Bertsolaritza, formarik gabeko heziketa Jakintza-arloa ... - Euskara

36 –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Kultura edo, kasu honetan, nazioei dagokiena, hauxe litzateke: zenbat eta kultura
garatuago (idazkeraren hedapena, nazioarteko harremanak, alfabetatzearen zabalkuntza,
irakaskuntz-sistemaren indarra etab...) hainbat eta formalago azaltzen da hezkuntzaren
egitura bere praktikan (E, D, B, A-ren progresio hierarkikoaren arauera).
Dena dela, baieztapen hau zehaztu izan da hezkuntza formalaren kontzeptua
eskolarekiko parekotasunetik bereiziaz32. Ikuspegi honetan hezkuntza formala:
A) Bereziki trasmisiorako antolatzen da.
B) Eguneroko bizitzatik bereiztuz, berezko eraz hornituriko testuinguru batetan
garatzen da.
D) Gizarteak bere gain hartzen du.
Horrela ulerturik eta J. Trilla-k berak dioskunez33 , "Hezkuntza formala oraindik
eskola ez duten aintzinako gizarteetan ere egon badago" (A.R.B. itzul).
Baina azken honek ez du esan nahi, kultur garapena eta hezkuntz formalizazioaren
prozeduren artean erlaziorik ez dagoenik. Aitzitik, adierazitako harreman hori onartu eta
gero, beraren baitan dagoen edukia eta esanahia adjetibatzea besterik ez du egiten azken
aipamenak.
Kultura eta hezkuntzen arteko erlazio hau, gainera, bai nazioarteko instituzioetatik
eta baita hirugarren mundua deitutako egituretatik (eta Hego-Ertamerikan bereziki) oso
ikerturik dugu, teorian zein praktikan34 .
Eskolarik gabeko herriek, beren kulturbideetarako nonbait, ez omen dute
"garatutako herriek" jarraitutako bide berberak segitu beharrik. Are gehiago, hori, nahita
32 Sriner - Cole: "Consecuencias cognitivas de la educación formal e informal". Infancia y Aprendizaje,
17. aleko aldizkarian. 1982. (ingelesez, 1973).
33 Trilla, J. La educación fuera de la escuela. Aipatutako liburuaren 16. orrialdean.
34 UNESCO, Aprender a ser. Alianza Editorial, Madrid 1974.