dissertation

429
sionair’ [missional]; visievorming; culturele en spirituele vorming; Gods missie, enzovoorts
– zijn gekozen om EMC-visies over kerk en leiderschap samen te vatten, terwijl
aspecten van het in hoofdstuk 7 besproken organische leiderschapsparadigma ook indirect
zijn verdisconteerd. Dit blijkt onder meer hieruit, dat niet de eigenschappen van individuele
leiders centraal staan, maar dat leiderschap wordt opgevat als een proces waaraan
meerdere mensen deelnemen, dat visie en (daarmee) gedeelde waarden cruciaal zijn,
en dat openheid jegens een veranderende context is voorondersteld.
Een ander kenmerk van deze definitie is dat ze zowel descriptieve als normatieve elementen
bevat. De centrale begrippen erin – in het hoofdstuk worden ze uitvoerig toegelicht
– zijn descriptief, in deze zin dat elke christelijke gemeenschap dimensies kent (op
verschillende niveaus) die te maken hebben met (theologische) visievorming (bijv. ‘wij
willen een gastvrije kerk zijn, omdat…’), cultuur/klimaat (bijv. conflicten worden in de
regel niet uitgepraat) en spiritualiteit (bijv. wanneer ervaart men iets van God?), en organisatie/structuren
(bijv. ‘wie neemt besluiten over wat?’). De definitie kan derhalve
gebruikt worden als een heuristisch instrument. Tegelijk – zo wordt beargumenteerd –
is de voorgestelde definitie theologisch normatief geladen: überhaupt is het spreken over
‘missionair’ leiderschap al normatief, en de verwijzing naar de oriëntatie op ‘Gods missie’
is dit uiteraard ook. Niettemin is er bewust ruimte gelaten voor verschillende interpretaties
en invullingen van deze termen, alsook voor de keuzes ten aanzien van de benodigde
(‘transformatieve’: te onderscheiden van ‘technische’) veranderingen, en de rol
van – al dan niet formele – leiders hierin, om hiermee recht te doen aan de theologische
en culturele diversiteit die nu eenmaal kenmerkend is voor de kerk wereldwijd.
De conclusie van dit hoofdstuk is dat de essentie van de inspanningen rondom missionair
leiderschap te maken heeft met het bewust aangaan van leerprocessen, en dat een
christelijke gemeente zich idealiter zou moeten ontwikkelen tot een leergemeenschap
[learning community] om te groeien naar volwassenheid en om effectief haar missie in de
wereld te kunnen vervullen. Dit impliceert dat de mensen die deel uitmaken van een
gemeenschap – en in het bijzonder de leiders ervan – zelf ‘lerend’ in het leven moeten
staan. Wat zijn de implicaties hiervan voor het theologisch onderwijs, voor zover dit beoogt
toekomstige (kerk)leiders te vormen? Deze vraag staat centraal in deel C.
Deel C. Het (theologisch) opleiden van leiders
Hoofdstuk 9 tekent de contouren van de vigerende visies op en praktijken rondom het
opleiden van leiders in het Emerging-Missional milieu. Een eerste stap hiertoe is het
ontwerpen van een raamwerk van negen vragen, waarin huidige discussies over leiderschapseducatie
en theologisch onderwijs zijn verdisconteerd, en waarin de diverse dimensies
van de eerder gegeven leiderschapsdefinitie terugkeren. Dit raamwerk dient ertoe
om tot een beschrijving te komen die veelomvattend en coherent is. Nadat is beargumenteerd
welke vragen relevant en onmisbaar zijn, worden deze ingezet om diverse