01.03.2013 Views

gamosxiveba - Ganatleba

gamosxiveba - Ganatleba

gamosxiveba - Ganatleba

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

1.10<br />

24<br />

radioaqtiuri gardaqmnebi<br />

�<br />

1. rodemde darCa fizikaSi atomis ganuyoflobis<br />

cneba? ris safuZvelze daadgines, rom atomi rTuli<br />

agebulebisaa?<br />

2. ra aris radioaqtivoba?<br />

3. daasaxeleT radioaqtiuri elementebi.<br />

umravles SemTxvevaSi udidesi siCqariT gamoi tyorcneba atomis namsxvrevi<br />

_ α-nawilaki. zogierT sxva SemTxvevaSi afeTqebas Tan axlavs<br />

swrafi eleqtronebis gamotyorcna da didi SeRwevadobis mqone γ-sxivebad<br />

wodebuli gamosxivebis gaCena~. γ <strong>gamosxiveba</strong> Tan axlavs rogorc α <strong>gamosxiveba</strong>s,<br />

aseve β <strong>gamosxiveba</strong>s.<br />

aRmoCenil iqna, rom radioaqtiuri gamosxivebis Sedegad warmoiSoba<br />

sruliad axali saxis nivTiereba, romelic Tavisi fizikuri da qimiuri<br />

TvisebebiT mTlianad gansxvavdeba pirveladi nivTierebisagan.<br />

Semdeg aRmoaCines atomis birTvi.<br />

�<br />

4. rogori niSnis muxtiTaa damuxtuli atombirTvi?<br />

5. rogori niSnis muxti aqvs α nawilaks?<br />

6. rogoria Tqveni varaudi, atomis romeli nawilidan gamo sxivdeba<br />

α-nawilaki? axseniT, ratom?<br />

7. gamoitaneT daskvna, ra ganicdis cvlilebas radioaqtiuri α-gamosxi<br />

vebisas? axseniT, ratom?<br />

vTqvaT, gvaqvs elementi , romelic aRniSnulia sayovelTaod miRebuli<br />

simboloTi iseve, rogorc qimiaSi. am aRniSvnaSi Z protonebis raodenoba<br />

_ atomuri nomeria, xolo A _ masuri ricxvi.<br />

vTqvaT, elementis birTvidan gamoityorcna α-nawilaki. viciT, rom mas<br />

aqvs 2e dadebiTi muxti da masa, romelic masis oTxi atomuri erTeulis<br />

��<br />

8. gansazRvreT elementis birTvidan α-nawilakis<br />

gamosxivebis Semdeg miRebuli y elementis muxti da<br />

atomuri masa.<br />

tolia. gamosxivebis Semdeg miiReba sxva elementi.<br />

elementidan α-nawilakis gamosxivebis reaqcia Semdegnairad SeiZleba<br />

Caiweros:<br />

SeiZleba gamovitanoT daskvna, romlis formulireba pirvelad mogvca<br />

ingliselma mecnierma frederik sodim (1877-1956):<br />

α daSlisas birTvi kargavs 2e dadebiT muxts da misi masa mcirdeba<br />

daaxloebiT masis oTxi atomuri erTeuliT. amis Sedegad miiReba elementi,<br />

romelic perioduli sistemis dasawyisisaken ori ujriT aris<br />

wanac vlebuli. am mtkicebas wanacvlebis wesi ewodeba.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!