Lotnictwo Aviation International 12/2022 SHORT

20 lat Urzędu Lotnictwa Cywilnego • Modernizacja polskiej OPL
ISSN 2450-1298 INDEX 407437
www.zbiam.pl
Grudzień 12/2022
AW101, czyli nowa jakość
nad Morzem Bałtyckim
Cena: 21,50 zł, w tym 8% VAT
TFA „White Eagle” >>> 32 HC-130 Hercules >>> 52

Vol. VIII, nr 12 (88)
grudzień 2022
Numer 12
ISSN 2450–1298
nakład: 14.5 tys egz.
Zdjęcie okładkowe:
Leonardo AW101. Rys. Leonardo
Redaktor naczelny
Jerzy Gruszczyński
jerzy.gruszczynski@zbiam.pl
Korekta
Stanisław Kutnik
Redakcja techniczna
Adam Mojski,
redakcja.techniczna@zbiam.pl
Stali współprawcownicy
Piotr Abraszek, Paweł Bondaryk, Piotr Butowski,
Robert Czulda, Jerzy Gotowała, Paweł Henski,
Andrzej Kiński, Jerzy Liwiński, Marek Łaz,
Edward Malak, Łukasz Pacholski,
Michał Petrykowski, Miłosz Rusiecki.
Wydawca
Zespół Badań i Analiz Militarnych Sp. z o.o.
ul. Anieli Krzywoń 2/155
01-391 Warszawa
office@zbiam.pl
Biuro
ul. Bagatela 10/17
00-585 Warszawa
Dział reklamy i marketingu
Andrzej Ulanowski
andrzej.ulanowski@zbiam.pl
Dystrybucja i prenumerata
office@zbiam.pl
Reklamacje
office@zbiam.pl
Prenumerata
realizowana przez Ruch S.A:
Zamówienia na prenumeratę w wersji
papierowej i na e-wydania można
składać bezpośrednio na stronie
www.prenumerata.ruch.com.pl
Ewentualne pytania prosimy kierować
na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub
kontaktując się z Telefonicznym
Biurem Obsługi Klienta pod numerem:
801 800 803 lub 22 717 59 59
– czynne w godzinach 7.00–18.00.
Koszt połączenia wg taryfy operatora.
Copyright by ZBiAM 2022
All Rights Reserved.
Wszelkie prawa zastrzeżone
Przedruk, kopiowanie oraz powielanie na inne rodzaje
mediów bez pisemnej zgody Wydawcy
jest zabronione. Materiałów niezamówionych,
nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo
dokonywania skrótów w tekstach, zmian tytułów
i doboru ilustracji w materiałach niezamówionych.
Opinie zawarte w artykułach są wyłącznie opiniami
sygnowanych autorów. Redakcja nie ponosi
odpowiedzialności za treść zamieszczonych ogłoszeń
i reklam. Więcej informacji znajdziesz na naszej
nowej stronie:
www.zbiam.pl
Aktualności wojskowe
Stanisław Kutnik, Łukasz Pacholski.....4
Pułk w Dziomgi jako pierwszy
dostanie Su-57
Piotr Butowski.......................................8
Su-35S z Dziomgi przeciwko
Ukrainie
Piotr Butowski.....................................10
Tu-141 stał się pociskiem
samosterującym
Piotr Butowski.....................................12
Modernizacja polskiej
naziemnej obrony przeciwlotniczej cz. I
Aktualności kosmiczne
Waldemar Zwierzchlejski...................14
Aktualności cywilne
Paweł Bondaryk..................................16
Nowe schody pasażerskie
z napędem od WCBKT S.A.
Stanisław Kutnik.................................18
Black Hawk, sieciocentryczne
pole walki, a sprawa polska
Stanisław Kutnik................................ 20
Airbus Helicopters i przyszłość
śmigłowców wojskowych
Jerzy Gruszczyński, Piotr Wojtas..... 24
Leonardo AW101, czyli nowa
jakość na Morzu Bałtyckim
Łukasz Pacholski............................... 28
Task Force Air „White Eagle”
Paweł Bondaryk................................. 32
32
Zapraszamy na nasz fanpage
facebook.com/lotnictwoaviationinternational
W numerze
36
,,VOLFA 2022”.
Międzynarodowe ćwiczenia
lotnicze
Maciej Świderski, Marek Łaz............ 36
42
Modernizacja polskiej
naziemnej obrony
przeciwlotniczej (1)
Andrzej Kiński......................................42
52
Lockheed Martin HC-130
w USAF i USCG
Paweł Henski...................................... 52
Władza lotnicza w Polsce.
20 lat Urzędu Lotnictwa
Cywilnego
Jerzy Liwiński..................................... 64
72
Messerschmitt Me 262
Schwalbe (2)
Krzysztof Janowicz............................ 72
www.zbiam.pl Lotnictwo Aviation International 3

Na tropach postępu
Black Hawk,
sieciocentryczne pole walki, a sprawa polska
Stanisław Kutnik
Apache i Black Hawk
stanowią trzon floty
śmigłowców US Army
i jeszcze czeka je
długa przyszłość.
Wojna sieciocentryczna współcześnie rozumiana jest jako zespół operacji wojskowych prowadzonych
przez wszystkie połączone siecią elementy sił zbrojnych w ramach wspólnej walki zbrojnej.
Ważną rolę odgrywają w niej dwa czynniki – dzielenie się danymi i informacjami oraz świadomość
sytuacyjna. Współużytkowanie informacji jest źródłem szczególnej wartości – podczas operacji
wojskowych przekłada się na wzrost tempa operacji i skuteczność działań, zwiększenie odporności
na atak przeciwnika, redukowanie zapasów oraz minimalizację śladów wskazujących kierunek
głównego wysiłku, a także pozwala na szybszą adaptację do nowych warunków i reakcję na nie.
To właśnie dzięki temu możliwe jest zastosowanie taktyki „roju” – dynamicznego integrowania,
a następnie szybkiego rozpraszania się jednostek zadaniowych.
Prym w wojnie sieciocentrycznej wiodą Stany Zjednoczone
i obecnie US Army jest w pełni „sieciowa” –
wszystkie wykorzystywane systemy dowodzenia, zarządzania
oraz transmisji danych są zintegrowane w Army
Battle Command System (ABCS). Jednym z nich jest Force
XXI Battle Command, Brigade & Below – Blue Force Tracking
(FBCB2-BFT), który został wprowadzony w brygadach
(w tym w brygadach lotniczych dywizji US Army) i batalionach,
z terminalami w kompaniach, plutonach i wozach bojowych,
który pozwala zobrazować sytuację taktyczną na mapie
i przekazać ją uprawnionym użytkownikom.
FBCB2-BFT to podstawowy system w ramach którego prowadzi
się dystrybucję jednolitego obrazu sytuacji taktycznej,
przekazuje się rozkazy do działania (OPORD – Operations
Orders) i poprawki do rozkazu do działania (FRAGO – Fragmentary
Order) oraz składa się meldunki sytuacyjne (SI-
TREP – Situation Report) w określonym formacie, co ułatwia
odbiorcy znalezienie właściwych, interesujących go fragmentów.
Brygada lotnicza dywizji wojsk lądowych dysponuje
śmigłowcami szturmowymi Apache, wielozadaniowymi
Black Hawk i transportowymi Chinook oraz bezzałogowymi
statkami powietrznymi. System zarządzania lotem
Flight Management System (FMS) zabudowany na Black
Hawkach wykorzystuje dane automatycznie wprowadzonego
planu lotu w formacie Digital Aeronautical
Flight Information Files (DAFIF), który jest generowany
w jednolitym systemie Aviation Mission Planning System
(AMPS), stosowanym też na śmigłowcach Apache
i Chinook. Mając dane o sytuacji taktycznej przekazywane
przez systemy dowodzenia i zarządzania brygady
lotniczej oraz dysponując rozkazem do działań w formie
elektronicznej, planowanie misji jest w znacznym stopniu
zautomatyzowane.
20
Lotnictwo Aviation International grudzień 2022

WYWIAD
Airbus
Helicopters
i przyszłość śmigłowców
wojskowych
Jerzy Gruszczyński,
Piotr Wojtas
O dniu dzisiejszym i perspektywach śmigłowców
na polu bitwy przyszłości oraz
oferty w tym zakresie Airbus Helicopters
z military advisor w Airbus Helicopters, gen.
dyw. (rez.) Patrickiem Bréthous, rozmawiają
Jerzy Gruszczyński i Piotr Wojtas.
Jaki Pan widzi wykorzystanie śmigłowców na współczesnym
polu walki?
Opierając się na mojej wiedzy i doświadczeniu na temat
bieżących operacji oraz czerpiąc z dyskusji francuskiego dowództwa
na temat przyszłych operacji, wierzę, że śmigłowce
nadal będą odgrywać ważną rolę w wielkoskalowych operacjach
bojowych. Śmigłowce będą musiały przystosować się
do nowego pola walki i nadal będą kluczowym atutem, gdyż
pozwalają siłom zbrojnym działać blisko ziemi, ale bez ograniczeń
wynikających z ukształtowania terenu. Głównymi cechami
śmigłowców pozostaną: możliwość szybkiego użycia
i zdolności manewrowe, w tym możliwość zawisu oraz zdolność
do zaskoczenia przeciwnika.
Przewaga śmigłowców polega na tym, że mogą operować
blisko ziemi, blisko oddziałów, blisko przeciwnika i jednocześnie
wykorzystywać ukształtowanie terenu do ukrycia
się przed nim. Śmigłowce mogą wspierać wojska lądowe,
przeprowadzać misje rozpoznawcze, ale też zwalczać wroga,
dostarczać zaopatrzenie oraz ewakuować rannych żołnierzy.
Mogą być też wykorzystane do wsparcia misji sił specjalnych.
We Francji stworzyliśmy pułk śmigłowców do wsparcia operacji
wojsk specjalnych, który wraz z pułkiem komandosów
i pułkiem rozpoznania może sprawnie realizować operacje
specjalne. Była to wymagająca, ale słuszna zmiana.
Od ponad 30 lat nie ma działań na teatrze operacyjnym
bez śmigłowców. Na Saharze, w trakcie operacji „Barkhane”,
którą dowodziłem w latach 2015-2016, znajdowała się grupa
bojowa śmigłowców ze śmigłowcami wielozadaniowymi
(Puma, Caracal i Caïman) oraz szturmowymi (Gazelle i Tigre),
których działania były skoordynowane z bezzałogowymi
aparatami latającymi oraz samolotami uderzeniowymi Sił
Powietrznych. Połączony potencjał śmigłowców dał mi bardziej
przydatne narzędzie bojowe niż wojska na ziemi. Kiedy
śmigłowce wykorzystywane są jako spójna, taktyczna grupa
bojowa, wykonują jednocześnie misje rozpoznawcze i logistyczne,
transportują wojska do wskazanego rejonu, przeprowadzają
ewakuacje medyczne i niszczą obiekty wroga.
Jak na tym tle prezentuje się francuskie lotnictwo wojsk
lądowych? Czy jego struktura i sprzęt są odpowiednie?
Francuskie siły zbrojne przywiązują bardzo dużą uwagę
do śmigłowców i ich optymalnego wykorzystania. Posiadają
wszystkie klasy śmigłowców. W Wojskach Lądowych łącznie
300 śmigłowców jest podzielonych na kilka pułków. 4. Brygada
Powietrzno-Bojowa (4e Brigade d’Aérocombat) ma
w składzie trzy pułki śmigłowców bojowych: 1er Régiment
d’Helicoptères de Combat, 3e Régiment d’Helicoptères de
Combat i 5e Régiment d’Helicoptères de Combat, a w każdym
pułku znajdują się śmigłowce szturmowe (Gazelle, Tigre),
jak i wielozadaniowe (Puma, Cougar, Caïman). Czwarty
pułk jest afiliowany przy siłach specjalnych (4e Régiment
d’Helicoptères des Forces Spéciales). Także i ta jednostka
ma do dyspozycji różne rodzaje śmigłowców (Gazelle, Tigre,
Puma, Cougar, Caracal). W szkole École de l’aviation légère
de L’Armée de terre wykorzystuje się śmigłowce Fennec.
W Siłach Powietrznych znajdują się śmigłowce Caracal
przeznaczone do misji bojowego poszukiwania i ratownictwa
oraz wsparcia niektórych akcji sił specjalnych w Eskadrze
Śmigłowców 1/67 „Pyrenees”, stacjonującej na zachodzie
Francji. Poza nimi w wyposażeniu tego rodzaju sił zbrojnych
znajdują się śmigłowce Puma, Super Puma i Cougar
(wielozadaniowe średnie) oraz Fennec (wielozadaniowe lekkie).
Natomiast Marynarka Wojenna ma śmigłowce Panther
(zwalczania okrętów nawodnych), NH90 Caïman Marine
(zwalczania okrętów podwodnych i poszukiwawczo-ratownicze),
Dauphin (poszukiwawczo-ratownicze) i Alouette III
Patrick Bréthous
doradcą wojskowym
prezesa Airbus Helicopters
jest od 2020
roku. W trakcie kariery
wojskowej zajmował
się programami
śmigłowców Tigre,
H225M i NH90.
24
Lotnictwo Aviation International grudzień 2022

Lotnictwo MORSKIE
Już wkrótce Marynarka
Wojenna
RP otrzyma cztery
śmigłowce AW101
do walki z okrętami
podwodnymi oraz
nawodnymi i ratownictwa
bojowego
z baz lądowych, co
skokowo wzmocni
zdolności polskiego
lotnictwa morskiego.
Leonardo AW101,
czyli nowa jakość nad Morzem Bałtyckim
Łukasz Pacholski
W przyszłym roku 44. Baza Lotnictwa Morskiego, należąca do Brygady Lotnictwa Marynarki
Wojennej, odbierze cztery śmigłowce Leonardo AW101, które zostały zamówione przez
ówczesny Inspektorat Uzbrojenia w kwietniu 2019 roku. Głównym wykonawcą umowy jest
PZL-Świdnik. Maszyny trafią do użytkowników w ciekawej konfiguracji ZOP z modułem bojowego
poszukiwania i ratownictwa (CSAR), dzięki czemu zapoczątkują proces wymiany
obecnie eksploatowanych Mil Mi-14PŁ oraz PŁ/R.
Dla nikogo, kto zna obiektywne potrzeby lotnictwa Sił
Zbrojnych RP, nie jest tajemnicą, że cztery AW101 to
za mało dla Brygady Lotnictwa MW – szczególnie
jak weźmie się pod uwagę, że dotychczas w linii znajdowało
się dziesięć Mi-14 obu wersji (osiem PŁ i dwa PŁ/R). Dodatkowo
nie należy także zapominać o tym, że obok „lądowych”
wiropłatów BLMW będzie potrzebować nowych maszyn pokładowych,
które zastąpiłyby cztery obecnie eksploatowane
Kaman SH-2G Super Seasprite – projekt ich wymiany kryje
się pod kryptonimem Kondor. Zgodnie z publiczną częścią
informacji, może objąć od czterech do ośmiu egzemplarzy,
które mają stanowić m.in. lotniczy element wyposażenia (zamówionych)
fregat rakietowych Miecznik (trzy), a być może
kolejnych okrętów planowanych do zamówienia na potrzeby
Marynarki Wojennej. To, oraz gwałtowna zmiana sytuacji
geopolitycznej w tej części świata, wynikająca z rosyjskiej
agresji na Ukrainę, powoduje, że debata o kwestii kontynuacji
zakupów śmigłowców morskich nie jest czysto akademicką
i zapewne wzbudza już uwagę decydentów w Warszawie.
Z całą pewnością wiele argumentów stoi za kontynuacją zakupów
właśnie AW101, o czym w dalszej części artykułu.
Obecnie specjaliści wyczekują pełnej specyfikacji konfiguracji
śmigłowców AW101 zamówionych w kwietniu 2019
roku przez Polskę. Zamawiający nie informował dotychczas
o wielu szczegółach – analizując dostępne zdjęcia (wykonane
przez miłośników lotnictwa zamieszkujących okolice Yeovil),
a także oficjalne komunikaty prasowe dostawców wyposażenia,
wiadomo na pewno o trzech rzeczach. Po pierwsze
zamówione przez Polskę maszyny nie są wyposażone w tylne
rampy ładunkowe, które nie są potrzebne śmigłowcom ZOP,
ale już do zadań CSAR mogłyby być przydatne. Na pewno
otrzymają zestawy hydroakustyczne FLASH Sonic, które dostarczy
koncern Thales – stosowna informacja została opublikowana
przez powyższy podmiot we wrześniu 2020 roku.
Każdy z nich obejmie opuszczaną stację hydrolokacyjną niskiej
częstotliwości i system zbierania oraz przetwarzania informacji
z boi hydroakustycznych. W październiku bieżącego
roku General Electric poinformował z kolei, że dla polskich
28
Lotnictwo Aviation International grudzień 2022

Siły powietrzne
W misji NATO Baltic
Air Policing, która została
rozszerzona po
aneksji Krymu przez
Federację Rosyjską,
Włosi uczestniczą od
2015 r., ale w Polsce
stacjonowali po raz
pierwszy. Fot. AMI
Task Force Air „White Eagle”
Paweł Bondaryk
W obliczu napiętej sytuacji międzynarodowej i wojny w Ukrainie kraje Sojuszu Północnoatlantyckiego
podejmują inicjatywy mające lepiej chronić szczególnie zagrożoną wschodnią
flankę NATO. W ramach inicjatywy Enhanced Air Policing od 1 sierpnia br. przez cztery
miesiące w Malborku pełnił służbę wystawiony przez Włoskie Siły Powietrzne (AMI, Aeronautica
Militare) Lotniczy Zespół Zadaniowy „Orzeł Biały” – Task Force Air „White Eagle”.
Oficjalnie misja
Włoskich Sił Powietrznych
w Polsce
rozpoczęła się
1 sierpnia, a zakończyła
30 listopada
2022 r. W tym czasie
myśliwce Eurofighter
uzyskały nalot ponad
500 godzin.
Głównym elementem TFA „White Eagle” były cztery
wielozadaniowe samoloty myśliwskie Eurofighter
Typhoon (według włoskiej nomenklatury
oznaczone F-2000A). Kontyngent podlegał bezpośrednio
włoskiemu Dowództwu Operacji Połączonych (COVI, Comando
Operativo Vertice Interforze). Głównym zadaniem
TFA „White Eagle” była ochrona północno-wschodniej flanki
NATO (głównie obszaru nad Morzem Bałtyckim, ale również
nad Litwą, Łotwą i Estonią) za pomocą dyżurujących przez 24
godziny na dobę, przez 7 dni w tygodniu, dwóch samolotów
(QRA-I, Quick Reaction Alert-Interceptor). Wśród wykonywanych
przez parę dyżurną zadań było przechwytywanie
niezidentyfikowanych statków powietrznych oraz udzielanie
pomocy samolotom w sytuacjach nadzwyczajnych.
Działaniami maszyn wypełniających zadania z zakresu Air
Policing (zadania ochrony integralności suwerennej przestrzeni
powietrznej państw członkowskich Sojuszu Północnoatlantyckiego)
dowodzi Sojusznicze Dowództwo Powietrzne
(AAC, Allied Air Command) w Ramstein, a za ochronę
północnej części przestrzeni NATO odpowiada bezpośrednio
centrum operacji powietrznych (CAOC, Combined Air Operation
Centre) w Uedem w Niemczech. To centrum operacji
powietrznych decyduje, które zasoby mają zostać uruchomione
w odpowiedzi na zagrożenie przestrzeni powietrznej
Sojuszu Północnoatlantyckiego.
Przygotowania do przebazowania włoskiego lotniczego
zespołu zadaniowego rozpoczęto jeszcze w czerwcu 2021 r.,
kiedy to przeprowadzono pierwszą inspekcję techniczną 22.
Bazy Lotnictwa Taktycznego w Malborku, aby zdefiniować
potrzeby i zadania do wykonania. Kolejna inspekcja precyzująca
zadania i wyznaczająca niezbędny personel została
wykonana w lutym bieżącego roku. Siedzibą kontyngentu
został jeden z hangarów 22. Bazy Lotnictwa Taktycznego
32
Lotnictwo Aviation International grudzień 2022

SZKOLENIE lotnicze
„VOLFA 2022”
Międzynarodowe ćwiczenia lotnicze
Maciej Świderski, Marek Łaz
Współczesne pole walki, w tym w obszarze działań lotniczych, wymaga ciągłego doskonalenia
umiejętności, jak również współpracy międzynarodowej. W ramach wielonarodowych
ćwiczeń lotniczych, które często mają miejsce w Europie, uczestniczą nie tylko statki powietrzne
państw Sojuszu Północnoatlantyckiego. I tak w tegorocznych manewrach na terenie
Grecji i Turcji pojawiły się samoloty lotnictwa wojskowego Pakistanu, Azerbejdżanu
i Kataru. Kolejnymi tego typu ćwiczeniami, w których uczestniczyli przedstawiciele sił powietrznych
ośmiu państw, była tegoroczna edycja manewrów „VOLFA”, które miały miejsce
na terenie Francji w bazie BA118 Mont-de-Marsan „Colonel Constantin Rozanoff”. Ponadto
po raz pierwszy w historii ćwiczeń w działaniach uczestniczyły również statki powietrzne
znajdujące się w drugiej bazie – BA125 Istres-le-Tubé „Sous-lieutenant Charles Monier”.
Większość Rafale
stanowiły jednomiejscowe
samoloty
w wersji C. Na zdjęciu
Rafale C z EC 3/30
„Lorraine” (30-GD,
125 w okolicznościowym
malowaniu).
Ćwiczenia „VOLFA” (Vol des forces aériennes) to
najważniejsze francuskie, coroczne manewry Sił
Powietrznych i Kosmicznych – AAE (armée de
l’Air et de l’Espace). W ich ramach zaangażowane
są wszystkie komponenty należące do francuskiego lotnictwa
– samoloty bojowe, transportowe, walki elektronicznej,
śmigłowce oraz bezzałogowe statki powietrzne. Dodatkowo
udział biorą naziemne środki obrony przeciwlotniczej, jak
również żołnierze wojsk specjalnych. Zadaniem „VOLFA”
jest symulacja konfliktu zbrojnego o dużej intensywności
z potencjalnymi siłami wrogich krajów. Obecna sytuacja polityczna
w świecie, ilość lokalnych konfliktów oraz ostatnie
działania wojenne w Ukrainie wymagają ciągłego treningu
i doskonalenia, przygotowania personelu do działań zarówno
w wymiarze obronnym, jak też poza granicami kraju.
W ćwiczeniach brały udział również dwumiejscowe Rafale B,
w tym egzemplarz 30-ID z EC 1/30 „Côte d’Argent” (329).
36
Lotnictwo Aviation International grudzień 2022

Obrona POWIETRZNA
Modernizacja polskiej
naziemnej obrony przeciwlotniczej
Andrzej Kiński
1
Pod koniec listopada
przemysł poinformował
o przekazaniu
SZ RP 1000. pocisku
Piorun. Od końcu
2018 r. najnowsze
polskie MANPADS-y
są sukcesywnie dostarczane
do jednostek,
a od kilkunastu
miesięcy szkolenie
z ich udziałem staje
się coraz powszechniejsze.
Na zdjęciu
zestawy z celownikami
dziennymi GR-D.
Mijający rok 2022 był przełomowy z punktu widzenia procesu modernizacji naziemnej
obrony przeciwlotniczej Sił Zbrojnych RP. Z jednej strony wynika to z faktu, że w finalną
fazę – realizacji dostaw sprzętu i szkolenia obsług z wykorzystaniem polskiej wersji
systemu – wkracza sztandarowy program modernizacyjny polskiej OPL – Wisła, z drugiej
zaś z przyspieszenia innych przedsięwzięć z racji wzrostu zagrożenia przestrzeni
powietrznej naszego kraju za sprawą wojny na Ukrainie. To wpłynęło na niezwykle szybkie
decyzje o pozyskaniu, a także wdrożeniu pierwszych jednostek ogniowych systemu
rakietowego krótkiego zasięgu nowej generacji – „małej Narwi”, zamówienie wcześniej
nieplanowego systemu Pilica+, a także rozszerzenie skali zakupów przenośnych zestawów
Piorun.
Tocząca się od 24 lutego wojna za naszą wschodnią
granicą i związana z nią decyzja polskich władz
o udzieleniu w możliwie szerokim zakresie wsparcia
Siłom Zbrojnym Ukrainy poprzez dostawy
uzbrojenia, amunicji, sprzętu itp., a także realizację szkoleń,
ale również wzmocnienie ochrony nieba nad naszym
krajem przez zachodnich sojuszników, ma wpływ także na
wiele aspektów funkcjonowania systemu naziemnej OPL
Polski. Przekazanie z zasobów Sił Zbrojnych RP pewnej liczby
przeciwlotniczych rakietowych wozów bojowych systemu
9K33BM2/3/Osa-AKM-P1, należących do pułków wojsk
OPL Wojsk Lądowych, a także części baterii systemu S-125
Newa-SC ze składu 3. Brygady Rakietowej Obrony Powietrznej
Sił Powietrznych wraz z amunicją, przyspieszyło o kilka
lat zapoczątkowanie, od dawna planowanego, procesu wycofywania
nieperspektywicznego sprzętu sowieckiej produkcji
z jednostek pierwszoliniowych. Z kolei sukcesy odnoszone
w walce z rosyjskimi środkami napadu powietrznego, odnoszone
przez ukraińskie obsługi przenośnych przeciwlotniczych
zestawów rakietowych (PPZR) Piorun, wpłynęły nie
42
Lotnictwo Aviation International grudzień 2022

Siły powietrzne
Para Herculesów ze
stacji CGAS Elizabeth
City w Karolinie Północnej,
podczas lotu
17 września 2009 r.
Na pierwszym planie
CH-130H w historycznym
malowaniu
z lat 60. XX w. naniesionym
z okazji
50-lecia służby samolotów
C-130 Hercules
w USCG. Na drugim
planie – HC-130J,
trzeci egzemplarzy
otrzymany przez
USCG.
Lockheed Martin HC-130
w USAF oraz USCG
Paweł Henski
Od początku lat 60. XX wieku zarówno siły powietrzne Stanów Zjednoczonych (USAF) jak
i straż wybrzeża Stanów Zjednoczonych (USCG – United States Coast Guard) użytkują kolejne
wersje samolotów transportowych typu Lockheed Martin C-130 Hercules w wersji
specjalnej oznaczonej jako HC-130. W USCG samoloty HC-130J pełnią rolę platform poszukiwawczo-ratowniczych
(SAR), zdolnych do wykonywania patroli morskich na dalekich
dystansach oraz zrzucania na spadochronach sprzętu ratowniczego. Należące do USAF
HC-130J wykorzystywane są do prowadzenia i koordynowania cywilnych i bojowych misji
poszukiwawczo-ratowniczych (SAR/CSAR), jak również przekazywania paliwa w powietrzu
i na ziemi śmigłowcom oraz zmiennowirnikowcom biorącym udział w takich misjach. Wykonują
też szereg innych zadań takich jak transport i zrzut zaopatrzenia oraz sprzętu na
potrzeby misji specjalnych, czy zrzuty para-ratowników (PJ – Para Jumper).
Na początku lat 60. XX wieku USAF rozpoczęły
program zakupu nowych samolotów dla podlegającej
dowództwu transportu powietrznego
(MATS) powietrznej służby ratownictwa – ARS
(Air Rescue Service). Miały one zastąpić użytkowane przez
ARS samoloty Douglas HC-54D/G Skymaster oraz Boeing
HC-97G Stratofreighter. Ich rolą było prowadzenie pokojowych
i bojowych misji poszukiwawczo-ratowniczych (SAR/
CSAR), jak również powietrzna kontrola i koordynacja operacji
SAR/CSAR oraz innych działań. Samolot miał być
zbudowany na bazie produkowanego przez firmę Lockheed
transportowego C-130E Hercules, ale wyposażonego w mocniejsze
silniki Allison T56-A-15 (4 x 4910 shp). W 1964 r.
Lockheed rozpoczął produkcję nowej wersji Herculesa oznaczonej
jako C-130H. Oprócz silników T56-A-15, model H
otrzymał zmodernizowaną awionikę, zmienioną zewnętrzną
część skrzydła, wzmocniony centropłat oraz efektywniejszy
układ hamulcowy. W związku z tym USAF wybrały C-130H
jako bazę dla nowego samolotu oznaczonego jako HC-130H.
Przeznaczony dla ARS HC-130H otrzymał pokładowy radar
poszukiwawczo-pogodowy Sperry AN/APN-59 oraz poszerzony
zestaw systemów łączności i nawigacji, w tym automatyczny
system namierzania kierunkowego (ADF – Automatic
Direction Finding).
W samolocie zainstalowano powiększone, prostokątne
okna w przedniej części kadłuba wraz ze stanowiskami dla
obserwatorów. Stanowisko radiooperatora zostało przeniesione
do tylnej części przedziału transportowego, podczas
52
Lotnictwo Aviation International grudzień 2022

Lotnictwo cywilne
Na przełomie wieków
kompetencje
związane z nadawaniem
uprawnień
przewoźnikom
lotniczym posiadały:
Główny Inspektorat
Lotnictwa Cywilnego
(certyfikacja działalności)
i Departament
Lotnictwa Cywilnego
(koncesjonowanie i
umowy międzynarodowe).
Na zdjęciu widok
Lotniska Chopina
w Warszawie.
Władza lotnicza w Polsce
20 lat Urzędu Lotnictwa Cywilnego
Jerzy Liwiński
Dwadzieścia lat temu 17 listopada 2002 r. na mocy nowo uchwalonej ustawy Prawo lotnicze,
rozpoczął działalność Urząd Lotnictwa Cywilnego (ULC). Pełni on funkcję organu administracji
państwowej i nadzoru lotniczego. Jako urząd realizuje zadania władzy lotniczej,
zapoczątkowanej ponad sto lat temu, ulegając licznym przekształceniom stosownie do
rozwoju lotnictwa cywilnego, postępu techniki, zmian organizacyjnych w kraju i wymogów
zmieniającego się prawa.
Okolicznościowy
znaczek wydany
przez Pocztę Polską,
który upamiętnia 20
rocznicę powstania
Urzędu Lotnictwa
Cywilnego.
Władza lotnicza w Polsce funkcjonuje już od lipca
1919 r. i jest ściśle związana z lotnictwem cywilnym.
Zakres jej działania obejmował szeroką problematykę:
transportu powietrznego, infrastrukturę
lotniskową, eksploatację sprzętu,
ruch lotniczy, bezpieczeństwo lotów oraz
uwarunkowania związane ze szkoleniem
i pracę personelu lotniczego. W ostatnim
okresie działalność władzy lotniczej skupia
się przede wszystkim na wydawaniu i wdrażaniu
przepisów oraz wykonywaniu czynności
kontrolnych, wynikających z członkostwa
w międzynarodowych organizacjach
lotniczych (np. ICAO i EASA).
Władza lotnicza jako administracja państwowa
funkcjonowała w różnych strukturach
administracyjnych, ulegając przekształceniom stosownie
do zmian organizacyjnych i ustrojowych w kraju oraz
wymogów zmieniającego się prawa lotniczego. Ponad sto lat
temu jej przedstawicielem był referent pracujący
w Wydziale Kolejek Wąskotorowych
i Miejskich Ministerstwa Kolei Żelaznych,
a od dwudziestu lat rolę tą pełni wspomniany
wyżej Urząd Lotnictwa Cywilnego.
Wydział Kolejek Wąskotorowych
i Miejskich MKŻ
W Europie po zakończeniu I wojny światowej
wzrosło zainteresowanie nowym
środkiem transportu pasażerów, towarów
i poczty jakim był samolot. Rozwojowi organizujących
się towarzystw lotniczych
64
Lotnictwo Aviation International grudzień 2022

HISTORIA
2
Messerschmitt Me 262 Schwalbe
Przekleństwo Luftwaffe
Krzysztof Janowicz
30 marca 1945 r.
w ręce Amerykanów
wpadł pierwszy
w pełni sprawny Me
262. Pilot zakładów
Erla, antynazista
Uffz. Hans Frey, podczas
oblotu odrzutowca
skierował się
na dopiero co zajęte
przez Amerykanów
lotnisko we Frankfurcie
nad Menem. Na
zdjęciu samolot Uffz.
Freya (W.Nr 111 711).
Pod koniec lutego 1945 r. lotnicy alianccy zauważyli, że ataki Jetów (od angielskiego słowa
Jet, czyli odrzutowiec) były wykonywane nie przez pojedyncze samoloty, pary czy klucze, ale
coraz liczniejsze formacje. Niekiedy można było spotkać 15 i więcej samolotów myśliwskich
Me 262 Schwalbe. Był to nieomylny znak, że do akcji kierowano większą liczbę pilotów pułku
myśliwskiego (Jagdgeschwader) JG 7.
Do zobaczenia w Walhalli!
W dniu 22 lutego 1945 r. pułk JG 7 wystawił do walki aż
34 odrzutowe samoloty myśliwskie Me 262, ale atak na amerykańskie
bombowce został powstrzymany przez Mustangi.
Niemcy zgłosili zestrzelenie trzech P-51 i dwóch B-17, ale
sami stracili w walce trzy Schwalbe, a pięć innych rozbiło
się w drodze powrotnej. Dwa dni później dywizjon III./JG 7
zgłosił dwa zwycięstwa bez strat własnych, a 26 lutego zanim
Me 262 zdołały wystartować do odparcia kolejnego nalotu
ich lotniska zostały zaatakowane przez dziesiątki myśliwców
US Army Air Force, które uniemożliwiły im start.
Doskonały sukces, jakiego Luftwaffe od dawna nie widziała,
piloci III./JG 7 zgłosili 3 marca. Wystartowało 29 odrzutowców
i choć większość z nich została powstrzymana
przez eskortę to kilku pilotom udało się przedrzeć do bombowców.
Zestrzelono pięć B-17 i dwa B-24 oraz trzy myśliwce
kosztem dwóch samolotów i jednego pilota. Okazał się
nim Hptm. Heinz Gutmann z 9./JG 7, poprzednio pilot He
111 z III./KG 53, w maju 1944 r. odznaczony Krzyżem Rycerskim.
Gutmann strącił Latającą Fortecę jako swoje dziewiąte
Wiosną 1945 r. dostawy Me 262 trafiały szerszym strumieniem do
lotnictwa myśliwskiego. Na zdjęciu Me 262a-1a (W.Nr 500 071,
żółta 3) z 9./JG 7. Dobrze widoczny jest wymalowany przed ogonem
pas Obrony Rzeszy w kolorach granatowym i czerwonym
przypisany JG 7.
72
Lotnictwo Aviation International grudzień 2022

N O W A P R E N U M E R A T A 2 0 2 3
Lotnictwo Aviation International
Prenumerata roczna: 258,00 zł | 12 numerów
Obejmuje numery od 1/2023 do numeru 12/2023.
Wojsko i Technika Historia
+ numery specjalne (6+6)
Prenumerata roczna: 282 zł | 12 numerów
Obejmuje 6 numerów regularnych i 6 numerów
specjalnych wydawanych w 2023 roku.
PRENUMERATA
GWARANCJA
STAŁEJ
CENY
Wojsko i Technika
Prenumerata roczna: 234,00 zł | 12 numerów
Obejmuje numery od 1/2023 do numeru 12/2023.
Prenumeratę zamów na naszej stronie internetowej www.zbiam.pl lub dokonaj wpłaty
na konto bankowe nr 70 1240 6159 1111 0010 6393 2976

Eurofighter Typhoon to dwusilnikowy, wielozadaniowy samolot myśliwski, zbudowany
w układzie ,,kaczka”. Posiada bardzo dużą zwrotność oraz zaawansowaną awionikę
i uzbrojenie, co czyni go jednym z najnowocześniejszych i najsprawniejszych myśliwców
świata. Fot. Paweł Bondaryk
Eurofighter Typhoon
Kombinacja zintegrowanych czujników, nowych możliwości przetwarzania komputerowego
w połączeniu ze sztuczną inteligencją oraz koncepcją digital stealth i dużą
wydajnością stawiają myśliwiec Eurofighter Typhoon najwyżej, jeśli chodzi o przewagę
powietrzną. Fot. Paweł Bondaryk