Bertsolaritza, formarik gabeko heziketa Jakintza-arloa ... - Euskara

44 –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Ezkerreko hemisferioak gaitzen bat harrapatzen zuenean, mintzairaren ahalmena
gaixotzen zen. Aldiz, disfuntzio hori eskuineko hemisferioan baldin bazen, eraginik ez zela
agertzen, bada mende bat baino gehiago jadanik P. Broca51 konturatu zela (1861).
Ikuspegi hau denborarekin gero eta azpimarratuagoa izan zen52. Ekarpen
desberdinek hemisferioen espezialitaterako teoriak ikertu eta zehazten zituzten. Orain dela
hogeitamar urte, Chicagoko Unibertsitatean esperientzia berri bati ekin zioten53: hemisferioen artean kokatzen den nerbio-ehuna moztu egiten zuten. Ondorioz,
burmuineko bi aldeek aldagai aske gisara funtzionatzeko bidea zeukaten, eta, konprobatu
zenez, bakoitza guztiz bere aldetik zebilen. Hemisferio batek, beraz, gauza bat ikas
zezakeen, besteak horretaz tutik ere ezagutzen ez zuen bitartean.
B. Hemisferioen espezializazioa
Bai hemisferio bakoitzak egin ditzakeen lanak eta baita bien artean dagoen
komunikazio mota aztertzeko ere, esperientzia ugari egin izan da. Hemen, behar den
neurrian ezagutarazteko, taldekatu egin ditugu inportanteenak.
B.1. Historikoki sortutako lehenengo esperientzietan, hemisferioen artean dagoen
nerbio-ehuna ebakia izan zen. Ekintza hau epilepsiaren aurkako terapia batzuek
gomendatzen zuten. Hemisferio batetik bestera nolabaiteko interferentzia bazela uste
zenez, aurrera eramandako terapiak mozketa agintzen zuen54 .
B.2. Bigarren talde bat hemisferio baten kenketan datza, kolpe, tronbosi zein
tumore edota nolabaiteko zauri bereziengatik55 .
51 Broca, P, "Perte de la parole, ramallisement chronique et destruction partielle du lale anterior gauche du
cerveau". Bulletin de la Société Antropologique. Paris, 2 (1861), 235-242 orr.
52 Sperry, R.W., "Cerebral Organitation and Behavior". Science 133, 3466, 1749-1757. Chicago.
53 Ibidem
54 Sperry, R.W. - Gazzaniga M.S., "Language fallowing surgical disconnection of the hemispheres"
Millikan-Darley (eds.) Brain mechanisms underlying speech and Language, Grune & Strratton. New
York, 1967.
55 Bruell, J.M. y Allee, G.W. "Migher intellectual functions in patient with hemispherectomy for
tumors": J. Consult. Psychol 26 (1962) 90-98 orr.