WOJEWÓDZTWO

78 79
POWIAT KOLSKI
X Trasa A ok. 1,4 km *
lub 4,6 km ** z zamkiem
OD RATUSZA DO RUIN ZAMKU
Dojazd: samochód, autobus
KOŁO
Koło położone jest w Kotlinie Kolskiej, nad Wartą przy drodze krajowej nr 92
i linii kolejowej Poznań – Warszawa. Jest siedzibą powiatu kolskiego i gminy Koło.
Prawa miejskie miastu nadano w 1362 r. na prawie magdeburskim. W 1409 r.
poświęcono i konsekrowano kościół farny Podwyższenia Krzyża Świętego. Dziesięć
lat później abp Mikołaj Trąba erygował kościół Świętego Ducha. Od XV w. do
1716 r. było miejscem sejmików generalnych prowincji wielkopolskiej. W 1622 r.
Koło zostało spalone przez oddział lisowczyków. W połowie XVII wieku miasto
zaczęło podupadać. Poważnych zniszczeń doznało podczas potopu szwedzkiego
w 1655 r. Po II rozbiorze Polski w 1793 r. Koło znalazło się pod zaborem pruskim.
II wojna światowa przyniosła terror wobec Polaków oraz eksterminację kolskich
Żydów. Wszystkie synagogi zostały zniszczone, a do końca 1941 r. zgładzono
wszystkich Żydów w mieście. 20 stycznia do Koła wkroczyła Armia Czerwona.
Obecnie to duży ośrodek przemysłu ceramicznego i spożywczego. Do
najstarszych zabytków zalicza się: ruiny zamku z XIV w., gotycki kościół farny
z XV w. oraz kompleks kościoła i klasztoru bernardynów. Patronami miasta
Koła są św. Bogumił i św. Tekla. Koło było miastem królewskim.
Wydarzenia:
– Święto mleka
Spacer po Kole warto rozpocząć z Rynku (liczne miejsca parkingowe
i wc). Po obejściu Rynku kierujemy się na północ na most na Warcie
ul. Nowowarszawską. Tuż przed mostem jest szyld w prawo do Muzeum
Technik Ceramicznych. Za budynkiem muzeum jest polna ścieżka, która
wałem poprowadzi nas nad Wartą. Idąc dalej zatoczymy łuk wokół
wschodniej części miasta i dotrzemy do ul. Mickiewicza. Możemy skierować
się do ronda w prawo i na rondzie św. Bogumiła skręcić w ul. Zamkową
w prawo. Stąd już tylko ok. 1,5 km do ruin Zamku Królewskiego
(w jedną stronę). Można się tam wybrać. Ul. Zamkowa początkowo
utwardzona przechodzi w drogę gruntową. Ulicą Mickiewicza wracamy
do Rynku po drodze mijając po lewej stronie zespół klasztorny bernardynów
i Urząd Miejski. Po dalszych 100 m mamy po prawej stronie kościół
pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, a po kolejnych 100 m Rynek.
Warto zobaczyć:
– zamek (ruiny) wybudowany za panowania
króla Kazimierza Wielkiego
przed 1362 r., gotycka forteca,
siedziba starostów kolskich. Do naszych
czasów dotrwały jedynie ruiny
budowli – fragmenty zewnętrznych
murów, fundamenty wieży bramnej
i dolna część drugiej wieży.,
– kościół Podwyższenia Krzyża Świętego,
gotycki z początku XIII w.
Zachowany do naszych czasów
pochodzi z XV w. Konsekrowany
w 1409 r., bogata polichromia wewnątrz
i oryginalna gotycka ambona,
późnorenesansowe sakramentarium
z piaskowca oraz gotycka
płyta nagrobna Jana z Garbowa,
– kościół i klasztor bernardynów
z XV w. (klasztor ufundowano
w 1456 r.), zniszczony wylewami
Warty, odbudowany w II połowie
XVIII w., późnobarokowy z bogatym
rokokowym wyposażeniem
m.in.: siedem ołtarzy architektonicznych,
cztery konfesjonały,
ambona, stalle zakonne,
– ratusz miejski z I połowy XVI w.,
pierwotnie gotycki, restaurowany
w 1782 r. i gruntownie przebudowany
w latach 1835–1837, jednopiętrowy
gmach klasycystyczny z czterokolumnowym
portykiem w fasadzie
wschodniej i ośmioboczną wieżą
odbudowaną w 2003 r.,
– kościół ewangelicko-augsburski,
neogotycki pw. Opatrzności Bożej
z 1883 r., zniszczony w czasie II wojny
światowej, w 2001 r. odbudowany
i rekonsekrowany,
– przy kościele w stylu klasycystycznym
pastorówkę (obecnie siedziba
Miejskiej i Powiatowej Biblioteki
Publicznej),
– spichlerz drewniany, o konstrukcji
sumikowo-łątkowej z XIX w.,
– kaplicę Przemienienia Pańskiego
na cmentarzu rzymskokatolickim
z początku XX w.,
– dworzec kolejowy z lat 1925–1928
wraz z wieżą ciśnień,
– cmentarz rzymskokatolicki wzmiankowany
w 1811 r.,
– cmentarz wojenny, na którym pochowani
są polscy lotnicy z 1939 r.
oraz żołnierze Armii Radzieckiej,
– cmentarz żydowski,
– cmentarz ewangelicki założony
wraz z powstaniem kościoła ewangelickiego
w Kole w 1882 r., nekropolia
wpisana do rejestru zabytków.