partii maszyn tego typu. 

Zgodnie z oficjalnym komunikatem, 29 czerwca 

rząd w Atenach przesłał do Waszyngtonu oficjalne 

zapytanie ofertowe LoR (Letter of Request), 

obejmujące możliwość zakupu do 40 samolotów 

(20 ramach zamówienia gwarantowanego i do 

20 w ramach opcji). Według greckiego premiera 

Kiriakosa Mitsotakisa, procedura może zostać zrealizowana 

w trybie przyspieszonym. Zawarcie 


www.zbiam.pl

Okręty wojenne 

Pierwsze bloki Blekinge w hali na miejscu montażu kadłuba. W części rufowej widać zaszpuntowane miejsca trzonów sterów zanurzania w układzie X. 

Kamień milowy programu okrętów podwodnych A26 


30 czerwca w stoczni Saab Kockums 

w Karlskronie odbyło się położenie 

stępki HMS Blekinge. To prototypowa 

jednostka typu A26, okrętu 

podwodnego nowej generacji 

budowanego dla Marynarki Wojennej 

Królestwa Szwecji. Podczas tradycyjnej 

ceremonii dwa pierwsze główne bloki 

rufowe kadłuba okrętu podwodnego 

zostały umieszczone na miejscu 

ostatecznego montażu, po czym 

zostały zespawane ze sobą. Stało się to 

aż siedem lat po zamówieniu 

tej jednostki. Według pierwotnych 

zamierzeń, do tej pory miała 

być ona przekazana Marinen. 

Ilustracje w artykule: Saab Kockums, FMV. 

Zaklinanie rzeczywistości marketingowymi 

informacjami o postępach prac 

w programie nie mogło przysłonić prawdy. 

A ta jest taka, że Szwecja na dwie dekady 

straciła ciągłość zdolności do projektowania 

i produkcji okrętów podwodnych. 

W 1989 r. Saab przejął firmę państwową Karlskronavarvet, 

właściciela stoczni Kockums AB 

w Karslakronie. W tym czasie trwały prace nad 

okrętami podwodnymi typu A19 Gotland i dalszym 

rozwojem silnika spalinowego systemu 

Stirlinga, działającego w cyklu zamkniętym bez 

dostępu powietrza atmosferycznego (AIP). Po 

zbudowaniu w latach 1992–1996 trzech Gotlandów, 

w 1999 r. Saab sprzedał Kockumsa niemieckiej 

stoczni Howaldtswerke Deutsche Werft 

z Kilonii, specjalizującej się w budowie okrętów 

podwodnych. Ta z kolei stała się własnością niemieckiej 

grupy przemysłowej ThyssenKrupp, 

w wyniku czego w 2005 r. zakład zmienił nazwę 

na thyssenkrupp Marine Systems AB. Po pewnym 

czasie nastąpił konflikt interesów pomiędzy 

Administracją Zaopatrywania Sił Zbrojnych 

(FMV, Försvarets materielverk) a tkMS AB, który 

doprowadził do anulowania w 2014 r., trwającego 

wówczas od czterech lat, programu okrętu 

podwodnego nowej generacji A26. 

Zamieszanie wokół stoczni zagroziło dalszemu 

rozwojowi szwedzkich zdolności do projektowania 

i budowy okrętów podwodnych, ale także mogło 

utrudnić utrzymanie ich floty, podczas gdy 

ambicją władz w Sztokholmie było przywrócenie 

tych umiejętności, określanych jako „interes narodowy”, 

szwedzkim przedsiębiorstwom. Z poparciem 

rządu w kwietniu 2014 r. Saab zawarł wstępne 

porozumienie z tkMS, w czerwcu podpisano kontrakt 

wart 340 mln SEK, zaś 22 lipca 2014 r. poinformowano 

o zakończeniu przejmowania stoczni 

i biura projektowego w Karlskronie oraz ich działalności 

w zakładach w Malmö i Muskö. Odziedziczono 

też wszelkie prawa do projektu A26. Tak powstała 

Saab Kockums AB, firma która dziś jest głównym 

wykonawcą programów podwodnych Szwecji. 

30 czerwca 2015 r. FMV zawarła kontrakt z Saabem 

na budowę dwóch jednostek typu A26 

i modernizację w połowie cyklu operacyjnego 

HTMGtd (Halvtidsmodifiering Gotland) pary 

jednostek A19 – Gotlanda i Upplanda. Koszt 

wyniósł 8,6 mld SEK. Nowe okręty – Blekinge 

i Skåne – miały być gotowe w latach 2022–2023. 

Jednak 20 lat przerwy w projektowaniu jednostek 

podwodnych doprowadziło do znacznego 

opóźnienia. Wśród jego przyczyn były też przedłużające 

się prace badawczo-rozwojowe, 

a także dodatkowe zamówienia ze strony użytkownika, 

m.in. na integrację z nowo opracowywanymi 

torpedami lekkimi Tp47. Ponadto w początkowym 

okresie budująca okręty stocznia 

Kockums wymagała inwestycji przywracających 

zdolności produkcyjne, po tym, jak w 2014 r. została 

odkupiona od Niemców. Te same czynniki 

spowodowały też wzrost kosztów programu. Miało 

to odzwierciedlenie w aneksie do umowy głównej, 

zawartym pomiędzy FMV a Saab Kockums 

27 sierpnia 2021 r. Przedłużył on czas realizacji 

zamówienia i zwiększył jego koszt o ok. 5,2 mld 

SEK. Według najnowszego harmonogramu dostawy 

Blekinge i Skåne przewidziano dopiero 

w latach 2027–2028. 

Obecny etap budowy Blekinge odbywa się 

w głównej hali stoczni. Są tam połączone dwa 

bloki rufowe kadłuba, stopniowo będą z nimi 

stykowane kolejne. Kadłub mocny A26 podzielony 

jest na dwa przedziały, pomiędzy którymi 

znajduje się śluza ratunkowa. Całe wyposażenie 

jest zamontowane na platformach, po jednej 

na dziobie i na rufie. Są one połączone z kadłubem 

elastycznymi podporami. Ogranicza to 


www.zbiam.pl

Przemysł obronny 

Jeden z największych doków suchych w tej części Europy, suwnica Goliath i najnowsza hala produkcyjna Venturer Building w stoczni Babcock w Rosyth. 


14 czerwca grupa polskich dziennikarzy 

miała okazję zapoznać się z postępami 

prac w programie budowy fregat 

Type 31 (T31)/Inspiration dla brytyjskiej 

Królewskiej Marynarki Wojennej, 

jak też – co chyba z naszego punktu 

widzenia jeszcze ważniejsze – zwiedzić 

zmodernizowaną stocznię Babcock 

Rosyth w Szkocji. Milionowe inwestycje 

w modernizację zakładu należącego do 

spółki Babcock International były konieczne 

w związku z realizacją programu T31 

i potencjalnych zamówień w przyszłości. 

Podobne zabiegi są wymagane w przypadku 

PGZ Stoczni Wojennej Sp. z o.o. 

w Gdyni oraz – w znacznie mniejszym 

zakresie – w Remontowej Shipbuilding S.A. 

w Gdańsku. Te dwa przedsiębiorstwa 

są filarami technicznymi konsorcjum 

PGZ-Miecznik, które powołano w celu 

budowy trzech fregat dla Marynarki 

Wojennej RP. Ich bazą zaś jest projekt 

Arrowhead 140, którego wariant 

wybrała także Royal Navy, jako 

platformę jednostek T31. Jak z tego 

widać, Inspiration i Miecznik mają 

ze sobą więcej wspólnego niż tylko 

zunifikowaną konstrukcję. 

Fotografie w artykule Tomasz Grotnik. 

Babcock prezentuje 

stocznię w Rosyth 

Wizyta w szkockim zakładzie nie była 

związana z przedstawieniem postępów 

programu Miecznik. Jej celem 

było zaprezentowanie zaawansowania technicznego 

i technologicznego Babcock International 

oraz przekazanie deklaracji o gotowości 

spółki do dzielenia się tą wiedzą i doświadczeniem 

z polskimi partnerami. Miała też dać odpowiedź 

na pytanie – dlaczego konsorcjum 

PGZ-Miecznik (grupa kapitałowa Polska Grupa 

Zbrojeniowa S.A. występująca jako lider, PGZ 

Stocznia Wojenna Sp. z o.o. i Remontowa 

Shipbuilding S.A. wchodząca w skład Remontowa 

Holding S.A.), wskazało brytyjski podmiot, 

odrzucając oferty hiszpańskiej Navantii i niemieckiego 

thyssenkrupp Marine Systems, firm 

o wielkim doświadczeniu w projektowaniu, 

produkcji i transferze technologii budowy dużych 

nawodnych okrętów bojowych? 

❚ Inspiracja dla Miecznika 

Brytyjska spółka Babcock International jest firmą 

operującą na arenie międzynarodowej 

w sektorach: lotniczym, kosmicznym, obronnym 

i bezpieczeństwa. Prowadzi działalność 

w zakresie wspierania sił morskich i świadczy 

usługi na terenie Wielkiej Brytanii, Francji, Kanady, 

Australii, Azji oraz Afryki Południowej. Działa 

również na innych rynkach. 

W programie Miecznik Babcock International 

zaoferowała projekt Arrowhead 140PL 

(AH140PL). Jest to wariant eksportowej fregaty 

Arrowhead 140, będącej z kolei adaptacją 

duńskiego projektu Iver Huitfeldt. W latach 

2008–2011 trzy fregaty tego typu zostały zbudowane 

dla Søværnet (Siły Morskie Królestwa 

Danii). Odpowiednio zmodyfikowana konstrukcja 

została wybrana przez Ministerstwo 

Obrony Zjednoczonego Królestwa Wielkiej 

Brytanii i Irlandii Północnej dla Royal Navy, gdzie 

jest określana jako Type 31 (T31) lub Inspiration 

(inspiracja), ponieważ nazwy brytyjskich 

fregat upamiętniają jej okręty, których misje 

i historia mają na celu zainspirowanie Królewskiej 

Marynarki do działania, a także przedstawienie 

jej przyszłej wizji. 

Pojawienie się fregat T31 związane jest 

z potrzebą zastąpienia starszych jednostek 

Type 23/Duke, autoryzowano je zaś w Strategicznym 

Przeglądzie Obronnym i Bezpieczeństwa 

w 2010 r. Wskazywał on na potrzebę 

zakupu 13 okrętów oznaczonych jako 


www.zbiam.pl

Marynarka wojenna 

Marynarka Wojenna RP odbija się od dna? 


Ostatnie tygodnie przyniosły szereg 

działań związanych z przyszłością 

morskiego rodzaju Sił Zbrojnych RP, 

m.in. zawarcie umów na budowę nowych 

okrętów, a także informacje o planach 

modernizacji starych, nowości związane 

z programem budowy fregat Miecznik 

i dozbrojeniem korwety patrolowej ORP 

Ślązak. Kumulacja tych wiadomości 

w czerwcu, miesiącu w którym 

Marynarka Wojenna RP obchodzi 

swoje święto, może oznaczać, że przez 

jakiś czas nie należy spodziewać się 

podobnych newsów. Niemniej, 

zapomniany element SZ RP ma powody 

do zadowolenia. Być może jesteśmy 

świadkami transformacji naszej floty 

wojennej do jej docelowej postaci, 

z mniejszą liczbą jednostek pływających, 

ale nowocześniejszych i lepiej 

przygotowanych do stawienia czoła 

nadchodzącym wyzwaniom. 

Ilustracje w artykule: Tomasz Grotnik, 

PGZ-Miecznik/Babcock. 

Bez wątpienia najważniejszym programem 

związanym z odbudową zdolności bojowych 

Marynarki Wojennej RP jest Miecznik. 

Dostawa trzech fregat rakietowych stanowi żywotny 

interes floty i Sił Zbrojnych RP w ogóle. Ich pojawienie 

się, z zapowiadaną przez polityków olbrzymią 

siłą ognia, istotnie wzmocni naszą zdolność do 

obrony wybrzeża i obiektów w pasie lądu z nim sąsiadujących. 

Ale nie tylko. W zbliżającej się nieuchronnie 

nowej rzeczywistości geopolitycznej na 

Bałtyku, który po przyjęciu Republiki Finlandii i Królestwa 

Szwecji do Sojuszu Północnoatlantyckiego 

w praktyce stanie się morzem wewnętrznym NATO, 

fregaty z biało-czerwoną banderą wraz z jednostkami 

sojuszniczymi będą odgrywały pierwszorzędną 

rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa żeglugi, jej 

kontroli oraz redukcji zagrożenia ze strony Federacji 

Rosyjskiej na tym akwenie. Choć przez niektórych 

jest to niesłusznie marginalizowane, Mieczniki będą 

też działały w stałych zespołach NATO, reprezentując 

polskie interesy w skali globalnej. W dobie rosyjskiej 

agresji na Ukrainę i wywołanego przez nią 

wzmocnienia wagi międzynarodowego sojuszu 

militarnego wydaje się to jednak równie ważnym 

zadaniem, jak sprawy bałtyckie. 

❚ Nowości programu Miecznik 

22 czerwca odbyło się w Warszawie – zorganizowane 

przez Zarząd Targów Warszawskich S.A. 

i Akademię Marynarki Wojennej im. Bohaterów 

Zamówienie drugiej trójki niszczycieli min typu Kormoran II to już kolejna seria nowych okrętów dla MW RP w ostatnich 

latach, po trzech wcześniejszych jednostkach tego typu, holownikach typu B860 i oczywiście fregatach Miecznik. 

Wydaje się, że negatywny trend rozwoju morskiego rodzaju Sił Zbrojnych RP został zatrzymany. Na zdjęciu Kormoran 

i Mewa w Porcie Wojennym w Świnoujściu z okazji uroczystości podpisania umowy. 

Westerplatte, która w tym roku obchodzi swój setny 

jubileusz – VII Forum Bezpieczeństwa Morskiego 

Państwa (FBM). Stało się ono okazją do przedstawienia 

przez konsorcjum PGZ-Miecznik i jego 

partnerów zagranicznych nowych informacji 

o programie fregat dla Marynarki Wojennej RP. 

Zanim jednak do tego doszło, 15 czerwca 

spółka Babcock International ogłosiła, że wraz 

z partnerami otworzyła Biuro Zarządzania Projektem 

(Project Management Office – PMO) w Gdyni. 

PMO będzie nadzorować proces realizacji programu 

budowy fregat Miecznik w Polsce. 

W trakcie FBM przedstawiono harmonogram 

programu, który dzieli jego realizację na dwie części. 

W ramach pierwszej zakończono przygotowanie 

przemysłowego studium wykonalności. Obecnie 

trwają prace nad jego aktualizacją, co potrwa 

do stycznia 2023 r. W marcu br. zatwierdzono też 

Założenia Taktyczno-Techniczne fregat. 

Część II programu to projektowanie i budowa. 

Do końca listopada br. konsorcjum ma 

przedstawić projekt wstępny okrętu, bazujący 

na rozwiązaniach typu Arrowhead 140PL, dostarczonego 

przez Babcocka, i uwzględniający specyficzne 

wymagania gestora, czyli MW RP. 

W marcu 2023 r. ma nastąpić zatwierdzenie klasyfikacyjnej 

dokumentacji technicznej. W sierpniu 

odbędzie się uroczyste rozpoczęcie cięcia 

blach do budowy sekcji prototypowej fregaty, 

co w praktyce rozpoczyna fazę produkcyjną. Do 

maja 2024 r. ma zostać zatwierdzony projekt 

techniczny, a do grudnia 2024 r. projekt roboczy. 

W maju 2025 r. pierwszy Miecznik ma być 

gotowy do wodowania, natomiast na czerwiec 

2028 r. przewidziano zdanie fregaty Agencji 

Uzbrojenia. Prace stoczniowe przy drugiej jednostce 

ruszą w grudniu 2024 r., zaś przy trzeciej 

w czerwcu 2026 r. Te okręty mają być przekazane 

przez konsorcjum – odpowiednio – we wrześniu 

2029 i w sierpniu 2030 r. Stanowi to znaczące, 

czteroletnie przyspieszenie w stosunku do 

pierwotnych zapowiedzi sprzed roku. 

FBM było też okazją do ujawnienia kolejnych 

szczegółów technicznych Mieczników (pierwsze 

detale poznaliśmy w czasie briefingu prasowego 

w Gdyni 8 kwietnia br., szerzej w WiT 4/2022). 

Kadłuby i nadbudówki fregat zostaną zbudowane 

głównie z blach stali okrętowej DH36 

o podwyższonej granicy wytrzymałości na rozciąganie. 

Długość całkowita okrętu wyniesie 

138,7 m, szerokość maksymalna 19,75 m, a zanurzenie 

5,5 m. Kadłub będzie podzielony poziomo 


www.zbiam.pl

WiT 7_2022 (82)promo

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?