Grote zorgen over ‘nieuwe’ toetreders op de thuiszorgmarkt

21
RAPPORT
ingezet bij persoonlijke verzorging, soms zelfs verpleging en ook bij handelingen
zoals medicatie uitzetten en aanreiken aan de cliënt. Deze medewerkers noemde
zich over het algemeen wel verzorgenden. Slechts in een enkel geval wist de cliënt
dat de medewerker geen relevante scholing had gevolgd.
De inspectie is ervan overtuigd dat de meeste cliënten niet wisten dat ze zorg
kregen van een medewerker of ZZP’er zonder relevante opleiding. Dat staat haaks
op het gegeven dat de cliënt moet kunnen vertrouwen op verantwoorde zorg van
een goed niveau.
Beleid voor voorbehouden en risicovolle handelingen ontbreekt
Een derde van de organisaties voerde daadwerkelijk voorbehouden handelingen uit,
zonder aantoonbare voorwaardenscheppende regelingen of afspraken. Soms vroeg
men een collega-organisatie de zorg of dat deel van de zorg over te nemen. De
directie van de zorgorganisaties gaf aan te weten wie welke handelingen wel of niet
kan uitvoeren, maar een overzicht hiervan ontbrak veelal. In de praktijk werd
meestal bij binnenkomst van een zorgvraag gebeld naar medewerkers of ZZP’ers of
ze die zorg op zich wilden nemen. De directeur schatte in wie wat zou kunnen en
het was aan de medewerker om aan te geven of deze zich hier nog bekwaam in
voelde. Hier waren geen criteria voor opgesteld. Als het team rond de cliënt met
deze zorgvraag gevormd kon worden, werd de zorgvraag aangenomen. Weinig van
de bezochte thuiszorgorganisaties hebben uitsluitcriteria opgesteld voor voorbehouden
of risicovolle handelingen.
Soms wordt een te laag deskundigheidsniveau ingezet
De cliënt ontving niet de zorg van dat deskundigheidsniveau dat hij op basis van de
zorgvraag kon verwachten. Bij een kwart van de organisaties werd wel eens een
lager deskundigheidsniveau ingezet dan voor een bepaalde handeling gebruikelijk of
gewenst is. Dit vond bijvoorbeeld plaats in perioden van personeelstekorten. Soms
ook voerde degene die toch aanwezig was, voor een ander deel van de zorg dan ook
die ene handeling uit (bijvoorbeeld bij de persoonlijke verzorging ook gemalen
medicatie per sonde toedienen). Uit de gesprekken leek dit bij sommige organisaties
zelfs eerder bestaand beleid dan een uitzondering.
Voorbehouden handelingen vinden plaats zonder uitvoeringsverzoek
Voorbehouden handelingen werden vaak uitgevoerd zonder een schriftelijke
opdracht [7] van de arts. Dat dit grote risico’s kan opleveren voor de cliënt, maar ook
voor de medewerker of ZZP’er, spreekt voor zich. Het feit dat een voorbehouden
handeling slechts uitgevoerd mag worden na een schriftelijke opdracht van de arts,
was weinig bekend; dit gold zowel voor de directie als voor uitvoerenden. De
uitvoeringsverzoeken ontbraken dan ook nagenoeg altijd. Ook werden voorbehouden
handelingen uitgevoerd zonder dat daar überhaupt een opmerking of notitie in het
zorgdossier over te vinden was.
Ontbrekende bekwaamheid is risicovol
Voor voorbehouden en risicovolle handelingen werden medewerkers of ZZP’ers
ingezet, waarvan bij de bekwaamheid grote vraagtekens gezet kunnen worden. Een
toets van bekwaamheid kwam slechts bij drie van de organisaties voor.
[7] Een schriftelijke opdracht van de arts wordt ook wel uitvoeringsverzoek genoemd.