2011 weli genialuri qarTveli poetis vaJa-fSavelas saiubileo TariRia
2011 weli genialuri qarTveli poetis vaJa-fSavelas saiubileo TariRia
2011 weli genialuri qarTveli poetis vaJa-fSavelas saiubileo TariRia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
atono rezo,<br />
afsus, rom kritikosi ara var<br />
da Cemi Sefasebis logikuri dadastureba<br />
ar mexerxeba. ramdenime<br />
nawarmoebia qeCoSi rom miTrevs<br />
da Tavs makiTxvinebs, maT Sorisaa<br />
`CurCuls gadaCveuli kaci~.<br />
xan did mozaikas magonebs,<br />
xanac minanqars. Cven ara marto<br />
didi poetebi, didi mwerlebic<br />
gvyavs (ubralod mcirericxovani<br />
eri varT).<br />
rom ar CamovTvalo, daviT<br />
kldiaSvilic kmara.<br />
wavikiTxe Tqveni romanis<br />
(romanze meti da sxva) Sefasebebi,<br />
mainc damrCa ukmarisobis grZnoba.<br />
romanis daStampul kanonebs<br />
arian miCveulni. am wignis ara<br />
erTi nakveTi mTeli romanis fasia.<br />
es raRac axalia, sasiamovnod<br />
axali, raRac procesis dagvirgvineba-Tavmoyraa.<br />
amxela `aparaturaSi~<br />
erTxel ar mombezrebia.<br />
sul ginda ikiTxo, gagrZeldes.<br />
es sinaTliT gajerebuli<br />
sivrcea, sadac bunebriv bindbundsac<br />
sinaTle Sesevia. dakvirvebuli<br />
Tvali, da zusti ena, es<br />
ori upirvelesi aucileblobaa<br />
didi mwerlobisaTvis. ramodena<br />
sikeTe da onavrobaa. Zalian saintereso<br />
da mravalmxrivi kaci xar!<br />
xom giTxari Cemi enciklopediuri<br />
megobari xar-meTqi! ise<br />
amtkiceb Sen sidides, rom verc<br />
rigiTi mkiTxveli da verc gonebanavarjiSeb-datanjuliprofesionali<br />
azrze ver modis.<br />
am wigns mamulis surneli<br />
aqvs, Cemi winaaRmdegobebiT savse<br />
mamulisa?<br />
me dostoevskize, heseze,<br />
servantesze… gazrdili kaci var<br />
da aseTi rameebi ar unda Seme-<br />
Salos. (servantesi dedamiwaze<br />
yvela mweralze didi mgonia).<br />
me pauzis Semdeg isev wavikiTxav.<br />
ratomRac mgonia am wigns<br />
unda mohyves sxvac, darwmunebuli<br />
var!<br />
Zaan meama `caca~. meama dekemberi,<br />
xelTaTmani, TamTa, kargad<br />
meniSna.<br />
<strong>genialuri</strong>a _ `…roca puris<br />
naWers madianad Wamda (da ara<br />
miirTmevda) da Tavisi farTo,<br />
qarTuli TvalebiT mTel qveyanas<br />
zed ayolebda.~<br />
(sxvaTa Soris, meore dRes is<br />
gogoc gaxsovda da xelTaTmanic.<br />
asea).<br />
aseT simarTleebs maSin<br />
weren, roca `raRaceebi~ marTla<br />
mTavrdeba.<br />
asaks ganicdi! bunebrivia,<br />
fizikur, kalendrul asaks, Torem<br />
WeSmarit xelovans asaki ara<br />
aqvs.~<br />
Sens stabilur gonierebas,<br />
roca gulwrfeloba anedlebs,<br />
<strong>genialuri</strong>a (aTasgzis madloba).<br />
... neli kviciani... sulis-<br />
SemZvrelia... aseTi wignebiT kacobrioba<br />
ukeTesi xdeba.<br />
me araferi mikvirs, Cexovic,<br />
wakiTxuli maqvs Tavis droze,<br />
merimec, cvaigic, hamsunic da…<br />
es wigni Sedevrebis Taigulia,<br />
aseTi Rrma, gulismieri codna,<br />
TvalisaTvis dafaruli, ufaqizesi<br />
Sreebi, amxela sikeTe…<br />
qveteqstebi. samive droSi erTdroulad<br />
yofna.<br />
luiza _ murmani `bare ori<br />
qali dalaparakebia sayvarlis<br />
loginidan Tavis qmars~. kiazo,<br />
erTi xelismosmiT, yvela drois<br />
sazogadoebis maradiuli wevri.<br />
`rom gadamarCinon, gavgi-<br />
Jdebi, raRacnairad lamazia: Sen<br />
moxval Cemi gaSvebis qaRaldiT<br />
da me cocxali aRar dagxvdebi...~<br />
(ras Svrebi, ar gecodeba mkiTxveli?!)<br />
`im RamiT Sin ar mivsulvar~<br />
_ ramodena wnevaa, es erTi<br />
ubralo fraza ukve Rirebulebaa<br />
savse idumalebiT, raRac dafarulad<br />
sainteresoTi.<br />
Sorenas istoria...<br />
didi xania kefa ar dambur-<br />
Zgvlia.<br />
RmerTma Seginaxos!<br />
`lamis tirili daiwyo. saxlSi<br />
qali iyo, morCa da gaTavda.~<br />
ase, mxolod didi ostatebi<br />
weren!<br />
TaTrul dasaxlebaSi sanovagis<br />
SesaZenad wasvla _<br />
CemTvis saocrebaa amdeni Suqi,<br />
amdeni Tvalmargaliti, amxela<br />
siyvaruli da sevda piradistoriuli.<br />
qarTuli bgera-marcvlis,<br />
sityvawyobis CuxCux-wkriali,<br />
eleT-meleTi, qarTuli sityvis<br />
patiosneba! iSviaTia saxeTa aseTi<br />
galerea, kalmis wvalebis gareSe<br />
Camoqnil-Camogviristebuli.<br />
gulisSemZvrelia mamaSvil sxirtlaZeebis<br />
istoria (titanuri<br />
Sromaa gaweuli).<br />
Zveli Cekisti janaSia rom<br />
yveba _ aseTi saocrebebi erT<br />
sicocxled miRirs! weris survili<br />
miCndeba dauZleveli survili<br />
werisa, am gancdis gamowveva<br />
gigantebs ZaluZT!<br />
jado-dialogebi, `dakarguli<br />
aslariani~, `ilos sizmari~,<br />
`Jirafi~, axalgazrda scenaristis<br />
eqimebTan Sexvedra,<br />
`Sen ggonia maxsovs?~ (erTi<br />
eqimis pasuxi) <strong>genialuri</strong>a! ur-<br />
Tulesi fsiqologiis aseTi wvdoma<br />
da codna...<br />
me dabeWdvisTanave wavikiTxe<br />
novela, romelmac qariSxlebi<br />
gamoiwvia.<br />
marTalia, Tema faqizia, Tumca<br />
eris cxovrebaSi dgeba iseTi<br />
periodi, roca mweralma zarebs<br />
unda Semokras, Tundac vinmes<br />
yuri etkinos, raRac unda moimoqmedos,<br />
`daaSTos~, raTa ufro<br />
did danaSauls aaridos eri.<br />
ra uceb dagiviwyes aTwleulebis<br />
Rvawli da turebiviT<br />
wamogesien, mouTmenlebi!<br />
arada am novelaSi, piradad<br />
me, davinaxe didi tkivili, didi<br />
protesti, Seurigebloba Rirsebis<br />
dakargvis mimarT...<br />
rezo miSvelaZe ar aris<br />
axlomxedveli mwerali, ar codnoda<br />
ras werda, ubralod, sazogadoebis<br />
nawili ar aRmoCnda<br />
pirovnul mzaobaSi.<br />
nuTu is hgoniaT am dalocvilebs,<br />
rom sxvaze metad uyvarT<br />
mamuli.<br />
es cruerovnuli faxafuxi<br />
namdvili mtrisTvis Semoin-<br />
S e m o q m e d e b a<br />
axos zogierTma. arc erTs ar<br />
uyvars Senze metad istoriuli<br />
faqtebis erTguleba, arc Senze<br />
ukeT icnoben qarTuli genis<br />
aminds, <strong>qarTveli</strong> kacis Sinagan<br />
meurneobas.<br />
istoriografia eyrdnoba<br />
faqtebs, moicavs xiluls, is<br />
mainc SezRudulia da es asec<br />
unda iyos mwerloba (xelovneba)<br />
xilulTan erTad uxilavsac<br />
gulisxmobs, es ar aris racionaluri<br />
codna, es is codnaa, bevrisTvis<br />
xurmas rom warmoadgens.<br />
rezo miSvelaZes warsulSi<br />
ki ar Seepara eWvi, Tanamedroveobam<br />
da misma realobam dazafra<br />
da pirSi uTxra, rogorc mokeTesa<br />
da Wirisufals ekadreba:<br />
`an Tqven ara xarT imaTi<br />
STamomavali, an Tu Tqven xarT<br />
is vinc xarT,<br />
maSin isini sizmari yofilano!~<br />
ase icis didma siyvarulma<br />
didi mwerlisam,yvela ver miuxvdeba<br />
da iaffasiani spekulaciiT<br />
mis gaSavebas Seecdebian! amis<br />
gamocdileba aqvs istorias da<br />
es pirvel rigSi istorikosebma<br />
ician, albaT.<br />
istorikosebTan (did nawil-<br />
Tan) kamaTi SeuZlebelia, isini<br />
sworxazovnad azrovneben da verc<br />
gaamtyuneb.<br />
me TvaldaxuWuls mjera<br />
didgorisac da 100 000 mowa-<br />
`CurCuls gadaCveuli kacis~ gamo<br />
misac, magram amaT rom vucqeri,<br />
am sayovelTao dacemas da lpobas,<br />
zogjer yvelaferi sizmari mgonia,<br />
adamiani var me da sul<br />
frTagaSlili ver viqnebi, an ki<br />
mWirdeba frTebi SemosazRvrul<br />
sivrce-sapatimroSi?!<br />
ram SeaSinaT? rezo miSvelaZe<br />
istorias Secvlida erTi<br />
noveliT?<br />
egeni egeTi gaveSebiT imaT<br />
ebrZolon, TvaldaxelSua suls<br />
rom taceben, xorcs rom aglejen,<br />
gareulsa Tu Sinaurs. misamarTi<br />
SeSliaT, gezs acdenian!<br />
rezosi ki ar unda eSinodeT,<br />
aramed im mizezebisa, ris gamoc<br />
rezo miSvelaZem zarebs Semohkra!<br />
is ki ar unda eTqvaT: es<br />
rogor dawerao, _ aramed, _ es<br />
ratom dawerao?<br />
am novela-tkivilis irgvliv<br />
momxdari faqti maZlevs saSualebas<br />
vTqva:<br />
qarTvels unda Tavi warmoa-<br />
Cinos janmrTelad, Zalian unda,<br />
magram, vai, rom avad aris da<br />
mizezi mis sulSia, mis gonSia.<br />
qarTvelma unda aiRos gezi `Sinisaken~<br />
_ sakuTari Tavisaken!<br />
* * *<br />
diax, yvelam Tavisi wili<br />
`yumbara~ unda aafeTqos, magram<br />
es afeTqeba Tanadrouli da erT-<br />
drouli unda iyos, rac Seexeba<br />
msxverpls, mas veraferi Caanacv-<br />
lebs, Cems `werilSi qarTvels~<br />
_Si amas vtiri, vCivi da vyviri.<br />
vin momismina?<br />
maxsovs erT-erT werilSi,<br />
Tqvendami gamogzavnilSi, vwerdi<br />
_ araa saqarTvelo Cemi Rirsi- Rirsi-<br />
meTqi _ (es werili mweralTa<br />
kavSiris win manqanaSi Cajdomis<br />
win, xelSi gadmogeciT) cota ar<br />
mogewonaT, vici me es!<br />
magram es Cemi sityvebi pro-<br />
testi iyo eris brbod qcevis<br />
sawinaaRmdegod, da sibraluli<br />
`kavkasia~ #5-6 (51-52) maisi-ivnisi <strong>2011</strong><br />
brbodan gamorCeuli pirovnebebis<br />
(Tundac `gela kirTaZis~ mimarT).<br />
maSasadame, es wigni aris<br />
yvela drois, yvela Taobis wigni,<br />
marTali wigni, samagido wigni.<br />
ar mombezrdeba `mwuxris~ kiTxva.<br />
es wigni `Cemi wignia!~ es<br />
wigni zneobrivi wignia, sulisaT-<br />
vis margi da tkivilmomfonebeli,<br />
gonebisaTvis kargi puri da gu-<br />
lisTvis kargi marili.<br />
qarTvelebma Zils da ZilSi<br />
xelfexis qnevas Tavi unda daanebon<br />
da gaigon, rom qarTul mwer-<br />
lobaSi moxda udidesi movlena _<br />
`CurCuls gadaCveuli kaci~.<br />
pativiscemiT<br />
goCa xaranauli.<br />
redaqciis minaweri:<br />
batono rezo!<br />
didia Rvawli meoce saukunidan<br />
dawyebuli dRemde, Tqveni<br />
samwerlo, samecniero Tu sazogadoebrivi<br />
moRvaweobis sferoSi,<br />
Tqveni humanurobiT, simamaciTa<br />
da gautexelobiT didi kvali<br />
daaCnieT umZimesi kataklizmebiTa<br />
da winaaRmdegobebiT savse qarTul<br />
sulier cxovrebas.<br />
Tqven fasdaudebeli amagi<br />
dasdeT Cvens bedkrul, visgan<br />
aRar mitacebul da Sagrenis tyaviviT<br />
dapataravebul samSoblos.<br />
rogorc Cveni drois TvalsaCino<br />
poetma da publicistma<br />
goCa xaranaulma Tqveni romanis:<br />
`CurCuls gadaCveuli kaci~,<br />
recenziaSi aRniSna, marTlacda<br />
yvela CvenTaganisaTvis es wigni<br />
`Sedevrebis Taigulia~.<br />
gilocavT!..<br />
gisurvebT gautexelobas<br />
da kidev da kidev aseTi msoflio<br />
Rirebulebis romanebisa Tu<br />
novelebis Seqmnas Cveni<br />
uZvelesi da mravalsaukunovani<br />
<strong>qarTveli</strong> eris<br />
sadideblad.<br />
didi madloba<br />
Tqveni arsebobisaTvis!..<br />
5