Ase-Bapuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 3. lib.: ase-bapuru
Urrejolako arkaitzetik eure burua botatzeko. Ag G 308. Eztago iñor, erri onetan, ezkontzeko nik aña aukera
daukan gizasemerik. Ib. 33. Marka aundiya egiñ nai zunak / len e bazuen aukera! EusJok 124. Aukera ederra
iruditu zitzaion bere zikoizkeri amorratua pixkat asetzeko. Inza Azalp 66 (v. tbn. con eder Tx I 225, Otx 108,
NEtx Nola 21, Erkiag BatB 47, BEnb NereA 35, Zubikoa in Mattin 73, Uzt Sas 237). Kalera naiago dezula?
Ortaz ere, ez daukazu aukera txarra Argentinan bertan, iñora begira jarri gabe... Mok 10. Yauna: aukera onak
egiten dau biargiñ ona. Or Tormes 81. Esan zidan ixilka, [...]; luzaro baño len izango nula igesegiteko aukera.
Or SCruz 94. Izketa bat egin ziten gerratik aldegin etzutenai, nik eztakit zer esanaz. Ainbeste neke alper alperrik
zala; [...] Serranok aukera onean pakea eskeñi ziela. Ib. 35. Estuntzaz daunak / askatzaillia / biar dau beren /
onduan; / aukera onek / nok daukaz, baña, / biar dituan / orduan? Enb 105. Gonbertitzeko asmorik bada / jarri
digute aukera, / gero okerrik izan ez dedin / orain kontuak atera. Tx B I 92. Amar milla pezta Iturriotz-en /
Urriyan nai baldin badezu, / indar asko ta zalla bazaude / aukera ederra daukazu. Ib. 225. Mutill zintzo batekin /
izan du aukera; / naiago nuen itzik / ez banu atera, / bazijuazke beste / paraje batera. Tx B II 57. Aukerea
daukok, txarrena artzen bok, munduan danik astorik andiyena izango az. Kk Ab II 59. Gari ederra; [...] ogi
zuria jateko aurten / ba dugu beintzat aukera. Or Eus 338. Ez dutala aukerarik Meza entzuteko ta Iauna artzeko,
igandetan bestetan. Or QA 123. Edo bestela, haiek ikusi eta ikertzeko aukera izan duten jakintzari zintzoen lanak
irakurri eta sinetsi. Mde Pr 319. Jaungoikoak aukera eder ura aidien biotzak ezagutzeko [...] eman zidala
konturatu nintzan. Etxde AlosT 103. Geroztik, meza donea aukera zun guzitan entzuten alegitzen zan. Ib. 221.
Urtebete bat geiago zure bizitzan eta etxeko guzien osasunaz jai egiteko aukera ederrean zera. NEtx Nola 21.
Oraiño, besteren etxean ebastea, al ba ledi; urrena, ezkon legea austea, aukera dalarik. Or Aitork 204. Aitak
deitu nindun eta azken aukera eman zidan zeu edo Etxahunia aututzeko. Etxde JJ 75. Emari bakarra ta
aldaeziña biurtzen du arek [eriotzak] jaiotzeak eskeintzen digun aukera. Txill Let 128. Uri aundian izango ditu
dirututeko aukera ta eretiak. Erkiag BatB 112. Saltzai mamintsuak egin ditu ta diru gozoak beragandu. Aukera
gizena izan dau, ta ez da lo egon, begi erne baiño. Ib. 137 (43 y 178 aukera mamiña, 170 aukerarik
zoragarriena). Gau osoan begiak izteko aukerarik eskas izan daualako. Ib. 189. Fotoak artzeko ezin aukera
obea. Anab Aprika 19. Eztabaidatan bi alde on zituen Sokratek: lenik bere burua maldatzeko ta iazteko aukera.
Bere burua ez-iakituntzat agertzen duen gizona nola gutxi-ets eta iorra daite? Zait Plat 90. Zuk nai badozu zure
aurtxoak / ikasi leike euskera, / [...] / arren dirautzut, ez galduteko / eskuan dozun aukera. BEnb NereA 137.
Eztut aukerarik izan Garatetar Justok izarretaz idatzi lana ikusteko. Ibiñ Virgil 80. Dukesiak ikusirik senarra
aukerarik onenian zala edozer eskabide eitteko. Etxba Ibilt 478. Bada-ezpada ere, paperetan datozen etxeeskeintzak
miatu bear ditugu, ia aukerarik sortzen zaigun. NEtx LBB 69. Olluak mantentzeko / ere arto zarra, /
aukera dagonian, / ez da oso txarra. Uzt Sas 85. Bei ori obe nuen / ez banu ikusi, / aukera ederra dauka / nai
dunak erosi. Ib. 237. Izango dugu euskaldunok inor gutxik ezagutzen dituen euskal obrak, zatika bederen,
irakurtzeko aukera. MIH 289. Aukera ederra eskaintzen dio [...] arlo horretan ari nahiko duenari. MEIG V 102.
v. tbn. AzpPr 79. Albzur RIEV 1907, 625. Gand Elorri 52. Vill Jaink 114. Basarri 28. SM Zirik 23. MAtx Gazt
74. Etxba Ibilt 476. Ibiñ Virgil 116. Lazkano in Mattin 25. Berron Kijote 115.
� (Como primer miembro de compuestos). � Italiarrak bere zaputza barruan gorde zuan, baiña beti aukera-zai
zebillen bere gorrotoa ustutzeko. NEtx LBB 40.
� Euzko-Aberri onek bixija / Ondiñokarren bai-eban; / Illen lotatik itxartu zan ta / Jarri osatzeko eran, / Seme
zintzuen laguntasunaz / Jarteko lengo aukeran. Enb 40.
�3. (V-gip, G-azp). Ref.: Iz ArOñ; Gketx Loiola; Elexp Berg. Variedad, abundancia. "Aukéria, or dauko
aukeria, ahí los tiene a elegir" Iz ArOñ. "Surtido, abundancia de género (tienda, mercado, feria). Aukera aundia
egoten da denda orretan" Gketx Loiola. "Orduan ez zegoen gaur bezelako aukerarik (G-azp)" Gte Erd 79.
"Oportunidad de elección. Corte Inglesian izan giñana, eta Jesus! an dago aukeria" Elexp Berg. v. eskojia, 2
elejia.
� Eguna pasa degu / txit neke aundiyan, / tabernaz aukerarik / eztago mendiyan. Ud 102. Jenero abetatik /
badabill aukera, / aurten aña sekulan / azaldu ote da? AzpPr 114. Zalla da aukera dagoanean aukeratzea. Ag G
34. Gaztetan bazenuela / neskatxez aukera, / berakin irtetzen ziñan / gora eta bera. Tx B II 264. Enbarkaziyoz
aukera dauka / bapore eta batela. Ib. I 193. Amaren semez, aukera / atsaldean larratzera. "Por la tarde hay
abundancia de jóvenes sobre la grama". Or Eus 160. Bai soñekotarako ta bai barruko erropetarako aukera
aundia etorri zait. NEtx Nola 16. Ba, guk u, erantzun eutsan Santi Anpolaik, eztogu sardiñatan alako aukerarik
erabili, baiña besigu kosterarik onena geuk egin genduan eta, tira, jo aurrera. Erkiag Arran 14. Baña nun egon
dira gizajo oiek danak? Ia arratsalde osoan mutillik gabe jardun dira neska geienak eta orain, berriz, au da
aukera. MAtx Gazt 72. Ariatzar gaztiak, / gitxi gora-bera, / ardauaz beti dauke / danentzat aukera. BEnb NereA
27. Aukera aundirik ez dogu baña / zerbait badago jateko, / lan egiñagaz artuten dogu / naikoa bizi izateko. Ib.
181. Gure Donostik egiten dizu / bere eskeintza gozoa, / Zoaz bertara ta antxe daukazu / nai dan aukera osoa.
Basarri 158. Arkume onak azi ditugu, / gaztatik berriz aukera, / okerragorik ez dezagula / izan emendik aurrera!
Uzt Sas 64.
� (Como segundo miembro de compuestos). � Ortaz, etzaio senargai aukerarik faltako. Etxde JJ 54. Santa
Garazin eztago, noski, ogibide aukera aundirik. Ib. 225. Lan-aukera aundirik etzegoen sasoi artako
mutillarentzat. NEtx LBB 39.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
456