14.08.2014 Aufrufe

DIGITALE TRANSFORMATIONEN

DIGITALE TRANSFORMATIONEN (2004) Monika Fleischmann, Ulrike Reinhard Medienkunst als Schnittstelle von Kunst, Wissenschaft, Wirtschaft und Gesellschaft beschäftigt sich mit den Transformationen, welche Kunst und Alltag durch digitale Vernetzung erfahren. Das umfangreiche Kompendium zu aktuellen Positionen der Medienkunst beleuchtet das Zusammenspiel von Technologien, Wirtschaft, Kunst, Politik und Medien. Mit oftmals kontroversen Positionen wird der Leser per Buch und Audio CD mit der alltäglichen Vernetzung konfrontiert. Reden wir von Kunst, Wissenschaft oder Technologien? Wie sehen sich Medienkünstler, Vermittler und Förderer? Sind Suchmaschinen mehr als programmierte Systeme? 50 herausragende Autoren aus Deutschland, Österreich und der Schweiz stellen sich diesen Fragen. Partner des Projektes sind unter anderem 3deluxe, art+com, Ars Electronica, Hewlett Packard, Universität der Künste, ZKM – Zentrum für Kunst und Medientechnologie, Migros Kulturprozent, SAP AG, Sony, VolkswagenStiftung. Die Herausgeberinnen: Medienkunstpionierin trifft Wirtschafts- und Medienjournalistin. Monika Fleischmann, Leiterin der Abteilung Media Arts Research Society beim Fraunhofer Institut für Medienkommunikation in Sankt Augustin und Ulrike Reinhard, Inhaberin der whois verlags- & vertriebsgesellschaft Heidelberg/Berlin. Erstveröffentlichung online: Netzspannung.org Plattform für Medienkunst http://netzspannung.org/media-art/publications/digital-transformations/

DIGITALE TRANSFORMATIONEN (2004) Monika Fleischmann, Ulrike Reinhard
Medienkunst als Schnittstelle von Kunst, Wissenschaft, Wirtschaft und Gesellschaft beschäftigt sich mit den Transformationen, welche Kunst und Alltag durch digitale Vernetzung erfahren. Das umfangreiche Kompendium zu aktuellen Positionen der Medienkunst beleuchtet das Zusammenspiel von Technologien, Wirtschaft, Kunst, Politik und Medien. Mit oftmals kontroversen Positionen wird der Leser per Buch und Audio CD mit der alltäglichen Vernetzung konfrontiert. Reden wir von Kunst, Wissenschaft oder Technologien? Wie sehen sich Medienkünstler, Vermittler und Förderer? Sind Suchmaschinen mehr als programmierte Systeme?
50 herausragende Autoren aus Deutschland, Österreich und der Schweiz stellen sich diesen Fragen. Partner des Projektes sind unter anderem 3deluxe, art+com, Ars Electronica, Hewlett Packard, Universität der Künste, ZKM – Zentrum für Kunst und Medientechnologie, Migros Kulturprozent, SAP AG, Sony, VolkswagenStiftung.
Die Herausgeberinnen: Medienkunstpionierin trifft Wirtschafts- und Medienjournalistin.
Monika Fleischmann, Leiterin der Abteilung Media Arts Research Society beim Fraunhofer Institut für Medienkommunikation in Sankt Augustin und Ulrike Reinhard, Inhaberin der whois verlags- & vertriebsgesellschaft Heidelberg/Berlin.
Erstveröffentlichung online: Netzspannung.org Plattform für Medienkunst
http://netzspannung.org/media-art/publications/digital-transformations/

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.

YUMPU macht aus Druck-PDFs automatisch weboptimierte ePaper, die Google liebt.

1 6 EINLEITUNG<br />

S . 0 9 6<br />

gehe e s nic h t n ur u mdie A nor dnu ng, s onder n a u c h um die E r findu ng von<br />

W i ssen und neu en W e r k z e u gen zur S ystema t i s ierung, Kont e xtua lis ierung,<br />

V i sua lis ierung und I n szenierung von I nfor m a t ion.<br />

B egegnu ngen zw i s c hen der K u n st des W i ssens u nd dem W i ssen der K ü n s -<br />

t e ve rsc hieb en den Sch w e r p u nkt der A useina nderse tzung der M edienku n st<br />

mit der T e c hnologie hin zur F o rsc h u ng. Sab ine F l ach v om L i t e r a turzentru<br />

min B e r lin st ellt d a s P r ojekt » W i ssens K ü n ste« vo r . E s dient d a zu, den<br />

B rüc ken s c hla g zw i s c hen k ü n stler i s c herund wi ssens c h a f t lic her K r e a t i v i t ä t<br />

zu p r o b en: Begegnu ngen zw i s c hen dem W i ssen der K ü n ste und der K u n st<br />

des W i ssens herzustellen – W i ssen in einerwi ssens c h a f t lic h-t e c hnologis c hen<br />

K u l tur zu e r k u nden. B eis pielha f t stellt F l ach dr ei P o s i t ionen vo r , in denen<br />

s i c h I n t e r a k t i v e ,Digit a le K u n st mit F o rsc h u ng zu den » L ifeScienc e s « ve r -<br />

b inden. A nden A r b eit en von E d u a r do Kac, L o u i s B e c, C h r i sta Sommer e r<br />

u nd Laurent M ignonnea u – wi r dda s Z usa mmentreffen von K u n st, Na turw<br />

i ssens c h a f t u nd M edien b eis pielha f t a l s T y p us des » K ü n stler - I ngenieurs«<br />

v o r gestellt u nd zur M odellb ildu ng her a ngez ogen.<br />

T hemen, An s a tzp u nkt e und M odelle<br />

M edienku n st v e r b indet s i c hmi t a nder en k u l turellen A usd ruc k s for men wie<br />

Radio, In t e r net ,Kl a ng, Ar c hit ektur, öffent lic her Rau m und M o b ile K omm<br />

u nika t ion, s o w ie C ompute r g r a fik u nd I nfor m a t ions a r c hit ektur. E ine A usw<br />

a hl dies e r T hemen, An s a tzp u nkt e und M odelle wi r dim F olgenden b eis<br />

pielha f t ins b e s onder e von L ehr enden vo r gestellt .<br />

D ie Fassa de a l s media le Haut i st d a s T hema von J o achim Saute r . E r nennt<br />

s ie d a s v ierte F o r m a t u nd st ellt B e s pielu ngszustä nde von M edienfa ssa den<br />

v o r , die a uto a k t i v , r e a k t i v , int e r a k t i vund p a rti z ipa t i v gesta l t e t s ein können.<br />

A l s ein B eis piel f ür Parti z ipa t ion nennt e r » B linkenlights« , d a s P r ojekt des<br />

C h a o s C ompute r C l u b s , d a s v on S ept emb e r2001 b i s F e b rua r2002 a l s L i c h t -<br />

insta lla t ion und üb e r dimens iona les C ompute r dis pla y a m Haus des L ehr e rs<br />

in B e r lin zu s ehen wa r . I m I n t e r net wur den dem P u b liku m W e r k z e u ge zur<br />

E rstellu ng von A nima t ionen b e r eit gestellt u nd die eingehenden E n twürfe<br />

a u fde r Fassa de des Hause s a m A lex a nder pla tz abges pielt . Das P r ojekt im<br />

öffen t lic hen Rau merze u g t eeine C omm u nity, die d a s K u n stwe r kdurc h<br />

ihr eeingehenden SMS Nach r i c h t en mit fin a n z ierte.<br />

D e r öffent lic he Rau m wi r dmehrund mehrvom Dat enr a u m üb e r l a gert und<br />

d a d urc h ve r ä ndert. D ies e r neu e K ommu nika t ionsra u merweit e rt den Radius<br />

des K u n stwe r k s a u fdie global ve r netzte W elt . Kat j aKw a stek z i t iert in<br />

ihr em B eitra g zur » D r a h t los en K u n st« den K ü n stler und T heor e t ike r R o y<br />

A s c o tt, der sc hon 198 3/1984 einen » Q u a n t ens p rung im mens c hlic hen<br />

B e wusstsein« d urc hdie C ompute r netzwe r ke p r ophez eit e. S ie b e s c h r eib t die<br />

E n twi c klu ng der K ommu nika t ions k u n st v on ihr en A nfä ngen üb e r die N e tz-<br />

K u n st b i s zu a k tuellen P r ojekt en im g r enz enlos en,allgegenw ä rtigen » H e rtz -<br />

Rau m«, der nic h t mehr d urc h Kabel ve r netzt i st, s onder ndurc hdr a h t los e<br />

T e c hnologien von üb e r a ll zu g ä nglic hist. Mar ko P eljha n s » Mak r olab«nennt<br />

s ie a l s B eis piel f ür einen komment ier enden U mga ng mit dem M ediu m , der<br />

die Ä sthet ik der neu en T e c hnologien hint e r f r a g t .<br />

K ü n stler und M e t hode oder M edienku n st a l s<br />

S . 11 6<br />

S . 122<br />

S . 10 4<br />

Sab ine B r eitsa met e r b e s c h r eib t die G e s c hic h t ede s Radios a l s neu e s<br />

M ediu m von den 20 e r Jah r en mit dem H ö rspiel » Zau b e r ei a u fdem S ender<br />

« b i s zum he utigen elektro a k usti s c hen Rau mde s I n t e r nets mit s einen<br />

int e r a k t i v en S o u nd- u nd S tre a ming-E v ents. P r o t o typis c hfür den von ihr<br />

kon z ipierten » A u diohy persp ace« infor miert sie üb e r neu e E n twi c klu ngen<br />

u nd P e rspekt i v en netzwe r k bas ierte r a k usti s c her K u n stfor men und st ellt<br />

e x empla r i s c h un t e r a nder em eine e x per iment elle Radioku n st- P r odu k t ion<br />

v on A t a u Tan a k a vo r .<br />

F o rsc h u ng und E x per iment<br />

I nden W e r kende r M edienku n st w e r den e x per iment elle M e t hoden und K onz<br />

ept een twi c kel t , die einerseits zu neu en te c hnis c hen E r findu ngen f ü h r en<br />

können, dies e a nder e rseits abe r a u c hkr i t i s c h reflekt ier en. D ie int e r a k t i v e<br />

M edienku n st stellt den R e z ipient en in den M i ttelpu nkt der B e trach tung.<br />

I ndies em Kapit el kommen M edienkü n stlerzu W o rt und st ellen K onz ept<br />

e und M e t hoden ihr e r k ü n stler i s c hen A r b eit v o r .<br />

S . 11 0<br />

M edienku n st in einem physika lis c hen und a n t h r opologis c hen S inne st ellt<br />

H olger Sch u l z e v o r . A m B eis piel von d r ei k ü n stler i s c hen W e r ken<br />

b e s c h r eib t e r , w ie si c h K l a ng in W elle a usb r eit e t . D ie I n sta lla t ion<br />

» s o u nding(out).g a t e«, 2002, des K omponisten und K l a ngkü n stlers A lex<br />

A rte a g a e twa, im E inga ngs b e r eic hde s Cai x aFo rum s in Bar c elona, e rsta u n-<br />

t edie A ngestellt en e rst, n achdem sie abgebaut wur de. Dann e rst e r inner -<br />

t en sie die kla ngphysika lis c he W i r k u ng des K l a ngr a u m s derve r g a ngenen<br />

Tage. D ie von Sch u l z e vo r gestellt en P r ojekt e zeigen die Bandb r eit ede r<br />

E ing r iffe in gegeb ene S i tua t ionen ; v on K l a ngr ä u men, in denen si c h M ens<br />

c hen b e w egen, v on K ö r per nin K l a ng.<br />

A u fde r Bas i s v on S imu l a t ion von k ü n stlic hem L e b en entwi c keln C h r i sta<br />

S ommer e r u nd Laurent M ignonnea u int e r a k t i v e U mgeb u ngen und<br />

b e t eiligen die B e suc her a m W e r kpr o z e ss. D ie B enutze r int e r a k t ion i st w i c h-<br />

t iger B e sta ndt eil si c h selb st entwi c kelnder S oftwa r e stru k turen. I nih r em B eitra<br />

g sc h r eib en S ommer e rund M ignonnea u » V on der P oes ie des P r ogr a m-<br />

mier ens « und der » F o rsc h u ng a l s K u n stfor m«. E igene S oftwa r e-P r ogr a mme<br />

zu s c h r eib en, an sta tt einfach nur fertige P r ogr a mme zu n utzen, bedeute t<br />

a u c h , neu ekü n stler i s c he F o rsc h u ngs b e r eic he zu definier en, die ihr e rseits<br />

die Z u k u nft v on K u n st, De s ign, Pr odu k t u nd der G e s ells c h a f t a l s Gan z e s<br />

b eeinfl ussen könnt en. I h r k ü n stler i s c hes K onz ept e r l ä ute r n sie a n W e r ken<br />

w ie: » R iding the N e t «oder » T he L i v ing R oom« und nennen e s » K u n st a l s<br />

L e b endes S ystem« –in A nlehnu ng a nna türlic he S ysteme.<br />

S . 130

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!