dutch mountains

154
155
Dat Mecanoo niettemin verloor – so be it. Wat bij Francine
het thema aan de slag. Twee maanden lang gonsde het in Rotterdam
Houben authentieke woede losmaakte was de manier waarop.
van plannen en publicaties, van discussies tussen architecten, inge-
De opdrachtgever had door een slimme juridische truc de hand
nieurs, verkeersdeskundigen, stedenbouwkundigen, landschapsont-
gelicht met de voorwaarden. Daardoor kon een bureau winnen
werpers èn studenten.
dat zich niet aan het budget had gehouden. Dat doet pijn.
Ze beschouwt het na zoveel jaar nog als haar grootste persoonlijke
*
prestatie. ‘Ik was gesloopt. Het was een geweldig festijn.’
Van erkenning is ze niet afhankelijk. Zegt ze. Ze is ook zo eerlijk om
op te merken: ‘Van succes kun je nooit genoeg hebben.’
Kan ze incasseren in die harde wereld van competities en bluf?
Aan haar carrière lag geen enkel plan ten grondslag. Dat vindt
Gedecideerd: ‘Ik houd altijd mijn doel voor ogen. Ik weet dat ik
ze tenminste zelf. Ze is begonnen uit idealisme, veel meer dan
onderweg naar dat doel tegenslag zal ondervinden. Dat hoort erbij.
uit ambitie. Niettemin, dat haar loopbaan een hoge vlucht heeft
genomen en dat ze nu heel veel buiten Nederland opereert, lijkt
haar bij nader inzien een logische ontwikkeling. Het zijn toch de
ambities. Ze wil projecten doen die wezenlijk iets veranderen
in de omgeving. Dat is in een klein land als Nederland maar in
beperkte mate mogelijk. Zo wordt bijna als vanzelf de wereld je
toneel.
Het heeft een tijd geduurd, ook omdat zo’n internationale carrière
bijzondere eisen stelt aan het thuisfront, het bureau. Dat
moet goed op orde zijn. Anders is zo’n stap al snel te risicovol.
Maar welke ambities zijn dat dan die ze in Nederland niet kwijt
kan? Na enig duwen en trekken komt er een voorbeeld. Ze had de
renovatie van het Rijksmuseum in Amsterdam wel voor haar rekening
willen nemen. ‘Ik zou het wel willen. Ik zou het ook kunnen.’
Maar ze wil niet mopperen. Ze wil slechts verklaren waarom ze
haar grenzen is gaan verleggen, letterlijk.
In 2003 organiseerde ze met een grote gedrevenheid de Eerste
Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam. Ze was toen al
honorary fellow van de Royal British Architects Association, ze gaf
al twintig jaar lezingen over de hele wereld, ze had haar plek in
het internationale systeem. En toch, het lijkt erop dat die biënnale
haar enorm vooruit heeft geholpen.
Het was een uitputtingsslag. Ze moest in anderhalf jaar een
‘Ik wil
gewaardeerd
worden om wat ik
kan, niet omdat
ik vrouw ben.
Het is toch geen
prestatie vrouw
te wezen?’
Wat blijft is mijn doel.’
‘Ik ben mijn hele leven gekomen waar ik wilde komen. Ik vergeet
nooit dat ik als student bijzondere huizen en architecten wilde zien.
Ik zorgde dat ik er netjes uit zag en belde aan. Ik kwam altijd binnen.’
*
Bestaat er zoiets als vrouwelijke architectuur?
‘Ik wil gewaardeerd worden om wat ik kan, niet omdat ik vrouw ben.
Het is toch geen prestatie vrouw te wezen?’
Het kan wel helpen.
‘Ik denk wel dat ik heel erg vanuit het kind en mensen denk.’
Voetbal is mannelijk. Architectuur is dat toch ook?
‘Over het algemeen wel, ja. Je kunt de vrouwelijke toparchitecten
in de wereld op een hand, misschien op twee handen tellen. En dat
verandert voorlopig niet. Dat komt ondermeer door de aard van
het werk. Je moet er zeven dagen per week 365 dagen per jaar mee
bezig willen zijn. Je moet artistieke kwaliteiten hebben, zakelijke
kwaliteiten, organisatorische kwaliteiten. Je moet communicatief
zijn. Mannen hebben daar meer tijd voor, vermoed ik.
Tegelijkertijd denk ik: ik wil zo niet over mijn vak praten. Ik doe
gewoon wat ik doe. Of dat vrouwelijk of mannelijk is kan me niet
INTERVIEW NEDERLANDS JAN TROMP
concept ontwikkelen van iets dat nog niet bestond. Wat ze wilde
schelen.
was een onderzoekende biënnale, met mobiliteit als centraal
Het beste wat je erover kunt zeggen is dat ik een soort rolmodel
thema, op het grensvlak van stedenbouw en architectuur.
voor jonge mensen en vrouwelijke architecten ben geworden. Okay,
Het lukte ontwerpers en researchers aan te trekken uit tien
dat is prima.
steden, uit de hele wereld. Bijzondere namen waren erbij als Zaha
Er is natuurlijk na de Tweede Wereldoorlog heel veel lelijks
Hadid, Thom Mayne, Gregg Lynn en Odile Decq. Die gingen met
gebouwd. Slechte architectuur, slechte stedenbouw.’