ΞΑΝΘΟΣ ΗΞάνθοςμετοΛητώονθεωρείταιαπότους σημαντικότερουςαρχαιολογικούςχώρουςτης Τουρκίαςκαιέχειπεριληφθείστουςτόπους που συγκαταλέγονται στην παγκόσμια κληρονομιάαπότηνUNESCO. ΗΞάνθοςήτανησημαντικότερηπόλητης<strong>Λυκία</strong>ς. Βρίσκεται πολύ κοντά στο χωριό Kinik, στη σημερινή επαρχία Muğla, επί της αριστερής όχθης του ποταμού Eşen çay. Σήμερα απέχει 7 χιλιόμετρα απότηνακτογραμμή.Παράτηγειτνίασήτηςμετη θάλασσα,ηΞάνθοςδενείχελιμάνι.Υπότη δικαιοδοσία της πόλης βρισκόταν, ήδη από την Αρχαϊκήπερίοδο,τοΛητώον,εθνικόιερότων Λυκίων. Στην Ιλιάδα αναφέρεται ως ηγεμόνας της περί του ποταμούΞάνθου<strong>Λυκία</strong>ςοΣαρπηδών,ογιοςτουΔία, οοποίοςπολέμησεστοπλευρότωνΤρώωνμαζίμετο Γλαύκο, τον εγγονό του Βελλεροφόντη. Άλλες πηγέςαναφέρουνωςιδρυτήτηςΞάνθουτονήρωα Ξάνθο,κρητικήςήαιγυπτιακήςκαταγωγής,ανκαι λέγεται ότι γονείς του ήταν ο Τρεμίλος (λυκικό όνομα) και η Πραξιδίκη. Αρχαιολογικά, η ελληνική διείσδυσηστηνπεριοχήανάγεταιστηνΎστερη Γεωμετρικήπερίοδο. ΗπόληΞάνθοςκαταστράφηκεολοσχερώςαπότους ΠέρσεςτουΆρπαγου,μαζίμετηνΚαύνο,κατάτη διάρκεια της προς δυσμάς επέλασής τους μετά την κατάληψητωνΣάρδεων(546π.Χ.)καιτηνκατάλυση του λυδικού βασιλείου. Αρχικά, μια μικρή δύναμη Λυκίωνηττήθηκεέξωαπότηνπόλη.Κατόπιν,οι Ξάνθιοι πολιορκήθηκαν. Η πόλη τους καταστράφηκε, τα γυναικόπαιδα σφάχτηκαν και όσοι κάτοικοι έμειναν έκαναν μια ηρωική, όσο και απελπισμένη και καταδικασμένη έφοδο ενάντια στους πολιορκητές. Όλοι οι κάτοικοι της πόλης εξοντώθηκαν. Μόνο ογδόντα οικογένειες, που κατοικούσανσεπαρακείμενεςπεριοχές,γλίτωσαντη σφαγήκαιέχτισανξανάτηνπόλη. Απότατέλητου6ουήτιςαρχέςτου5ουαι.π.Χ.,η Ξάνθος διοικήθηκε από μια τοπική δυναστεία ηγεμόνων,οιοποίοιεπέβαλανουσιαστικάέναμεικτό πολιτισμό με έντονα ελληνικά, αλλά και μικρασιατικά στοιχεία. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις,ηΞάνθοςκαταστράφηκεεκνέουγύρωστο 475-470 π.Χ., πιθανότατα από τον Αθηναίο στρατηγόΚίμωνα.Αργότερα,όμως,ηίδιαηΑθήνα συνέδραμε τους Λυκίους στην ανοικοδόμηση της πόλης.Μάλιστα,οιΛύκιοιτηςΞάνθουθεωρείταιότι προσχώρησανκαιστηΣυμμαχίατηςΔήλου. To 340 π.Χ. η <strong>Λυκία</strong> πέρασε στον έλεγχο των Εκατομνιδών σατραπών της <strong>Καρία</strong>ς και συγκεκριμένα στον Πιξώδαρο. Την περίοδο εκείνη η Ξάνθοςφαίνεταιπωςείχεπλέονεξελληνιστείσε μεγάλοβαθμό,ανκρίνεικανείςαπότογεγονόςότιη ελληνική χρησιμοποιούνταν πλέον ως επίσημη γλώσσα,μαζίμετηλυκική. Το334π.Χ.,ηπόληκαταλήφθηκεαπότον Αλέξανδρο. ΜετάτοθάνατοτουΑλεξάνδρου,η ΞάνθοςβρέθηκεναελέγχεταιαπότονΑντίγονοτο Μονόφθαλμο. Το 309 π.Χ. από τον Πτολεμαίο Α. Η πόληπαρέμεινευπόαιγυπτιακόέλεγχοέωςτο197 π.Χ.,οπότετηνπροσάρτησεστοκράτοςτουο ΑντίοχοςΓ.ΗΞάνθοςκατάφερενααπαλλαγείαπό τους φόρους προβάλλοντας το επιχείρημα της συγγένειάς της με το σελευκιδικό οίκο, μέσω της κοινήςκαταγωγήςαπότονΑπόλλωνα.ΟΑντίοχος αφιέρωσετηνΞάνθοστουςθεούςτουΛητώου. ΜετάτημάχητηςΜαγνησίαςτουΣιπύλουκαιτην ειρήνη της Απάμειας (188 π.Χ.), η Ξάνθος έγινε ελεύθερη πόλη. Στην πραγματικότητα, οι Ρόδιοι διοίκησαντη<strong>Λυκία</strong>σανναήτανκτήσητους.Όταντο ΚοινότωνΛυκίωνεπαναστάτησεκατάτηςροδιακής κατοχής το 177 π.Χ., η Ρώμη πήρε το μέρος τους: Η συνθήκη όριζε να είναι σύμμαχοι και όχι υποτελείς τηςΡόδου. Μεταξύ150και120π.Χ.,ότανηπεριοχή είχεειρηνεύσειοριστικά,ηΞάνθοςσύναψεσυνθήκη ισοπολιτείας με τα Μύρα. Το 86 π.Χ., επί ένα σύντομοχρονικόδιάστημα,ηΞάνθοςπεριήλθεστον έλεγχο του Μιθριδάτη Ευπάτορος του Πόντου. Η Ξάνθος ενεπλάκη <strong>στις</strong> εμφύλιες διαμάχες των Ρωμαίων. Την άνοιξη του 42 π.Χ., ο Βρούτος κατευθύνθηκε προς τη <strong>Λυκία</strong>. Οι Ξάνθιοι προτίμησαντοθάνατοαπότοναπέσουνσταχέρια τουεχθρούκαιεξοντώθηκανόλοι. Τελικά,ο Αντώνιοςέδωσετο41π.Χ.στουςΛυκίουςτηνάδεια ναανοικοδομήσουντηνΞάνθο. Το42μ.Χ.,η<strong>Λυκία</strong> προσαρτήθηκεστηΡωμαϊκήΑυτοκρατορία. ΚατάτηΒυζαντινήπερίοδο,ηΞάνθοςάκμασε.Από τον7οέωςτον9οαιώνα,ηπόληυπέφερεαπό επιδρομές Αράβων και τελικά εγκαταλείφθηκε οριστικάκατάτο10οαιώνα. Λίγαείναιγνωστάγιατηνοικιστικήδομήκαιτα θρησκευτικά μνημεία της Ξάνθου της Αρχαϊκής και της Δυναστικής περιόδου (6ος-4ος αι. π.Χ). Η περίοδοςτηςμεγάληςακμήςτηςπόληςήτανο5ος αι.π.Χ.ΤότεχτίστηκανέξωαπότηνΑκρόπολητα σημαντικότερα ταφικά μνημεία. Στα έργα αυτά, ΛύκιοικαιΈλληνεςκαλλιτέχνεςσυνδύασαντο ελληνικό-ιωνικό καλλιτεχνικό ιδίωμα με τις παραδόσειςτηςανατολικήςκαιπερσικήςτέχνηςπου αποβλέπουν στην εξύψωση του ηγεμόνα μέσα από επιβλητικάμνημείαμεπλούσιαθεματολογία(κυνήγι εξωτικών ζώων, ακροάσεις ηγεμόνων, σκηνές μαχών και πολιορκίας πόλεων). Στην ίδια την ακρόπολη συναντάμε το λεγόμενο Στύλο της Ακρόπολης, συνολικούύψους6,4μ. Πολύκοντάστηνότιαπύλητουτείχουςτηςπόλης συναντά κανείς το χαμηλότερο τμήμα του κρηπιδώματος του Μνημείου των Νηρηίδων, ενός μνημειακού τάφου εξαιρετικής σημασίας για την εξέλιξητηςιωνικήςτέχνηςτον4οαι.π.Χ.,τοοποίο ανήκεστονΑρβίννα,τοντελευταίοηγεμόνατης λυκικής δυναστείας (η πρόσοψη του μνημείου έχει σήμερα μεταφερθεί και εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο). Στη βορειοανατολική γωνία της ρωμαϊκής αγοράς έχειβρεθείέναςλαξευμένος,συμπαγήςτοίχοςύψους περίπου 4 μέτρων, που καλύπτεται από λυκικές και ελληνικές επιγραφές, ο λεγόμενος «ενεπίγραφος οβελίσκος της Ξάνθου». Η ελληνική επιγραφή το αναφέρει ως «νικέων και πολέμου μνήμα τόδε αθάνατον». Στηδυτικήπλευράτηςαγοράςδεσπόζουντρία ταφικά μνημεία, ένα ρωμαϊκό του 1ου αι. μ.Χ. ένα λυκικό του 5ου αι. π.Χ., με ύψος 8,59 μ., και ο λεγόμενος Στύλος των Αρπυιών. Είναι ένας μονολιθικός πεσσός ύψους 5,43 μ., που στηρίζει ταφικό θάλαμο επενδεδυμένο με μάρμαρο. Τα σημαντικά ανάγλυφα που κοσμούσαν το μνημείο (σκηνέςενόςηγεμόνακαιτηςσυζύγουτουνα δέχονταισεακρόασητουςυπηκόουςτους,ανάγλυφα με τις λεγόμενες Άρπυιες) έχουν μεταφερθεί στο ΒρετανικόΜουσείοκαιστηθέσητουςεκτίθενται σήμερααντίγραφα. Βορειότεραεκτείνεταιηνεκρόπολη,ηοποίαήταν και εν μέρει παραμένει διάσπαρτη με λυκικά ταφικά μνημεία και σαρκοφάγους. Ξεχωρίζουν η Σαρκοφάγος του Παγιαβά, πουσήμεραέχει μεταφερθεί στο Βρετανικό Μουσείο, και η Σαρκοφάγος των Λεόντων, το πρωιμότερο λυκικό μνημείο (550-540 π.Χ.), τα ανάγλυφα του οποίου έχουνεπίσηςμεταφερθείστοΒρετανικόΜουσείο. ΚατάτηνΠρώιμηΒυζαντινήπερίοδο,ηΞάνθοςήταν μία ιδιαιτέρως ακμάζουσα επαρχιακή πόλη της ΜικράςΑσίας.
ΟΟβελίσκοςτουΓέργιος (ΟβελίσκοςτηςΞάνθου)
- Page 3 and 4:
ΜΙΚΡΑΑΣΙΑ Αιολίς,Ι
- Page 6 and 7:
ΠΕΡΓΑΜΟΣ ΗΠέργαμος
- Page 8:
Τραϊανείον
- Page 17:
ΘέατροΕλληνιστική
- Page 22:
Λεπτομέρειεςμακέτ
- Page 26 and 27:
ΣΜΥΡΝΗ ΗΣμύρνηστην
- Page 28 and 29:
ΗπύλητουΜάρκουΑυρ
- Page 30:
Στοκέντροπροτομήτ
- Page 37:
ΝαόςΑγίωνΒουκόλου&
- Page 47:
ΤορολόϊστηνΠλατεί
- Page 52 and 53:
ο ΤοΑσανσέρ
- Page 55:
ΟΚόλπος τηςΣμύρνης
- Page 58 and 59:
ΑνάγλυφοΝίκηςαπότ
- Page 60 and 61:
Ωδείον&Βουλευτήριο
- Page 64 and 65:
ΤοΔιοικητήριον
- Page 66:
ΜνημείονΜέμνιου
- Page 69 and 70:
ΝαόςΔομιτιανού
- Page 71:
ΠηγέςΤραϊανού
- Page 74 and 75:
ΟΝαόςτουΑδριανού
- Page 82 and 83:
Δημόσιααποχωρητήρ
- Page 85 and 86:
Ρωμαϊκέςκατοικίες
- Page 98:
ΗΒιβλιοθήκητουΚέλ
- Page 111 and 112:
Αγορά
- Page 113 and 114:
ΗΑρκαδιανήΟδός-προ
- Page 116:
ΝΑΟΣΤΗΣΠΑΝΑΓΙΑΣ Ηέ
- Page 123:
ΕκκλησίαΑγίουΙωάν
- Page 133:
ΟΤάφοςτουΑγίουΙωά
- Page 139:
ΟΤοίχοςτωνΠαρακλή
- Page 142:
PigeonIsland
- Page 148:
ΤοΣεβαστείον
- Page 151:
ΤοΣτάδιο
- Page 154 and 155:
ΗΝότιαΑγορά
- Page 156:
ΛουτράΑδριανού,είσ
- Page 160:
ΛεπτομέρειεςΣαρκο
- Page 188:
ΝαόςΑφροδίτης
- Page 191:
Μνημειακήπύλημετρ
- Page 196:
ΗΚεντρικήΟδός
- Page 199 and 200:
ΗΕίσοδοςτηςΑγοράς
- Page 201 and 202:
ΗΝεκρόπολις
- Page 204:
ΠΑΜΟΥΚΑΛΕ Το Παμού
- Page 212 and 213:
Θερμέςπηγέςκαιθερ
- Page 216 and 217:
ΑνάγλυφομετονΠοσε
- Page 220 and 221:
ΕίσοδοςΘεάτρου
- Page 222:
ΗΙονικήΣτοά
- Page 225:
ΟιΘέρμεςτηςΦαυστί
- Page 229 and 230:
ΔΙΔΥΜΑΜΙΛΗΤΟΥ Τα Δ
- Page 231:
ΚεφαλήΜέδουσας
- Page 236 and 237:
Διδυμαίον,Είσοδοςσ
- Page 240 and 241:
ΔιδυμαίοΜαντείο/ Ν
- Page 249:
ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΟΣ ΗΑλικ
- Page 255 and 256:
Ηφυλακήτουκάστρου
- Page 266:
ΤοΜουσείοτωνΕναλί
- Page 275 and 276:
ΚάλβιοςΠοταμός
- Page 282:
ΛΥΚΙΑ ΟιΛύκιοιήταν
- Page 285 and 286:
ΛαξευτόςΛυκιακόςτ
- Page 287:
ΟTάφοςτουΑμύντα,350π
- Page 293:
ΚάτωΠαναγιάή Παναγ
- Page 308: Oludeniz
- Page 321: Ακρόπολις&Νεκρόπολ
- Page 324: Στάδιο Τοστάδιο
- Page 336 and 337: ΛΗΤΩΟΝ Σεαπόσταση4
- Page 338 and 339: Τοθέατρο
- Page 343 and 344: Ερείπιαδημόσιωνπη
- Page 346 and 347: ΗαψίδατουMettiusModestus
- Page 354: ΟΤάφοςτουΧάρπι
- Page 360: ΔύοτύποιΛυκιακώντ
- Page 363 and 364: ΜνημείοτωνΝηρηίδω
- Page 369: Σαρκοφάγος τουPayava
- Page 376: ΜαυσωλείοτηςΑλικα
- Page 382: Τοθέατρο-στοβάθοςτ
- Page 389 and 390: ΟόρμοςΤαρσάνε,Σίμη
- Page 391 and 392: Η«Πλέουσα»Σαρκοφά
- Page 393: Ερειπωμένακτήρια,
- Page 398:
Δολιχίστη
- Page 404:
Ηνότιανεκρόπολις
- Page 411:
Toθέατρο
- Page 419 and 420:
Μαρμαροθετήματα
- Page 436:
ΗΣαρκοφάγος,Λειψαν
- Page 441 and 442:
ΟΝαύσταθμοςμετοβό
- Page 446:
ΝότιαΛουτρά
- Page 451:
Ηβόρειααρχήτηςλεω
- Page 454:
ΤοΥδραγωγείο
- Page 457 and 458:
Ηνότιαπύλητωνκυκλ
- Page 460:
ΛουτράΑδριανού
- Page 465 and 466:
Αγορά,Κεντρικήοδός
- Page 467 and 468:
Νυμφαίομετοάγαλμα
- Page 469 and 470:
ΛουτράΑδριανού,είσ
- Page 471:
Συγκρότημαθερμώνκ
- Page 476 and 477:
ΑψίδεςΣταδίου
- Page 480 and 481:
ΑΣΠΕΝΔΟΣ ΗΆσπενδος
- Page 487:
ΡωμαϊκόΥδραγωγείο
- Page 492 and 493:
ΣΙΔΗ ΗΣίδηήταναρχα
- Page 494:
ΟΝαόςτουΑπόλλωνος
- Page 499 and 500:
ΑΤΤΑΛΕΙΑ ΗΑττάλεια
- Page 502:
ΗΠύλητουΑδριανού
- Page 506:
ΜιναρέςYivli
- Page 510 and 511:
ΕρείπιαΕκκλησίαςτ
- Page 514:
Καταρράκτεςποταμο
- Page 563:
Εθνολογικήσυλλογή