saqarTvelos saxelmwifo sazRvari – warsuli da awmyo
saqarTvelos saxelmwifo sazRvari – warsuli da awmyo
saqarTvelos saxelmwifo sazRvari – warsuli da awmyo
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
TurqeT-<strong>saqarTvelos</strong>a <strong>da</strong> TurqeT-somxeTis sazRvrebs. 27 yarsis<br />
xelSekruleba ZalaSi 1922 wlis 11 seqtembers Sevi<strong>da</strong>, rodesac<br />
mxareebma erevanSi saratifikacio sigelebi gacvales.<br />
yarsis xelSekrulebiT saqarTvelom baTumis olqis arTvinisa <strong>da</strong><br />
artaanis mazrebi <strong>da</strong>karga, romlebsac igi srulad akontroleb<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />
<strong>saqarTvelos</strong> demokratiuli respublikis 1921 wlis konstituciis<br />
Tanaxmad avtonomiuri statusi hqon<strong>da</strong>T miniWebuli 28 . <strong>da</strong>ikarga agreTve<br />
istoriuli taos <strong>da</strong> lazeTis (olTisis mazra <strong>da</strong> lazistanis sanjayi)<br />
sxva teritoriebic, romlebic erTa ligis mier <strong>saqarTvelos</strong><br />
suverenul teritoriad iyo aRiarebuli, magram verasodes<br />
kontroldebo<strong>da</strong> <strong>saqarTvelos</strong> demokratiuli respublikis mTavrobis<br />
mier. sainteresoa, rom am sazRvris ga<strong>da</strong>xedvis sakiTxi meore msoflio<br />
omis Semdeg pots<strong>da</strong>mis konferenciaze kidev erTxel <strong>da</strong>dga dRis<br />
wesrigSi. 1945 wlis 22 ivliss, sabWoTa kavSiris sagareo saqmeTa<br />
ministrma molotovma ganacxa<strong>da</strong>, rom arTvinis, artaanisa <strong>da</strong> yarsis<br />
teritoriebi <strong>saqarTvelos</strong> <strong>da</strong> somxeTis sabWoTa respublikebs un<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong>brunebo<strong>da</strong>T, raTa aRdgeniliyo istoriuli samarTlianoba. 29 sabWoTa<br />
gegmas win aRudgnen britaneTisa <strong>da</strong> a.S.S. delegaciebi, romlebic eWvis<br />
TvaliT uyurebdnen sabWoTa kavSiris gegmebs axlo aRmosavleTis<br />
mimarTulebiT. kavkasiaSi teritoriebis <strong>da</strong>brunebis sakiTxma, romelic<br />
meore msoflio omis Semdeg ssrk-is sagareo politikis dRis wesrigis<br />
erT-erTi umTavresi Tema iyo, Tan<strong>da</strong>Tan <strong>da</strong>karga mniSvneloba <strong>da</strong><br />
sabolood 1953 wlis maisSi ssrk-m TurqeTis mimarT yvela<br />
teritoriuli pretenzia moxsna. 30 amrigad, saqarTvelo-TurqeTis<br />
<strong>sazRvari</strong> sabolood <strong>da</strong>fiqsir<strong>da</strong>.<br />
sakvirvelia, magram <strong>saqarTvelos</strong> gasabWoebis Semdeg yvela sasazRvro<br />
<strong>da</strong>va mezoblebTan (azerbaijani <strong>da</strong> somxeTi) swrafad mogvar<strong>da</strong>, iqi<strong>da</strong>n<br />
gamomdinare, rom sabWoTa <strong>saqarTvelos</strong> mTavrobam uari ganacxa<strong>da</strong><br />
yvela sa<strong>da</strong>vo teritoriaze. es mas Semdeg mox<strong>da</strong>, rac stalinma 1921<br />
27<br />
yarsis xelSekruleba, <strong>da</strong>narTi I, : manana xvedeliZe <strong>saqarTvelos</strong> <strong>saxelmwifo</strong> <strong>sazRvari</strong> konstituciebsa <strong>da</strong><br />
saerTaSoriso xelSekrulebebSi, Tbilisi, 1999. gv.42<br />
28<br />
sdr 1921 wlis konstitucia, muxli 107, www.tbappeal.court.ge/upload/r_848.pdf<br />
29<br />
pots<strong>da</strong>mis sami lideris konferencia <strong>–</strong> ssrk, aS.S. <strong>da</strong> didi britaneTi (rusul enaze), moskovi, 1984, gv. 135-<br />
136.<br />
30<br />
ssrk mTavrobis gancxadeba TurqeTis mTavrobisadmi, 30 maisi, 1953, www.obraforum.ru/pdf/fourth.pdf gv.109<br />
16