Zaraitzuera aztertzeko ekarpen berriak (5 - Otsagi: ahozko ... - Dialnet
Zaraitzuera aztertzeko ekarpen berriak (5 - Otsagi: ahozko ... - Dialnet
Zaraitzuera aztertzeko ekarpen berriak (5 - Otsagi: ahozko ... - Dialnet
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
KOLDO ARTOLA<br />
Dotrinan ikasitakoak eta garai bateko apaiz euskaldunak<br />
- Orrek badakia ‘aitagurea’ uskaraz?<br />
- Éne manèrarík bádakit 123 : Áita guréa, zéruetan zaudéna, sántifíka bédi<br />
zúr’izèna, xín bekígu zúre réinöa, égin bèdi zúre borondátea zéruan bezàla<br />
lúrrëan eré. Zúk egúzu gúre egunorózko ógia, eta bárka dàzaizkúzu gúre zórrak,<br />
kála nòla gú(k), parkátzen bàitaztégu… gúre zorduiéner 124 , ta ez gítzazúla<br />
tentòazioán (sic) erórtzra utz 125 , bàizik zúk lìbra gäitzázu gàiz guziétarik<br />
Amén.<br />
- ah! ongi eman du, e? pollit, erran du anitz ongi…<br />
- Pólit, eztiá? déla? ník erràten dút… ánitz áldiz, e? iguál erdáraz ta erràn<br />
biarrëán e… erráten dút úskaráz; gála, e? ta… abémariak (sic) ere badákit, e?<br />
abér: Jangóiköak sàlba zitzála María gráziaz bétea, Jáuna diózu zurékin ta bènedikátu<br />
ziráde màzte guztíen ártean, eta bèredikátu dúzu zúre sabeléko frútua<br />
Jesus. Sánta María Jaungóiköaren Áma, zúk otòiz egízu gúre bekatàriengátik,<br />
órai eta gúre iltzeráko órduan, Ámen.<br />
- eta zer berze? Gloria…?<br />
- Ez, ez… Glória Aitári, Sémearí ta Esprítu Sanduarì; órai eta gúre iltzeràko<br />
órduan, Amén. (…) Pues kála da! kála da…<br />
- eta berze oraziorik? kredoa edo… ez?<br />
- Éz-ez-ez-ez, eztákit, eztákit déusetaz. Eztákit, eztákit krédoa; a lo mejor<br />
erakùtsi záukien baia, ezpáitugu errán pues átze zaiku.<br />
- eta berze orazioren bat?<br />
- Ez, bátre; kónsatzra, kónsatzra fàten gíntzan (...) - Áita konfésorëa: bádixu<br />
ilábete bát enizála konfesàtu; kunplítu nixún penítenziara, formàtu xút<br />
dóloreá... dòlorëá ta própositoa, ta arrépentitrik nóre bekàtu gúziez xìten nixú<br />
konfésatzra. Eta mandámentuák báda…-dazkít, ezpáda… ezpáda... dáizta<br />
126 atzí... (zuzenduz:) atzé, átze!<br />
- erran, erran bitza 127 guziak…<br />
- Lèmezikuá, Jaungóiköa adòra ta onés zagúla gàuza guzién gañetik.<br />
Bìgarrená, jurámentu banurík egín eztézagula.<br />
Irúrgarrená, séak eta ìgandeák bé(e)ra’zkigúla.<br />
Láurgarrená áita t’amá, ta gúre beño zarràgoköák onrà’zkígula.<br />
Bósgarrená, iór il eztézagula.<br />
Séigarrená, lujùriazko bekatuán erór ez(e)kitéla.<br />
Zázpigarréna, ión déus ebáts eztézagula.<br />
123 ‘aitagure’ hau <strong>Otsagi</strong>ko dotrinan ageri denaren oso antzekoa da.<br />
124 <strong>Otsagi</strong>ko dotrinan, Zaraitzuko beste inon –ez dotrinetan ez gainerako materialetan– bildu ez<br />
diren ‘nor-nork’ saileko pluraleko hirugarren pertsonekin zerikusia duten adizki batzuk aurkitzen dira,<br />
tartean i bat daramatenak: duie [= ‘dute’, ohiki die –hau, gainera, egoera desberdinetan dagoela–], guituiener<br />
eta duia [= ‘gaituztenei’ eta ‘dute + a’ hurrenez hurren] eta, azkenik, ohar honen zio den zorduiener<br />
hori bera, zeina, gainera, lehenago aipatu Julia de Carlos andereari ere berdin-berdin bildu baikenion.<br />
<strong>Otsagi</strong>n bildu sermoi baten barruan, gainera, elquibaizuyen eta ecusibaizuyen moduko aditzak<br />
ikusi ditugu, ezquituen gisako adibide bat tartean baldin badago ere (J. M. Satrustegiren Euskal testu<br />
zaharrak, 166-7 or.).<br />
125 Otoitzaren zati hau, arestian aipatu Xinxuan etxeko Julia de Carlos andereak honela eman<br />
zuen: èta ez gítzatzúla eúz tentázioan erórtzra.<br />
126 ‘zaizta’ itxaron zitekeen, itxura osoz, baia dáizta aditu uste dugu.<br />
127 Bonaparteren Études… delakoa ments da adizki honi dagokionez; erronkarieraz, ordea –Bidankozeko<br />
erronkarieraz, zehazki– betza agertzen da.<br />
36 [32]
Change language