Moja zemja JANUARI (MK):Layout 1.qxd

TOP TEMA
Vo skopsko Batinci
Ppepabotka na a
so kalifornisk
Vuksanovi} go otkupuva
apskoto |ubpe od
sto~apite
Slobodan Vuksanovi}, na iwotot vo skopskoto
selo Batinci, go ppepabotuva apskoto |ubpe so
kalifopniski cpvi i dobiva bioxuwus. Pove}e
od 27 godini paboti na usovp{uvawe na kvalitetot
na bioxuwusot i bioflopot (|ubpe vo
te~na sostojba). „Stanuva zbop za |ubpe so golew bpoj wikpoopganizwi,
koi i se potpebni na po~vata. Po~vite bogati
so wikpoopganizwi se plodni, a dokolku gi newa,
toga{ stanuva zbop za neplodni po~vi i pastenijata {to
pastat na niv se neotpopni na bolesti, na su{a i na wpaz“,
veli Vuksanovi}. Toj `ivee v gpad, no popadi `elbata da
bide ppisuten vo ppipodata, se pe{il na ~uvaweto kalifopniski
cpvi za ppepabotka na apskoto
|ubpe. Vuksanovi} go otkupuva apskoto
|ubpe od sto~apite od okolnite sela.
Sepak, za da se ppoizvede ova opgansko
|ubpe, veli toj, ne swee da se kupuva
od golewite fapwi bidej}i
tawu, spoped Vuksanovi}, kopistat
pazni ppewisi (xopwoni i antibiotici).
Zatoa, toj kupuva sawo od
wali fapwepi, kade {to wopa da
odle`i desetina weseci.
Tehnologija na odgleduvawe
Pped da se po~ne so ppepabotka, toj i
negoviot bpat ppavat lei od pazni watepijali.
Sepak, spoped nivnoto iskustvo,
najppakti~na e daskata, koja zapadi
za{tita od skapuvawe, se ppewa~kuva so ppegopeno waslo.
Iako, teopetski, leite tpeba da bidat {ipoki okolu
eden wetap, Vuksanovi} gi ppavi {ipoki okolu dva wetpa,
so {to se za{teduva na watepijal. Odozdola, pod |ubpeto,
se stava podebel najlon, na koj se ppavat dupki so vila
Crvite `iveat od
10 do 12 godini, veli Vuksanovi}.
Tie se hermafroditi
(dvopolni) i najmnogu egzistiraat
na povolni, visoki temperaturi.
Na temperatura od 18 do
21 celziusov stepen, crvite mo`e da
snesat okolu 15 do 20 jajca (kokoni),
a od eden kokon mo`e da izlezat
20 crvi. Najgolemi neprijateli
na crvot, pokraj ~ovekot,
se krtot i kowo {t -
i pot.
Odgleduvawe kaliforniski crvi za dobivawe proteinska hrana
Idealna xpana za industpiski odgleduvanite
cpvi e apskoto ({talsko)
|ubpe. Powinuvaj}i niz opganizwot,
cpvite go sitnat (welat) i go pazlo`uvaat
na osnovni elewenti, ppetvopaj}i
go vo bioxuwus. Toj e bogat so bioaktivni
wikpoopganizwi, koi vlijaat vpz
pastot i pazvojot na pastenijata. Edno
pabotno leglo kalifopniski cpvi, za
edna godina, ppepabotuva 1.000 kilogpawi
apsko |ubpe, a se dobiva 500 do
600 kilogpawi kvalitetno |ubpe - bioxuwus,
objasnuva Vuksanovi}. Kalifopniskiot
cpven cpv, iako so wali diwenzii
(6-8 santiwetpi i te`ina od okolu
eden gpaw), so svoeto nevepojatno tewpo
na pazwno`uvawe, ppoizveduva ko li -
40 | MOJA ZEMJA
~es t vo na ppoteinska wasa (weso), koja
ne e vo sostojba da ja dade nitu eden dpug
vid. Na ppiwep, vo edno pabotno leglo
iwa okolu 30.000 polnozpeli, 30.000
wladi i 30.000 kokoni (pove}e jajca od
cpvi). Po edna godina, vo zavisnost od
kvalitetot na apskoto |ubpe, od nadvope{nata
tewpepatupa i od vlagata vo
leglata, vo niv iwawe od 100.000 do
120.000 cpvi. Ako eden cpv te`i okolu
eden gpaw, toa zna~i deka edno leglo,
godi{no, ppoizveduva okolu 100 kilogpawi
ppoteinska wasa (weso). Stabilizipana
wini-fapwa od 100 legla
wo`e da dade do 10 tona kvalitetno weso.
Zna~i, pokpaj 60 tona bioxuwus, dava i
10 tona kvalitetno weso. Negoviot kvalitet,
spoped sostojkite {to gi sodp`i,
e ednakov na tele{koto weso i kotipa
povisoko od kowepcijalnite vidovi na
weso. Od industpiski odgledanite
cpvi, isto taka, se dobiva i visokokvalitetno
bpa{no, koe se dodava vo
sto~nata xpana. Najgolewi efekti se dobivaat
vo `ivinapstvoto, ppi odgleduvawe
pibi i sviwi. So dodavawe
sve`i cpvi vo isxpanata na pibite, bpojlepite
i sviwite, se skpatuva tupnusot,
a odgleduvanite `ivotni se pootpopni
na bolesti i zapazi. Ppi tovot na
sviwite, ppase od 10 nedeli, dokolku wu
se dodavaat i sve`i cpvi, te`i kolku
ppase od 12 nedeli, iwa povkusno weso
i golewa otpopnost na zapazni bolesti.