08.05.2013 Views

VIII. Providence, 22-27 de agosto de 1983 (volumen I) - Asociación ...

VIII. Providence, 22-27 de agosto de 1983 (volumen I) - Asociación ...

VIII. Providence, 22-27 de agosto de 1983 (volumen I) - Asociación ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

674 Georges Güntert<br />

disponen para aplacar al Cielo. En la tea, el fuego tarda en encen<strong>de</strong>rse:<br />

habrá que alimentarlo con vino, anuncio <strong>de</strong> la sangre humana que será vertida.<br />

Cuando al fin se elevan las llamas y el humo, parten en direcciones<br />

opuestas: ésta, hacia Occi<strong>de</strong>nte; aquélla, hacia Oriente, don<strong>de</strong> el sol nace<br />

y vuelve a nacer. Esta escena anticipa el final, siendo ya un indicio <strong>de</strong> la<br />

discontinuidad entre el proceso <strong>de</strong> consunción y sus resultados. Fuego y<br />

humo, vida y muerte sólo se encuentran unidos en la imagen <strong>de</strong>l Fénix,<br />

que <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el acto primero Madre España ha relacionado con el <strong>de</strong>stino <strong>de</strong><br />

Numancia: «Y llegada la hora postrimera/do acabar la vida y no la fama/<br />

cual fénix renovándose en la llama» (w. 390-92).<br />

En términos estructurales se oponen en esta contienda dos «actantes»,<br />

el «sujeto» conquistador y el «antisujeto» que será conquistado pero no<br />

vencido 7 . Escipión, quien junto con su ejército constituye el «sujeto» <strong>de</strong>l<br />

enunciado, proclama <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el principio su intención, esto es, su programa<br />

narrativo: «[...]. Yo pienso hacer que el numantino/nunca a las manos con<br />

nosotros venga,/buscando <strong>de</strong> vencerle tal camino,/que más a mi provecho<br />

le convenga./Y haré que abaje el brío y pierda el tino,/y que en sí mesmo<br />

su furor <strong>de</strong>tenga./Pienso <strong>de</strong> un hondo foso ro<strong>de</strong>allos/y por hambre insufrible<br />

he <strong>de</strong> acaballos» (w. 313-20). El «anti-sujeto», por supuesto, tratará<br />

<strong>de</strong> imponer sus propias condiciones, pero sin éxito. En bal<strong>de</strong> le propondrá<br />

a Escipión la paz y, al no ser viable la solución contractual, una<br />

«singular batalla», un duelo. Pero, como hemos visto, es intención <strong>de</strong>l general<br />

romano excluir cualquier acuerdo y evitar al mismo tiempo toda posibilidad<br />

<strong>de</strong> una pelea en que los suyos puedan salir perjudicados.<br />

La pru<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> Escipión, tan admirada por Cicerón y la cultura renacentista<br />

8 , aparece como cordura, por prometer una victoria sin pérdida<br />

<strong>de</strong> sangre. Este mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> pru<strong>de</strong>ncia se halla esbozado en un diálogo <strong>de</strong><br />

Platón, que resume así un escritor contemporáneo <strong>de</strong> Cervantes: «La Pru<strong>de</strong>nza,<br />

la quale (come dice Platone nel Protagora) é scienza che si mostra<br />

a schifare il male et a eleggere il bene, insegna [...] a <strong>de</strong>liberar le guerre e<br />

<strong>de</strong>libérate a essequirle, ad armare regi e gli esserciti; ad ornarli, a condurli<br />

ad assaltar con arte e vantaggio il nimico; a sostener con poche for-<br />

7 Para la terminología <strong>de</strong> «actante» y «sujeto» «anti-sujeto» Greimas, Semiótica.<br />

8 Ver M. TüLLIUS CICERO, Tusculanae disputaciones: I, 5, 81, 110; II, 62; IV, 5, 50 y De re publica:<br />

51, 54 passim. Entre los muchos autores <strong>de</strong>l Renacimiento que hablan <strong>de</strong> Escipión recordamos<br />

a: Petrarca, «Familiarum rerum», XXII, 14, 12, Opere, (Florencia, Sansoni, 1975). Este autor así se<br />

expresa sobre la disciplina militar <strong>de</strong> Escipión Africano: «Seis quid Scipio apud Numantiam edixit;<br />

et clarissimum enim et notissimum est edictum, quo scorta scilicet institoresque et lixe castris eiecti,<br />

sive, ut breviter quod est dicam, missa voluptas in exilium accitaque virtus in auxilium oc, virtutis<br />

comes, accersita victoria est». (1172). Existe, pues, ya un tópico renacentista que hace <strong>de</strong> Escipión<br />

un mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> virtu<strong>de</strong>s.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!