gamosxiveba - Ganatleba
gamosxiveba - Ganatleba
gamosxiveba - Ganatleba
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
�<br />
γ-sxivebisa da rentgenis sxivebis Tvisebebis msgavseba gvafiqrebinebs,<br />
rom γ-sxivebi warmoadgens eleqtromagnitur talRebs.<br />
�<br />
hipoTeza imis Sesaxeb, rom γ sxivebi eleqtromagnituri talRebia<br />
dadasturda mas Semdeg, rac aRmoaCines γ-sxivebis difraqcia kristalebze<br />
da gazomes maTi talRis sigrZe. igi aRmoCnda rentgenis sxivebze mcire<br />
_ 10 -10 -10 -13 metramde.<br />
�<br />
5. ra Tvisebebi unda hqondes γ-sxivebs imisaTvis,<br />
rom davrwmundeT maT talRur bunebaSi?<br />
6. ra adgili uWiravs γ-sxivebs eleqtromagnituri<br />
tal Rebis skalaze?<br />
7. ras udris γ-sxivebis gavrcelebis siCqare vakuumSi?<br />
α da β-sxivebi Tavidanve ganixileboda,<br />
rogorc damuxtuli nawilakebis nakadi<br />
(sur. 13.1). radgan eleqtrul da magnitur<br />
velSi β-sxivebi Zlierad ixrebian, amitom<br />
eqsperimentulad maTi buneba SedarebiT<br />
advilad gamoikvlies. β-sxivebis muxtisa da<br />
masis gazomviT dadgenil iqna, rom isini<br />
eleqtronebis nakadia. isini moZraoben<br />
sinaTlis siCqaris maxlobeli siCqariT.<br />
sur. 13.1<br />
arsebiTia, rom radioaqtiuri elementebis<br />
mier gamosxivebuli β-nawilakebis siCqareebi ar aris erTnairi.<br />
ufro Zneli aRmoCnda α-nawilakebis bunebis gamokvleva.<br />
�<br />
4. SeadareT rentgenisa da γ-sxivebis SeRwevisunarianoba<br />
erTmaneTs.<br />
8. Tqveni varaudiT, ratom aRmoCnda α-nawilakebis<br />
bunebis gamokvleva ufro Zneli?<br />
cdebis meSveobiT ernest rezerfordma daadgina, rom α-nawilakebis<br />
siCqare birTvidan gamotyorcnisas ≈ 2 . 107 m/wm-ia, e. i. sinaTlis siCqaris<br />
1/15 nawili. misi muxti ori elementaruli muxtis tolia, xolo masa<br />
TiTqmis oTxjer metia protonis da ≈8000-jer meti eleqtronis masaze.<br />
aseTi muxti da masa aqvs heliumis atomis birTvs (sur. 13.1). magram, maSin<br />
XX saukunis pirvel aTwleulSi atomis birTvi jer ar iyo aRmoCenili.<br />
maSasadame, α-nawilakebi warmoadgens heliumis atombirTvebs.<br />
gavecaniT α, β da γ <strong>gamosxiveba</strong>s da maT Tvisebebs. praqtikul gamoyenebas.<br />
Semdeg gakveTilze gavecnobiT radioaqtiuri gamosxivebis<br />
dadebiT da uaryofiT mxareebs.<br />
13