Graft Versus Host Disease.

Graft Versus Host Disease171บน 14 ซึ่ง จะ ทําใหผูปวย มีอาการ ปวด ทอง คลื่นไสอาเจียนและ เบื่อ อาหาร อาการ ดัง กลาว จะ เกิด ขึ้น ใน ชวง 10-20 วันหลัง จาก การ ให เซลล ตน กําเนิด เม็ด เลือด พบ วา การ ใหcorticosteroid ใน ขนาด กลาง ถึง สูง จะ ทําให อาการ ดังกลาว ดีขึ้น ได จาก การ ศึกษา ใน ลักษณะ prospectiveโดยการ ทําendoscope และ ตัด ชิ้น เนื้อ ใน ผูปวย หลัง ทําการ ปลูก ถาย ทุก ราย พบ วา ผูปวย ประมาณ รอยละ 46 มีหลักฐาน วา เกิด ภาวะ นี้ขึ้น 15 แตผูปวย ประมาณรอยละ 13-25 เทานั้น ที่มีอาการ อาการ นี้อาจ เกิด จาก herpes infection ก็ไดเชน กันChronic graft versus host diseaseอาการ และ อาการ แสดง ของ cGVHD จะ คลาย คลึงกับ โรค ทาง autoimmune diseases หลาย ชนิด เกิด ขึ้นจาก การ ทําลาย เนื้อ เยื่อ ของ host โดย ไมตอง มีภาวะ การอักเสบ หรือ injuries นํา มา กอน และ สามารถ เกิด ไดกับหลาย อวัยวะ มัก เกิด กับ อวัยวะ หลัก ที่เกิด โรค ในacuteGVHD คือ ผิว หนัง และ ตับ และ ยัง เกิด ขึ้น กับ อวัยวะ อื่นๆ ได อีก เชน ปอด หรือ เกิด กับ ระบบ ภูมิตานทาน ของผูปวย เอง ทําใหผูปวย กลุม นี้มีลักษณะ ของ immunodeficiency และ มี การ ติดเชื้อ ซ้ําซอน ได บอยchronicGVHD นี้จะ เกิด ขึ้น ภาย หลัง 100 วัน หลัง จาก ไดเซลลตนกําเนิด เม็ด เลือด ไป แลว โดย อาจ จะ เกิด ขึ้น ไดโดย ที่มี หรือไมมี acute GVHD นํา หนา มา กอน ก็ไดผูปวย ที่ มี chronic GVHD ของ ผิว หนัง จะ มีลักษณะ การ เปลี่ยน แปลง เหมือน กับ lichen planus โดยที่ รอย โรค จะ อยู กระ จัด กระจาย ตาม ศีรษะ ลํา คอ ลําตัวหรือ แขน ขา เมื่อ การ ดําเนิน โรค นาน ขึ้น การ เปลี่ยน แปลงจะ มีลักษณะ เหมือน poikiloderma อาจ จะ เห็น ลักษณะของ การ อักเสบ เชน ผิว หนัง แดง หรือ มี desquamationหรือ มี hypopigmentation หรือ ถา อาการ ของ โรค รุน แรงมาก จะ เกิด fibrosis ขึ้น ตาม dermis และ adnexalstructure ของ ผิว หนัง ทําใหมีผม รวง และ มีลักษณะ ทั่วไป คลาย scleroderma ไดอาการ ของchronicGVHD อาจ จะ สังเกต เห็น ไดที่mucous membrane เชน เยื่อ บุตา หรือ ชอง ปาก อาการแรก ที่อาจ จะ สังเกต ได คือ ปาก แหง ตา แหง เนื่อง จาก เกิดอันตราย ตอ ตอม น้ําลาย และ ตอม น้ําตา คลาย กับ ภาวะsicca syndrome หาก อาการ เปน มาก ขึ้น จะ สังเกต เห็นแผล ใน ชอง ปาก ลักษณะ อาจ เปน ฝา สี ขาว ไป จน กระทั่งถึง lichenoid lesion ที่กระพุง แกม และ ลิ้น ซึ่ง ตอง แยกจาก ภาวะ candidiasis และ herpes infectionอาการ แสดง ของ chronic GVHD ที่ ตรวจ พบ ได ที่ตับ คือ การ ที่มี cholestatic jaundice โดย จะ ตรวจ พบวา ผูปวย จะ มี alkaline phosphatase สูง ขึ้น มากประมาณ 5-10 เทา ของ คา ปกติ สวน transaminasesอาจ สูง ไดตั้งแต 2-10 เทา และ มีคา bilirubin สูง ขึ้น ในระยะ หลัง ที่มีการ ใช peripheral blood stem cell เปนแหลง ของ การ ทํา ปลูก ถาย พบ วา ผูปวย มาก กวา รอยละ 75จะ มี liver enzyme ผิด ปกติ ใน ชวง ระยะ ที่ กําลัง ลด ยาimmunosuppressive drugs แตสวน ใหญจะ ไมคอย มีอาการ ทาง คลีนิค ผูปวย บาง ราย อาจ มีการ ทํางาน ของ ตับผิด ปกติ ใน ลักษณะ ดัง กลาว ติด ตอ กัน หลาย ป แต พบ วาผลสืบ เนื่อง เชน ภาวะ cirrhosis, portal hypertensionหรือ ตับ วาย พบ ไดคอน ขาง นอย 1อาการ ที่ เปน ผล สืบ เนื่อง มา จาก การ เกิด chronicGVHD อยาง หนึ่ง ก็คือ ผูปวย จะ มีระดับ ภูมิตานทาน ต่ําลง ทั้ง humoral และ cell mediated immune response ทําใหติดเชื้อ ไดงายการ แบง ความ รุน แรง ของ chronic GVHD ดั้งเดิมนิยม แบง เพียง 2 stage คือ limited และ extensivedisease 16 กลาว คือ หาก มี เพียง localized skin involvement โดย อาจ จะ มีหรือ ไมมีการ ทํางาน ของ ตับ ผิดปกติ ก็ ได ก็ ให ถือ วา เปน limited disease แต หาก มีอาการ มาก กวา นั้น เชน มีผิว หนัง เกิด โรค ทั่ว ไป หมด หรือ มีลักษณะ เนื้อ เยื่อ ของ ตับ เปน chronic aggressivehepatiti, bridging necrosis หรือ มีลุก ลาม ไป ยัง อวัยวะอื่น ๆ ก็ใหถือ วา เปน extensive disease อยางไร ก็ดี ในระยะ หลัง นี้ ได มี ผู เสนอ วิธี แยก แยะ ความ รุน แรง ของวารสารโลหิตวิทยาและเวชศาสตรบริการโลหิต ปที่ 13 ฉบับที่ 2 เมษายน-มิถุนายน 2546