CERVIO, PEDRO.pdf - Universidad de Navarra
CERVIO, PEDRO.pdf - Universidad de Navarra
CERVIO, PEDRO.pdf - Universidad de Navarra
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
LA INTERIORIDAD EN LOS PRIMEROS DIÁLOGOS DE SAN AGUSTÍN 135<br />
Contemporáneamente se le reveló la bondad <strong>de</strong> las cosas corruptibles:<br />
las cuales ni si fueran bienes supremos ni si no fueran buenas podrían<br />
corromperse. Porque si fueran bienes supremos serían incorruptibles,<br />
pero si no fueran buenas, no habría en ellas qué se corrompiera. (...) Por<br />
tanto, todas las cosas que existen son buenas, y el mal <strong>de</strong>l que buscaba el<br />
origen no es una sustancia, porque si fuera una sustancia sería bueno. (...) Y<br />
así vi y me fue manifestado que tu hiciste todas las cosas buenas y que no<br />
hay en absoluto ninguna sustancia que tú no hayas hecho 48 .<br />
Agustín comprendió, entonces, que para Dios el mal no existe. En<br />
el mundo lo que aparentemente es malo tiene sentido para la armonía <strong>de</strong>l<br />
conjunto 49 . Por eso, todas las criaturas <strong>de</strong>ben ser amadas y admiradas, pues<br />
ellas «son verda<strong>de</strong>ras en tanto que son, y la falsedad no es otra cosa sino<br />
juzgar que algo es lo que no es» 50 . Y en cuanto se refiere al mal moral, este<br />
no es una sustancia. Es un tipo <strong>de</strong> <strong>de</strong>sor<strong>de</strong>n que tiene origen en la perversión<br />
<strong>de</strong> la voluntad que se aparta <strong>de</strong> Dios para volverse a las cosas inferiores<br />
51 .<br />
Alentado por esta primera experiencia, Agustín realizó un segundo<br />
tentativo <strong>de</strong> alcanzar a Dios, que resultó fallido 52 . Se internó en sí mismo<br />
pasando sucesivamente <strong>de</strong> los cuerpos al alma, a la fuerza interior <strong>de</strong>l alma,<br />
a la potencia racional, a la inteligencia, para intentar llegar «a «lo que es» en<br />
un golpe <strong>de</strong> vista trepidante». Pero no fue capaz <strong>de</strong> fijar en Dios su mirada 53<br />
48. «Quae neque si summa bona essent, neque nisi bona essent, corrumpi possent,<br />
quia, si summa bona essent, incorruptibilia essent, si autem nulla bona essent, quid in<br />
eis corrumperetur, non esset. [...] Ergo quaecumque sunt, bona sunt, malumque illud,<br />
quod quaerebam un<strong>de</strong> esset, non est substantia, quia, si substantia esset, bonum esset.<br />
[...] Itaque vidi et manifestatum est mihi, quia omnia bona tu fecisti et prorsus nullae<br />
substantiae sunt, quas tu non fecisti». Conf. 7.12.18.<br />
49. Cfr. Conf. 7.13.19.<br />
50. «Omnia vera sunt, in quantum sunt, nec quidquam est falsitas, nisi cum putatur<br />
esse quod non est». Conf. 7.15.21.<br />
51. «Et quaesivi, quid esset iniquitas, et non inveni substantiam, sed a summa substantia,<br />
te Deo, <strong>de</strong>tortae in infima voluntatis perversitatem proicientis intima sua et tumescentis<br />
foras». Conf. 7.16.22.<br />
52. En opinión <strong>de</strong> Courcelle los intentos <strong>de</strong> éxtasis no <strong>de</strong>ben limitarse a dos. Se trataría<br />
más bien <strong>de</strong> una serie <strong>de</strong> tentativos análogos. Cfr. COURCELLE, P., Recherches sur<br />
les Confessions <strong>de</strong> Saint Augustin, p. 160.<br />
53. «Atque ita gradatim a corporibus ad sentientem per corpus animam atque in<strong>de</strong><br />
ad eius interiorem vim, cui sensus corporis exteriora nuntiaret, et quousque possunt bestiae,<br />
atque in<strong>de</strong> rursus ad ratiocinantem potentiam, ad quam refertur iudicandum, quod<br />
sumitur a sensibus corporis; quae se quoque in me comperiens mutabilem erexit se ad<br />
intellegentiam suam et abduxit cogitationem a consuetudine, subtrahens se contradicentibus<br />
turbis phantasmatum, ut inveniret quo lumine aspergeretur, cum sine ulla dubitatione<br />
clamaret incommutabile praeferendum esse mutabili, un<strong>de</strong> nosset ipsum incommutabile<br />
–quod nisi aliquo modo nosset, nullo modo illud mutabili certa praeponeret– et<br />
pervenit ad id, quod est in ictu trepidantis aspectus. Tunc vero invisibilia tua per ea quae