saqarTvelos saxelmwifo sazRvari – warsuli da awmyo
saqarTvelos saxelmwifo sazRvari – warsuli da awmyo
saqarTvelos saxelmwifo sazRvari – warsuli da awmyo
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
sazRvrebSi moqcevis gamo, radgan misi mosaxleobis udidesi nawili<br />
muslimani iyo. 1916 wels, zaqaTalis okrugis 76000 mosaxli<strong>da</strong>n<br />
mxolod 19000 iyo qarTveli, xolo <strong>da</strong>narCen mosaxleobas 45000 leki<br />
<strong>da</strong> 12000 Turqi, sparsi <strong>da</strong> qurTi Seadgen<strong>da</strong>. 14 protests mohyva<br />
zaqaTalaSi qarTuli <strong>da</strong> azerbijanuli jarebis ganTavseba <strong>da</strong><br />
mciremasStabiani sabrZolo moqmedebebi. <strong>da</strong>pirispirebis aRsakveTad<br />
ruseTmac ganaTavsa Tavisi jarebi okrugSi. 1920 wlis 12 maiss<br />
saqarTvelom <strong>da</strong> ruseTma <strong>da</strong>matebiT xelSekrulebas moaweres xeli,<br />
romelic iTvaliswineb<strong>da</strong> <strong>saqarTvelos</strong> <strong>da</strong> azerbaijanis<br />
warmomadgenlebisgan Semdgari erToblivi komisiis Seqmnas, romelsac<br />
ruseTis (rsfsr) warmomadgeneli uxelmZRvaneleb<strong>da</strong>. komisiasTan un<strong>da</strong><br />
SeeTanxmebinaT zaqaTalis sa<strong>da</strong>vo teritoriis <strong>da</strong> saqarTvelo-<br />
azerbaijanis sazRvris statusi. komisiis ga<strong>da</strong>wyvetilebebis<br />
Sesruleba orive mxarisaTvis savaldebulo iyo. 15<br />
ruseT-<strong>saqarTvelos</strong> xelSekrulebam somxeTis protestic gamoiwvia. 1920<br />
wlis 15 ivniss saqarTveloSi somxeTis diplomatiurma<br />
warmomadgenelma bekzadianma nota gagzavna romelSic aprotesteb<strong>da</strong><br />
tfilisis guberniis <strong>da</strong> baTumis olqis yvela okrugisa <strong>da</strong> mazris<br />
<strong>saqarTvelos</strong> demokratiuli respublikis teritoriis ganuyofel<br />
nawilad aRiarebas. “es xelSekruleba arRvevs saqarTvelo-somxeTis<br />
1919 w. 17 ianvris xelSekrulebas sa<strong>da</strong>vo teritoriebis Sesaxeb. amitom<br />
somxeTis mTavroba am xelSekrulebis nawils, romelic tfilisis<br />
guberniasa <strong>da</strong> baTumis olqs exeba, baTilad acxadebs” <strong>–</strong> naTqvami iyo<br />
saprotesto notaSi. 16 somexi diplomatis mier moxseniebuli<br />
xelSekruleba <strong>da</strong>ido 1918 wlis dekembris saqarTvelo-somxeTis<br />
xanmokle omis Semdeg. qarTulma jarma moigeria ra somxeTis jaris<br />
Seteva, romelsac borCalos <strong>da</strong> axalqalaqis mazrebis nawili hqon<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong>kavebuli, kontrSetevaze ga<strong>da</strong>vi<strong>da</strong>. britaneTis Suamdgomlobis<br />
14<br />
ivane javaxiSvili, <strong>saqarTvelos</strong> sazRvrebi, Tbilisi, 1919: akaki baqraZe , istoriuli raritetebi, Tbilisi,<br />
1989<br />
15<br />
ruseT-<strong>saqarTvelos</strong> 1920 wlis 7 maisis xelSekrulebis <strong>da</strong>matebiTi SeTanxmeba, : manana xvedeliZe,<br />
<strong>saqarTvelos</strong> <strong>saxelmwifo</strong> <strong>sazRvari</strong> konstituciebsa <strong>da</strong> saerTaSoriso xelSekrulebebSi, Tbilisi, 1999. gv.<br />
17<br />
16<br />
avTandil menTeSaSvili, <strong>saqarTvelos</strong> demokratiuli respublikis sabWoTa ruseTTan <strong>da</strong> antantis<br />
<strong>saxelmwifo</strong>ebTan urTierTobis istoria 1918-1921 (rusul enaze), Tbilisi, 2000, gv. 61<br />
11