Leseprobe: Behr/Leibfried: Rechnungslegung
- Keine Tags gefunden...
Erfolgreiche ePaper selbst erstellen
Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.
Zu diesem Buch ist auch ein Übungsbuch lieferbar:<br />
Giorgio <strong>Behr</strong>/Peter <strong>Leibfried</strong>/Lukas Müller:<br />
Übungsbuch <strong>Rechnungslegung</strong>. Zürich 2012<br />
Bibliografische Information der Deutschen Nationalbibliothek<br />
Die Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet diese Publikation<br />
in der Deutschen Nationalbibliografie; detaillierte bibliografische<br />
Daten sind im Internet über http://dnb.dnb.de abrufbar.<br />
Das Werk einschliesslich aller seiner Teile ist urheberrechtlich geschützt.<br />
Jede Verwertung ist ohne Zustimmung des Verlags unzulässig.<br />
Dies gilt insbesondere für Vervielfältigungen, Übersetzungen,<br />
Mikroverfilmungen und die Einspeicherung und Verarbeitung in<br />
elektronischen Systemen.<br />
© 2014 Versus Verlag AG, Zürich<br />
Weitere Informationen zu Büchern aus dem Versus Verlag unter<br />
www.versus.ch<br />
Umschlagbild und Kapitelillustrationen: Maike E. Böhm · Hamburg<br />
Satz und Herstellung: Versus Verlag · Zürich<br />
Druck: Comunecazione · Bra<br />
Printed in Italy<br />
ISBN 978-3-03909-160-7
5<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Vorwort zur vierten Auflage<br />
Nachdem die zweite Auflage 2010 überaus schnell vergriffen war, erschien 2011<br />
die dritte Auflage als unveränderter Nachdruck. Seither haben sich in der Welt der<br />
<strong>Rechnungslegung</strong> erneut viele Veränderungen ergeben. Es ist uns daher eine<br />
Freude, die vierte Auflage wieder in aktualisierter und überarbeiteter Form vorlegen<br />
zu können.<br />
Der bewährte Stil wurde dabei grundsätzlich beibehalten: keine schlichte Darstellung<br />
und Nacherzählung der mehr als genug vorhandenen technischen Einzelregelungen,<br />
sondern ein klarer Fokus auf die dahinterstehenden Konzepte. Im<br />
besten Sinne also prinzipienbasierte <strong>Rechnungslegung</strong> auch in der Lehre; mit ergänzender<br />
zusammenfassender Darstellung der wichtigsten Einzelregelungen im<br />
Sinne einer Orientierung, wo sinnvoll und relevant.<br />
Dennoch war einiges zu überarbeiten. Zunächst wurden die vielen enthaltenen<br />
Beispiele aus Geschäftsberichten umfassend aktualisiert, und dabei wurde insbesondere<br />
den immer wichtiger werdenden Swiss GAAP FER Rechnung getragen.<br />
Durch die endlich erfolgte Verabschiedung der neuen Regelungen zur <strong>Rechnungslegung</strong><br />
im Obligationenrecht waren darüber hinaus auch die hierauf bezogenen<br />
Teile anzupassen. Zudem wurde der aktuellste Stand der IFRS sowie das in<br />
der Zwischenzeit in 2. Auflage erschienene Schweizer Handbuch der Wirtschaftsprüfung<br />
berücksichtigt. Und nachdem 2012 ebenfalls im Versus Verlag ein auf die<br />
Inhalte dieses Lehrbuches abgestimmtes Übungsbuch erschienen ist, konnten die<br />
in den Vorauflagen noch enthaltenen Übungsaufgaben entfallen. Dies trug<br />
schlussendlich zu einem in der <strong>Rechnungslegung</strong> äusserst seltenen Phänomen bei:<br />
die vorliegende Auflage umfasst weniger Seiten als die vorherige.
6 Vorwort zur vierten Auflage<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Auch diese vierte Auflage wäre ohne die tatkräftige Unterstützung unseres gesamten<br />
Teams am Institut für Accounting, Controlling und Auditing der Universität<br />
St. Gallen (ACA-HSG) nicht möglich gewesen. Unser besonderer Dank gilt<br />
Herrn Korbinian Eichner, M.A. HSG, der die wesentliche inhaltliche Arbeit geleistet<br />
hat. Dem Team des Versus Verlags danken wir für ein erneut überaus kompetentes<br />
Lektorat und die wie immer sehr angenehme Zusammenarbeit.<br />
Unseren Leserinnen und Lesern wünschen wir auch mit dieser vierten Auflage<br />
viel Erfolg bei ihrer Reise in das spannende Land der <strong>Rechnungslegung</strong>!<br />
St. Gallen, im Februar 2014<br />
Prof. Dr. Giorgio <strong>Behr</strong><br />
Prof. Dr. Peter <strong>Leibfried</strong>
7<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Vorwort zur ersten Auflage<br />
Die <strong>Rechnungslegung</strong> als Berichterstattung von Unternehmen und anderen Organisationen<br />
hat sich in den letzten Jahren stark gewandelt. Am weitesten gehen die<br />
Anforderungen für an der Börse kotierte Gesellschaften. Hohe Transparenz, eine<br />
möglichst realitätsnahe Bewertung und die von Finanzanalysten sowie Investoren<br />
geforderte Vergleichbarkeit der Abschlüsse sind die Motoren der jüngsten Entwicklung.<br />
Auch private Unternehmen oder gemeinnützige Organisationen stehen<br />
erhöhten Anforderungen in Bezug auf ihre <strong>Rechnungslegung</strong> gegenüber. Minderheitsaktionäre<br />
im ersten Fall sowie Spender und Öffentlichkeit im zweiten Beispiel<br />
erwarten eine umfassende und klare Berichterstattung. Daher ist die <strong>Rechnungslegung</strong><br />
heute ein Instrument, das nicht nur für Fachleute im Bereich der<br />
finanziellen Führung oder des Bankwesens von Bedeutung ist. Als Adressaten der<br />
Berichterstattung müssen Führungsleute aller Stufen aus der Welt der Wirtschaft<br />
ebenso wie aus dem öffentlichen Dienst die wichtigsten Bestandteile der <strong>Rechnungslegung</strong><br />
sowie Kernfragen der Bewertung oder Offenlegung kennen.<br />
Das vorliegende Lehrbuch vermittelt im ersten Teil die Grundkenntnisse, um<br />
Bilanzen richtig zu lesen und verstehen zu lernen. Es zeigt die Bedeutung der einschlägigen<br />
Kennzahlen, die unterschiedlichen Bedürfnisse und Aussagen der<br />
<strong>Rechnungslegung</strong> in den wichtigsten Branchen auf. Gleichzeitig bietet es die<br />
Grundlage für die Erarbeitung der Berichterstattung und für die Prüfung der<br />
<strong>Rechnungslegung</strong>. Mit einer Vielzahl von Beispielen zur Berichterstattung von<br />
Unternehmen aus den verschiedensten Ländern und Branchen wird laufend die<br />
Brücke zwischen dem theoretischen Fundament und der praktischen Anwendung<br />
gebaut.
8 Vorwort zur ersten Auflage<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Dieses Buch richtet sich weder auf ein bestimmtes nationales noch ein internationales<br />
Konzept der <strong>Rechnungslegung</strong> aus. Durch die Orientierung auf fundamentale<br />
Überlegungen und eine betriebswirtschaftliche Denkweise vermittelt<br />
es einen Denkraster und Grundsätze, die über die konkreten Vorgaben bestimmter<br />
Standards oder die laufenden Anpassungen solcher Standards an neue Gegebenheiten<br />
hinaus eine eigenständige Beurteilung der Vor- und Nachteile konkreter<br />
Regeln oder Unternehmensberichte ermöglichen.<br />
Als Ergebnis der langjährigen Lehrtätigkeit auf Stufe Grundstudium der Wirtschaft<br />
und der Rechtswissenschaften ebenso wie in der Vertiefungsrichtung für<br />
Finanzfachleute – kombiniert mit der praktischen Erfahrung als Wirtschaftsprüfer,<br />
Finanzchef sowie Verwaltungsrat in Unternehmen unterschiedlicher Grösse<br />
und als Unternehmer – bietet dieses Buch eine Einführung für Studierende und<br />
Praktiker aller Fachrichtungen in die Berichterstattung von Unternehmen und anderen<br />
Organisationen. Die vermittelten Regeln und Überlegungen sind für das<br />
Verständnis der <strong>Rechnungslegung</strong>, für die Interpretation der Aussagen in den Unternehmensberichten<br />
und die Kenntnis der Auswirkungen bestimmter Entwicklungen<br />
oder Normen auf die Berichterstattung unabhängig von den gewählten<br />
oder vorgegebenen Standards gültig. Das Buch bietet somit die Grundlage für das<br />
Verständnis der Berichterstattung sowohl nach Massgabe der International Financial<br />
Reporting Standards IFRS (den früheren International Accounting Standards<br />
IAS), der Swiss GAAP FER oder der US GAAP ebenso wie der Normen des deutschen<br />
Handelsrechts (HGB), der EU-Richtlinien oder des Schweizer Aktienrechts.<br />
Damit soll ein über eine lange Zeit unabhängig von konkreten Einzelregeln<br />
oder länderspezifischen Vorgaben nutzbares Verständnis und Wissen zur <strong>Rechnungslegung</strong><br />
aufgebaut und vermittelt werden.<br />
Im Laufe der Jahre haben eine Vielzahl von Assistentinnen und Assistenten<br />
meines Lehrstuhls an der Vorbereitung der Vorlesungen und Übungen sowie der<br />
Grundlagen für dieses Lehrbuch mitgewirkt oder über ihre wissenschaftliche Arbeit<br />
indirekt dazu beigetragen. Ihnen allen sowie dem Team des Versus Verlags<br />
danke ich für die wertvolle Mitarbeit und Unterstützung.<br />
Buchberg, im Juni 2005<br />
Giorgio <strong>Behr</strong>
9<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Inhaltsübersicht<br />
Teil A<br />
Einstieg und Übersicht<br />
Kapitel 1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />
Kapitel 2 <strong>Rechnungslegung</strong> – Informations- und Entscheidungsfindung . . . 45<br />
Kapitel 3 Zielsetzung der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />
Kapitel 4 Agency-Modell und Interessenskonflikte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63<br />
Kapitel 5 Anforderungen an die Qualität der Informationen . . . . . . . . . . . . . . 67<br />
Kapitel 6 Grundlagen und Grundsätze der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . . 71<br />
Kapitel 7 Weitere Aspekte der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
Kapitel 8<br />
Berufsstand und Perspektiven der Berufswahl in der<br />
<strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99<br />
Kapitel 9 An die <strong>Rechnungslegung</strong> angrenzende Fachbereiche . . . . . . . . . . 105<br />
Kapitel 10 Volkswirtschaftliche, politische und gesellschaftliche Aspekte . 113<br />
Kapitel 11 <strong>Rechnungslegung</strong>, Wirtschaftsethik und Corporate Governance 123<br />
Kapitel 12 Grenzen der finanziellen <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125<br />
Teil B<br />
Aufbau und Bestandteile der Berichterstattung<br />
Kapitel 13 Fokus der Adressaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131<br />
Kapitel 14 Bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
Kapitel 15 Erfolgsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />
Kapitel 16 Anhang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
Kapitel 17 Geldflussrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
10 Inhaltsübersicht<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Teil C<br />
Die wichtigsten Positionen<br />
Kapitel 18 Flüssige Mittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251<br />
Kapitel 19 Forderungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261<br />
Kapitel 20 Waren und Dienstleistungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279<br />
Kapitel 21 Langfristige Aufträge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295<br />
Kapitel 22 Rechnungsabgrenzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313<br />
Kapitel 23 Sachanlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325<br />
Kapitel 24 Finanzanlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343<br />
Kapitel 25 Immaterielle Werte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365<br />
Kapitel 26 Kurzfristige Verbindlichkeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391<br />
Kapitel 27 Langfristige Verbindlichkeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401<br />
Kapitel 28 Leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415<br />
Kapitel 29 Rückstellungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433<br />
Kapitel 30 Eigenkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453<br />
Kapitel 31 Ertrag aus Geschäftstätigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479<br />
Kapitel 32 Aufwand der Leistungserstellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499<br />
Kapitel 33 Finanzergebnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513<br />
Kapitel 34 Besondere Positionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529<br />
Kapitel 35 Ertragssteuern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549<br />
Kapitel 36 Altersvorsorge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569<br />
Kapitel 37 Transaktionen mit nahestehenden Personen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589<br />
Kapitel 38 Ausserbilanzgeschäfte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611<br />
Kapitel 39 Wertschöpfungsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623<br />
Kapitel 40 Lagebericht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629
11<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Inhaltsverzeichnis<br />
Teil A<br />
Einstieg und Übersicht<br />
Kapitel 1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />
1.1 Berichterstattung über die wirtschaftliche Lage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />
1.2 Erfassung und Verarbeitung von Daten und Transaktionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
1.2.1 Begriffliche Grundlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
1.2.2 Buchungstechnik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
1.2.3 Schematische Darstellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />
1.2.4 Hilfsbuchhaltungen, Kontenrahmen und Kontenplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40<br />
1.2.5 Grundsätze ordnungsmässiger Buchführung (GoB) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41<br />
1.2.6 Abgrenzungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
Kapitel 2 <strong>Rechnungslegung</strong> – Informations- und Entscheidungsfindung . . . 45<br />
2.1 Informationsbedürfnisse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45<br />
2.2 Wandel in der Berichterstattung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />
2.3 Zweck der Informationsbeschaffung – Entscheidungsfindung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51<br />
2.4 Interessenten und Adressaten der Informationen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />
Kapitel 3 Zielsetzung der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />
3.1 Subjektive Einflüsse in der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />
3.2 Gläubigerorientierung versus Investorenorientierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57<br />
3.3 Das Prinzip der fair presentation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />
3.4 Urteil der Revisionsstelle betreffend Einhaltung der Zielsetzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60<br />
3.5 Verhältnis der Zielsetzung zu Einzelnormen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
12 Inhaltsverzeichnis<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Kapitel 4 Agency-Modell und Interessenskonflikte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63<br />
4.1 Der Principal-Agent-Konflikt im Unternehmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63<br />
4.2 Festlegung von Standards . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64<br />
4.3 Kontrolle der Einhaltung der Standards . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
Kapitel 5 Anforderungen an die Qualität der Informationen . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />
5.1 Informationsbedürfnisse der Investoren als Massstab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />
5.2 Anforderungen an die Qualität der Informationen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />
Kapitel 6 Grundlagen und Grundsätze der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . . . 71<br />
6.1 Grundlagen der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71<br />
6.1.1 Zeitliche und sachliche Abgrenzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71<br />
6.1.2 Fortführung der Unternehmenstätigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />
6.1.3 Weitere Grundlagen der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />
6.2 Grundsätze ordnungsmässiger <strong>Rechnungslegung</strong> (GoR) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />
6.2.1 Grundsatz der Wesentlichkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />
6.2.2 Vollständigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80<br />
6.2.3 Klarheit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
6.2.4 Stetigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />
6.2.5 Bruttoprinzip (Verrechnungsverbot) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86<br />
6.2.6 Vorsichtsprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87<br />
Kapitel 7 Weitere Aspekte der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
7.1 Präsentation der Information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
7.2 Funktionen und Pflichten der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90<br />
7.2.1 Unterzeichnungspflicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90<br />
7.2.2 Aufbewahrungspflicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91<br />
7.2.3 Editionspflicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91<br />
7.2.4 Publizitätspflicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91<br />
7.2.5 Gewinnfeststellungsfunktion und Ausschüttungsregulierung . . . . . . . . . . . . . . . . . 94<br />
7.2.6 Feststellung von Kapitalverlust und Überschuldung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95<br />
7.2.7 Weitere Pflichten im Zusammenhang mit der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . . . 95<br />
7.3 Systematische Einordnung von Zweck und Funktion der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . 96<br />
Kapitel 8<br />
Berufsstand und Perspektiven der Berufswahl<br />
in der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99<br />
8.1 Die Interessengruppen des Agency-Modells . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99<br />
8.2 Berichterstattendes Unternehmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100<br />
8.2.1 Ersteller der Jahresrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100<br />
8.2.2 Controller . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100<br />
8.2.3 Führung des Unternehmens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />
8.2.4 Aufsichtsgremien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />
8.3 Wirtschaftsprüfer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102<br />
8.4 Kapitalgeber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102<br />
8.4.1 Investoren und Fremdkapitalgeber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102<br />
8.4.2 Medienschaffende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103<br />
8.4.3 Finanzanalysten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103<br />
8.5 <strong>Rechnungslegung</strong> als Teil der betriebswirtschaftlichen Grundausbildung . . . . . . . . . . . . . 104
Inhaltsverzeichnis 13<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Kapitel 9 An die <strong>Rechnungslegung</strong> angrenzende Fachbereiche . . . . . . . . . . 105<br />
9.1 Steuerbemessung und Massgeblichkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />
9.2 <strong>Rechnungslegung</strong> der öffentlichen Hand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109<br />
9.3 <strong>Rechnungslegung</strong> gemeinnütziger Organisationen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110<br />
9.4 <strong>Rechnungslegung</strong> nach Spezialgesetzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110<br />
Kapitel 10 Volkswirtschaftliche, politische und gesellschaftliche Aspekte 113<br />
10.1 Rolle der Aufsichtsbehörden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />
10.2 Vorgabe von Standards der <strong>Rechnungslegung</strong> durch Regulierungsgremien . . . . . . . . . . . 115<br />
10.3 Internationale Angleichung der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />
10.4 Kräfteverhältnis zwischen den Interessengruppen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />
Kapitel 11 <strong>Rechnungslegung</strong>, Wirtschaftsethik und Corporate Governance 123<br />
11.1 Ermessensspielraum und ethische Aspekte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123<br />
11.2 Corporate Governance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124<br />
Kapitel 12 Grenzen der finanziellen <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125<br />
12.1 Ziele eines Unternehmens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125<br />
Teil B<br />
Aufbau und Bestandteile der Berichterstattung<br />
Kapitel 13 Fokus der Adressaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131<br />
13.1 Wichtige Informationen für die Stakeholder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131<br />
13.2 Quellen der Informationen für die Stakeholder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132<br />
13.3 Ausrichtung auf Geschäftsprozesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138<br />
13.3.1 Geschäftstätigkeit (operating activities) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138<br />
13.3.2 Investitionstätigkeit (investment activities) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139<br />
13.3.3 Finanzierungstätigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140<br />
13.4 Darstellung der Geschäfts-, Investitions- und Finanzierungstätigkeit in der<br />
<strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />
13.5 Erfassung von Transaktionen in der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143<br />
13.5.1 Leistungserstellung und Erfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143<br />
13.5.2 Investitionstätigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />
13.5.3 Marktbearbeitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146<br />
Kapitel 14 Bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
14.1 Charakterisierung der Bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
14.2 Gliederung der Bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
14.3 Bilanzierungsfähigkeit und Bilanzierungspflicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152<br />
14.4 Grundlagen im Conceptual Framework . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
14.5 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157<br />
14.6 Bilanzanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157<br />
14.7 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165<br />
14.7.1 Mindestgliederungsvorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165<br />
14.7.2 Definition von Aktiven und Passiven nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . . . . 168<br />
14.7.3 Definition von Eigenkapital (Nettoaktiven) nach IFRS und Swiss GAAP FER . 170<br />
14.7.4 Definition von Aktiven und Passiven nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171<br />
14.7.5 Definition von Eigenkapital nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
14 Inhaltsverzeichnis<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Kapitel 15 Erfolgsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />
15.1 Funktion der Erfolgsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />
15.2 Das matching principle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175<br />
15.3 Wichtige Positionen der Erfolgsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />
15.4 Darstellungsformen der Erfolgsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184<br />
15.4.1 Kontenform vs. Staffelform . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184<br />
15.4.2 Produktionserfolgsrechnung (Gesamtkostenverfahren) vs.<br />
Absatzerfolgsrechnung (Umsatzkostenverfahren) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187<br />
15.5 Einfluss von Bewertungsfragen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189<br />
15.6 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191<br />
15.7 Erfolgsanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193<br />
15.8 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
15.8.1 Mindestgliederungsvorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
15.8.2 Definitionen von Aufwand und Ertrag nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . . . 203<br />
15.8.3 Definitionen von Aufwand und Ertrag nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . 204<br />
Kapitel 16 Anhang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
16.1 Funktion und Inhalt des Anhangs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
16.2 Aufgaben des Anhangs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />
16.2.1 Interpretationsfunktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />
16.2.2 Entlastungs- und Ergänzungsfunktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207<br />
16.2.3 Korrekturfunktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211<br />
16.3 Aufbau und Gestaltung des Anhangs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211<br />
16.4 Pflichtangaben des Anhangs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211<br />
16.4.1 Für die <strong>Rechnungslegung</strong> verwendete Grundsätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />
16.4.2 Erläuterungen einzelner Positionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213<br />
16.4.3 Zusätzliche Angaben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218<br />
16.5 Analyse des Anhangs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223<br />
16.6 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224<br />
16.6.1 Bedeutung und Inhalte des Anhangs nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . . . . . 224<br />
16.6.2 Bedeutung und Inhalte des Anhangs nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226<br />
Kapitel 17 Geldflussrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229<br />
17.1 Sinn und Aufbau einer Geldflussrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229<br />
17.2 Geldfluss aus Geschäftstätigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231<br />
17.3 Geldfluss aus Investitionstätigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234<br />
17.4 Geldfluss aus Finanzierungstätigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235<br />
17.5 Wahl der Bezugsgrösse (Fondswahl) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237<br />
17.6 Bewertungsfragen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238<br />
17.7 Indirekte und direkte Berechnung der Cash Flows . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239<br />
17.8 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242<br />
17.9 Analyse der Geldflussrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242<br />
17.10 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244<br />
17.10.1 Geldflussrechnung nach IFRS und Swiss GAAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244<br />
17.10.2 Geldflussrechnung nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
Inhaltsverzeichnis 15<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Teil C<br />
Die wichtigsten Positionen<br />
Kapitel 18 Flüssige Mittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251<br />
18.1 Bestandteile der Position «Flüssige Mittel» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253<br />
18.2 Bewertungsprobleme bei flüssigen Mitteln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
18.3 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
18.4 Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
18.5 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257<br />
18.5.1 Bilanzierung von flüssigen Mitteln nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . . . . . . 257<br />
18.5.2 Bilanzierung von flüssigen Mitteln nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259<br />
Kapitel 19 Forderungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261<br />
19.1 Charakterisierung und betriebswirtschaftliche Bedeutung von Forderungen . . . . . . . . . . 264<br />
19.2 Bewertung von Forderungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />
19.3 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
19.4 Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274<br />
19.5 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274<br />
19.5.1 Bilanzierung von Forderungen nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . . . . . . . . . 274<br />
19.5.2 Bilanzierung von Forderungen nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277<br />
Kapitel 20 Waren und Dienstleistungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279<br />
20.1 Charakterisierung und betriebswirtschaftliche Bedeutung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282<br />
20.2 Gliederung und Darstellung der Vorräte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283<br />
20.2.1 Rohmaterial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />
20.2.2 Produkte oder Ware in Arbeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />
20.2.3 Fertigfabrikate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
20.2.4 Handelsware oder Handelsbestände . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
20.3 Vorräte bei Dienstleistungsunternehmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
20.4 Bewertung von Vorräten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286<br />
20.5 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290<br />
20.6 Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />
20.7 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292<br />
20.7.1 Bilanzierung von Vorräten nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . . . . . . . . . . . . 292<br />
20.7.2 Bilanzierung von Vorräten nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293<br />
Kapitel 21 Langfristige Aufträge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295<br />
21.1 Hintergrund . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296<br />
21.2 Methoden zur Abbildung langfristiger Fertigungsverträge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297<br />
21.3 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303<br />
21.4 Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304<br />
21.5 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306<br />
21.5.1 Bilanzierung von langfristigen Aufträgen nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . 306<br />
21.5.2 Bilanzierung von langfristigen Aufträgen nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . 311
16 Inhaltsverzeichnis<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Kapitel 22 Rechnungsabgrenzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313<br />
22.1 Charakterisierung der Positionen der Rechnungsabgrenzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315<br />
22.1.1 Aktive Rechnungsabgrenzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316<br />
22.1.2 Passive Rechnungsabgrenzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318<br />
22.2 Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320<br />
22.3 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321<br />
22.4 Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322<br />
22.5 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322<br />
22.5.1 Rechnungsabgrenzung nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322<br />
22.5.2 Rechnungsabgrenzung nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323<br />
Kapitel 23 Sachanlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325<br />
23.1 Gliederung der Sachanlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />
23.2 Bewertung von Sachanlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329<br />
23.2.1 Bewertung auf der Grundlage der historischen Kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329<br />
23.2.2 Bewertung auf der Grundlage aktueller Werte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332<br />
23.2.3 Bewertung von Renditeliegenschaften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335<br />
23.2.4 Vorgehen bei Wertminderungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336<br />
23.3 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336<br />
23.4 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338<br />
23.4.1 Bilanzierung von Sachanlagen nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . . . . . . . . . 338<br />
23.4.2 Bilanzierung von Sachanlagen nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340<br />
Kapitel 24 Finanzanlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343<br />
24.1 Gliederung der Finanzanlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346<br />
24.2 Bewertung von Finanzanlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346<br />
24.2.1 Forderungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347<br />
24.2.2 Wertschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348<br />
24.2.3 Derivate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349<br />
24.2.4 Beteiligungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352<br />
24.2.5 Übrige Finanzanlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357<br />
24.3 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />
24.4 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359<br />
24.4.1 Bilanzierung von Finanzanlagen nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . . . . . . . . 359<br />
24.4.2 Bilanzierung von Finanzanlagen nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362<br />
Kapitel 25 Immaterielle Werte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365<br />
25.1 Behandlung von Goodwill in der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368<br />
25.1.1 Pooling of Interests . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373<br />
25.1.2 Weitere Möglichkeiten für die Bilanzierung eines Aufpreises bei Akquisitionen 373<br />
25.1.3 Aktuelle Regelungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />
25.2 Weitere immaterielle Werte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />
25.2.1 Selbsterstellte immaterielle Werte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />
25.2.2 Erworbene immaterielle Werte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
25.3 Bilanzierung und Bewertung von immateriellen Werten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377<br />
25.4 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />
25.5 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382<br />
25.5.1 Bilanzierung von immateriellen Werten nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . . 382<br />
25.5.2 Bilanzierung von immateriellen Werten nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . 387
Inhaltsverzeichnis 17<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Kapitel 26 Kurzfristige Verbindlichkeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391<br />
26.1 Komponenten der kurzfristigen Verbindlichkeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393<br />
26.2 Bewertung der kurzfristigen Verbindlichkeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />
26.3 Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />
26.4 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396<br />
26.5 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397<br />
26.5.1 Bilanzierung von kurzfristigen Verbindlichkeiten nach IFRS und<br />
Swiss GAAP FER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397<br />
26.5.2 Bilanzierung von kurzfristigen Verbindlichkeiten nach OR und HGB . . . . . . . . 399<br />
Kapitel 27 Langfristige Verbindlichkeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401<br />
27.1 Grundlagen zu den Verbindlichkeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403<br />
27.2 Klassifizierung des langfristigen Fremdkapitals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404<br />
27.3 Gliederungsfragen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405<br />
27.4 Bewertung von langfristigen Finanzverbindlichkeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406<br />
27.5 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409<br />
27.6 Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411<br />
27.7 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412<br />
27.7.1 Bilanzierung von langfristigen Verbindlichkeiten nach IFRS und<br />
Swiss GAAP FER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412<br />
27.7.2 Bilanzierung von langfristigen Verbindlichkeiten nach OR und HGB . . . . . . . . 414<br />
Kapitel 28 Leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415<br />
28.1 Wirtschaftliche Begründung und Eigenheiten von Leasinggeschäften . . . . . . . . . . . . . . . 417<br />
28.2 Möglichkeiten der Behandlung des Leasings . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
28.2.1 Grundlagen zu Leasinggeschäften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
28.2.2 Finanzierungsleasing und Operating Leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420<br />
28.2.3 Illustration von Finance und Operating Lease anhand eines Beispiels . . . . . . . . 423<br />
28.3 Sale-and-leaseback-Transaktionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
28.4 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
28.5 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
28.5.1 Behandlung von Leasingvereinbarungen nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . 429<br />
28.5.2 Behandlung von Leasingvereinbarungen nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . 431<br />
Kapitel 29 Rückstellungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433<br />
29.1 Elemente der Rückstellungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436<br />
29.2 Zeitpunkt und Umfang der Bildung von Rückstellungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438<br />
29.2.1 Verpflichtung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438<br />
29.2.2 Bemessung der Rückstellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440<br />
29.3 Fälligkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
29.4 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443<br />
29.5 Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />
29.6 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447<br />
29.6.1 Bilanzierung von Rückstellungen nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . . . . . . . 447<br />
29.6.2 Bilanzierung von Rückstellungen nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450
18 Inhaltsverzeichnis<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Kapitel 30 Eigenkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453<br />
30.1 Definitionen für das Eigenkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454<br />
30.2 Gliederung des Eigenkapitals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456<br />
30.3 Bewertungsprobleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
30.4 Veränderung des Eigenkapitals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460<br />
30.5 Transaktionen mit eigenen Aktien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465<br />
30.6 Optionspläne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469<br />
30.7 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471<br />
30.8 Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473<br />
30.9 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473<br />
30.9.1 Bilanzierung von Eigenkapital nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . . . . . . . . . 473<br />
30.9.2 Bilanzierung von Eigenkapital nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476<br />
Kapitel 31 Ertrag aus Geschäftstätigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479<br />
31.1 Arten des Geschäftsertrages und Abgrenzungsfragen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482<br />
31.2 Weitere Positionen des betrieblichen Ertrags . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491<br />
31.3 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492<br />
31.4 Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493<br />
31.5 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493<br />
31.5.1 Ertrag aus Geschäftstätigkeit nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . . . . . . . . . . . 493<br />
31.5.2 Ertrag aus Geschäftstätigkeit nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496<br />
Kapitel 32 Aufwand der Leistungserstellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499<br />
32.1 Charakterisierung der Aufwandspositionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502<br />
32.2 Materialaufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
32.3 Personalaufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505<br />
32.4 Diverser Betriebsaufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506<br />
32.5 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506<br />
32.6 Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509<br />
32.7 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 510<br />
32.7.1 Aufwand der Leistungserstellung nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . . . . . . . 510<br />
32.7.2 Aufwand der Leistungserstellung nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 512<br />
Kapitel 33 Finanzergebnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513<br />
33.1 Wichtigste Komponenten des Finanzergebnisses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514<br />
33.2 Einfluss der Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519<br />
33.3 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520<br />
33.4 Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524<br />
33.5 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525<br />
33.5.1 Darstellung des Finanzergebnisses nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . . . . . . 525<br />
33.5.2 Darstellung des Finanzergebnisses nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 526
Inhaltsverzeichnis 19<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Kapitel 34 Besondere Positionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529<br />
34.1 Ausserordentliche Positionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531<br />
34.2 Änderungen von <strong>Rechnungslegung</strong>sgrundsätzen und Schätzgrössen . . . . . . . . . . . . . . . . 535<br />
34.2.1 Änderung von Schätzgrössen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 536<br />
34.2.2 Änderung von Grundsätzen und Methoden der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . 538<br />
34.3 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539<br />
34.4 Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541<br />
34.5 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543<br />
34.5.1 Besondere Positionen nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543<br />
34.5.2 Besondere Positionen nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 547<br />
Kapitel 35 Ertragssteuern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549<br />
35.1 Grundsätzliches zu Steuern und Abgaben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551<br />
35.2 Verhältnis von <strong>Rechnungslegung</strong>snormen und Steuerrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553<br />
35.3 Berechnung der Ertragssteuern für den Jahresabschluss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556<br />
35.3.1 Laufende Ertragssteuern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556<br />
35.3.2 Latente Ertragssteuern aufgrund unterschiedlicher Bewertungsansätze . . . . . . . 557<br />
35.3.3 Latente Ertragssteuern aufgrund besonderer Steuersätze für Kapitalgewinne . . . 559<br />
35.3.4 Verlustvorträge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560<br />
35.4 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 561<br />
35.5 Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563<br />
35.6 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564<br />
35.6.1 Behandlung von Ertragssteuern nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . . . . . . . . 564<br />
35.6.2 Behandlung von Ertragssteuern nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567<br />
Kapitel 36 Altersvorsorge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569<br />
36.1 Systeme der Altersvorsorge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571<br />
36.2 Bilanzierung und Bewertung bei der Arbeitgeberfirma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576<br />
36.3 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578<br />
36.4 Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581<br />
36.5 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582<br />
36.5.1 Bilanzierung von Altersvorsorgeverpflichtungen nach IFRS und<br />
Swiss GAAP FER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582<br />
36.5.2 Bilanzierung von Altersvorsorgeverpflichtungen nach OR und HGB . . . . . . . . . 586<br />
Kapitel 37 Transaktionen mit nahestehenden Personen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589<br />
37.1 Definitionen und Bestimmungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590<br />
37.2 Geschäftsbeziehungen ohne Auswirkungen bezüglich Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . 593<br />
37.3 Bewertungsfragen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595<br />
37.4 Beherrschende Stellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595<br />
37.5 Bezüge, Finanzierung und Anteilsbesitz von Aufsichts- bzw. Verwaltungsräten oder<br />
Mitgliedern der Geschäftsleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595<br />
37.6 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 597<br />
37.7 Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 602<br />
37.8 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603<br />
37.8.1 Behandlung von Transaktionen mit nahestehenden Personen nach IFRS und<br />
Swiss GAAP FER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603<br />
37.8.2 Behandlung von Transaktionen mit nahestehenden Personen nach OR und HGB 608
20 Inhaltsverzeichnis<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Kapitel 38 Ausserbilanzgeschäfte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611<br />
38.1 Ausgangslage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 612<br />
38.2 Einzelne Kategorien von Verpflichtungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613<br />
38.3 Eventualverbindlichkeiten und Besicherung eigener Verbindlichkeiten . . . . . . . . . . . . . . 616<br />
38.4 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617<br />
38.5 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 619<br />
38.5.1 Behandlung von Ausserbilanzgeschäften nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . 619<br />
38.5.2 Behandlung von Ausserbilanzgeschäften nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . 621<br />
Kapitel 39 Wertschöpfungsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623<br />
39.1 Allgemeines zur Wertschöpfungsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625<br />
39.2 Entstehung der Wertschöpfung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625<br />
39.3 Verteilung der Wertschöpfung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 626<br />
39.4 Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627<br />
Kapitel 40 Lagebericht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629<br />
40.1 Funktion des Lageberichts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629<br />
40.2 Gliederung und Inhalt des Lageberichts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630<br />
40.3 Risikoanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635<br />
40.4 Relevante Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636<br />
40.4.1 Lagebericht nach IFRS und Swiss GAAP FER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636<br />
40.4.2 Lagebericht nach OR und HGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638<br />
Literaturverzeichnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641<br />
Abkürzungsverzeichnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 643<br />
Stichwortverzeichnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647<br />
Die Autoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 669
647<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Stichwortverzeichnis<br />
A<br />
Fettgedruckte Seitenzahlen beziehen sich auf<br />
Einträge in Gesetzen und Standards.<br />
Abgangsentschädigungen . . . . . . . . . . . . . 595<br />
Abgrenzung<br />
Perioden- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322, 481<br />
sachliche . . . . . . . . . 42, 73–74, 176, 531<br />
Vollständigkeit der . . . . . . . . . . . . . . . . 318<br />
zeitliche 29, 42, 72, 74, 315, 481, 531–532<br />
Abnahmevertrag, langfristiger . . . . . . . . . 412<br />
Abrechnungsperiode . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95<br />
Absatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
-erfolgsrechnung . . . . 187, 491, 502, 504,<br />
506–507, 512<br />
Abschluss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636<br />
Einzel- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553<br />
Abschreibung . . . . . . 73, 176, 178, 330, 334,<br />
374, 377, 554<br />
auf Goodwill . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556<br />
ausserordentliche . . . . . . . . . 334, 532, 537<br />
degressive . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331, 555<br />
direkte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
Einmal- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106, 555<br />
leistungsbezogene . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
lineare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331, 555<br />
Pflicht zur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />
Sofort- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555<br />
Sonder- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537<br />
systematische . . . . . . . . . . . . . . . . 370, 379<br />
volle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
Abschreibungs-<br />
-aufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
-beträge, Ermittlung . . . . . . . . . . 330–331<br />
-methode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336<br />
-verfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
-zeitraum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556<br />
Abweichungen . . . . . . . . . . . . . . . . 77, 83–84<br />
Abwertungsverlust . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />
accounting estimate . . . . . . . . . . . . . . . . . 536<br />
accounting principle . . . . . . . . . . . . . . . . 536<br />
accrual basis of accounting . . . . . . . . . 73–74<br />
accrual principle . . . . . . . . . . . . . . . . 29, 315<br />
adequate disclosure . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
Ad-hoc-Publizität . . . . . . . . . . . . 27, 96, 631<br />
Adressaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />
der Berichterstattung . . . . . . . . . . . 52–53<br />
der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . 48, 131<br />
advances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302<br />
Agency-Theorie . . . . . . . . . . . . . . 64, 99, 119<br />
Agent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64<br />
aging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />
Agio . . . . . . . . . . . . . 407, 456, 459, 461, 519<br />
Akquisitionen . . . . . . . . . . . . . . . . . 381, 517<br />
Akquisitionsverhalten . . . . . . . . . . . . . . . 371<br />
Aktien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348<br />
-bezugsprogramme . . . . . . . . . . . 596, 603<br />
eigene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220, 476<br />
Bilanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . 468<br />
Reserven für . . . . . . . . . . . . . 458, 467<br />
Rückkauf . . . . . . . . . . . . . . . . 461, 465<br />
Transaktionen mit . . . . . . . . . . . . . 465
648 Stichwortverzeichnis<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Aktien (Forts.)<br />
-gesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . 93, 456<br />
-rückkaufprogramm . . . . . . . . . . . . . . 466<br />
-tausch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373<br />
Vorrats- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466<br />
Aktionäre . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94, 114, 456<br />
bedeutende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222<br />
Darlehensgewährung an . . . . . . . . . 94–95<br />
aktive latente Steuern . . . . . . . . . . . . . . . . 568<br />
Aktiven . . . 87, 151, 169–171, 285, 344, 377<br />
antizipative . . . . . . . . . . . . . 317, 321–322<br />
Netto- . . . . . . . . . 151, 153, 170, 229, 291,<br />
368–369, 455<br />
Struktur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327, 366<br />
transitorische . . . . . . . 316–317, 320–322<br />
verpfändete . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218<br />
Wertbeeinträchtigung . . . . . . . . . . . . . 374<br />
aktive Rechnungsabgrenzung . . . . . 145, 314,<br />
316, 321<br />
aktives Risikomanagement . . . . . . . . . . . 347<br />
Aktivierbarkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . 169–170<br />
aktivierte Eigenleistung . . . . . . . . . . 182, 491<br />
Aktivierung<br />
Entwicklungskosten . . . . . . . . . . . . . . 378<br />
erworbene Marken . . . . . . . . . . . . . . . 370<br />
immaterielle Werte . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
nachträgliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378<br />
selber geschaffene immaterielle Werte 377<br />
Teilkosten- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288<br />
Vollkosten- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288<br />
Zinsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330<br />
aktivierungsfähige Kostenelemente . . . . . 329<br />
aktuelle Werte . . . . . . . . . . . . . . . . . 332, 379<br />
All-inclusive-Verträge . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />
Altersvorsorge . . . . . . . . . 444, 505, 571, 578<br />
Anlagevorschriften . . . . . . . . . . . . . . . 575<br />
Ausfallrisiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581<br />
betriebliche . . . . . . . . . . . . . . . . . 571–572<br />
Ausgestaltungsvarianten . . . . . . . . 572<br />
Bilanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576<br />
Deckungskapital . . . . . . . . . 573, 575, 577<br />
Deckungslücken . . . . . . . . . . . . . . . . . 576<br />
Finanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574<br />
Rückstellungen . . . . . . . . . . 444, 446–447<br />
staatliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571<br />
Umwandlungssatz . . . . . . . . . . . . . . . 576<br />
Verpflichtungen . . . . . . . . . . . . . . . . . 436<br />
Amortized Cost Method . . . . . . . . . 407, 519<br />
Analyse<br />
Bilanz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157<br />
durch Externe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509<br />
Erfolgs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195<br />
Finanz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103<br />
Finanzergebnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524<br />
Analyse (Forts.)<br />
Geldflussrechnung . . . . . . . . . . . . . . . 242<br />
Mittelbindung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322<br />
Reichweiten- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289<br />
Risiko- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136, 635<br />
Unternehmens- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />
unternehmensinterne . . . . . . . . . . . . . . 509<br />
Analystenkonferenzen . . . . . . . . . . . . . . . 631<br />
Angaben<br />
im Anhang . . . . . . . . . . . . . . . . . 218, 224<br />
über Beziehungen zu nahestehenden<br />
Unternehmen und Personen . . . . . . 51<br />
unter dem Bilanzstrich . . . . . . . . . . . . 206<br />
zu eigenen Aktien . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />
Angabepflichten zum Finanzergebnis<br />
nach IFRS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525<br />
Angebot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
Anhang . . . . . . . 29, 132, 146, 205–207, 209,<br />
223–227, 273, 346, 380<br />
Angaben<br />
Reihenfolge . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224<br />
zusätzliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218<br />
Aufgaben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />
Entlastungsfunktion . . . . . . . . . . . . . . 207<br />
Ergänzungsfunktion . . . . . . . . . . . . . . 207<br />
Erläuterungen einzelner Positionen . . 214<br />
flüssige Mittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
Forderungsausweis . . . . . . . . . . . . . . . 268<br />
Gestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211<br />
Interpretationsfunktion . . . . . . . . . . . . 206<br />
Korrekturfunktion . . . . . . . . . . . . . . . . 211<br />
Offenlegung . . . . 225, 321, 332, 336, 347<br />
Rückstellungen . . . . . . . . . . . . . . 443–444<br />
Verzicht auf Erstellung eines . . . . . . . 227<br />
Wertberichtigung . . . . . . . . . . . . . . . . 321<br />
zur Jahresrechnung . . . . . . . . . . . . . . . 286<br />
Anlage-<br />
-absicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346<br />
-fonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110<br />
-spiegel . . . . . . . . . . . . 208, 213–215, 337<br />
-vermögen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340, 387<br />
Veräusserung . . . . . . . . . . . . . . . . . 542<br />
Anlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329<br />
Finanz- . . . . . . . . . . . . . . . . 140, 343, 362<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346<br />
Bewertungskriterien . . . . . . . . . . . 519<br />
Ertrag aus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />
Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />
geleaste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328, 336<br />
im Bau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />
Kapital- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357<br />
kurzfristige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
Restwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331
Stichwortverzeichnis 649<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Anlagen (Forts.)<br />
Sach- . . . . . . . . . 212, 282, 285, 326–327,<br />
329–330, 334<br />
Anzahlungen auf . . . . . . . . . . . . . . 328<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . 329, 332<br />
Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />
Veräusserung . . . . . . . . . . . . . . . . . 333<br />
Zusammensetzung . . . . . . . . . . . . . 326<br />
Anleihen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348, 404<br />
kurzfristige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268<br />
Rückzahlung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405<br />
Wandel- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411<br />
Anschaffungskosten . . . . . . . . 287, 329, 342,<br />
348–349, 354, 379<br />
Anschaffungswert . . . . . . . . . . . . . . . 334, 348<br />
Ansprüche<br />
aus Mehrwertsteuern . . . . . . . . . . . . . . 268<br />
aus Quellensteuern . . . . . . . . . . . . . . . 268<br />
aus Umsatzsteuern . . . . . . . . . . . . . . . . 268<br />
antizipative Aktiven . . . . . . . . 317, 321–322<br />
antizipative Passiven . . . . . . . . . . . . . 318, 322<br />
Anzahlungen . . . . . . . . . . . 289, 302, 328, 395<br />
auf Sachanlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />
von Kunden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517<br />
Anzeigepublizität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92<br />
Arbeitsgemeinschaften . . . . . . . . . . . . . . . 614<br />
Asset Allocation . . . . . . . . . . . . . . . 344–345<br />
Asset Deal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368<br />
asset stripping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108<br />
asset turn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />
assoziiertes Unternehmen 268, 352–354, 356<br />
assurance services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102<br />
attestation and assurance service . . . . . . . . 65<br />
Audit Committee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124<br />
auditor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
Aufbewahrungspflicht . . . . . . . . . . . . . . . . 91<br />
Aufpreis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369, 519<br />
Aufsichtsbehörde . . . . . . . . . . . . . . 114–115<br />
Aufsichtsgremium . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />
Aufsichtsrat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101, 124<br />
Aufstellkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329<br />
Aufträge<br />
Fertigstellungsgrad . . . . . . . . . . . . . . . 307<br />
Fertigungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . 306–308<br />
langfristige . . . . . . . . . . 182, 296–297, 309<br />
Bilanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297<br />
Erlöse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303<br />
nicht vollständig abgeschlossene . . . . 285<br />
Auftrags-<br />
-bestand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630<br />
-eingang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630<br />
-erlös . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307<br />
-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307<br />
Aufwand . . . 42, 87, 174, 176, 187, 203–204,<br />
323, 492, 510<br />
Abschreibungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
ausserordentlicher . . . 532, 535, 543, 545,<br />
548<br />
aus Wertkorrekturen . . . . . . . . . . . . . . 283<br />
Betriebs- . . . . . . . . . . . . . . . 183, 500, 506<br />
Dienstleistungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . 500<br />
Energie- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
Finanz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 526<br />
funktionale Gliederung . . . . . . . . . . . 502<br />
Material- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284, 504<br />
periodenfremder . . . . . . . . . . . . . . . . . 532<br />
periodengerechte Erfassung . . . . . 73, 175<br />
periodengerechte Zuordnung . . . . . . . . 71<br />
Personal- . . . . . . . . . . . . . . 183, 505, 507<br />
Reparatur- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506<br />
sonstiger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539<br />
Sozial- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505<br />
Steuer- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564<br />
Verwaltungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506<br />
Waren- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />
Reduktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
Wartungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506<br />
zeitliche Abgrenzung . . . . . . . . . . . . . . 72<br />
Zins- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336<br />
Zuschläge für indirekten . . . . . . . . . . 284<br />
Aufwertungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180<br />
Aufwertungsgewinn . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />
Aufwertungsreserve . . . . . . . . . . . . 333, 458<br />
Ausfallbürgschaften . . . . . . . . . . . . . . . . . 614<br />
Ausfallrisiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270, 581<br />
Ausgaben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
Auskunftspflicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93<br />
Ausschuss des Verwaltungsrates . . . . . . . 124<br />
Ausschüttungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
Ausschüttungsregulierung . . . . . . . . . . . . . 94<br />
Ausserbilanzgeschäfte . . . . . . . 267, 403, 611<br />
ausserbörslicher Handel . . . . . . . . . . . . . 349<br />
ausserordentliche Abschreibung 334, 532, 537<br />
ausserordentliche Posten . . . . . . . . . . . . . 531<br />
ausserordentlicher Aufwand . . . . . . 532, 535,<br />
543, 545, 548<br />
ausserordentliche Rechnung . . . . . . . . . . 109<br />
ausserordentlicher Ertrag . . . . . 543, 545, 548<br />
ausserordentliches Ergebnis . . . . . . 194, 530<br />
Ausstand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270<br />
Ausübungspreis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349<br />
Auszahlungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
available for sale . . . . . . . . . . . . . . . 461, 520<br />
Available-for-sale-Wertschriften . . . . . . . 519
650 Stichwortverzeichnis<br />
............................................................................................................................................................................<br />
B<br />
BaFin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />
Bankkredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
Bargeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
Barreserve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
Barwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142<br />
Basler Komitee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
bedeutender Einfluss . . . . . . . . . . . . . . . . 591<br />
Beherrschung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595<br />
Beherrschungsverhältnis . . . . . . . . . 592, 598<br />
Behörden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />
beitragsorientierte Pläne . . . . . . . . . . 582–583<br />
beitragsorientierte Vorsorgesysteme . . . . 574<br />
Belege . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37<br />
Bericht<br />
Bestätigungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60<br />
Geschäfts- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630<br />
Jahres- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637<br />
Lage- . . . . . . . . . . . . . . . . . 629–630, 639<br />
Risiko- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635<br />
Zwischen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27, 96<br />
Berichterstattung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />
Adressaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52–53<br />
allgemeine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />
finanzielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48, 106<br />
Zielsetzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51<br />
Gewichtung der Elemente . . . . . . . . . . 49<br />
Qualität der . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />
Segment- . . . . . . . . . . 209, 489–490, 629<br />
nach Divisionen . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
nach geographischen Merkmalen . 490<br />
Sozial- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />
Spezial- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />
Vergleichbarkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . 535<br />
Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />
Zwischen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />
Beschaffung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138<br />
Besicherung von Finanzforderungen . . . 273<br />
Besitz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152<br />
Bestätigungsbericht . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60<br />
best estimate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441<br />
bestmögliche Schätzung . . . . . . . . . . . . . 441<br />
Beteiligungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363<br />
im Konzernabschluss . . . . . . . . . . . . . 357<br />
nichtkonsolidierte . . . . . . . . . . . . . . . . 352<br />
Wertberichtigung . . . . . . . . . . . . . . . . 556<br />
Beteiligungsergebnis . . . . . . . . . . . . . . . . 518<br />
Beteiligungsunternehmen . . . . . . . . . . . . . 78<br />
betriebliche Altersvorsorge . . . . . . . 571–572<br />
Ausgestaltungsvarianten . . . . . . . . . . 572<br />
betrieblicher Ertrag . . . . . . . . . . . . . . . . . 482<br />
übriger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491–492<br />
betriebliches Rechnungswesen . . . . . . . . . 89<br />
betriebliche Transaktionen . . . . . . . . . . . . . 32<br />
Betriebs-<br />
-aufwand . . . . . . . . . . . . . . . 183, 500, 506<br />
-buchhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32, 43<br />
-ergebnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531<br />
-ertrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />
betriebsfremdes Ergebnis . . . . . . . . . . 495, 545<br />
Bewertung<br />
at cost . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356<br />
Derivat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519<br />
Equity- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355<br />
Erst- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287, 379<br />
Fair-Value- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120<br />
Finanzanlagen . . . . . . . . . . . . . . . 346, 519<br />
Finanzinstrumente . . . . . . . . . . . . . . . 351<br />
flüssige Mittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
Folge- . . . . . . . . . . . . . 288, 363, 377, 379<br />
Forderungen . . . . . . . . . . . . . . . . 262, 320<br />
Goodwill . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377<br />
Gruppen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334<br />
immaterielle Werte . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
kurzfristige Verbindlichkeiten . . . . . . 395<br />
langfristige Verbindlichkeiten . . 402, 406<br />
Mietobjekte beim Verkauf . . . . . . . . . 335<br />
Neu- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337<br />
Renditeliegenschaften . . . . . . . . . . . . . 335<br />
Sachanlagen . . . . . . . . . . . . . . . . 329, 332<br />
Transaktionen mit nahestehenden<br />
Personen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595<br />
Unternehmens- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />
verlustfreie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289<br />
Vorräte . . . 207, 281–282, 287, 289–290<br />
Wertschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348<br />
Bewertungs-<br />
-ansatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352<br />
-fragen in der Geldflussrechnung . . . . 238<br />
-grundlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . 336, 379<br />
-grundsätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />
-methoden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290<br />
-reserven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107, 556<br />
Bezugsgrösse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77, 237<br />
Bilanz 132, 142–143, 145, 147, 149, 157, 177<br />
Darstellungsformen . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
Dienstleistungsunternehmen . . . . . . . . 162<br />
Eröffnungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
Gliederungskriterien . . . . . . . . . . . . . . 152<br />
Handels- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106<br />
Handelsunternehmen . . . . . . . . . . . . . 280<br />
Industrieunternehmen . . . . . . . . . . . . . 160<br />
Öko- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />
Passivseite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
Stichwortverzeichnis 651<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Bilanz (Forts.)<br />
Schluss- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
Sozial- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />
Steuer- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106<br />
Versicherung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164<br />
Bilanz-<br />
-analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157<br />
-identität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
-konto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38<br />
-positionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215<br />
-stichtag . . . . . . . . . . . . 150, 222, 269, 271<br />
Ereignisse nach dem . . . . . . . . . . . 222<br />
-theorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />
dynamische . . . . . . . . . . . . . . . . . . 626<br />
Bilanzierung<br />
Altersvorsorge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576<br />
des Leasinggeschäfts . . . . . . . . . . 419, 422<br />
eigener Aktien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468<br />
Goodwill- . . . . . . . . . . . . . 371–372, 377<br />
Grundgleichung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455<br />
Rückstellungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434<br />
Vermögenswerte . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />
Bilanzierungs-<br />
-fähigkeit . . . . . . . . . . . . . . . 152, 156, 267<br />
-methoden . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290, 306<br />
Änderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210<br />
-pflicht . . . . . . . . . . . . . . . . . 152, 156, 267<br />
Black/Scholes-Modell . . . . . . . . . . . . . . . 351<br />
Bonität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />
Zweifel an der . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270<br />
Bonusvereinbarungen . . . . . . . . . . . . . . . . 318<br />
Börsen-<br />
-aufsichtsbehörde . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />
-gang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256<br />
-kurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348<br />
-wert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347<br />
Branchenzugehörigkeit . . . . . . 110, 282, 393,<br />
454, 501<br />
Briefkurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
Bruttomarge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193<br />
Bruttoprämie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485<br />
Bruttoprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . 86–87, 358<br />
Bruttoumsatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483<br />
Bruttowertschöpfung . . . . . . . . . . . . . . . . 625<br />
Buchführung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
kaufmännische . . . . . . . . . . . . . . . . . 32, 90<br />
Buchhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31–32<br />
Betriebs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32, 43<br />
doppelte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32, 34, 37<br />
Finanz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32, 40<br />
Hilfs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40<br />
C<br />
Buchungs-<br />
-system, vorgelagertes . . . . . . . . . . . . . 40<br />
-technik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
Buchwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353–354<br />
Bundesaufsicht für Finanzmarktdienstleistungen<br />
(BaFin) . . . . . . . . . . 114<br />
Bürgschaft . . . . . . . . . . . . . . . . 208, 614, 616<br />
burn rate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156<br />
Call-Option . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349<br />
Cash . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
Cash-Burn-Rate . . . . . . . . . . . . . 75, 257, 378<br />
cash drain . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156, 378<br />
cash earning needs . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214<br />
cash earning power . . . . . . . . . . . . . . . . . 243<br />
Cash Flow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49, 72<br />
direkte Berechnung . . . . . . . . . . . . . . 239<br />
Discounted Cash Flow . . . . . . . . . . . . . 74<br />
Free Cash Flow . . . . . . . . . . . . . 256, 345<br />
indirekte Berechnung . . . . . . . . . . . . . 239<br />
statement of . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73<br />
Cash-Management . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483<br />
CCM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310<br />
CEO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />
CFO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />
change in accounting estimates . . . . 332, 536<br />
change in accounting principles . . . 332, 536<br />
change in estimates . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />
channel stuffing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487<br />
Chief Executive Officer (CEO) . . . . . . . . 101<br />
Chief Financial Officer (CFO) . . . . . . . . 101<br />
comparability . . . . . . . . 27, 68, 116, 118, 541<br />
Completed-Contract-Methode . . . . . 221, 298,<br />
305, 310<br />
modifizierte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299<br />
Conceptual Framework . . . . . . . . . . 154–156<br />
consistency . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />
constructive obligation . . . . . . . . . . 438–439<br />
contingent liability . . . . . . . . . . . . . . . . . 616<br />
Contracting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
Controller . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100<br />
Controlling . . . . . . . . . . . 100–101, 132, 509<br />
Corporate Finance . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404<br />
Corporate Governance . . . 124, 222–223, 595<br />
cost of goods sold . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491<br />
Cost-to-Cost-Methode . . . . . . . . . . . . . . . 298<br />
Couponfälligkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317<br />
Coupons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253<br />
covenants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
cut-off . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481
652 Stichwortverzeichnis<br />
............................................................................................................................................................................<br />
D<br />
Darlehen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140, 268<br />
Darlehensgewährung . . . . . . . . . . . . . . 94–95<br />
Darstellungswahlrecht . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />
days of sales outstanding . . . . . . . . . . . . . 273<br />
Debitorenausfälle . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532<br />
Debitorenverlust . . . . . . . . . . . . . . . 270, 537<br />
decision making . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51<br />
Deckungskapital . . . . . . . . . . . 436, 573, 575<br />
defined benefit plans . . . . . . . . . . . . . . . . 573<br />
defined contribution plans . . . . . . . . . . . . 574<br />
degressive Abschreibung . . . . . . . . . 331, 555<br />
Delkredere . . . . . . . . . . . . . . . . 107, 269–270<br />
depletion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330<br />
depreciation . . . . . . . . . . . . . . . . 73, 176, 330<br />
Derivat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349, 351, 516<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519<br />
derivative Finanzinstrumente . . . . . 349–350<br />
derivative immaterielle Werte . . . . . . . . . 376<br />
Deutsche Prüfstelle für<br />
<strong>Rechnungslegung</strong> (DPR) . . . . . . . . . . 114<br />
Devisenmittelkurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
Dienstleistungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
Dienstleistungs-<br />
-aufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 500<br />
-mandat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
-unternehmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281<br />
Bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162<br />
Erfolgsrechnung . . . . . . . . . . . . . . 197<br />
Differenzen, zeitlich befristete . . . . . . . . . 567<br />
director’s report . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629<br />
Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630<br />
direkte Abschreibung . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
Disagio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404, 519<br />
disclosure . . . . . . . . . . . . . . . 68, 93, 157, 218<br />
discontinued operations . . . . . . . . . . 532, 543<br />
Discounted Cash Flow . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />
-Methode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243<br />
Diskont . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404, 407<br />
Diskontierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />
von langfristigen Forderungen . . . . . . 271<br />
Dividenden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345<br />
-ertrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233–234<br />
Vorzugs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456<br />
Doppelbesteuerung . . . . . . . . . . . . . . . . . 603<br />
Doppelbesteuerungsabkommen . . . . . . . 552<br />
doppelte Buchhaltung . . . . . . . . . . 32, 34, 37<br />
DPR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />
due process . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121<br />
Durchlaufszeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283<br />
dynamische Bilanztheorie . . . . . . . . . . . . 626<br />
E<br />
earned surplus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
Earnings Before Interest and Taxes<br />
(EBIT) . . . . . . . . . . . . . 183, 194, 372, 542<br />
Earnings Before Interest, Taxes and<br />
Amortization (EBITA) . . . . . . . . . . . . 372<br />
Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation,<br />
Amortization, and Stock Options<br />
(EBITDASO) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542<br />
Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation<br />
and Amortization (EBITDA) . . . . . . . 193<br />
Earnings Before Taxes (EBT) . . . . . . . . . 513<br />
economic approach . . . . . . . . . . . . . 419–420<br />
Economic Value Added (EVA) . . . . 133, 369<br />
economies of scale . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369<br />
Editionspflicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91<br />
effective interest method . . . . . . . . . . . . . 407<br />
Effektivzinsmethode . . . . . . . . 407–408, 519<br />
Efforts-expended-Methode . . . . . . . . . . . 298<br />
Eidgenössische Bankenkommission<br />
(EBK) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
Eidgenössische Finanzmarktaufsicht<br />
(Finma) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />
eigene Aktien . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220, 476<br />
Bilanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468<br />
Reserven für . . . . . . . . . . . . . . . . 458, 467<br />
Rückkauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461, 465<br />
Transaktionen mit . . . . . . . . . . . . . . . . 465<br />
eigene Fertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />
Eigenkapital . . . . . . . 168, 170–172, 229, 264,<br />
333, 370, 380, 411, 453–454, 475–476<br />
aus betriebswirtschaftlicher Sicht . . . . 454<br />
Differenzgrösse . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
einbezahltes Kapital . . . . . . . . . . . . . . 456<br />
Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . 456, 471<br />
im Unternehmen erarbeitete Gewinne 457<br />
rechtliche Sicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455<br />
Spezialreserven . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458<br />
Veränderung . . . . . . . . . . . . 136, 460–465<br />
erfolgsneutrale . . . . . . . . . . . . 178, 459<br />
Eigenkapital-<br />
-anteil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454<br />
-entwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />
-geber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94, 150<br />
-nachweis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135<br />
-quote . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158–159<br />
-veränderungsrechnung . . . . . . . . . . . 132<br />
Eigenleistung, aktivierte . . . . . . . . . 182, 491<br />
Eigenmiete . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506<br />
Eigentum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152<br />
Eigentümer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />
einbezahltes Kapital . . . . . . . . . . . . . . . . . 456<br />
einfache Gesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . 614
Stichwortverzeichnis 653<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Einfluss, bedeutender . . . . . . . . . . . . . . . . 591<br />
Eingangskontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />
Einkauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
Einlagerung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />
Einmalabschreibung . . . . . . . . . . . . . 106, 555<br />
Einnahmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
Einrichtungskosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329<br />
Einzahlungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
Einzelabschluss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553<br />
Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471<br />
Einzelbewertbarkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
Einzelteile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />
Einzelverwertbarkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
Einzelwertberichtigung . . . . . . . . . . . . 36, 554<br />
Energieaufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
enforcement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />
Engineering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
Enterprise-Resource-Planning-System<br />
(ERP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
Entlastungsfunktion des Anhangs . . . . . . 207<br />
Entscheidung<br />
Investitions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48, 103<br />
Kredit- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48<br />
Make-or-buy- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625<br />
Entscheidungsfindung . . . . . 27, 51–53, 113<br />
Entwicklungskosten . . . . . . . . . 378–379, 565<br />
Entwicklungsprojekte . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
Equity-Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355<br />
Equity-Methode 352–353, 356, 359, 517, 625<br />
Ereignisse nach dem Bilanzstichtag . . . . . 222<br />
Erfolg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125<br />
Beurteilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125<br />
neutraler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531<br />
Perioden- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460<br />
Erfolgsanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195<br />
Erfolgskonto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38, 146<br />
Erfolgsrechnung . . . . 82, 132, 141, 144, 147,<br />
173, 177, 526<br />
Absatz- 187, 491, 502, 504, 506–507, 512<br />
Bank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198<br />
Dienstleistungsunternehmen . . . . . . . . 197<br />
Funktionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />
Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184<br />
Handelsunternehmen . . . . . . . . . . . . . . 196<br />
Industrieunternehmen . . . . . . . . . . . . . 195<br />
Kontenform . . . . . . . . . . . . . . . . . 184, 186<br />
Produktions- . . . 188, 491, 503–504, 507<br />
Schlüsselgrössen . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />
Staffelform . . . . . . . . . . . . . . . . 184–186<br />
Versicherung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199<br />
Ergänzungsfunktion des Anhangs . . . . . . 207<br />
Ergänzungsinvestitionen . . . . . . . . . . . . . . 329<br />
Ergebnis<br />
ausserordentliches . . . . . . . . . . . 194, 530<br />
Beteiligungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518<br />
Betriebs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531<br />
betriebsfremdes . . . . . . . . . . . . . . 495, 545<br />
Finanz- . . . . . . . . . . . . . . . . 192, 513–514<br />
Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524<br />
Angabepflichten nach IFRS . . . . . 525<br />
Kategorien . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . 520<br />
übriges . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518<br />
neutrales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194<br />
nichtbetriebliches . . . . . . . . . . . . 194, 539<br />
operatives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531<br />
vor Ertragssteuern . . . . . . . . . . . . . . . 194<br />
Zins- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518<br />
Erlös . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203<br />
Auftrags- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307<br />
aus langfristigen Aufträgen . . . . . . . . 304<br />
aus Lieferungen und Leistungen . . . . 484<br />
-minderung . . . . . . . . . . . . . . . . . 182, 484<br />
Umsatz- . . . . . . . . . . . . 203, 493–494, 497<br />
Veräusserungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334<br />
Verkaufs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203, 485<br />
Verwertungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
Ermessensspielraum . . . . . . . . . . . . . . . . 123<br />
Eröffnungsbilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
Erstbewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . 287, 379<br />
Ersteller der Jahresrechnung . . . . . . . . . . 100<br />
Ertrag . . . . . . . 42, 87, 174, 203–204, 323, 482<br />
aus Abzinsungen . . . . . . . . . . . . . . . . . 527<br />
aus Finanzanlagen . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />
aus Geschäftstätigkeit . . . . . . . . . . . . 482<br />
ausserordentlicher . . . . . . . . 543, 545, 548<br />
aus Währungsumrechnung . . . . . . . . . . 527<br />
betrieblicher . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482<br />
übriger . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491–492<br />
Betriebs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />
Dividenden- . . . . . . . . . . . . . . . . 233–234<br />
Finanz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271, 526<br />
Geschäfts- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485<br />
periodenfremder . . . . . . . . . . . . . . . . . 532<br />
periodengerechte Erfassung . . . . . 72–73,<br />
173, 330<br />
periodengerechte Zuordnung . . . . . . . . 71<br />
sonstiger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539<br />
Steuer- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564<br />
Zins- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233–234, 345<br />
Ertrags-<br />
-erfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 484<br />
periodengerechte . . . . 72–73, 175, 330<br />
-komponenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483
654 Stichwortverzeichnis<br />
............................................................................................................................................................................<br />
F<br />
Ertrags- (Forts.)<br />
-kraft . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132–133, 193<br />
-steuern . . . . . . . . 179, 191–192, 234, 551<br />
Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563<br />
latente . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557–559<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . 561<br />
tatsächliche . . . . . . . . . . . . . . . 564–565<br />
-wert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332<br />
European Financial Reporting Advisory<br />
Group (EFRAG) . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
EVA-Berechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134<br />
Eventualverbindlichkeiten . . . . 208, 218, 267,<br />
614, 616–617, 619<br />
Eventualverpflichtungen . . . . . . 337, 616, 620<br />
expenses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
external funding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572<br />
extraordinary items . . . . . . . . . . . . . . . . . 532<br />
Fachgremium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64<br />
Fachkommission für Empfehlungen zur<br />
<strong>Rechnungslegung</strong> (FER) . . . . . . . . . . . 65<br />
Factoring . . . . . . . . . . . . . 266–267, 273–274<br />
Fahrzeuge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />
fair presentation . . . . . . 29, 59, 102, 271, 376<br />
Fair Value . . . . . . . . 121, 136, 339, 368, 437<br />
-Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120<br />
faithful representation . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />
Fälligkeit<br />
der Forderungen . . . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
von Rückstellungen . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
Familienaktiengesellschaft . . . . . . . . . . . 590<br />
FASB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65, 119<br />
Fédération Européenne des Experts<br />
Comptables (FEE) . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
Ferienguthaben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320<br />
Fertigerzeugnisse . . . . . . . . . . . . . . . 144, 147<br />
Fertigfabrikat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283<br />
Fertigprodukt . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284–285<br />
Fertigstellungsgrad . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307<br />
Fertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />
Fertigungs-<br />
-auftrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306–308<br />
-dauer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329<br />
-grad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />
der Ware in Arbeit . . . . . . . . . . . . 284<br />
-prozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />
-stunden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />
-teile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />
Fifo (first in, first out) . . . . . . . . . . . . . . . 288<br />
Finance Lease . . . . . . . . . . . . . 420–423, 427<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
Finance Leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
Financial Accounting Standards Board<br />
(FASB) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65, 119<br />
financial expert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102<br />
financial investments . . . . . . . . . . . . . . . . 140<br />
Financial Leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420<br />
financial leverage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404<br />
financial literacy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102<br />
Financial Services Authority (FSA) . . . . 114<br />
Finanz-<br />
-analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103<br />
-analyst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />
-anlagen . . . . . . . . . . . . . . . 140, 343, 362<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346<br />
Bewertungskriterien . . . . . . . . . . . 519<br />
Ertrag aus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />
Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />
-aufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 526<br />
-bedarf, steigender . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />
-buchhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32, 40<br />
-ergebnis . . . . . . . . . . . . . . . 192, 513–514<br />
Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524<br />
Angabepflichten nach IFRS . . . . . 525<br />
Kategorien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520<br />
übriges . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518<br />
-ertrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271, 526<br />
-forderungen, Besicherung . . . . . . . . . 273<br />
-gesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256<br />
-instrumente . . . . . . . . . . . . . . . . 120, 635<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351<br />
derivative . . . . . . . . . . . . . . . . 349–350<br />
Offenlegungsvorschriften . . . . . . . 358<br />
-marktkrise . . . . . . . . . . . . . . . . . 120, 516<br />
-planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
-risiken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />
-verbindlichkeiten . . . . . . . . 140, 264, 403<br />
kurzfristige . . . . . . . . . . . . . . 256, 394<br />
finanzielle Berichterstattung . . . . . . . 48, 106<br />
Zielsetzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51<br />
finanzielle Risiken . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
Finanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132, 149<br />
Altersvorsorge . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574<br />
Fremd- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404<br />
Leasing- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
Start-up- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256<br />
Finanzierungs-<br />
-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283<br />
-leasing . . . . . . . . . . . . 152, 420, 430–431<br />
-Leasingverhältnisse . . . . . . . . . . . . . . 430<br />
-lücke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235, 466<br />
-tätigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140, 244<br />
Geldfluss aus . . . . . . . . . . . . . 235–236
Stichwortverzeichnis 655<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Finma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />
first in, first out (Fifo) . . . . . . . . . . . . . . . . 288<br />
flüssige Mittel . . . . . 143, 145, 147, 252–255,<br />
257–258<br />
Bestand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
Fonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245<br />
netto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517<br />
notwendiger Durchschnittsbestand . . . 255<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
im Anhang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
Schwankungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
Folgebewertung . . . . . . . . 288, 363, 377, 379<br />
Fonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237<br />
Anlage- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110<br />
flüssige Mittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245<br />
-wahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237–238<br />
fonds de commerce . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />
Forderungen . . . . . . 139, 147, 261–264, 268,<br />
274, 276, 282, 317<br />
Aufschlüsselung nach Währung . . . . . 273<br />
aus dem operativen Geschäft . . . . . . . . 264<br />
Ausfallrisiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270<br />
aus Lieferungen und Leistungen . . . . 264,<br />
267, 269, 271, 274<br />
Begleichung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262, 320<br />
Einzelbewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . 270<br />
Fälligkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
gegenüber assoziierten Gesellschaften 267<br />
gegenüber Dritten . . . . . . . . . . . . . . . . 267<br />
gegenüber nahestehenden Personen . . 267<br />
gegenüber Unternehmen . . . . . . . . . . . 267<br />
gegenüber verbundenen Unternehmen 267<br />
Gliederungsfragen . . . . . . . . . . . . . . . . 264<br />
in fremder Währung . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
Kategorien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
langfristige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347<br />
Nennwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />
Nominalwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . 273–274<br />
Verkauf von . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266<br />
verzinsliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268<br />
Wertberichtigungen auf . . . . . . . . 263, 274<br />
Zusammensetzung . . . . . . . . . . . . . . . . 262<br />
Forderungsausweis . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268<br />
foreign currency translation . . . . . . . . . . . 120<br />
Forfaitierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266<br />
Formalziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />
Fortführung der Unternehmenstätigkeit . . . 29<br />
Forward . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349–350<br />
Framework der IFRS . . . . . . . . . . . . . . . . 154<br />
Framework for the Preparation and Presentation<br />
of Financial Statements . . . . 52, 154<br />
G<br />
franchise taxes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551<br />
Free Cash Flow . . . . . . . . . . . . . . . . 256, 345<br />
Fremdfinanzierung, Hebelwirkung . . . . . 404<br />
Fremdkapital<br />
-geber . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94, 102, 150<br />
kurzfristiges . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158<br />
langfristiges . . . . . . . . . . . . . . . . 158, 403<br />
Fremdwährungstermingeschäft . . . . . . . . 350<br />
Fremdwährungsumrechnung . . . . . . . . . . . 276<br />
FSA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />
function of expense method . . . . . . . . . . 187<br />
fundamental assumption . . . 29, 75, 174, 315<br />
Fünfjahresübersicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
Garant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
Garantie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613<br />
-aspekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />
-rückstellungen . . . . . . . . . . . . . . 554, 613<br />
-verpflichtungen . . . . . . . . . 208, 438, 441<br />
Gebrauchswert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
Gehalt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505<br />
Geld-<br />
-abfluss . . . . . . . . . . . . . . . . 231–232, 242<br />
Reduktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560<br />
-anlageinstrumente . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
-marktforderungen . . . . . . . . . . . . . . . 253<br />
-mittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72<br />
-überschüsse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214<br />
Geldfluss . . . . . . . . . . . 73–74, 232, 315, 345<br />
aus Betriebstätigkeit . . . . . . . . . . . . . . . 245<br />
aus Finanzierungstätigkeit . . . . . 235–236<br />
aus Geschäftstätigkeit . . . . 232–233, 322<br />
direkte Berechnung . . . . . . . . . . . . 239<br />
indirekte Berechnung . . . . . . . . . . 239<br />
aus Investitionstätigkeit . . . . . . . 234, 243<br />
-rechnung . . . . . . 73, 132, 141, 229–230,<br />
245, 255, 322<br />
Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242<br />
Bewertungsfragen . . . . . . . . . . . . . 238<br />
direkte Berechnung . . . . . . . . . . . . 240<br />
Funktionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230<br />
indirekte Berechnung . . . . . . . . . . 241<br />
geleaste Anlagen . . . . . . . . . . . . . . . 328, 336<br />
geleaste Güter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />
Generally Accepted Accounting Principles<br />
(GAAP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64, 118<br />
general purpose reporting . . . . . . . . . 53, 106<br />
Gesamtkostenverfahren . . 188–189, 491, 511<br />
Gliederungsvorschriften . . . . . . . . . . . 201<br />
Gesamtleistung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480<br />
Geschäfts-<br />
-bereiche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209<br />
-bericht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630
656 Stichwortverzeichnis<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Geschäfts- (Forts.)<br />
-ertrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485<br />
-gang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193, 629<br />
-mehrwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153, 374<br />
-tätigkeit . . . . . . . 138–139, 230, 235, 460<br />
Ertrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482<br />
Geldfluss . . . . . . . . 232–233, 239, 322<br />
Mittelzufluss . . . . . . . . . . . . . 243, 328<br />
Gesellschaft bürgerlichen Rechts . . . . . . 614<br />
Gesellschaft, einfache . . . . . . . . . . . . . . . 614<br />
Gesellschafter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94<br />
Gesellschaft mit beschränkter Haftung<br />
(GmbH) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456<br />
gesetzliche Reserven . . . . . . . . . . . . . 94, 457<br />
Gewährleistung . . . . . . . . . . . . . . . . 269, 613<br />
Gewinn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333<br />
Aufwertungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />
-ausschüttung, verdeckte . . . . . . . . . . 603<br />
-beteiligung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596<br />
-feststellungsfunktion . . . . . . . . . . . . . . 94<br />
im Unternehmen erarbeiteter . . . . . . . 457<br />
-realisierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308<br />
-reserven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
vor Steuern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513<br />
-vortrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457<br />
Gewinn- und Verlustrechnung . . . . . . . . . . 512<br />
Gläubiger . . . . . . . . . . . . 52, 93–94, 150, 617<br />
Gleitzeitguthaben . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320<br />
Gliederungsvorschriften<br />
für Aktivseite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166<br />
für Passivseite . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167<br />
Gesamtkostenverfahren . . . . . . . . . . . 201<br />
Mindest- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165, 200<br />
Globalzession . . . . . . . . . . . . . 205, 255, 273<br />
Going Concern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />
going concern assumption . . . . . . . . . . . . . 75<br />
Good Corporate Governance . . . . . . . . . . 223<br />
Goodwill . . . . 120, 153, 367–368, 370, 372,<br />
374, 377, 379, 381–382, 386–387<br />
Abschreibung auf . . . . . . . . . . . . . . . . 556<br />
-Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . 367, 377<br />
-Bilanzierung . . . . . . . . . . . 371–372, 377<br />
Ermittlung des . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369<br />
objektiv begründeter . . . . . . . . . . . . . 372<br />
-Wertbeeinträchtigung . . . . . . . . . . . . 190<br />
Grossreparaturen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329<br />
Grundlagen der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . 28–29<br />
Grundsätze ordnungsmässiger<br />
<strong>Rechnungslegung</strong> (GoR) . . . . . 28–29, 76<br />
Grundstückgewinnsteuer . . . . . . . . . . . . . 559<br />
Gruppenbewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . 334<br />
Guthaben aus Lieferungen oder<br />
Leistungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
H<br />
Handeln, konkludentes . . . . . . . . . . . 438–439<br />
Handels-<br />
-aktivitäten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
-bestände . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283<br />
-bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106<br />
-recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106<br />
-sparte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
-unternehmen . . . . . . . . . . . 251, 253, 279<br />
Bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280<br />
Erfolgsrechnung . . . . . . . . . . . . . . 196<br />
-ware . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283–285<br />
Handlungsfreiheit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />
Hauptschuldner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
Hebelwirkung der Fremdfinanzierung . . . 404<br />
Hedge Accounting . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351<br />
held to maturity . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519<br />
Herstellkosten . . . . . . . . . . . . . 329, 338, 379<br />
Herstellungskosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287<br />
Hilfsbuchhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40<br />
historische Kosten . . . . . . . . . . . . . . 329, 347<br />
historische Werte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />
Holdingfunktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 552<br />
I<br />
IASB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50, 52, 65, 119<br />
IFRS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58, 109, 119<br />
Framework . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154<br />
Image . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96<br />
image fidèle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29, 59<br />
immaterielle Vermögenswerte . . . . 140, 146,<br />
366–368, 374–377, 379–382<br />
erworbene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />
selbsterstellte . . . . . . . . . . . . 386, 388–389<br />
Immobilien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />
Impairment . . . . 190, 238, 336, 371, 379, 541<br />
Imparitätsprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190<br />
Inbetriebnahme, Kosten der . . . . . . . . . . . 329<br />
income statement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174<br />
Incoterms . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494<br />
Informationen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27<br />
Relevanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68, 78<br />
Stetigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />
Vergleichbarkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />
Verlässlichkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />
Wesentlichkeit . . . . . . . . . . . . . . . . 68, 77<br />
Initial Public Offering (IPO) . . . . . . 103, 256<br />
initial recognition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />
Innenausbau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330<br />
in-process research . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />
Insider-Geschäft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120<br />
Instrumente der Geldanlage . . . . . . . . . . . 254<br />
Interessengruppen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
Stichwortverzeichnis 657<br />
............................................................................................................................................................................<br />
J<br />
K<br />
International Accounting Standards<br />
Board (IASB) . . . . . . . . . . 50, 52, 65, 119<br />
International Accounting Standards<br />
Committee (IASC) . . . . . . . . . . . . . . . . 50<br />
International Financial Reporting<br />
Standards (IFRS) . . . . . . . . . . 58, 109, 119<br />
International Organisation of Securities<br />
Commissions (IOSCO) . . . . . . . . . . . . 115<br />
International Public Sector Accounting<br />
Standards (IPSAS) . . . . . . . . . . . . . . . 109<br />
internes Kontrollsystem . . . . . . . . . . . . . . 590<br />
Interpretationsfunktion des Anhangs . . . . 206<br />
in the money . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349<br />
Inventarbestände . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207<br />
Investitionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140, 149<br />
Investitions-<br />
-entscheidung . . . . . . . . . . . . . . . . 48, 103<br />
-tätigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139, 235<br />
Geldfluss aus . . . . . . . . . . . . . 234, 243<br />
-verhalten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243<br />
investments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346<br />
Investoren . . . . . . . . . . . . . . . . 102, 113–114<br />
Jahresabschluss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156<br />
Jahresbericht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637<br />
Jahresrechnung . . 29, 94, 102–103, 629–630<br />
Anhang zur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286<br />
Bestandteile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />
Ersteller der . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100<br />
Fehler in der . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546<br />
konsolidierte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553<br />
joint operations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614<br />
Junk-Bond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321<br />
Just-in-Time-Produktion . . . . . . . . . . . . . . 264<br />
Kameralistik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72<br />
Kapital<br />
Deckungs- . . . . . . . . . . . . . . 436, 573, 575<br />
Eigen- . . . . 168, 170–172, 229, 264, 333,<br />
370, 380, 411, 453–454, 475–476<br />
aus betriebswirtschaftlicher Sicht . 454<br />
Differenzgrösse . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . 456, 471<br />
rechtliche Sicht . . . . . . . . . . . . . . . 455<br />
Spezialreserven . . . . . . . . . . . . . . . 458<br />
Veränderung . . . . . 136, 178, 459–465<br />
einbezahltes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456<br />
Fremd- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94, 102, 150<br />
kurzfristiges . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158<br />
langfristiges . . . . . . . . . . . . . . 158, 403<br />
Kapital-<br />
-anlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357<br />
-beschaffung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
-deckungsverfahren . . . . . . . . . . . . . . 572<br />
-erhöhung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
-flussrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252<br />
-geber . . . . . . . . . . . . . 102–103, 113, 131<br />
-herabsetzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
-markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52, 54, 515<br />
-finanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
-reserven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
-transaktionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
-verlust . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95, 221<br />
-verwendung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
-zurechnungsmethode . . . . . . . . . . . . 352<br />
Kauf auf Kredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420<br />
kaufmännische Buchführung . . . . . . . 32, 90<br />
Kaufpreisrückbehalte . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
Kaufvertrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420<br />
Klarheit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
Rundung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />
übersichtliche Gliederung . . . . . . . . . . 81<br />
Verlässlichkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />
Verständlichkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
Know-how . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327<br />
Kollektivunterschrift . . . . . . . . . . . . . . . . 590<br />
konkludentes Handeln . . . . . . . . . . . 438–439<br />
Konkurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />
Konsignation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487<br />
Konsignationsverkäufe . . . . . . . . . . . . . . 183<br />
konsolidierte Jahresrechnung . . . . . . . . . 553<br />
Konsolidierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556<br />
Konsolidierungs-<br />
-grundsätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />
-kreis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213, 337<br />
-methoden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213<br />
Konten<br />
Bilanz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38<br />
Erfolgs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38, 146<br />
-form . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184, 186<br />
-plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40<br />
-rahmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40<br />
Kontingente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />
Kontinuität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27<br />
Kontrollmechanismen . . . . . . . . . . . . . . . 596<br />
Kontrollsystem, internes . . . . . . . . . . . . . 590<br />
Konversion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411<br />
Konzernrechnung . . . . . . . . . . 553, 556, 598<br />
Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471<br />
Konzernstruktur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 552<br />
Korrekturfunktion des Anhangs . . . . . . . 211
658 Stichwortverzeichnis<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43<br />
Anschaffungs- . . 287, 329, 342, 348–349,<br />
354, 379<br />
Aufstell- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329<br />
Auftrags- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307<br />
der Inbetriebnahme . . . . . . . . . . . . . . 329<br />
Einrichtungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329<br />
Entwicklungs- . . . . . . . . . . 378–379, 565<br />
Finanzierungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283<br />
Netto- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524<br />
Herstell- . . . . . . . . . . . . . . . 329, 338, 379<br />
Herstellungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287<br />
historische . . . . . . . . . . . . . . . . . 329, 347<br />
Lagerhaltungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283<br />
Personal- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320<br />
Refinanzierungs- . . . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
Reparatur- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449<br />
Restrukturierungs- . . . . . . . 532, 534, 543<br />
-strukturen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501<br />
Umsatz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147<br />
Vertriebs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329<br />
Verwaltungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329<br />
Wiederbeschaffungs- . . . . . . . . . . . . . 332<br />
Kotierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556<br />
Zweit- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118<br />
Kotierungsreglement . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />
der SIX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96<br />
Kredit<br />
-entscheidung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48<br />
-geber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />
-gewährung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483<br />
hypothekarisch oder grundpfandrechtlich<br />
gesicherter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404<br />
Rollover- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
-vergabe von Banken . . . . . . . . . . . . . 291<br />
Kreditoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143, 146<br />
«Kriegskasse» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517<br />
Krise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120–121, 516<br />
Kunden, Anzahlungen von . . . . . . . . . . . 517<br />
Kundenguthaben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
Kursgewinn, Realisierung . . . . . . . . . . . . 558<br />
kurzfristige Anlagen . . . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
kurzfristige Anleihen . . . . . . . . . . . . . . . . 268<br />
kurzfristige Finanzverbindlichkeiten 256, 394<br />
kurzfristige Rückstellungen . . . . . . 394, 442<br />
kurzfristige Verbindlichkeiten . . . . . 289, 314,<br />
391–393, 395, 398–399<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />
Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396<br />
verzinsliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />
L<br />
Lagebericht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629, 639<br />
Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630<br />
Lager-<br />
-bestand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282–283<br />
-bestandsveränderung . . . . . . . . . . . . . 188<br />
-dauer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />
-entwertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283<br />
-haltungskosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283<br />
-reichweite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />
-umschlag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />
langfristige Aufträge . . . . 182, 296–297, 309<br />
Bilanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297<br />
Erlöse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303<br />
langfristige Fertigung . . . . . . . . . . . . 295–296<br />
langfristige Fertigungsdauer . . . . . . . . . . 329<br />
langfristige Forderungen . . . . . . . . . . . . . 347<br />
Diskontierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
langfristiger Abnahmevertrag . . . . . . . . . 412<br />
langfristige Rückstellungen . . . . . . . . . . . 442<br />
langfristiges Fremdkapital . . . . . . . . . . . . 403<br />
langfristige Verbindlichkeiten . . . . . 398–399,<br />
401–403<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402, 406<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409<br />
Umwandlung in Eigenkapital . . . . . . . 411<br />
last in, first out (Lifo) . . . . . . . . . . . . . . . . 288<br />
latenter Steueranspruch . . . . . . . . . . . . . . 566<br />
latente Steuern . . . . . . . . . . . . . 557–559, 563<br />
Rückstellungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
latente Steuerschulden . . . . . . . . . . . . . . . 564<br />
leasehold improvement . . . . . . . . . . . . . . 330<br />
Leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219, 415, 418<br />
All-inclusive-Verträge . . . . . . . . . . . . 144<br />
Bilanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . 419, 422<br />
Finance Leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
Financial Leasing . . . . . . . . . . . . . . . . 420<br />
Finanzierungs- . . . . . . 152, 420, 430–431<br />
juristische Betrachtungsweise . . . . . . 419<br />
Operating Lease . . . . . . . . . . . . . . . . . 181<br />
Operating Leasing 144, 421, 428, 486, 506<br />
Outsourcing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418<br />
wirtschaftliche Betrachtungsweise . . . 419<br />
Leasing-<br />
-dauer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418<br />
-finanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
-geber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
Bilanzierung beim . . . . . . . . . . . . . 419<br />
-geschäft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83, 412<br />
-gut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422<br />
-nehmer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418–419<br />
Bilanzierung beim . . . . . . . . . . . . . 419<br />
-rate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418<br />
-transaktionen . . . . . . . . . . . . . . . 415, 418
Stichwortverzeichnis 659<br />
............................................................................................................................................................................<br />
M<br />
Leasing- (Forts.)<br />
-verbindlichkeiten . . . . . . . . . . . . . . . . 416<br />
-verhältnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416, 422<br />
-zahlungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422<br />
Mindest- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430<br />
legal approach . . . . . . . . . . . . . . . . . 419–420<br />
Leistung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43, 72<br />
an Mitarbeiter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />
an Sozialversicherungen . . . . . . . . . . . 394<br />
erbrachte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483<br />
unentgeltliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591<br />
Leistungs-<br />
-erbringungsprozess . . . . . . . . . . . . . . 286<br />
-erstellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138<br />
-fähigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />
leistungsbezogene Abschreibung . . . . . . . 331<br />
leistungsorientierte Pläne . . . . . . . . . . . . . 582<br />
leistungsorientierte Vorsorgesysteme . . . . 573<br />
Leverage-Effekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466<br />
Lieferungen und Leistungen<br />
Erlös aus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 484<br />
Forderungen aus . 264, 267, 269, 271, 274<br />
Guthaben aus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
Lieferung, erbrachte . . . . . . . . . . . . . . . . . 483<br />
Liegenschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />
Rendite- . . . . . . . . . . . . 132, 333, 335, 369<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335<br />
Wertänderung . . . . . . . . . . . . . . . . . 335<br />
Liegenschaftssteuern . . . . . . . . . . . . . . . . 551<br />
Lifo (last in, first out) . . . . . . . . . . . . . . . . 288<br />
lineare Abschreibung . . . . . . . . . . . . 331, 555<br />
Liquidation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157<br />
Liquidationswert . . . . . . . . . . . . . . . . . 75, 333<br />
liquide Mittel . . . . . . . . . . . . . . . . . 253–254<br />
Liquidität . . . . . . . . . 125, 395, 404, 515, 517<br />
listed companies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91<br />
Logistik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283<br />
Lohn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505<br />
Losgrösse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
Make-or-buy-Entscheidung . . . . . . . . . . . 625<br />
Managementvergütungen . . . . . . . . . . . . . 597<br />
Marchzins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229<br />
Marken . . 369–370, 374, 376–377, 379, 381<br />
Markt-<br />
-bearbeitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139<br />
-preis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349<br />
-stellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
-wert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132, 379<br />
-zinsniveau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348<br />
-zinssatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406<br />
mark-to-model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351<br />
Maschinen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145<br />
-stunden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />
und Einrichtungen . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />
Massgeblichkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106<br />
umgekehrte . . . . . . . . . . . . . . . . . 106, 555<br />
Massgeblichkeitsprinzip . . . . . . . . . . . . . 553<br />
matching of cost and revenues . . . . . 73, 175,<br />
330, 506<br />
matching principle . . 73, 142, 144, 175–176,<br />
231, 376, 532<br />
Material . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />
-aufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284, 504<br />
-fluss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />
materiality . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68, 78, 331<br />
materials . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />
materielle Stetigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . 535<br />
Medien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103<br />
-mitteilungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631<br />
Mehrwert . . . . . . . . . . . . . . . . . 333, 369, 445<br />
-steuer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268, 625<br />
Memorandum of Understanding . . . . . . . 119<br />
merger amongst equals . . . . . . . . . . . . . . 373<br />
Methodenwechsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84<br />
Mieterträge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335<br />
Minderheitsbeteiligungen . . . . . . . . . . . . 517<br />
Mindestgliederungsvorschriften . . . 165, 200<br />
Mindestleasingzahlungen . . . . . . . . . . . . . 430<br />
Mindestvorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
Mitarbeiter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />
Mittel<br />
-abfluss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170<br />
-beschaffung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />
-bindung . . . 264, 273–274, 282–283, 291<br />
Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322<br />
im Nettoumlaufvermögen . . . . . . . 517<br />
-fluss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42, 49<br />
positiver . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243<br />
flüssige 143, 145, 147, 252–255, 257–258<br />
Bestand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
Fonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245<br />
im Anhang . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
netto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517<br />
notwendiger Durchschnittsbestand 255<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
Schwankungen . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
-flussrechnung . . . . . . . 73, 230–231, 237<br />
Darstellungsmöglichkeiten . . . . . . 243<br />
direkte Berechnung . . . . . . . . . . . . 239<br />
Geld- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72<br />
liquide . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253–254<br />
-verwendung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110<br />
-zufluss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170, 267<br />
aus Geschäftstätigkeit . . . . . . 243, 328
660 Stichwortverzeichnis<br />
............................................................................................................................................................................<br />
N<br />
Mobiliar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />
modifizierte Completed-Contract-<br />
Methode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299<br />
nachhaltige Wertverminderung . . . . . . . . 336<br />
Nachhaltigkeit der Handelsaktivitäten . . 285<br />
nahestehende Personen . . . . . 51, 78, 591, 606<br />
Angaben über Beziehungen zu . . . . . . 51<br />
Forderungen gegenüber . . . . . . . . . . . 267<br />
Transaktionen mit . . . . . . . . . 78, 591, 607<br />
Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 602<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595<br />
Kernprobleme . . . . . . . . . . . . . . . . 593<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . 597<br />
Transparenz über Geschäfte mit . . . . 590<br />
Vergütungen und Kredite an . . . . . . . . 609<br />
Nennwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347<br />
der Forderungen . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />
net assets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455<br />
Net Operating Assets (NOA) . . . . . . . . . 291<br />
Netting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87<br />
Nettoaktiven . . . . . . 151, 153, 170, 229, 291,<br />
368–369, 455<br />
Veränderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />
Nettofinanzierungskosten . . . . . . . . . . . . 524<br />
Nettoumlaufvermögen . . . 139, 237, 264, 322<br />
Mittelbindung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517<br />
Nettoumsatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481, 483<br />
Nettowertschöpfung . . . . . . . . . . . . . . . . 625<br />
Net Working Capital . . . . 139, 237, 264–265<br />
Neubewertungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337<br />
Neubewertungs-<br />
-methode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332<br />
-reserve . . . . . . . . . . . . . . . . 333, 459, 520<br />
-rücklage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333<br />
neutraler Erfolg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531<br />
Neutralität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />
nichtbetriebliche Positionen . . . . . . . . . . 542<br />
nichtbetriebliches Ergebnis . . . . . . . 194, 539<br />
nichtbetriebsnotwendige<br />
Vermögensbestandteile . . . . . . . . . . . 532<br />
nichtkonsolidierte Beteiligungen . . . . . . . 352<br />
Niederstwertprinzip . . . . . . . . . 189–190, 348<br />
modifiziertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348<br />
Nominalwert der Forderungen . . . . . . . . 269<br />
non-recurring items . . . . . . . . . . . . . 194, 531<br />
non-voting shares . . . . . . . . . . . . . . 455–456<br />
Norwalk Agreement . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />
Notes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />
Nutzungsdauer . . . . . . . . . . . . . . . . . 330, 377<br />
Bestimmung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372<br />
Veränderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332<br />
Nutzungsvereinbarung . . . . . . . . . . . . . . 421<br />
O<br />
P<br />
Objectives of Financial Reporting of<br />
Business Enterprises . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />
Obligationenrecht (OR) . . . . . . . . . . . . . . 106<br />
obligations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591<br />
Offene-Posten-Buchhaltung . . . . . . . . . . . . 33<br />
Offenlegung . . . . . . . 68, 81, 83, 93, 157, 218<br />
im Anhang . . . . . . . . . 225, 321, 332, 336<br />
Offerte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
Ökobilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />
on the job . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505<br />
operating activities . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138<br />
Operating Lease 181, 421–423, 425, 429, 487<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
Operating Leasing . . 144, 421, 428, 486, 506<br />
operatives Ergebnis . . . . . . . . . . . . . . . . . 531<br />
Option . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349–350<br />
Call- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349<br />
Put- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120, 349<br />
Optionsplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469<br />
Optionsprogramme . . . . . . . . . . . . . 596, 603<br />
ordentliche Rechnung . . . . . . . . . . . . . . . 109<br />
Organisation für wirtschaftliche Zusammenarbeit<br />
und Entwicklung (OECD) . . . . 118<br />
out of the money . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349<br />
Outsourcing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493<br />
Leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418<br />
overriding principle . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />
pagatorische Rechnung . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />
paid-in surplus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457<br />
Partizipationsschein . . . . . . . . . . . . . 455–456<br />
passive latente Steuern . . . . . . . . . . . . . . . 568<br />
Passiven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87, 169–171<br />
antizipative . . . . . . . . . . . . . . . . . 318, 322<br />
transitorische . . . . . . . . . . . . 318, 322, 394<br />
passive Rechnungsabgrenzung 314–316, 318<br />
Passivierbarkeit . . . . . . . . . . . . . . . . 169–170<br />
Patente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369<br />
pauschale Wertberichtigung . . . . . . . 270, 553<br />
P/B ratio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92<br />
Pension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586–587<br />
Pensions-<br />
-geschäfte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614<br />
-kasse . . . . . . . . . 110, 116, 436, 572, 593<br />
Berichterstattung . . . . . . . . . . . . . . 574<br />
-rückstellungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412<br />
-verpflichtungen . . . . . . . . . . . . . . . . . 357<br />
Percentage-of-Completion-Methode . . . 298,<br />
305, 309–310<br />
Periodenabgrenzung . . . . . . . . . . . . . 322, 481<br />
Periodenerfolg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460<br />
periodenfremder Aufwand . . . . . . . . . . . . 532<br />
periodenfremder Ertrag . . . . . . . . . . . . . . 532
Stichwortverzeichnis 661<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Q<br />
periodengerechte Erfassung<br />
des Aufwands . . . . . . . . . . . . . . . . 73, 175<br />
des Ertrags . . . . . . . . . . . 72–73, 173, 330<br />
Personal<br />
-aufwand . . . . . . . . . . . . . . . 183, 505, 507<br />
-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320<br />
-vorsorge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412<br />
-leistungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578<br />
Pfandbestellungen . . . . . . . . . . . . . . . 208, 614<br />
Pläne<br />
beitragsorientierte . . . . . . . . . . . . 582–583<br />
leistungsorientierte . . . . . . . . . . . . . . . 582<br />
POCM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309–310<br />
Policegebühren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485<br />
Pooling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373<br />
Pooling of Interests . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373<br />
-Methode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120, 373<br />
post retirement benefits . . . . . . . . . . . . . . 412<br />
preparer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100, 120<br />
price/book ratio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92<br />
Principal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64<br />
prior period items . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532<br />
privater Vermögensstatus . . . . . . . . . . . . . . 46<br />
production supplies . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />
Produkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />
Produktionserfolgsrechnung . . . . . . 188, 491,<br />
503–504, 507<br />
profit and loss statement . . . . . . . . . . . . . . 174<br />
Pro-forma-Erfolgszahlen . . . . . . . . . . . . . 542<br />
progress billings . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302<br />
Prozesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132<br />
Publikumsgesellschaften . . . . . 91, 445, 590,<br />
596, 630<br />
Publikumsöffnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103<br />
Publizität<br />
Ad-hoc- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27, 96, 631<br />
Anzeige- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92<br />
Register- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92<br />
Publizitätspflicht . . . . . . . . . . . . . . . . . 91–93<br />
Purchase-Methode . . . . . . . . . . . . . . 368, 373<br />
Neubewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369<br />
Put-Option . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120, 349<br />
Qualitätssicherung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
Quantifizierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77<br />
Quellensteuern . . . . . . . . . . . . . . . . . 268, 552<br />
Quotenkonsolidierung . . . . . . . . . . . . . . . 356<br />
R<br />
Rabatte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 484<br />
Rahmenkonzept der Swiss GAAP FER . 155<br />
Raider . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108<br />
Realisationsprinzip . . . . . . . . . . . . . 174, 190<br />
Realisation von Forderungen . . . . . . . . . 268<br />
Realisierung eines Kursgewinnes . . . . . . 558<br />
Rechnung<br />
Absatzerfolgs- . . . . . . 187, 491, 502, 504,<br />
506–507, 512<br />
ausserordentliche . . . . . . . . . . . . . . . . 109<br />
Eigenkapitalveränderungs- . . . . . . . . 132<br />
Erfolgs- . . . . 82, 132, 141, 144, 147, 173,<br />
177, 526<br />
Bank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198<br />
Dienstleistungsunternehmen . . . . . 197<br />
Funktionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />
Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184<br />
Handelsunternehmen . . . . . . . . . . 196<br />
Industrieunternehmen . . . . . . . . . . 195<br />
Kontenform . . . . . . . . . . . . . . 184, 186<br />
Schlüsselgrössen . . . . . . . . . . . . . . 178<br />
Staffelform . . . . . . . . . . . . . . 184–186<br />
Versicherung . . . . . . . . . . . . . . . . . 199<br />
Geldfluss- . . . . . . 73, 132, 141, 229–230,<br />
245, 255, 322<br />
Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242<br />
Bewertungsfragen . . . . . . . . . . . . . 238<br />
direkte Berechnung . . . . . . . . . . . . 240<br />
Funktionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230<br />
indirekte Berechnung . . . . . . . . . . 241<br />
Gewinn- und Verlust- . . . . . . . . . . . . . . 512<br />
Jahres- . . . . . . 29, 94, 102–103, 629–630<br />
Bestandteile . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />
Ersteller der . . . . . . . . . . . . . . . . . 100<br />
Fehler in der . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546<br />
konsolidierte . . . . . . . . . . . . . . . . . 553<br />
Kapitalfluss- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252<br />
Konzern- . . . . . . . . . . . . . . 553, 556, 598<br />
Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471<br />
Mittelfluss- . . . . . . . . . . 73, 230–231, 237<br />
Darstellungsmöglichkeiten . . . . . . 243<br />
direkte Berechnung . . . . . . . . . . . . 239<br />
ordentliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109<br />
pagatorische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />
Produktionserfolgs- . . . . . . . . . . 188, 491,<br />
503–504, 507<br />
Wertschöpfungs- . . . . . . . 133, 141–142,<br />
624–625, 627–628<br />
Rechnungsabgrenzung . . . 42, 232, 315, 322,<br />
324, 394<br />
aktive . . . . . . . . . . . . . 145, 314, 316, 321<br />
passive . . . . . . . . . . . . . . . . 314–316, 318
662 Stichwortverzeichnis<br />
............................................................................................................................................................................<br />
<strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . . . . . . . . 29, 31, 120<br />
Adressaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48, 131<br />
Änderungen der Grundsätze . . . . 538, 546<br />
Banken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
Bestandteile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />
betriebswirtschaftliche Ziele . . . . . . . . 96<br />
der öffentlichen Hand . . . . . . . . . . . . 109<br />
Funktionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90<br />
gemeinnütziger Organisationen . . . . . 110<br />
gesamtwirtschaftliche Ziele . . . . . . . . . 96<br />
Gläubigerorientierung . . . . . . . . . . . . . 58<br />
Grundlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28–29<br />
Grundsätze ordnungsmässiger . 28–29, 76<br />
individuelle Ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . 96<br />
Investorenorientierung . . . . . . . . . . . . . 58<br />
juristische Betrachtungsweise . . . . . . . 58<br />
Konzept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />
nach IFRS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />
nach Spezialgesetzen . . . . . . . . . . . . . 111<br />
nach US GAAP . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />
öffentliche Hand . . . . . . . . . . . . . . . . . 109<br />
rückwirkende Anpassungen . . . . . . . . 538<br />
Stufenordnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
transparente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />
Vorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />
zentrale Fragen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50<br />
Ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27, 60–61, 97<br />
Zielerreichung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />
<strong>Rechnungslegung</strong>sstandards . . . . . . . . . . 328<br />
Rechnungswesen . . . . . . . . . . . . . . 31–32, 46<br />
betriebliches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
Rechtsstreitigkeiten . . . . . . . . . . 435, 615, 620<br />
recognition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267<br />
Recognition of the Elements of<br />
Financial Statements . . . . . . . . . . . . . 169<br />
Refinanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . 254, 256<br />
Refinanzierungs-<br />
-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
-möglichkeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274<br />
-satz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
Registerpublizität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92<br />
Regressverpflichtungen . . . . . . . . . . . . . . 614<br />
Reichweitenanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . 289<br />
Related Party Disclosures . . . . . . . . . . . . . 51<br />
Relevanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68, 78<br />
reliability . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />
remuneration and nomination committee 124<br />
Renditeliegenschaften . . . 132, 333, 335, 369<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335<br />
Wertänderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335<br />
Rentabilität . . . . . . . . . . . . . . . 125, 404, 515<br />
Rente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 573<br />
Rentenanpassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575<br />
Reparaturaufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506<br />
Reparaturkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449<br />
Reserven<br />
Aufwertungs- . . . . . . . . . . . . . . . 333, 458<br />
Bar- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
Bewertungs- . . . . . . . . . . . . . . . . 107, 556<br />
für eigene Aktien . . . . . . . . . . . . 458, 467<br />
gesetzliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94, 457<br />
Gewinn- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
Kapital- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
Kategorien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458<br />
Neubewertungs- . . . . . . . . . 333, 459, 520<br />
Spezial- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458<br />
stille . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221<br />
resources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591<br />
restatement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84, 538<br />
Restrukturierungen . . . . . . . . . . 439, 442, 445<br />
Restrukturierungs-<br />
-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . 532, 534, 543<br />
-massnahmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439<br />
-plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439, 445<br />
Restwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
retained earnings . . . . . . . . . . . . . . . . 94, 459<br />
Return on Net Operating Assets<br />
(RONOA) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />
Revision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124<br />
Revisor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124<br />
right of doing business . . . . . . . . . . . . . . . 551<br />
Risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120, 484<br />
-analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136, 635<br />
Ausfall- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270, 581<br />
-bericht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635<br />
Finanz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />
finanzielles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
-management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635<br />
aktives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347<br />
Währungs- . . . . . . . . . . . . . . . 80, 269, 515<br />
Zins- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
Rohmaterial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283–284<br />
Rohstoffe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143<br />
Rollover-Kredite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
Round-Trip-Geschäfte . . . . . . . . . . . . . . . 488<br />
Rücklagen, Neubewertungs- . . . . . . . . . . 333<br />
Rückstellungen . . . . . 319, 433, 448, 450–452,<br />
553, 615<br />
Angaben zu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434<br />
Anhang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443–444<br />
Arten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434–437<br />
Bemessung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440<br />
Bilanzierung von . . . . . . . . . . . . . . . . . 434<br />
Eigenschaften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436<br />
Fälligkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
Funktionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436
Stichwortverzeichnis 663<br />
............................................................................................................................................................................<br />
S<br />
Rückstellungen (Forts.)<br />
für Altersvorsorge . . . . . . . 444, 446–447<br />
für Debitorenverluste . . . . . . . . . . . . . . 270<br />
für latente Steuern . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
für Pensionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570<br />
für Restrukturierungen . . . . . . . . 439, 445<br />
Garantie- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554, 613<br />
Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443<br />
Höhe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450<br />
kurzfristige . . . . . . . . . . . . . . . . . 394, 442<br />
langfristige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
Notwendigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446<br />
Pensions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412<br />
Steuer- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557<br />
Veränderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446<br />
Zusammensetzung . . . . . . . . . . . . . . . . 435<br />
Rückzahlung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411<br />
Rundungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />
Sachanlagen . . . . . . 212, 282, 285, 326–327,<br />
329–330, 334<br />
Anzahlungen auf . . . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329, 332<br />
Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />
Veräusserung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333<br />
Zusammensetzung . . . . . . . . . . . . . . . . 326<br />
Sachanlagevermögen . . . . . . . . . . . . 139, 207<br />
sachliche Abgrenzung . 42, 73–74, 176, 531<br />
Sachziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />
Sale-and-leaseback-Transaktion . . . 426–428,<br />
430, 445<br />
Schätzung, bestmögliche . . . . . . . . . . . . . 441<br />
Schätzungsänderungen . . . . . . . 536, 546–547<br />
Schlussbilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
Schulden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168<br />
Finanz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403<br />
kurzfristige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392<br />
-quote . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614<br />
Schweizer Börse (SIX) . . . . . . . . . . . 114, 117<br />
Kotierungsreglement . . . . . . . . . . . 96, 117<br />
Richtlinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />
Richtlinie Corporate Governance . . . . 596<br />
Securities and Exchange Commission<br />
(SEC) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114, 119<br />
Segment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209<br />
-information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
Segmentberichterstattung 209, 489–490, 629<br />
nach Divisionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
nach geographischen Merkmalen . . . . 490<br />
segment reporting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
selbsthergestellte Erzeugnisse . . . . . . . . . 285<br />
Service . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486<br />
Share Deal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368<br />
Shareholder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57<br />
Shop-in-Shop-Modell . . . . . . . . . . . . . . . 488<br />
Sicherheit . . . . . . . . . . . . . 125, 337, 404, 515<br />
Sicherung der Zahlungsfähigkeit . . . . . . . 72<br />
Sicherungszession . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
significant influence . . . . . . . . . . . . . . . . 591<br />
Skonto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271, 483<br />
-abzug . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
Sofortabschreibung . . . . . . . . . . . . . . . . . 555<br />
Solidarschuldnerschaft . . . . . . . . . . . . . . 614<br />
Sonderabschreibung . . . . . . . . . . . . . . . . 537<br />
sonstiger Aufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . 539<br />
sonstiger Ertrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539<br />
sonstige Verbindlichkeiten . . . . . . . 318, 392<br />
Sozial-<br />
-aufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505<br />
-berichterstattung . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />
-bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />
-leistungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505<br />
-versicherung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319<br />
special purpose reporting . . . . . . . . . 53, 106<br />
Spezialberichterstattung . . . . . . . . . . . . . . 53<br />
Spezialreserven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458<br />
staatliche Altersvorsorge . . . . . . . . . . . . . 571<br />
Staffelform . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184–186<br />
Stakeholder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57, 124<br />
Informationsbedürfnisse . . . . . . . . . . 136<br />
Standardsetzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
Standortwahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551<br />
Start-up-Finanzierung . . . . . . . . . . . . . . . 256<br />
statement of cash flows . . . . . . . . . . . . . . . 73<br />
Stetigkeit . . . . . . . . . . . . . . . 27, 83, 220, 538<br />
Abweichungen . . . . . . . . . . . . . . . . 83–84<br />
vom Grundsatz der . . . . . . . . . . . . 221<br />
formelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />
Informationen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />
materielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83, 535<br />
Steuer-<br />
-anspruch, latenter . . . . . . . . . . . . . . . . 566<br />
-aufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564<br />
-belastung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />
-bemessung . . . . . . . . . . . . . . . . 106, 394<br />
-bemessungsgrundlage . . . . . . . . . . . . 553<br />
-bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106<br />
-ertrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564<br />
-gesetz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />
-politik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556<br />
-privilegien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 552<br />
-recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106, 108<br />
-rückstellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557<br />
-schulden, latente . . . . . . . . . . . . . . . . . 564<br />
-verpflichtungen . . . . . . . . . . . . . 437, 440
664 Stichwortverzeichnis<br />
............................................................................................................................................................................<br />
T<br />
Steuern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551<br />
aktive latente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568<br />
Doppelbesteuerung . . . . . . . . . . . . . . 603<br />
Ertrags- . . . . . . . . 179, 191–192, 234, 551<br />
Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563<br />
latente . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557–559<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . 561<br />
tatsächliche . . . . . . . . . . . . . . . 564–565<br />
franchise taxes . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551<br />
Gestaltungsmöglichkeiten . . . . . . . . . 553<br />
Grundstückgewinn- . . . . . . . . . . . . . . 559<br />
latente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 558, 563<br />
Rückstellungen . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
Liegenschafts- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551<br />
Mehrwert- . . . . . . . . . . . . . . . . . 268, 625<br />
passive latente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568<br />
Quellen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268, 552<br />
taxe sur la valeur ajoutée . . . . . . . . . . 625<br />
Umsatz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268, 395<br />
Verbindlichkeiten . . . . . . . . . . . . . 395<br />
value added tax . . . . . . . . . . . . . . . . . 625<br />
Stichtagsbetrachtung . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
Stiftungsräte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
stille Reserven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221<br />
Stilllegung von Betriebsteilen . . . . . . . . . 541<br />
strategic management development . . . . 101<br />
strike price . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349<br />
Stufenordnung der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . 153<br />
substance over form . . . . . . . . . 83, 168, 419<br />
Substanzwertermittlung . . . . . . . . . . . . . . 352<br />
Subventionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531<br />
Swap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349–350<br />
Zins- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350<br />
Swiss GAAP FER . . . . . . . . . . . . 58, 65, 117<br />
Rahmenkonzept . . . . . . . . . . . . . . . . . 155<br />
systematische Abschreibung . . . . . . . . . . 379<br />
Tageswert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332, 379<br />
taxe sur la valeur ajoutée . . . . . . . . . . . . . 625<br />
Teilabrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302<br />
Teilgewinnrealisierung . . 221, 297–298, 305<br />
Teilkostenaktivierung . . . . . . . . . . . . . . . 288<br />
trading . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256<br />
Transaktionen . . . . . . 29, 31–32, 34, 72–73,<br />
142–143, 591<br />
betriebliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
Kapital- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
Leasing- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415<br />
mit eigenen Aktien . . . . . . . . . . . . . . . 465<br />
U<br />
Transaktionen (Forts.)<br />
mit nahestehenden Personen . 78, 591, 607<br />
Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 602<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595<br />
Kernprobleme . . . . . . . . . . . . . . . . 593<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 597<br />
Sale-and-leaseback- . . 426–428, 430, 445<br />
transitorische Aktiven . . 316–317, 320–322<br />
transitorische Passiven . . . . . . . 318, 322, 394<br />
transitorische Posten . . . . . . . . . . . . . . . . 321<br />
Transparenz . . . . . . . . . . . 110, 223, 489, 590<br />
über Mittelverwendung . . . . . . . . . . . 110<br />
Transportdienstleister . . . . . . . . . . . . . . . . 486<br />
Treasury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101, 515<br />
-Share-Konzept . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468<br />
treasury shares . . . . . . . . . . . . . 236, 466–467<br />
Treu und Glauben . . . . . . . . . . . . . . . . 76, 83<br />
true and fair view . . . 29, 36, 58–59, 297, 556<br />
trustees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
Übergang von Risiken und Chancen . . . . 494<br />
Überschuldung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95, 458<br />
Überstundenguthaben . . . . . . . . . . . . . . . 320<br />
umgekehrte Massgeblichkeit . . . . . . 106, 555<br />
Umlageverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571<br />
Umlaufvermögen . . . . . . . . . . . 283, 285, 314<br />
Mittelbindung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282<br />
Umsatz . . . . . . . . . . . . . . . 181, 483–484, 625<br />
Aufgliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
aus langfristiger Fertigung . . . . . 295–296<br />
Brutto- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483<br />
Netto- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481, 483<br />
Warenaufwandsquote vom . . . . . . . . . 178<br />
Umsatz-<br />
-erlös . . . . . . . . . . . . . . . 203, 493–494, 497<br />
-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147<br />
-verfahren . . . 187–188, 491, 510–511<br />
-realisierung . . . . . . . . . . . . . . . . 181–183<br />
-steuer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268, 395<br />
Verbindlichkeiten . . . . . . . . . . . . . 395<br />
Umschlagshäufigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />
Umwandlungssatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576<br />
Umweltbericht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />
Unabhängigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . 404, 515<br />
underlying . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349<br />
understandability . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
understanding the business . . . . . . . . . . . . 51<br />
Uniting of Interests . . . . . . . . . . . . . . . . . 373<br />
Units-of-Delivery-Methode . . . . . . . . . . . 298<br />
Unterkapitalisierung . . . . . . . . . . . . . . . . . 458
Stichwortverzeichnis 665<br />
............................................................................................................................................................................<br />
V<br />
Unternehmen<br />
Angaben über Beziehungen zu . . . . . . . 51<br />
assoziiertes . . . . . . . . 268, 352–354, 356<br />
Beteiligungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78<br />
Dienstleistungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281<br />
Forderungen gegenüber . . . . . . . . . . . . 267<br />
Handels- . . . . . . . . . . 251, 253, 279–280<br />
verbundenes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268<br />
Unternehmens-<br />
-analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />
-bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />
-fortführung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
-führung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101, 132<br />
-krise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120<br />
-zusammenschluss . . . . . . . . . . . . . . . . 462<br />
unternehmensinterne Analyse . . . . . . . . . 509<br />
Unterzeichnungspflicht . . . . . . . . . . . . . . . . 90<br />
unverzinsliche Verbindlichkeiten . . . . . . . 403<br />
US GAAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118–119<br />
value added tax . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625<br />
Value-at-Risk-Verfahren . . . . . . . . . . . . . . 635<br />
value in use . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
Veräusserung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334<br />
von Anlagevermögen . . . . . . . . . . . . . . 542<br />
von Betriebsteilen . . . . . . . . . . . . . . . . 541<br />
von Sachanlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . 333<br />
Veräusserungserlös . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334<br />
Veräusserungswert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
Verbindlichkeiten . . . 151, 168, 170–171, 258,<br />
290, 414<br />
aus Lieferungen und Leistungen . 264, 320<br />
aus Personalvorsorge . . . . . . . . . . . . . . 412<br />
aus Umsatzsteuer . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />
Erfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168<br />
Eventual- . . . . . . . . . . 208, 218, 267, 614,<br />
616–617, 619<br />
Fälligkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403<br />
Finanz- . . . . . . . . . . . . . . . . . 140, 264, 403<br />
gegenüber Lieferanten . . . . . . . . . 282, 394<br />
kurzfristige . . . . 289, 314, 391–393, 395,<br />
398–399<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />
Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396<br />
verzinsliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />
langfristige . . . . . . . . . . 398–399, 401–403<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . 402, 406<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409<br />
Leasing- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416<br />
sonstige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318, 392<br />
unverzinsliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403<br />
Verbrauchsfolge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288<br />
Verbuchungsprinzip . . . . . . . . . . . . . 106, 553<br />
verdeckte Gewinnausschüttung . . . . . . . . 603<br />
Verfügungsbeschränkungen . . . . . . . . . . 254<br />
Verfügungsfreiheit . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152<br />
Vergleichbarkeit . . . . . 27, 68, 116, 118, 541<br />
Vergünstigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590<br />
Verkaufserlös . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203, 485<br />
Verkehrswert . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333–334<br />
Verlässlichkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68, 83<br />
verlustfreie Bewertung . . . . . . . . . . . . . . 289<br />
Verlustvortrag . . . . . . . . . . . . . . . . . 560–561<br />
Vermögen<br />
Anlage- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340, 387<br />
Veräusserung . . . . . . . . . . . . . . . . . 542<br />
Nettoumlauf- . . . . . . . 139, 237, 264, 322<br />
Mittelbindung . . . . . . . . . . . . . . . . 517<br />
Sachanlage- . . . . . . . . . . . . . . . . 139, 207<br />
Umlauf- . . . . . . . . . . . . . . . 283, 285, 314<br />
Mittelbindung . . . . . . . . . . . . . . . . 282<br />
Vermögens-<br />
-gegenstände . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278<br />
-status, privater . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46<br />
-werte . . . . . . . . . . 168, 171, 253, 285, 376<br />
Bilanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />
Erfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168<br />
immaterielle . . . . 140, 146, 366–368,<br />
374–377, 379–382<br />
selbsterstellte immaterielle . . . . . . 386,<br />
388–389<br />
verpfändete Aktiven . . . . . . . . . . . . . . . . 218<br />
Verpflichtungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439<br />
Altersvorsorge . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436<br />
aufgrund der Unternehmenstätigkeit . 437<br />
aus Gewährleistung . . . . . . . . . . . . . . 613<br />
Dritter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218<br />
eigene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219<br />
Eventual- . . . . . . . . . . . . . . . 337, 616, 620<br />
Garantie- . . . . . . . . . . . . . . 208, 438, 441<br />
gegenüber Lieferanten . . . . . . . . . . . . 139<br />
nichtbilanzierte . . . . . . . . . . . . . . 220, 617<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617<br />
Pensions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357<br />
Regress- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614<br />
Steuer- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437, 440<br />
Verrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87<br />
Verrechnungssteuer auf Kapitalerträge . . 268<br />
Verrechnungsverbot . . . . . . . . . . . . . . . 86–87<br />
Verschuldung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403<br />
Verständlichkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
Vertragsschluss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />
Vertretungsvereinbarungen . . . . . . . . . . . 285<br />
Vertriebskosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
666 Stichwortverzeichnis<br />
............................................................................................................................................................................<br />
W<br />
Vertriebsvereinbarungen . . . . . . . . . . . . . 285<br />
Verwaltungsaufwand . . . . . . . . . . . . . . . . 506<br />
Verwaltungskosten . . . . . . . . . . . . . . . . . 329<br />
Verwaltungsrat . . . . . . . . . . . . . . . . . 101, 124<br />
Ausschuss des . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124<br />
Verwertungserlös . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
verzinsliche Forderungen . . . . . . . . . . . . 268<br />
verzinsliche kurzfristige<br />
Verbindlichkeiten . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />
Verzinsung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271, 411<br />
Verzugszins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />
Vieraugenprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590<br />
Visierungspflicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590<br />
volle Abschreibung . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
Vollkostenaktivierung . . . . . . . . . . . . . . . 288<br />
Vollständigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80<br />
der Abgrenzung . . . . . . . . . . . . . . . . . 318<br />
Vorauszahlungen . . . . . . . . . . . . . . . 289–290<br />
«Vorfressen» von Umsätzen . . . . . . . . . . 487<br />
vorgelagertes Buchungssystem . . . . . . . . . 40<br />
Vorräte . . . . . . . . . . . . . . . 179, 214, 264, 279<br />
Bestand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280–281<br />
Bewertung . 207, 281–282, 287, 289–290<br />
Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290<br />
Vorratsaktien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466<br />
Vorsichtsprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87<br />
Vorsorgeeinrichtungen . . . . . . . . . . . . 585, 594<br />
Vorsorgesysteme . . . . . . . . . . . . . . . 571, 575<br />
beitragsorientierte . . . . . . . . . . . . . . . 574<br />
leistungsorientierte . . . . . . . . . . . . . . . 573<br />
Vorzugsdividende . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456<br />
Wachstumsunternehmen . . . . . . . . . . . . . 256<br />
Währungskorrekturen . . . . . . . . . . . . . . . 270<br />
Währungsrisiko . . . . . . . . . . . . . 80, 269, 515<br />
Währungsschwankungen . . . . . . . . . 136, 269<br />
Wandelanleihe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411<br />
Ware in Arbeit . . . . . . . . . . . . . . . . . 283–284<br />
Fertigungsgrad . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />
Waren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279<br />
-aufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />
Reduktion des . . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
-drittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36, 107, 554<br />
-lager . . . . . . . . . . . . . 139, 282, 285, 492<br />
Veränderung . . . . . . . . . . . . . . . . . 491<br />
Warenaufwandsquote vom Umsatz . . . . . 178<br />
Warrants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
Wartungsaufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506<br />
Wechsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267<br />
-obligo . . . . . . . . . . . . . . . . 267, 614, 616<br />
Wechselkursdifferenzen . . . . . . . . . . . . . 460<br />
Weiterveräusserung . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
Werbebranche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485<br />
Wert<br />
aktueller . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332, 379<br />
Anschaffungs- . . . . . . . . . . . . . . . 334, 348<br />
Bar- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142<br />
betriebswirtschaftlicher . . . . . . . . . . . 509<br />
Börsen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347<br />
Buch- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353–354<br />
Ertrags- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332<br />
Gebrauchs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
historischer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />
immaterieller . . . . . . . 140, 146, 366–368,<br />
374–377, 379–382, 389<br />
erworbener . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />
selbsterstellter . . . . . . . . . . . . . 386, 388<br />
Liquidations- . . . . . . . . . . . . . . . . . 75, 333<br />
Markt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132, 379<br />
Mehr- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333, 445<br />
Nenn- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269, 347<br />
Tages- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332, 379<br />
Veräusserungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
Verkehrs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333–334<br />
Vermögens- . . . . . 168, 171, 253, 285, 376<br />
Wert-<br />
-änderung von Renditeliegenschaften 335<br />
-aufholung . . . . . . . . . . . . . . 492, 537, 541<br />
-beeinträchtigung . . . . . . . . 238, 362, 371<br />
Goodwill- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190<br />
von Aktiven . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />
-berichtigung . . . 178, 189–190, 269–271,<br />
273, 283, 290, 320–321, 334, 347–348,<br />
376–377, 537, 553<br />
auf Beteiligungen . . . . . . . . . . . . . 556<br />
auf Forderungen . . . . . . . . . . 263, 274<br />
Einzel- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36, 554<br />
pauschale . . . . . . . . . . . . . . . . 270, 553<br />
-haltigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />
-korrektur . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269, 283<br />
-minderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288<br />
-schriften . . . . . . 140, 253–254, 516–517<br />
available for sale . . . . . . . . . . 519–520<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348<br />
bis zum Verfall gehaltene . . . . . . . 519<br />
mit Börsenkurs . . . . . . . . . . . . . . . 348<br />
nichtkotierte . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348<br />
-steigerung . . . . . . . . . . . . . . . . . 136, 345<br />
-veränderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333<br />
Ursachen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334<br />
-verminderung . . . . . . 269, 334, 336, 348<br />
-verschiebungen . . . . . . . . . . . . . . . . . 460<br />
-verzehr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
Stichwortverzeichnis 667<br />
............................................................................................................................................................................<br />
Wertschöpfung . . . . . . . . . . . . . 133, 285, 625<br />
Brutto- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625<br />
Entstehung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 626<br />
Netto- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625<br />
Offenlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627<br />
Verteilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 626<br />
Wertschöpfungskette . . . . . . . . . . . . . . . . . 283<br />
Wertschöpfungsrechnung . . . . 133, 141–142,<br />
624–625, 627–628<br />
Wesentlichkeit . . . . . . . . . . . . . . . 76–78, 331<br />
Abweichungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77<br />
Bezugsgrössen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77<br />
Informationen . . . . . . . . . . . . . . . . . 68, 77<br />
Wettbewerbsfähigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />
Wiederbeschaffungskosten . . . . . . . . . . . . 332<br />
wirtschaftliche Lage . . . . . 48, 54, 59, 80, 113<br />
Darstellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50<br />
Wirtschafts-<br />
-journalismus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103<br />
-journalisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />
-prüfer . . . . . . . . . . . . . . 64–65, 102, 124<br />
-prüfung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102, 124<br />
Zins (Forts.)<br />
March- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229<br />
-risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
-satz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406<br />
-swap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350<br />
Zuschreibungen . . . . 179, 231, 492, 537, 541<br />
Zuteilungsquote . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />
Zwangsliquidation . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270<br />
Zweitkotierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118<br />
Zwischenbericht . . . . . . . . . . . . . . . . . 27, 96<br />
-erstattung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />
Zwischenholdinggesellschaft . . . . . . . . . 552<br />
Z Zahlungs-<br />
-bereitschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
-eingang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />
-fähigkeit<br />
des Schuldners . . . . . . . . . . . 269–270<br />
Sicherung der . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72<br />
-mittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
-äquivalent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257<br />
-bestand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253<br />
-unfähigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617<br />
zeitlich befristete Differenzen . . . . . . . . . 567<br />
zeitliche Abgrenzung . . . 29, 42, 72, 74, 315,<br />
481, 531–532<br />
Zession<br />
Global- . . . . . . . . . . . . . . . . . 205, 255, 273<br />
Sicherungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
Ziele<br />
der <strong>Rechnungslegung</strong> . . . . . 27, 60–61, 97<br />
Formal- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />
Sach- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />
Zieltriade . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125, 157, 515<br />
Zins<br />
-abgrenzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411<br />
-absicherungsstrategie . . . . . . . . . . . . . 406<br />
-aufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336<br />
-effekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449<br />
-ergebnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518<br />
-ertrag . . . . . . . . . . . . . . . . 233–234, 345<br />
-geschäft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86