01.03.2013 Views

gamosxiveba - Ganatleba

gamosxiveba - Ganatleba

gamosxiveba - Ganatleba

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

�<br />

γ-sxivebisa da rentgenis sxivebis Tvisebebis msgavseba gvafiqrebinebs,<br />

rom γ-sxivebi warmoadgens eleqtromagnitur talRebs.<br />

�<br />

hipoTeza imis Sesaxeb, rom γ sxivebi eleqtromagnituri talRebia<br />

dadasturda mas Semdeg, rac aRmoaCines γ-sxivebis difraqcia kristalebze<br />

da gazomes maTi talRis sigrZe. igi aRmoCnda rentgenis sxivebze mcire<br />

_ 10 -10 -10 -13 metramde.<br />

�<br />

5. ra Tvisebebi unda hqondes γ-sxivebs imisaTvis,<br />

rom davrwmundeT maT talRur bunebaSi?<br />

6. ra adgili uWiravs γ-sxivebs eleqtromagnituri<br />

tal Rebis skalaze?<br />

7. ras udris γ-sxivebis gavrcelebis siCqare vakuumSi?<br />

α da β-sxivebi Tavidanve ganixileboda,<br />

rogorc damuxtuli nawilakebis nakadi<br />

(sur. 13.1). radgan eleqtrul da magnitur<br />

velSi β-sxivebi Zlierad ixrebian, amitom<br />

eqsperimentulad maTi buneba SedarebiT<br />

advilad gamoikvlies. β-sxivebis muxtisa da<br />

masis gazomviT dadgenil iqna, rom isini<br />

eleqtronebis nakadia. isini moZraoben<br />

sinaTlis siCqaris maxlobeli siCqariT.<br />

sur. 13.1<br />

arsebiTia, rom radioaqtiuri elementebis<br />

mier gamosxivebuli β-nawilakebis siCqareebi ar aris erTnairi.<br />

ufro Zneli aRmoCnda α-nawilakebis bunebis gamokvleva.<br />

�<br />

4. SeadareT rentgenisa da γ-sxivebis SeRwevisunarianoba<br />

erTmaneTs.<br />

8. Tqveni varaudiT, ratom aRmoCnda α-nawilakebis<br />

bunebis gamokvleva ufro Zneli?<br />

cdebis meSveobiT ernest rezerfordma daadgina, rom α-nawilakebis<br />

siCqare birTvidan gamotyorcnisas ≈ 2 . 107 m/wm-ia, e. i. sinaTlis siCqaris<br />

1/15 nawili. misi muxti ori elementaruli muxtis tolia, xolo masa<br />

TiTqmis oTxjer metia protonis da ≈8000-jer meti eleqtronis masaze.<br />

aseTi muxti da masa aqvs heliumis atomis birTvs (sur. 13.1). magram, maSin<br />

XX saukunis pirvel aTwleulSi atomis birTvi jer ar iyo aRmoCenili.<br />

maSasadame, α-nawilakebi warmoadgens heliumis atombirTvebs.<br />

gavecaniT α, β da γ <strong>gamosxiveba</strong>s da maT Tvisebebs. praqtikul gamoyenebas.<br />

Semdeg gakveTilze gavecnobiT radioaqtiuri gamosxivebis<br />

dadebiT da uaryofiT mxareebs.<br />

13

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!