Pobierz / Download (13,9 MB) - UrzÄd Gminy OleÅnica

MIASTO OLEŚNICA 

GMINA OLEŚNICA 

Informator turystyczny 

Tourist guidebook

MIASTO OLEŚNICA 

GMINA OLEŚNICA 

Informator turystyczny 

Tourist guidebook

Spis treści 

Contents 

I. MIASTO OLEŚNICA 

Historia i zabytki 

Oleśnica – położenie i krótka historia 

Zamek 

Bazylika Mniejsza 

Rynek 

Kościół Zbawiciela 

Kościół Świętej Trójcy 

Połączone kościoły NMP i św. Jerzego 

Dom Wdów 

Mury obronne 

Sport i rekreacja 

II. GMINA OLEŚNICA 

Historia i zabytki 

Gmina Oleśnica 

Bogusławice 

Boguszyce Wieś 

Brzezinka 

Bystre 

Cieśle 

Dąbrowa 

Gręboszyce 

Jenkowice 

3 

9 

15 

18 

21 

22 

23 

25 

26 

29 

32 

33 

34 

35 

36 

37 

39 

39 

40 

Krzeczyn 

Ligota Polska 

Ligota Mała 

Ligota Wielka 

Nieciszów 

Nowa Ligota 

Nowoszyce 

Osada Leśna 

Osiedle Boguszyce 

Ostrowina 

Piszkawa 

Poniatowice 

Smardzów 

Smolna 

Sokołowice 

Spalice 

Świerzna 

Wszechświęte 

Wyszogród 

Zarzysko 

Zimnica 

Trasy rowerowe 

41 

41 

43 

44 

44 

44 

45 

46 

47 

48 

49 

50 

51 

52 

54 

55 

56 

57 

59 

59 

61 

62 

Wydawca: 

PHU „DIKAPPA” 

42-530 Dąbrowa Górnicza, ul. Ofiar Katynia 20 

tel. 32 2610625, www.dikappa.pl 

na zlecenie 

Urzędu Miasta i Gminy Oleśnica 

Rynek-Ratusz 

56-400 Oleśnica 

www.olesnica.pl 

Zdjęcia: 

Archiwum Urzędu Miasta Oleśnica 

oraz Urzędu Gminy Oleśnica 

Wydanie I 

ISBN: 978-83-60718-28-5

Oleśnica – położenie i krótka historia 

Oleśnica – Location and brief history 

Oleśnica – miasto powiatowe, siedziba 

władz miejskich, gminy wiejskiej 

i powiatu. Zajmuje pow. ok. 21 km 2 i liczy 

ok. 38 tys. mieszkańców. Ważny ośrodek 

administracyjny, gospodarczy, społeczny 

i kulturalny województwa dolnośląskiego 

w jego północno-wschodniej części. 

Oleśnica jest jednym z najstarszych 

i najbardziej interesujących miast średniej 

wielkości na Dolnym Śląsku. O jej 

atrakcyjności decyduje położenie, piękna 

panorama miasta, akcentowana wysokimi 

wieżami, liczne zabytki i bogata 

historia, będąca mieszanką trzech kultur: 

polskiej, czeskiej i niemieckiej. 

Miasto położone jest na Równinie Oleśnickiej 

(będącej częścią Niziny Śląskiej), 

na lewym brzegu rzeki Oleśnicy, na wys. 

ok. 150-152 m n.p.m. Leży na skrzyżowaniu 

szlaków komunikacyjnych o znaczeniu 

krajowym i międzynarodowym 

(droga nr 8/E67), w odległości ok. 30 km 

na północny-wschód od Wrocławia. Jest 

ważnym węzłem kolejowym w kierunku 

Górnego Śląska, Poznania i Warszawy. 

Oleśnica – district town, seat of town, 

municipality and district administration. It 

stretches over the area of 21 km 2 and has a 

population of ca. 38,000. Important administration, 

economy, social and cultural centre 

in the Lower Silesia (Dolnośląskie) province, 

in its north-eastern part. 

Oleśnica is one of the oldest and most interesting 

middle-size towns in the Lower Silesia. 

The town’s unique nature is defined by 

its location, magnificent skyline accentuated 

with tall towers, numerous sights, and vivid 

history being a mixture of three cultures: Polish, 

Czech and German. 

The town is situated in Oleśnica Plain 

(which is a part of Silesian Lowlands), on 

the left bank of the Oleśnica river, elevation 

150-152 m. It is located approx. 30 km 

NE from Wrocław, at the crossing of international 

and domestic traffic routes (Route 

8 / E67). Oleśnica is an important rail 

junction to the direction of Upper Silesia, 

Poznań and Warsaw. 

The beginnings of Oleśnica history are not 

known. There are no early written sources. 

Panorama Oleśnicy The panorama of Oleśnica Foto: Paweł Jakubek 

3

Początki historii Oleśnicy nie są znane. 

Brak jest wcześniejszych źródeł pisanych. 

Wiadomo, że w 1214 r. istniała 

osada targowa przy znanym już w starożytności 

szlaku handlowym, nazwanym 

później „bursztynowym”. Najstarszym 

znanym i niepodważalnym dokumentem, 

w którym mowa jest o Oleśnicy jest 

dokument księcia Henryka I Brodatego, 

pochodzący z 1230 r. Wówczas istniał 

już gród obronny, w którym od 1247 r. 

rezydował kasztelan sprawujący w imieniu 

księcia władzę wojskową i administracyjną. 

Po podziale Śląska, Oleśnica 

znalazła się w księstwie wrocławskim. 

Przełomową datą w historii Oleśnicy był 

dzień 22 lutego 1255 r. W dniu tym książę 

wrocławski Henryk III Biały wystawił 

dokument lokacyjny nadając prawa 

miejskie na prawie średzkim. Wskazał 

w nim zasadźców Alberta i Richolfa, którym 

zlecił przeprowadzenie lokacji, czyli 

m.in. wytyczenie planu miasta, działek 

osadniczych, wzniesienie struktury 

obronnej, sprowadzenie osadników, zorganizowanie 

handlu itp. W 1294 r. miasto 

zostało włączone do księstwa głogowskiego, 

a po jego podziale w 1312 r. do 

nowo powstałego księstwa oleśnickiego. 

W 1320 r. Oleśnica została stolicą księstwa 

i miastem rezydencjalnym założyciela 

oleśnickiej gałęzi Piastów, księcia 

Konrada I. Rozpoczął on rozbudowę zamku 

i budowę ceglanych murów obronnych. 

W krótkim czasie pojawiła się rada 

miejska i burmistrz, nastąpił intensywny 

rozwój życia religijnego. Książę Konrad 

II funduje w Oleśnicy nowe opactwo dla 

benedyktynów słowiańskich sprowadzonych 

z Pragi. W 1407 r. wykupiono 

The oldest known and undisputed document 

which mentions Oleśnica is the one of Silesian 

duke, Henry I the Bearded, dated 1230. 

It is a known fact that on the trade route, later 

called ‘amber’, a market and defensive 

settlement had existed before. A document 

from 1247 mentions castellan Cieszęta, although 

there are no known documents stating 

that there was a castellany in Oleśnica. 

He might have served as a castle governor 

only. Following the division of Silesia (1248) 

Oleśnica became part of the Duchy of Wrocław. 

Turning point in history of Oleśnica 

was 22 February 1255. On that day, Henry 

III the White, the Duke of Wrocław, issued 

the incorporation charter, granting Oleśnica 

city rights on Środa Śląska rights. Albert 

and Richolf were appointed the founders and 

were instructed to set town layout and settlement 

lots, to raise defence structure, bring 

the settlers, organize the trade etc. In 1294 

the town was incorporated into the Duchy 

of Głogów and after its division in 1312 into 

the newly created Duchy of Oleśnica and Namysłów, 

which existed in 1312-1313, jointly 

ruled by the sons of Henry III, the Duke of 

Głogów - Bolesław and Konrad. At that time 

this territory was divided. The independent 

Duchy of Oleśnica was created in 1313 and 

was passed on to Duke Bolesław who, as it 

may be assumed from his documents, permanently 

resided in Oleśnica The remaining 

part fell to Duke Konrad. Following Bolesław’s 

death (1320 or 1321) its province was 

merged with the duchy of Konrad. Konrad 

moves to Oleśnica, which becomes duke’s 

residential town, and from then on the duke 

appears in historic papers as Konrad I. He 

started the construction of a masonry castle 

and brick town walls. Soon, town council and 

4

z rąk księcia urząd wójta dziedzicznego, 

co wzmocniło prestiż rady miejskiej 

i prawdopodobnie spowodowało budowę 

ratusza miejskiego. Miasto pod rządami 

oleśnickich Konradów przeżyło swój 

pierwszy okres świetności. W 1492 r. 

zmarł książę Konrad X Biały Młodszy, a 

wraz z jego bezpotomną śmiercią wygasła 

linia oleśnickich Piastów. Do 1495 r. 

księstwem dysponuje król czeski Władysław 

II Jagiellończyk, po czym przechodzi 

ono w ręce książąt ziębickiej linii 

czeskich Podiebradów. Okres panowania 

Podiebradów był najpomyślniejszym 

w dziejach miasta. Następuje kolejna 

przebudowa i rozbudowa zamku na 

wspaniałą rezydencją renesansową, 

powstaje system obwarowań miejskich 

w rejonie zamku, podjęto prace budowlane 

w kościele zamkowym, utworzothe 

mayor were elected, religious life was developing 

intensively. Duke Konrad II founds 

new abbey in Oleśnica for the Slavic Order 

of Saint Benedict, brought from Prague. In 

1407 the hereditary title of Vogt (Wójt) was 

bought from the duke, what strengthened 

the prestige of town council and probably resulted 

in building the town hall. The town ruled 

by Konrads experienced its first period of 

prosperity. In 1492 Duke Konrad X the White 

died without progeny and Oleśnica line of 

the Piast dynasty became extinct. Ladislaus 

II Jagiellon, King of Bohemia, rules the town 

until 1495 and then passes it on to Henry I 

of Podiebrady, the Duke of Ziębice, in return 

for Podiebrady estate and 300,000 Prague 

groschen. Rule of Podiebrads was the most 

prosperous in town’s history. The castle was 

rebuilt again into a magnificent renaissance 

residence, town fortifications were built 

Panorama miasta The panorama of the city 

Foto: Wiktor Suworow 

5

no protestanckie gimnazjum, powstała 

nowa biblioteka, założona została również 

drukarnia żydowska. Mieszczaństwo 

wzbogaciło się i zyskało nowe 

przywileje. 

Od 1647 r. rozpoczął się w księstwie 

oleśnickim okres panowania niemieckich 

książąt wirtemberskich, również zasłużonych 

dla miasta. Rozpoczęli oni rządy 

w trudnych latach po zakończonej wojnie 

trzydziestoletniej (1618-1648), która 

przyniosła olbrzymie straty dla miasta. 

Był to okres odbudowy i rozbudowy, ale 

już w duchu baroku. W 1670 r. powstał 

Dom Koncertowy, który był pierwszym 

teatrem w mieście, zakwitło życie kulturalne, 

ożywiły się stosunki gospodarcze. 

W XVII w. Oleśnica stała się ważnym 

ośrodkiem życia umysłowego. Wydawaaround 

in castle area, building works were 

conducted in the castle church, also a Protestant 

grammar school, a new library and a 

Jewish printing house were founded. Townspeople 

were becoming richer and received 

new privileges. 

In 1647 the reign of German dukes of 

Württemberg, who also contributed to town’s 

prosperity, started in the Duchy of Oleśnica. 

They started their rule in difficult years, 

after the Thirty Years’ War (1618-1648) had 

ended, which brought enormous damage to 

the town. It was renovation and expansion 

period, in the new Baroque spirit. In 1670 the 

Concert House was established. It was the 

first theatre in town. Cultural life was in full 

bloom, economics grew rapidly. Oleśnica became 

an important centre of intellectual life 

in the 17th century. Printing houses publi- 

Panorama miasta The panorama of the city 

Foto: Łukasz Gęłrski 

6

Miasto wież A city of towers Foto: Paweł Jakubek 

ne przez oleśnickie drukarnie książki 

w języku niemieckim, łacińskim i polskim 

docierały do elit całego Śląska, 

głównie protestanckiego. Rządy książąt 

wirtemberskich zakończyły się w 1792 r. 

Oleśnica przeszła we władanie książąt 

z dynastii brunszwickiej, a od 1884 r. 

stała się uposażeniem następcy tronu 

pruskiego z dynastii Hohenzollernów, we 

władaniu której pozostała do 1945 r. 

W XVII i XVIII w. miasto było ośrodkiem 

rzemieślniczym, przede wszystkim 

w branży skórzanej a następnie meblarskiej. 

Duże ożywienie przyniósł wiek XIX. 

W 1868 r. zakończono budowę linii kolejowej 

z Wrocławia do Kluczborka, a kilka 

lat później do Krotoszyna. Oleśnica stała 

się węzłem kolejowym. Miasto zaczęło 

się rozbudowywać, stało się garnizonem 

wojskowym. Na początku XX w. powstały 

duże zakłady naprawy taboru kolejowego 

i osiedla mieszkaniowe na dawnych 

przedmieściach. 

Oleśnica w swych dziejach oprócz okresów 

wzlotów miała też upadki. Dotknęły 

ją oprócz wojen epidemie (XIV, XVII 

i ostatnia na pocz. XX w.), klęski żywiołowe 

i pożary. W 1535 r. burza spustoszyła 

miasto, pozrywała dachy z domów 

i wywołała wiele pożarów. W 1730 r. pożar 

strawił prawie całe miasto. Ocalał 

shed books in Latin, German and Polish. They 

were available to (mostly) Protestant elites of 

the whole Silesia. Rule of Württemberg dukes 

ended in 1792. Oleśnica was then taken over 

by the dukes of the Brunswick dynasty and in 

1884 it became the revenue of the heir to the 

Prussian throne from the Hohenzollern dynasty 

who ruled the town until 1945. 

In the 17th and 18th centuries Oleśnica 

was a commercial and cratfsmanship centre. 

The craftsmen were mostly cloth merchants, 

shoemakers and butchers; markets in Oleśnica 

were visited by merchants from all Silesia 

and beyond. The 19th century brought 

economic growth. In 1868 a railroad from 

Wrocław to Kluczbork was constructed and a 

few years later it was linked with Krotoszyn. 

Oleśnica became a rail junction. The town 

started to expand, it became a military garrison. 

At the beginning of the 20th century 

a large railway rolling stock repair company 

was established and new housing estates 

were built on the former outskirts. 

History of Oleśnica consists of alternating 

periods of good and bad fortune. Oleśnica was 

affected by wars, epidemics (in the 14th, 17th 

and the last one at the beginning of the 20th 

century,) disasters and fires. In 1535 the town 

was devastated by a storm which ripped off 

roofs and set numerous fires. In 1730 almost 

the whole town was destroyed by a fire. The 

7

zamek, kościoły i kilka domów. Pożary 

wybuchały też w roku 1822 i 1823. 

Wyzwolenie Oleśnicy 25 stycznia 1945 r. 

to początek nowego okresu w dziejach 

miasta. Nie zniszczone działaniami 

wojennymi miasto powróciło w granice 

państwa polskiego. Legło w gruzach 

dopiero na skutek pożarów wzniecanych 

przez okupujące je wojska radzieckie. 

A dzieła zniszczenia dopełnił wielki pożar 

w maju 1945 r., który spustoszył zabytkowy 

zespół staromiejski w ok. 80%. 

Rosjanie przekazali miasto administracji 

polskiej. Nastąpiła ewakuacja 

pozostałej jeszcze ludności niemieckiej. 

Zaczęli przybywać natomiast polscy 

osadnicy: z Małopolski, południowej 

Wielkopolski i repatrianci z kresów południowo-wschodniej 

Rzeczypospolitej. Do 

miasta napłynęli też wysiedleńcy z akcji 

„Wisła” narodowości ukraińskiej. 

Do połowy lat pięćdziesiątych nie 

nastąpiły większe zmiany w stanie zabudowy. 

Zdołano jedynie odgruzować 

miasto i wyremontować część domów 

mieszkalnych. Dynamiczna odbudowa 

i rozbudowa miasta (w tym obiektów zabytkowych) 

nastąpiła dopiero w latach 

sześćdziesiątych. Nie oznacza to jednak, 

że zdołano odbudować wszystkie zniszczone 

w 1945 r. wartościowe obiekty. 

castle, churches and a few houses survived. 

Fires also broke out in 1822 and 1823. 

On 25 th January 1945, after a few days’ 

fighting on the outskirts and in the streets, 

detachments of the Red Army took control of 

Oleśnica. The town was governed by Soviet 

military commandment. As a result of military 

operations, plundering by Soviet soldiers 

and incoming civilians and the fire in 1945 

the historical old town was destroyed in approx. 

70-80%. In such condition, after centuries 

of eventful history, Oleśnica returned to 

the borders of Poland. 

In July 1945 Soviet army passed Oleśnica 

to Polish authorities. Expulsion of the remaining 

German inhabitants started. They were 

replaced with settlers coming from central 

Poland, southern Greater Poland (Wielkopolska), 

Lesser Poland (Małopolska) and 

repatriates from eastern borderlands of the 

former Republic. Oleśnica was also inhabited 

by expellees of Ukrainian nationality from 

Operation Vistula. 

Condition of buildings did not change significantly 

until 1950s. The rubble was removed 

and some of residential buildings 

were refurbished. Dynamic reconstruction 

and expansion of the town (including historical 

buildings) started in 1960s. It does not 

mean, however, that all valuable objects destroyed 

in 1945 were refurbished. 

Stawy miejskie The city ponds Foto: Paweł Jakubek 

8

Zamek 

The Castle 

Dzisiejszy zespół zamkowy to największy 

i najcenniejszy zabytek Oleśnicy, jeden 

z najcenniejszych zabytków na Dolnym Śląsku. 

Powstał na miejscu pierwszego drewnianego 

grodu obronnego, otoczonego fosą i nasypem 

ziemno-drewnianym z palisadą, który mógł powstać 

już w XI lub XII w. Gród ten strzegł ważnego 

szlaku handlowego 

(„bursztynowego”) 

biegnącego z południa 

przez Kłodzko, Wrocław, 

Toruń nad Bałtyk 

i był też ośrodkiem administracji 

książęcej. 

Dokładnie nie wiadomo 

kiedy zaczęto 

wznosić murowany 

zamek. Jego najstarsza 

część, istniejąca do dziś 

okrągła wieża mogła 

powstać po włączeniu 

Oleśnicy do księstwa 

głogowskiego w 1294 r. 

Zamek i ufortyfikowane 

miasto stały się wtedy 

przygranicznymi tego 

księstwa. Wieża o średnicy 

ok. 11 m i grubości 

Fragment zamku 

murów w przyziemiu ok. 3 m oraz studnią wewnątrz 

zwiększała zdolności obronne i spełniała 

rolę ostatniego schronienia. 

W 1312 r. po podziale księstwa głogowskiego 

książę Bolesław głogowski tworzy księstwo oleśnickie 

ze stolicą w Namysłowie. Jego następca 

książę Konrad namysłowski w 1320 r. przenosi 

stolicę księstwa do Oleśnicy. Od tego czasu nazy- 

Today’s castle complex is the largest and 

most valuable sight in Oleśnica, it is also one 

of the most valuable sights in Lower Silesia. It 

replaced the former defensive wooden settlement 

surrounded by a moat and a reinforced 

soil embankment with a palisade, which might 

have been built as early as in 11th or 12th century. 

The stronghold 

guarded the important 

merchant route 

(‘Amber’), which led 

from the South via 

Kłodzko, Wrocław 

and Toruń to the Baltic 

Sea, it was also 

the administration 

centre of the duke. 

It is not known precisely 

when the construction 

of masonry 

castle started. Its 

oldest part, a round 

tower, which exists 

until today, might 

have been built after 

Oleśnica had been 

A fragment of the castle incorporated into the 

Foto: Ryszard Kałużny Duchy of Głogów in 

1294. The castle and the fortified town were 

located on the border line of the duchy. The tower, 

11 meters in diameter, with wall thickness 

at the base of approx. 3 m and a well inside, 

played the role of the last shelter. 

After Duke Konrad I had moved to Oleśnica, 

he started construction of a masonry castle, 

built to a trapezoidal plan. East side of the 

9

wany jest Konradem I. Rozpoczyna on budowę 

murowanego zamku na rzucie nieregularnego 

czworoboku. Zachodni bok czworoboku stanowiło 

skrzydło mieszkalne połączone z murami 

kurtynowymi. W narożniku północno-wschodnim 

wznosiła się wspomniana już okrągła wieża. 

Druga wieża na rzucie prostokąta powstała 

w narożniku południowo-wschodnim. 

Wzniesiono również budynki dla straży zamkowej 

oraz gospodarcze. Wjazd na dziedziniec 

zamkowy prowadził przez bramę znajdującą 

się w północnym murze, w pobliżu okrągłej 

wieży, zapewne przez zwodzony most nad fosą. 

W XV w. zamek ulegał kilkukrotnym przeróbkom 

i rozbudowie. Największa modernizacja 

miała miejsce po wojnach husyckich (spalony 

w 1432 r.). 

Z okresu gotyckiego zachowały się dwa zabytki 

wystroju rzeźbiarskiego. Pierwszy to kamienna 

figura tarczownika i płaskorzeźba herquadrangle 

held residential wing joined with 

curtain walls. The already mentioned round 

tower rose in the north-east corner. The second 

tower, built to a rectangular plan, was erected 

in the south-east corner. Guard houses and 

utility buildings were constructed, too. The courtyard 

was entered through the gate in the 

northern wall, near the round tower, and probably 

a drawbridge over the moat. The castle 

was extended and rebuilt several times. The 

castle was thoroughly modernized following 

the Hussite Wars (burnt down in 1432.) 

Two elements of Gothic sculpture decorations 

have been preserved – stone figure of a 

shielded warrior, placed above the entry gate 

to the courtyard, and the coat of arms of the 

Dukes of Oleśnica, above the entrance to the 

tower from the courtyard side. 

Duke Konrad X the White, the last of the Piasts 

in Oleśnica, dies without progeny in 1492. 

Zamek od strony zachodniej The west side of the castle Foto: Dariusz Wierzchołek 

10

owa umieszczona na zewnątrz ponad bramą 

wjazdową na dziedziniec. Druga to herb książąt 

oleśnickich znajdujący się nad wejściem do 

okrągłej wieży od strony dziedzińca. 

Ostatni oleśnicki Piast, książę Konrad X Biały 

Młodszy umiera bezpotomnie w 1492 r. Księstwo 

oleśnickie w 1495 r. przechodzi w ręce 

czeskich Podiebradów. 

Od 1542 r. rządzi nim książę Jan, który rozpoczął 

The Duchy of Oleśnica was ruled by the Bohemian 

Podiebrads from 1495. 1542 was the 

beginning of Duke John’s (Jan) rule who started 

rebuilding the castle in the Renaissance 

manner. In the first stage, 1542-1556, the Gothic 

keep was partly modernized. Gothic ogival 

windows were replaced with rectangular 

ones, bay windows were added to the west-side 

wall, rooms were refurbished. Second sta- 

przebudowę 

ge of rebuilding and 

zamku w stylu renesansowym. 

W pierwszej 

fazie, w latach 

1542-1556 częściowo 

przebudowano zamek 

gotycki. Przemurowano 

wtedy ostrołukowe, 

gotyckie otwory okienne 

expansion in 1559- 

-1562 included construction 

of a splendid 

palace outside 

the old keep, initially 

the duke’s residence, 

after 1617 temporary 

used by widows 

na prostokątne, 

of the dukes. Today, 

dobudowano wykusz 

this part of the castle 

od strony zachodniej, 

complex is called the 

pomieszczenia otrzymały 

Widows Palace. 

nowy wystrój. 

Podczas drugiej fazy 

przebudowy i rozbudowy 

w latach 1559-1562 

powstał na zewnątrz 

starego zamku okazały 

pałac, początkowo 

The driveway under 

the Widows Palace 

is topped with 

a portal above which 

there are a wooden 

figure of Duke John 

and two escutcheons 

prywatna rezydencja 

at the sides: the Duchy 

księcia, a po 1617 r. 

Zamek od strony wschodniej The east side of the castle 

of Ziębice and 

okresowo używały go wdowy książęce. Dzisiaj 

ta część zespołu zamkowego nazywana jest Pałacem 

Wdów. 

Nad portalem, który zdobi przejazd pod Pałacem 

Wdów umieszczono kamienną figurę 

księcia Jana, a po bokach dwie tarcze herbowe 

księstwa ziębicko-oleśnickiego. Natomiast nad 

figurą księcia umieszczono tablicę fundacyjną. 

Wraz z budową pałacu rozpoczęto podwyższathe 

Duchy of Głogów and Żagań (or Żagań 

only.) The figure of the Duke is crowned with 

a foundation plate. In addition to construction 

works at the palace also the tower was rebuilt 

and heightened with a several-storey superstructure 

encircled with a viewing gallery 

and a balustrade. The balustrade is decorated 

with eight wooden lions holding escutcheons 

of Podiebrads and the Duchy of Ziębice and 

11

nie wieży kilkukondygnacyjną, ośmioboczną 

nadbudową z widokową galeryjką zabezpieczoną 

balustradą. Balustradę zdobi osiem kamiennych 

lwów trzymających tarcze herbowe 

Podiebradów i księstwa ziębicko-oleśnickiego 

oraz tarczę z napisem łacińskim informującym, 

że prace te zakończono w 1561 r. 

Z okresu renesansowej przebudowy i rozbudowy 

zamku pochodzi również płaskorzeźba 

księcia Jana i jego żony Krystyny Szydłowieckiej, 

która umieszczona jest w parapecie ganku 

skrzydła zachodniego. 

Kolejną rozbudowę i przebudowę zamku 

podjął bratanek księcia Jana i jego następca, 

książę Karol II. W latach 1585-1586 powstało 

skrzydło wschodnie. Obiegające to skrzydło 

i wieżę krużganki dobudowano w latach 1589- 

-1600. Dekoracyjna brama wschodnia o dwóch 

otworach – większym dla jezdnych i mniejszym 

dla pieszych, wzniesiona została w 1603 r. 

Umieszczone na szczycie bramy medaliony 

z tarczami herbowymi przedstawiają herby 

księstwa ziębicko-oleśnickiego i dwóch żon 

księcia Karola II. 

W latach 1606-1608 powstało skrzydło południowe. 

Ostatnie prace książę Karol II przeprowadził 

w latach 1613-1616 w Pałacu Wdów 

oraz wybudował nad fosą kryty łącznik z kościołem 

zamkowym. 

Dla upamiętnienia rozbudowy zamku polecił 

wykonać tarcze herbowe księstwa ziębicko-oleśnickiego 

i jego dwóch żon, które umieszczone 

są w parapecie podestu schodów skrzydła 

wschodniego. 

Ostatni książę z Podiebradów – Karol Fryderyk, 

umiera w 1647 r. Jego córka i jedyna spadkobierczyni 

Elżbieta Maria wychodzi za mąż za 

księcia Sylwiusza Nimroda Wirtemberga. Zamek 

przechodzi w ręce rodzin niemieckich. 

W okresie panowania książąt wirtemberskich 

Oleśnica as well as a plate with Latin inscription 

which says that construction works were 

completed in 1561. 

Another decorative element dated to rebuilding 

and expansion period in the Renaissance 

is a relief of Duke John and his wife Krystyna 

Szydłowiecka and can be found in the parapet 

of east wing’s porch. 

Another expansion of the castle was undertaken 

by Duke John’s nephew and his successor 

- Duke Charles II (Karol II). East wing was 

raised in 1585-1586. Cloisters running around 

this wing and the tower were built later 

in 1589-1600. Decorative east gate with two 

passages – a smaller one for pedestrians and 

a bigger one for carriages - was built in 1603. 

The top of the gate is crowned with escutcheons 

of the Duchy of Oleśnica and Ziębice and 

of two wives of the Duke Charles II. 

South wing was raised in 1606-1608. Final 

works were conducted in the Widows Palace in 

1613-1616; in addition to that the castle was 

linked to the church with a roofed passageway 

leading over the moat. 

In memory of the extension works, Charles 

II ordered to sculpture the escutcheons of the 

Duchy of Oleśnica and Ziębice and his two wives. 

The escutcheons can be found in the parapet 

of staircase landing in the east wing. 

The last duke of Podiebrads – Charles Frederic 

(Karol Fryderyk) - dies in 1647. His daughter 

and the only inheritor, Elizabeth Mary (Elżbieta 

Maria) marries the Duke Silvius Nimrod of Württemberg. 

The castle passes to German families. 

Period of dukes of Württemberg rule brought 

minor changes to the castle. Windows on 

the second floor of east wing were enlarged, 

the cloisters were renovated, some of the rooms 

were redecorated in the Baroque style, 

popular at the time. 

12

w zamku zaszły niewielkie zmiany. Powiększono 

okna na drugim piętrze skrzydła wschodniego, 

odrestaurowano krużganki, część pomieszczeń 

odnowiono w modnym wówczas stylu 

barokowym. 

O panowaniu książąt wirtemberskich przypomina 

płaskorzeźba z tarczą herbową, ufundowana 

of northern wing, from the courtyard side. 

The last Duke of Oleśnica from Württemberg 

line was Charles Cristian Erdmann (Karol 

Chrystian Erdmann.) In memory of the 

przez 

duke and the 

księcia Sylwiusza 

golden wedding 

Nimroda. Jest ona 

anniversary with 

umieszczona na 

Mary Sophie Wilhelmina 

murze skrzydła 

(Maria 

północnego od 

Zofia Wilhemina) 

strony dziedzińca. 

the estates of the 

Ostatnim księciem 

realm founded 

oleśnickim 

the Golden Wed- 

z linii wirtemberskiej 

ding Column (the 

był Karol 

oldest monument 

Chrystian Erdman. 

in Oleśnica.) 

Pamiątką po nim 

jest kolumna „Złotych 

Zamek The castle Foto: Wiktor Suworow The column was 

designed by Johann 

Godów” (najstarszy pomnik w Oleśnicy) 

ufundowana w 1791 r. przez stany mieszczańskie 

księstwa oleśnickiego z okazji złotych godów 

księcia i jego żony Marii Zofii Wilhelminy. 

Kolumnę wykonał Johann Martin Blacha. 

Kolejnymi gospodarzami na zamku byli 

książęta z dynastii brunszwickiej (Welfowie), 

którzy panowali do 1844 r. W tym czasie dostosowano 

jedynie wnętrza zamku do własnych 

potrzeb i rozbudowano skrzydło północne dla 

potrzeb administracji księstwa. 

Ostatni książę z dynastii brunszwickiej – Wilhelm 

zmarł w 1884 r. Wtedy to dobra księstwa 

oleśnickiego podzielono. Lenno oleśnickie stało 

się lennem tronowym monarchii pruskiej, a zamek 

został rezydencją następcy tronu państwa 

pruskiego (dynastia Hohenzollernów). 

Ostatnie prace, które ukształtowały zamek na 

wiele lat przeprowadzono w latach 1891-1906. 

Carl Leyser and made by a stone-cutter, 

Johann Martin Blacha. 

Masters of the castle in the following years 

were dukes of the Brunswick dynasty (House 

of Welf) who ruled until 1844. During this period 

castle interiors were adjusted to contemporary 

needs and the west wing was extended 

to suit the needs of duke’s administration. 

The last duke of the Brunswick dynasty 

– Wilhelm – died in 1884. Then the estates of 

the Duchy of Oleśnica were divided. The fief 

of Oleśnica became the fief to the Prussian 

throne and the castle became a residence of 

the heir to the Prussian throne (Hohenzollern 

dynasty.) 

Last works, which gave the castle its final 

shape for many years to come, were held in 

1891-1906. The castle received electric lighting 

and central heating. Windows in the 

13 

Rule of the dukes of Württemberg is memorized 

by a relief with an escutcheon, founded by 

Duke Silvius Nimrod. It is located on the wall

Założono wtedy oświetlenie elektryczne 

i centralne ogrzewanie. Powiększono okna 

i podniesiono sufit w Sali Rycerskiej. Wykonano 

nowy hełm na wieży, wzorowany na 

barokowym hełmie kościoła Świętej Trójcy 

w Oleśnicy. Bramę wjazdową na dziedziniec 

zamku przesunięto na środek skrzydła północnego. 

Po 1918 r. w zamku zamieszkała czasowo 

księżniczka Cecylia, żona następcy tronu 

Fryderyka Wilhelma. W okresie rządów 

faszystowskich w Niemczech mieściła się w 

zamku szkoła SS i 

Knights Room were enlarged and the ceiling 

elevated. The tower was topped with a new 

spire, patterned upon the Baroque spire of St. 

Trinity Church in Oleśnica. Entrance gate to the 

courtyard was moved to the centre of the northern 

wing. 

After 1918 Duchess Cecilia, wife of Frederic 

Wilhelm, the heir to the throne, lived here temporarily 

with her children. Frederic Wilhelm 

joined with the family in 1923. During Second 

World War the castle probably held SS school 

and the archive of aircraft manufacturing company 

Heinkel. In 

archiwum fabryki 

1944/1945, as 

samolotów „Heinkel”. 

Na przełomie 

the frontline was 

approaching, the 

1944/1945 r. 

castle became 

w związku ze 

deserted. Some of 

zbliżającym się 

furnishings were 

frontem zamek 

taken away, the 

prawie opustoszał. 

owners left, only 

Wywieziono 

a few servants 

część wyposażenia, 

remained. 

opuścili 

After Oleśnica 

go właściciele, 

was captured, a 

pozostała tylko 

Zamek The castle Foto: Iwona Domaradzka detachment of 

część służby. 

Po wyzwoleniu Oleśnicy, do połowy 1946 r. 

w zamku stacjonował oddział wojsk radzieckich. 

Po opuszczeniu przez jednostki radzieckie, 

ogołocony z mebli, wystroju i zbiorów 

– zamek przez kilka miesięcy pozostawał nie 

zagospodarowany. Później w zamku swoją 

siedzibę miały: oleśnicka Komenda Hufca 

ZHP (1946-1950 i 1957-1968), Technikum Budowlano-Drogowe 

(1950-1953), filia Muzeum 

Archeologicznego we Wrocławiu (1971-1993), 

Centralna Szkoła Instruktorów ZHP (1975- 

-1992). Od 1994 r. w zamku ma swoją siedzibę 

Centrum Kształcenia i Wychowania OHP. 

the Soviet Army 

was stationed in the castle until the middle 

of 1946. When the Soviet units left, the castle, 

deprived of furniture, decorations and collections, 

remained unused for several months. 

In the following years the castle hosted ZHP 

Scout Troop Command (1946-1950 and 1957- 

-1968), Technical School of Road Engineering 

and Construction (1950-1953), affiliate of the 

Archaeological Museum in Wrocław (1971- 

-1993), Central School for Scouting Instructors 

(1975-1992). Since 1994 the castle has been 

the seat of the Training and Education Centre 

of Voluntary Labour Corps. 

14

Bazylika Mniejsza 

Basilica Minor 

Kościół św. Jana Apostoła i Ewangelisty od 

wieków pełni bardzo ważną rolę w życiu społeczności 

oleśnickiej. Jest najważniejszą świątynią w mieście. 

Zaliczany jest do najcenniejszych kościołów na 

Dolnym Śląsku. Był niegdyś kościołem zamkowym, 

zależnym od władców mieszkających w zamku. W 

latach 1538-1945 w posiadaniu ewangelików, nosił 

wtedy wezwanie św. Jana Chrzciciela. 

Wzniesiony został w miejscu wcześniejszego kościoła, 

zapewne drewnianego, istniejącego już w 

1230 r., którego początki mogły sięgać poł. XII w. 

The Church of St. John the Apostle and 

Evangelist has played significant role in Oleśnica 

community for many centuries. It is the oldest and 

most important place of worship in town. One of 

the most valuable churches in Lower Silesia. It 

used to be a castle church, dependent on the rulers 

living in the castle. In 1538-1945 it belonged 

to the Evangelical Church and was dedicated to St. 

John the Baptist. 

The masonry church was raised at the end of 

the 13 th or the beginning of the 14 th century and 

Murowany kościół 

replaced a previous 

powstał najprawdopodobniej 

w 2 poł. XIII w. 

wooden church which 

might have been built 

Pierwsza rozbudowa 

as early as in the middle 

i przebudowa miała 

miejsce już w 1 poł. 

XIV. Powstała wówczas 

of the 12 th century. 

In the first half of the 

14 th century the church 

m.in. wieża mieszcząca 

was extended. The 

w parterze zakrystię. 

W 2 poł. XIV w. kościół 

tower with sacristy in 

the ground floor was 

został powiększony 

built at that time. In the 

i podwyższony. Powstało 

wtedy nowe prezbiterium 

i gwiaździste sklepienie 

w nawie głównej. 

Na przeł. XV/XVI w. 

second half of the 15 th 

century the church was 

enlarged and elevated. 

New presbytery with 

stellar vault was built, 

przebudowano nawę 

the same vault covered 

północną – wzniesiono 

kaplicę i kruchtę. Na 

the nave. On the turn of 

the 15 th century the northern 

nave was recon- 

przeł. XVI/XVII w. dobudowano 

drewniane emstructed; 

three chapels, 

Bazylika Mniejsza Basilica Minor 

pory. W 1616 r. połączono kościół z zamkiem krytym 

łącznikiem przerzuconym nad fosą. W 1620 r. 

podwyższono wieżę do wys. ok. 63 m, wieńcząc ją 

galeryjką i hełmem z podwójnym prześwitem. 

a vestibule and a sacristy were added. On the turn 

of the 16 th century wooden matronea were built. 

In 1616 the church was linked to the castle with 

a roofed passageway spanning the moat. In 1620 

15

W latach 1698-1700 przy południowej ścianie 

prezbiterium dobudowano kaplicę grobową książąt 

wirtemberskich z podziemną kryptą. Jej fundatorem 

był książę Chrystian Ulryk I. W krypcie 

pochowanych jest 24 członków z rodu Wirtembergów. 

W kaplicy natomiast znajduje się kamienny 

sarkofag księcia Jana Podiebrada i jego żony 

Krystyny Szydłowieckiej, wykonany przez Johanna 

Oslewa w 1557 r. Sarkofag ufundował sobie 

i żonie książę Jan po śmierci żony (zm. 1556 r.). 

Pierwotnie ustawiony był w prezbiterium, został 

przeniesiony do kaplicy po jej wybudowaniu. 

Barokowy ołtarz główny, 

Tomb chapel for the dukes of Württemberg, with 

a crypt beneath the floor, was built at the southern 

presbytery wall in 1698-1700. It was founded by 

Cristian Ulrich I (Chrystian Ulryk I.) 24 members of 

Württemberg family are buried in the crypt. In the 

chapel there is a stone sarcophagus of Duke John 

of Podiebrad and his wife Krystyna Szydłowiecka, 

made by Johann Oslew in 1557. The sarcophagus 

was founded by Duke John for his wife and 

himself after his wife died 

dwukondygnacyjny ufundował 

in 1556. Originally placed 

książę Karol Fryde- 

ryk Wirtemberg w 1708 r. 

W kondygnacji dolnej, głównej 

zbudowanej na trójosiowym 

podziale z czterema kolumnami 

znajdują się rzeźby 

świętych: Mateusza, Marka, 

Łukasza i Jana oraz na głównej 

osi cztery obrazy olejne. 

Za tabernakulum znajduje 

się obraz „Ostatnia Wieczerza”, 

a powyżej obrazy ze 

scenami: „Złożenie do grobu”, 

„Zmartwychwstanie” i 

Bazylika Mniejsza Basilica Minor 

Foto: Ryszard Kałużny 

in the presbitery. Moved 

to the chapel after it had 

been completed. 

The Baroque two-tiered 

main altar was founded by 

Duke Charles Frederic (Karol 

Fryderyk) of Württemberg 

in 1708. The main 

lower tier, built to triaxial 

plan with four columns is 

decorated with sculptures 

of the saints: Matthew, 

Mark, Luke and John; there 

are four oil paintings on 

„Wniebowstąpienie”. W kondygnacji górnej, którą 

wieńczy rzeźbiona Gloria Opatrzności Bożej, znajdują 

się rzeźby Mojżesza i Jana Chrzciciela. 

Na ścianie północnej prezbiterium znajdują się 

dwa epitafia wykonane w piaskowcu. Umieszczone 

niżej to epitafium z płaskorzeźbą księcia ziębicko-oleśnickiego 

Jerzego Podiebrada ufundowane 

przez jego brata, księcia Jana Podiebrada w 1554 

r. Epitafium umieszczone wyżej z płaskorzeźbą 

księcia ziębicko-oleśnickiego Karola Krzysztofa 

Podiebrada, ufundowała baronówna Barbara von 

Biberstein w 1579 r. 

the main axis. Behind the tabernacle is The Last 

Supper; the other paintings: The Entombment of 

Christ, The Resurrection and The Ascension are 

placed above. The upper tier, crowned with sculptured 

Glory of Divine Providence, holds sculptures 

of Moses and John the Baptist. 

On the southern wall of the presbytery there are 

two epitaphs carved in sandstone. The upper epitaph, 

with a relief of Duke George of Podiebrad of 

Ziębice and Oleśnica, was founded by his brother 

Duke John of Podiebrad in 1554. The upper epitaph, 

with a relief of Duke Charles Christopher of 

16 

the tower was elevated to the height of approx. 63 

m, and topped with a gallery and a spire with two 

tiers of lucarnes.

Wyjątkowym dziełem, najwyższej klasy artystycznej 

jest manierystyczna ambona z 1605 r. 

Ufundowali ją książę Karol II Podiebrad i jego 

żona Elżbieta Magdalena. Drewnianą konstrukcję, 

według projektu Gerharda Hendrika z Amsterdamu 

wykonał wrocławski stolarz Marcin Riedel. 

Autorem dekoracji malarskiej był Fryderyk Lochner. 

Książę Karol II ufundował również bibliotekę 

„łańcuchową” w 1594 r. Znajduje się ona do dziś 

w kościele. 

Wśród bogatego wyposażenia kościoła znajdują 

się jeszcze: loża książęca (z ok. 1654), loża 

kaznodziejska (1683), barokowy prospekt organowy, 

Podiebrad of Ziębice and Oleśnica, was founded 

by Baroness Barbara von Biberstein in 1579. 

The manneristic pulpit from 1605 is a unique 

masterpiece of art. It was founded by Duke Charles 

II of Podbiebrad and his wife Elisabeth Magdalene. 

Wooden construction, designed by Gerhard 

Hendrik from Amsterdam, was made by a joiner 

from Wrocław, Marcin Riedel. Painting decoration 

was made by Frederic Lochner. Duke Charles 

II also founded the ‘chain’ library in 1594. It has 

been preserved until today in the church. 

Rich furnishing of the church also includes: 

the duke’s box (approx 1654), the preacher’s box 

ufundowany 

(1683), the Baroque 

przez księcia Sylwiusza 

Fryderyka Wirtemberga 

i jego żonę Eleonorę 

Karolinę (1686), rzeźba 

św. Jana Chrzciciela 

(ok. 1500) pochodząca 

z poprzedniego, gotyckiego 

ołtarza i piaskowcowa 

chrzcielnica 

organ front founded 

by Duke Silvius Frederic 

of Württemberg 

and his wife Eleanor 

Caroline (1686), the 

sculpture of St. John 

the Baptist (approx. 

1500) from the previous 

Gothic altar and the 

(ok. 1500). 

sandstone baptismal 

Bazylika Mniejsza widok od strony południowej 

W 1905 r. w trakcie 

The south view of the Basilica Minor font (approx. 1500.) 

prac budowlanych runęła 

Foto: Ryszard Kałużny In 1905, during 

nawa południowa i sklepienie nawy głównej. 

W dużym stopniu uległo zniszczeniu wyposażenie 

świątyni. Kościół został odbudowany w latach 

1906-1908 pod kierunkiem inspektora budowlanego 

Koechlera. 

W 1945 r. w wyniku ostrzału artyleryjskiego 

miasta uszkodzeniu uległ dach kościoła, fasada 

wieży, zniszczone zostały wszystkie szyby. Po 

1945 r. kościół był wielokrotnie remontowany, 

a w latach 1990-2001 zostały przeprowadzone 

prace renowacyjne, których celem było przywrócenie 

kościołowi dawnej świetności. 

3 października 1998 r. kościołowi została przyznana 

godność Bazyliki Mniejszej. 

construction works the southern nave and the 

vault over the main nave fell down. 

Furnishing of the church was destroyed to a 

large extent. The interior was reconstructed and 

renovated in 1906-1910. 

Artillery fire in 1945 caused damage to the 

roof of the church, tower’s facade and window 

glasses. 

The church was refurbished several times 

after 1945, renovation works carried out in 

1990-2001 were aimed to bring the church 

back to its former glory. 

On 3 October 1998 the church was raised to the 

rank of Basilica Minor. 

17

Rynek 

Market Square 

Rynek został wytyczony po uzyskaniu 

przez Oleśnicę praw miejskich w 1255 r. Był 

on dużym rynkiem, miał wymiary 140x70m. 

Odchodziło z niego 11 ulic – z narożników po 

dwie i trzy ulice z trzech pierzei. Tyle ulic odchodzących 

od rynku miały tylko znaczące 

ośrodki miejskie. 

Pierwsze domy mieszkalne wokół rynku 

były drewniane. Murowane kamienice z cegły 

pojawiły się w XV-XVI w. W wyniku pożarów 

miasta część z nich uległa zniszczeniu, 

część przebudowano na przełomie XIX i XX w. 

Kolejne zmiany nastąpiły w czasie odbudowy 

po zniszczeniach z 1945 r. Dziś reprezentują 

wartości zabytkowe kamienice: 

Rynek 20, 21, 30, 36, 38, 39, 40, 46 i 47. 

W okolicy centrum rynku istniał dom wójta. 

Był to budynek drewniany wzmiankowany 

Market Square was laid out after Oleśnica 

had been granted city rights in 1255. It 

was a large square with dimensions 140x70 m. 

12 streets were leading from it – two from 

each corner and one from each frontline. 

Such number of streets was typical for significant 

urban centres. 

Initially, residential houses around the 

market square were made of wood. Masonry 

apartment houses made of bricks appeared in 

the 15 th -16 th century. Some of the houses were 

destroyed in fires, some were refurbished on 

the turn of the 19th century. Further changes 

were made during reconstruction works 

following the damage in 1945. At present, 

apartment houses with the following numbers 

represent historic value: Market Square 

20,21,30,36,38,39,40,46 and 47. 

Rynek w Oleśnicy Oleśnica Market Square Foto: Andrzej Filipek 

18

Kolumna Zwycięstwa The Column of Victory 

Foto: Marek Wilk 

w 1393 r. Po wykupieniu wójtostwa przez 

mieszczan w 1407 r., nowy samorząd miejski 

rozpoczął budowę murowanego ratusza. Ratusz 

ten powstał prawdopodobnie ok. 1410 r. 

jako budowla jednopiętrowa w stylu gotyckim. 

Nie wiadomo czy od początku posiadał wieżę. 

W roku 1535 ratusz został poważnie uszkodzony 

w czasie huraganu. Odbudowano go 

w roku następnym, zmieniając nieco jego 

wygląd. Następnie ratusz był remontowany 

w latach 1664-1665, po czym dwukrotnie 

ulegał zniszczeniom w czasie pożarów miasta 

w roku 1703 i 1823, będąc za każdym razem 

odbudowywany. Odbudowa z lat 1825- 

-1826 nadała mu styl klasycystyczny. 

W czasie działań wojennych w drugiej połowie 

stycznia 1945 r. częściowemu uszkodzeniu 

uległa wieża, ratusz ocalał. Spłonął 

w maju 1945 r. w czasie pożaru wywołanego 

w mieście przez wiwatujących z okazji 

zakończenia II wojny światowej żołnierzy 

Armii Radzieckiej. Pożar oszczędził wieżę. 

Wypalone mury ratusza stały aż do 1960 r. 

Budynek ratusza został odbudowany w stylu 

There was a Vogt’s (Wójt) house near the 

centre of the market square. It was a wooden 

building, mentioned in 1393. After the 

townspeople had bought the office of vogt 

from the duke in 1407, the new self-government 

started building a new town hall. The 

town hall was probably raised in 1410 as a 

single-storey building in the Gothic style. It 

is not known whether it had a tower from 

the start. 

The hurricane in 1535 caused serious 

damage to the town hall. It was rebuilt the 

next year to a slightly new design. The town 

hall was renovated in 1664-1665, then it 

was destroyed twice in fires in 1703 and 

1823, reconstructed each time. Reconstruction 

in 1825-1826 gave the building classicistic 

character. 

Military operations in the second half 

of January 1945 brought damage to the 

tower, the rest of the building survived. 

Destroyed later during German air-raid or 

as a result of fire in May 1945. The tower, 

which had already been damaged before, 

was not affected. Burnt-out walls stood 

until 1960. Town hall building was reconstructed 

in classicistic style, according to 

Ratusz The town hall 

Foto: Zbigniew Rybak 

19

klasycystycznym wg projektu architekta Jerzego 

Dąbrowskiego w latach 1960-1964. 

W klatce schodowej ratusza wmurowane 

są kamienne płyty herbowe z XVI i XVII w. 

pochodzące z rozebranych w XIX w. bram 

miejskich i z dawnego ratusza. Dziś w ratuszu 

mają swoją siedzibę Urząd i Rada Miasta 

Oleśnicy. 

Przed wejściem głównym do ratusza stoi 

pomnik – Kolumna Zwycięstwa. Wzniesiona 

została przez mieszkańców Oleśnicy w 

1873 r. dla upamiętnienia zwycięstwa Prus 

nad Francją w wojnie 1870-1871. Koryncką 

kolumnę, ustawioną na dużym cokole 

wieńczy Nike – Bogini Zwycięstwa, stojąca 

na kuli ziemskiej. Pomnik został zaprojektowany 

przez Carla Johanna Lüdecke. Rzeźbę 

uskrzydlonej, trzymającej laurowy wieniec 

zwycięstwa Nike, wykonał rzeźbiarz August 

Wittig. 

the design of the architect Jerzy Dąbrowski 

in 1960-1964. 

Stone escutcheons restored from the town 

gates and the old town hall from the 15 th and 

17 th centuries are built into the staircase. 

Today the town hall is the seat for Town Office 

and Town Council of Oleśnica. 

There is a monument next to the main 

entrance to the town hall – the Column of 

Victory. It was raised by townspeople of 

Oleśnica in 1873 in memory of Prussian 

victory over France in 1870-1871 war. The 

Corinthian column standing on a large pedestal 

is crowned with the statue of Nike 

– the Goddess of Victory who stands on the 

terrestrial globe. 

The monument was designed by Carl Johann 

Lüdecke. The statue of winged Nike, 

holding a laurel wreath of victory, was made 

by August Wittig. 

Ratusz The town hall 

Foto: Krzysztof Wiesner 

20

Kościół Zbawiciela 

St. Salvator Church 

Pierwotnie była to synagoga, wzniesiona 

z cegły w stylu gotyckim w końcu XIV lub na 

pocz. XV w. Wzmiankowana była po raz pierwszy 

w 1417 r. 

Wiadomo, że już w XIV w. Żydzi zamieszkiwali 

Oleśnicę. Po zbudowaniu synagogi mieli 

przy niej swoją dzielnicę 

Originally it was a synagogue, built 

of bricks in the Gothic style at the end of 

the 14th or the beginning of the 15th century. 

First mentioned in 1417. It is known that 

Jews inhabited Oleśnica as early as in the 

14th century. After the synagogue had been 

built, they had their 

i osobną furtę 

own residential di- 

w murach miejskich. 

strict around it and a 

Nie wiadomo czy 

separate gate in town 

wówczas był kirkut 

walls. It is not known 

w obrębie murów 

if they had their own 

miejskich. Po wypędzeniu 

Żydów z miasta 

cemetery within town 

walls. After the Jews 

w 1535 r., synago- 

had been expelled 

gę przeznaczono na 

magazyn, a następnie 

była arsenałem 

miejskim. 

W 1695 r. synagogę 

przebudowano na 

zbór ewangelicki, który 

otrzymał wezwanie 

from town, the synagogue 

was converted 

into a warehouse, then 

it served as a town armoury. 

In 1695 the synagogue 

was rebuilt into 

an Evangelic church 

Salvatora (Zbawiciela). 

which was dedicated 

Kościół ten spłonął 

w 1730 r. w czasie pożaru 

to the Salvator. The 

church was destroyed 

miasta. Został od- 

in fire in 1730. It was 

Kościół Zbawiciela St. Salvator Church 

budowany i wyposażony 

reconstructed and refurbished 

w latach 1733-1734 z inicjatywy żony księcia 

Karola Fryderyka, Juliany Sybilli Karoliny. 

W 1945 r. kościół uległ częściowemu zniszczeniu. 

Prace zabezpieczające obiekt (remont 

dachu) przeprowadzono w 1960 r. Odbudowany 

został w latach 1968-1970 i przekazany 

w ręce wspólnoty ewangelicko-augsburskiej. 

Dziś jest Kościołem Zielonoświątkowym. 

in 1733-1734 on the initiative of 

Duke Charles Frederic’s wife, Juliana Sybilla 

Caroline. 

In 1945 the church was partly destroyed. In 

1960 the roof was repaired as a part of protective 

works. Refurbished in 1968-1970, passed 

on to the Evangelical Church of Augsburg 

Confession. It is the Pentecostal Church today. 

21

Kościół Świętej Trójcy 

St. Trinity Church 

Jest jedynym w pełni barokowym kościołem 

w mieście. Był także jedynym kościołem 

katolickim do 1945 r. Wzniesiony został w latach 

1738-1744 z inicjatywy księdza Leopolda 

Jana Pientaga oraz Johana Wintera – pierwszego 

kościelnego, przez nielicznych, miejscowych 

i okolicznych katolików. Prace wykończeniowe 

trwały do 1748 r., a górną 

kondygnację wieży wraz 

z hełmem ukończono dopiero 

w 1776 r. W 1798 r. 

dobudowano kruchtę zachodnią. 

This is the only church in town built completely 

in the Baroque style. It was also the 

only Catholic church until 1945. It was raised in 

1738-1744 on the initiative of the priest Leopold 

Jan Pientag, Johan Winter – the first sacristan 

– and some few local Catholics. Finishing works 

lasted until 1748; the upper tier of the tower 

and the spire was only 

completed in 1776. The 

western vestibule was 

added in 1798. The 

church master-builder 

Budowniczym 

was Jan Józef Werner. 

kościoła był mistrz murarski 

The initiators of the 

Jan Józef Werner. Ini- 

construction, priest 

cjatorzy budowy kościoła, 

ksiądz Pientag i kościelny 

Winter zostali pochowani 

w kościele pod amboną. 

Pientag and sacristan 

Winter, were buried in 

the church, beneath the 

pulpit. 

W maju 1945 r. kościół 

Damaged during 

spłonął w czasie pożaru 

miasta. Odbudowano go 

dopiero w latach 1960- 

-1962. 

German air-raid and 

burnt down as a result 

of fire in May 1945. 

Refurbished in 1960- 

Na szczególną uwagę 

w kościele zasługuje 

Special attention 

-1962. 

Kościół świętej Trójcy St. Trinity Church 

późnobarokowy ołtarz główny z ok. 1750 r. 

i znajdujące się za nim późnobarokowe malowidło 

iluzjonistyczne, które jest kontynuacją 

właściwego ołtarza. Obecny wygląd wystroju 

kościoła jest wynikiem renowacji przeprowadzonej 

w latach 2001-2005. Kościół Świętej 

Trójcy jest kościołem pomocniczym parafii 

św. Jana Apostoła i Ewangelisty. Korzystają 

z niego również wyznawcy kościoła grecko- 

-katolickiego. 

should be paid to the main altar from the late 

Baroque, approx. 1750, and the illusionistic 

painting from the same period which hangs 

behind the altar and is a continuation of the 

real altar. Current interior design is a result of 

renovation works carried out in 2001-2005. 

St. Trinity Church is the ancillary church in St. 

John the Apostle and the Evangelist parish. It is 

also used by the followers of the Greek Catholic 

Church. 

22

Połączone kościoły NMP i św. Jerzego 

The Joint Churches of the Blessed Virgin Mary and St. George 

Początkowo były to dwa kościoły pobudowane 

jeden obok drugiego. Starszy z nich, pierwotnie 

kaplica św. Jerzego powstał w 2 poł. XIII w. 

przy szpitalu (przytułku) św. Jerzego. Opiekę 

nad nim sprawowali augustianie. W 2 poł. XIV 

w. kaplica św. Jerzego stała się, po rozbudowie, 

dzięki funduszom księżnej Eufemii, wdowy po 

księciu Konradzie I, 

kościołem pod tym 

samym wezwaniem. 

of the 13 th century beside the St. George’s Hospital 

(poorhouse.) It was run by the Augustinians. 

In the second half of the 14 th century St. George’s 

Chapel was extended thanks to the funds from 

Duchess Euphemia, widow 

of Duke Konrad I, 

and became a church 

Księżna Eufemia 

of the same dedication. 

wraz ze swym synem 

księciem Konradem 

II, ufundowała 

także kaplicę p.w. 

św. Krzyża i NMP. 

Została ona dobudowana 

do kościoła 

św. Jerzego od strony 

południowej. 

W 1380 r. książę 

Konrad II ufundował 

w Oleśnicy opactwo 

dla benedyktynów 

Duchess Euphemia along 

with her son Duke Konrad 

II also founded a chapel 

dedicated to the Holy 

Cross and the Blessed Virgin 

Mary. It was added to 

St. George’s church from 

the south. 

In 1380 Duke Konrad II 

founded an abbey in Oleśnica 

for the Slavic Order 

of St. Benedict dedicated 

to Corpus Christi. They 

słowiańskich 

were brought from the 

p.w. Bożego Ciała. 

well-known Emaus monastery 

in Prague. They 

Sprowadził ich ze 

Połączone kościoły NMP i św. Jerzego The Joint 

słynnego klasztoru Churches of the Blessed Virgin Mary and St. George started construction of a 

Emaus w Pradze. Ci 

Foto: Ryszard Kałużny church under the same 

rozpoczęli wznoszenie kościoła pod tym samym 

wezwaniem w miejscu kaplicy, którą rozebrali. 

Budowę tego kościoła zakończyli prawdopodobnie 

na przeł. XIV i XV w. Mimo różnych 

nadań książęcych dla opactwa liczba zakonników 

sukcesywnie malała. 

W 1505 r. biskup wrocławski Jan Turzo przydedication 

which replaced the previously pulled 

down chapel. Construction works were probably 

completed on the turn of the 14 th century. Despite 

the privileges received from the duke, the number 

of monks declined systematically. 

In 1505 the Bishop of Wrocław Jan Roth incorporated 

the church and monastery of the Slavic 

23 

Originally, they were two separate churches 

built one next to another. The older one, initially 

St. George’s Chapel, was built in the second half

łączył kościół i klasztor benedyktynów słowiańskich 

do prepozytury augustianów. Wtedy obydwa 

kościoły połączono w jeden, przenosząc 

ołtarz główny na północną ścianę kościoła św. 

Jerzego. Po wprowadzeniu protestantyzmu 

w księstwie oleśnickim (1538), augustianie opuścili 

klasztor w Oleśnicy. 

Kościół został przejęty 

were united in one and the main altar was moved 

to the northern wall of St’ George’s church. 

After Protestantism had been introduced to the 

Duchy of Oleśnica (1538), the Augustinians left 

the monastery. Then 

the church remained 

przez ewangelików, 

in possession of the 

w posiadaniu których 

pozostał do 1945 r. 

Evangelical 

until 1945. 

Church 

i nosił wezwanie NMP. 

St. George’s church 

W 1609 r. remontowany 

was renovated in 

był kościół św. 

Jerzego (przebudowano 

1609 (Gothic ogival 

winadows were re- 

wówczas m.in. jego 

built), the Blessed 

ostrołukowe okna), 

Virgin Mary church 

a do kościoła NMP dobudowano 

od strony 

południowej kruchtę, 

zdobiąc jej ściany dekoracją 

was extended with 

a sgraffito decorated 

vestibule from the 

south side. In 1703 

sgraffitową, 

Duke Cristian Ulrich 

która zachowała się do 

dziś. Książę Krystian 

of Württemberg founded 

a new altar to the 

Ulryk wirtemberski 

church and a new duke’s 

w 1703 r. ufundował Połączone kościoły NMP i św. Jerzego The Joint 

box. In 1799 the 

do kościoła nowy ołtarz 

i lożę książęcą. 

spire which was pat- 

Churches of the Blessed Virgin Mary and St. George 

tower received a new 

Foto: Ryszard Kałużny 

W 1799 r. wieża otrzymała nowy hełm, który 

wzorowany był na hełmie kościoła NMP 

w Berlinie. W 1933 r. kościół przeszedł gruntowny 

remont, odnowiono również wnętrze. 

W maju 1945 r. spłonął wraz z wyposażeniem. 

W 1965 r. parter wieży został przekazany 

wyznawcom prawosławia na cele sakralne a po 

odbudowie kościołów w latach 1968-1970, parafia 

prawosławna p.w. Zaśnięcia Matki Boskiej 

przejęła cały kościół NMP, którego gospodarzem 

jest do dziś. Kościół św. Jerzego, mimo częściowego 

remontu w 2001 r., nie jest użytkowany. 

terned upon the spire of the Blessed Virgin Mary 

church in Berlin. The church was thoroughly refurbished 

in 1933, the interior was redecorated as 

well. The church and its furnishings burned down 

in May 1945. 

In 1965 the ground floor of the tower was passed 

on to the followers of the Orthodox Church for 

sacral use and in 1968-1970 the Orthodox Church 

parish, devoted to the Dormition of the Virgin, 

took the whole church into use and keeps it until 

today. Although St. George’s church was partly 

renovated in 2001, it is not used at present. 

24 

Order of St. Benedict the the provostry of the 

Augustinians. It was then that the two churches

Dom Wdów 

Widows’ House 

Zbudowany został w 1683 r. z inicjatywy 

i funduszy księcia Sylwiusza Fryderyka 

Wirtemberskiego. Dom ten służył wdowom 

i ich rodzinom po zmarłych pastorach ewangelickich. 

Zlokalizowany został naprzeciw kościoła 

NMP, który w tym czasie był kościołem 

ewangelickim. W XIX w. nadbudowano drugie 

piętro, a dach został podniesiony. 

W maju 1945 r. Dom Wdów spłonął, pozostały 

wypalone mury. Ok. 1956 r. rozebrano 

mury drugiego piętra, zachowując pozostałość 

do planowanej odbudowy. Obiekt został 

odbudowany w latach 1960-1964 na potrzeby 

ówczesnego ogniska muzycznego. 

Dziś w budynku mają swoją siedzibę Państwowa 

Szkoła Muzyczna I stopnia i Ognisko 

Muzyczne Dolnośląskiego Towarzystwa Muzycznego. 

Przed szkołą, na skwerku stoi popiersie 

Fryderyka Chopina. Ustawiono je na dużym 

cokole, pozostałym po pomniku kanclerza Cesarstwa 

Niemieckiego Otto von Bismarcka. 

Dom Wdów Widows’ House 

Dom Wdów Widows’ House 

It was built in 1683 on the initiative and 

the funds of Duke Silvius Frederic of Württemberg. 

It was located in front of the joint churches 

of the Blessed Virgin Mary and St. George 

which were used by the Evangelical Church at 

that time. The house was inhabited by widows 

of the pastors and the teachers. In the 19th 

century the second floor was added and at the 

beginning of the 20 th century the house was 

covered with a mansard roof with more rooms 

underneath. 

The Widows’ House was destroyed during 

German air-raid, only burnt-down walls remained. 

In 1956 the walls of the second floor 

were demolished, the rest of the building was 

kept for future reconstruction. The object was 

reconstructed in 1960-1964 for the needs of the 

contemporary community music centre. 

Today it is the seat of State School of Music 

(1st level) and the Music Centre of the Lower 

Silesian Music Society. 

There is a bust of Frederic Chopin on the square 

in front of the school. It stands on a large 

socle which remained from the monument of 

the Chancellor of the German Empire, Otto von 

Bismarck. 

25

Mury obronne 

Defensive Walls 

Pierwotną fortyfikacją był gród obronny, 

a następnie zamek. Po lokacji miasta 

w 1255 r. powstała struktura obronna w postaci 

wałów ziemnych z palisadą, wzdłuż 

których przebiegał rów (fosa) wypełniony 

wodą. 

Po przeniesieniu stolicy księstwa do Oleśnicy 

(1320) książę Konrad I rozpoczął budowę 

ceglanych murów obronnych wraz 

z bramami. Mury połączone zostały z umocnieniami 

zamku. Ich grubość wynosiła 

1-1,3 m, a wysokość 7-8 m. Znajdowały się 

w nich cztery bramy: od wschodu Brama 

The original fortification was a stronghold 

then a castle. Following the town’s foundation 

in 1255, a defensive structure was 

constructed; it consisted of reinforced soil 

embankments with a palisade which were 

surrounded by a moat filled with water. 

After the capital of the duchy had been 

moved to Oleśnica, Duke Konrad I started 

the construction of masonry defensive walls 

and gates. The walls were joined with castle 

defences. They were 1-1.3 m thick and 7-8 m 

high. Four gates led into the town: the Cattle 

Gate (also called the Namysłów Gate) from 

Mury obronne Defensive Walls Foto: Kacper Biercewicz 

26

Mury obronne Defensive Walls 

Foto: Michał Wienciarz 

Bydlęca (Namysłowska), od południa Brama 

Wrocławska (Oławska), od zachodu Brama 

Trzebnicka (dziś Wrocławska) i od północy 

Brama Mariacka. Wzniesienie murów 

obronnych przez księcia Konrada I należy 

uznać jako dokończenie procesu organizacji 

i obronności miasta. 

W czasie wojen husyckich (1419-1434), 

w 1432 r. uległy uszkodzeniom niektóre 

partie murów. Odbudowano je i podwyższono. 

W 1 poł. XVI w. powstał drugi, zewnętrzny 

odcinek murów dostosowany do użycia 

broni palnej. Budowa tego odcinka murów 

wiązała się z przewidywanym najazdem tureckim, 

dlatego powstał on w południowej 

części miasta, na kierunku największego 

zagrożenia. W czasie wojny trzydziestoletniej 

(1618-1648) mury i bramy miejskie 

zostały częściowo zniszczone. W 1634 r. 

the east, the Wrocław Gate (called the Oława 

Gate) from the south, the Trzebnica Gate 

(today the Wrocław Gate) from the west and 

the St. Mary’s Gate (the Mariacka Gate) from 

the north. The erection of defensive walls by 

Konrad I should be recognized as completing 

the process of organizing the town’s defensive 

system. 

During the Hussite Wars (1419 – 1434) in 

1432 some parts of the walls were damaged. 

They were rebuilt and elevated. In the second 

half of the 14th century an outer section of 

the walls was built; it was adapted to using 

firearms. The construction of this section was 

dictated by anticipation of Turkish invasion, 

therefore it was only built on the south side 

- the direction which was endangered the 

most. During the Thirty Years’ War (1618- 

-1648) the walls and the town gates were 

partly damaged. In 1634 by order of General 

Wittenberg, the commander of the Swedish 

Brama Wrocławska nocą The Wrocław Gate at night 

Foto: Krzysztof Wiesner 

27

Brama Wrocławska z wieżą The Wrocław Gate with the tower Foto: Kacper Biercewicz 

z rozkazu gen. Wittenberga, dowódcy wojsk 

szwedzkich, które opanowały miasto rozebrano 

górne partie murów. Książę Sylwiusz 

Nimrod wirtemberski po objęciu władzy 

w księstwie oleśnickim (1647), przystąpił 

do odbudowy zniszczeń wojennych, w tym 

również uszkodzonych murów obronnych. 

Do dnia dzisiejszego zachowało się ok. 

1650 m murów otaczających stare miasto 

i tylko jedna brama – Brama Trzebnicka, 

dziś nazywana Wrocławską. Pozostałe trzy 

bramy zostały rozebrane w 2 poł. XIX w., 

kiedy następowała rozbudowa miasta. 

W latach 1956-1959 przeprowadzono 

remont Bramy Wrocławskiej i przyległych 

murów. Wieża bramy w 1959 r. otrzymała 

stożkowy hełm, którego wcześniej nie 

miała. W latach 1965-1973 kontynuowano 

remont murów. Odrestaurowana w latach 

2000-2001 wieża Bramy Wrocławskiej pełni 

dziś rolę galerii sztuki. 

army which captured the town, the upper 

parts of the walls were dismantled. Duke 

Silvius Nimrod of Württemberg assumed the 

rule of the Duchy of Oleśnica in 1647 and set 

about restoring war damage, including the 

defensive walls. 

Approx. 1650 m of the walls around the old 

town have been preserved until today and 

only one gate remained – the Trzebnica Gate 

which is now called the Wrocław Gate (Brama 

Wrocławska.) The other three gates were 

dismantled in the second half of the 19 th century 

as a result of expansion of the town. 

The Wrocław Gate and adjacent walls were 

renovated in 1956-1959. In 1959 the tower 

received a tapered spire which had not been 

there before. Renovation works on the walls 

were continued in 1965-1973. 

The tower of the Wrocław Gate was refurbished 

in 2000-2001; today it holds an art 

gallery. 

28

Sport i rekreacja 

Sports and recreation 

Oleśnica jest miastem, w którym takie 

obszary inwestycyjne jak sport i rekreacja 

traktuje się priorytetowo. Wiemy, jak ważne 

są to dziedziny życia. Jak bowiem powszechnie 

as such as sports and recreation are treated as 

priorities. We are aware that these aspects of 

our life are extremely important. As it is com- 

wiadomo, aktywny 

monly known, active 

tryb życia, ruch na świeżym 

powietrzu to nie 

lifestyle, activities performed 

on fresh air, not only 

tylko znakomite sposoby 

constitute magnificent 

na dobrą kondycję fizyczną 

i psychiczną, ale 

także skuteczne metody 

means for obtaining good 

physical shape and mental 

condition, but they are 

zapobiegania licznym 

also indispensable factors 

schorzeniom oraz nieodzowne 

czynniki dla 

prawidłowego rozwoju 

Oleśnicki Park Wodny „Atol” 

The „Atoll” Water Park in Oleśnica 

for appropriate development 

of children and teenagers, 

and an efficient 

dzieci i młodzieży. 

Biorąc pod uwagę powyższe uwarunkowania 

Miasto Oleśnica buduje nowoczesne 

obiekty sportowo-rekreacyjne, z których korzystają 

mieszkańcy, turyści oraz odwiedzający 

miasto goście. 

Przedstawiamy zatem Państwu najważniejsze 

obiekty, w których czas spędzić można 

i miło, i z korzyścią dla naszego zdrowia. 

Miejscem, z którego Oleśnica może być 

szczególnie dumna jest Kompleks Sportowo- 

-Rekreacyjny. W jego skład wchodzi, między 

innymi, Park Wodny „Atol”, czyli oleśnicki 

aquapark – tak nowoczesnym i efektownym 

obiektem nie dysponują częstokroć nawet 

znacznie większe niż Oleśnica ośrodki. „Atol” 

oddany został do użytku w 2006 roku, znaczna 

część inwestycji sfinansowana została 

z funduszy unijnych i budżetu państwa. Największymi 

atrakcjami tego obiektu są: basen 

pływacki o długości 25 m i szerokości 12 m, 

method for fighting numerous ailments. 

Taking into consideration the above-mentioned 

predispositions, Oleśnica City creates modern 

sports and recreational facilities, which 

can be used not only by inhabitants, but also 

by tourists and people visiting our city. 

Therefore we would like to present the most 

important objects, where you can spend time, 

which can be both pleasant and beneficial for 

our health. 

Oleśnica can be particularly proud of its modern 

Sports and Recreational Complex. The centre 

covers, among others, “Atoll” Aqua Park, namely 

Oleśnica aqua park – and quite often such 

modern and spectacular facilities cannot be 

found in centres, which are much bigger than 

Oleśnica. “Atoll” was commissioned in 2006, 

and the major part of the investment was co- 

-financed by EU structural funds and the state 

budget. The most interesting attractions within 

this object include: 25m long and 12m wide 

29 

Oleśnica is a city where investments are-

asen rekreacyjny, brodzik dla dzieci, zjeżdżalnie. 

W skład kompleksu wchodzą także 

sauna, solarium i restauracja. „Atol” zaprasza 

przez cały rok! 

Poza wspomnianym krytym aquaparkiem 

w 2010 roku oddano do użytku nowoczesny 

basen otwarty. W jego skład wchodzą m. in.: 

basen odkryty (tu: część pływacka, część 

rekreacyjna, brodzik), plac zabaw dla dzieci, 

boisko do siatkówki plażowej, lodowisko 

miejskie z funkcją kortu tenisowego, centrum 

fitness (w trakcie realizacji), sale do gry 

w squasha (w trakcie realizacji). 

Kolejnym ważnym miejscem na oleśnickiej 

sportowo-rekreacyjnej mapie jest niedawno 

oddana do użytku (w 2009 roku) Hala Sportowa. 

Ten uniwersalny sportowy obiekt wyposażony 

jest w trójdzielne, wielofunkcyjne 

boisko przystosowane do gry w koszykówkę, 

siatkówkę i piłkę ręczną. Wymiary boiska 

głównego (do piłki ręcznej) to 20 x 40 m. Widownia 

hali pomieścić może blisko 900 osób, 

w tym około 800 na miejscach siedzących. 

swimming pool, recreational pool, paddling 

pool and water slides. The complex also embraces 

sauna, solarium and restaurant. “Atoll” 

is open for you all year long! 

Apart from the above-mentioned covered 

aqua park, in 2010 the city also commissioned 

a modern outdoor swimming pool. Among 

others, it contains the following objects: outdoor 

swimming pool (here we have: swimming part, 

recreational part, paddling pool), playground 

for children, beach volleyball court, ice skating 

rink which can be turned into a tennis court, 

fitness centre (under construction), and squash 

court (under construction). 

Recently commissioned (in the year 2009) 

Sports Hall stands as another noteworthy 

place on sports and recreational map of 

Oleśnica. This multipurpose sports facility 

is equipped with tripartite, multi functional 

pitch, aimed for playing basketball, volleyball 

and handball. Dimensions of the main 

pitch (for playing handball) are: 20 x 40 m. 

Tribune can hold almost 900 people, inclu- 

Hala sportowa The Sports Hall Foto: Kacper Biercewicz 

30

Centrum rekreacji The Recreation Center Foto: Ryszard Kałużny 

Dodatkowym atutem obiektu jest niezadaszone, 

wielofunkcyjne boisko zewnętrzne 

z nawierzchnią poliuretanową oraz kort tenisowy 

z nawierzchnią asfaltową lub wymienną 

– syntetyczną. W hali poza imprezami 

sportowymi mają miejsce także koncerty 

i inne wydarzenia kulturalne. Budowa Hali 

Sportowej sfinansowana została przy udziale 

funduszy unijnych. 

Na terenie Miasta Oleśnicy, a przede 

wszystkim Gminy Oleśnicy zlokalizowana 

jest sieć atrakcyjnych ścieżek i tras rowerowych. 

Wśród nich najdłuższe i najatrakcyjniejsze 

to: Trasa Pałacowa (38 kilometrów), 

Trasa Parkowa (42 kilometry), Trasa Podworska 

(31 kilometrów) i inne. Trasy te zostały 

poprowadzone tak, aby objąć jak największą 

liczbę zabytków, parków, atrakcji przyrodniczych 

i innych ciekawych miejsc. 

Jak więc widać, nasza oferta w zakresie 

sportu i rekreacji jest naprawdę bogata. Zapraszamy 

zatem wszystkich do aktywnego 

wypoczynku na terenie miasta oraz gminy 

Oleśnica! 

ding 800 on seats. Additional benefit lies in 

the fact that the facility has an outdoor, multi-purpose 

external pitch with polyurethane 

surface, as well as a tennis court with asphalt 

surface or exchangeable – synthetic surface. 

Apart from sport events, concerts and other 

cultural events can be held in the hall. The 

construction of the Sports Hall was co-financed 

by EU structural funds. 

Within the premises of Oleśnica city, and most 

of all within the area of Oleśnica Commune there 

is a lot of attractive bicycle route and trails. 

The longest and the most attractive among the 

above include: Palace Route (38 kilometres), 

Park Route (42 kilometres), Court Route (31 kilometres) 

and others. These routes were lead in 

a manner enabling to cover the biggest number 

of monuments, parks and environmental 

attractions, as well as other attractive places. 

As it can be seen, our offer concerning sports 

and recreation is extremely wide. We would like 

to invite all of you to undertake active relaxation 

within the premises of Oleśnica city and 

commune! 

31

Gmina Oleśnica 

Oleśnica Municipality 

Gmina Oleśnica – położona jest na północno-wschodnich 

krańcach województwa 

dolnośląskiego, na Równinie Oleśnickiej. 

Jest największą spośród ośmiu gmin powiatu 

oleśnickiego. Obejmuje swoim zasięgiem 

część ziem i miejscowości dawnego księstwa 

oleśnickiego. Powierzchnia gminy wynosi 

24344 ha, w tym użytki rolne zajmują 16547 

ha, lasy i grunty leśne 5441 ha. Na terenie 

gminy znajduje się 28 wsi, w których mieszka 

około 12180 mieszkańców. 

Gmina Oleśnica to atrakcyjne tereny dla 

wszystkich, którzy chcą spędzić wolny czas 

z korzyścią dla zdrowia, zrelaksować się, 

a przy tym poznać znajdujące się na jej terenie 

zabytki śląskiej architektury i sztuki. Pobyt 

na terenie gminy urozmaicą zasobne lasy 

oczekujące grzybiarzy i miłośników przyrody. 

Lasy i nadrzeczne tereny zielone zasiedlone 

są przez pospolite gatunki zwierząt, takie jak: 

dzik, jeleń, sarna, zając. Spotkać też można 

bociana czarnego, bociana białego, żurawia, 

łabędzia i żmiję zygzakowatą. 

Oleśnica Municipality – municipality located 

within the northeastern peripheries of the 

Lower Silesia Province, on Oleśnica Plain. It is the 

biggest municipality among all the municipalities 

within the Oleśnica District. It covers certain lands 

and localities of the former Oleśnica Principality. 

The area of the municipality amounts to 24 344 ha, 

including 16 547 ha of arable lands, and 5 441 ha 

of woods and forestlands. There are 28 villages in 

the municipality, with about 12 180 inhabitants. 

Oleśnica Municipality has grounds which are 

attractive for all those who wish to spend their 

free time with benefit for their health, to relax, 

and at the same time learn more about monuments 

of Silesian architecture and art located 

within the premises of the municipality. Abundant 

forests awaiting mushroom pickers and 

nature lovers diversify the visit within the area 

of the municipality. Forests and riverside green 

areas are colonized by common animal species, 

such as: wild boar, deer, roe and hare. It is also 

possible to see black stork, white stork, crane, 

swan as well as common European viper. 

Brzezinka – Słońca łan Brzezinka – the field in sunshine Foto: Andżelika Chudyk 

32

Bogusławice Bogusławice Foto: Z. Podurgiel 

Bogusławice 

Bogusławice – wieś (ok. 280 mieszk.), 

położona nad Ciesielską Wodą, na wys. ok. 

150 m n.p.m., ok. 4 km na wschód od Oleśnicy. 

Pierwsza wzmianka źródłowa o Bogusławicach 

pochodzi z 1380 r. Stara zabudowa 

wsi, dość rozproszona, pochodzi z przeł. XIX/ 

XX w. Zespół pałacowo-parkowy umiejscowiony 

jest po południowej stronie lokalnej 

drogi. W centrum zespołu znajduje się neorenesansowy 

pałac, wzmiankowany w 1874 r. 

Obecnie jest to budynek mieszkalny (nr 24) 

w dobrym stanie technicznym. Na wschód od 

niego dawny park krajobrazowy z częściowo 

zachowanym drzewostanem z okresu budowy 

pałacu i nasadzeniami z przeł. XIX/XX w. 

Na zachód od pałacu zniszczona zabudowa 

gospodarcza byłego folwarku, pochodząca 

z końca XIX i pocz. XX w. 

Bogusławice – village (c. 280 inhabitants) 

located by Ciesielska Woda, at about 

150m AMSL, about 4km east of Oleśnica. The 

first sources mentioning Bogusławice date 

back to the year 1380. The old village development, 

quite dispersed, originates from the 

turn of the 19 th and the 20 th century. The palace-park 

complex is located on the southern 

side of the local road. Neo-Renaissance Palace, 

mentioned in 1874, is located in the centre 

of the complex. Currently it is a residential 

building (No. 24) in a good technical condition. 

Former landscape park, with partially 

preserved forest stand dating back to the period 

when the palace was being constructed 

and plants from the turn of the 19 th and the 

20 th century, is located on the east of the palace. 

On the west of the palace there are certain 

ruined farm buildings of the former grange, 

dating back to the end of the 19 th century and 

the beginning of the 20 th century. 

33

Boguszyce Wieś 

Boguszyce Wieś – miejscowość (ok. 550 

mieszk.), położona nad niewielkim dopływem 

rzeki Oleśnicy, na wys. ok. 155-160 m 

n.p.m., ok. 6 km na północ od Oleśnicy. Zabudowa 

wsi w większości pochodzi z 2 poł. XIX i 

pocz. XX w. Jej dominującym elementem jest 

kościół parafialny Matki Boskiej Nieustającej 

Pomocy, otoczony terenem dawnego cmentarza 

z nasadzeniami pojedynczych drzew. 

Najstarsza wzmianka o kościele pochodzi 

z 1318 r. Naprzeciw kościoła, po drugiej stronie 

drogi znajduje się budynek dawnej szkoły 

ewangelickiej, zbudowany z pruskiego muru 

w końcu XIX w. W odległości ok. 1 km na północ 

od wsi znajduje się zbiornik wodny (ok. 

12 ha), przy którym funkcjonuje Ośrodek Wypoczynku 

Świątecznego „Relaks”. 

Boguszyce Wieś – locality (about 

550 inhabitants), located by the small 

side stream of Oleśnica River, at about 

155-160m AMSL, about 6 km north of 

Oleśnica. Majority of the village development 

was established in the 2nd half 

of the 19 th century and the beginning of 

the 20 th century. Our Mother of Perpetual 

Help parish church, surrounded with the 

area of the former graveyard with a few 

single trees, constitutes the dominating 

element of the locality. The oldest mention 

of the church was made in 1318. 

Opposite the church, on the other side 

of the road, there is a building of the 

former evangelical school, constructed 

with Prussian wall by the end of the 19t h 

century. There also is a water reservoir 

(c.12 ha) located about 1km north from 

the village, with “Relax” Holiday Relaxation 

Centre. 

Kościół Rzymsko-Katolicki p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Boguszycach 

Our Lady of Perpetual Succor’s Roman-Catholic Church in Boguszyce 

34

Pałac w Boguszycach Palace in Boguszyce Foto: Z. Podurgiel 

Brzezinka 

Brzezinka – wieś (ok. 330 mieszk.), 

położona ok. 12 km na północny wschód 

od Oleśnicy. Powstała z połączenia dwóch 

miejscowości: Bresinken i Tockar w 1292 r. 

Istotną rolę w krajobrazie kulturowym wsi 

spełnia osiemnastowieczny zespół pałacowo-parkowy 

(dziś bardzo zniszczony) oraz 

pochodzący z tego samego okresu kościół 

Wniebowzięcia NMP. Wschodnią część wsi 

zajmuje zabudowa, rozlokowana po obu 

stronach drogi. Większość tych budynków 

pochodzi z pocz. XX w. i poza pojedynczymi 

przypadkami, nie reprezentują one 

Brzezinka – village (c. 330 inhabitants) 

located about 12 km northeast 

of Oleśnica. It was established on the 

basis of connecting two localities: Bresinken 

and Tockar in 1292. Palace-park 

complex from the 18 th century (which 

is today extremely damaged) and Assumption 

of Mary church from the same 

period of time plays a crucial role in the 

cultural landscape of the village. The 

eastern part of the village is developed 

with buildings located on both sides of 

the road. Majority of these facilities date 

back to the beginning of the 20 th century, 

and apart from single cases, they do 

not represent significant architectural 

35

values. Opposite the palace complex, on 

the other side of the road there is a set 

of buildings of the former State Agricultural 

Farm. 

Kościół filialny Wniebowzięcia NMP w Brzezince 

The Holiest Virgin Mary’s Assumption Succursale 

in Brzezinka 

Foto: Tomasz Pryjma 

Bystre – duża wieś (ok. 850 mieszk.), 

położona na wys. ok. 140 m n.p.m., ok. 4 

km na południe od Oleśnicy. Pierwsza źródłowa 

wzmianka o miejscowości pochodzi 

z 1288 r. Układ wsi jest ulicowy. Zabudowa 

pochodzi w większości z końca XIX w. (aktualnie 

częściowo przekształcona). Zespół 

pałacowy z folwarkiem (2 poł. XIX w.) i zagospodarowaniem 

parkowym (z końca XIX 

w.) zajmuje zachodnią część wsi. Stanowi 

on istotny element krajobrazu kulturoweznaczących 

wartości architektonicznych. 

Naprzeciw zespołu pałacowego, po drugiej 

stronie drogi znajduje się kompleks 

budynków po byłym PGR. 

Stare groby przy kościele w Brzezince 

The old tombs at Brzezinka Church 

Bystre 

Bystre – large village (c 850 inhabitants) 

located at about 140m AMSL, 

about 4km south of Oleśnica. The first sources 

mentioning the locality date back 

to 1288. The village is characterized by 

street arrangement. The vast part of development 

originates from the end of the 

19 th century (currently partially transformed). 

The palace complex with grange 

(2nd half of the 19 th century) and park 

development (from the end of the 19th 

century) is located in the western part 

of the village. It constitutes a noteworthy 

element of cultural landscape within 

the locality. Around the year 1920 the 

36

Bystre Bystre Foto: Tomasz Pryjma 

go miejscowości. Ok. 1920 r. miała miejsce 

przebudowa elewacji i okien pałacu (obecnie 

budynek mieszkalny nr 10). Dawne oficyny 

folwarku są częściowo zamieszkałe. 

Pałac z zagospodarowaniem parkowym, 

wpisanym do rejestru zabytków, objęty 

jest ochroną konserwatorską. 

façade and windows of the palace have 

been renovated (currently a residential 

building No. 10). Former annexes of the 

grange are partially inhabited. The palace 

with park development, entered in 

the register of monuments, is covered 

with preservation maintenance 

Cieśle 

Cieśle – wieś (ok. 360 mieszk.), 

położona nad Ciesielską Wodą, na wys. 

ok. 155-160 m n.p.m. przy drodze nr 

8, Wrocław – Warszawa, ok. 6 km na 

wschód od Oleśnicy. W źródłach wymieniana 

po raz pierwszy w 1305 r. Zabudowa 

wsi pochodzi z końca XIX i pocz. 

XX w. W większości uległa modernizacji 

po 1945 r. Teren dawnego zespołu 

pałacowego z pozostałościami parku 

i reliktami zabudowy folwarcznej umiejscowiony 

jest przy drodze prowadzącej 

Cieśle – village (c. 360 inhabitants) 

located by Ciesielska Woda, at about 

155-160m AMSL, by the route No. 8, 

Wrocław – Warszawa, about 6 km east of 

Oleśnica. The village has been mentioned 

in sources for the first time in 1305. 

The village development dates back to 

the end of the 19 th century and the beginning 

of the 20 th century. The major 

part of the locality was modernized after 

the year 1945. The area of the former 

palace complex with remnants of the 

park and relics of farm buildings is situated 

by the road leading to the nearby 

village of Wyszogród. Most components 

of the palace complex, among others 

37

the palace, decorative garden, park and 

certain elements of farm development 

do pobliskiej wsi Wyszogród. Większość 

komponentów zespołu pałacowego 

m.in. pałac, 

were liquidated 

ogród ozdobny, 

after the year 

park oraz część 

1945. The currently 

zabudowy gospodarczej 

Baroque 

uległa likwidacji 

po 1945 

r. Obecny barokowy 

kościół filialny 

NMP Tuchowskiej 

pochodzi z l. 

Tuchowska Mary 

filial church was 

built between the 

years 1716 and 

1721, as a result 

of thorough reconstruction 

1716-1721 z gruntownej 

of 

przebudowy 

the former sancgo. 

poprzednietuary. 

Outside the 

Na zewnątrz 

temple, close to 

kościoła, przy 

its southeastern 

jego południowo 

corner, there is a 

wschodnim narożniku 

znajduje się The Tuchów Virgin Mary’s Assumption Succursale in Cieśle commemorating 

tomb monument 

Kościół filialny NMP Tuchowskiej w Cieślach 

pomnik nagrobny 

Henryk Fabian 

Henryka Fabiana von Reichenbach (zm. 

1828 r.), inicjatora renowacji kościoła 

w 1790 r. 

von Reichenbach (died in 1828), the initiator 

of church renovation undertaken 

in 1790. 

Stacja Cieśle Cieśle railway station Foto: Tomasz Pryjma 

38

Stacja Dąbrowa Dąbrowa railway station 


Dąbrowa 

Dąbrowa – wieś (ok. 370 mieszk.), położona 

przy linii kolejowej Wrocław – Warszawa, 

ok. 3 km na północ od Oleśnicy. W źródłach 

wymieniana po raz pierwszy w 1288 r. 

Dąbrowa powstała w pobliżu drogi z Oleśnicy 

do Dobroszyc, wzdłuż miejscowej drogi stanowiącej 

odgałęzienie tego traktu. Jest to typowa 

ulicówka. W zabudowie wsi przeważają 

budynki z 2 poł. XIX w. Istotnym elementem 

krajobrazu kulturowego wsi jest zespół dworca 

kolejowego z ok. 1890 r. 

Dąbrowa – village (c. 370 inhabitants) 

located by the railway route 

Wrocław – Warsaw, about 3 km north of 

Oleśnica. It was mentioned in sources 

for the first time in 1288. Dąbrowa was 

established close to the route connecting 

Oleśnica and Dobroszyce, along the 

local road being the turn from this tract. 

This is a locality with typical street arrangement. 

The village development is 

dominated with buildings from the 2nd 

half of the 19 th century. Railway station 

complex from the year 1890 stands as 

a significant element of village cultural 

landscape. 

Gręboszyce 

Gręboszyce – mała wieś (ok. 90 mieszk.), 

położona przy linii kolejowej Oleśnica – 

Kluczbork, ok. 9 km na południowy wschód 

Gręboszyce – small village (c. 90 

inhabitants) located by the railway line 

between Oleśnica and Kluczbork, about 

9 km southeast of Oleśnica. The first 

mention in historic sources concerning 

the village date back to 1360. Today this 

little village is made of several small 

39

Świetlica wiejska w Jenkowicach The Village Social Club in Jenkowice 

od Oleśnicy. Pierwsza źródłowa wzmianka o 

wsi pochodzi z 1360 r. Obecnie ta niewielka 

wieś składa się z kilku drobnych gospodarstw. 

Większość zabudowy, pochodzącej z pocz. XX 

w., usytuowana jest wzdłuż lokalnej drogi. Teren 

nieistniejącego już zespołu folwarcznego 

zaznaczają tylko stare, pojedyncze drzewa. 

farm. Majority of the development, originating 

from the beginning of the 20 th 

century, is located along the local road. 

The area of a grange complex, which 

does not exist anymore, is marked only 

with single, old trees. 

Jenkowice 

Jenkowice – wieś (ok. 370 mieszk.), położona 

ok. 5 km na północny zachód od Oleśnicy. 

W 1288 r. Jenkowice były wsią książęcą 

lokowaną na prawie niemieckim przez księcia 

Henryka IV Probusa. Zabudowa Jenkowic jest 

w układzie ulicowym, po obu stronach lokalnej 

drogi i pochodzi z końca XIX i pocz. XX w. 

Reprezentuje ona w większości typ zamożnych 

gospodarstw kmiecych, z budynkami mieszkalnymi 

usytuowanymi w większości szczytami do 

Jenkowice – village (c. 370 inhabitants) 

located about 5 km northeast 

of Oleśnica. In 1288 Jenkowice were a 

princely village, which was established 

under German law by Prince Henry IV 

Probus. Development of Jenkowice village 

is based on street arrangement, on 

both sides of the local road, and dates 

back to the end of the 19 th century and 

the beginning of the 20 th century. In majority 

it represents the type of wealthy 

serf households, where most residential 

buildings have their peaks facing the 

road. Jenkowice have a preserved gran- 

40

drogi. Zachował się w Jenkowicach (na północ 

od wsi) zespół folwarczny, z budynkami z lat 

ok. 1880-1920. 

ge complex (north of the village), with 

buildings dating back to the years 1880- 

-1920. 

Krzeczyn 

Krzeczyn – wieś (ok. 440 mieszk.), położona 

ok. 8 km na południowy zachód od 

Oleśnicy. Najstarsza źródłowa wzmianka 

o miejscowości pochodzi z 1391 r. Zachował 

się neoklasycystyczny pałac, (obecnie budynek 

mieszkalny nr 52 – wymagający remontu) oraz 

zagospodarowanie parkowe z ok. 140-letnimi 

drzewami (wpisane do rejestru zabytków). Zabudowania 

folwarczne uległy daleko posuniętym 

przekształceniom. Układ wsi jest ulicowy z 

budynkami pochodzącymi z końca XIX i pocz. 

XX w. z przekształceniami w elewacjach dokonanymi 

po 1945 r. Znajdujący się tu kościół 

filialny Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych, 

został zbudowany w latach 80. XX w. 

Krzeczyn – village (c. 440 inhabitants) 

located about 8 km southwest of 

Oleśnica. The oldest mention of the locality 

in sources dates back to the year 1391. 

there is a preserved neoclassical palace 

(currently a residential building No. 52 

– demanding repair works) and park development 

with about 140 year old trees 

(entered in the register of monuments). 

Farm buildings underwent considerable 

transformations. The village is characterized 

by street arrangement, with houses 

originating from the end of the 19 th century 

and the beginning of the 20 th century, 

with transformations of facades executed 

after the year 1945. Saint Mary Supporting 

the Faithful filial church was erected 

in the village during the 80s of the 20 th 

century. 

Ligota Polska – wodna kraina The waterlands of Ligota Polska Foto: Zbigniew Leszczyna 

41

Ligota Polska 

Ligota Polska – duża wieś (ok. 670 

mieszk.), położona na wys. ok. 180 m 

n.p.m., ok. 12 km na północny wschód od 

Oleśnicy. Pierwsza wiadomość źródłowa 

o wsi pochodzi z 1647 r. Układ wsi jest ulicowy, 

usytuowany wzdłuż lokalnej drogi. 

Zabudowa, dość dobrze zachowana pochodzi 

w końca XIX i pocz. XX w. W północnej 

części wsi znajduje się zespół pałacowy. 

W jego centrum neobarokowy pałac 

z końca XIX w., przebudowany ok. 

1930 r. (w dobrym stanie technicznym, 

użytkowany, budynek nr 60) oraz 

od północy park w układzie swobodnym 

z przełomu XIX/XX w łączący się 

z kompleksem leśnym. Park wpisany jest 

do rejestru zabytków. Zachowała się też 

(ze wszystkimi urządzeniami) gorzelnia z 

1870. W południowej części wsi znajdują 

Ligota Polska – large villager (c. 670 

inhabitants) located at about 180m AMSL, 

about 12 km northeast of Oleśnica. The first 

mention in sources dates back to the year 

1647. The village is characterized by street 

arrangement, situated along the local road. 

The development, quite well preserved, 

originates from the end of the 19 th century 

and the beginning of the 20 th century. In the 

northern part of the village there is a palace 

complex with a Neo-Baroque palace from 

the end of the 19th century in the centre of 

the complex. The palace was reconstructed 

in 1930 (it is in a good technical condition, it 

nowadays is a utilized, residential building 

No. 60), and from the north it is surrounded 

by a park with casual layout, from the turn 

of the 19 th and the 20 th century, connected 

with forest complex. The park is entered in 

the register of monuments. What was also 

preserved is the distillery (with all the devices) 

from the year 1870. In the southern 

part of the village we shall find remnants of 

Ligota Mała Ligota Mała Foto: Tomasz Pryjma 

42

się pozostałości drugiej posiadłości, z której 

częściowo zachowały się nasadzenia 

drzew dawnego zagospodarowania parkowego, 

przy niemal nieistniejącym już 

zespole folwarcznym. Z tego założenia zachował 

się spichlerz z ok. 1800 r., przebudowany 

na budynek mieszkalny (nr 22). 

the second estate, with maintained planted 

trees of the former park development, with 

almost vanished grange complex. As far as 

this establishment is concerned, a granary 

from around the year 1800 is preserved, 

and it was transformed into a residential 

building (No. 22). 

Ligota Mała 

Ligota Mała – wieś (ok. 680 mieszk.), 

położona ok. 9 km na południe od Oleśnicy. 

Pierwsza wzmianka źródłowa o wsi pochodzi 

z 1423 r., a dotyczy istniejącego już w tym czasie 

folwarku. Układ wsi jest ulicowy, zabudowa 

zwarta, zlokalizowana po obu stronach drogi. 

Budynki w większości murowane, pochodzące 

z końca XIX i pocz. XX w. W centrum miejscowości 

znajduje się murowany kościół parafialny 

pochodzący z 1577 r., zbudowany na miejscu 

poprzedniego, rozebranego w roku 1559. 

Ligota Mała – village (c. 680 inhabitants), 

about 9 km south of Oleśnica. 

The first mention in sources dates back 

to the year 1423, and is related with the 

grange, which has already existed at 

that time. The village is characterized 

by tight, street arrangement, located on 

both sides of the road. Most of buildings 

are made of brick, and they were constructed 

at the end of the 19 th century 

and the beginning of the 20 th century. In 

the centre of the village there is a brick 

parish church from the year 1557, erected 

in the place of the former sanctuary, 

demolished in the year 1559. The church 

43

W bezpośrednim sąsiedztwie kościoła siedemnastowieczna 

drewniana, oszalowana deskami 

wieża, zbudowana na planie kwadratu, w górnej 

części zwężająca się (na planie ośmioboku), 

którą wieńczy stożkowy hełm. 

is directly adjoined by the 17 th century 

wooden tower, covered with wooden panels, 

constructed on square-plan, narrowed 

in its upper part (on octagon plan), 

crowned with conical helmet. 

Ligota Wielka 

Ligota Wielka – wieś (ok. 390 mieszk.), 


Najstarsza wiadomość o wsi pochodzi z 1342 r. 

Zabudowa wsi w układzie ulicowym pochodzi 

głównie z końca XIX i pocz. XX w. Budynki po 

1945 r. zostały przebudowane i w znacznym 

stopniu zatraciły wartości historyczne budownictwa. 

Zespół folwarczny znajduje się w południowo 

zachodniej części wsi. Jego zabudowa 

pochodzi z pocz. XX w. Znajdujący się tu kościół 

filialny p.w. Maksymiliana Marii Kolbego zbudowany 

został w latach 80. XX w. 

Ligota Wielka – village (c. 390 

inhabitants) located about 5 km south 

of Oleśnica. The oldest news about the 

village dates back to the year 1342. Village 

street arrangement was established 

mainly at the end of the 19 th century and 

the beginning of the 20 th century. After 

the year 1945 buildings have been reconstructed 

and have significantly lost 

historic values of their construction. 

Grange complex is located in southwest 

part of the village. Its development dates 

back to the beginning of the 20 th 

century. Maximilian Kolbe filial church 

located in this village was erected in the 

80s of the 20 th century. 

Nieciszów 

Nieciszów – wieś (ok. 470 mieszk.), położona 

ok. 5 km na południowy zachód od Oleśnicy. 

W źródłach po raz pierwszy wymieniany jest 

w 1288 r. Zabudowa pochodzi z końca XIX i pocz. 

XX w. i zlokalizowana jest po obu stronach drogi. Zespół 

pałacowy z folwarkiem i zagospodarowaniem 

parkowym położony jest pośrodku miejscowości. 

Powstał ok. poł. XIX w. Pałac i budynki folwarczne 

były przebudowane ok. 1915 r. Pałac (obecnie 

budynek mieszkalny nr 14) wymaga kapitalnego 

remontu, zabudowania folwarczne częściowo 

zniszczone. Znajdujący się tu kościół p.w. Miłosierdzia 

Bożego, zbudowany został w latach 80. XX w. 

Nieciszów – village (c. 470 inhabitants) 

located about 5 km southeast of Oleśnica. 

Nieciszów was mentioned in historic sources 

for the first time in 1288. The development 

dates back to the end of the 19 th century and 

the beginning of the 20 th century and is located 

on both sides of the road. The palace 

complex with grange and park development 

is located in the middle of the locality. It was 

erected about half of the 19 th century. The 

palace and farm buildings were reconstructed 

about the year 1915. The palace (nowadays 

a residential building No. 14) currently 

requires a general overhaul, and farm developments 

are partially damaged. Divine Mercy 

church located in the village was erected 

during the 1980s. 

44

Nowa Ligota 

Nowa Ligota – mała wieś (ok. 80 mieszk.), 


Pierwsza wzmianka źródłowa o osadzie pochodzi 

z 1418 r. Nowa Ligota to niewielka, przyleśna 

wieś ulicowa z kilkunastoma małymi gospodarstwami. 

Zabudowa pochodząca z przeł. XIX/ 

XX w. usytuowana jest po obu stronach drogi. 

Większość budynków zwrócona jest szczytami 

w stronę drogi. Znajduje się tu nieduża, murowana 

kapliczka przydrożna z końca XIX w. 

Nowa Ligota – small village (c. 80 

inhabitants) located about 12km south 

of Oleśnica. The first mention in sources 

dates back to the year 1418. Nowa Ligota 

is a little village, located close to 

the woods, with street arrangement and 

a dozen or so small households. The development 

originating from the turn of 

the 19 th and the 20 th century is located 

on both sides of the road. Most buildings 

have their peaks facing the road. In the 

village there also is a small brick roadside 

shrine dating back to the end of the 

19 th century. 

Nowoszyce 

Nowoszyce – wieś (ok. 310 mieszk.), 

położona ok. 8 km na południowy wschód od 

Oleśnicy. Pierwsza wzmianka źródłowa o miejscowości 

pochodzi z 1616 r. Głównym komponentem 

zabudowy wsi jest zespół pałacowy 

Nowoszyce – village (c. 310 inhabitants) 

located about 8 km southeast of Oleśnica. 

The first mention in sources dates 

back to the year 1616. The palace complex 

with park and grange constitutes the main 

component of the village development, 

situated in the southwest extremity of the 

habitat. It is located along the route from 

Oleśnica to Wyszogród. The palace – a villa 

Park w Nowoszycach The park in Nowoszyce Foto: Justyna Rychlik 

45

erected at the turn of the 19 th and the 20 th 

century, reconstructed about 1912, from 

the east it is adjoined by a small unrestricted 

park land (dating back to the end of 

the 19 th century), entered in the register of 

natural mon 

u m e n t s . 

Plants in 

the park 

are characterized 

by 

a various 

set of tree 

z parkiem i folwarkiem, zajmujący południowo 

zachodni kraniec siedliska. Usytuowany 

jest przy drodze z Oleśnicy do Wyszogrodu. 

Pałac – willa z przeł. XIX/XX w., przebudowany 

ok. 1912 r., sąsiaduje ze znajdującym się 

od wschodu 

niewielkim, 

w p i s a n y m 

do rejestru 

z a b y t k ó w 

parkiem (pochodzącym 

z 

końca XIX w.) 

typu swobodnego. 

Nasadzenia 

parku 

charakteryzuje 

urozmaicony 

Boguszyce – pająk A spider in Boguszyce Foto: Przemysław Woleńszczak 

zestaw 

types. On 

the north 

of the palace, 

on the 

o p p o s i t e 

side of the 

gatunków drzew. Na północ od pałacu, po road there is a grange with extensive yard, 

przeciwnej stronie drogi położony jest folwark 

z rozległym dziedzińcem, z którym od colony of 3 residential annexes (dating 

which from the west is connected with a 

zachodu łączy się kolonia 3 oficyn mieszkalnych 

(pochodzących z lat 20. XX w.), prze- 

were primarily anticipated for grange em- 

back to 20s of the 20 th century), which 

znaczonych pierwotnie dla pracowników ployees. The village development covers 

folwarku. Na zabudowę wiejską składa się several farms from the turn of the 19 th and 

kilka zagród z przeł. XIX/XX w., usytuowanych 

po obu stronach drogi. 

the 20th century, sited on both sides of the 

road. 

Osada Leśna 

Osada Leśna – mała wieś (ok. 70 mieszk.), 

położona ok. 15 km na wschód od Oleśnicy. Ok. 

roku 1740 wymieniana była jako osada z folwarkiem. 

Układ wsi jest ulicowy. Obecnie jest to 

mała, położona przy kompleksie leśnym wieś 

z zabudową zagrodniczą, pochodzącą głównie 

z przeł. XIX / XX w. Folwark nie zachował się. 

Osada Leśna – small village (c. 70 

inhabitants), located about 15 km east 

of Oleśnica. Around the year 1740 it was 

mentioned as a settlement with a grange. 

The village has a street arrangement. 

Currently this is a small village, located 

close to forest complex with farm-like 

development, dating back mainly to the 

turn of the 19 th and the 20 th century. The 

grange did not survive the passage of 

time. 

46

Przegląd Zwyczajów i Obrzędów Wiosennych i Wielkanocnych „Kogutek” Boguszyce Osiedle 

The „Kogutek” (Rooster) spring time customs and ceremonies show in Boguszyce estate 

Osiedle Boguszyce 

Osiedle Boguszyce – duże osiedle (ok. 

880 mieszk.), położone ok. 3 km na północ 

od Oleśnicy. Obecny teren Osiedla Boguszyce 

zagospodarowany był niegdyś zespołem 

młyńskim. Urządzenia młyna poruszane 

były wodami Potoku Boguszyckiego, przepływającego 

w pobliżu zespołu pałacowego. 

Historyczną część Osiedla Boguszyce stanowi 

wyłącznie zespół pałacowy z folwarkiem 

i parkiem, wpisany do rejestru zabytków. Do 

1945 r. był jedynym elementem układu przestrzennego 

miejscowości. Po 1945 r., zwłaszcza 

w latach 70. znajdował się tu dynamicznie 

rozbudowany PGR. Pałac adaptowano do 

użytku mieszkalnego. Gdy nie nadawał się 

już do użytku, opustoszał. Obecnie niszczeje 

pomimo prowizorycznych zabezpieczeń. 

Część budynków folwarcznych usunięto, 

pozostałe poddano znaczącej modernizacji. 

Boguszyce Estate – large housing 

estate (c. 880 inhabitants), located about 

3 km north of Oleśnica. The current 

area of Boguszyce Estate was once developed 

with lumber mill complex. Water 

from Boguszycki Stream, flowing close 

to the palace complex, moved the machines 

within the mill. Historic part of 

Boguszyce Estate includes solely the palace 

complex with grange and park, entered 

in the register of monuments. Until 

1945 it stood as the only element within 

the spatial development of the village. 

After the year 1945, especially during 

the 70s the village had a dynamically 

developing State Agricultural Farm. The 

palace was adapted for residential purposes. 

When it was no longer possible 

to use it, it was abandoned. Today it is 

wearing down, despite provisional protection. 

Certain part of grange facilities 

was removed, while other underwent 

considerable modernization. 

47

Ostrowina 

Ostrowina – wieś (ok. 460 mieszk.), 

położona ok. 15 km na północny wschód od 

Oleśnicy. Ostrowina wspomniana w źródłach 

po raz pierwszy w 1471 r., była w tym czasie 

wsią książęcą. Układ miejscowości zdominowany 

jest przestrzennie przez zajmujący jej 

centrum zespół z pałacem, dawnym spichlerzem 

i parkiem. Zabudowa wsi, o znacznym 

rozproszeniu, pochodzi głównie z przeł. XIX/ 

XX w. Po 1945 r. została znacznie przekształcona. 

Kaplica zamkowa pełni dziś rolę kościoła 

filialnego p.w. Matki Boskiej Różańcowej. 

Ostrowina – village (c. 460 inhabitants), 

located about 15 km northeast of 

Oleśnica. Ostrowina was mentioned in 

sources for the first time in 1471, and at 

that time it was a ducal village. The palace 

complex, with former granary and 

park, situated in the centre of the village 

dominates the its spatial layout. The 

village development, signified by considerable 

dispersion, dates back mainly to 

the turn of the 19 th and the 20 th century. 

After the year 1945 it was significantly 

transformed. Today the palace chapel 

plays a role of Our Lady of a Rosary filial 

church. 

Pałac w Ostrowinie The palace in Ostrowina Foto: Tomasz Pryjma 

48

Piszkawski zielnik Piszkawa-style herbal bouqet 

Piszkawa 

Piszkawa – obecnie to niewielka wieś (ok. 

210 mieszk.), położona ok. 9 km na południowy 

zachód od Oleśnicy. W tej niewielkiej wsi zabudowa 

jest rozproszona. Składa się z drobnych 

gospodarstw, pochodzących z przeł. XIX/XX w., 

obecnie w dużym stopniu przekształcona. Zabudowania 

dziewiętnastowiecznego folwarku 

pańskiego, usytuowane na północnym krańcu 

wsi, zostały po 1945 r. częściowo rozebrane, pozostałe 

natomiast po 1990 r. gruntownie przebudowane. 

W Piszkawie znajduje się ośrodek 

jazdy konnej „Ranczo”, w którym można również 

skorzystać z przejażdżki bryczką oraz mile 

spędzić czas przy ognisku. 

Piszkawa – currently this is a small 

village (c. 210 inhabitants) located about 

9 km southwest of Oleśnica. This minor 

village is characterized by dispersed 

arrangement. It contains tiny farms, 

erected at the turn of the end of the 19th 

and the beginning of the 20th century, 

nowadays transformed to a large extent. 

19th century buildings of lordly grange, 

situated at the north end of the village, 

were partially demolished after the 

year 1945, whereas the remaining ones 

were thoroughly renovated after 1990. 

“Ranch” horse riding centre has its seat 

in Piszkawa, providing the possibility to 

rife a light carriage and have a nice time 

by the campfire. 

49

Wieniec dożynkowy The Harvest Festival wreath 

Poniatowice 

Poniatowice – duża wieś (ok. 820 

mieszk.), położona u źródeł Świerzyny, ok. 

180 m n.p.m., pomiędzy drogą nr 8 Wrocław 

– Warszawa a linią kolejową Oleśnica 

– Kępno. Poniatowice są jedną z najstarszych 

wsi w okolicy Oleśnicy. Były wymienione 

w źródłach po raz pierwszy w 1246 r.. 

Zabudowa centrum wsi jest dość zwarta, 

w układzie ulicowym, usytuowana wzdłuż 

lokalnej drogi. Jej północny kraniec zajmuje 

bryła kościoła z wieżą. Relikty zespołu 

pałacowego (park ze stawem i nasadzeniami 

drzew rodzimych i aklimatyzowanych, 

z których najstarsze, dęby szypułkowe liczące 

ok. 160 lat oraz spichlerz z 2 poł. XIX w., 

obecnie dom mieszkalny nr 60, zostały 

Poniatowice – large village (c. 820 inhabitants) 

located by the spring of Świerzyna 

River, about 180m AMSL, between the route 

No. 8 Wrocław-Warsaw and the railway line 

Oleśnica – Kępno. Poniatowice are the one of 

the oldest villages near Oleśnica. They were 

mentioned in historic sources for the first time 

in 1246. The development of the village centre 

is quite dense, of street arrangement, situated 

along the local road. On its northern 

outskirt there is a construction of the church 

with a tower. Remnants of the palace complex 

(park with a pond and native as well as acclimatized 

trees, the oldest of which are 160- 

-years old pedunculate oaks, next to granary 

from the 2nd half of the 19 th century, which 

currently is a residential building No. 60, entered 

in the register of monuments) constituting 

a strong accent within the landscape of 

the village, are located in the middle of the 

50

wpisane do rejestru zabytków), stanowiące 

mocny akcent krajobrazu wsi, usytuowane 

są pośrodku miejscowości. Pałac, pierwotnie 

położony centralnie w zespole, rozebrany 

został po 1945 r. Na południe od zespołu 

pałacowego zachowały się relikty folwarku 

z ruiną dworu. Zabudowa wsi pochodzi 

z okresu od ok. 1880 do ok. 1930 r., współcześnie 

częściowo zmodernizowana i przekształcona. 

Znajdujący się we wsi kościół parafialny 

NMP Królowej Polski objęty jest ochroną 

konserwatorską. Pierwsza wzmianka o murowanym 

kościele pochodzi w 1318 r. Kościół 

przykryty jest drewnianymi stropami. Wśród 

wyposażenia na uwagę zasługuje barokowy 

drewniany polichromowany ołtarz główny 

z 1671 r., barokowa ambona z 1680 r., ołtarze 

boczne oraz piękny cynowy świecznik z 1 poł. 

XIX w. Znajdująca się obok kościoła murowana 

kaplica pochodzi z ok. 1840 r. Ogrodzenie 

kościoła, murowane i metalowe pochodzi 

z pocz. XIX w. Po zniszczeniach odbudowane 

zostało w 1958 r. 

locality. The palace, originally located within 

the middle of the complex, was demolished 

after 1945. On the south of the palace complex, 

there are preserved remnants of the 

grange with ruins of the court. The village 

development was established between about 

1880 and 1930, during modern times it was 

partially modernized and transformed. The 

Blessed Virgin Mary Queen of Poland church, 

which is situated in the village, is covered 

with preservation maintenance. The first mention 

of the brick church was written in 1318. 

The church is covered with wooden ceiling. As 

far as furnishings are considered, the Baroque 

wooden main altar polychromed in 1671, Baroque 

pulpit from 1680, side altars and beautiful 

tin candlestick from the 1st half of the 19 th 

century are certainly worth mentioning. The 

brick chapel close to the church dates back to 

around 1840. Fence surrounding the church, 

made of brick and metal originates from the 

beginning of the 19 th century. After being damaged, 

it was reconstructed in 1958. 

Smardzów 

Smardzów – wieś (ok. 450 mieszk.), położona 

na wys. ok. 150 m n.p.m., ok. 3 km na 

zachód od Oleśnicy, przy drodze nr 8. Pierwsza 

wzmianka źródłowa o wsi pochodzi z 1288 r. 

Układ wsi jest ulicowy. Zabudowa pochodzi 

z końca XIX i 1 poł. XX w. i usytuowana jest po 

obu stronach drogi nr 8. Po jej południowej 

stronie granicę zabudowy wyznacza płynący 

wzdłuż tej trasy przykryty kanał. W tej części 

wsi rozlokowane są pozostałości dawnych, 

kmiecych gospodarstw zamożniejszej części 

dawnej społeczności wiejskiej. W posesjach 

Smardzów – village (c. 450 inhabitants) 

located at about 150m AMSL, about 

3 km west of Oleśnica, by the route No. 8. 

The first mention in sources dates back to 

the year 1288. the village has street arrangement. 

The development originates 

from the end of the 19 th century and the 

1st half of the 20 th century, and is located 

on both sides of route No. 8. The southern 

border of its development is determined 

by covered canal flowing along this road. 

Within this part of the village there are 

remnants of the previous peasant household 

of the wealthy part of former village 

community. Within estates No. 19 to No. 

24 contains remnants of the formed ducal 

51

Smolna – duża wieś (ok. 760 mieszk.), 

położona nad rzeką Smolna, na wys. ok. 

140-145 m n.p.m., ok. 7 km na południowy 

wschód od Oleśnicy, w kierunku Bierutowa. 

Pierwsza wzmianka źródłowa o miejscowości 

pod nazwą Smolna pochodzi z 1266 r. 

Układ wsi jest ulicowy. Historyczna zabudowa 

mieszkalno-gospodarcza wsi pochodzi 

z końca XIX i pocz. XX w. W północnej częod 

nr 19 do 24 usytuowane są relikty dawnego 

folwarku książęcego (z przeł. XIX/XX w.) 

z kolonią oficyn zbudowanych dla pracowników 

folwarku. Znajdujący się na wschodnim 

krańcu wsi kościół filialny p.w. Matki Boskiej 

Królowej Polski zbudowany został w 1983 r. 

grange (from the turn of the 19 th and 20 th 

century) with colony of annexes erected 

for employees of the grange. Our Lady 

Queen of Poland filial church situated 

at the eastern outskirt of the village was 

erected in 1983. 

Smolna 

Smolna – large village (c. 760 inhabitants) 

located by Smolna River, at about 

140-145m AMSL, about 7 km southeast of 

Oleśnica, in direction towards Bierutów. The 

first mention in sources dates back to the 

year 1266, and it was mentioned under the 

name Smolna. The village layout is based on 

street arrangement. Historic residential-farm 

development of the village dates back to the 

end of the 19 th century and the beginning of 

the 20 th century. In the northern part of the 

village there is a court complex from the year 

1917 (currently residential building No. 10) 

Kościół filialny Podwyższenia Krzyża Świętego w Smolnej 

The Exaltation of the Holy Cross Succursale in Smolna Foto: Tomasz Pryjma 

52

Festiwal ziemniaka w Smolnej The Potato Feast in Smolna 

ści wsi znajduje się zespół dworu z 1917 r. 

(obecnie budynek mieszkalny nr 10) z reliktami 

folwarku z pocz. XX w., zbudowany 

w miejscu dziewiętnastowiecznego folwarku 

pańskiego. Na południe od zabudowy wsi, 

przy drodze do Nowej Ligoty, zachowały się 

relikty dziewiętnastowiecznego folwarku, 

gruntownie przebudowanego w l. 1910- 

-1920, z zagospodarowaniem parkowym. 

Znajdujący się tu kościół filialny Podwyższenia 

Krzyża Świętego (wpisany do rejestru 

zabytków) zbudowany został jako neogotycki 

w l. 1853-1854. Na zewnątrz świątyni 

znajdują się płyty nagrobne. Najstarszą 

z nich jest płyta rycerza Wojciecha ze Smolnej 

(zm. 1290 r.). Na ścianie zachodniej (po 

lewej stronie wejścia głównego) barokowe 

epitafium (z ok. 1700 r.) byłego zarządcy 

dóbr książęcych. Cmentarz przykościelny założony 

został i ogrodzony murem w XVI w. 

Ceglane, neogotyckie bramy pochodzą z ok. 

poł. XIX w. 

with remnants of the grange dating back to 

the beginning of the 20 th century, erected in 

the place of 19 th century lordly grange. On 

south of the village development, by the route 

to Nowa Ligota, we can see preserved 

remnants of 19 th century grange, thoroughly 

reconstructed between 1910 and 1920, with 

adjoining park development. Exaltation of 

the Holy Cross filial church (entered in the register 

of monuments), located in the village, 

was erected as Neo-Gothic church between 

the years 1853-1854. Outside the chapel there 

are numerous tomb stones. The oldest of 

these tomb stones is the tomb plate of the 

knight Wojciech from Smolna (died in 1290). 

On the western wall (to the left from the main 

entrance) there is a Baroque epitaph (from 

around the year 1700) of the former administrator 

managing ducal properties. Church 

cemetery was set and fenced with wall in 

the 16 th century. Brick Neo-Gothic gates date 

back to around half of the 19th century. 

53

Sokołowice 

Sokołowice – duża wieś (ok. 800 

mieszk.), położona nad rzeką Oleśnica, ok. 

7 km na północny wschód od Oleśnicy. Wieś 

wymieniona została po raz pierwszy w 1288 r. 

Poza terenem zabudowy wsi były dwie kolonie: 

Gęsia Górka i Katiusza. 

Układ zwartej 

części wsi jest ulicowy, 

nie zmienił się od XVIII 

w. Zabudowa pochodzi 

z przeł. XIX/XX w. 

i rozlokowana jest po 

outside the premises of the development. The 

dense part of the village is base on street arrangement, 

which has not changed since the 

18 th century. The development dates back to the 

turn of the 19 th and the 

20 th century and is located 

on both sides of 

the village road, with 

most houses made of 

brick, usually situated 

with their peaks facing 

obu stronach drogi 

the route. What 

wiejskiej, z domami w 

większości ceglanymi, 

usytuowanymi najczęściej 

szczytami do drogi. 

Na uwagę w Sokołowicach 

zasługuje skromny 

pałacyk z ok. 1905 

r. (obecnie Biblioteka 

is worth emphasizing 

as far as Sokołowice 

are concerned, is the 

modest small palace 

from around the year 

1905 (currently a public 

library), building 

No. 24 (today a school), 

Publiczna), budynek 

former, brick wa- 

nr 24 (obecnie szkoła), 

dawny, murowany 

termill from around 

1886 with preserved 

młyn wodny z ok. 1886 

Sokołowice Sokołowice 

concrete channels 

r. z zachowanymi betonowymi 

korytami (nr 38, obecnie warsztat blacharski), 

murowana kaplica z ok. 1940 r. oraz 

rzadki obiekt na Dolnym Śląsku – drewniana 

dzwonnica alarmowa z 2 poł. XIX w. ulokowana 

w środku wsi. Ma kształt dwukondygnacyjnej 

wieżyczki na planie kwadratu. Oszalowana jest 

deskami, nakrywa ją blaszany (od ok. 1990 r.) 

czterospadowy dach. Dzwonnice takie służyły 

przede wszystkim alarmowaniu i zwoływaniu 

ludzi w razie pożaru, a także w celu odczyty- 

(No. 38, nowadays 

tinsmith’s workshop), brick chapel from around 

the year 1940, as well as quite an object, which 

is quite rare in Lower Silesia, namely a wooden 

alarm tower bell from the 2nd half of the 19 th 

century, situated in the middle of the village. It 

has a shape of two-storey little tower on square 

plan. It is surrounded with wooden planes, and 

covered with tin (up until around 1990) hip roof. 

Such belfries were mainly used to alarm and 

call people in case of fire, as well as in order to 

54 

Sokołowice – large village (c. 800 inhabitants) 

located by Oleśnica River, about 

7 km north-east of Oleśnica. The village was 

mentioned for the first time in 1288. Two colonies 

- Gęsia Górka and Katiusza were situated

wania urzędowych obwieszczeń. Na północ od 

wsi znajduje się obwałowany staw (ok. 3 ha) 

z wyspą, o brzegach porośniętych tatarakiem, 

trzciną i sitowiem. Staw stanowi miejsce gniazdowania 

łabędzi. 

read official notices. On northern outskirts of the 

village there is an embanked pond (about 3 ha) 

with an island with sides covered with sweet 

flags, cane and bulrush. This pond is a nesting 

area for swans. 

Spalice 

Spalice – wieś (ok. 580 mieszk.), położona 

ok. 150 m n.p.m., bezpośrednio przy granicy administracyjnej 

Oleśnicy. Część wsi Spalice w latach 

siedemdziesiątych XX w. włączono w obręb miasta 

Oleśnica i po wyburzeniu zabudowy wiejskiej 

wzniesiono osiedle bloków mieszkalnych. Dzisiejsze 

Spalice to część dawnej wsi, usytuowane są 

między drogą nr 8, a lokalną drogą prowadzącą 

do Boguszyc. Wieś wymieniana była w źródłach 

po raz pierwszy w 1288 r. Stara zabudowa wsi 

pochodzi z przeł. XIX/XX w. Po 1945 r. uległa ona 

znacznym przekształceniom i modernizacji. 

Spalice – village (c. 580 inhabitants) 

located at about 150m AMSL, directly by the 

administrative border of Oleśnica. During the 

70s of the 20 th century a certain part of Spalice 

village was incorporated into Oleśnica city 

and after pulling down the village development 

a residential estate was erected. Modern 

Spalice constitute a part of the former village, 

and the village is situated between route No. 8 

and the local road leading to Boguszyce. The 

village was mentioned in historic sources for 

the first time in the year 1288. The old village 

development dates back to the turn of the 

19 th and the 20 th century. After the year 1945 

it underwent considerable transformation and 

modernisation. 

Poranek w Spalicach The Morning in Spalice Foto: Z. Podurgiel 

55

Boguszyce – biedronka Boguszyce – a ladybird Foto: Przemysław Woleńszczak 

Świerzna 

Świerzna – wieś (ok. 230 mieszk.), położona 

jest ok. 5 km na południowy wschód 

od Oleśnicy. Usytuowana jest między drogą 

i linią kolejową Oleśnica – Kluczbork. Pierwsza 

źródłowa wzmianka o wsi pochodzi 

z 1288 r. We wsi zachował się trójskrzydłowy 

pałac (obecnie budynek mieszkalny 

nr 101; częściowo zamieszkały, częściowo 

bardzo zniszczony), relikty ogrodu ozdobnego 

i parku (wpisany do rejestru zabytków) 

oraz w dużym stopniu zniszczony folwark 

z przeł. XIX/XX w. Budowę pałacu rozpoczęto 

ok. 1800 r. Skrzydło neogotyckie dobudowano 

ok. poł. XIX w., a neorenesansowe 

ok. 1870 r. Zabudowa wsi, we współcześnie 

przekształconych układach przestrzennych 

pochodzi z przeł. XIX/XX w. Zachowała się 

murowana stodoła (nr 11) z 1884 r. 

Świerzna – village (c. 230 inhabitants) 

located about 5 km south-east of Oleśnica. 

It is located between the route and railway 

line Oleśnica – Kluczbork. The first mention 

in sources dates back to the year 1288. There 

is a three-wing palace preserved in the village 

(currently a residential building No. 101; 

partially lodged, and partially extremely damaged), 

remnants of the decorative garden 

and park (entered in the register of monuments), 

as well as considerably damaged 

grange from the turn of the 19 th and the 20 th 

century. The construction of the palace was 

initiated around the year 1800. The Neo-Gothic 

wing was built around the middle of the 

19 th century, and the Neo-Renaissance wing 

around the year 1870. The village development, 

within the premises of modernized 

spatial arrangements, dates back to the turn 

of the 19 th and the 20 th century. Brick barn 

(No. 11) from the year 1884 was also preserved. 

56

Wszechświęte 

Wszechświęte – wieś (ok. 240 

mieszk.), położona jest u źródeł Świerznej, 

na wys. ok. 155 m n.p.m., ok. 8 

km na wschód od Oleśnicy. Pierwsza 

street arrangement. The development, 

dating back to the 2nd half of the 19 th 

wzmianka źródłowa o miejscowości century and the beginning of the 20 th 

pochodzi z 1317 

r. Układ wsi jest 

ulicowy. Zabudowa, 

pochodząca z 

2 poł. XIX i pocz. 

XX w., usytuowana 

jest po obu 

stronach lokalnej 

drogi. W centrum 

wsi znajduje się 

century, is situated 

on both sides of the 

local road. In the 

centre of the village 

there is a Baroque 

(from the turn of the 

19 th and the 20 th century) 

filial church of 

Our Lady of Częstochowa, 

which was 

barokowy (z przeł. 

established as an 

XVII/XVIII w.) kościół 

filialny Matki 

outcome of thorough 

reconstruction of the 

Boskiej Częstochowskiej, 

former church. The 

który 

tower was added to 

powstał w wyniku 

gruntownej przebudowy 

the church in 1748. 

The cemetery surro- 

poprzedunding 

the church 

Kościół pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny 

niego kościoła. Częstochowskiej we Wszechświętym The Częstochowa was established in 

Wieżę dobudowano 

w 1748 r. 

the cemetery, close 

Holiest Virgin Mary’s Church in Wszechświęte 

the 18 th century. On 


Cmentarz otaczający kościół został założony 

w XVIII w. Na cmentarzu, przy 

południowo zachodnim narożniku znajduje 

się mały nagrobek z tablicą o treści: 

„Prochy żołnierzy polskich zamordowanych 

w Katyniu 1939-1940.” Przy 

ogrodzeniu cmentarnym, od północnej 

strony kościoła grób zasłużonej nauczycielki 

Jadwigi Grażewiczowej. Na południowo 

wschodnim krańcu wsi znajduje 

to the south west corner, there is a small 

gravestone with a plate and the following 

inscription: “Ashes of Polish soldiers murdered 

in Katyń in 1939 and 1940.” Close 

to the cemetery fence, from the northern 

side of the church there is a grave of honoured 

teacher – Jadwiga Grażewiczowa. 

The palace located at the southeast end 

of the village was constructed around the 

year 1869, and it was reconstructed at 

57 

Wszechświęte – village (c. 240 inhabitants) 

located by the spring of Świerzna 

River, at about 155m AMSL, about 8 

km east of Oleśnica. The first mention in 

sources dates back to the year 1317. The 

layout of the village is characterized by

Wyszogród, kopry w słońcu Dills in sunshine in Wyszogród 

Foto: Zbigniew Jakubowski 

Wyszogród – Panorama The panorama of Wyszogród Foto: Tomasz Pryjma 

58

się pałac z ok. 1869 r., przebudowany 

na przełomie XIX/XX w., z parkiem i folwarkiem 

z 2 poł. XIX w. Przy zespole pałacowym 

cmentarz wiejski założony ok. 

poł. XIX w. 

the turn of the 19th and the 20 th century, 

has a park and grange from the 2nd half 

of the 19th century. The village cemetery 

established around the middle of the 19 th 

century adjoins the palace complex. 

Wyszogród 

Wyszogród – wieś (ok. 160 mieszk.), położona 

na wys. ok. 155 m n.p.m., ok. 9 km 

na wschód od Oleśnicy. Pierwsza wzmianka 

źródłowa o wsi pochodzi z 1380 r. Układ wsi 

jest ulicowy, z gospodarstwami rozmieszczonymi 

wzdłuż drogi wiejskiej. Neobarokowy 

pałac, relikty folwarku oraz park ze stawem 

i pojedynczymi drzewami o charakterze pomnikowym, 

zajmuje południowy kraniec wsi. 

Historyczna zabudowa wsi w większości uległa 

przekształceniom po 1945 r. 

Wyszogród – village (c. 160 inhabitants) 

located at about 155 m AMSL, 

about 9 km east of Oleśnica. The first 

mention in sources dates back to the 

year 1380. The village has a street type 

of arrangement, with households situated 

along the village road. Neo-Baroque 

palace, remnants of the grange, as 

well as park with pond and single trees 

of monumental character, are located in 

the southern outskirts of the village. The 

majority of historic development of the 

village underwent transformations after 

the year 1945. 

59

Zarzysko 

Zarzysko – wieś (ok. 140 mieszk.), położona 

na wys. ok. 155 m n.p.m., ok. 10 km na 

wschód od Oleśnicy. Pierwsza wzmianka źródłowa 

o miejscowości pochodzi z 1380 r. Ta niewielka 

miejscowość funkcjonuje przy zespole 

dworskim, stanowiącym centrum wsi. Układ 

miejscowości jest ulicowy z zabudową po obu 

stronach lokalnej drogi. Zabudowa pochodzi z 

końca XIX w., po 1945 r. została znacząco przekształcona. 

Z zespołu dworskiego zachował 

się dwór (w złym stanie technicznym, obecnie 

zamieszkały, własność prywatna) z przełomu 

XVIII/XIX w., który był przebudowany w 1979 r., 

relikty ogrodu, park w układzie swobodnym 

(wpisany do rejestru zabytków) 

z drzewami rodzimymi i aklimatyzowanymi 

(pojedyncze okazy mają po ok. 170 lat) oraz 

staw z wyspą. 

Zarzysko – village (c. 140 inhabitants) 

located at about 155m AMSL, about 

10 km east of Oleśnica. The first mention 

in sources dates back to the year 1380. 

This small locality functions close to the 

court complex, constituting the centre of 

the village. Layout of the locality is based 

on street arrangement, with development 

on both sides of the local road. The development 

dates back to the end of the 19 th 

century, and was considerably transformed 

after the year 1945. As far as court 

complex is concerned, the court is preserved 

(in bad technical condition, currently 

lodged, being a private ownership) from 

the turn of the 18 th and the 19 th century, 

which was reconstructed in 1979; as well 

as remnants of the garden, park with casual 

layout (entered in the register of monuments) 

with native and acclimatized trees 

(some trees are even 170 years old), next 

to a pond with an island. 

Dożynki gminne w Zarzysku The Commune Harvest Festival in Zarzysko Foto: Agnieszka Sanetra 

60

Droga na Zimnicę A road to Zimnica Foto: Tomasz Pryjma 

Zimnica 

Zimnica – niewielka wieś (ok. 180 

mieszk.) o charakterze osady przyleśnej, 


Od północy graniczy z kompleksem leśnym. 

Osada powstała późno. Pierwsza wzmianka 

źródłowa pochodzi z 1740 r. Układ wsi jest 

ulicowy. Zabudowa pochodzi z przeł. XIX/XX 

w. Zespół dworski z dworem (z ok. 1840 r., 

przebudowanym ok. 1920 r.) i folwarkiem 

(z przeł. XIX/XX w., przebudowanym ok. 

1920 r.) położony jest na zachód od wsi. We 

wsi znajduje się, bezpośrednio przy drodze, 

dziewiętnastowieczna kaplica. 

Zimnica – small village (c. 180 inhabitants), 

a close to forest settlement, 

located about 7 km south of Oleśnica. It 

borders with forest complex. The settlement 

was established quite late. The first 

mention in sources dates back to the year 

1740. The village is characterized by medieval 

street arrangement. The development 

originates from the turn of the 19 th 

and the 20 th century. The court complex 

with the court (from about 1840, reconstructed 

about 1920) and grange (from 

the turn of the 19 th and the 20 th century, 

reconstructed about 1920) is located west 

of the village. There is also a 19th century 

chapel in the village, located directly by 

the road. 

61

Trasy rowerowe 

Bicycle routes 

Na terenie gminy zostały poprowadzone 

i oznakowane 4 trasy rowerowe. 

Przebiegają one przez ponad 20 miejscowości, 

w których znajdują się mniej lub 

bardziej wartościowe zabytki (patrz: Gmina 

Oleśnica – zabytki). Wiodą przez tereny 

o bardzo małych przewyższeniach, prawie 

równinne. 

Wszystkie trasy powiązane są z Oleśnicą, 

rozpoczynają się i kończą w centrum miasta 

– w rynku, co wzbogaca i urozmaica 

ich wartość. Są to trasy o średnim stopniu 

trudności. 

There are 4 bicycle routes outlined 

and marked within the premises of the municipality. 

They pass through more than 20 

localities, with more or less valuable monuments 

(See: Oleśnica Municipality - monuments). 

They lead through areas characterised 

by small elevations, almost plain-like 

grounds. 

All routes are related with Oleśnica, as 

they begin and eng in the city centre – at the 

town square, which enriches and diversifies 

their value. These routes are characterised 

by a medium level of difficulty. 

Sokołowice Sokołowice 

62

Trasa pałacowa 

– oznakowana kolorem niebieskim, o długości 

ok. 38 km. Prowadzi z Oleśnicy przez 

Spalice, Boguszyce, Miodary, Brzezinkę, 

Sokołowice, Cieśle, Wyszogród, Nowoszyce, 

Świerzną do Oleśnicy. Trasa przebiega 

drogami lokalnymi, z wyjątkiem Oleśnicy 

i odcinka Nowowszyce – Oleśnica. 

Trasa parkowa 

– oznakowana kolorem czerwonym, o długości 


Spalice, Boguszyce, Sokołowice, Ostrowinę, 

Junoszyn, Ligotę Polską, Poniatowice, 

Stronię, Zarzysko, Wszechświęte, Wyszogród, 

Bogusławice do Oleśnicy. Z wyjątkiem 

Oleśnicy i odcinka między Sokołowicami 

a Ostrowiną, trasa przebiega drogami lokalnymi. 

Częściowo prowadzi przez lasy. 

Trasa ulicówek 

– oznakowana kolorem żółtym, o długości 


Spalice, Boguszyce, Dąbrowę, Jenkowice, 

Smardzów, Nieciszów, Bystre do Oleśnicy. 

Poza Oleśnicą trasa przebiega drogami lokalnymi. 

Trasa podworska 

– oznakowana kolorem czarnym, o długości 

ok. 31 km. Prowadzi z Oleśnicy przez Ligotę 

Wielką, Smolną, Zbytową, Ligotę Małą, 

Krzeczyn, Bystre do Oleśnicy. Trasa przebiega, 

poza Oleśnicą, drogami lokalnymi. Częściowo 

prowadzi przez lasy. 

Palace Route 

– marked in blue, about 38 km long. It 

leads from Oleśnica through Spalice, Boguszyce, 

Miodary, Brzezinka, Sokołowice, 

Cieśle, Wyszogród, Nowoszyce, Świerzna 

to Oleśnica. Except for Oleśnica and the distance 

between Nowoszyce and Oleśnica, 

the route passes through local routes. 

Park Route 

– marked in red, about 42 km long. It 


Sokołowice, Ostrowina, Junoszyn, 

Ligota Polska, Poniatowice, Stronia, Zarzysko, 

Wszechświęte, Wyszogród, Bogusławice 

to Oleśnica. Except for Oleśnica and the 

distance between Sokołowice and Ostrowina, 

the route passes through local routes. It 

partially leads through the woods. 

Ribbon Development Route 

– marked in yellow, about 30 km long. It 


Dąbrowa, Jenkowice, Smardzów, 

Nieciszów, Bystre to Oleśnica. Outside 

Oleśnica the route passes through local 

routes. 

Court Route 

– marked in black, about 31 km long. 

Leads from Oleśnia through Ligota Wielka, 

Smolna, Zbytowa, Ligota Mała, Krzeczyn, 

Bystre to Oleśnica. The route passes outside 

Oleśnica, through local roads. It partially leads 

through the woods. 

63

Mapa tras rowerowych 

Bike routes map 

64

Projekt pn. „Rozwój turystyki aktywnej poprzez wsparcie promocyjne Miasta i Gminy Oleśnica” 

współfinansowany przez Unię Europejską 

z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego 

w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013 

Gmina Olenica 

Miasto Olenica 

Opracowanie: 

www.plan.pl 

Puby Bary gastronomiczne Pizzerie Kawiarnie Restauracje 

BAZA NOCLEGOWA W GMINIE OLENICA 

1 Amber Ciele 47, 71 315 00 00 

2 Zajazd Na Polance Smardzów 1A, 71 399 10 70 

3 Gospodarstwo agroturystyczne Janowski&Dymiska 

Brzezinka 40, 71 314 88 58 

4 Relaks Orodek Wypoczynkowo-Turystyczny 

Boguszyce 92a, 71 314 20 81 

LOKALE GASTRONOMICZNE W GMINIE OLENICA 

1 Amber Ciele 47, tel. 71 315 00 00 

2 Karczma Ciele 50, tel. 600 924 343 

3 Zajazd Na Polance Smardz w 1A, tel. 71 399 10 70 

4 Gospodarstwo agroturystyczne Janowski&Dymiska Brzezinka 40 

5 Relaks Orodek Wypoczynkowo-Turystyczny Boguszyce 92a 

6 Bar E12 Ligota Polska 5, tel. 71 314 87 16 

7 Zajazd u Stefanii Dbrowa 9, tel. 71 314 85 14 

8 Rancho-Stach Bis Piszkawa 12, tel. 71 315 33 12 

9 Roen Bar Sokoowice 107, tel. 71 805 00 88 

10 Auto-Port Bar Spalice, Warszawska 16, tel. 71 399 38 89 

BAZA NOCLEGOWA W OLENICY 

1 Hotel Pera, ul. J. Sinapiusa 12, tel. 71 314 35 19 

2 Pokoje gocinne i apartamenty na Zamku Ksicym 

ul. Zamkowa 4, tel. 71 314 20 12 

3 Pensjonat Ewelina ul. Róana 11, tel. 71 314 26 90 (poza planem) 

4 Hotel i Restauracja Vis Vis ul. Przemysowa 3c, tel. 71 399 00 99 (poza pl.) 

LOKALE GASTRONOMICZNE W OLENICY 

1 Teatralna ul. J. Kochanowskiego 4, tel. 723 073 218 

2 Pera ul. J. Sinapiusa 12, tel. 71 314 35 19 

3 Stylowa pl. Zwycistwa 1, tel. 71 758 47 41 

4 La Bamba ul. Mynarska 7b, tel. 661 501 718 

5 Iwona ul. Lwowska 3, tel. 71 398 59 81 

6 Tewina ul. Ogrodowa 2b 

7 Amaretto Rynek 54, tel. 696 605 368 

8 Ambrozja Rynek 2/3, tel. 71 398 32 60 

9 Massimo ul. I. J. Paderewskiego 5c 

10 Pepe ul. J. Kochanowskiego 17, tel. 71 798 98 89 

11 American Pizza Express pl. Zwycistwa 1 

12 Mega Pizza ul. I. J. Paderewskiego 5o 

13 Dell Sole ul. Kocielna 10 

14 Da Grasso ul. M. Skodowskiej-Curie 8e – 8f, tel. 71 314 17 17 

15 De Sage ul. R. Traugutta 7 

16 Milano ul. Lwowska 2/3 

17 Pasta e Basta ul. I. J. Paderewskiego 5j, tel. 691 477 778 

18 U Cecota Rynek 47 

19 Borys Bar ul. Bolesawa Krzywoustego (poza planem) 

20 Krakus ul. 3 Maja 70 

21 Atol ul. Brzozowa 7 

22 Oregano ul. M. Skodowskiej-Curie 5i 

23 Smyk ul. Zamkowa 7 

24 Pieroek ul. I. Daszyskiego 5d, tel. 71 726 14 41 

25 Stara Chata ul. I. Daszyskiego 5e, tel. 71 723 00 11 

26 Doner Kebab Rynek 23 

27 U Marynarza ul. Wojska Polskiego 5 

28 Nguyen Gongtich, ul. Wikliniarska 2 (poza planem) 

29 Tost Bar ul. Rzemielnicza 8 

30 Reed ul. J. Kochanowskiego 56 

31 ubu Dubu ul. R. Traugutta 12, tel. 691 058 458 

32 Meteor ul. 3 Maja 18 

33 Coffee Nature ul. A. Mickiewicza 3 

34 Moonlight ul. Okrna 11 

35 Fama ul. Kaziemierza Wielkiego 9, tel. 888 082 591 

36 Kanada ul. M. Kopernika 2 (poza planem) 

37 Archiwum ul. Way Jagielloskie 20 

38 Karat pl. Zwycistwa 2 

39 Golden Music Club ul. Mynarska 6 

40 Music Club ul. M. Reja 9 

41 Awangarda Rynek-Ratusz (piwnica) tel. 501 213 662 

G A S T R O N O M I A I H O T E L E 

G A S T R O N O I I H O T E L E

Pobierz / Download (13,9 MB) - UrzÄ d Gminy OleÅnica

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

Pobierz / Download (13,9 MB) - UrzÄd Gminy OleÅnica