11.01.2013 Views

IDENTIDADE TIMORENSE

IDENTIDADE TIMORENSE

IDENTIDADE TIMORENSE

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

N<br />

icolau dos Reis Lobato<br />

moris-mai loron-24, fulan-<br />

Maiu, tinan-1946, iha<br />

Sasatan-Oan, Aitara-Hun,<br />

Soibada, Postu Laklubar, Distritu<br />

Manatuto. Ninia aman maka Narciso<br />

Manuel Lobato, hosi Leorema, Postu<br />

Bazartete, Distritu Liquisá, no inan<br />

maka Felismina Alves Lobato, hosi<br />

Malurukumu / Makadike, Postu<br />

Uatolari, Distritu Vikeke. Ninia abómane<br />

hosi inan maka Domingos da<br />

Costa Alves, hosi Samoro, Soibada,<br />

uluk katekista iha Uatolari no tan ne’e<br />

maka ninia inan moris-mai iha<br />

Malurukumu / Makadike.<br />

Ninia aman no inan hetan oan sanulu<br />

-resin-tolu: 1º Nicolau dos Reis<br />

Lobato nu’udar oan-boot, no, tatuir,<br />

2º António Bosco Lobato, 3º Rogério<br />

Tiago de Fátima Lobato, 4º Maria<br />

Cesaltina Francisca Alves Lobato, 5º<br />

Januário do Carmo Alves Lobato, 6º<br />

Domingos Cassiano Maria da Silva<br />

Lobato, 7º Luis Francisco de<br />

Assunção Alves Lobato, 8º Silvestre<br />

Lobato, 9º Madalena de Canossa<br />

Alves Lobato, 10º Elga Maria do<br />

Rosário Alves Lobato, 11º Jose<br />

Bernardo Alves Lobato, 12º Silvestre<br />

Agostinho Alves Lobato no 13º Elisa<br />

Maria Lobato.<br />

Hosi oan lubun hirak ne’e Rogério<br />

Tiago de Fátima Lobato de’it maka<br />

sei moris hela. Sira-nia aman hetan<br />

moras no mate loron-26, fulan-Abril,<br />

tinan-1976, iha Leorema. Sira-nia<br />

inan hetan mate hosi ema mahohok<br />

iha foho Maubere, Laklubar, fulan-<br />

Jullu, tinan-1979. Oan Silvestre<br />

Lobato maka mate iha inan nia kabun<br />

-laran no oan sira seluk hetan mate<br />

iha okupasaun nia laran bainhira sira<br />

funu hodi timór hetan nia ukun-rasikan.<br />

Nicolau dos Reis Lobato sai-boot to’o<br />

tinan 13 iha Soibada, no iha ne’ebá<br />

maka nia hala’o ninia eskola primária<br />

iha Colégio Nuno Alvares Pereira,<br />

hamutuk ho kolega balu hanesan<br />

Amo-Bispo Alberto da Silva Ricardo<br />

no sira-rua sei hala’o eskola hamutuk<br />

iha Seminário Menor de Nossa<br />

Senhora de Fátima, iha Dare, no ihane’ebá<br />

nia ramata kursu tinan-lima<br />

hodi haksa’e matenek iha eskola ho<br />

rohan di’ak iha dixiplina oioin liuliu iha<br />

lian portugés no matemátika.<br />

Horiuluk kedas nia la’o sorin metin ho<br />

nia alin António no Rogério maibé,<br />

iha tempu ne’ebá, nia mós la’o sorinsorin<br />

ho maluk António Cesaltino<br />

Osório Soares, Abílio Osório Soares,<br />

Luís Viana do Carmo no João Bosco<br />

Prezidente<br />

Nicolau dos Reis Lobato-I<br />

Knananuk ne’ebé hasa’e ba<br />

Prezidente<br />

Nicolau dos Reis Lobato<br />

Hakerek hosi: Mali Leto<br />

Dadolin hosi: Mau Bais<br />

Hakerek tiha iha Moçambique<br />

iha tinan-1979<br />

Prezidente, Prezidente<br />

Kamarada Nicolau<br />

Ó-nia mate malorek mai ami<br />

Tan ó hasoru sira-ne’ebé<br />

hanehan ita<br />

Ho aten-barani ó mate<br />

Ó monu iha funu no ó-nia<br />

naran boot ona<br />

Ó husik mai ami hotu ó-nia banati<br />

Nu’udar matadalan no loron ida ami sei<br />

manán<br />

Prezidente, Prezidente<br />

Kamarada Nicolau<br />

Ó-nia banati hanesan fini ida<br />

Mai hosi ita-nia revolusaun<br />

Maske ó laiha ona ami sei la’o<br />

ba oin nafatin<br />

Ami sei la’o to’o rohan ne’ebé de’it<br />

Ó-nia hala’ok ami sei ramata<br />

Ami sei halo ita-nia mehi hamosu<br />

do Carmo, nu’udar viziñu no oan hosi<br />

Mestre Fernando Soares no José do<br />

Carmo.<br />

Nicolau dos Reis Lobato simu<br />

batizmu iha Paróquia da Imaculada<br />

Conceição iha Soibada, Misaun<br />

Katólica ho naran hanesan, hosi Amo<br />

Januário Coelho da Silva. Fulgêncio<br />

dos Reis Ornay, Liurai hosi Fehuc<br />

Rin, Barike, no ninia aman nia kolega<br />

rasik, maka sai nu’udar aman-sarani.<br />

Bainhira nia sei ki’ikoan nia hetan<br />

hahilik hodi sai hanesan anju ida iha<br />

peregrinasaun estátua de Nossa<br />

Senhora de Fátima nian mai Timór,<br />

iha tinan-1951. Nia simu ninia<br />

formasaun tomak, tuir fiar kreda<br />

katóliku nian, iha Soibada no tatuir<br />

iha Dare. Nia hakfila ba nu’udar<br />

devotu Nossa Senhora Aitara no lori<br />

subar estátua Na’i-Feto nian iha fatin<br />

ida naran Anin Kuak, iha Soibada,<br />

atu ema aat labele estraga. Iha funu<br />

nia laran nia sori Na’i Lulik katóliku<br />

sira no hakbesik Amo Francisco<br />

Tavares, ohin-loron Pároku iha<br />

Ainaru.<br />

Dezembro 2010 – №3<br />

Biografia<br />

Atu hatebes nia fiar kreda katóliku<br />

nian, ita hanoin de’it katak, bainhira<br />

hamosu invazaun militár indonézia no<br />

sira tenke hakiduk no halai ba foho,<br />

nia hakat liu dare no husu ba Amo<br />

Ricardo Alberto da Silva atu harohan<br />

missa ida lai hodi hanoin Timor-<br />

Leste. Hafoin ramata missa ne’ebá,<br />

molok halai tama ai-laran, nia dehan<br />

ba nia kolega nune’e: “ ha’u mate<br />

karik, harohan missa ida ba ha’u<br />

”.Bainhira rona nia mate, ninia kolega<br />

harohan duni missa ida hodi husu tuir<br />

rohan di’ak ba nia klamar.<br />

Tan nia lakohi haktuir moris nu’udar<br />

na’i-lulik nia sai hosi Semináriu iha<br />

tinan-1965. Iha Semináriu nia hetan<br />

hahilik hosi Reitór hodi sa’e nu’udar<br />

xefe kolega seminarista sira-nian ba<br />

tinan tolu no iha tempu ne’ebá maka<br />

nia hatudu ninia kbiit nu’udar ema,<br />

xefe no desportista. Hafoin sai hosi<br />

Semináriu, Nicolau Lobato iha mehi<br />

boot ida atu bá estuda iha Eskola<br />

Direitu iha Universidade Coimbra, iha<br />

Portugal. Maibé, nia aman hetan<br />

moras no nia tenke hela hodi tau<br />

matan ba alin kiik sira no nia mós la<br />

simu tulun hosi governu Portugal nian<br />

atu bá eskola iha rai ne’ebá. Maske<br />

nune’e, nia buka hetan matenek<br />

liután no tama iha Liceu hodi haklean<br />

iha dixiplina Filosofia nian, OPAN –<br />

Organizasaun Polítika no Administrativa<br />

Nasaun nian no lian-portugés,<br />

ho di’ak no natoon atubele tama<br />

iha Universidade.<br />

Bainhira nia mai Díli, hafoin sai hosi<br />

Semináriu, nia bá hela iha nia tio<br />

Arlindo da Costa Tilman no tia Lídia<br />

Boavida nia uma iha Bidau no tio sira<br />

-ne’e simu no kuidadu nia hanesan<br />

oan ida. Tan Bidau ne’ebá besik hela<br />

Amo Bispo nia uma iha Lesidere<br />

maka, domingo-domingo, nia la falta<br />

misa ne’ebé Amo Bispo Dom Jaime<br />

Garcia Goulart rasik maka selebra.<br />

Iha tinan-1966 nia tama ba servisu<br />

militár portugés no hala’o treinamentu<br />

liuhosi kursu sarjentu milisianu nian<br />

no hetan klasifikasaun ho di’akliu,<br />

nu’udar dahuluk, tatuir maka João<br />

Carrascalão nu’udar daruak no<br />

Moisés da Costa Sarmento nu’udar<br />

datoluk. Ikusmai Sarmento kaben tiha<br />

ho nia alin-feto Maria Cesaltina<br />

Franscisca Alves Lobato no sira-rua<br />

hetan mate hosi ema mahohok iha<br />

Ratahu, Vikeke, tinan-1979.Nia<br />

hala’o ninia misaun militár dahuluk<br />

iha Bazartete.<br />

Hafoin, nia hakat aas liu ba pozisaun<br />

Furiel Milisianu no fila fali ba Dili atu<br />

hala’o servisu militár iha Companhia<br />

27

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!