Zaraitzuera aztertzeko ekarpen berriak (5 - Otsagi: ahozko ... - Dialnet

KOLDO ARTOLA
- orduko predikazioa uskaraz egiten zen?
- Bai, bai, guziétarik; uskárá? guziá uskará ez, e?
- bidatara: uskaraz eta erdaraz; eta noiz artio egin zen kala?
- Pues... noiz ártion? améka urtetán yá... ùzten ginuén eskólara, eta... egíten
ginuén komuniónia ta guziá, améka úrtetan, ta yá, géro, gúretáko ez; ya,
(t)xíten zrénendàko.
- eta igande eta festa-egunetako predikazioa ere uskaraz eta erdaraz…
- Erdárara, erdárara; uskárara etzién pratíkatzen, éz-éz-éz-ez.
- katezismoa solo…
- Katézismöa sólo; katézismoá ta erréza; eta kátezismoá, pues... bai, ya
ánitz ginakién, ya… ásten gintzanián améka urtetán, yá fàten gintzán uskára
txárdokitzen, ápezekin; dótrinara, e? berzé gixán ez, baia dótrinará... beh! órai
yá éz orítzen ní bátrere, ní éz orítzen bátrere ya. Pádrenuéstroa orítzen níz,
Áita gúrea, zérutan záudená... baia yá, átzerik bérze gúzia; orìtzen níz kóri nóla
erákusten zaukién.
- (lagundu nahiz:) ‘sandu izan bedi zure izena’…
- Bai, bai, kóri guziá! bàia éz déago, ezpáitugu errézatú! bátreré! orrá nóla
dakién!
- eta berze oraziorik edo elizako kanturik?
- Pues órduan, yá bérri báitzren! eta órduan, améka urtétan, ai-ai-ai! tónto-tónto
gíntzan órduan. Orái, bai, orä´i jéndia dá ánitz… espabilátu, e? ánitz,
orái bai; órai… kláro! eztáukie... déus ere gentzén, eta… xárdokit-, órai, léitzen,
kóntu, eta... elízako gauzetán ta kòi guziók, gúk órduan beño obéki
égun; kóri bai. Órai pues... eh! órai erákusten tién gauzák, guziák badázkigú,
guziák badázkigu; órai, áur kuék beár baitié (…), beár báita 82 erákutsi, áur
kuer, korí bai. Órai néxkato... améka urtétarik amaláur urtetáko nexkáto
kuék? órai, kántatzen dié... guziétarik, e? kláro! èrdaráz!... érdaraz, uskáraz éz,
e? érdaraz, kántatzen dié guziétarik, baia ùskaráz ez, yórk ere! bátrere, uskáraz.
Eta así zren, mútiko... xáz así zren, mútiko, ogéi... úrtetarík, bueno, emerétzi
urtédarik (sic), ogéita... ogèita zómait 83 urtétra? así zrén, beár ziéla ikási
úskarara; eta líbröak eta guziák, bildú ztien, eta énegána xìten zrén: “konék
zér nai du errán?”, ník erràten nabén: “pues mája edo itsúsi edo... kau edo kúra
edo bérzia...”, ánitz gauza, kalá? baia eztié kontínua, ez, éz-ez-ez-ez, eztá
segítu, vaya! eztá kontínuatú ez kástellano (!), eztá ségitu bátrere; ordúan idúritzen
zaén, xáz idúritzen zaén, hála! ikásiren ziéla etxákin zer, baia éz.
Ézta... itsúsi déla ta eztiéla nai kémen, érri kuétan... San Sébastiánen
bákët xardókitzen delá, eta Bilbáuen eré bákit xardókitzen delá, úskarará...
kláro, gùziek éez! bàia bákët xardókitzen delá, kén beño obéki, e? bái-bai, koná
xiten dá jénte, ánitz, e? orái espèra dú ónek 84 , ilabète kontán, San Sèbastianéko
família bat; xìten zrén bíga, baia aurtén ézta xíten bàizik ere bát. Eta
ùskarará? kláro, gú’beño... obéki… kuási’kuasik... éz kain óngi, ez, bàia...
konprénditzekó, áisa, bai.
82 Komunztadura gauzatu gabea; ‘zae’ edo ‘zaie’ igurikatu beharko baitzen, ziurrenik, nor-nori saileko
kasua baldin bada, bederen.
83 Inoiz edo behin, ‘zomat’ itxaron daitekeela iruditzen zaigunean, ‘zomait’ aurkitzen dugu.
84 Inguruan zuen errainari behatuz esan zuen hori.
24 [20]