Lotnictwo Aviation Internartional 11/2023
by ZBiAM
by ZBiAM
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Na tropach postępu<br />
Program Gripen<br />
Nadchodzi trzecia generacja<br />
Krzysztof Kuska<br />
Wspólny lot szwedzkiego<br />
(na pierwszym<br />
planie) i brazylijskiego<br />
wielozadaniowego<br />
samolotu bojowego<br />
Saab Gripen E.<br />
Wielozadaniowy samolot bojowy Saab JAS-39E/F Gripen (Gripen E/F), to ostatni etap długiej drogi,<br />
jaką przeszedł szwedzki przemysł lotniczy w ostatnich kilkudziesięciu latach. Jego korzeni należy<br />
upatrywać w maszynach Viggen i Draken, na których sprawdzano różnorakie układy aerodynamiczne<br />
i rozwiązania konstrukcyjne i na których wychowywały się kolejne pokolenia inżynierów. Sama<br />
nazwa Gripen też jest bardzo szwedzka, ponieważ pochodzi od Gryfa znajdującego się w herbie firmy<br />
Saab i co ciekawe została wybrana w ramach publicznego konkursu. W pełnej nazwie samolotu<br />
mamy jeszcze skrót JAS wywodzący się od szwedzkich słów Jakt, Attack, Spaning – myśliwski, szturmowy,<br />
rozpoznawczy. Z kolei numer 39 w nazwie samolotu odzwierciedla kolejny typ, jaki powstał<br />
w firmie Saab.<br />
Mając pewne doświadczenia z samolotami Viggen<br />
i Draken Szwedzi postanowili zbudować maszynę<br />
lekką, ale o dużym udźwigu i szerokich możliwościach.<br />
Oczywiście nie mogło się obyć bez pomocy partnerów<br />
zewnętrznych, gdyż pomimo wielkiego zaawansowania<br />
technologicznego, nawet szwedzki przemysł zbrojeniowy nie<br />
był w stanie w momencie projektowania Gripena dostarczyć<br />
odpowiedniego silnika. Szwedzi zwrócili się więc do Stanów<br />
Zjednoczonych, czyli naturalnego kierunku w tamtym czasie,<br />
ale zakup licencji nie oznaczał jeszcze produkcji silnika.<br />
Jednostka napędowa General Electric F404J musiała przejść<br />
pewne modyfikacje dostosowujące ją w większym zakresie<br />
do szwedzkich warunków wykonywania operacji lotniczych.<br />
Otrzymała ona oznaczenie Volvo Aero RM12. Nowy szwedzki<br />
wielozadaniowy samolot bojowy miał być w swych założeniach<br />
tani w zakupie i utrzymaniu oraz łatwy w obsłudze<br />
w warunkach polowych. Duży nacisk położono na szybkie<br />
odtwarzanie gotowości do kolejnego lotu. Czas ten nie przekracza<br />
10-20 minut (tankowanie i uzupełnienie zużytego<br />
uzbrojenia). Przy koncepcji działania w rozproszeniu (w celu<br />
zachowania żywotności) i korzystania z drogowych odcin-<br />
ków lotniskowych (system Bas 90) aspekt ten miał, i nadal<br />
ma duże znaczenie.<br />
Podstawowym wymogiem przy projektowaniu Gripena<br />
nowej generacji, było dostosowanie samolotu do wojny<br />
sieciocentrycznej. W założeniach chodziło o zmaksymali-<br />
Szwedzka linia produkcyjna<br />
samolotów<br />
Gripen E będzie<br />
czynna jeszcze kilka<br />
lat, ale firma Saab już<br />
dziś musi poszukiwać<br />
kolejnych klientów<br />
eksportowych.<br />
28<br />
<strong>Lotnictwo</strong> <strong>Aviation</strong> International LISTOPAD <strong>2023</strong>
Change language