idealurad prozac ki ver iTargmneba
idealurad prozac ki ver iTargmneba
idealurad prozac ki ver iTargmneba
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
#39<br />
#39<br />
#39 26 noemberi - 9 dekemberi 2010 gamodis or kviraSi erTxel, paraskeobiT<br />
fasi 50 TeTri<br />
axlaxan gamovida guram doCanaSvilis avtobiografiuli romanis _ `rac ufro maxsovs, da metad<br />
magondeba~ _ pirveli wigni. gTavazobT nawyvets meore wignidan, romelzec mwerali amJamad muSaobs.<br />
* * *<br />
mere da mere ufro gadmogcemT ra wyalobaa, aRmoCenebiT,<br />
arqeologia, xolo Tavi da Tavi arqeologiisa<br />
aRmoCnda is, rom, me, TbilisSi dabadebuls<br />
da asfaltze gazrdils momeca is umTavresi,<br />
Tavi-wyaloba rom<strong>ki</strong> metad gamego Tu raa, rogori<br />
iyo Cemi samSoblo..., _<br />
saqarTvelo, TviT.<br />
miuxedavad imisa rom bavSvobisas RulelebSi<br />
yovel weliwads davyavdiT xolme, da amasgarda<br />
ufrosi mamidaCemi sofio sanam saqaraSi (zestafonis<br />
r-nis) damkvidrdeboda, misi qmris, upatiosnesad<br />
sufTa meRvinis, Zia diomide nebieriZis wyalobiT,<br />
romelic Rvinis sxvadasxva qarxanaSi muSaobda,<br />
maTTan miSvebdnen goris xidisTavSi, muxranSi,<br />
Semdeg ramdenjer – saqaris `sacdelSi~ anu maSindel<br />
mevenaxeoba-meRvineobis mecnieruladac Semswavlel<br />
da didad gamarTul mevenaxeoba-meRvineobis<br />
`sacdel sadgurSi~, da zafxulobiT sucota or<br />
Tves viyavi soflad magram me mainc aSkarad su<strong>ver</strong><br />
myofnida, es, sumTladac bavSvi vgrZnobdi rogor-<br />
Rac im udidesi wyalobis avlas, Tavmoubmelobas<br />
rasac samSoblo, hqvia; am xinjs <strong>ki</strong> ara da, mTladac<br />
rogoriRac udReurobis man<strong>ki</strong> suls-rarigsaCinrad<br />
da amitomac agangaSebad mt<strong>ki</strong>oda is rom raRac<br />
Zalumi Zlier rom Semcotaveboda, da mere roca<br />
wamovizarde amiT xelSesaxebadac <strong>ki</strong> mt<strong>ki</strong>oda is rom<br />
umTavarsamosod, Seumosavi, viyav, da, Zalian<br />
mZafrad <strong>ki</strong> maSin damatyda Tavs es rodesac Cemi isedac<br />
SezRuduli SesaZleblobebiT didad mominda –<br />
is mere ra rom, gind ra ususurs... – mainc Sevbmodi,<br />
gind gagareulebuli-mec CemTvis ra velur, SemZled<br />
ra mxecs-am, <strong>ver</strong>ags, <strong>ver</strong>asdidebiT gauxednav mtacebels,<br />
prozas da mis marTlacdaa sworedac vaiduSvelebelobas<br />
adrec <strong>ki</strong>-vgrZnobdi magram is, igi,<br />
udiadesi arsi-ram CemTvis, misi(T) arsoba TviT Tavad-sityvis,<br />
mTeli imisi mis Turme mainca-ra didebulur<br />
mTad-tyeRrisa Tu zRvispireTis maRaltal-<br />
Rian <strong>ki</strong>deT da siRrmeT da rarigdaTovlil movardisfero<br />
mainc mw<strong>ver</strong>valTa Sori xateba rogor mTlad<br />
kutad mamxobda da – aqa momaval aqeTkeniiT<br />
erTicsityvisa gadapranWvaSi nu CamomarTmevT, da<br />
– Turme rarigi walkotis nacvlad CemTvis jer<br />
bardad aRmemarTa, is, Tumc<strong>ki</strong> vicodi, Sinaganad<br />
mainc vgrZnobdia rom im ZeZvnarSi ra-wyalobac<br />
iniRbeboda gind sisasti<strong>ki</strong>T didadZaan garemosili<br />
magram, ra meqna, jer <strong>ver</strong> vicodi cotaTimainc mokvleva,<br />
esi, da, _ avavadmyofdi Turme sworedac aiimiT<br />
rom, mogaxseneT xom, rom ZiriTadad xriok asfaltze<br />
gazrdad-misjili viyav, beCavi da raRac<br />
guram doCanaSvili<br />
Sor tevrTa Tu wyaroswyalTa rarig ra mSvelel<br />
asabias – SoriT mosuleb WirisufalTa mxlebeliram<br />
– velodebodi da Tu rasa da –<br />
ramdenni Cvenni upirvelesi mamuliSvilni soflidam,<br />
iyvnen da jer saxelwodebiT axmianebac <strong>ki</strong><br />
ar vicodi im sofelTa Tu dabebisa – lamisyana da,<br />
stefanwminda, yvareli, Cargali, sxvitori, variani,<br />
mirzaani, CuneSi, kuxi, simoneTi, xovle da, WyviSi,<br />
xidisTavi da xaSmi da yvela isini, Cveni eseni, suyvelani!<br />
– miwisani, <strong>ki</strong>, miwisaanni iyvnena swored ima<br />
saxnaviT-rogormSobliuriT, nafuZariT-im, da<br />
didadZlier navenaxariT, im, im savarguliT da siZalumiT<br />
nazad pyrobilnic swored TavianT sofelqveyniT<br />
da, TaviaanTT caTa ai imdenad, rom, TviT<br />
mefeni da dedoflebi da didadSemZle didgvarovannic<br />
TavianTura sasaxleebidam axladSeZenil va-<br />
JiSvilebs rom sucota oTx-xuT weliwads ufromiwisken<br />
gaasxvisebdnen-viTom raTa maT pirmSoT, ubralo<br />
ZiZeb-gadiaTi ezardnaTa da, sadme CeroSi glexisqalebi<br />
ZuZuTi mitomac zrdidnen ro ufro<br />
hscodniyoT samSoblo da qudzekacoba da mTlad<br />
ubralonic nugvegoneba qarTveloba-is, imdroindeli<br />
glexoba-isi – maTi samosiTR, mcire sarCoTi<br />
da amisTanebiT nu SevafasebT, Cveni glexobis raim<br />
simcireTu uqonloba egeba mTladac ucxoelebs<br />
scemodaT TvalSi magramac – ara! – gziT ar-aWrili,<br />
<strong>ver</strong>aTqvefili sarCoTi aRzrdilT, _ ucxoelebic?:<br />
_ `glexis Svilebic waagvanan warCinebulTa, Svil-<br />
Ta~ _ da mxolod Cveni batoniSvil-bagrationi vaxuSti<br />
<strong>ki</strong> ar hfiqrobda da kvirvobda, amas, arabatono<br />
– ucxoelebis Canawerebsac, gadavxedoT, da arcTu<br />
didadmomxibvlel kavkasiurul mezoblebisa<br />
garemocvaSi maincaR rogor, ais nakvTebi, Cvens<br />
qudze kacebs da leCaqsa Tu mandilze an Tavsafrebze<br />
qalebs, Zalian, hqondaT<br />
da Tu manamde, sul erTi TviTRa vtovebdi, Tbiliss<br />
(soxumi mainc qalaqi, iyo), mere da mere, arqeologobisas,<br />
meredamere TbilisSi erTs, an didididi<br />
samTvesRa, viyav, da, raRa ar vnaxe TiTqos patara,<br />
saqarTveloSi, gansakuTrebiT imereTi, da<br />
afxazeTi, ra mSvenieri kuTxe, Cveni, adre rom mxolod<br />
zRvispireTi megona, ara? – Tavi da Tavi,<br />
zRvisac garda? – mTlad aranakleb mTian-eTi yofila,<br />
isi, misi rarigi mTagorianobiT marTlac warmtaci<br />
riwa-tbiTa da, ramden mkvidr afxazs albaT ar<br />
unaxavs ra soflebi – qvaWara, amtyeli, oqumi, RumuriSi,<br />
bzifisa da kodoris xeoba arqeologiviT<br />
vis dauvlia...<br />
dasasruli me-11 g<strong>ver</strong>dze<br />
rostom CxeiZe<br />
gangaSi JanrTa<br />
pirSesayarze<br />
emzar kvitaiSvili<br />
II-III<br />
wlevandeli Tbilisoba<br />
daTo turaSvili<br />
evrojorjia<br />
vaxtang javaxaZe<br />
IV-V<br />
VI-VII<br />
leqsidan _ leqsamde<br />
bela CekuriSvili<br />
VIII-IX<br />
aRsareba nomeri 1<br />
manana RaribaSvili:<br />
`<strong>idealurad</strong> <strong>prozac</strong><br />
<strong>ki</strong> <strong>ver</strong> <strong>iTargmneba</strong>~<br />
gia darsalia:<br />
`wignis bazars<br />
gansxvavebuli<br />
X<br />
XII<br />
momxmarebeli hyavs~<br />
o'henri<br />
XIII<br />
Seufasebeli dolari<br />
zeinab saria<br />
cxrabeWdian<br />
saidumloebaTa<br />
axsnaSi<br />
XIV<br />
XV
2 kritika<br />
_ am wigns hyavs erTi damweri da<br />
arc erTi wam<strong>ki</strong>Txveli!<br />
aqamde vicodiT, wigns Tu arcerTi<br />
wam<strong>ki</strong>Txveli ar eyoleboda, es mxolod<br />
tragedia iqneboda avtorisaTvis, ra<strong>ki</strong>Ra<br />
erTi, erTaderTi sulieri Tanaziaric<br />
<strong>ver</strong> epovna da samudamo martoobisaTvis<br />
ganwiruliyo Tavis<br />
wignianad.<br />
magram, besik xaranaulisaTvis TiTqos<br />
es aramcTu tragediad ar moCans,<br />
sulac is aucileblobaa, saiTac miiltvis<br />
da yvelaze saimedo da gamZle<br />
TavSesafrad eguleba.<br />
da mainc _<br />
arcerTi wam<strong>ki</strong>Txveli?<br />
arada, am striqoniT unda dagvirgvindes<br />
locva sityva-mesityvis gam-<br />
Cenisadmi aRvlenili, da idumalebaSi<br />
rom inTqmeva vedreba, faruli<br />
kapilarebiT moaRwios mis yurTasmenamde.<br />
_ iseTi dawere, rom xmamaRla augs<br />
ambobdnen da gulSi <strong>ki</strong> gekrZalebodnen.<br />
<strong>ki</strong>dev:<br />
_ iseTi dawere, TviTon <strong>ver</strong>asdros<br />
rom <strong>ver</strong> daweren da Seni wigni danaxvi-<br />
Tac <strong>ki</strong> aSinebdeT.<br />
da <strong>ki</strong>dev:<br />
_ iseTi dawere, rom <strong>ver</strong>c qeba Semogbedon<br />
da <strong>ver</strong>c Zageba da jildosic<br />
ercxvinebodeT.<br />
Turme arc Seni erTobis moziare<br />
unda gaixado vinme.<br />
xolo Sens Semawyevarsa da meSurnmejibres<br />
ase SuTvalo: ena nabdisa,<br />
kbili bambisa, muxli Calisa da brWyali<br />
sanTlisao.<br />
striqonTa garegani mdinarebac da<br />
Sinagani ritmikac aqeT moeqaneba, am<br />
SegonebiT rom dabolovdes: iseTi<br />
dawere, aravin rom ar wai<strong>ki</strong>Txoso.<br />
magram TviT esec ar kmara, ra<strong>ki</strong>Ra<br />
abris gamo<strong>ki</strong>debac aucilebeli gamxdara<br />
meti damajereblobisTvisac da<br />
SeuvalobisTvisac, raTa es swrafva<br />
zed aRibeWdos, rogorc devizi da<br />
rogorc Txovna, sulac vedreba Tu<br />
natvra:<br />
ar gamouCndes am wigns wam<strong>ki</strong>Txveli.<br />
aravin daurRvios sakraluri<br />
myudroeba.<br />
es Txovna iseTive suliskveTebisaa,<br />
rogorc warwera herman heses saagarako<br />
saxlis WiSkarze:<br />
_ gTxovT, nu mestumrebiT.<br />
gabezrebuliyo uamravi mimsvleliT,<br />
Tavi waeWamaT Jurnalistebs,<br />
ganmartoebas, sakuTar TavSi CaZirvas,<br />
SemoqmedebiT Ziebebs aRar anebebdnen<br />
da es amxela humanisti, adamianisaTvis<br />
TavSewiruli kaci xsnis gzas rom mosinjavda<br />
alyidan sakuTari meobis SesanarCuneblad,<br />
iZulebuli gaxdeboda is<br />
abra gamoekra da WiSkari saimedod Caeraza<br />
cnobismoyvareTaTvis, romelTa<br />
Sorisac misi WeSmariti Tayvanismcemlebic<br />
igulisxmebodnen, misi mxatvruli<br />
samyaros damfasebelnic, magram ra<br />
eRona, sad gamoerCia es mcire gundi<br />
moxaliseTa laSqrisagan; da maTac gawbilebulebs<br />
amitom tovebda.<br />
neta jeimz joissac raRac amgvari<br />
warwera xom ar egulisxma Tavisi ukanaskneli<br />
romani-eqsperimentis _<br />
`fineganis qelexi~ _ Tavfurcelze.<br />
ra aucilebelia, maincdamainc Tav-<br />
Sive waewera anda wignSive gaeTamaSebina<br />
raRac amgvari striqoni, Txroba<br />
dasasrulisaken rom gadaixreboda,<br />
besik xaranaulis eTnofiliuri romani-eqsperimentisa<br />
ar iyos...<br />
TavisTvis CaiTqvamda gulSi da kvimati<br />
RimiliT gaxedavda m<strong>ki</strong>TxvelTa<br />
rigsa da jars, Tavs rom idebdnen, `ulise~<br />
gavigeT da Zalian kargadac gavigeT,<br />
da ratom eTanaRreboda guli mis<br />
avtors, CvenTvis auxsneliao.<br />
arada, rogor ifrTxiles joismac<br />
da misma gamomcemelmac `ulises~ gamomzeurebisas<br />
_ tiraJi asi egzemplariT<br />
ganisazRvra, asi egzemplari<br />
<strong>ki</strong> inglisurenovan samyaroSi, miTumetes,<br />
im realobaSi, rodesac am enis<br />
codna Cveulebrivi movlenaa evropis<br />
inteleqtualur wreebSi, zRvaSi<br />
wveTadac aRar aRiqmeba _ raRa asi<br />
m<strong>ki</strong>Txveli gyolia da raRa erTi an<br />
ori.<br />
`ulises~ stilur-enobrivi qsovili<br />
<strong>ki</strong> Tavis mxriv iseTi sisadaviT<br />
gamoirCeoda `fineganis qelexTan~ SedarebiT,<br />
rogorc `xelovanis siWabu<strong>ki</strong>s<br />
portreti~ `ulises~ fonze.<br />
da maS ra gamodioda?<br />
`fineganis qelexs~ is erTi-ori<br />
m<strong>ki</strong>Txvelic aRar unda hyoloda da<br />
martoden avtori SerCenoda.<br />
rostom CxeiZe<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
gangaSi JanrTa pirSesayarze<br />
(besik (besik xaranaulis xaranaulis eTnofiliuri eTnofiliuri romani)<br />
romani)<br />
ainunSic ar Caagdebda am perspeqtivas<br />
jeimz joisi _ bolosdabolos,<br />
ironia, sarkazmi, paradoqsi misi uSualo<br />
xeloba gaxldaT da m<strong>ki</strong>Txvelis<br />
gaRizianebas amitomac ar erideboda<br />
_ gaRizianebasac da, rac mTavaria,<br />
Segulianebasac.<br />
am wigns ara hyavs arcerTi wam<strong>ki</strong>Txveli<br />
_<br />
striqonebs Soris amovicnoT,<br />
rogorc <strong>ki</strong> `fineganis qelexs~ CavamTavrebT.<br />
am wigns ara hyavs arcerTi wam<strong>ki</strong>Txveli<br />
_<br />
uSualodac amovi<strong>ki</strong>TxoT, rogorc<br />
<strong>ki</strong> besik xaranaulis uCveulo agebulebis<br />
mxatvruli qmnilebis finalisaken<br />
gavaRwevT, saxelwodebac rom<br />
ucnauri SeurCevia: `samoci jorze<br />
amxedrebuli raindi anu wigni hiperbolebisa<br />
da metaforebisa~.<br />
mainc ras gulisxmobs am yaidis<br />
romani?<br />
hiperbola da metafora samyaros<br />
saxeebia, urTierTgamWolni da, rac<br />
mTavarze umTavresia, TviT uflis<br />
mier dadgenilni imgvari wesiT, rom:<br />
rasac samyaroSi qmnis, imis Sesabamiss<br />
miwasac mouvlens, saxelebsac Tvi-<br />
Tonve arqmevs, poetebs <strong>ki</strong> nebas rTavs<br />
_ es saxelebic gaacxadon da maTSi<br />
dafaruli azric.<br />
ager, zeca ise gadauvsiaT varskvlavebs,<br />
TiTqos WanWyara vaSli iyos,<br />
da kaci usaTuod unda Sedges da varskvlavebs<br />
miaCerdes, miTumetes, rom<br />
meti arc araferia irgvliv.<br />
didi daTvis Tanavarskvlavedic<br />
unda ixilos, patarasic, da irmis naxtomis<br />
namcvrevic, romelmac rZis<br />
cvariviT Tvali unda daaxuWvinos.<br />
rodesac amgvari gancdebi da xilvebi<br />
Segipyrobs da ara da ar mogeSveba,<br />
gamosavals imaSi hpoveb, rom samyaros<br />
qmnadobis Sesatyvis movlenebs<br />
Sens siaxloves dauwyeb Zebnas da...<br />
<strong>ki</strong>dec aRmoaCen hiperbolisa da<br />
metaforis miwier gamonaTebebs _ es<br />
xom is ori monaTesave tomia, kavkasionis<br />
kalTebze rom dasaxlebula, da<br />
Tumc maTi Tavdapirveli saxelebi<br />
drois burusSi CaZirula, xolo dRis<br />
sinaTleSi sxvadasxvanairad ixsenieben<br />
mezoblebi, mtrebi Tu moyvrebi,<br />
sxvadasxvanairad ixseniebs istoriac<br />
da mousyidavi JamTaaRmwerelic, maTi<br />
Taviseburebac da arsic SenarCunebiT<br />
SenarCunebula da <strong>ki</strong>dev erTxel moelis<br />
gaazrebasa da mxatvrul qargaSi<br />
moqcevas.<br />
_ dasabamidan iyo hiperbola da<br />
metafora.<br />
bibliuri surneli da aluzia msWvalavs<br />
am striqons, da Tu raime yurs<br />
moWris m<strong>ki</strong>Txvels, iqve ganimarteba<br />
yovelgvari orazrovnebis gasafantad:<br />
_ isini iyvnen RmerTis sityvaSi,<br />
rogorc saisreSi. radgan RmerTi saxe<br />
<strong>ki</strong> ar iyo, aramed _ sityva. da hiperbola<br />
da metafora _ RmerTis sityva-<br />
Si, rogorc saisreSi.<br />
da unda styorcnos ufalma erTi<br />
isari da aRniSnos SeuZlebeli da uwodos<br />
mas hiperbola.<br />
meore isriT, cxadia, SesaZlebeli<br />
unda aRiniSnos, metaforad saxeldebuli.<br />
_ radgan kacisTvis iseve saWiroa<br />
SeuZlebeli, rogorc is, rac SesaZlebelia.<br />
ase Seqmna RmerTma hiperbola<br />
da metafora da uwoda maT ca da miwa.<br />
erTad asaxlebs, urTierTswrafvas<br />
dauwesebs, xolo daTqmiT dauTqvams<br />
erTmaneTis Seusabamobas.<br />
samyaros dasabamis bibliuri sura-<br />
Ti _ cisa da miwis dabadeba _ im natexebsa<br />
Tu wveTebSi unda aireklos,<br />
rasac kavkasionis kalTaze dasaxlebuli<br />
ori tomis cxovrebis saTave da<br />
mdinareba hqvia.<br />
xevsurebi _ hiperbolebi.<br />
xolo fSavlebi _ metaforebi.<br />
ucnauri gadasvlaa?<br />
magram gana poeturi gaqaneba marjved<br />
ar hguobs am da amdagvar ucnaurobebs?<br />
SesaZleblisa da SeuZleblis mxatvrul<br />
rkalSi swored isini moqceulan,<br />
rogorc avtoris biografiis<br />
ganuyofeli nawilni, Tan rom daatarebda<br />
da wveT-wveTobiT izogavda<br />
maTgan momdinare idumal wvens, raTa<br />
poeturi xilvebi ufesvebod ar dar-<br />
Cenoda da arc erTbaSad amoewura _<br />
jer karga xans unda hyofnoda es macocxlebeli<br />
wveni, vidre Tavis mxatvrul<br />
samyaros axal Janrs miusadagebda<br />
_ poeziisa da prozis pirSesayars.<br />
swored es `pirSesayari~ esaxeboda<br />
im siaxled da, rac mTavaria, yvelaze<br />
gamZle karkasad, hiperbolaTa da<br />
metaforaTa cxovrebis dinebas dasabamidan<br />
rom gamohyoloda da am Car-<br />
CoSi moeqcia miTosic da istoriac, da<br />
dRevandelobac ise moergo am CarCosaTvis,<br />
es yovelive gangaSiT aRvsiliyo<br />
da m<strong>ki</strong>Txvels xelSesaxebad ganecada<br />
am tomTa TaviseburebaTa gaqrobis<br />
safrTxe anu: saSiSroeba qarTuli<br />
modgmis siRrmiseul sawyisTa Tanda-<br />
TanobiTi waSlisa.<br />
gangaSis SegrZneba, safrTxis<br />
molodini xan zedapirzevea besik<br />
xaranaulis poeziaSi, xanac Sefarulia<br />
da Znelad gamosacnobi, magram<br />
yovelTvis trialebs <strong>ki</strong>... da miTufro<br />
unda aRvsiliyo gangaSiT es<br />
uCveulo kompoziciuri aRnagobis qmnileba,<br />
romelic Taviseburi<br />
gamotirebaa kavkasionis kalTebze<br />
TavSefarebuli civilizaciis, nangrevebad<br />
rom gadarCenila da am nanrevebsac<br />
aravin ganebebs, Tu<strong>ki</strong><br />
rogorme wignSi ar moaqcie, rogorc<br />
oazisi, rogorc nakrZali, amieridan<br />
rom mainc aRar gaiwiros.<br />
sityvam unda ixsnas hiperbolaTa<br />
da metaforaTa modgma da jilagi.<br />
isev man, Torem saSveli aRarsadaa.<br />
da poeziisa da prozis am uCveulo<br />
simbiozis avtors is anugeSebs, rom<br />
samyaro swored wigns hgavs da ara futkrebis<br />
skasa Tu WianWvelebis budes.<br />
radgan rac ufro zustia raime,<br />
ufro mxatvrulia,<br />
da samyaroc sityvakazmuli<br />
usasrulobaa,<br />
dauwyebel-daumTavrebeli,<br />
sanatreli yvela kalmosnisTvis.<br />
egaa, heroikuli xana gamqrala,<br />
vaJa-fSavelas sagmiro eposi sadRac<br />
Sors darCenila simxnevis wyarod,<br />
oRond amJamad uqmad da usargeblod<br />
gamoiyureba misi aRdgenis mcdeloba,<br />
ra<strong>ki</strong>Ra oazissa Tu nakrZals mcvels<br />
<strong>ver</strong> dauyeneb da misi gadarCena-argadarCena<br />
gangebis nebas unda miando.<br />
im Jamidan avtors paTetika usesxia,<br />
da Tumc SiSobs mis anaqronizmobas,<br />
mainc is esaxeba im erTaderTobad,<br />
rasac adamianis xerxemali sworad<br />
uWiravs, magram es gamZleoba didxans<br />
<strong>ver</strong> gastanda, rom ara ironia.<br />
da Segvagonebs, rom ironia mxolod<br />
araswori warmodgeniTaa paTeti<strong>ki</strong>s<br />
antipodi, Torem sinamdvileSi<br />
mas moZravsa da plastikurs xdis da<br />
aswavlis, rom adamiani unda iyos gamarTuli,<br />
rogorc droSis tari.<br />
am paradoqsul gansazRvrebas<br />
savsebiT unda vendoT imis miuxedavad,<br />
ase erTbaSad gaviziarebT Tu ara...<br />
ra<strong>ki</strong>Ra ironia, paradoqsi, Sefaruli<br />
iumori is saufloa, besik xaranauls<br />
26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />
Tavisi poeturi samyaros umTavres<br />
sayrdenad rom daugulebia da poeziisa<br />
da prozis gadamkveT Janramdec am<br />
Tvisebebma miiyvana.<br />
viTom ironiiT, viTom martoden<br />
TamaSis gulisaTvis, magram sinamdvileSi<br />
sworedac ori Janris pirSesayaris<br />
aRmoCena eamayeba, rogorc axali<br />
drois mier nakarnaxevi, sxvaze<br />
adre rom auRo alRo.<br />
_ me <strong>ver</strong> vityvi, adeptiviT, Tu ramdenad<br />
organulia qarTveli kacis<br />
bunebisaTvis proza, me mxolod is SemiZlia<br />
vTqva, Tanac rixis gareSe, rom<br />
Cven arc germanelebi varT da arc<br />
frangebi, Cven erT romelime JanrSi<br />
warmatebas <strong>ver</strong> mivaRwevT; Cven unda<br />
viRvawoT am Janrebis Sesayarze.<br />
misi qveyana aRmosavleTisa da<br />
dasavleTis pirSesayarze Semorkaluliyo<br />
da sakuTar adgils aRmosavleTisa<br />
da dasavleTis kulturaTa<br />
pirSesayarze rom daigulebda, aRmosavlur-dasavluri<br />
leqsisa da romanis<br />
pirSesayarze, es SegrZneba gaa-<br />
Zlebinebda orTav sivrcidan momdinare<br />
tkbil xmaTa cTunebas da mt<strong>ki</strong>ced<br />
CaubeWdavda gonebaSi upirvelesi<br />
mesityvis anderZs, visac kargad<br />
moexseneboda am orive Janrs Soris<br />
Tavisi adgili:<br />
_ nu Caacivdebi erT romelime<br />
Janrs, Seni adgili am Janrebis pirSesayarzea.<br />
am SegrZnebisaTvis <strong>ki</strong> pirvel yovlisa<br />
aucilebelia gaerido sinamdviles,<br />
radganac:<br />
_ visac swams mxolod sinamdvile,<br />
imas meti araferi ar unda aRirso.<br />
_ visac ar swams jvarcmuli ocneba<br />
da adamianis metafizikuri amboxi,<br />
_ dae, ebas sinamdvileze.<br />
_ meti araferi ar unda aRirso.<br />
ra<strong>ki</strong>Ra miiCnevda: sinamdvile<br />
aravis araferSi ar gamoadgao, _<br />
moindomebda, rom yvela sagnisaTvis<br />
TviTon epovna adgili, yvelasTvis<br />
daedgina TavTavisi warmoSoba da ase<br />
gaexeda win _ warsulisaken, Torem<br />
rodemde icxovrebda adamiani paTeti<strong>ki</strong>T:<br />
daiRleboda da... dadgeboda gzagasayarze.<br />
poeturi gansja grZeldeba.<br />
da grZeldeba im SegrZnebiT, rom:<br />
_ yvela saidanRac aris.<br />
da besik xaranauli bibliuri Jamis<br />
dasabamamde rom miaRwevda rkvevarkvevaSi,<br />
mecnierebas abelis Camomavlad<br />
Seracxavda _ keTilSobili<br />
meurnisa; poezias <strong>ki</strong> _ kaenis STamomavlad,<br />
codvili mwyemsis, `joxs rom<br />
daaTrevs, cxvrisTvis, mglisTvis da<br />
haerisaTvis...~<br />
da mecniereba rom daiRleboda,<br />
oflis SesaSrobad Camojdomas<br />
daisaWiroebda da sulis mosaTqmelad<br />
poezias miaSurebda, codvils, mkvlelis<br />
STamomavals.<br />
_ poezia dauRlelia, codva ar<br />
asvenebs, daZrwis, daeZebs... xandaxan<br />
muxli moeWreba, veRar midis. axedavs<br />
mTas, gaxedavs gzas, muxlebi ucaxcaxebs,<br />
Zala ekargeba, dgas, veRar midis...<br />
imitom, rom sisxli moewia.<br />
xaranauluri moulodnelobiTa da<br />
paradoqsulobiT sunTqavs es pasaJebic<br />
da Taviseburad sagulisxmoa,<br />
rogorc tragikuli Jamis gamomxatveli,<br />
ganwirulebis Zaxili, Tumc poezia<br />
swored is unda iyos, rasac samyaroSi<br />
yovelTvis mqrolavi abeluri suli<br />
gamoglejs xolme kaenur yofas _<br />
isic Tan dasTrevs, ra garemoSic<br />
amozrdila, magram Sinagani daudgromloba<br />
da romantikuli swrafvaa<br />
misi umTavresi ZarRvic da madlic, da<br />
sisxli rodesac moeweva, iq samudamo<br />
CaxrCobisagan es madli ifaravs...<br />
ganwirulebis SegrZneba veRarc am-<br />
Cnevs am madls da sasosac swored es<br />
warukveTs adamians, da bunebrivad<br />
moCans es ganwyobileba eTnofiliuri<br />
romanis mxatvruli mrwamsisa da stilisti<strong>ki</strong>s<br />
fonze, Tumc bibliuri Zmebis<br />
xsenebisas is striqonebi aSkarad mosawesrigebelia,<br />
radganac _ Zveli<br />
aRTqmis mixedviT _ swored piriqiT<br />
gaxldaT: meurne kaenia, codvili, da<br />
mwyemsi <strong>ki</strong> _ abeli, keTilSobili (dabadebis<br />
me-4 Tavis dasawyisi). amitomacaa,<br />
rom kaeni ufals miwis sazrdos<br />
Seswiravs msx<strong>ver</strong>plad, abeli <strong>ki</strong> _<br />
saukeTeso cxvars, rasac RmerTi<br />
didad mouwonebs, da SuriTa da risxviT<br />
aRvsili kaeni <strong>ki</strong>dec amitom<br />
gawiravs umcros Zmas sasikvdilod.<br />
visac swams mxolod sinamdvile,<br />
imas meti araferi ar unda aRirsoo...<br />
da visac rogor enebos, Sen <strong>ki</strong> Sens<br />
gzad iwameb jvarcmul ocnebas da:
26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />
<strong>ki</strong>dec gamogecxadeba ori Janris pirSesayari.<br />
ise prozisa da poeziis pirSesayari<br />
gana miniatura ar aris? mkafiod <strong>ver</strong>c<br />
<strong>ki</strong> dadgenila misi Janrobrivi raoba<br />
da xan lirikul prozad amitom ixsenieben<br />
da xanac ase _ leqsebi prozad.<br />
Tumc formiT is mainc erTibewoa<br />
da wamieri ganwyobileba savsebiT kmara<br />
mis Sesaqmnelad. zogjer epikuri<br />
qargac SeiZleba hqondes? sarbieli<br />
mkacradaa Semofargluli da ori Janris<br />
pirSesayaroba ufro nagulisxmevia,<br />
Torem maTi urTierTmonacvleoba<br />
sulac ar isaxavs m<strong>ki</strong>Txvelis gaognebas.<br />
es urTierTmonacvleoba niko samadaSvilis<br />
TxzulebaSi iCenda Tavs _<br />
`Sexvedrebi da sinanuli~, leqsidan<br />
leqsamde beletristuli pasaJebi rom<br />
Cawyobiliyo, da Tumc imas arc urkvevia<br />
am Txzulebis Janri da arc Tavi<br />
gamoudevs, raRac siaxles mivagenio,<br />
gansazRvrebiT xom ar ganusazRvravs<br />
da ara, gana am gadasaxedidan da besik<br />
xaranaulis mier momarjvebuli terminis<br />
naTelSi ar SeiZleba `hiperbolebisa<br />
da metaforebis wignis~<br />
winamorbedad `Sexvedrebi da sinanuli~<br />
vigulisxmoT?<br />
mere ra, rom am Txzulebis Seqmna<br />
mxatvruli Ziebebis wadilma <strong>ki</strong> ara,<br />
yovlad prgamatulma ganzraxvam gamoiwvia<br />
_ iqneb rogorme exila niko<br />
samadaSvils gamoqveynebuli Tavisi<br />
leqsebi, odesme mainc gaerRvia is ulmoblad<br />
Carazuli kari, romelsac<br />
wlobiT utrialebda.<br />
amitomac prozaul nawils leqsebis<br />
saburvelad moimarjvebda da arc<br />
politikur koniunqturas moerideboda,<br />
raTa esqatologiuri xilvebi da<br />
msoflgancda rogorme SeeniRba...<br />
Tumc ra SeniRbavda `ukanaskneli qristianebis~<br />
umZafres dramatizmsa da<br />
tragizmis gaunelebel sunTqvas... da<br />
`Sexvedrebi da sinanulic~ iseve Ser-<br />
Ceboda xelT niko samadaSvils,<br />
rogorc leqsebi trialebda martoden<br />
viwro wreSi.<br />
asea Tu ise prozisa da leqsis monacvleoba<br />
am TxzulebaSi mxolod<br />
grafikulia da maTi gadakveTa anu<br />
`pirSesayaroba~ arc Segnebulad da<br />
arc qveSecneulad ar momxdara.<br />
da Tu Zveli aRTqma sworedac<br />
prozisa da poeziis pirSesayarobad<br />
warmogvidgeba;<br />
da Tu fSav-xevsuruli zepirsityviereba<br />
sworedac prozisa da<br />
poeziis pirSesayarobad warmogvidgeba.<br />
besik xaranauli am Janrul Taviseburebas<br />
sakuTar monapovrad imitom<br />
miiCnevs, rom orive SemTxvevaSi erTi<br />
avtori <strong>ki</strong> ar gvevlineba Semoqmedad,<br />
aramed avtorTa wyeba, da mxolod<br />
dro-Jamma da SemdgenelTa amagma moaqcia<br />
orive qmnileba erT garekanSi.<br />
Zveli aRTqma gacilebiT adre _<br />
ramdenime aswleuliT, vidre Cveni<br />
mTianeTis folklori, Tumc maTi Sedareba<br />
imden tipologiur msgavsebas<br />
gviaSkaravebs, zurab <strong>ki</strong>knaZe veRarc<br />
auvidoda maT CamoTvlas. Tavis mxriv<br />
<strong>ki</strong> gadarCenas Seecdeboda am civilizaciisa,<br />
romelic _ bibliur<br />
winamorbedTan Seuwonadobis miuxedavad<br />
_ auracxel sagulisxmo realias<br />
mogvawvdida jer marto zogadkacobriuli<br />
TvalsazrisiT.<br />
vaJa-fSavelas ukve ecada am civilizaciis<br />
gadarCenac da upirvelesad<br />
mainc misi heroikuli sulis Semonaxvac.<br />
aCrdilebsRa Seeswroo, _ darwmunebulia<br />
besik xaranauli, vinc<br />
aCrdilTa aCrdilebsRa moeswro,<br />
karikaturebiRa ixila, da isic imitom,<br />
rom sakuTari Tavis dajerebas lamobs:<br />
es mainc vnaxeo, _ da maT naSTebs<br />
ise ebRauWeba, rogorc sicocxlis<br />
erTaderT sadinars.<br />
samoci jorze amxedrebuli raindi<br />
sxva raa, Tu ara karikatura.<br />
bavSvuri warmosaxva azviadebs anu<br />
hiperbolebs hiperboluradve aRiqvams,<br />
Torem romeli raindebi SeiZleba<br />
yofiliyvnen cocxebis gasayidad<br />
bazrobisaken daZruli xevsurebi?<br />
vaJa-fSavela mainc rogor miikvlevda<br />
gzas Tavisi poemebisaken?<br />
besik xaranauli irwmuneba: dRes es<br />
yvelasaTvis cxadad Canso, _ da aseT<br />
<strong>ver</strong>sias gvTavazobs:<br />
_ Tavisi publicisturi werilebiT,<br />
`scenebiT~ da realisturi<br />
reportaJebiT xarks uxdida da<br />
Tavidan iSorebda sinamdviles,<br />
romelic duxWiric iyo, tragikulic<br />
da sasaciloc, radgan, sinamdvile,<br />
romelsac uaryofdnen hiperbolebi,<br />
aCrdilebisTvis natvrad qceuliyo da<br />
winaaRmdegobrivad, uharmoniod cdilobdnen<br />
masTan Sesabamisobas.<br />
wa<strong>ki</strong>TxviT mxolod erTi-ors Tu<br />
a<strong>ki</strong>Txebda vaJa Tavis nawerebis am<br />
rkals, da es Turme sifrTxiliT mosdioda,<br />
vaiTu hiperbolebis mtradac<br />
damsaxono (`es <strong>ki</strong> Zalian martivad<br />
moxdeboda, Tu hiperbolebis xasiaTs<br />
gaviTvaliswinebT~).<br />
arada:<br />
_ Zalze nazia hiperbolebis<br />
aCrdilebis mimarT, uyvars da eRimeba,<br />
rogorc bavSvebze.<br />
es Rimili axla besik xaranaulis<br />
`pirSesayarSic~ gadmonacvlebula,<br />
egaa, droisa da misi pirovnuli bunebis<br />
Sesaferisad grotes<strong>ki</strong> moZalebula<br />
da karikatura amitomac gamxdara axali<br />
drois eposis saxeobrivi sistemis<br />
safaneli.<br />
samoci raindis xsovnam drodadro<br />
unda amoanaTos da mkveTrad Secvlili<br />
droebac yovelwamier Seiqnas<br />
sacnauri, abezar krazanasaviT Semawuxebeli<br />
m<strong>ki</strong>TxvelisaTvis.<br />
besik xaranauli <strong>ki</strong>, Janrobrivi<br />
Taviseburebis Sesaferisad, iyos aramarto<br />
mTxrobeli da lirikosi,<br />
aramed istorikosic, eTnografic,<br />
literaturis mkvlevaric, aplikatoric...<br />
amitomac imowmebs herodotesac,<br />
radesac, rafiel<br />
erisTavsac, zisermansac, grensac, potosac,<br />
luka razikaSvilsac da uncruaT<br />
lekos Zesac, erTmaneTs<br />
ajerebs, ukvirdeba, sakuTar<br />
gamocdilebasac Seuzavebs da varaudvaraudSi<br />
TandaTan rwmundeba, rom<br />
kultura baridan amosula da aq Car-<br />
Cenila, TiTqos gza moWrodes civilizaciisagan<br />
da qvad da klded qceuliyos.<br />
geografiulad kavkasiis qeds rom<br />
ahkvria? magram Turme Tavs<br />
kavkasielad ara grZnobs, radgan kulturulad<br />
Tavi baris saqarTvelos nawilad<br />
miaCnia: iberiis, kolxeTis,<br />
samxreT miwebis kulturis.<br />
a<strong>ki</strong> arc tansacmeli mosavT kavkasiuri<br />
tipis.<br />
_ roca amboben, _ mosulebi<br />
varTo, samoTxes <strong>ki</strong> ar gulisxmoben,<br />
daixedaven talavarze da gaiRimeben<br />
da ar ician, rom kulturas gulisxmoben.<br />
aseve <strong>ver</strong>afers amboben enaze,<br />
romelic saocrad literaturulia...<br />
martoden andrezTa moxmobas <strong>ver</strong><br />
ikmarebda da besarion gaburis kavkasiur<br />
sagasac uxvad gadmoitanda `iperbolebisa<br />
da metaforebis wignis~<br />
qargaSi _ ara saTvalsaCino nimuSad,<br />
aramed im vrcel monakveTad,<br />
damou<strong>ki</strong>debel nawilad rom warmogvidgeba.<br />
da gulubryvilo m<strong>ki</strong>Txvels<br />
egeb mistifikaciac egonos _ besarion<br />
gaburi gamogonil personaJad<br />
daigulos... anda realur pirovnebad<br />
<strong>ki</strong> miiCnios, magram is masala, am wignSi<br />
rom moTavsebula rogorc publikacia,<br />
miiCnios arqivSi CarCenili istoriul-eTnografiuli<br />
masalebis pirvel<br />
gamoqveynebad... Tumc am yovelives<br />
erTxel ukve exila mzis sinaTle aka<strong>ki</strong><br />
SaniZis wyalobiT da amjerad mxolod<br />
meordeboda.<br />
viTom meordeba da eg aris da eg?!.<br />
a<strong>ki</strong> besik xaranauls imgvari wignis<br />
Seqmna ganuzraxavs, romelmac unda<br />
moicvas yvelaferi, am mxaris civilizaciis<br />
suraTs srulad, mravalferovani<br />
kolorituli StrixebiT rom<br />
Semoinaxavs... da besarion gaburis<br />
kavkasiur sagasac ufro saimedo TavSesafars<br />
miuCens, vidre aka<strong>ki</strong> SaniZis<br />
mier Sedgenili krebulia.<br />
mainc vrceli xom ar aris aplikaciisaTvis?<br />
ra<strong>ki</strong> gadasarCeni gamxdara, maS upirvelesad<br />
amaze unda izrunos da naklebi<br />
angariSi gauwios, vaiTu gadatvirTos<br />
am uCveulo aRnagobis qmnilebis<br />
mxatvruli qsovili am dausrulebelma<br />
aplikaciamo.<br />
zurab erisTavis monumenturi da<br />
tragikuli figura gamoCeniT <strong>ki</strong> Cndeba<br />
Txrobisas, xevsureTis amklebisa da<br />
sakulto muxis momWrelis, imavdroulad<br />
<strong>ki</strong> marabdisa da martyofis<br />
gmiris, visi winaaRmdegobrivi xasiaTi<br />
da biografia aseTi STambeWdavi ZaliT<br />
warmosaxa xalxurma poeziam... diax,<br />
gamoCeniT <strong>ki</strong> Cndeba da m<strong>ki</strong>Txvelis<br />
molodinic mZafrdeba, Tu rogor gaiazrebs<br />
am antikuri gmirebis sadar<br />
xasiaTs Cveni drois poeti... magram<br />
molodini erTbaSad moisxipeba, radganac<br />
aramcTu axleburi warmoCena,<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
srulad arc <strong>ki</strong>a nasargeblebi folkloruli<br />
wyaroebi da rTuli istoriuli<br />
personaJi calmxriv da martiv<br />
xasiaTad warmogvidgeba... raoden ucnauric<br />
unda iyos, gacilebiT metia<br />
poeturobac da eqspresiac Tamaz natroSvilis<br />
istoriul eseebSi zurab<br />
erisTavze, vidre besik xaranaulTan,<br />
arada, Txroba TviTonve iTxovda am<br />
homerosuli da Seqspiruli xasiaTis<br />
imave monumenturobiT azidvas, ucnobma<br />
meleqseebma rom gvianderZes.<br />
marjve montaJic <strong>ki</strong> aRar dagvitovebda<br />
sinaklulis gancdas.<br />
TiTqos es garemoebaa gaTvaliswinebuli,<br />
rodesac Siola RuduSaurisa<br />
da mTrexelis u<strong>ki</strong>duresi dramatizmiT<br />
aRsavse ambis gadmocemisas,<br />
kvlav antikuri tragediis sunTqva<br />
rom Cagvesmis, besik xaranauli analitikosi<br />
ufro xdeba, vidre mTxrobeli.<br />
Tan utrialebs baladiTa da prozauli<br />
gadmocemebiT Semonaxul istoriul<br />
siuJets, Tan garedan damkvirveblis<br />
rols kmarobs, raTa fexi aRar<br />
Seucdes heroi<strong>ki</strong>s im saufloSi, misi<br />
SemoqmedebiTi bunebisagan imTaviTve<br />
Sors rom darCenila, arada, farsad da<br />
karikaturadac <strong>ver</strong> gadaukeTebia is<br />
umwvavesi Sexla-Semoxlani, Siolas<br />
mkvlelma mTrexelma maincdamainc Siolas<br />
dis binas rom unda Seafaros<br />
Tavi, Siolas vaJebma iq unda dahkran<br />
sakvamuridan isrebi, ar moeridon mamidis<br />
saxelsa da pativs _ Semoxvewil<br />
stumars uklaven ojaxSi... da mamidam<br />
saxelis aRsadgenad ulmobeli Surisgeba<br />
unda gadawyvitos _ Sin dabrunebul<br />
qmars mosTxovos sisxlis<br />
aReba... da <strong>ki</strong>dec unda CaiZiros orive<br />
ojaxi sisxlis morevSi...<br />
vaJa-fSavela rarig gaSlida<br />
frTebs, am siuJetis gadaqceva rom<br />
moewadinebina Tavisi sagmiro eposis<br />
Senakadad, iqneb im xuT rCeul nimuSs<br />
es meeqvsec Semateboda da antikuri<br />
tragediis STambeWdaobis ganmeoreba<br />
arc amjerad gagvakvirvebda.<br />
besik xaranauli <strong>ver</strong>c SeleviT<br />
Selevia am ambavs, magram <strong>ver</strong>c Tavisad<br />
daugulebia da bolomde aRar Casdevs<br />
analitikur dakvirvebebsac, Torem<br />
baladis istoriuli fonis aRdgena da<br />
yovelives gaTvaliswineba <strong>ki</strong>dev ufro<br />
gametebulad tragikulad warmogvidgens<br />
istoriul Siola RuduSaurs,<br />
vinc SewirviT xom Seewira aragvis<br />
erisTavTa winaSe daumorCileblobas,<br />
da baladis SemTxzvelic erisTavTa<br />
mier gamoiZebneboda, raTa moklulisaTvis<br />
saxelic gaetexaT da SebRaluli<br />
saxiT daetovebinaT STamomavlobisaTvis.<br />
ai, baladas baRaTeraze _ axalSeRerebul<br />
ymawvils biZa jer rom ar scnobda<br />
brZolisaTvis mzadmyofad da<br />
CaCqans ar aTxovebda, is <strong>ki</strong>, uamravi<br />
momxvduris SuagulSi moqceuli zogs<br />
rom Caxocavda da Cakafavda, zogsac<br />
<strong>ki</strong> gaaqcevda, swored uCaCqanobas Seewireboda,<br />
TavgaCexili rom miuvidoda<br />
dedas `gacinebulis piriTa~ _<br />
pirdapir gadaitanda `hiperbolebisa<br />
da metaforebis wignis~ qargaSi.<br />
aseve gadaitanda uncruaT lekos<br />
Zis (aleqsi WinWaraulis) mier Sedgenil<br />
xevsurul leqsikonsac,<br />
amonakrebs misi 1179 furclidan, yovel<br />
wa<strong>ki</strong>Txvaze ufro meti rom rCeboda<br />
wasa<strong>ki</strong>Txavi.<br />
mTeli masala leqsikonis 25 000-mde<br />
erTeulisa avtors hiperbolebis<br />
poeziidan amoekrifa, rac:<br />
_ albaT, erTaderTi SemTxvevaa<br />
leqsikologiaSi, saerTod.<br />
sakvirvelia?<br />
Turme arca, ra<strong>ki</strong>Ra:<br />
_ am kuTxeSi mxolod poeziis eniT<br />
metyveleben, ramac enas mxatvruloba<br />
da lakonuroba SesZina, xalxi <strong>ki</strong> Seiwira.<br />
WeSmaritad xaranauluri striqonia<br />
_ paradoqsulic da efeqturic<br />
Tavisi siRrmiT, idumal ZarRvs rom<br />
swvdeba da raRac auxsneli gamoaqvs<br />
mzis sinaTleze... da mkvlevarsac noyier<br />
sazrdos awvdis amgvari striqonebi<br />
eris yofiT Tu mxatvrul sinamdvile-TaviseburebebSi<br />
gzis gasagnebad,<br />
da beletristebisTvisac xan mzamzareuli<br />
siuJeturi qargaa da xanac misi<br />
marcvali, TviTonve rom gibiZgebs,<br />
gaRivebas guldasmiT adevno Tvalyuri.<br />
is, rac moulodnelia gareSe TvalisaTvis,<br />
im wiaRSi moqceuli adamiani<br />
Cveulebriv aRiqvams, wiaRSi, sadac<br />
`poeziis mixedviT cxovroben~.<br />
mainc ras gulisxmobs poeziis<br />
mixedviT cxovreba hiperbolebis ma-<br />
kritika 3<br />
galiTze da besik xaranaulis mxatvrul<br />
mzeraSi gardatexili?<br />
_ codvebs arian TavSeS<strong>ver</strong>ilni.<br />
magram codvis monanieba poezias arsad<br />
ar uqcevia Tavis miznad hiperbolebis<br />
garda: kacs codvis danadebi<br />
uReliviT unda edgas <strong>ki</strong>serze, Tvalwin<br />
sul unda xedavdes mis Zegls,<br />
romelsac igive saxeli hqvia.<br />
da iwyeba am sityvis _ Zengli _<br />
Cxreka da misi warmomavlobis SeTanadeba<br />
sakuTar fsiqologiur Tu<br />
filosofiur dakvirvebebTan, poetur<br />
embazSi rom amovlebula da ufro damajerebelic<br />
amitomaa. Zengli xom imas<br />
niSnavs, rom esa Tu is ojaxi an gvari<br />
raime danaSaulis mosananieblad ama<br />
Tu im xats aRuTqvamda: ama da am dReobaSi<br />
yovel weliwads gavaTev Rames,<br />
davnaTlav droSiT, davklav saklavs<br />
an luds movxarSavo.<br />
_ Zengli STamomavlobaze gadadioda.<br />
amgvarad, Zengli erTgvari<br />
TviTgasamarTleba iyo.<br />
uncruaT lekos Zis leqsikoni<br />
prozisa da poeziis pirSesayarze Seqmnili<br />
eposis kompoziciuri qargis<br />
sruluflebiani nawili xdeboda, da<br />
ganmartebani xan uSualod meordeboda<br />
axal qsovilSi, xanac gaiSleboda<br />
da ager sulac baRaTeraisa Tu SiolamTrexelis<br />
baladebs Seirwyavda.<br />
originaluri mxatvruli xerxia,<br />
manamde sistemadac gamoyenebuli<br />
milorad paviCis romanSi `xazaruli<br />
sityviskona~, romelic TaviT bolomde<br />
am kompoziciur xerxemalze gaimarTeboda,<br />
Tanac serbi mwerlis is ganmartebani,<br />
xan sakmaod vrcelic, mar-<br />
Tlac saidanme <strong>ki</strong> ar gadmoweriliyo,<br />
pirwminda mistifikacia gaxldaT is<br />
qristianulic, islamuric da ebrauli<br />
wyaroebic...<br />
is, rac besik xaranauls mzamzareuli<br />
xelT upyria, milorad paviCs viTomda<br />
moupovebia, erTmaneTze ausxams<br />
da ase qmnis mimzidvel siuJets,<br />
romelic garTulebuli krosvorduli<br />
struqturis miuxedavad satrfialo<br />
ambavicaa, deteqtivic, samecniero<br />
traqtatic da zRaprebis, saxumaro<br />
laTaiebisa da vampiruli folkloris<br />
krebulic.<br />
cxadia, rom ara es aTasferadoba<br />
da siuJeturi daZabuloba paviCi sakuTar<br />
samyaroSi Caiketeboda da karsac<br />
saguldagulod Carazavda.<br />
gaxsniT <strong>ki</strong> uxsnis kars, magram friad<br />
gamafrTxilebel warwerasac axvedrebs:<br />
_ am adgilas ganisvenebs m<strong>ki</strong>Txveli,<br />
romelic <strong>ver</strong>asodes <strong>ver</strong> gadaSlis<br />
am wigns. is aq maradiul Zils aris<br />
micemuli.<br />
dasawyisidanve mianiSnebda m<strong>ki</strong>Txvels<br />
am paradoqsuli minaweriT romanis<br />
suliskveTebas _ gangaSiT aRvsilsa<br />
da gasimboloebuls Tavis samSoblosTan.<br />
rogorc xazarebi gadaiqcnen<br />
istoriisa da leqsikonis binadrebad,<br />
iseTive saSiSroebis winaSe damdgariyo<br />
serbeTic, Tu<strong>ki</strong> Tavs <strong>ki</strong> ar<br />
moityuebdi, aramed Tvals gausworebdi<br />
avbediT realobas.<br />
es metaforuli gaigiveba xazare-<br />
Tisa serbeTTan ubiZgebda guram gogiaSvils,<br />
qarTul enobriv samyaroSi<br />
Semoetana wigni, romelic zustad miesadageboda<br />
saqarTvelos xvedrsac,<br />
saSiSroebas, masac rom uqadda avi bediswera<br />
da misgan TavdasaRwevad<br />
erovnuli energiis mokreba da amoqmedeba<br />
iyo aucilebeli.<br />
Turme aramarto saqarTvelosa da<br />
sxva mcirericxovani qveynebis.<br />
mTargmnelis mcire boloTqmaSi<br />
moxmobilia oriod fraza, Tu rogor<br />
gasCeniaT did saxelmwifos Svilebsac<br />
safiqrali `xazaruli sityviskonis~<br />
wa<strong>ki</strong>Txvis Semdeg.<br />
ager germaneli kritikosi: erT mSvenier<br />
dRes iqneb germanelnic gamqral<br />
xalxTa ricxvs mivekuTvnoT,<br />
msoflio istoriaSi gaTqvefilsa da<br />
atlantidasaviT CaZirulso.<br />
ager <strong>ki</strong>dev frangi literatori: es<br />
romani iqneb mTeli Cveni civilizaciis<br />
simboluri Targmanebaa da Cven yvelani<br />
xazarebi varT atomuri saSiSroebisa<br />
da ekologiur katastrofa-<br />
Ta saukuneSio.<br />
<strong>ki</strong>dev erTxel gaSliliyo romanis<br />
suliskveTebad is umt<strong>ki</strong>vneulesi SegrZneba,<br />
rac XVII saukunis inglisel<br />
metafizikos poets jon dons oriod<br />
striqonSi Caewura da, mRelvared rom<br />
Seagonebda adamianebs: nurasodes<br />
i<strong>ki</strong>TxavT, visTvis reks zari, is reks<br />
dasasruli me-7 g<strong>ver</strong>dze
4<br />
poezia<br />
wlevandeli Tbilisoba<br />
(filarmoniis moedani)<br />
lurjTvaleba, manqanasTan,<br />
idga ganalaRebi...<br />
ra iafad momca gogom<br />
axalcixis kvaxebi.<br />
mamac axlda, oriveni<br />
vican qarTul jilagad;<br />
oTxi cali SemirCia,<br />
CanTebSi Camilaga.<br />
<strong>ver</strong> davloce – gais am dros<br />
bednieri mexile! -<br />
ros matanda mTvaresaviT<br />
yviTlebs, yunwdagrexilebs.<br />
wamoviRe is kvaxebi,<br />
mZime, TamaS-TamaSiT...<br />
mere <strong>ki</strong> vTqvi: sixaruli<br />
ar moakldes mama-Svils!<br />
gadis wvimiani gazafxuli<br />
xilis zRva. moxoxialob,<br />
zafxulo, sanetaro!<br />
maxareb, alibuxaro,<br />
yvavilis yelSi mjdaro!<br />
zambaxis gakravs silurje,<br />
gaTqviruls, qeba geTqmis...<br />
oqronarevi kani gaqvs,<br />
mzis gulze danaxeTqi.<br />
TviT camde agwev, beCavi,<br />
wasaqcev-dasayunci...<br />
CasakbeCavo, ras qaCavs,<br />
amdens, is wvrili yunwi.<br />
Weqa-quxilis laRumi.<br />
kalTebi, mTisa, laRobs...<br />
mwifobis Jini mayefebs,<br />
yvavilSi vxedav nayofs.<br />
Zveli sasaxlis ezo<br />
Cavuvli, Svebas momafens sxvagvars,<br />
moednis axlos, baRi katebis;<br />
Tu ar CamTvales zazunad, Tagvad,<br />
imaT maraqas mivematebi.<br />
mSvidad fSvinaven, ar ismis xvneSa,<br />
TvalmoxuWulTa Tvlema iwyeba;<br />
zogs – moSraSune ugia neSo,<br />
zogi – gadaxril mzes eficxeba.<br />
ra aqvT sanaRvlo an Sesabrali,<br />
Tavmoyrilia mTlad sakateTi;<br />
Savs iprialebs, Ceqmebs, kaprali,<br />
ulvaSs iyenebs, piwkad, kadeti...<br />
ra brWyalebs malavs fafu<strong>ki</strong> TaTi,<br />
fisoTa modgma ras i<strong>ki</strong>kneba?<br />
sakvirvelia gumani maTi –<br />
es ra samoTxis SesZles migneba!<br />
gasayidad gamoeyvanaT<br />
(marjaniSvilis moedani)<br />
mzera veRar movacile,<br />
ar var Tumc Tvalxarbi –<br />
koxtad Sekrul galiaSi<br />
ijda ori zRarbi.<br />
asvetili, r<strong>ki</strong>nis boZTan,<br />
kaci idga kuStad,<br />
etyoboda, daRliliyo,<br />
moeloda muStars.<br />
Sevicani, zRarbunebSi,<br />
TviT bunebis unji;<br />
lega mavTuls miqjenoda –<br />
grZeli, wyvili drunCi.<br />
vfiqrob, damemowmeba,<br />
Seuxedavs visac;<br />
wynarebs da uwyinarebs,<br />
feri edoT mwyrisa.<br />
gaSlil kar-midamoSi,<br />
gabadia Tu<strong>ki</strong>;<br />
erT ramed Rirs imaTi<br />
gorva da cuqcuqi.<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
emzar kvitaiSvili<br />
dadga nadirobis sezoni<br />
amiran weroZes<br />
vumzer Rrublebs, daxveuls,<br />
abreSumis lentebad...<br />
sanadirod wamsvlelTa<br />
grili dila Tendeba.<br />
devs abgaSi sagzali,<br />
sasmelebi, TuTuni,<br />
yavisfrad dalaquli<br />
ZaRlis ismis wkmutuni.<br />
Tofianebs gavyvebi,<br />
RvTis iqneba Tu neba;<br />
cxared icis kurcxarma<br />
mkerdze moTaTuneba.<br />
jips daZraven, dacvaruls,<br />
qari gacris xvaSiads...<br />
maTgan mxolod erTs axsovs –<br />
Temiko miwaSia.<br />
biZaCemi menatreba –<br />
iaSa kvitaiSvili<br />
balRi viyavi, gimzerdi –<br />
tanmaRals, ra mkvircxls, ra laRs...<br />
Relvam, soflisa, gagalRo,<br />
miwas migces da talaxs.<br />
fiCorze, narionalTan,<br />
vismendi grials Tofis...<br />
gagrilda lula orive<br />
da Jinic – nadirobis.<br />
ra damilevda me SenTan<br />
sasmels da sasaubros!..<br />
sardafSi gaSlils, vigoneb<br />
im ukanasknel sufras.<br />
puradi, Rimiliani,<br />
bevris xsovnaSi CarCi;<br />
CrCilma SeWama, qaTqaTa,<br />
afTiaqaris CaCi.<br />
glerta, WinWari evleba<br />
Sens saTessa da saxnavs;<br />
zemo CibaTSi, goraze,<br />
damarxuli xar axla.<br />
Tanatolebi Semomecalnen<br />
Jora maxaraZis mosagonari<br />
CemTvis ise ideqi,<br />
mindorSi ro xe dgas...<br />
mamcnes Seni sikvdili,<br />
gulis gasaxeTqad.<br />
sixaruli, im droTa,<br />
momwyda,<br />
ganmeSora,<br />
oblobaSi gazrdilo<br />
biWo, Zmao Jora?!<br />
mexi damca, vinc miTxra<br />
Senze, ara gvyavso...<br />
(wamlad arsad irxevi,<br />
CageWido, xavso!)<br />
mogvivlia ramdeni,<br />
erTad, gza da xevi...<br />
SviliSvili dagexrCo,<br />
imas gadayevi.<br />
ra aRmarTebs vutevdiT,<br />
ris daRla da xvneSa!..<br />
guriaSi, qedidan,<br />
gvizidia SeSa.<br />
vinc "koSias" geZaxda,<br />
irgvliv arvin darCa...<br />
Cemsas raRa azri aqvs<br />
aRma-daRma CarCals.<br />
qari gagxvets, siWabu<strong>ki</strong>s<br />
nacaro da navlo!<br />
dagubula naRveli,<br />
ra vqna, vis SevbRavlo?!<br />
gareulis mogerieba<br />
diliT nu moxval, sikvdilo,<br />
nurc adre saRamoTi;<br />
ar daginaxos Tvalebma,<br />
SuaRamisas modi!<br />
ar arCev, vici, erTia<br />
SenTvis – Zageba, qeba;<br />
sul rom ar gamoCndebode,<br />
arc ara daSavdeba.<br />
26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />
orTa koncerti sanTlis Suqze<br />
(`meZo~)<br />
araferi Seedreba<br />
(sityvas vambob pirians),<br />
gitara da violino<br />
roca erTad tirian.<br />
vusmendi da vuyurebdi,<br />
lamis movwydi,<br />
daveci...<br />
ra bgerebi iRvreboda,<br />
cidan, usufTavesi.<br />
zRaparSi Cakarguli<br />
gamCenelo, bevrjer giTxar –<br />
dedac xar da mamac xaro,<br />
am aprilis damdegs, metad,<br />
ar damdago, gamacxaro...<br />
imyofine, rac ro mjijgne,<br />
Cemi sisxliT gamaZRaro!<br />
<strong>ki</strong>diT<strong>ki</strong>de gadabmuli,<br />
Ramec, dRec xar, Wreli wrec xar,<br />
Zmar-naRveli, amRvreuli,<br />
<strong>ver</strong>aferma gadarecxa,<br />
Zvlebs gaudis raCxa-ruCxi,<br />
SenRa damrCi gulis reCxad.<br />
me, Zabunma, sad geZeboT –<br />
biZebo da mamidano!..<br />
sami damxvda gza, <strong>ver</strong>cerTi<br />
avirCie samidano,<br />
dambla mxuTavs, amis dabla,<br />
sadRa unda Camitano?!<br />
mogzaurobis Jini<br />
cocxlad, me <strong>ver</strong> davxatavdi<br />
zeTisxilis rtos gana?!<br />
RmerTi, rjuli! ar mawyenda<br />
provansi da toskana.<br />
ufals <strong>ki</strong> ecodineba –<br />
mimyoli var dinebis,<br />
mapovninebs gzas, SoreTis,<br />
qari apeninebis.<br />
daRlils, fuTaa<strong>ki</strong>debuls,<br />
mimixmoben zarebi;<br />
romelime Zvel monasters,<br />
myudros, Sevefarebi.
26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />
RamisTeva t<strong>ki</strong>vilSi<br />
yvela moZraobaTgan,<br />
dedamiwas wre wams;<br />
vixile cis, maradis,<br />
sibnelisgan creca.<br />
vicdi, rodis inaTebs,<br />
gadiyreba bindi,<br />
cxenebs, ucxos, ucxune,<br />
mzeo, amobrwyindi!<br />
sirTa veli galobas,<br />
guli gaminedle,<br />
elvad Semoagelve<br />
Seni oqros etli!<br />
panTeonis monaxuleba<br />
gamogivli veRarsad,<br />
veRarc getyvi: wamo!<br />
Savi marmariloa<br />
Seni kar-midamo.<br />
ra yofila – samudamo<br />
Zilia Tu ruli!..<br />
Rvinisferi yvavilebiT<br />
gnaxe dafaruli.<br />
icriceba aprilis Tve<br />
CiTis perangiviT...<br />
es rva welic ra uecrad<br />
miilia, givi!<br />
Tvalwin icvleba suraTebi<br />
(ca mxatvris saxelosnodan)<br />
muqTad viswavle Sereva<br />
ferebis – muqTa, bacTa...<br />
saeWvo gaxlavT, Cemdeni<br />
vinmes SeeZlos dacda.<br />
neksac ar gavatokeb da<br />
ise movZebni wertils;<br />
wuTadac ar mimaCnia,<br />
me, saukune erTi.<br />
Cawurulia RrublebSi<br />
dila-saRamos madli...<br />
fanjris rafaze valageb,<br />
mere erTmaneTs vadri.<br />
miizlazneba aqlemi,<br />
vefxvi amzadebs naxtoms,<br />
funjs vatrialeb, ra damRlis,<br />
gindac mTeli dRe vxato...<br />
RmerTma inebos, zRvad iqce,<br />
wveTo, wveTs minamato!<br />
ocneba italiaze<br />
survili dRemde mduRarebs, dneba...<br />
elavs, zRvis piras, oqro – "napoli."<br />
TviTmfrinavidan Sevxede, eba:<br />
caSi, vezuvi, ferflad naboli.<br />
ferdi, damreci, Rrubelze uZevs...<br />
TavwakveTili, civi, lamazi,<br />
konusi, veRar atokebs fuZes,<br />
Zma, Soreuli, fuZiamasi.<br />
<strong>ver</strong>afriT vityvi: bedi mewia!<br />
TeTri orRano – grgvinavs milani...<br />
vin momalanda, me, venecia<br />
an sxva sizmrebi, misi kbilani.<br />
gaCndes am qveynad, bevrs unda, mjera:<br />
tiberiusad, tited, neronad...<br />
me <strong>ki</strong> <strong>ver</strong>odes meRirsa, <strong>ver</strong>ans,<br />
Tund katulusis vnaxo <strong>ver</strong>ona.<br />
daRamebulSic sulis mdaRavi,<br />
asxivebulni, sxvaTa naqebi,<br />
Cemgan uWvreti da unaxavi,<br />
brwyinaven mzeze, ra qalaqebi!<br />
sandro anielis muzeumSi<br />
(SarSandelis gaxseneba)<br />
jiSian cxenTa ra fitulebi...<br />
yvela maTgani lagams ReWavda...<br />
gamoSrobodaT sisxli srulebiT,<br />
axlac guls miklavs xvedri beCavTa.<br />
TviTeulisas vxatavdi mxedars<br />
(sulebi, caSi mofarfateni...),<br />
ucxo cxenebi... me oflsac vxedav –<br />
maTi zurgidan orTqlad adenils.<br />
literaturuli literaturuli gazeTi gazeTi<br />
poezia<br />
<strong>ver</strong> giZRveni weliwadi<br />
(vazis foTlebSi gavexvie)<br />
arc mwuxarebas hqonia vada,<br />
<strong>ver</strong> auvedi amden satirals;<br />
naRvels, gulisa, qars veRar vatan,<br />
tyves, menadebis, ra menadira?!<br />
ar SemiZulo, <strong>ver</strong>c is SevZeli,<br />
saSenod, yvela Semekona Tve...<br />
me wyals davexrCo, iyav dRegrZeli,<br />
Seni survilis vrCebi monadve.<br />
SaveTis saufloSi<br />
mteri Seaskda im bolo TariRs,<br />
yofs bnels da naTels Txeli xarixa...<br />
buranSi gagxvevs borani Cqari,<br />
daxuWav Tvalebs... ukve mkvdari xar.<br />
erTi xvedri aqvT mardsa da oCans...<br />
sulTamxuTavma vinac Serisxa<br />
(iq yvelaferi luskumad moCans),<br />
rCeba amara erTi ferisRa.<br />
molandeba<br />
TiTebSua, anTebuli,<br />
Canda sigareti.<br />
damesizmre, mamaCemo,<br />
naRvels iqarvebdi.<br />
ase male ram gagaqro,<br />
RvTis nazelo Tixav?!<br />
SevkrTi, daujerebelad<br />
axalgazrda iyav.<br />
waxveli, Tan waiyole<br />
dardi maradisi...<br />
ferflic rom ar dagrCenia,<br />
Tqma gewada risi?!<br />
reidze Camomdgari wyviadi –<br />
micvalebulTa sulebis gadamzidavi<br />
dasalieri. kalTa qedisa.<br />
Suqura moxamxame.<br />
kreiseriviT gawolilia –<br />
grZeli, veeba Rame.<br />
seravs mis sxeuls aTasnairi<br />
kaiuta Tu soro.<br />
naxSirze Savi, stomaqi misi,<br />
riT ginda amoyoro?!<br />
dekembris Wirxli ulesavs ferdebs,<br />
Savi ubzinavs xaxa...<br />
<strong>ver</strong>vin Seatyobs sicocxlis niSats,<br />
mas rom mgzavrebi ayavs.<br />
tyviaze mZimes, agrovebs codvebs,<br />
ar miaqvs Cala, Tiva...<br />
miealerse mdumars, galursuls –<br />
dagtova, gipativa.<br />
afarTxaldeba sxivi da frTxilad<br />
gagnaTlavs mzis embazi,<br />
rom samudamod daimaxsovro<br />
miwaze yofnis fasi.<br />
Sua gzaze var<br />
(naRvliani simRera)<br />
jer vcodvilob, nu iCqareb<br />
Cems aburdvas,<br />
axvetas;<br />
damacade, gadavxedo –<br />
saingilos, axmetas.<br />
gulebs raRa Seaqanebs,<br />
me Tu aRar viqeni;<br />
gaTovdeba,<br />
moiwyenen –<br />
awyuri, adigeni.<br />
exi, sadac jixvs, dakodils,<br />
monadirem Sesdia,<br />
unda vnaxo, –<br />
menatreba –<br />
cageri da mestia.<br />
ra sigeli mogagebo,<br />
ra Txovna da adresi?!<br />
gvedri,<br />
nu ikadreb, rac ro<br />
ar aris sakadrisi.<br />
ar ifiqro, javrad gamyves –<br />
drostareba,<br />
Rvinis sma;<br />
cas da miwas Sevyurebde,<br />
Cemi SemrCes Tilisma.<br />
ar vinaRvleb, ga<strong>ver</strong>andes –<br />
ta<strong>ver</strong>nebi, duqnebi...<br />
Tu ganvqardi, ramdeni ra<br />
damrCeba miugnebi.<br />
sxva Wiri gWirs, Tao Cemo,<br />
cxeli bangiT damTvralo!<br />
yvelaferi ranairad<br />
davamwkrivo, davTvalo?!<br />
foTlebaprialebuli,<br />
Semagrilebs faTalo...<br />
arsad Canxar, leqso, Cemi<br />
mwuxarebis badalo!..<br />
mTavarangelozs vevedrebi<br />
"wmidao mTavarangelozo,<br />
Seiwyale kvitai." warwera krixis<br />
eklesiis kedelze. X saukune<br />
salamurs ar vakvneseb,<br />
arc damikravs Celo...<br />
ra daxli dagidgeba<br />
Sen ro me momcelo?!<br />
Tu pataras mixaTreb,<br />
Cemze iyos awi!..<br />
fratunobdes, am qveynad,<br />
erTi berikaci –<br />
dabneuli uzomod,<br />
cota ucnauri,<br />
visic mxolod sityvaze<br />
efeTeba yuri.<br />
saCemod <strong>ver</strong>c moicli,<br />
imxela gaqvs kalo...<br />
an ra dagexarjeba,<br />
erTxans vitantalo?!<br />
ici, xmaurs ar avtex,<br />
Cemo wilo Wiro!<br />
Sevecdebi, TvalSiac<br />
arvis SeveCxiro.<br />
aRma-daRma viqroleb,<br />
niavzedac mCate;<br />
ar wagarTmev arafers,<br />
Tu ar mogimate.<br />
auwonel simdidres<br />
fexqveS gagiSlidi...<br />
ar gamwiravs, Sens garda,<br />
is varskvlavic, Svidi.<br />
5
6<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
dramaturgia 26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />
daTo turaSvili<br />
evrojorjia<br />
(mokle <strong>ver</strong>sia)<br />
moqmedi pirebi:<br />
Suaxnis qali<br />
Suaxnis kaci<br />
ufrosi Zma<br />
umcrosi Zma<br />
sofo, nastudentari gogo<br />
moqmedeba xdeba sacxovrebeli<br />
korpusis binaSi, sadac garedan periodulad<br />
aRwevs srolis xma, radgan<br />
gareT samoqalaqo omi mimdinareobs.<br />
ufro sworad es aris omi, romelic<br />
Zalian hgavs samoqalaqo oms da sinamdvileSi<br />
<strong>ki</strong> ra aris, aravin icis.<br />
scena <strong>ki</strong> warmoadgens sivrces, romelic<br />
adre mxolod sastumro oTaxis<br />
funqcias asrulebda, magram axla<br />
aq erTdroulad sastumro oTaxic<br />
aris, saZinebelic da samzareuloc.<br />
fanjarasTan axlos Tunuqis iseTi<br />
Rumeli dgas, romelsac saqarTvelo-<br />
Si “feCs” eZaxian da misi sakvamuri mili<br />
fanjaraSia gayofili. Rumelis gar-<br />
Semo yria ramdenime Zveli gazeTi da<br />
skamis fexi da Rumelisgan marcxniv<br />
dgas samzareulos Tu sastumro oTaxis<br />
Cveulebrivi magida. zed navTis lamfaa.<br />
marcxniv dgas televizori, saidanac<br />
gamomavali eleqtrosadeni uer-<br />
Tdeba ekranis win aRmarTul sabWoTa<br />
periodis did, orTvlian velosipeds.<br />
navTis lampis susti ali sinaTlis<br />
erTaderTi wyaroa am oTaxSi da oTaxis<br />
siRrmeSi <strong>ki</strong>, aivnis karidan marjvniv,<br />
tyavis divani dgas, romelzec<br />
Suaxnis kaci wevs. kacs zed ayria sabnebis,<br />
paltoebisa da saZile tomrebis<br />
mTeli grova, miuxedavad imisa, rom<br />
mas Salis sqeli mosasxami aqvs Semoxveuli<br />
da Salisave xelTaTmanebi uke-<br />
Tia.<br />
Rumelsa da magidas Soris <strong>ki</strong> dgas<br />
tyavis savarZeli, romelSic daaxloebiT<br />
imave asa<strong>ki</strong>s qali zis, romelsac<br />
moTxilamuris qudi axuravs da saban-<br />
Si gaxveuli wignis wa<strong>ki</strong>Txvas cdilobs.<br />
igi mdgomareobas ucvlis xan<br />
wigns, romelic xelSi uWiravs da xanac<br />
navTis lampas. mas xelebi gaToSili<br />
aqvs da xan sabnis qveS malavs da xanac<br />
sakuTari sunTqviT aTbobs.<br />
uceb afeTqebismagvari xma gaismis<br />
da fanjridan SemoiWreba moyviTalo,<br />
kaSkaSa Suqi, romlis sinaTlezec qali<br />
xmamaRla, swrafad wai<strong>ki</strong>Txavs teqsts<br />
wignidan, sanam ca ganaTebulia:<br />
qali _ rodesac jvarosanTa armia<br />
Sevida qalaqSi, dabneulma sardalma<br />
panikurad mimoixeda: mis garSemo, cecxlisa<br />
da kvamlis SuagulSi, SeSinebuli<br />
adamianebi idgnen _ mamakacebi,<br />
qalebi da bavSvebi. sardali gabrazebuli<br />
miuaxlovda papis warmomadgenels<br />
da aRelvebulma h<strong>ki</strong>Txa: `Tqveno<br />
uwmindesobav, rogor unda gavarCio<br />
mwvaleblebi patiosani adamianebisagan?~<br />
`SegiZlia yvelani daxoco,~ - wynarad<br />
upasuxa vatikanis warmomadgenelma,-<br />
`mere RmerTi TviTon gaarCevs<br />
vin vin iyo~...<br />
kaci _ ramdenjer giTxari, rom<br />
fanjarasTan axlos ar unda mixvide,<br />
SeiZleba brma tyvia mogxvdes.<br />
qali _ ar momxvdeba. iqiT isvrian<br />
(xeliT moZraobas gaakeTebs.<br />
qali brundeba savarZelSi da lamfis<br />
momatebas cdilobs, mere kvlav<br />
iRebs wigns da swored am dros kedels<br />
xvdeba fanjridan Semovardnili<br />
tyvia).<br />
kaci _ (Tavs amoyofs gadafarebuli<br />
paltodan) ras geubnebodi?!<br />
qali _ ese igi, piriqiT, iqidan aqeT<br />
isvrian (midis kedelTan da natyviars<br />
akvirdeba). SeiZleba im mxridanac iyo<br />
(axla xels sxva mimarTulebiT gaiS<strong>ver</strong>s).<br />
kaci _ maincadamainc dRes nu<br />
moakvlevineb Tavs.<br />
(qali kacs ar upasuxebs, aiRebs<br />
tyvias da rogorc filatelisti iSviaT<br />
markas, ise daakvirdeba mas).<br />
qali _ akaemia, ocdaaTiani.<br />
iRebs saSualo zomis gravirebul<br />
xis kolofs (romelSic, Cveulebriv,<br />
Zvirfaseulobas, werilebsa da suvenirebs<br />
inaxaven) da aRebs mas. kolofi<br />
savsea tyviebiT da akvirdeba zogierT<br />
maTgans. igi tyvias isev yuTSi debs,<br />
ketavs mas da Tavis adgilze abrunebs.<br />
srolis xma nel-nela wydeba.<br />
kaci _ tualetSi unda Sevide (kaci<br />
iSorebs sabans da paltos, magram, sicivisgan<br />
akankaldeba da isev gadaifarebs).<br />
qali _ moindome da Sexval.<br />
kaci _ jobia Sen moindomo da gaixseno,<br />
rogor mzaddeba spiralisagan is<br />
kustaruli gamaTbobeli.<br />
qali _ rom maxsovdes, Seni Txovna<br />
ar damWirdeboda, is <strong>ki</strong> zustad maxsovs,<br />
rom vasiko TargamaZis idea iyo<br />
da kaTedraze ecinebodaT <strong>ki</strong>dec, magram<br />
maSin rogor warmovidgendi, rom<br />
odesme marTla damWirdeboda, amitomac<br />
ar davimaxsovre, rogor keTdeboda.<br />
kaci _ arada, rogor miyvarda zam-<br />
Tari da am dros ukve bakurianSi viyaviT<br />
xolme da Sens dabadebis dResac<br />
yovelTvis iq aRvniSnavdiT. (mcire<br />
pauzis mere) biWebs viTom gaaxsendebaT?<br />
qali _ cecxli unda davanTo.<br />
kaci _ axla raRas dawvav?<br />
qali _ (akvirdeba skamis narCenebs)<br />
iqneb es gveyos.<br />
(qali cecxls gazeTiT anTebs<br />
RumelSi da amatebs skamis narCenebs,<br />
Semdeg iTbobs xelebs da mere midis<br />
magidasTan. tomridan gadmoyris<br />
fqvils da wyalsac moimaragebs).<br />
kaci _ sanam Wadebis gamocxobas<br />
Seudgebi, televizori CarTe, axali<br />
ambebi iwyeba.<br />
(qali midis velosipedTan, skamze<br />
Sejdeba da `pedlebs” daatrialebs,<br />
nel-nela moumatebs da televizoric<br />
CairTveba, magram ekrani mxolod<br />
SiSinebs da gamosaxulebis nacvlad<br />
mxolod mocimcime xazebia).<br />
kaci _ ra aris axali?<br />
qali _ arcerT arxs aRar aCvenebs,<br />
televiziis anZa xom ar aafeTqes?<br />
kaci _ magaTi deda movtyan Tu mar-<br />
Tla aafeTqes.<br />
qali _ romel mxares agineb?<br />
kaci _ romelmac aafeTqa.<br />
qali _ erT mxares Seni ufrosi vaJi<br />
ibrZvis da meore mxares <strong>ki</strong> – umcrosi<br />
da gineba orive SemTxveaSi me mexeba.<br />
kaci _ egre gamodis<br />
(qali lapara<strong>ki</strong>s paralelurad,<br />
comis mozeliTaa dakavebuli da kaci<br />
<strong>ki</strong> isev loginSi wevs, Tumca moulodnelad<br />
wamoxteba, radgan aRmoaCens<br />
rom RumelSi cecxli Caqra da magidaze<br />
dadebul wigns aCqarebiT moaxevs<br />
ydas. `feCSic~ aCqarebiT SeukeTebs<br />
da mere sxva wignebTanac aCqarebiT<br />
miva da erT-erTis saTaurs xmamaRla<br />
wai<strong>ki</strong>Txavs):<br />
kaci _ marqsi da engelsi, Txzulebani...<br />
(mere wigns furcel-furcel<br />
Seagdebs cecxlSi da am dros xmamaRla<br />
darekavs telefoni, romelsac<br />
qali arabunebrivad xmamaRla, magram<br />
saswrafod upasuxebs):<br />
qali _ <strong>ki</strong>, me var Svilo da didi<br />
madloba, kargad varT, nu geSinia, mamaSenic<br />
kargad aris da biWebic kargad<br />
arian. Sengan erTaderTi is gvinda,<br />
rom sanam aqauroba ar dawynardeba,<br />
ar Camoxvide da iswavlo da Cvenze<br />
ar idardo...<br />
(xelidan uSvebs yurmils).<br />
kaci _ gaiTiSa?<br />
qali _ <strong>ki</strong>dev kargi, rom yovelTvis<br />
manam iTiSeba, sanam tirils viwyeb.<br />
kaci _ Sen TviTon xom ar TiSav?<br />
qali _ me ratom unda gavTiSo?<br />
kaci _ imitom, rom tyuilis Tqma<br />
yovelTvis giWirda<br />
qali _ axlac miWirs da <strong>ki</strong>dev kargi,<br />
rom eka mainc aris Sors da Tavisi<br />
Zmebis sircxvils ar uyurebs.<br />
kaci _ (yuradRebas isev wignebze<br />
gadaitans) hegeli, istoriis filosofia,<br />
kacobriobis istoria, rogorc<br />
Tavisuflebis ideis ganviTareba, es<br />
kargad daiwveba.<br />
(kaci wigns cecxlSi Seagdebs da<br />
Semdeg wigns CamoiRebs).<br />
qali _ oRond ara biblia!<br />
(kaci saTaurs daakvirdeba da wigni<br />
marTlac biblia aRmoCndeba).<br />
kaci _ mapatie, ar davukvirdi da<br />
<strong>ki</strong>naRam esec davwvi, arada TuTunis<br />
Sesaxvevad aseTi kargi da Txeli<br />
qaRaldi arc arsebobs.<br />
qali _ ar SegiZlia axla mainc iyo<br />
seriozuli?<br />
kaci _ maSin is gadamaluli sigareti<br />
momitane.<br />
qali _ dRes xom ukve mowie da im<br />
erT darCenil Rers xvalisTvis Seginaxav.<br />
kaci _ me axla minda Cemi sigaretis<br />
moweva, xvalamde <strong>ver</strong> moviTmen.<br />
qali _ (gamoaZvrens gadamalul<br />
Rers) romel qarTvel kacs SeuZlia<br />
raimes moTmena, Sen rom SegeZlos...<br />
(qali qmars sigarets miutans da<br />
kaci gemrielad, Rrma nafazebiT gaabolebs.<br />
mere <strong>ki</strong>dev erTi wignis amoxeul<br />
furclebs Seyris RumelSi da<br />
qals gaxedavs):<br />
kaci _ (aSkarad lazRandarulad)<br />
ise, Sen romeli Svilis mxares xar?<br />
qali _ (<strong>ki</strong>Txvaze <strong>ki</strong>TxviT upasuxebs)<br />
ra wigni iyo?<br />
kaci _ (cecxlSi iyureba saTauris<br />
wasa<strong>ki</strong>Txad) beketi, ,,mokle piesebi”<br />
(qali <strong>ki</strong> comis mozelas agrZelebs).<br />
kaci _ iqneb televizoris CarTva<br />
isev mosinjo, axali ambebis droa.<br />
qali _ ra azri aqvs, Tu teleanZa<br />
marTla aafeTqes.<br />
kaci _ eg mxolod Seni varaudia.<br />
(qali gabrazebiT Semojdeba velosipedze<br />
da isev daatrialebs `pedlebs~,<br />
magram gamosaxuleba isev ar gamo-<br />
Cndeba).<br />
kaci _ araferi?<br />
qali _ (`feCisken~ naRvlianad<br />
gaixedavs) beketis piesebi mainc<br />
rogor gaimete, zepirad icodi<br />
xolme...<br />
kaci _ axlac zepirad maxsovs, imitomac<br />
davwvi.<br />
qali _ me <strong>ki</strong> ici, ra maxsovs? pirvelad<br />
rom dabadebis dReze wigni maCuqe,<br />
im zamTars ar gagicani? gaxsovs?<br />
kaci _ wigni rom gaCuqe maxsovs,<br />
magram ra wigni iyo, axla veRar vixseneb.<br />
(qals uceb Tvalebi cremlebiT aevseba).<br />
qali _ marTla aRar gaxsovs?<br />
kaci _ (isev gadmoiRebs wigns da<br />
ydas daxedavs) balza<strong>ki</strong>c kargia<br />
dasawvavad, saerTod klasikuri literatura<br />
yvelaze kargad iwvis, guSinac<br />
vakvirdebodi...<br />
qali _ balzaks Zilis win v<strong>ki</strong>Txulobdi<br />
xolme da maxsovs, rom mere<br />
kargi raRacebi mesizmreboda. sxvaTa<br />
Soris, axlac karg sizmrebs vxedav,<br />
magram gamoRviZebis meSinia.<br />
kaci _ nu geSinia, male yvelaferi<br />
damTavrdeba.<br />
qali _ es arasodes damTavrdeba.<br />
kaci _ nebismieri omi mTavrdeba.<br />
qali _ brZolebi albaT Sewydeba,<br />
magram aq omi arasodes damTavrdeba.<br />
kaci _ ratom?<br />
qali _ imitom, rom es saqarTveloa<br />
da aq omi maSinac aris, roca erTmaneTs<br />
aRar esvrian, yovelTvis ase iyo<br />
da ase iqneba.<br />
kaci _ gamosavali ar arsebobs?<br />
(qali pasuxis gacemas daapirebs,<br />
magram uceb deni mova, sinaTle ainTeba<br />
da yvelaferi erTdroulad<br />
CairTveba. televizoris ekranze yvelaze<br />
cnobili sabWouri test-signali<br />
gamoCndeba musi<strong>ki</strong>s TanxlebiT – es<br />
aris kompozicia `mis saraevo” bonosa<br />
da luCano pavarotis SesrulebiT.<br />
coli gaognebuli usmens simReras da<br />
qmari <strong>ki</strong> gaognebuli uyurebs Werze<br />
anTebul naTuras. Tumca es bedniereba<br />
didxans ar grZeldeba da male yvelaferi<br />
isev iTiSeba da sibneleSi isev<br />
siCumea, romelsac karze braxunis xma<br />
arRvevs).<br />
qali _ vin SeiZleba iyos?<br />
kaci _ albaT _ Svilebi.<br />
qali _ (SeSinebuli) visi Svilebi?<br />
kaci _ (RimiliT) Cveni Svilebi.<br />
qali _ erTad?<br />
kaci _ (isev RimiliT) albaT _<br />
cal-calke<br />
(kaci karisken wava da axalgazrda<br />
adamianTan erTad dabrundeba,<br />
romelsac mxarze avtomati aqvs gada<strong>ki</strong>debuli<br />
da blomad SeSasac<br />
Semoitans. es maTi ufrosi Svilia,<br />
romelic oTaxSi SemosvlisTanave<br />
Tavis umcros Zmas moi<strong>ki</strong>Txavs):<br />
ufrosi Zma _ is vaJbatoni dRes<br />
ar yofila?<br />
deda _ iqneb, jer Cveni mo<strong>ki</strong>TxviT<br />
dagewyo an gamarjoba geTqva.<br />
mama _ (ufros Svils pasuxobs) Seni<br />
Zma dRes ar gamoCenila, samagierod<br />
ekam dareka.<br />
ufrosi Zma _ (mamas) rogor varo?<br />
mama _ kargad.<br />
deda _ (Svils) ar gSia?<br />
ufrosi Svili _ isev soios<br />
katletebi?<br />
deda _ Wadebis gamocxobas vapirebdi.<br />
ufrosi Zma _ dabana minda uceb da<br />
sardafis gasaRebi.<br />
deda _ sardafSi ra saqme gaqvs?<br />
mama _ am siciveSi rogor unda<br />
daibano?<br />
ufrosi Zma _ gavacxeleb da gadavivleb.<br />
deda _ sardafSi ra saqme gaqvs?<br />
ufrosi Zma _ kampotebi minda bi-<br />
Webs wavuRo.<br />
deda _ vin biWebs, Sens Zmas rom<br />
tyviebs esvrian?!<br />
ufrosi Zma _ is biWebi Cemi Zmisnairi<br />
idiotebisgan samSoblos icaven.<br />
deda _ Sen Zmas <strong>ki</strong> piriqiT hgonia.<br />
ufrosi Zma _ iqneb, Senc egre<br />
ggonia?<br />
deda _ me TqvenTvis, orivesTvis,<br />
deda var.<br />
mama _ (saubris Semsubuqebis mizniT)<br />
nu dagaviwydeba, rom sinamdvile-<br />
Si sami Svilis deda xar da Tanac ekam<br />
ukve dagireka da pirvelma mogiloca<br />
Svilebs Soris...<br />
ufrosi Zma _ ra? (xels TavSi Semoirtyavs)<br />
marTla ra idioti var,<br />
deda gilocav da mapatie...<br />
deda _ ara uSavs, mec ar maxsovda.<br />
ufrosi Zma _ (mamas, nawyeni xmiT)<br />
karebSi ratom ar miTxari da maSinve<br />
ar gamaxsene, sanam Semovidodi?!<br />
mama _ megona, isedac gaxsovda.<br />
vifiqre, amitomac movida-meTqi.<br />
ufrosi Zma _ (gabrazebuli) SeSa<br />
<strong>ki</strong> yvavilebis nacvlad wamovuRe dedaCems?<br />
esec maSinve ifiqre?<br />
deda _ dRes mainc nu iCxubebT.<br />
ufrosi Zma _ mTeli Rame ar miZinia<br />
da imdeni daWrili gadaviyvaneT<br />
saavadmyofoSi, saxls rogor movageni,<br />
isic mikvirs.<br />
mama _ imedia, Seni Zmac moagnebs.<br />
ufrosi Zma _ (Zmis xsenebaze) me<br />
male unda wavide, wyals gadavivleb da<br />
waval.<br />
(karze <strong>ki</strong> kakunis xma ismis da mama<br />
ufros vaJiSvils gauRimebs):<br />
mama _ axla wasvlas azric aRara<br />
aqvs.<br />
(mama gava da oTaxSi meore, umcros<br />
vaJiSvils SemouZRveba, romelic<br />
vardebis Taiguls gaRimebuli gadascems<br />
iubilar dedas).<br />
deda _ (siyvaruliT akocebs Svils)<br />
Sirazidan?<br />
umcrosi Zma _ Tavrizidan, Sirazi<br />
ufro Sorsaa, magdeni dro ar<br />
mqonda.<br />
mama _ marTla sad iSove?<br />
umcrosi Zma _ mtrebs brZoliT<br />
wavarTviT.<br />
ufrosi Zma _ mtrebSi Cven<br />
gvgulisxmob?<br />
(umcrosi Zma yuradRebas ar miaqcevs<br />
ufrosi Zmis Se<strong>ki</strong>Txvas da dedisTvis<br />
motanil torts magidaze dadebs).<br />
deda _ (Tvalebgabrwyinebuli)<br />
tortic?<br />
(deda <strong>ki</strong>dev erTxel akocebs umcros<br />
vaJs, madlobasac <strong>ki</strong>dev erTxel gadauxdis<br />
da ufrosi Svili <strong>ki</strong> axla <strong>ki</strong>dev<br />
ufro gabrazebuli xmiT i<strong>ki</strong>Txavs):<br />
ufrosi Zma _ mgoni, Sen gelaparakebi.<br />
umcrosi Zma _ SenTan salaparako<br />
araferi maqvs da SenisTanebs, ro<br />
icode, ai, amiTi velaparakebi.<br />
(umcrosi Zma mxarze gada<strong>ki</strong>debul<br />
avtomats Camoixsnis da ufros Zmas<br />
daanaxebs, rasac ufrosi Zmis reaqciac<br />
moyveba da umcrosi Zmisken nabijis<br />
gadadgmas daapirebs Tu ara, maT Soris<br />
deda Cadgeba).<br />
deda _ kargia, rom Cems dabadebis<br />
dRes ase mxiarulad iwyebT.<br />
mama _ iumori didi Zalaa.<br />
umcrosi Zma _ me ar vxumrob.<br />
ufrosi Zma _ (umcross) mgoni, vi-<br />
RacaSi geSlebi.<br />
umcrosi Zma _ me araferi meSleba.<br />
ufrosi Zma _ geSleba!<br />
deda _ torts vin daWris?<br />
mama _ torti bolos vWamoT, me<br />
Caval da Rvinos amovitan.<br />
ufrosi Zma _ me amovitan, gasaRebi<br />
momeciT.<br />
(ufrosi Zma mamis pasuxs aRar daelodeba,<br />
ise gamoarTmevs mamas<br />
gasaRebebis acmas da oTaxidan gava).<br />
mama _ me Cavidodi, Zalian daR-
26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />
lili varo.<br />
(mama cols gadaxedavs da karze vi-<br />
Rac daakakunebs).<br />
deda _ albaT, asanTis waReba<br />
daaviwyda<br />
(deda TviTonve wava karis gasaRebad<br />
da ukan <strong>ki</strong> Zalian gaxarebuli dabrundeba<br />
Tavis yofil student gogosTan<br />
erTad, romelsac sofo hqvia):<br />
deda _ naxeT vin movida!<br />
mama _ (dedas) marTla rogor unda<br />
uyvardes adamians Tavisi yofili leqtori,<br />
rom aseT dros dabadebis dReze<br />
estumros.<br />
deda _ Tanac gaiaros TiTqmis mTeli<br />
qalaqi, sadac samoqalaqo omi mimdinareobs<br />
da ar SeeSindes.<br />
umcrosi Zma _ es ar aris samoqalaqo<br />
omi, es sxva omia.<br />
(Svilis sityvebs yuradRebas ar miaqceven<br />
deda da mama da sofos <strong>ki</strong>dev<br />
erTxel akocebs misi yofili da amJamad<br />
Zalian bednieri da madlieri leqtori).<br />
sofo _ (qals) ai, saCuqaric mogitaneT<br />
(disks amoiRebs CanTidan) Tqveni<br />
sayvareli pavaroti da Cemi sayvareli<br />
bono erTad mRerian.<br />
deda _ didi madloba, sofo, dRes<br />
televizorSi iyo es simRera, magram<br />
bolomde <strong>ver</strong>c movusmine, deni sul<br />
ori wuTiT movida.<br />
umcrosi Zma _ (sofos) bonos fani<br />
xar?<br />
sofo _ ubralod, miyvars.<br />
umcrosi Zma _ ubralod siyvaruli<br />
ra pontia?<br />
sofo _ ubralod siyvarulia, roca<br />
marTla giyvars.<br />
umcrosi Zma _ kargad <strong>ver</strong> gavige.<br />
sofo _ ai, Sen xom Zaan magrad giyvars<br />
samSoblo?<br />
umcrosi Zma _ (avtomats daxedavs)<br />
magari patrioti var.<br />
sofo _ hoda, ai ubralod rom giyvardes,<br />
iaraRs arc gaekarebodi.<br />
umcrosi Zma _ me Cems qveyanas vicav<br />
am iaraRiT.<br />
sofo _ isini?<br />
umcrosi Zma _ vin isini?<br />
sofo _ visac Tqven ebrZviT...<br />
umcrosi Zma _ (awyvetinebs) isini<br />
moRalateebi arian da TviTon gvebrZvian.<br />
(qali da kaci, romlebic amasobaSi<br />
sufras awyoben, avanscenaze ganmartoebul<br />
gogosa da biWs gamosZaxeben):<br />
mama _ modiT, yvelaferi mzadaa.<br />
deda _ rac gvqonda, yvelaferi<br />
ukve sufrazea.<br />
umcrosi Zma _ (mSoblebis gasagonad)<br />
axlave.<br />
sofo _ me megona, rom Seicvlebodi.<br />
umcrosi Zma _ me <strong>ki</strong> megona, rom aq<br />
Cems gamo moxvedi.<br />
(sofo raRacis Tqmas daapirebs,<br />
magram biWisTvis pasuxis gacemas <strong>ver</strong><br />
moaswrebs, radgan deda xels moxvevs<br />
mas da magidasTan miiyvans. xolo,<br />
roca yvelani sufris garSemo aRmoCndebian,<br />
karis uxeSad SemoRebis xma gaismis<br />
da oTaxSi ufrosi Zma Semova, romelsac<br />
xelSi gasaRebebis acma uWiravs).<br />
mama _ <strong>ver</strong> naxe Rvino?<br />
(ufrosi Zma mamamiss ar upasuxebs<br />
da umcros Zmas mimarTavs):<br />
ufrosi Zma _ vin aris?<br />
deda _ sad?<br />
ufrosi Zma _ vin aris-meTqi?<br />
umcrosi Zma _ (sakmaod amayad)<br />
tyvea.<br />
ufrosi Zma _ rodis moiyvane?<br />
umcrosi Zma _ Seni saqme ar aris.<br />
deda _ (gulwrfelad Sewuxebuli<br />
pauzis Semdeg) saWmels mainc Cavutandi.<br />
umcrosi Zma _ rusia.<br />
deda _ mere ra, rom rusia?!<br />
umcrosi Zma _ sami dRe SimSils<br />
nebismieri rusi uZlebs.<br />
mama _ rusebi yvelafers uZleben,<br />
miTumetes omis dros.<br />
ufrosi Zma _ (mSoblebs) nu nerviulobT,<br />
mSiers ar hgavs, Tqveni murabebi<br />
da kampotebi gazafxulamde eyofa.<br />
deda _ (umcros Zmas) saidan wamoiyvane,<br />
Svilo?<br />
umcrosi Zma _ Stabidan.<br />
sofo _ (dacinviT) oto skorceniviT?<br />
mama _ rad gindoda, Svilo?<br />
umcrosi Zma _ (ufrosi Zmisken<br />
gaiS<strong>ver</strong>s xels) amaT egeni amarageben<br />
iaraRiT.<br />
ufrosi Zma _ (umcross) Tqvenc<br />
magaTgan yidulobT iaraRs.<br />
umcrosi Zma _ magram Tqven ufro<br />
iafad gaZleven.<br />
ufrosi Zma _ tyuilia, Cvenc zustad<br />
igives gvaxdevineben.<br />
deda _ (ufros Svils) barem amogeyvana<br />
Svilo, uxerxulia, mainc stumaria.<br />
ufrosi Zma _ <strong>ver</strong> amoviyvan.<br />
mama _ ra problemaa, Caval da me<br />
amoviyvan, stumari RvTisaa.<br />
ufrosi Zma _ <strong>ver</strong>c Sen amoiyvan.<br />
mama _ ratom?<br />
ufrosi Zma _ imitom, rom me ukve<br />
gavuSvi.<br />
(am sityvebis gagonebaze umcrosi<br />
Zma avtomats gadatenis, ufros Zmas<br />
miuS<strong>ver</strong>s da maTi Zvirfasi deda <strong>ki</strong><br />
SeSinebuli Seh<strong>ki</strong>vlebs).<br />
umcrosi Zma _ Sen vin ge<strong>ki</strong>Txeboda,<br />
biWo, magaT StabTan molaparakebebi<br />
gvqonda ukve da iaraRSi unda gagvecvala.<br />
mama _ (umcros Zmas) rom moiyvane,<br />
Tvalebi axveuli hqonda?<br />
umcrosi Zma _ magas vWamdi me?<br />
Tvalebi Cemi xelebiT avuxvie.<br />
mama _ saxli rom daimaxsovros,<br />
rusebma SeiZleba dagvbombon <strong>ki</strong>dec.<br />
ufrosi Zma _ ra unda dagvbombon,<br />
mama, eg dro ukve wavida, samyaro Seicvala.<br />
mama _ Tqven rusebs Zalian cudad<br />
icnobT.<br />
deda _ egeni arasdros icvlebian.<br />
sofo _ maSin Cven TviTon SevicvaloT<br />
(pauzas gaakeTebs) da iubilari<br />
vadRegrZeloT, aq xom amis gamo<br />
movediT.<br />
mama _ sworia, me Caval da Rvinos<br />
amovitan.<br />
umcrosi Zma _ Rvinoze me Caval.<br />
sofo _ mec wamogyvebi.<br />
(umcrosi Zma karisken daiZreba da<br />
sofoc ukan mihyveba da oriveni oTaxidan<br />
gavlen. oTaxSi darCenili deda,<br />
mama da ufrosi Svili <strong>ki</strong> cota xans Cumad<br />
sxedan magidis garSemo da mere<br />
siCumes isev ufrosi Zma daarRvevs):<br />
ufrosi Zma _ Tvalebaxveuli ar<br />
gamiSvia, magram saxli romc daimaxsovros,<br />
dabombva mainc gamoricxulia.<br />
gasagebia, rom ruseTi ar Secvlila am<br />
mxriv, magram axla mainc sxva droa da<br />
saerTaSoriso Tanamegobroba aseT<br />
rames, ubralod ar dauSvebs...<br />
(ufrosi Zma <strong>ki</strong>dev raRacis Tqmas<br />
daapirebs, magram gaCumdeba da fanjrisken<br />
gaixedavs, saidanac aSkarad<br />
TviTmfrinavis xma Semova).<br />
mama _ (dedas _ SeSinebuli saxiT)<br />
bombdamSenia?<br />
(deda <strong>ki</strong> pasuxis gacemas veRar moaswrebs,<br />
radgan Camovardnili bombi yvelafers<br />
daangrevs am saxlSi da roca<br />
oTaxidan kvamli gaifanteba, scena<br />
sardafSi gadainacvlebs, sadac umcrosi<br />
Zma da sofo sanTlis Suqze sxedan).<br />
sofo _ zemodan raRac gruxunis<br />
xma iyo.<br />
umcrosi Zma _ amis Tavze janjRavebi<br />
cxovroben, sami biWi hyavT da<br />
sul ase xmauroben.<br />
sofo _ imedia, ar dagvbombes.<br />
umcrosi Zma _ Senc dedaCemiviT<br />
da mamaCemiviT isev rusebis geSinia?<br />
sofo _ qarTvelebis ufro meSinia.<br />
umcrosi Zma _ nu geSinia, <strong>ver</strong><br />
dagvbombaven, axla sxva droa, male<br />
evrokavSirSi SevalT da yvelaferi<br />
kargad iqneba.<br />
sofo _ (ironiiT) male evrojorjia<br />
viqnebiT?<br />
(biWs gaeRimeba da gogos ar upasuxebs,<br />
wamodgeba da sardafidan amosasvlel<br />
kars miawveba, magram Zvras <strong>ver</strong><br />
uzams da xmamaRla gaikvirvebs):<br />
umcrosi Zma _ e, aRar iReba<br />
sofo _ ratom?<br />
umcrosi Zma _ mgoni, zemodan<br />
raRac simZime awveba.<br />
sofo _ (SeSinebuli) ra unda<br />
vqnaT?<br />
umcrosi Zma _ raRac unda movifiqroT.<br />
sofo _ vinmes rom davurekoT?<br />
umcrosi Zma _ mobiluri aq saer-<br />
Tod ar iWers.<br />
(uceb sanTeli Caqreba da sofo<br />
<strong>ki</strong>dev ufro SeSinebuli xmiT h<strong>ki</strong>Txavs<br />
gakvirvebul biWs):<br />
sofo _ asanTSi Rerebi xom dagr-<br />
Ca?<br />
(biWi asanTs jibidan amoiRebs da<br />
jer yurTan miitans, gaamoZravebs da<br />
xmaurze Seecdeba raodenobis mixvedras):<br />
umcrosi Zma _ mgoni, erTi Reria.<br />
sofo _ jer nu aanTeb.<br />
umcrosi Zma _ aba, rodemde unda<br />
viyoT am sibneleSi?...<br />
sofo _ jer nu aanTeb.<br />
umcrosi Zma _ (axla ufro<br />
TavisTvis) marTla rodemde unda viyoT<br />
am sibneleSi...<br />
farda an raRac fardismagvari<br />
literaturuli literaturuli gazeTi gazeTi<br />
kritika<br />
rostom CxeiZe<br />
gangaSi JanrTa pirSesayarze<br />
(besik (besik (besik xaranaulis xaranaulis eTnofiliuri eTnofiliuri romani)<br />
romani)<br />
dasasruli<br />
TviTeuli TqvenganisTviso, _ es imitom,<br />
rom yvelas bedi erTmaneTze gadajaWvulad<br />
warmoedgina.<br />
maleve daviwynodaT adamianebs<br />
mqadageblisa da poetis es sentencia<br />
da ernest heminguei rom miagnebda da<br />
wamoswevda, gansakuTrebul mniSvnelobas<br />
imiT mianiWebda, rom Tavis<br />
romans waumZRvarebda epigrafad, saxelwodebas<br />
<strong>ki</strong> sulac mas daesesxeboda:<br />
`visTvis reks zari~.<br />
gangaSi gasdevs hemingueis am romans.<br />
m<strong>ki</strong>Txvels ar gamoparvia mwerlis<br />
gulisSemZvreli mRelvareba, jon donis<br />
striqonebma <strong>ki</strong> xan sad gadainacvla<br />
da xan sad, erTmaneTs aswrebdnen<br />
mis damowmebasa Tu perifrazirebas.<br />
`xazaruli sityviskonac~ TiTqos<br />
am striqonTa vrceli ganmartebaa,<br />
axal mdinareTa zeda babilonisaTa<br />
tirili da glova aramarto ganvlili,<br />
aramed mosalodneli gansacdelis<br />
win.<br />
Cven yvelani xazarebi varTo, _<br />
martoden personaJTa xvedrs ar aeRelvebina<br />
did saxelmwifoTa Svilebic.<br />
da raRa gagikvirdes m<strong>ki</strong>Txvelisa,<br />
romelsac veRarc eRirseba am wignis<br />
gadaSla, radganac saukuno Zils miscemia.<br />
sarkofagi <strong>ki</strong> `xazaruli sityviskonaa~.<br />
viTom xazaria is m<strong>ki</strong>Txveli, samudamod<br />
gamoTxovebuli Tavis modgmianad<br />
am samyaros.<br />
da viTom qarTvelia `hiperbolebisa<br />
da metaforebis wignis~ wam<strong>ki</strong>Txvelic,<br />
leqsikonebsa da istoriul<br />
analebSi rom mouwevs Tavis amoyofa,<br />
maT qargaze amoSenebul wign-sarkofagSi,<br />
Tu<strong>ki</strong> gangaSis zari ar Seismina.<br />
ase darCeba prozisa da poeziis<br />
pirSesayarze Seqmnil eposs erTi avtori<br />
da... arcerTi wam<strong>ki</strong>Txveli.<br />
da es avtori, vinc mwife nayofisa<br />
Tu yunws SerCenili foTlis xilvisas<br />
Soreuli qaris qrolas SeigrZnobs,<br />
nakaduli <strong>ki</strong> warRvnis sunis dakvriT<br />
abruebs, Tavzardacemuli Sehyurebs<br />
mis mierve am wignSi datrialebul<br />
qariSxalsa da vnebaTaRelvas da<br />
winaswarmetyveliviT gaurbis da <strong>ver</strong>c<br />
gaurbis mosalodnel gansacdels:<br />
_ xom ar Cavido jibeSi naweri da<br />
gadavikargo?<br />
magram ras uSvelis am wignis mimalva<br />
da gadakargva, Tu<strong>ki</strong> isedac gangaSiT<br />
sunTqavs Cveni miwa-wylis yoveli<br />
mtkaveli da adamianebs raRac ucnauri<br />
ZaliT aborialebs?<br />
_ RmerTo, nuTu ukve daiwyo wigni?<br />
dawyebulia da veRar gamoSordebi<br />
da pirvandel Canafiqrs unda mihyve<br />
raoden geZnelos Seni xmis miwvdena<br />
adamianebisTvisac da RmerTamdisac,<br />
da metad rTuli kompoziciis<br />
Sesakvrelad saTaurebisaTvis miwas,<br />
cas da <strong>ki</strong>bis safexurebs amaod rom<br />
mosinjav, bolos Toks miagneb,<br />
rogorc yvelaze saimedos.<br />
_ magram aba, imsigrZe Toks sad vi-<br />
Sovnidi, da... nawyvetebis gadabma daviwye<br />
da iseTi magari To<strong>ki</strong> gamoviyvane,<br />
rom rasac ginda imas gauZlebda...<br />
misi drekadobac sixaruliT<br />
aRavsebda: kaci zed aramarto gaivlis,<br />
ijambazebs <strong>ki</strong>dec, Tu<strong>ki</strong> moexuSturao.<br />
da naskvebis arsebobasac winaswarve<br />
gaacxadebda: advilad daimaxsovrebT,<br />
Tu sad xarT, da isic gecodinebaT, ra<br />
gamotovoT, radgan ra wignia is wigni,<br />
romelsac gamosatovebeli adgilebi<br />
ar gaaCniao.<br />
magram xom arsebobs iseTi wignebic,<br />
iq Sesul m<strong>ki</strong>Txvels gareT rom veRar<br />
gamouRwevia da Tavbeds iwyevlis, aq<br />
ar davrCeo.<br />
besik xaranauls am safrTxisagan<br />
Tavi swored To<strong>ki</strong>s gabmiT dauzRvevia,<br />
zed krialosaniviT rom ausxams sa-<br />
Taurebi gzis gamosagnebad.<br />
saTaurTa es krialosani awesrigebs<br />
Janrobriv sxvadasxvaobas, Tumc<br />
Txroba isea gadatvirTuli, zedmeti<br />
ar iqneboda avtori zogierT<br />
monakveTs Seleoda aplikaciuri nawilidan,<br />
uSualod Tavisi teqstidan <strong>ki</strong><br />
skabrezuli adgilebi amoeklo, ra-<br />
7<br />
<strong>ki</strong>Ra mxatvruli aucileblobiT <strong>ki</strong> ar<br />
aris nakarnaxevi maTi gaCena, aramed<br />
dRevandeli moduri gatacebiT, amgvar<br />
gatacebebsa Tu xar<strong>ki</strong>s gadaxdis<br />
survils <strong>ki</strong> besik xaranauli siWabukeSic<br />
arasodes ucTunebia da Tavisi<br />
mxatvruli samyaros Semogarenidan<br />
advilad ar gadacdenia fexi.<br />
gamosatovebel adgilebs rom axsenebs<br />
Tavidanve da sagangebodac gamoarCevs<br />
Txrobidan am saxelwodebiT,<br />
es, cxadia, mistifikaciis xerxia da<br />
m<strong>ki</strong>Txvels gamWvirvaled mianiSnebs:<br />
gansakuTrebiT swored am striqonebs<br />
CaukvirdiTo...<br />
m<strong>ki</strong>Txvels, romelic SesaZloa<br />
aRarc SerCes `hiperbolebisa da<br />
metaforebis wigns~ _ maradiul Zil-<br />
Si CaZiruli.<br />
sasowarkveTileba amoulandebs<br />
Tvalwin axleburi eposis Semqmnels<br />
paTeti<strong>ki</strong>s jvarze gakrul adamiansac<br />
da ganawyobs heroi<strong>ki</strong>s winaaRmdeg, ra<strong>ki</strong>Ra<br />
Tavgametebam <strong>ver</strong>a da <strong>ver</strong> daixsna<br />
kacobrioba katastrofis SegrZnebisagan,<br />
RmerTsmoklebul sinamdvileSi<br />
<strong>ki</strong> mosalodnelia gmirobaze Zneli da<br />
bevrad Znelic adamianebSi gaZleba<br />
aRmoCndes.<br />
dae paTetika jvradac gamogesaxos,<br />
zed gakruli adamianiT!..<br />
raoden SemZvrelic unda iyos es<br />
gancda, avtors mainc sjera, rom am<br />
wignis personaJebi swored paTetikam<br />
Semoinaxa, da Tu TviTonac gamoiWreba<br />
xolme eposis furclebze, raTa<br />
Tavis gmirebs gamouTamaSdes, paTetikas<br />
Seugulianebia, ironiis embazSi amovlebuls.<br />
da idumali xma aRwevs mis yurTasmenamde,<br />
nu gaimetebs ase Zalian nurc<br />
`hiperbolebisa da metaforebis wigns~<br />
da nurc sakuTar Tavs, da gangaSic<br />
raodenadac unda gamZafrdes da<br />
sarkofagic mogalandos, es mainc is<br />
pirobiToba unda aRmoCndes, sarkofagis<br />
miRma noes <strong>ki</strong>dobanis xsovnasac<br />
rom wamogitivtivebs da sasowarkveTasa<br />
da usasoobaSi nugeSismagvars<br />
rasme mogivlens.<br />
***<br />
aCrdilebisgan romantikul xasiaTebs<br />
aqandakebda vaJa-fSavela.<br />
am samyaros mosalodnel gaqrobas<br />
<strong>ver</strong> Segueboda da bedisweras iseve Sejaxeboda<br />
antikuri gmiriviT, rogorc<br />
misive personaJebi.<br />
aka<strong>ki</strong> SaniZes sxva gza gamoenaxa _<br />
iniSnavda da iwerda yvelafers, rac<br />
am mxaris zepirsityvierebas Semoenaxa<br />
da saymoTa cnobierebas `xevsuruli<br />
poeziis~ eqskursebiT aRWurvil<br />
gamocemaSi daabinavebda.<br />
aleqsi WinWarauls leqsikoni<br />
eguleboda yvelaze saimedo TavSesafrad<br />
uaRresad daxvewili, literaturulad<br />
aserigad gamarTuli enis, romlis<br />
sityva-gamoTqmebic TaviT bolomde<br />
poeziis suliT sunTqavda.<br />
aq yvelgan moismoda gangaSis zari,<br />
sul ufro da ufro gaZlierebuli<br />
mzerisagan aCrdilTa mifarebis<br />
kvalobaze, da besik xaranauls isRa<br />
rCeboda, gaeSiSvlebina srul rRvevas<br />
miwevnili sinamdvile da iseTive t<strong>ki</strong>viliT<br />
gaeyolebina Tvali dasaRupad<br />
gametebuli hiperbola-metaforaTa<br />
cxovrebis wesisa da adaTebisaTvis,<br />
rogorc kacobriobas gamoitirebda<br />
_ imasac gasawirs, ra<strong>ki</strong>Ra erTmaneTs<br />
gadajaWvoda saqarTvelos aRmosavleT<br />
mTianeTisa da kacobriobis bediswera.<br />
da martoden gonebiT <strong>ki</strong> aRar<br />
ecodineboda, xelSesaxebadac gamocdida,<br />
Tu ra t<strong>ki</strong>vili xravda vaJafSavelas<br />
da ratom eWidaveboda mTeli<br />
cxovreba gogoTuris lods: cxenis<br />
zurgze Tu <strong>ver</strong> gadavagde, egeb qari<br />
mainc gavutaroo...<br />
***<br />
da Senc raRa dagSTenia _ iqneb<br />
marTlac Caido naweri jibeSi da gadaikargo?!.<br />
m<strong>ki</strong>Txveli <strong>ki</strong>... m<strong>ki</strong>Txveli maradiul<br />
Zils mieces...
8<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
Canawerebi 26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />
dasawyisi # 38<br />
oTxmoci wlis<br />
2007 wlis 11 dekembers rostom CxeiZis<br />
salonSi Tamaz bibiluris xsovnis<br />
aRsaniSnavad SevikribeT. CubinaSvilis<br />
quCaze mivdiodi da Soridan<br />
davinaxe: taqsi gaCerda, taqsidan<br />
mkvircxlad gamoxta mamakaci da Cemken<br />
gamoemarTa, moabijebda da Zalian<br />
hgavda axalgazrda Tamaz Cxenkels.<br />
momiaxlovda da Tamaz Cxenkeli aRmoCnda,<br />
oTxmoci wlis Tamaz Cxenkeli!<br />
araviTari Tanamdeboba: iare! iare!<br />
iare! amin!<br />
gamixarda!<br />
2007 wlis 11 maiss Tamaz Cxenkeli<br />
Semxvda literaturis muzeumSi: Seni<br />
`ucnobi~ mompares da meored viyideo.<br />
***<br />
samocdaaTian wlebSi gamomcemlobaSi<br />
espaneli poeti gvestumra. Zalian<br />
gaukvirda Cveni poeturi krebulebis<br />
didi tiraJebi (Tumca am tiraJebs upiratesad<br />
wignis iafi fasebi ganapirobda).<br />
me v<strong>ki</strong>Txe, espaneTSi rogor<br />
iyideba wignebi-meTqi. orstriqoniani<br />
kalaburiT mipasuxa (rusuli icoda):<br />
Ïîýçèÿ íå ïðîäàåòñÿ, ïîòîìó ÷òî ïîýçèÿ íå<br />
ïðîäàåòñÿ. momewona. am ori striqonis<br />
avtoriao _ Tanamedrove argentineli<br />
poeti – giliermo boido.<br />
daaxloebiT im wlebSi (1977 wels)<br />
gamoqveynda andrei voznesens<strong>ki</strong>s leqsi<br />
– `Êíèæíûé áóì~, romelic am striqonebiT<br />
mTavrdeba:<br />
Àõìàòîâà íå ïðîäàåòñÿ,<br />
íå ïðîäàåòñÿ Ïàñòåðíàê.<br />
ra aris bedniereba<br />
1991 wlis 14 ivniss televiziiT gadmosces<br />
saubari cnobil rus msaxiob-<br />
Tan iuri nikulinTan. man erTi Tavisi<br />
nacnobisagan gagonili ganmarteba<br />
gaixsena:<br />
_ ra aris bedniereba?<br />
_ roca diliT samsaxurSi wasvla<br />
gixaria da saRamos – saxlSi dabruneba.<br />
momewona.<br />
***<br />
saocaria: rusulad Cemi ori wigni<br />
gamovida da arcerT mTargmnels ar<br />
vicnob piradad. pirveli 1970 wels<br />
elena nikolaevskaiam Targmna `sovets<strong>ki</strong><br />
pisatelSi~. me gancxadebac <strong>ki</strong><br />
ar damiweria. miSa qvliviZis rekomendaciiT<br />
Seitanes gegmaSi.<br />
meore wigns 9 axalgazrda mTargmneli<br />
hyavs. esec Cemgan damou<strong>ki</strong>deblad<br />
gamoica. erTxel televizorSi oTar<br />
nodias movusmine: moskovSi elizbar<br />
ananiaSvilma axalgazrda mTargmnel-<br />
Ta studia Camoayaliba da vaxtang javaxaZis<br />
wigns amzadebeno. Semdeg batonma<br />
elizbarma es Targmanebi TbilisSi<br />
Camoitana da me mimiwvies mTargmenl-<br />
Ta kolegiaSi. me v<strong>ki</strong>Txulobdi qarTulad,<br />
batoni elizbari <strong>ki</strong> – rusulad<br />
imave leqsis ramdenime Targmans. ase<br />
SevarCieT ukeTesebi da 1986 wels `meranma~<br />
gamosca meore rusuli – oTar<br />
nodias winasityvaobiT. am wignis 9<br />
mTargmnelTagan erTi miSa qvliviZis<br />
yofili siZea – a. markeviCi. me masTan<br />
telefoniT misaubria: miSas axalgazrda<br />
frangi poetebis rusulad<br />
Targmnili krebuli vTxove. misma<br />
siZem, romelic am wignis erT-erTi<br />
mTargmnelia, wigni miSovna da gamomigzavna<br />
<strong>ki</strong>dec aseTi warweriT:<br />
`Âàõòàíãó Äæàâàõàäçå – îò îäíîãî èç àâòîðîâ<br />
ñåãî ôðàíöóçñêîãî `âèíåãðåòà~ – Ñàøè<br />
Ìàðêåâè÷à, – ñ óâàæåíèåì~.<br />
sxvaTaSoris, pirveli krebulis<br />
momzadebas sami weli dasWirda. am sami<br />
wlis manZilze ramdenimejer viyavi<br />
moskovSi, magram gamomcemloba<br />
`sovets<strong>ki</strong> pisatelis~ SenobaSi fexi ar<br />
Semidgams da amitomac dagvianda<br />
gamocema. mogvianebiT elena nikolaevskaiam<br />
gamosca sakmaod mozrdili<br />
krebuli qarTveli poetebis<br />
Targmanebisa da Cemi arcerTi leqsi<br />
ar Seitana. me mgoni, gardacvlil avtorad<br />
CamTvala.<br />
leqs idan-<br />
vaxtang javaxaZe<br />
amde<br />
***<br />
1996 wlis 30 ivniss anas pirveli<br />
tomis sasignalo egzemplari mivutane<br />
ise, rom winaswar ar gamifrTxilebia:<br />
siurprizi movumzade raRa!<br />
meore tomis anabeWdebi gadavaTvaliereT,<br />
SevitaneT anawyobSi mcire<br />
Sesworebani. aqa-iq anam ramdenime<br />
striqoni amoiRo.<br />
anam miTxra: <strong>ki</strong>dev minda amoviRo<br />
sami striqoni, magram ar minda Sen ganaxoo.<br />
vuTxari: miuTiTe, me ar Cavxedav,<br />
teqnikuri redaqtori rom gadaaTvalierebs,<br />
cariel adgilebs<br />
Seavsebs-meTqi.<br />
ra Tqma unda, aRar minaxavs amoRebuli<br />
striqonebi. albaT es is striqonebia,<br />
romelTa amoRebasac adre<br />
apirebda da me ar daveTanxme.<br />
ieRiSa da tato<br />
i. griSaSvili Tavis wignSi `saiaTnova~<br />
wers: `me vicnob exlandel erT<br />
duqandars ieRiSas! namdvili lovelasia.<br />
man am bolo dros Rvinis duqani<br />
gaaRo abanoebTan... zed didi asoebiT<br />
aweria: `Íå óåçæàé ãîëóá÷èê ìîé~... da<br />
iciT ratom? mxolod imitom, rom<br />
roca yabarCaSi mofuTnuli qalebi<br />
gaivlidnen imis win abanoSi gasamgzavreblad<br />
– Seexedna, `TvalisTvis wyali<br />
daelevinebina~ da vnebaatexils<br />
malimal nerwyvi gadaeylapa xolme.<br />
esec ar ikmara: sawyal biWs weli hqonda<br />
mowyvetili haihara wylis zidviT,<br />
yovel naSuadRevs moaWoWinebda trotuars<br />
da aqcevda auarebul wyals<br />
duqnis win, rom ra ari: abanoSi mimaval<br />
qalebs kabis boloebi aekribaT xelSi<br />
da TviT <strong>ki</strong>, skamze mjdomela, damtkbariyo<br />
arSiaSemovlebuli wvivis yurebiT~.<br />
eh, Cemo ieRiSa, erTi wamogaxeda<br />
dRevandel TbilisSi! araviTari trotuaris<br />
morwyva ar dagWirdeboda, magram<br />
saxlSi <strong>ki</strong> namdvilad <strong>ver</strong> waxvidodi<br />
da mSvidad veRar daiZinebdi!<br />
TiTqos moulodnelia, magram <strong>ver</strong>c<br />
nikoloz baraTaSvili darCenila<br />
gulgrili da RamiT yabaxze Tvalic<br />
gaqcevia da kalamic gaqcevia:<br />
ama sityvaze vardi Rawvzed<br />
myis aefurcla,<br />
am dros niavmac TeTri kaba<br />
mimouqrola<br />
da budeSuri mis fefebi<br />
lamazad moCnda,<br />
romelT siamiT cnoba Cemi<br />
wariRes Tvisda.<br />
erTi telegadacemis Semdeg<br />
1996 wlis 26 ivliss televiziiT vixile<br />
da movismine gadacema msoflios<br />
samgzis Cempionze givi kartoziaze.<br />
gadacema ZiriTadad mihyavda msoflios<br />
orgzis Cempions guram saRaraZes.<br />
Casula baTumSi (kartozia baTumelia)<br />
da esaubreboda iqaurebs. mikrofoniT<br />
dadioda agreTve Tbilisis qu-<br />
CebSi, aCerebda gamvlelebs da e<strong>ki</strong>Txeboda<br />
kartozias Sesaxeb. saubrobda<br />
TviTonac.<br />
mTeli gadacemis manZilze arc titrze<br />
dawerila da arc gamoucxadebiaT,<br />
vin iyo TviTon guram saRaraZe.<br />
erTxel <strong>ki</strong>dev gamakvirva am pirovnebis<br />
mokrZalebam. erTxel man _ Sesani-<br />
Snavi mwerlisa da pirovnebis badri<br />
WoxoneliZis qelexis sufraze _ poetebs<br />
mogvmarTa: Cven <strong>ki</strong> ara _ Tqvena<br />
xarT msoflios Cempionebi, leqsis<br />
Targmna rom SeiZlebodeso. guram sa-<br />
RaraZes <strong>ki</strong>dev erTi oqros medali aqvs<br />
_ skolis oqros medali da, etyoba,<br />
amasac aqvs mniSvneloba.<br />
xokusais mTebi da leqsebi<br />
kacusika xokusai leqsebsac werda,<br />
ufro sworad _ Tavis naxatebs uwerda<br />
leqsebs. aseT ilustrirebul da<br />
poetizirebul wigns man uwoda `mTebi<br />
da mTebi~. analogiurad SeiZleba<br />
leqsebis wigns ewodos `leqsebi da<br />
leqsebi~, anda _ `leqsebi da leqsebi<br />
da leqsebi~. mgoni, es ukanaskneli<br />
sjobs!<br />
iyo aseTi dro<br />
Cems meore wignSi `nawvimari quCebi~<br />
(1963. `literatura da xelovneba~)<br />
41 lesia dabeWdili. es wigni bevrad<br />
ufro didi iyo, magram gamomcemlobis<br />
mTavarma redaqtorma TxuTmeti<br />
leqsi amoiRo da Tavisi kabinetis cecxlgamZle<br />
yuTSi Caketa: ar endo wignis<br />
redaqtors _ moris focxiSvils.<br />
roca wigni gamovida, mTavarma redaqtorma<br />
TviTon damibruna represirebulebi<br />
da es leqsebi momdevno wigneb-<br />
Si Sevitane. umetesoba manamdec iyo<br />
dabeWdili Jurnal-gazeTebSi. axla<br />
rom wai<strong>ki</strong>TxoT es leqsebi, gagecinebaT.<br />
iyo aseTi dro da iyvnen aseTi mTavari<br />
redaqtorebi, cenzorze mkacri<br />
cenzorebi.<br />
1959 wels simon Ciqovanma `mnaTob-<br />
Si~ leqsebi damibeWda. anabeWdebi<br />
winaswar wavi<strong>ki</strong>Txe. Jurnali rom gamovida,<br />
ori leqsi aklda. batonma simonma<br />
miambo: damibara mTavlitma (redaqcia<br />
da mTavliti erT SenobaSi TanamoRvaweobdnen<br />
_ TerTmetsarTulianSi)<br />
da or leqss daado xeli. didxans<br />
vekamaTe, magram ise melaparaka, Sen<br />
warmoidgine, bolos mainc damiTanxmao.<br />
es leqsebic Semdeg wignebSi daibe-<br />
Wda.<br />
1963 wels `ciskarSi~ ibeWdeboda<br />
Cemi erTaderTi lirikuli poema `Ria<br />
qalaqi~. mTavlitma SeaCera: ar icoda,<br />
ras niSnavda Ria qalaqi. etyoba, <strong>ver</strong>c<br />
<strong>ver</strong>avin auxsna. mere murmani mivida,<br />
gaesaubra da erTi wlis Semdeg<br />
`ciskris~ mexuTe nomerSi poema daibe-<br />
Wda.<br />
aRar maxsovs, romeliRac Jurnal-<br />
Si cenzorma akrZala Cemi vrceli leqsi<br />
_ `unomro avtomanqana~: unomro<br />
avtomanqana mxolod SevardnaZes<br />
atarebs da imas gulisxmobo. RmerTirjuli!<br />
xuTi-eqvsi wlis Semdeg wignSi<br />
`gavapare~.<br />
1985 wels `mnaTobSi~ ibeWdeboda<br />
`ucnobi~. cekadan darekes da cenzoris<br />
mier nebadarTuli apologia<br />
sabeWdi manqanidan moxsnes. ori wlis<br />
Semdeg mSobliur quTaisSi Jurnal<br />
`ganTiadSi~ `gaapara~ rezo WeiSvilma.<br />
diax, iyo aseTi dro!<br />
***<br />
merab berZeniSvili Zalian hgavs<br />
sakuTar biustebsa da portretebs. es<br />
isea, romanSi rom avtoriseuli Strixebi<br />
SeiniSneba. merabi hgavs agreTve<br />
salvador dalis.<br />
gamifrTxilda!<br />
1975 wels SeviZine pirveli avtomobili<br />
_ lurji `Jiguli 03~. qalaqSi<br />
frTxilad davdiodi da TandaTan veCveodi.<br />
am dros damireka ioseb noneSvilma:<br />
ruseTis romeliRac provinciidan<br />
mwerali gvestumra meuRlesTan<br />
erTad da iqneb gorSi waiyvanoo. vuTxari:<br />
trasaze jer ar gavsulvar, magram<br />
uars rogor getyvi-meTqi. besik xaranauls<br />
vTxove _ ukve sakmao staJian<br />
Sofers _ wamomyoloda. meore dRes<br />
me da besi<strong>ki</strong>, r<strong>ki</strong>nigzis vagzalTan rom<br />
sastumroa _ `kolxeTi~, iq mivediT.<br />
guramic movida doCanaSvili, besiks<br />
gaufrTxilebia, erTad muSaobdnen<br />
`mnaTobSi~. ava<strong>ki</strong>Txe stumrebs da <strong>ki</strong>beebze<br />
rom CamovdiodiT, litfondis<br />
`rafis~ mZRoli Semomxvda: iosebma gamomagzavna<br />
da gorSi rusebi me unda<br />
waviyvanoo. stumars ar esiamovna,<br />
`Jiguli~ erCia. <strong>ki</strong>dev kargi satvirTo<br />
manqana ar gamomigzavneso _ TavisTvis<br />
Cailaparaka.<br />
cxadia, iosebma angariSi gauwia Cems<br />
gamoucdelobas da gamifrTxilda.<br />
***<br />
bavSvi _ yvela sayvarelia, magram<br />
amjerad gansakuTrebiT mariamis tola<br />
bavSvebi momwons da miyvars. es dRes<br />
aRmovaCine: marjaniSvilis quCaze 8-9<br />
wlis gogonebi miprutunobdnen da<br />
miJRurtulobdnen. zurgze didi Can-<br />
Tebi moe<strong>ki</strong>debinaT. erTmaneTs ar aclidnen<br />
laparaks da gzas ar uTmobdnen<br />
erTmaneTs. vuyurebdi da Tvali<br />
veRar movacile.<br />
xval<br />
SoTa niSnianiZes aqvs leqsi `xvale~,<br />
romelic me momiZRvna: erTxel SoTa<br />
movida CemTan da miTxra: `literaturul<br />
saqarTveloSi~ leqsebi mivitane<br />
da es leqsi ar damibeWdes _ vaxtang<br />
javaxaZis leqss hgavso. 1967 wels me<br />
davwere usaTauro _ `vici, gangeba<br />
Cemzedac zrunavs, Zvels mirCevnia axali<br />
weli, xval usaTuod vipovni suraTs,<br />
xval usaTuod miviReb werils~...<br />
da ase Semdeg. SoTas leqsi gansxvavebuli<br />
ritmiTaa dawerili. TavisTavad<br />
kargi leqsia, magram marTlac mgavs.<br />
SoTam miTxra: es leqsi Zalian miyvars,<br />
modi, Sen mogiZRvni da ise davbeWdavo.<br />
marTlac, miZRvna daamata da mas<br />
Semdeg ase ibeWdeba.<br />
es epizodi komikurad gagrZelda:<br />
erTma kolegam (gvars <strong>ver</strong> davasaxeleb,<br />
gardaicvala!), etyoba, agreTve Cemi<br />
leqsis gavleniT dawera leqsi da,<br />
rodesac SoTam Cemdami moZRvnili gamoaqveyna,<br />
am ukanasknels plagiatoba<br />
daabrala.<br />
***<br />
ramdenime dRea, marcxena yurSi ar<br />
mesmis. Wkvian kacs marjvena yurs<br />
mivapyrob da ise vusmen, sxvebs _<br />
marcxenas. <strong>ver</strong>Tobi ra!<br />
ras <strong>ki</strong>Txulob?<br />
m<strong>ki</strong>Txvelis mier wignSi mowonebuli<br />
da xazgasmuli adgilebis mixedviT<br />
SemiZlia wam<strong>ki</strong>Txvelis gemovneba da<br />
niWi Sevafaso.<br />
`miTxari, ras <strong>ki</strong>Txulob da getyvi,<br />
vina xar~ (goeTe).<br />
***<br />
erTxel anam sadRac amo<strong>ki</strong>Txuli<br />
gaixsena: Tundac ar gewerebodes,<br />
mainc xSirad unda miujde sawer magidas<br />
da raRacas mainc dawero. TviTon<br />
<strong>ki</strong> brZanebs: werad rom davjdebi, leqsi<br />
ukve mzada maqvso.<br />
erTxel leqciis dros rezo inaniSvili<br />
romeliRac Tanamedrove rusi<br />
mwerlis moTxrobas Targmnida: gana<br />
amis gamoqveynebas vapireb? _ minda<br />
STagoneba gamoviwvio, gavaRiziano, ar<br />
gazarmacdeso, _ amixsna.<br />
***<br />
mweralma rac SeiZleba iSviaTad<br />
unda i<strong>ki</strong>Txos oficialuri presa da<br />
iSviaTad unda usminos televizors,<br />
radgan yvelaze metad aqedan moedineba<br />
daStampuli azrovneba, kliSeebi da<br />
trafaretebi. rom SeiZlebodes, bavSvobidanve<br />
unda ga<strong>ver</strong>idoT am informaciul<br />
agresias, radgan igi TandaTan<br />
ipyrobs tvinis ujredebs da aviwrovebs<br />
Tavisufali azrovnebis areals..<br />
***<br />
wignis mraval teqnikur redaqtors<br />
vicnob, axalgazrdebs da veteranebs,<br />
yvelaze ukeTesi maT Soris gaxldaT<br />
_ pavle ingoroyva. gadaaTva-
26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />
liereT misi wignebi, gansakuTrebiT _<br />
`giorgi merCule~. batoni pavle Tvi-<br />
Ton iyo Tavisi teqnikurad rTuli<br />
wignebis dizainis avtori da brwyinvale<br />
teqredaqtori.<br />
***<br />
lope de vegas ekuTvnis es ori<br />
striqoni:<br />
Ìàðèíî, ñëàâíûé æèâîïèñåö ñëóõà,<br />
è Ðóáåíñ, ñòèõîòâîðåö íàøèõ ãëàç.<br />
(jambatista marino _ 1569-1625 _<br />
italieli poeti, rTuli metaforebis<br />
ostati iyo).<br />
poeziisa da ferweris urTierTobis<br />
kargi nimuSia.<br />
***<br />
1996 wlis `inostrankas~ mecxre nomerSi<br />
wavi<strong>ki</strong>Txe Tanamedrove Sotlandieli<br />
mwerlisa da mxatvris alasder<br />
greis patara moTxroba _<br />
`Ïîáëèæå ê ìàøèíèñòó~. matarebelSi,<br />
romelsac kompiuteri marTavs, mgzavrebi<br />
saubroben. moulodnelad es matarebeli<br />
meore matarebels daejaxeba<br />
da moTxroba ase mTavrdeba: `Â<br />
ñëåäóþøèé ìèã ó÷èòåëüíèöà, êàê è äðóãèà<br />
ïàññàæèðû ïîýçäà, ñëèøèò íà÷àëî âçðûâà –<br />
íà÷àëî, íî íå êîíåö~. momewona.<br />
***<br />
aRiarebulia aqsioma: mwerali =<br />
niWi + ofli, anu: niWi + Sromismoyvareoba.<br />
msoflio literaturebis istorias<br />
Tu gadavavlebT Tvals, es aqsioma<br />
ase unda davazustoT: mwerali =<br />
niWi + ofli + coli!<br />
***<br />
sakmaod didi xnis winaT mweralTa<br />
kavSiris baRSi erTma mweralma daviT<br />
gaCeCilaZes h<strong>ki</strong>Txa: daTiko, leqsebs<br />
ratom aRar wero. daviTma upasuxa: Tu<br />
RmerTi gwams, Tavi damanebe, Cemi<br />
leqsebis gaxsenebaze guli merevao. me<br />
SemTxveviT movismine es saubari da<br />
Zalian gamikvirda. imdenad gamikvirda,<br />
rom daveWvdi, xom ar momesma-meTqi<br />
da amis Sesaxeb aravisTvis araferi<br />
miTqvams. ager axlaxan `literaturul<br />
saqarTveloSi~ daibeWda vasil<br />
<strong>ki</strong>knaZis saintereso mogonebani mweralTa<br />
baRis dialogebze da es faqti<br />
iqacaa dadasturebuli. piradad me<br />
yovelTvis simpatiiT viyavi ganwyobili<br />
daviT gaCeCilaZisadmi da <strong>ver</strong><br />
vitandi gandidebis maniiT Sepyrobilebs,<br />
magram arc nametani nihilizmi<br />
gamoadgeba poets da, am SemTxvevaSi,<br />
ar gamoadga daviT gaCeCilaZes.<br />
Tamadebma ra daaSaves?<br />
1997 wlis 14 Tebervals manana gigineiSvilma<br />
parlamentSi Caatara sxdoma,<br />
romelic mieZRvna qarTuli enis<br />
siwmindis dacvas. mowveulni iyvnen mwerlebi,<br />
mecnierebi, Jurnalistebi,<br />
gamomcemlobis muSakebi. me vurCie<br />
mananas, Semdeg sxdomaze Tbilisis<br />
cnobili Tamadebic miewvia, imaT xom<br />
sakmaod didi auditoria usmens samasoTxaskacian<br />
qorwilebSi da qelexeb-<br />
Si?!<br />
***<br />
ana kalandaZe xSirad iyenebs sam<br />
wertils striqonis SigniT _ striqonSi<br />
an winadadebaSi CarTuli sami<br />
wertili anu pauza moulodnelobis<br />
efeqts aZlierebs da am xerxs xSirad<br />
mimarTavs poeti. magram bolo gamocemebSi<br />
anam aTmarcvlovani striqonebi<br />
xuTmarcvlovnebad gadaawyo<br />
da moulodnelobis efeqti Seasusta.<br />
unda vurCio, Semdeg gamocemebSi aRvadginoT<br />
pirvandeli struqtura.<br />
aris <strong>ki</strong>dev erTi galaktioniseuli<br />
forma leqsisa _ romelsac ana iyenebs:<br />
10-5-10-5. aqac anam pirveli da<br />
mesame striqonebi gatexa da leqsis<br />
formis warmodgena wa<strong>ki</strong>Txvisas<br />
gaZnelebulia. es formac aRsadgenia!<br />
CubCika<br />
1997 wlis 11 aprils rusTavelze<br />
CubCika Semxvda da miTxra: Sens `ucnobs~<br />
ukve mesamed v<strong>ki</strong>Txulob da ufro<br />
da ufro momwons. nuTu sxvebic amas ar<br />
geubnebiano. macnoba, aqve, rusTavelis<br />
Zegls iqiT, Senoba gvaqvs SerCeuli<br />
da galaktionis kafe-saloni unda<br />
gavxsnaTo. SevikriboT da erTad movilaparakoT,<br />
rogor movawyoT salonio.<br />
lado asaTianis kvaldakval<br />
1960 wels murman lebaniZe abasTumanSi<br />
isvenebda. maSin kurortis direqtori<br />
gaxldaT biZaCemi _ dedisZma<br />
varlam margalitaZe, romelsac murmanma<br />
leqsi miuZRvna Tavis `fiqrebis~<br />
ciklSi.<br />
im zafxuls agvistoSi me murmanis<br />
sanaxavad Cavedi da Svebuleba abasTumanSi<br />
gavatare. iq gavicani uni<strong>ver</strong>sitetis<br />
klubis direqtori gogi kobiaSvili,<br />
romelic adre lado asa-<br />
TianTan erTad isvenebda abasTumanSi.<br />
gogim dagvaTvalierebina ladoseuli<br />
adgilebi. erTxel abasTumnis sasaflaoze<br />
wagviyvana. ra Tqma unda, lados<br />
leqsi gamaxsenda:<br />
vis unaxavs sasaflao,<br />
uflis xeliT daxatuli.<br />
aqeT-iqiT saflavebi<br />
da maT Soris nakaduli...<br />
gamaxsenda, magram axlomaxlo nakaduli<br />
arsad Canda. erTxans pauza Camovarda<br />
da uceb siCumeSi CuxCuxis xma<br />
Semogvesma. iqve, Sua sasaflaoze, Zalian<br />
patara nakaduli Cumad moCux-<br />
Cuxebda. nakaduls <strong>ver</strong>c ityodi, Raris<br />
wyaliviT `gadagdebuli~ viwro Rele<br />
gaxldaT, saflavebs Sori da balaxebs<br />
Soris arc <strong>ki</strong> Canda, diagonaliviT<br />
kveTda sasaflaos daRmarTs da erTaderTi<br />
arRvevda iqaur maradiul mdumarebas.<br />
im zafxuls abasTumanSi isvenebda<br />
agreTve batoni pavle ingoroyva.<br />
Cven kurortis mTavar xeivan-qu-<br />
Caze vikribebodiT, xis skamebze CamovsxdebodiT<br />
da vsaubrobdiT.<br />
am quCas maliSeva-gopaZis quCa erqva.<br />
gamovqviT mosazreba _ lado asa-<br />
Tianis saxeli gvewodebina.<br />
murmanis abasTumnis ciklis `fiqri<br />
mesame~ ase iwyeba:<br />
dabadebidan miyvarda me<br />
xeebi alvis,<br />
sikvdilis merec ar davuTmob<br />
am xeebs arvis;<br />
bare meoced avuvl-Cavuvli<br />
me am xeivans,<br />
Tambaqos vaboleb me arxeinad<br />
da vfiqrob qalze _<br />
vinme maliSeva-gopaZis,<br />
romlis saxelic am xeivans<br />
ratomRac erqva,<br />
xolo Cven: me da ingoroyvam<br />
da javaxaZem _<br />
Cemma vaxtangma,<br />
kobiaSvil gogisTan erTad,<br />
davarqviT saxeli<br />
Cveni lado asaTianis.<br />
samwuxarod, maSin Cven araferi vicodiT<br />
`vinme maliSeva-gopaZis~ Sesaxeb.<br />
gavida naxevari saukune da 2010<br />
wels aka<strong>ki</strong> wereTlis leqsebs Soris<br />
wavawydi eqspromts _ `pirumTvnelad~,<br />
romelic dawerilia abasTuman-<br />
Si da eZRvneba `mariam svimonis asul<br />
gopaZisas~:<br />
kargi ram xar, rogorc deda!..<br />
ukeTesi _ rogorc coli!<br />
Tval-tanadaT lamaz-sando...<br />
sakadrisi qmris da toli.<br />
Semoqmedma SeniT Senze<br />
Tvisi Zala dagvanaxva...<br />
dideba mis Zlierebas!<br />
raRa eTqmis poetsa sxva.<br />
1896.12 agvisto. abasTumani.<br />
qalbatoni mariam maliSeva (1859-<br />
1939) aRmoCnda meuRle gamoCenili<br />
qarTveli Terapevtis _ ilia zu-<br />
literaturuli literaturuli gazeTi gazeTi<br />
Canawerebi<br />
rabis-Ze gopaZisa (1853-1932), romelmac<br />
peterburgSi daamTavra samedicino-qirurgiuli<br />
akademia da berlinSi<br />
aimaRla kvalifikacia, 1894-1909 da<br />
1921-1932 wlebSi moRvaweobda abasTumanSi<br />
da didi Rvawli dasdo kurortis<br />
aRorZinebas da keTilmowyobas.<br />
swored am ilia da mariamis ojaxs swvevia<br />
1896 wlis zafxulSi aka<strong>ki</strong> da es leqsi<br />
miuZRvnia maspinZeli qalbatonisaTvis,<br />
romlis saxelic, rogorc Cans,<br />
1939 wels _ misi gardacvalebis Semdeg<br />
_ uwodes abasTumnis erT quCas.<br />
albaT, upriani iqneba, es gaxseneba<br />
lado asaTianis striqonebiT davamTavroT:<br />
am xeivanSi is Zalze xSirad<br />
daseirnobda Cvens sasaxelod...<br />
mirza gelovanis gaxseneba<br />
irakli abaSiZem miambo:<br />
_ 1944 wels moskovSi Sevxvdi mirza<br />
gelovans. igi germaniidan nadavliT<br />
(trofeiT) datvirTul eSelonebs<br />
moacilebda da xSirad Camodioda<br />
dedaqalaqSi. Sineli gadaixsna da<br />
manaxa: Sida jibeebi fulis SekvrebiT<br />
hqonda gatenili. dagvpatiJa da kargadac<br />
gvaqeifa.<br />
TviTon mirza swerda das rusudans<br />
1944 wlis 30 aprils.<br />
_ guSinwin movbrundi moskovidan,<br />
sadac ukve meored viyavi... meoredac<br />
mSvenivrad gavatare dro moskovSi. Cem<br />
moskovel amxanagebTan davlie Seni<br />
sadRegrZelo... me mqonda SesaZlebloba<br />
samudamod moskovSi darCenisa, magram<br />
ratomRac ar gadavwyvite es da<br />
kvlav frontze var.<br />
mirza daiRupa 1944 wlis ivlisSi,<br />
dasavleT dvinis gadalaxvis dros,<br />
belorusiaSi, vitebs<strong>ki</strong>s olqSi.<br />
***<br />
1997 wlis 24 maiss, saRamos, telefoniT<br />
vesaubre murmans. sxvaTaSoris<br />
miTxra: saxelic araferi yofilao<br />
(ukmayofilo iyo rusTavelis sazogadoebis<br />
Zvel xelmZRvanelobasTan gaWianurebuli<br />
sasamarTlo procesebiT.<br />
erTi morigi sxdoma guSin gadaido).<br />
me vupasuxe: aba, Sen ras gvTavazob, saxelisaTvis<br />
ar unda vizrunoT da, rogorc<br />
gagvixardeba, ise vicxovroTmeTqi?<br />
diaxo, _ mipasuxa. maSin, mTlianad<br />
ara, magram sanaxevrod da metadac<br />
Sen mag princips anxorcieleb da<br />
guli aRar unda dagwydes-meTqi.<br />
dameTanxma da karga gemrieladac icina.<br />
goeTe da baironi<br />
1825 wlis 25 dekembers, kvira dRes,<br />
goeTem ekermans uTxra:<br />
_ bairons rom saSualeba hqonoda,<br />
mTeli Tavisi opoziciuri mgznebareba<br />
da umkacresi gamoTqmebi dauzogavad<br />
daexarja parlamentSi, bilwsityvaobisagan<br />
ganiwmindeboda. magram ra<strong>ki</strong><br />
parlamentSi gamosvla ar uxdeboda,<br />
iZulebuli gaxda, ukeTuri grZnobebi,<br />
romlebic Tanamedroveebisadmi<br />
gauCnda, gulSi daegrovebina da misgan<br />
ganTavisuflebis sxva gza aRar<br />
darCa, garda imisa, rom leqsebad gadaesaxa<br />
da gamoexata es grZnobebi. amitom<br />
baironis `uarmyofeli~ nawarmoebebis<br />
umravlesobas me davarqmevdi<br />
`parlamentSi <strong>ver</strong>warmoTqmul sityvebs~.<br />
Cvens parlamentar poetebsac rom<br />
avukrZaloT parlamentSi gamosvlebi,<br />
iqneb maT leqsebs meti mgznebareba Sehmateboda?!<br />
rac Seexeba baironisadmi damo<strong>ki</strong>debulebas,<br />
goeTe yovelTvis aRiarebda<br />
da aqebda mas, Seqspiris g<strong>ver</strong>diTac<br />
<strong>ki</strong> ayenebda da ara imis gamo, rom<br />
baironic inglisurenovani poeti iyo:<br />
Sileris talantsac maRal Sefasebas<br />
aZlevda da rig SemTxvevaSi upiratesobasac<br />
aniWebda, miuxedavad imisa,<br />
rom orive misi Tanamedroveni gaxldnen.<br />
gagrZeleba Semdeg nomerSi<br />
9<br />
sami memoriali<br />
tariel Wanturia erTi saxlis memorialurma<br />
dafam daainteresa (furcelaZis<br />
quCa, N12): `am saxlSi 1937-1976<br />
w.w. cxovrobda qarTveli mwerali da<br />
sazogado moRvawe besarion (beso)<br />
JRenti~. tariels ainteresebs, vin cxovrobda<br />
am saxlSi 1937 wlamde?<br />
me am replikam meore memoriali<br />
gamaxsena (elbaqiZis daRmarTi, N11):<br />
`am saxlSi 1931 wlidan 1937 wlamde cxovrobda<br />
gamoCenili qarTveli mwerali<br />
mixeil javaxiSvili~.<br />
Tumca es ori mwerali erTi qalaqis<br />
sxvadasxva saxlebSi cxovrobdnen,<br />
mainc samwuxaroa da damafiqrebeli,<br />
rom erTi mwerali 1937 wlamde cxovrobda,<br />
xolo meore mwerali 1937<br />
wlidan cxovrobda.<br />
ager, yofili voroncovis da yofili<br />
marqsis, amJamad zaarbriukenis<br />
moedanze xuTsarTuliani saxlis<br />
kedelze aTi dafaa, maT Soris erTi _<br />
mwerlisa: `am saxlSi 1937-1971 wlebSi<br />
cxovrobda qarTuli sabWoTa poeziis<br />
erT-erTi fuZemdebeli, gamoCenili<br />
poeti da sazogado moRvawe alio andrias<br />
Ze mircxulava~.<br />
am saxlSi cxovrobdnen agreTve<br />
msaxiobebi: aka<strong>ki</strong> xorava, aka<strong>ki</strong> vasaZe,<br />
Tamar WavWavaZe, emanuil afxaiZe,<br />
aleqsandre wuwunava, cecilia wuwunava,<br />
Terapevti l. anjafariZe, arqiteqtorebi<br />
_ z. da n. qurdianebi _<br />
cxrave 1936 wlidan da mxolod erTaderTi<br />
poeti _ 1937 wlidan!<br />
minaweri: moskovSi saerTod akrZales<br />
memorialuri dafebi. iqneb ase<br />
sjobdes, rom qalaqi did sasaflaos<br />
ar daemsgavsos!<br />
***<br />
1963 wels simon Ciqovanis samtomeulis<br />
pirveli tomis dedans vamzadebdi<br />
sastambod: cnobili usaTauro ase<br />
iwyeba: `aris siyrmis da simwifis Soris<br />
Sesvenebis da simorcxvis Jami~... me,<br />
rogorc redaqtorma, SevTavaze baton<br />
simons gaesworebina: `aris siymes da<br />
simwifes Soris~... (siyrmis da simwifis<br />
– megrulis gavleniT unda iyos ganpirobebuli).<br />
batoni simoni dameTanxma,<br />
magram ar gaaswora: popularuli<br />
leqsia da amitom davtovoTo.<br />
1980 wels givi gegeWkorma da emzar<br />
kvitaiSvilma `gaiTvaliswines~ Cemi<br />
SeniSvna da `qarTuli klasikuri poeziis<br />
anTologiaSi~ gaaswores aRniSnuli<br />
striqoni (cxadia, avtorTan Seu-<br />
Tanxmeblad).<br />
sxvaTaSoris, erTma qarTvelma poetma<br />
am leqsis gavleniT dawera leqsi<br />
`xmaurisa da siCumis Soris~ da uzustoba<br />
Secdomad aqcia. wignic gamosca<br />
am saTauriT.<br />
***<br />
`davwvaT luvri!~ _ gaiZaxodnen<br />
Cveni saukunis ocian wlebSi dadaistebi<br />
anu futuristebi. amaT rigebSi<br />
iricxebodnen tristan tcara, giiom<br />
polineri, blez sandrari, Jan kokto.<br />
ai, sadamde SeiZleba miiyvanos poezia<br />
originalobis u<strong>ki</strong>duresad axirebulma<br />
ideam!<br />
`wignebis agizgizebuli koconi menatrebao~,<br />
_ natrobda marineti da<br />
hitlerma Seusrula es natvra. samwuxaroze<br />
samwuxaro faqtia: poeti _ fa-<br />
Sistis megobari!<br />
***<br />
gnebavT `vefxistyaosnis~ kongenaluri<br />
Targmani? amisTvis aucilebelia<br />
ori piroba: mTargmnelma Zalian<br />
kargi qarTuli unda icodes da mTargmneli<br />
didi poeti unda iyos. am ideals,<br />
rogorc Cans, yvelaze metad, jerjerobiT,<br />
erTi mTargmneli miuaxlovda:<br />
gaponovi. magram es mxolod varaudia<br />
_ me xom ebrauli ar vici.<br />
ise, rusTvelisnair umaRles registrebamde<br />
<strong>ver</strong>aviTari mTargmneli<br />
<strong>ver</strong>asodes <strong>ver</strong> amaRldeba, Tundac<br />
aqamde:<br />
_ igi vardobdes, Sen ie.
10<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
poezia 26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />
aRsareba nomeri 1<br />
es is dRe iyo,<br />
roca TavisiT ixsneba WiSkrebi, Sarvlis Rilebi,<br />
logikuri amocanebi,<br />
roca Sedegebi da pasuxebi Tavidanve aris cnobili,<br />
roca iRviZeben...<br />
ai, Tqven Tavze madebT xels, axvelebT.<br />
ar vcdebi, swored im dRes gaiRviZa yavis naleqma<br />
musi<strong>ki</strong>s maswavleblis finjanis fskerze, didi babuis<br />
sabrZolo xmalma, sardafis virTxam, loTis vnebam<br />
sasmelebis gamyidvlis mimarT, yvavebis budem<br />
mTavrmarTeblis sasaxlis baRSi, Wadris xeebma quCis<br />
piras, quCam<br />
da yvela erTad maqezebda: `iwkriale! iwkriale!~<br />
avxmiandi yvela mJReri da daxSuli notiT,<br />
vwkrialebdi saskolo zarad, <strong>ver</strong>cxlis monetad,<br />
Rvinis Tasad, qalaqis wyarod, mokle teqsturi<br />
Setyobinebis signalad, sarked, bavSvis sicilad,<br />
vwkrialebdi da sapasuxo eqos viwvevdi, mxolod<br />
eqos, rogorc mTebSi, rogorc xdeba -<br />
gavrcobilad, gamravlebulad.<br />
ar maxsovs, ase yvelgan rogor aRmovCndi, sad<br />
mimiRes, sad SemiSves, sad gamomketes, damemsgavsnen,<br />
damiwyvildnen, Semeziarnen,<br />
me mxolod Cems msgavss daveZebdi da movuxmobdi<br />
Tu fiqrobT, rom codvis wilad esec meyofa,<br />
davamateb,<br />
gamomrCa, veRar movismine, gaRviZebulebs ra<br />
adardebT, is, rom samyaro maT gareSe Seicvala, Tu<br />
is, rom TviTon Seicvalnen, vidre eZinaT da nacnob<br />
sagnebs veRar agnebeben?..<br />
aRsareba nomeri 2<br />
isini ubralo gamvlelni iyvnen,<br />
pirobiTad saxeldebulni qalebad, kacebad,<br />
axalgazrdebad, bebrebad<br />
da, warmoidgine, yvela,<br />
vinc Semovida da gaiara<br />
anda arc Semovida da Semoixeda,<br />
Cems msx<strong>ver</strong>plad iqca.<br />
maT mosazidad kauWze guli wamovage<br />
(rogorc diasaxlisi yvelis naWers agebs xafangSi<br />
Tavxedi wruwunebis gasabmelad)<br />
da Casafrebuli vaTen-vaRamebdi, v<strong>ki</strong>s<strong>ki</strong>sebdi da<br />
vkankalebdi, Tmas viSlidi da viwnavdi, viWridi da<br />
viRebavdi<br />
da roca isini, gamvlelnic da RamismTevelnic,<br />
xorcis suniT gabruebulebi, gulamde aRwevdnen da<br />
egzaltirebulni mis glejvas iwyebdnen,<br />
me t<strong>ki</strong>vilebs calke kolofSi vagrovebdi,<br />
momdinar sisxls <strong>ki</strong> fialebs da Wiqebs vudgamdi, rom<br />
erTi wveTic ar daRvriliyo d a mere amiT Cemi leqsi<br />
momerTo da gamomekveba,<br />
rogorc deda mgels Cvili lekvebi<br />
Tbil-Tbil nanadirevze dasageSad,<br />
anda devis cols - pawawina devqalebi, axal-axali<br />
sulebi rom sWirdebodaT gasazrdelad, gasaxarad,<br />
dasaqaleblad...<br />
isini rigiTi gamvlelni iyvnen, colis sacvlebis<br />
aromatTan erTad dilis yava da xaWapuri uyvardaT,<br />
sizmarSi <strong>ki</strong> kauWze wamocmuli gulebisken eWiraT<br />
Tvali da fexakrefiT eparebodnen, rogorc<br />
Rirseuli heterotrofebi...<br />
ar vici, maTi bedi aRar mi<strong>ki</strong>Txavs,<br />
im leqsebiT <strong>ki</strong>, es Sadrevani movapirkeTe da Tu<br />
survili gagiCndeba, Semoiare.<br />
aRsarebebi nomeri 12<br />
`Tebervalma dadgoma ar icis,<br />
martma - kabis kerva~.<br />
is meubneba: acale, Sexede.<br />
megona, rom gulCviloba mRupavda yovelTvis,<br />
magram<br />
iqneb Cemi gadarCena (Zala) daRupvaSia? iqneb<br />
Sevicodo?<br />
is meubneba: es maTi Tvisebaa, Tebervlis, martis,<br />
<strong>ver</strong>afers gavawyobT, roca dro dgeba, maSin modian,<br />
qarebsac maSin erekebian da kabebsac maSin keraven.<br />
vfiqrobdi:<br />
Citi-Ciora rom viyo, saZirkvelSi ras Cavdebdi?<br />
vfiqrobdi:<br />
me ar meyvareba Cemi Tavi, Tu<strong>ki</strong> meyvareba is, aseTi.<br />
`daviwye gaqceva budidan, mere sakuTari Tavidan,<br />
tyavidan, frTebidan, bumbulidan, ar davitove<br />
araferi, rac <strong>ki</strong> Zvel zamTrebs gamaxsenebda. is iyo<br />
ucvleli, uwylod, uxeebod, Tebervlis da martis<br />
gareSe~.<br />
is meubneba: unda ipovo, ra gWirdeba.<br />
vfiqrobdi: mas ra sWirdeba?<br />
is meubneba: Sen is iyavi, vinc xar, rac mas sWirdeba,<br />
eg <strong>ver</strong> gadagarCens.<br />
`me daviwye gayinva,<br />
amasobaSi~.<br />
meubneba: ipovi, mibrundi da iqve ipovi,<br />
aqamde mxolod mis garSemo dadiodi,<br />
bela CekuriSvili<br />
iq, sadac is iyo.<br />
axla Sen Tavs h<strong>ki</strong>Txe.<br />
`ve<strong>ki</strong>Txebi,<br />
magram ar icis~.<br />
vfiqrobdi:<br />
albaT mipasuxebs, jer ar icis,<br />
radgan dakarga yvela gemo, feri, faqtura.<br />
`meSinia, ar damaxinjdes~.<br />
vfiqrobdi: meSinia, sazafxulo samzadisi Tu<br />
daiwyeba, Tu aprili modis, saxnisi, sakveTi<br />
gasamzadebelia, dasaferi, rodis movaswrebT?<br />
meubneba: Tu kargad imogzaureb, gadarCebi,<br />
radgan waxvedi, wre unda Sekra. rac mas unda, arsad<br />
weria.<br />
`aseTi ar vyofilvar,<br />
viyavi gulgaxeTqili, gafatruli, magram<br />
momlodine~.<br />
meubneba: es <strong>ki</strong>dev erTi gzajvaredinia, gaxval.<br />
aRvuTqvi: davicdi.<br />
codvilTaTvis<br />
(saqine mohamadi aSTianis da sxvebs)<br />
ucodveli aravin iyo,<br />
magram qvas yvela erTdroulad davwvdiT,<br />
axla SegveZlo, javri gveyara imaze, rac TviTon <strong>ver</strong><br />
gavbedeT, rac sxvam gaakeTa da amiT Cveni<br />
survilebic gaamJRavna.<br />
unda Cagveqola es gamJRavnebuli survilebi, vidre<br />
Cvenzec eWvs moitandnen, vidre dambezReblebi<br />
momravldebodnen, anda mSiSarebi sakuTar Tavs<br />
TviTon gascemdnen.<br />
nazareveli Sors iyo da ucxo, Cven <strong>ki</strong> rogorme<br />
fiqris kvali unda wagveSala, rom dabneuloba ar<br />
Segvtyoboda, ucxo mamrebis ndomiT daberili<br />
ZuZusTavebi dagvecxro, barZayebi SegvekumSa da<br />
fexebSua mowolili vneba zizRad gagvesaRebina.<br />
risxvis gaTamaSeba arc dagvWirvebia, SiSma<br />
dagvigrixa saxeebi, dagvigrZela xelebi da t<strong>ki</strong>vili<br />
aRar gvigrZvnia, qvas da miwas frCxilebi rom<br />
mivamsxvrieT.<br />
erTi <strong>ki</strong>a, saxeSi Sexedva <strong>ver</strong> gavbedeT, ise vesroleT,<br />
albaT im ormoSi sakuTari Tavebi warmovidgineT da<br />
SegveSinda,<br />
av winaTgrZnobad ar agvxdenoda...<br />
gamocdileba<br />
mas akoces da princesad iqca,<br />
Waobidan <strong>ki</strong> erTi sibrZne gamoiyola:<br />
rac mets farTxaleb, metad giTrevs,<br />
hoda, gayuCdi, daelode, iqneb amoSres, an iwvimos<br />
da gamocuro, zecas qva moswydes, an xes toti, anda<br />
qarma Sens fexebTan balaxis Rero gadmoxaros.<br />
is axla ukve princesaa,<br />
aRar hkocnian,<br />
arc xelisgulze isvamen da arc gulis ZarRvTan,<br />
saseirnod da sacekvaodac mis magivrad sul sxva<br />
qalebs uwyvildebian.<br />
is Waobisken aRar garbis,<br />
magram axsovs: `rac mets farTxaleb, metad giTrevs~,<br />
amitom mSvidad xuravs fanjaras da daTvlas iwyebs,<br />
vidre qmrisken Sebrundebodes.<br />
cecxli<br />
`wyali Semodgi cecxlze da atami daWeri,<br />
Tu kompotis gakeTeba ginda,<br />
Tu borSi ginda, bostneuli unda Cayaro,<br />
Tu siyvaruli ginda, samzareulos cecxli ar<br />
geyofa~ -<br />
vambobdiT da erTad vwvebodiT,<br />
magram cecxli mainc ar gvqonda.<br />
RmerTebi nebiT arafers iZlevian, Tu ar moatyue,<br />
Tu ar waarTvi -<br />
mivxvdiT da gavuSviT erTmaneTs xeli,<br />
gadavwyviteT, TviTon gveZebna cbieri RmerTic da<br />
misi sayvareli samsx<strong>ver</strong>plo xaric, wag<strong>ver</strong>Tmia rac<br />
dagvimala, rac gvekuTvnoda da gvWirdeboda<br />
erTmaneTis gasaTbobad, gasacnobad, aRmosaCenad.<br />
gadavwyviteT da gavfrindiT sxvadasxva mxares,<br />
rogorc qarebi, rogorc isrebi, nisli, Rrublebi...<br />
`kenWi Caylape, Tu am mxareSi dabrunebas <strong>ki</strong>dev<br />
ocnebob,<br />
Tu kbili gt<strong>ki</strong>va, maSin abi unda Caylapo,<br />
Tu guli gt<strong>ki</strong>va, wveTebi da balaxis nayeni <strong>ver</strong><br />
giSvelis~ -<br />
vTqviT da vcdilobdiT, erTmenTisTvis<br />
bafTebSebmuli striqonebi gagvegzavna, magram ise<br />
Sors viyaviT gafrenilebi RmerTis da cecxlis<br />
ZiebaSi, dakargulni maSriyis da maRribis mt<strong>ver</strong>Si,<br />
rom sityvebs Zala aRar hqondaT, Tanxmovnebi<br />
ekargebodaT da mt<strong>ki</strong>van arteriebamde veRar<br />
aRwevdnen...<br />
`fuli rom ar dakargo, Sida jibeSi Caide,<br />
gzas rom ar ascde, kompasi gedos xelisgulze~ -<br />
vicodiT da daubrkoleblad vmoZraobdiT samyaros<br />
gzebze,<br />
magram sityvas siyvaruliT Tu ar amosTqvam,<br />
daikargeba, adresatamde Tavs <strong>ver</strong> miitans - es ar<br />
vicodiT,<br />
<strong>ver</strong>c viswavleT, <strong>ver</strong>c movismineT, arc gvecala,<br />
RmerTTan brZolaSi yuris niJarebs gveleSapis<br />
sisxliT vixSobdiT, sibraluli rom ar gagvCenoda,<br />
kuTvnili rom migveRo da gamogveZala, gveCvenebina,<br />
ra xdeba, roca ukvdavni mokvdavebTan TamaSis<br />
wesebs daarRveven...<br />
`mopoveba gamarjvebas niSnavs,<br />
gamarjvebuls saxeldebis ufleba aqvs,<br />
saxels erTi sagnis meoresagan gasarCevad iyeneben~<br />
- viciT, magram aRar gvWirdeba, radgan iq, sadac<br />
axla vdgavarT, sagnebs formebi ar gaaCniaT da<br />
<strong>ver</strong>afriT vxvdebiT, maT Soris romels unda<br />
davarqvaT `me~, `Sen~, `Cven~...<br />
SAFE MODE<br />
daculi var,<br />
rogorc sikvdilmisjilTa sakani, glexis beReli,<br />
qvrivis xsovna, sakredito baraTis kodi,<br />
saimedod, saTuTad, sagarantiod.<br />
Cven SevTanxmdiT reJimze, romelic saukeTesoa,<br />
optimaluri, nacadi,<br />
daculia Cemi alter ego Ralatisgan, saSvilosno -<br />
Svilosnobisgan, saxli - aSenebisgan.<br />
daculi var da sjobs ase davrCe, sjobs sasworze<br />
momavali ar Semovdo, vaiTu gadamwonos, vaiTu<br />
davibne, vaiTu gafantuloba momewonos,<br />
me <strong>ki</strong> iseTi Zvirfasi var, erTi misxalic ar unda<br />
momakldes, ar unda davnawevrde, ar unda davziande.<br />
vidre daculi var, uvnebeli var, da ara saSiSi, ara<br />
momwamvleli, ara gadamdebi, ara mkvleli, ara<br />
macduri.<br />
Cven SevTanxmdiT am reJimze da viciT:<br />
rogor avixvioT Tvalebi, vibrunoT piri,<br />
gavwyvitoT gza, Sublisa da gulis ZarRvebi,<br />
mTavari isaa, sikvdilmisjils ganaCenis aRsrulebamde<br />
gavaZlebinoT, xorbals _ zamTramde, ar SevbRaloT<br />
gardacvlilTa seqsualuri mogonebebi, sabanko<br />
momsaxurebis prestiJi...<br />
magram ra moxdeba, Tu<strong>ki</strong> miwaze myofi serafimi<br />
gvetyvis, rom dacvis idealuri sistema zecaSic ar<br />
arsebobs?<br />
uZiloba da sxva...<br />
albaT ar wamoxval da daizareb, isev telefonTan<br />
wamowvebi, aq <strong>ki</strong> RrubeliviT gaizarda dardi da<br />
male gawvimdeba, Tu m<strong>ki</strong>Txav, uZilobas vimizezeb<br />
(vambob, damisvelda wamwamebi), TveobiT vinaxav,<br />
sagzaliviT, Sengan dadgenil ganawesebs, sadac<br />
wyalic <strong>ver</strong> gaazavebs, sityvebi isea dawuruli, sadac<br />
marwmuneb, rom sizmaria Cemi qaluri gamowveva, mand<br />
<strong>ki</strong> simarTle gaqvs Semzaravi, romelsac aRar<br />
amowmeben, rom dro TiTqmis ukve amowures<br />
najaxianma megzurebma, me <strong>ki</strong>, yvelafers vazianeb<br />
RmerTis amdeni SewuxebiT, rom im dRes Semovlac<br />
daizares da karTan datoves wriapebi, rom mand<br />
sxva sistemaa sadaz<strong>ver</strong>vo, simSvides <strong>ver</strong>avin agiwonis<br />
da miwac uimedod damzralia - zed aRaraferi<br />
iwereba, sisxlSi haeri gaqvs azelili, nervebad<br />
iSlebi da nawildebi, yelze SemogaWdes sazeimo<br />
lenti da dadixar gabawruli, patara saaRdgomo<br />
zvara<strong>ki</strong>viT, mindorSi gaSvebuli Sesawirad, arc ici,<br />
axla vin gaziarebs saxls, sadac fanjrebi dailewa<br />
da qari daqris ise uzrdelurad, moCvenebebic <strong>ki</strong><br />
gaiZurwnen...
26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />
guram doCanaSvili<br />
nawyveti momavali romanidan<br />
dasasruli<br />
30 eqspediciiT-mainc movlili<br />
maaqvs raoden didZal-saqarTvelo da,<br />
Tumc misi ramdenime mxare ar minaxavs,<br />
xolo es Tu romlebi? – <strong>ver</strong>getyviT,<br />
amas, amisa mrcxvenia da mxolod imas<br />
gagimxelT, rom yvelaze metad mTa-<br />
TuSeTze mwydeba, guli, _ alvanSi <strong>ki</strong>var<br />
namyofi magram, namdvil TuSeTze,<br />
anu zemoze, mogaxsenebT da radgan<br />
eqspediciebis dagegmvas me aba vin me<strong>ki</strong>Txeboda<br />
magram, ugaTxrebodac<br />
oTxjer viyavi zemo svaneTSi, eqspediciebiT<br />
<strong>ki</strong> – zemoafxazur amtyelsa<br />
da vaWevSi (zemo imereTi) yvelaze<br />
didxans, xuTzafxulobiT varqeologobdi,<br />
Cemi yoveli iqaCasvla CemTvis<br />
zeimi iyo, rogori, uumTavresi, radgan<br />
– iqa me marTlac gamSobliurebuli<br />
ama-soflebiT Cemi samSoblo,<br />
saqarTvelo meguleboda, suyvelas<br />
vcnobdi, xuT-xuT zafxuliT rogor<br />
Zalian daaxloebulebs da, Cveni<br />
satvirTo jabaxana gansakuTrebiT<br />
Cveul WiSkarTan rom gaCerdeboda,<br />
ariqa daTi<strong>ki</strong>a Cemeviden Cvenebi hariqa<br />
se<strong>ver</strong>ion Cvenebi CamobZandeno da,<br />
aqeTiqiTur Rimilebi; Wreli-aTasferadi<br />
<strong>ki</strong>ara da, rogorRac mTladac<br />
erTferovani magram kaSkaSa, rogor...<br />
– samSobloTi, es.<br />
iq me am-uRirss, Cemi mamuli da deduleTi<br />
mxvdeboda, iqa, sad iq da, yvelgan,<br />
saqarTveloSi,<br />
ra kargi..., _ iyo.<br />
xolo mere <strong>ki</strong>, rac me manamdec<br />
CemTvis gansakuTrebiT umTavresi kompozitorebis<br />
smenisas momdioda –<br />
romelsac vusmendi sworedac is rom<br />
merCia, yvelas, arada TiTo-TiTod<br />
xom, bevrni iyvnen, <strong>ki</strong>, _ da es a<strong>ki</strong> iqac,<br />
<strong>ki</strong>, arqeologobisasac ar ganmimeorda?<br />
– maS! – vah aqacac<strong>ki</strong>, vaaahx kaco<br />
em miTomacada erTibewo saqarTvelosi<br />
ai swored is raodenvrceli i-er-<br />
TikuTxe mudam merCia – saca viyavi,<br />
ara? – sworedac is, ai isi da, RmerTirjuli<br />
orpirobiTa da saqarTvelosi<br />
sxva kunWulebis miviwyebebiT ar momdioda,<br />
es – didad moqmedi, siyvarulebiT<br />
raRaca mravalpirianad<br />
zmnasaviT, viyav – yvelgan, yovelTvis<br />
im samSoblosi ufro gaxldiT<br />
romelzedacrom me ama-Cemi racgind<br />
Tamamad ridiani RviZlSvilobiTa Zaan<br />
viyav-ye, Tamam-ula da, magram, Tanac,<br />
mowiwebulad da rogor mere, vyofierebdi,<br />
_<br />
gamqonda, Tavi.<br />
mamulisagan, ar-nabolaraoblis,<br />
k<strong>ver</strong>iT, CemsamSoblosi raobiT; yvelgan.<br />
Tumc<strong>ki</strong> yovelTvis, rom arc vicodi<br />
da gindac viTomda ar mxsomeboda?<br />
– mainc, sumudam, mTeli es Cemi<br />
saqarTvelo im erTkunWuliTac, ima<br />
frTeTi rasust beWebze mTeli simZimiT<br />
mawva, da mawva, aRsazeveblad<br />
mCorknida da arc mezida ganZi aes,<br />
uZvirfasesi?<br />
xolo samSoblo, Tqveni da Cemi...<br />
iseTia, rom... –<br />
rodesac erTi ra Rirseuli-rarig,<br />
qarTveli, bunebisa da frinvel-cxovelTa<br />
ra-saTnod faqizi mkvlevari<br />
arnold gegeWkori rogorSoreul<br />
samxreT amerikaSi, moxvda? – ar mombezrdeba<br />
ganmeorebiT gadmocema,<br />
amis:<br />
rodesac, igi, vin igi da esaa kaci<br />
visac ravici raRa aRar mouxilavs<br />
Cvensa ganedebsmiRmac ama-vrcel qveynad,<br />
maT Soris rarig bevrdabevr diidudabnoTa<br />
wiaRebic didad guldasmiT,<br />
Seuswavlia, da, yovelivesi da<br />
dakvirvebiT damxsomebeli gaxlavT,<br />
Zalian, da erTxelac, rogorc mogaxseneT<br />
misTvis Soreul peru-d, Casula<br />
kaci-is, suyvelgan mainc rogor<br />
Zalian samSobloiani, Tan –<br />
xolo ima-SoreTSi erT egreTwode-<br />
bul `sabWoursa delegacia~-Ti aRmoCnda<br />
da, Tavisi im mravalmxrivi da<br />
mouRleli SecnobiswadiliT amgzavrebuli,<br />
sxvebi rom naSuadRevs, daqanculebi<br />
ramdenime grZeli saaTiT<br />
dasasveneblad mocaleobdnen, ima<br />
slavebSi da kentad qarTvelma, aman,<br />
Turme, daado fexi da, bunebis metrfe,<br />
erTsac qalaqTan axlomdebare<br />
udabnos Zalian rom<strong>ki</strong> Sehyolia, xolo<br />
udabno, Tqvena imas didadRaribi qviSrobi-Ra<br />
eZaxeviT da, naSuadRevis<br />
xvatSi Tu mcxunvarebiT ai ise duRs<br />
rom yovelive sulieri – frinveloTxfexni<br />
da qvewarmavalebi da,<br />
nergnica a<strong>ki</strong> sulierad iTqmian, radgan,<br />
`sityvis kona~-Ti `aqusT ganmravlebisa<br />
da ganayofierebis unari~, da<br />
yovelive ima lulians-papanebaSi<br />
gatrunvisagan mTlad minavlula, samagierod<br />
<strong>ki</strong>, SeJrJolebamdec aciebisas<br />
RamobiT Turme ra vrceli da uamravmxrivi<br />
sicocxle Zaan feTqs ai iqa,<br />
udabnoSi, da radgan Cvens-s <strong>ki</strong> didad<br />
ecnobiswadileboda dRiTac Secnoba,<br />
udabnosi,<br />
da,<br />
gindac uCumrad anTebuli da<br />
Tanac rogor, ZalianZaan Sehyolia<br />
misTvis Soreul gulisnadebisc, xilvas,<br />
da, ra gasakviri isaa rom – daugviania<br />
krasni-nameturSliapebian (_ wi-<br />
Tel-mniSvnelovnurqudebian) delegaciis<br />
Tavebmoyrisa daTqmul adgilze<br />
da didadZaanac erTdroulad SeSfoTebulebic<br />
dahxvedrian kagebeSni<strong>ki</strong>TcmxarSimdgari<br />
delegaciis xelmZRvaneli<br />
ima-Cvenisa (_ isemc) er-<br />
Tic Zmur-Zamiaur federaciuli (neta<br />
rasahniSnams...) respublikeb-is wargzavnilTSua<br />
Cakvexebuli warmomadgeneli<br />
anu ra alesilad rogo basr-<br />
Tvalyuriannnni:<br />
`rogor gabede dagvianeba Cven gvegona<br />
rom darCi aqa~-o, _<br />
magram, egeba, `iqa~-o unda eTqva,<br />
sabWoeTelsa, magram romelsaaRar<br />
gvaaqTiTonakli, da Tanac maSin TurmeRa<br />
ragansakuTrebiT Zaan ZnelZneli<br />
gaxldaT imsiSoreze, dedamiwis mTladac<br />
Zalian sulsusxvaursa naxevarsferoSia<br />
ase ginddroebiTad gadasvlai,<br />
da xolo misi (qarTvelisa) wayvana-xo<br />
isedacac karqa-problemur iyoye,<br />
magram, ukve imxanad imdenad kargi<br />
mecnieri gaxldaT igi, rom, roaseTicac<strong>ki</strong><br />
<strong>ki</strong>-sWirdebodaT sadelegaciaobaSia,<br />
sxvebs, amwon-damwonT<br />
bunebisgarda sxvac ramianTTvis ZiriTadulis-garemoebebisaca,<br />
da<br />
xolo amas <strong>ki</strong>, Cvens, im ra erTobiT<br />
mbunebovans, SekrTomisa da vrcelTa<br />
axsna-ganmartebobanaTa nacvlad? –<br />
didad gulwrfelad gaRimebia, da, mxolodRa<br />
es, uTqvams:<br />
`me sad davrCebi, romel mxareSi<br />
radgan iseTi samSoblo, maqvs~-o,<br />
da, davinteresdi xoici, aq, mec,<br />
rogor Zalian gadmoRmeli cota ar<br />
iyos <strong>ki</strong>arada – beeevri iyoos-iT –<br />
CveqarTvelebi a<strong>ki</strong> xom ase Zaanac<br />
cnobiswadilianni, vaarTa: _<br />
ra iyo da rogori iyo (aris) mainc,<br />
netavi-netav-netai, ha!? – oriod sityviT,<br />
ranairia es misi (Cveni) erTi-c,<br />
samSoblo...<br />
da, <strong>ki</strong>deerTxel Cavujeq <strong>ki</strong>dec am-<br />
Sesa<strong>ki</strong>Txvels me, gamosarkvevad;<br />
Cemi martivi, dakvirvebebiT;<br />
da, mgonia rom, egeba sworic<strong>ki</strong> <strong>ki</strong>iyo,<br />
ikaci (_ anu Cveni arnoldi,<br />
gegeWkori)... ..., _<br />
misi (Cveni) samSoblo ZiriTadad<br />
mTagoriani qveyanaa zedac daTovlilmw<strong>ver</strong>valebiT<br />
da, arcTu didi<br />
farTisao Tu raseZaxian... ho, Tavisi<br />
momcro sivrcisa-da-miuxedavad,<br />
kaco, mainc, Turme... Turme Zalian...<br />
Zaliani... ra... – ho!, _ mravalsaxa,<br />
mravalsaxovned Tan ra Zlier,<br />
Zalianad da, Zalian-i, Turme, gansx-<br />
literaturuli literaturuli gazeTi gazeTi<br />
proza<br />
vavebulad sxvaferdeba Cveni samSoblo<br />
da magram, mainc, yovel kuTxeSi<br />
kaiyofila, Cveni samSoblo, Turme <strong>ki</strong><br />
ara – Tvalwina gvaaqvs, da ufro metad<br />
– gvyavs! – suliersaviT samSoblosaviT<br />
meti sxva ra gvaqvs, wmidasamebiT da<br />
RvTismSobliT, nawyalobevi da, Tu<br />
amaod ar gvabadia esi Tvalebi – sacqerelad,<br />
<strong>ki</strong>, yofila-aris namdvilad,<br />
amo, da, viRaebs aRar hsurvebiaT mxolod<br />
sakbilo-d <strong>ki</strong>-ara da, gadasanslavad,<br />
magram, _<br />
racginda vrcelur gadamsansvelTagan<br />
sulTmobrZavic da mere <strong>ki</strong>,<br />
mainc, sulmoTqmul-da-mobrunebuli<br />
da sxvebisaTvis raRac ucnobi,<br />
CvenTvis <strong>ki</strong> rarig mSobliuri RvTism-<br />
Soblis ZaliT rogorRac welSigamarTuli,<br />
kvlavac, aRmdgara, mainc, qveyana,<br />
esi, aes qveyana –<br />
mainc razRvian da ra salkldiannic,<br />
borcvebiT rogor-gadatalRuli<br />
da ra tyeebian-velmindvrebiani iq<br />
gorakebi TrimliT iwvis Zlier neliswviT<br />
SemodgomobiT da wyaroebi da<br />
nakadulebi Zalianac, <strong>ki</strong>, amoJRenTilan,<br />
qveyana aris mdinareeb-da-Releianni,<br />
Camogvidian, xolo aRmaadian<br />
gorozi mTebi maTze <strong>ki</strong> rarig-Can-<br />
Cqerebi qve-d iswrafvian erTimeoris<br />
unaxavni, dablobisaken, zRvad, erTdebiana,<br />
iqa, Sxefebi aaqvTa aim CanCqerebs<br />
da nawnavebad Wavlni-iseTni, da sxvac<br />
ra bevrad uamravi ram, erTi-meore,<br />
rame, da, z(r)RdilobisaTvis, mikroudabnoc<br />
<strong>ki</strong> naqonebaraT... aramed,<br />
gvaqvsca, romlis mSvenebad, udabnoSi<br />
– ra madlianad Suqebmosili daviTgarejas<br />
lavra, daviTis, da, sadRaromel<br />
gadajaxnobaze ucxo mxareSi<br />
damirCeboda am-Cvensas Rzrdili _<br />
nadir-frinveli, mainc ra Svlebi, va-<br />
Jasmierni, balaxoben, balaxovanSi, iqa<br />
– xohxoxo biWoo, `iqa~-meTqi, vikatuneb<br />
Tavs, miTomac sxvebis bunebebs-<br />
R, aRvwer, da, Sambnarsa Tu sarevelebSi<br />
rarig saridi giurzebi xoxviT dabobRven<br />
gan-ganobiT xandaxan <strong>ki</strong>a jer xevdebian<br />
da vinmeCvenis molodinSi Tavs<br />
maRla sweven, yelyelaoben ra avad,<br />
iqa, da axla frinvelni, mefrinveleni?<br />
– raRa ar ginda, erTi cotaTi Tu-<br />
TiyuSebi gvakliana magramac egacaraferi,<br />
Tu, maincdamainc? –<br />
zooparkSie moixilevi, afrikebSi ra<br />
dagvrCenia, da, egec ar iyos, gvyvans,<br />
JReradobiTe imaTi mzgavsni baiyuSebis<br />
meti ra gvifrensa da, uWiramsT,<br />
Tavi, da, hxaxa-lstuxebi wauWvrniaT<br />
iseTebi ro, _ galsti<strong>ki</strong>viTa, oRondac<br />
sxvisa-raim armosawoni SeamCnion<br />
da, _ avtod-ace-d aceee, midii, Tan<br />
<strong>ki</strong>, hgoniaT? – aCuu-obena, maS, magram<br />
imeebs Tavi vaneboT, da Cvens aiseT<br />
deda-bunebad, davrCeTa da mimovixedoT,<br />
da,<br />
mimovixedeT?<br />
da –<br />
a<strong>ki</strong> giTxariT da mogaxseneT sxva<br />
sadRa-romel metsa-mxareSi dagvirCeboda<br />
Cveni, arnoldi,<br />
da,<br />
miwebigvaqvsrom?<br />
mxolodRa gulzedasayreli <strong>ki</strong>ara<br />
daa, ai, imiTgan amosuli xili, yvavili,<br />
xorbleuli da bostaneuli Tu gigemniaT,<br />
imaTi ram xom, – viciT, magraamac-veeh,<br />
ramdeni rame kargagviTqoms<br />
da, vincro arviciT miwis<br />
fasi, xilsa <strong>ki</strong> xilad mxolod bazrisas<br />
vcnobTaa zogni, da, amisadamiuxedavad?<br />
ra gamoTqma es, soflelebze –<br />
glexiaa-o, agdebulad, mTlad... da,<br />
sxvadasxvagvrul gamoTqmebiTac ixun-<br />
Zlebian da visze, glexze! – ra aRar<br />
ginda, eniT at<strong>ki</strong>no oRond naRrZobiT:<br />
tetia, qaji, gauTleli, xixo,<br />
gagria, gamoujagavi, xami, gaurandavi,<br />
otrovela, mutru<strong>ki</strong>... –<br />
mutrukov, marTlac! da metic,<br />
ufro – visiT gvedga da gvidganac,<br />
suli, imis nacvlad rom yovel lukmaze<br />
madlierebiT iRvsebode im glexisadmi<br />
visi madliT rom, daaboteb Tu<br />
11<br />
prowialob Tu dacancareb anda, dabobRav,<br />
is, aRar gaxsovs? Tavad igi,<br />
miwaze mdgari, miwis muSa<strong>ki</strong> maradmiwyivi,<br />
is qudze kaci vinac samSoblo<br />
mogvitana magram is <strong>ki</strong> ara da, Tavad<br />
samSobloc <strong>ki</strong> ar gaxsovs Sen, ugunuro,<br />
sworedac amiT, nacvlad imisa rom,<br />
eTayvanebode, da, sxva Tu arara romeli<br />
erTi gamovirCeviT netavi imiT,<br />
rom, _ ar varT, sofleli,<br />
heeh, Cven <strong>ki</strong> ara, gorgasalma rom<br />
Camoagdo im xoxobzedac <strong>ki</strong> iZaxian arc<br />
cxel-tfilwylebidan, _ aramed<br />
tabaxmeladan, Tavisi WkuiT, droebi-<br />
TRaa, gadmofrindao, da, racginda<br />
mkvidrma qalaqelebma unda vicodeT<br />
sofeli, unda, da, aq <strong>ki</strong>,<br />
nu gvegoneba rom es qalaqelebi<br />
mTladac <strong>ver</strong>afrismaqnisebi, varT,<br />
qalaqebi gvaqvs iseTi rom, rasreeb-aRargamovlilni,<br />
xolo qalaqad<br />
qalaqelebi Tu rogorebi undaT viyvneT<br />
`sityvis kona~ze ukeT aba vin<br />
gvetyvis, amas:<br />
`qalaqi – Tanamravlobasa da Tanasaxlobasa<br />
qalaq saxeledebis, vinaTgan<br />
kaci erTi <strong>ver</strong> kma eyofis (_ <strong>ver</strong><br />
auva-o, _ daaxloebiT) Tavsa Tvissa~<br />
da, kargad visminoT sulsuyvelam, aq:<br />
`aramed raTa SeveweodeT erTmaneTsa<br />
da sargebelsa mivanayofebdeT~ _<br />
ras... ras! – rom avdomxaldiT? `sityvis<br />
kona~-dan, gavigeT, rame? Tu gavigeT<br />
da, aseTi gvaqvs, urTierToba<br />
qalaqelebs-Cve? abaR romeli `raTa<br />
SeveweodeT erTi meoresa~ isaa, rom, es<br />
dRevandeli yofa, Cveni, es ra Cavardna<br />
amdRevandel qarTvelTa, Soris, es<br />
mainc raRaR Wiri, gvetaka, ramdens, es<br />
uTavbolo gan<strong>ki</strong>Txvebi _ `nu gani<strong>ki</strong>TxavT~<br />
gvaxsovs-<strong>ki</strong>, viTom? – ah, ra<br />
piriqiT, da, da, aqac <strong>ki</strong>a, `piriqiT~iviT<br />
tevadi sityva, _ `isemc~..., da am rigiT<br />
vin icis meramdene mtris da duSmanis<br />
gasaxarad _ `dahyavi da ibatone~s<br />
Tavad vusrulebT, <strong>ver</strong>ags, da, is <strong>ki</strong>dev<br />
ai imdeni araferi rom ramdeni cixe,<br />
Cveni, winaprebisa Tavdadebisada miuxedavad<br />
auRiaT, Cvens ra vaglaxad,<br />
Semoseulebs, magram romelierTi Wiri<br />
da Jami da varami Seedreba ai imas, rom:<br />
`xandaxan... cixe... Signidan tydeba~... –<br />
yvelaze mwared, ra savalalod... da,<br />
nacvlad imisa rom, qalaqad imitom<br />
davsaxlebulvarT `raTa SeveweodeT<br />
erTi meoresa da sargebelsa mivanayofebdeT~,<br />
_ rogor davWameT, erTmaneTi,<br />
avsixarulad, mtris,<br />
da, `vai Cvens patrons~ <strong>ki</strong>ara da, _<br />
ra mwuxareba aZevs, CveniT, Cvens ma-<br />
Ral, patrons, da ama-CvenTa mainc moyvaruls,<br />
rogor, RvTismSobeliT TviT,<br />
da, ra boZebad –<br />
marTlac, sruliad saqarTvelosi,<br />
am dRevandelTan Zalian erTad mar-<br />
Tlac sruliad saqarTvelosi – taoklarjeTis<br />
da saingilosi, afxazeTisa<br />
da oseTis kaTolikos-patriarqi,<br />
gadamrCeni rom,<br />
gviwyaloba.<br />
da, gagvxarebodes, RvTismSobliT<br />
misken, im misi ra bunebrivi dajerebi-<br />
Ta da, mimdevrobiT:<br />
`gvesmas, mSoblisa~...<br />
vaxtang ruruas naxati
12<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
interviu 26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />
mTargmneli<br />
_ ramdeni welia rac poezias<br />
TargmniT?<br />
_ Tu imasac mivaTvliT, rom SemTxvevidan<br />
SemTxvevamde rac miTargmnia,<br />
maSin Zalian adridan. pionerTa da<br />
moswavleTa sasaxleSi davdiodi, vwerdiT,<br />
vTargmnidiT, sajarodac gamogvqonda<br />
TanatolTa winaSe, "salonebi"<br />
erqva, mowveuli stumrebic<br />
xSirad gvyavda, cnobili poetebi Tu<br />
literatorebi. zogierTi maTgani Segvaqebda,<br />
vals moixdida, zogierTebi<br />
seriozulad Cag<strong>ver</strong>Tvebodnen, kamaTSic<br />
Semodiodnen, rogorc swori<br />
sworTan. maxsovs, erTi aseTi saloni<br />
mweralTa kavSirSic gavmarTeT, iza<br />
orjoni<strong>ki</strong>Zem sul buqi madina, momdga<br />
da momdga, qva qvaze ar damitova,<br />
mogexsenebaT, rbili sityva ar sCveoda.<br />
axla rom vfiqrob, bevri simarTle<br />
miTxra... lia sturua gamovida, damicva,<br />
win is wamoswia, rac SedarebiT uke-<br />
Tesi iyo. etyoba, Sevecode, iseTi<br />
aWarxlebuli videqi... Targmnac<br />
swored im wlebSi daviwye da maSinve<br />
cvetaevasa da maiakovs<strong>ki</strong>s, Tanac<br />
pirveli periodis anu saukeTeso maiakovs<strong>ki</strong>s,<br />
"veci". cvetaevas studentobis<br />
drosac vTargmnidi, zogi ram<br />
<strong>ki</strong>devac momwons, mibrunebas da ukeT<br />
gamarTvas gamudmebiT vepirebi,<br />
meCveneba, rom toni sworad aviRe.<br />
yovelive amas imitom vixseneb, rom gemovneba<br />
yalibdeboda, garkveuli sityvieri<br />
ostatoba, Cveva imisa, rom Sinagani<br />
smeniT wonide striqons. amgvari<br />
winaswari mzaobis gareSe, savsebiT<br />
SesaZlebelia, romelime didi poeti,<br />
Zveli iqneba Tu Tanamedrove,<br />
borZik-borZik, CiqorTuli qarTuliT<br />
agvimetyveldes.<br />
_ Tqveni Targmnili literaturis<br />
CamonaTvali sakmaod vrcelia –<br />
katulusi, publius ovidius nazoni,<br />
Zveli berZeni da romaeli poetebi da<br />
sxva. aRar Sevudgebi maT CamoTvlas...<br />
_ katulusze visaubroT, neoterikosTa<br />
Soris igi erT-erTi poetia,<br />
romlis Semoqmedebac TiTqmis gadar-<br />
Ca. rogorc maxsovs, Sua saukuneebSi<br />
misi xelnaweri ipova erTma italielma<br />
episkoposma da farulad gadawera,<br />
rom ar dakarguliyo. albaT amanac<br />
Seuwyo xeli katulusis Semoqmedebis<br />
gadarCenas, rasac renesansis epoqaSi<br />
misi aRiareba mohyva.<br />
_ katulusze gauTaveblad Semi-<br />
Zlia visaubro. "Cveni mwerlobisa" da<br />
"qarTuli mwerlobis" furclebze<br />
araerTi Cemi Targmani daibeWda. am<br />
publikaciebis SesavalSi yovelTvis<br />
meZleoda saSualeba, melaparaka Tavad<br />
katulusze. wignis winasityvaoba-<br />
Sic Sevecade, vrclad warmomeCina<br />
misi SemoqmedebiTi waxnagebi. amitom<br />
Znelia, ar ganvmeorde. Tavidan movyve,<br />
rom katulusis Sesaxeb biografiuli<br />
cnobebi TiTqmis ar mogvepoveba (mxolod<br />
mwiri informaciaa moRweuli<br />
Cvenamde) da misi mkvlevarebi dausruleblad<br />
cdiloben misive leqsebidan<br />
amozidon zogierTi cxovrebiseuli<br />
detali; rom katulusis erTaderTi<br />
xelnaweri missave mSobliur<br />
qalaq <strong>ver</strong>onaSi erT monasterSi aRmoCnda...<br />
yvela mkvlevari erTxmad aRniSnavs,<br />
rom katulusi Tanamedrove<br />
m<strong>ki</strong>TxvelisaTvis saocrad axlobeli<br />
xdeba. es misi poeziis saidumloa da<br />
saidumlo <strong>ki</strong> imiT aris kargi da momxibvleli,<br />
rom amouxsnelia, amitom, mis<br />
manana RaribaSvili:<br />
`<strong>idealurad</strong> <strong>prozac</strong> <strong>ki</strong> <strong>ver</strong> <strong>iTargmneba</strong>~<br />
amoxsnas arc me Sevecdebi, mxolod<br />
misi poeziis ramdenime Strixi minda<br />
gamovkveTo: katulusis poeziis erTerTi<br />
damaxasiaTebeli intonaciiT<br />
aTbobs. ara mxolod giyveba, aramed<br />
Senc grTavs am monayolSi, geaxlobleba,<br />
surs, ambis Tanamonawile gagxados.<br />
meore Tviseba, romelic am poets sxvebisgan<br />
gamoarCevs, TviTironiaa,<br />
ironiuli Rimili, romelic Ziri-<br />
Tadad misi sasiyvarulo leqsebisTvis<br />
aris gadawnuli, sruliad momajadoeblad<br />
moqmedebs (cxadia, dedans<br />
vgulisxmob), arada visken aris es ironia<br />
mimarTuli bolomde <strong>ver</strong>c xvdebi,<br />
satrfosken? sakuTari Tavisken?<br />
adresatisken, romelsac leqss uZRvnis?<br />
m<strong>ki</strong>Txvelisaken?<br />
aris katulusis metad cnobili<br />
leqsi, romelic im drois yvelaze did<br />
moazrovnes, filosofoss, mwerals –<br />
markus tulius cicerons eZRvneba.<br />
mecnierebi dRemde Tavs imtvreven da<br />
<strong>ver</strong> gaurkveviaT, es leqsi ciceronis<br />
dacinvas warmoadgens Tu qebas. moviyvan<br />
am leqss ufro cxadi rom gaxdes<br />
saTqmeli:<br />
`enamzeobiT yvela kacze<br />
aRmatebulo,<br />
gamorCeulo romulusis<br />
memkvidreT Soris,<br />
vinc iyo, aris, an iqneba,<br />
markus tulius!<br />
Sen katulusi did madlobas<br />
TayvaniT giZRvnis,<br />
poetTa Soris dRes yvelaze<br />
knini da mcire,<br />
poetTa Soris imdenadve<br />
knini da mcire,<br />
rogorc Sena xar vaqilTagan<br />
udiadesi!~<br />
_ manamde Tu arsebobda qarTulad<br />
katulusis Targmani?<br />
_ katulusis Targmanebi amdenad<br />
sruli saxiT qarTul enaze ar arsebobda.<br />
misi ori leqsis Targmani Cvens<br />
ubadlo mTargmnels – Tamaz Cxenkels<br />
ekuTvnis. giorgi xomerikmac Targmna<br />
ramdenime leqsi. mas m<strong>ki</strong>Txveli sazogadoeba<br />
kargad icnobs, rogorc<br />
sofokles tragediebis mTargmnelsa<br />
da aseve rogorc poets.<br />
_ wels katulusis TargmanSi<br />
mogeniWaT sabas premia, Cemi azriT,<br />
es iyo <strong>ki</strong>dev erTxel yuradRebis gamaxvileba<br />
msoflio klasikur memkvidreobaze<br />
da Tqveneuli Targmanis<br />
xarisxze.<br />
_ ra Tqma unda, klasikuri memkvidreobis<br />
dafaseba, imisa, rac safuZvelTa<br />
safuZvelia mTeli evropuli<br />
kulturisa da literaturis, marTebuli<br />
saqmea. gaius valerius katulusi!<br />
- es saxeli Tamamad JRers. me rom<br />
romelime meorexarisxovani poeti<br />
meTargmna, Tundac romaeli, ragind<br />
kargad ar unda yofiliyo Targmnili,<br />
premias albaT <strong>ver</strong> miviRebdi. cxadia,<br />
Jiuri sworad moiqca (kadnierebad nu<br />
CamomarTmevT am Sefasebas), roca es<br />
saxelganTqmuli avtori da amasTan<br />
erTad klasikuri memkvidreoba<br />
jerovnad daafasa.<br />
_ antikuri literaturis anTologiaSi,<br />
romelic gamomcemloba<br />
`logosma~ dabeWda, Sesulia Tqven<br />
mier Targmnili epigramatuli poezia<br />
– asklepiadesi, leonidasi da meleagrosi.<br />
ratom gadawyviteT am sami<br />
poetis Targmna?<br />
_ cota Soridan vityvi: antikuri<br />
Zeglebis Targmanze muSaoba studentobis<br />
dros daviwye, pirveli Sexvedra<br />
antikur poeziasTan aseTi iyo: uni<strong>ver</strong>sitetSi<br />
bevri saintereso saRamo imarTeboda,<br />
damamaxsovrda panteleimon<br />
beraZisadmi miZRvnili erTi saRamo. me<br />
maSin pirvel kursze viyavi. gamodiodnen<br />
axalgazrda mTargmnelebi da<br />
TavianT naRvaws <strong>ki</strong>Txulobdnen. gansakuTrebiT<br />
mexsierebaSi CamrCa nana<br />
tonia, romelmac maSin sruliad axalgazrdam<br />
sapfos mSvenieri Targmanebi<br />
wai<strong>ki</strong>Txa, axla igi cnobili mTargmnelia,<br />
m<strong>ki</strong>Txvel sazogadoebas kargad<br />
moexseneba berZen avtorTa miseuli<br />
Targmanebi. erTi sityviT, im saRamos<br />
sabolood "moviwamle" antikuri<br />
poeziiT. Cemi pirveli avtori – saxelganTqmuli<br />
romaeli poeti publius<br />
ovidius nazoni iyo, romlis sasiyvarulo<br />
elegiebi sul cota oTx variantad<br />
mqonda naTargmni, saboloo<br />
varianti wignad 1987 wels gamoveci.<br />
unda isic vTqva, rom antikuri Zeglebis<br />
Targmnas miznad isaxavda klasikur<br />
filologiasTan arsebuli "berZnul-laTinuri<br />
biblioTeka", sadac<br />
bevri kargi ram, bevri sanimuSo Targmani<br />
gakeTda. cota mogvianebiT batonma<br />
rismag gordezianma gamomcemloba<br />
"logosi" daaarsa, romelic SesaniSnavad<br />
uZRveba did saqmes – gamoscems<br />
klasikur filologiaSi arsebul naSromebsa<br />
da antikur ZeglTa Targmanebs.<br />
maxsovs "berZnul-laTinur biblioTekaSi"<br />
Cveni Sekrebebi, seminarebi<br />
batoni baCana bregvaZis TaosnobiT.<br />
yvelas Tav-Tavisi avtori hyavda da<br />
patar-patara nawyvetebs v<strong>ki</strong>TxulobdiT<br />
Cveni Targmanebidan. me, piradad,<br />
im Sekrebebma bevri ram maswavla. ma-<br />
Sin saTargmnelad aviRe es sami avtori<br />
da pirvelad Cvens seminarze wavi<strong>ki</strong>Txe.<br />
ratom maincdamainc eseni? marTali<br />
giTxraT, guli yovelTvis liri<strong>ki</strong>saken<br />
mimiwevda da meleagrosi, asklepiadesi<br />
da leonidasi maTi xazgasmiT<br />
lirikuli intonaciis gamo momewona.<br />
_ riT gansxvavdeba erTmaneTisgan<br />
zusti da Tavisufali Targmani<br />
da ras niSnavs sizuste poetur TargmanSi<br />
da rogor fiqrobT, mTavari<br />
sizustea Tu yoveli poeturi Targmani<br />
erTgvari interpretaciaa?!<br />
_ Tavisufali Targmani ufro<br />
riTmian leqsSia gamarTlebuli. xdeba<br />
xolme, roca dednisagan miRebul<br />
saerTo STabeWdilebas Tavisufali<br />
Targmani ukeT gadmoscems. iyo dro,<br />
evropul enebze antikur lirikosebs,<br />
maT Soris katuluss, riTmiT Targmnidnen<br />
da met Tavisuflebasac iCendnen,<br />
miT umetes, rom sakuTar krebulebSi<br />
damou<strong>ki</strong>debel leqsebad SehqondaT.<br />
dRes antikurobasTan mimarTebaSi<br />
es tradicia ukugdebulia,<br />
magram uriTmo leqsSic, enobrivi<br />
siSoris Sedegad "wvril-wvrili<br />
Tavisuflebebis" gamoCena ganuwyvetliv<br />
Tu ara, xSirad gixdeba. moviyvan<br />
erT umartives magaliTs. katulusis<br />
26-e leqsSi, romelic sul xuTi<br />
striqonisagan Sedgeba, lapara<strong>ki</strong>a<br />
imaze, Tu rogor daagirava poetma<br />
Tavisi "vilula" (patara qalaqgare<br />
kar-midamo) SeWirvebis gamo. leqsSi<br />
sxvadasxva qaria dasaxelebuli:<br />
boreasi, avsteri, favoniusi da naTqvamia,<br />
rom am qarebze ufro mis agaraks<br />
girao "uberavs". "uberavs"<br />
TavisTavad cudi namdvilad ar aris,<br />
magram me rom sityva-sityviT mivyolodi<br />
dedans, qarTulad xelovnuri<br />
gamovidoda, amitom dedniseulis<br />
nacvlad gavaTamaSe gamoTqma: "qarma<br />
waiRo", "qars miaqvs" da, vfiqrob, am<br />
daSorebiT dedans ufro davuaxlovdi,<br />
radgan poetis warmodgenaSi misi<br />
sayvareli kar-midamo sworedac "qars<br />
miaqvs". minda es Targmani gavixseno:<br />
`gaxsovs, furius, is patara<br />
Cemi mamuli?<br />
gana qars miaqvs – favoniuss<br />
an Smag boreass,<br />
arc evross miaqvs da arc<br />
<strong>ki</strong>dev samxreTis avsters,<br />
giraos miaqvs, ikargeba<br />
TxuTmet aTasad...<br />
mere Tu ici, ra mZvinvare<br />
qariSxalia!<br />
Targmanis sizustesTan dakavSirebiT<br />
<strong>ki</strong>dev erTi ram minda vTqva: erTi<br />
enis musikaloba, cxadia, sruliad gansxvavdeba<br />
meorisgan, me vfiqrob, leqsis<br />
Targmnis SemTxvevaSi yvelaze<br />
metad amas unda gaewios angariSi.<br />
katulusTan gvxvdeba erTi uzomod<br />
lirikuli, melodiuri leqsi, romel-<br />
Siac poeti siyvaruliT sayvedurobs<br />
Tavis megobar kornificiuss, rom man<br />
igi daiviwya da mis dardsa da mWmunvarebas<br />
aRar iziarebs. leqsSi sityvebi<br />
da sinonimuri erTeulebi periodulad<br />
meordeba da es iwvevs gansakuTrebul<br />
xmovanebas. me rom laTinurSi<br />
aqcentiT gameorebuli sityvebi<br />
pirdapir gamemeorebina, qarTuli<br />
leqsi, vfiqrob, musikalurobas<br />
dakargavda, Sevecade, qarTuli leq-<br />
sisTvis damaxasiaTebeli ritmi<strong>ki</strong>s<br />
farglebs ar gavcdenodi, mimeniWebina<br />
Cveni leqsisTvis bunebrivi<br />
musikaluroba – is sityvebi da sinonimebi<br />
gavimeore, romlebic amas xels<br />
Seuwyobda. patara leqsia, barem mTlianad<br />
moviyvan, gamorCeviT miyvars.<br />
`kornificius, Sens katuluss<br />
guli utiris,<br />
vficav herkuless, cudad aris,<br />
guli utiris,<br />
da, rac dro gadis, simZimili<br />
uaTkecdeba.<br />
ratom ar mixval, alersian sityvas<br />
ar etyvi,<br />
ar anugeSeb, iqneb cota guls<br />
moefonos!<br />
mwyins, sayvarelo, megobroba<br />
nuTu es aris?<br />
miTxari rame, sulerTia, Tundac<br />
mWmunvare,<br />
ise mwuxare, viT cremlebi<br />
simonidesi~.<br />
_ saerTod arsebobs <strong>ki</strong> idealuri<br />
poeturi Targmani?<br />
_ araTu ar wami<strong>ki</strong>Txavs, arc msmenia.<br />
<strong>idealurad</strong> <strong>prozac</strong> <strong>ki</strong> <strong>ver</strong> <strong>iTargmneba</strong>.<br />
axla amas daumateT leqsis<br />
specifikuri saSualebebi. azris garda<br />
gadmosacemia ritmikasTan gadajaWvuli<br />
intonaciuri rxevebi Tu mTeli<br />
zigzagebi, prozaSi rom Znelad<br />
Segxvdeba. davuSvaT, yvelaferi es<br />
uzustesad gadmoitane, rac faqtobrivad<br />
SeuZlebelia, magram imas mainc<br />
sad wavuvalT, rom xma, romelic avtorisad<br />
Cagvesmis, mTargmnelis xmac<br />
aris. ubadlo imitatoris xmac <strong>ki</strong> namdvils<br />
bolomde <strong>ver</strong> imeorebs. maxsendeba,<br />
erTxel aka<strong>ki</strong> uruSaZes vuTxari,<br />
rom leqsis Targmna saerTod SeuZlebelia.<br />
man gaicina da mipasuxa: "Targmani,<br />
poeturi iqneba Tu prozauli,<br />
aris is, rac aris (etyoba, am fraziT<br />
idealuroba gamoricxa). adamianis<br />
naRvawisagan metismeti ar unda moiTxovo.<br />
Tu ase ganvsjiT, maSin am qveyanaze<br />
arc idealuri dedani arsebobs".<br />
_ aris iseTi avtori, romlis<br />
nawarmoebTa Targmnis didi survili<br />
gaqvT da jer ar gadagiwyvetiaT TargmnoT<br />
Tu ara?<br />
_ aris erTi aseTi nawarmoebi. <strong>ver</strong>giliusis<br />
"georgikebi". igi am didi<br />
poetis saukeTeso qmnilebaa, ufro<br />
Zlieri, vidre misi saxelganTqmuli<br />
"eneida", magram iseTive cnobili ar<br />
aris, radgan usiuJeto poemaa, aravi-<br />
Tari ambavi ar xdeba. aseTi poeturi<br />
Zalis nawarmoebi iSviaTad wami<strong>ki</strong>Txavs,<br />
msoflio poeziis erT-erTi gvirgvinia,<br />
SedevrTa Sedevri. arada, ras<br />
mogviTxrobs? glexkacis Sromas,<br />
rogor unda daamuSaos yana da zvari,<br />
mouaros cxvarsa da xar-Zroxas, moiwios<br />
mosavali. sxvaTa Soris, arc mefutkreoba<br />
aviwydeba. magram yovelive<br />
es mxolod sababia, gvaziaros<br />
moxasxase Tu gadayviTlebul sivrce-<br />
Ta silamazes, mcenareebis, cxovelebis,<br />
adamianuri Sromis miwier silamazes,<br />
sxva TvaliT dagvanaxos weliwadebis<br />
brunva, ca da varskvlavebi.<br />
umTavresi <strong>ki</strong> leqsis silamazea. moviyvan<br />
mis erT striqons (qarTulad jerjerobiT<br />
auwyobels), romliTac poeti<br />
mSobliur italias mimarTavs: "salami<br />
Senda, neptunis miwav, mosavlebis<br />
dido dedao"! arc omebisa da dapyrobebis,<br />
arc imperiuli didebis,<br />
aramed "mosavlebis – sTvlobisa da<br />
rTvlobis – dido dedao"! aqamde <strong>ver</strong><br />
Sevbede da vSiSob, <strong>ver</strong>asodes Sevbedav.<br />
garda imisa, rom ar vici, mo<strong>ver</strong>evi Tu<br />
<strong>ver</strong>a, metismetad meeWveba, rom Cveni<br />
Tanamedrove m<strong>ki</strong>Txveli, warmatebis<br />
SemTxvevaSic <strong>ki</strong>, mas wau<strong>ki</strong>Txavs ar datovebs.<br />
_ sainteresoa, emTxveva Tu mniSvnelovnad<br />
gansxvavdeba – Tqveni da<br />
Tqveni meuRlis, daTo weredianis<br />
Tvalsazrisi mxatvruli Targmanis<br />
Sesaxeb.<br />
_ ra mogaxsenoT, Teoriul sa<strong>ki</strong>Txebze<br />
lapara<strong>ki</strong> arasodes gvqonia. ise,<br />
didi principuli gansxvaveba ar unda<br />
iyos.<br />
esaubra xaTuna alxaziSvili
26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />
gamomcemeli<br />
_ Cveni Sexvedra ramdenjerme<br />
gadaido, bolos _ im mizeziT, rom<br />
germaniaSi gaemgzavreT. iq sagamomcemlo<br />
saqmesTan dakavSirebiT br-<br />
ZandebodiT?<br />
_ zogadad ase iyo _ frankfurtis<br />
wignis saerTaSoriso festivalze<br />
Cavedi.<br />
_ ise, ucxoel gamomcemlebTan<br />
gaqvT kavSiri? erTobliv proeqtebs<br />
Tu anxorcielebT?<br />
_ gaaCnia erTobliv proeqts ras<br />
davarqmevT... Cven ucxouri literaturis<br />
Targmanebs gamovcemT, nebar-<br />
Tvas viRebT iqauri gamomcemlebisgan.<br />
Tu<strong>ki</strong> amas ucxoel kolegebTan<br />
erTad ganxorcielebul proeqtad<br />
miviCnevT, maSin SemiZlia vTqva, rom<br />
maTTan am saxis urTierTobebi mar-<br />
Tlac gvakavSirebs. rac Seexeba<br />
qarTuli wignebis ucxour enebze<br />
Targmnas, aseTi proeqtebi, samwuxarod,<br />
ar gvaqvs. marTalia, raRacebs<br />
vcdilobT, magram es Zalian, Zalian<br />
rTuli saqmea. jer-jerobiT – Tu ar<br />
CavTvliT specialurad dafinansebul<br />
Targmanebs _ ramdenadac vici,<br />
mxolod aka morCilaZis `santa esperansaa”<br />
gamocemuli germanul enaze,<br />
ukanaskneli wlebis Targmanebs<br />
vgulisxmob da ara sabWoTa period-<br />
Si Sesrulebuls.<br />
_ `santa esperansa” Tqven xom ar<br />
gamogiciaT?<br />
_ ara, es `bakur sulakauris gamomcemlobis~<br />
proeqtia. ufro sworad,<br />
vityodi, aka morCilaZis proeqtia,<br />
Tumca bakurmac ar daiSura Zalisxmeva<br />
am saqmis warmatebisTvis. miuxedavad<br />
amisa, `santa esperansas~<br />
Targmna da gamocema imdenad didi<br />
gamonaklisia Cvens sinamdvileSi,<br />
rom mas magaliTadac <strong>ver</strong> moviyvanT,<br />
<strong>ver</strong> vityviT: `ai, ase unda vakeToT~...<br />
_ Zalian, Zalian rTuliao, _<br />
TqviT. sirTuleSi albaT imas<br />
gulisxmobT, rom Cvens mwerlobas<br />
sazRvargareT ar icnoben, qarTvel<br />
avtorebze iqauri m<strong>ki</strong>Txvelis<br />
moTxovna ar aris da ucxoeli gamomcemlebic<br />
amgvari proeqtebiT<br />
ar interesdebian...<br />
_ Tu ratom ar iyideba Cveni mwerloba<br />
dResdReobiT ucxoeTSi, amis<br />
mravali mizezi arsebobs. jer erTi,<br />
zogadad, klasikosebze moTxovna<br />
bevrad naklebia. marTali rom vTqvaT,<br />
qarTul klasikas iq cota Tu<br />
icnobs. maTTvis is iseTive axali teqstebia,<br />
rogorc Tanamedrove<br />
qarTveli avtorebis nawarmoebebi.<br />
problema isicaa, rom Cveni klasikosebi<br />
sqeltanian wignebs werdnen,<br />
didi moculobis wignebs <strong>ki</strong> dRes naklebad<br />
<strong>ki</strong>Txuloben. cxadia, ar<br />
vgulisxmob msoflioSi cnobil did<br />
avtorebs.<br />
_ axla, rac Seexeba Tanamedrove<br />
avtorebs... xom SeiZleba sazRvargareT<br />
maTi `gatanis” erT-erTi xelisSemSleli<br />
qarTulidan ucxour<br />
enebze Targmanis sirTule iyos?<br />
_ ra Tqma unda, es problemac arsebobs.<br />
ucxoeTSi qarTuli enis<br />
mcodneebi Zalian cotani arian.<br />
ramdenadac vici, saqarTvelos kulturis<br />
saministro qarTuli literaturisa<br />
da wignis ganviTarebis saxelmwifo<br />
programis farglebSi,<br />
Targmanis dargSi sxvadasxva<br />
proeqtebs amzadebs. ra Tqma unda,<br />
amgvari mcdelobebi saqmes waadge-<br />
gia darsalia:<br />
literaturuli literaturuli gazeTi gazeTi<br />
interviu<br />
`wignis bazars gansxvavebuli momxmarebeli hyavs~<br />
gamomcemloba `aretes” damfuZnebeli da direqtori gia darsalia profesiiT politologia. rogorc<br />
TviTon ambobs, sagamomcemlo saqmianobaSi maRazia `parnasis” `gadam<strong>ki</strong>de” Caeba. ukve mravali welia wignis<br />
maRaziaTa cnobil qsels xelmZRvanelobs. `parnasi” megobarTan erTad maSin daaarsa, roca<br />
saqarTveloSi axali gamomcemlobebi gamoCnda, sagamomcemlo infrastruqtura axlidan `Sendeboda”,<br />
Tumca wignis Tanamedrove maRaziebi faqtiurad ar arsebobda. mogvianebiT <strong>ki</strong>, sakuTari gamomcemlobis<br />
dafuZneba ganizraxa, `raRac-raRac” wignebis gamocema surda, am survilebis ganxorcieleba `aretes”<br />
daarsebiT gaxda SesaZlebeli. amjerad, baton giasTan, rogorc gamomcemelTan gavisaubreT...<br />
ba, magram kargi literatura Tu ar<br />
Seiqmna, calke aRebuli proeqtebi did<br />
Sedegebs <strong>ver</strong> moitans. Tanamedrove avtorebze<br />
Tu visaubrebT, erT-erTi mTavari<br />
problema swored isaa, rom mainca<br />
da mainc didi literaturiT <strong>ver</strong> davikvexniT.<br />
risi bralia – es calke<br />
saubris Temaa da Sors wagviyvans...<br />
_ Zalian saintereso Temaa, mizezs<br />
xom <strong>ver</strong> dagvisaxelebT?<br />
_ albaT, mTavari mizezi isaa, rom<br />
Tanamedrove saqarTveloSi mwerloba<br />
uwindeburad prestiJuli saqme aRar<br />
aris. sabWoTa epoqaSi mwerloba bevrad<br />
ufro fasobda, aramxolod mentaluri<br />
da sulieri TvalsazrisiT, aramed wmida<br />
finansuradac. dRes amgvari motivacia<br />
TiTqmis ar arsebobs.<br />
_ dasawyisSi TqviT, rom ucxoel<br />
avtorebs TargmniT da gamoscemT. es<br />
`aretes” erT-erTi mTavari mimarTulebaa?<br />
_ Targmnili wignebis gamocema Cveni<br />
erT-erTi prioritetia. aq ori mimarTulebiT<br />
vmuSaobT: es aris sabavSvo<br />
literatura, ZiriTadad klasikuri<br />
nawarmoebebi da seria `aucilebeli sa<strong>ki</strong>Txavi”,<br />
romelic mozardebisa da<br />
ufrosebisTvisaa gankuTvnili. am seriis<br />
farglebSi, jer-jerobiT mxolod<br />
oTxi wigni gamoveciT – emili brontes<br />
`qariSxliani uReltexili”, knut hamsunis<br />
`SimSili”, miSel uelbe<strong>ki</strong>s `elementaruli<br />
nawilakebi” da xulio kortasaris<br />
`klasobana”. axla vmuSaobT<br />
jein ostinis cnobil wignze, romelic<br />
uaxloes momavalSi gamova. garda amisa,<br />
mzaddeba mixeil bulgakovis `ostati<br />
da margarita”. wigni axali, gadamuSavebuli<br />
redaqciiT xelmeored gamoicema.<br />
male kafkas `sasaxle” da ain rendis<br />
`pirvelwyaro” gamoicema. Targmanebis<br />
mimarTulebiT, es aris Cveni uaxloesi<br />
gegmebi.<br />
_ im literaturis gamocema,<br />
romelsac seriisTvis `aucilebeli<br />
sa<strong>ki</strong>Txavi” TargmniT, komerciuli<br />
TvalsazrisiT ramdenad momgebiania?<br />
imitom ge<strong>ki</strong>TxebiT, rom CamoTvlili<br />
wignebis umetesoba iseTia, TiTqmis<br />
yvela ojaxis biblioTekaSi rom devs.<br />
_ arcerTi is wigni, romelic<br />
davasaxele (`ostati da margaritas~<br />
garda), qarTulad arasodes Targmnila.<br />
Cven pirvelebma mov<strong>ki</strong>deT amas<br />
xeli. Tavidan, TviTonac gaocebuli<br />
davrCi, namdvilad ar megona, rom<br />
emili bronte qarTulad Targmnili ar<br />
iyo.<br />
_ diax, roca vTqvi es wignebi TiTqmis<br />
yvela ojaxSia-Tqo, meqanikurad<br />
rusulenovani Targmanebi vigulisxme...<br />
_ dRes axalgazrdebma rusuli ena<br />
imdenad ar ician, rom `ostati da margaritas”<br />
Targmnac <strong>ki</strong> gadavwyviteT.<br />
rac SeiZleba meti wigni unda gamoices<br />
qarTulad, rom adamianebs msoflio<br />
literaturis <strong>ki</strong>Txvis saSualeba hqondeT.<br />
ase rom, interesi Targmnili<br />
wignebis mimarT sakmaod didia.<br />
_ axla, mTavaria, xarisxiani Targmanebi<br />
Seiqmnas...<br />
_ es sakmaod rTuli Temaa.<br />
saqarTveloSi Zalian bevri cudi Targmania,<br />
Tumca kargi namuSevrebic arsebobs.<br />
saqme isaa, rom zogierTi mTargmneli<br />
yalTabandobs, saqme bolomde ar<br />
mihyavs. magaliTad, <strong>ki</strong>Txulob Targmnil<br />
teqsts, TiTqos kargi namuSevaria,<br />
magram SeiZleba ise mdared, cudad<br />
Targmnil adgilebs gadaawyde, rom... am<br />
SemTxvevaSi Zalian mniSvnelovania redaqtoris<br />
samuSao. samwuxarod, zogierTi<br />
gamomcemeli am instituts saer-<br />
Tod ar mimarTavs.<br />
_ Tumca, arian gamomcemlebi, romlebic<br />
miiCneven, rom kvalificiuri<br />
redaqtoris moZebna dRes sakmaod<br />
rTulia... TqvenTan am samuSaos vin<br />
asrulebs?<br />
_ bolo xania, teqstebis redaqtireba<br />
TviTon miwevs. mas mere, rac redaqtirebuli<br />
teqstis axlidan damuSaveba<br />
momiwia, gadavwyvite es saqmec<br />
SemeTavsebina.<br />
_ samecniero-popularul literaturas<br />
ar gamoscemT?<br />
_ am Janris wignebze aqamde ar gvimuSavia,<br />
Tumca axla <strong>iTargmneba</strong> umberto<br />
ekos `rogor davweroT sadiplomo<br />
naSromi”. vfiqrob, qarTveli studentebisTvis<br />
es kargi damxmare saxelmZRvanelo<br />
iqneba.<br />
_ `aretes” prioritetad, garda<br />
Targmnili literaturisa, <strong>ki</strong>dev ras<br />
daasaxelebT?<br />
_ Cven gamovcemT oTar WilaZis, Sei-<br />
Zleba iTqvas, yvelafers, mTel Semoqmedebas.<br />
ukve gamosulia misi eqvsi<br />
romani. Txelydiani wignebia. axla<br />
vmuSaobT aTtomeulze, romelSic<br />
oTar WilaZis yvela nawarmoebi Seva.<br />
gadawyvetili gvaqvs movamzadoT akademiuri<br />
gamocema, m<strong>ki</strong>Txvelis bibliTekas<br />
mravali wliT rom daamSvenebs,<br />
dros rom gauZlebs.<br />
_ Tanamedrove qarTvel avtorebze,<br />
axalgazrda mwerlebze SegiCerebiaT<br />
Tqveni arCevani? sainteresoa, Tu<br />
modian TqvenTan, sakuTar teqstebs<br />
Tu gTavazoben, rogor TanamSromlobT<br />
maTTan?<br />
_ `aretesa” da axalgazrda qarTvel<br />
mwerlebs Soris, ra Tqma unda,<br />
garkveuli urTierTobebi, TanamSromloba<br />
arsebobs. Tumca `arete” is gamomcemloba<br />
ar aris, romelic bevr<br />
qarTvel avtors moxiblavs...<br />
_ ratom?<br />
_ SeiZleba iTqvas, es araklasikuri<br />
tipis gamomcemlobaa. aq vmuSaobT mxolod<br />
me da <strong>ki</strong>dev erTi adamiani, romelic<br />
sabuRaltro saqmes awarmoebs... imisTvis<br />
<strong>ver</strong> vicli, rom mwerlebis mier<br />
SemoTavazebuli yvela xelnaweri wavi<strong>ki</strong>Txo.<br />
ukanasknelad rac CvenTan<br />
daibeWda, Tika WiWinaZis `eiforiaa”.<br />
ramdenadac vici, `arete” pirveli gamomcemlobaa,<br />
romelmac gemovnebiani<br />
bulvaruli literaturis gamocema<br />
scada. `eiforias” did, seriozul<br />
literaturaze pretenzia ar aqvs,<br />
Tumca avtori sainteresod da rac<br />
mTavaria, kargi qarTuliT mogviTxrobs<br />
saxaliso istorias. `eiforiam”<br />
amitomac momxibla da misi gamocema<br />
gadavwyvite.<br />
Tanamedrove qarTul literaturas<br />
adre ufro gamovcemdi, Tumca Semdeg<br />
SeveSvi da is ZiriTadi mimarTulebebi<br />
davitove, razedac zemoT ukve vilaparake<br />
– Targmanebi, seria `aucilebeli<br />
sa<strong>ki</strong>Txavi” da oTar WilaZis aTtomeuli.<br />
_ sainteresoa, seriaSi `aucilebeli<br />
sa<strong>ki</strong>Txavi” qarTuli klasikuri<br />
literaturis romelime nimuSi Tu<br />
Seva?<br />
_ ratomac ara. TviTon seriis saxelwodeba<br />
ar gamoricxavs am SesaZleblobas,<br />
magram jer-jerobiT amaze ar<br />
gvifiqria. momavalSi vnaxoT.<br />
_ Tqven maRaziaTa qselis `parnasi”<br />
TanadamfuZnebeli brZandebiT da<br />
araerTi welia mas xelmZRvanelobT.<br />
aqedan gamomdinare, sakmaod kargad<br />
icnobT wignis bazars. ra Janris, ra<br />
saxis literaturazea gansakuTrebuli<br />
moTxovna?<br />
_ wignis bazars gansxvaveuli gemovnebis<br />
momxmarebeli hyavs, aqedan<br />
gamomdinare moTxovnebic sruliad<br />
sxvadasxvaa. erTsa da imave dros,<br />
Zalian kargad iyideboda aka mor-<br />
CilaZis wignebica da goCa manveliZis<br />
`mglebic”. aranaklebi interesi gamoiwvia<br />
lali moroS<strong>ki</strong>nas avtobiografi-<br />
13<br />
ulma wignma. didi moTxovnaa seriozul,<br />
did literaturaze, Targmanebze.<br />
mokled, wignis bazari sxvadasxva<br />
sferoebadaa daSlili. ra Tqma<br />
unda, yvelaze kargad sabavSvo literatura<br />
iyideba. mizezi is gaxlavT,<br />
rom xelmomWirne adamians Tanxis daxarjva<br />
sabavSvo wignisTvis ufro uadvildeba,<br />
vidre piradad misTvis saintereso<br />
literaturisTvis, romelsac<br />
bolos da bolos megobrisgan iTxovebs.<br />
_ faqtiurad, `aretes” Seqmnamde<br />
wignis bazari ukve Seswavlili gqondaT,<br />
maRazia `parnasi” xom Tqvens<br />
gamomcemlomaze adre dafuZnda...<br />
_ `arete” daaxloebiT 2003 welsaa<br />
dafuZnebuli, im droisTvis `parnasi”<br />
ukve gaxsnili iyo. raRac ideebi mqonda,<br />
mindoda sxvadasxva wigni gamomeca,<br />
`arete” amitomac davaarse.<br />
rogorc ukve giTxariT, es erTi adamianis<br />
gamomcemlobaa, marto vwyvet,<br />
ra gamovce, ideebi Cemgan modis, danarCens<br />
– Targmani iqneba, mxatvroba,<br />
dizaini Tu sxva _ gare-gare vukveTav.<br />
mxatvar-dizainerebTan, mTargmnelebTan<br />
Tu redaqtorebTan mWidro<br />
urTierToba maqvs. Tanamedrove sakomunikacio<br />
teqnologiebi ise ganvi-<br />
Tarda, rom aRar aris aucilebeli<br />
mTeli redaqcia erT oTaxSi ijdes da<br />
ase muSaobdes. mTavaria, gesmodes im<br />
adamianebisa, romlebsac SekveTas<br />
aZlev, maTac esmodeT Seni, erTmane-<br />
Tis moTxovnebs iTvaliswinebdeT da<br />
erTmaneTisgan imas iRebdeT, rasac<br />
elodebiT.<br />
_ gamomcemlobisTvis saxelwodebac<br />
Tqveni SerCeulia?<br />
_ ara, saxelwodeba `aretes” yofilma<br />
TanadamfuZnebelma, malxaz<br />
xarbediam moifiqra, es berZnuli sityvaa<br />
da srulyofils niSnavs.<br />
vfiqrob, kargad SerCeuli saxelia.<br />
jer erTi, sxvadasxva enebze kargad<br />
JRers, iolad gamoiTqmis. meorec, imis<br />
gamo, rom a-dan iwyeba, yvela katalogSi<br />
pirvel adgilzea ganTavsebuli...<br />
_ garda amisa, `arete” srulyofili,<br />
maRali rangis literaturis<br />
gamocemazea orientirebuli, Tqvens<br />
prioritetebs – seria `aucilebel<br />
sa<strong>ki</strong>Txavsa” da oTar WilaZis aTtomeuls<br />
vgulisxmob.<br />
_ ar gamovricxav imasac, rom gamomcemlobam<br />
ZiriTadi mimarTulebebis<br />
miRma, calkeuli sxva proeqtebic<br />
ganaxorcielos. amis gamocdileba<br />
gvaqvs <strong>ki</strong>dec. magaliTad, Tqven m<strong>ki</strong>TxeT,<br />
samecniero-popularul literaturas<br />
Tu gamoscemTo. SarSan,<br />
Zalian saintereso naSromi, `fsiqolingvistika”<br />
gamoveciT. marTalia, es<br />
wigni pirdapiri mniSvnelobiT saxelmZRvanelo<br />
ar gaxlavT, magram ivane<br />
javaxiSvilis saxelobis Tbilisis<br />
saxelmwifo uni<strong>ver</strong>sitetis Sesabamis<br />
fakultetebze mas, rogorc saxelmZRvanelos,<br />
warmatebiT iyeneben profesor-maswavleblebi.<br />
gamocemuli gvaqvs,<br />
aseve, `qarTuli damwerloba” _<br />
STambeWdavad gaformebuli, Zalian<br />
saintereso wigni...<br />
_ wignebs saqarTveloSi beWdavT?<br />
_ sxvadasxva qveynebSi vbeWdavT, maT<br />
Soris saqarTveloSi. bolos, magali-<br />
Tad, somxeTSi davbeWdeT.<br />
_ qarTuli gamomcemlobebi ucxour<br />
stambebs, ZiriTadad, SeRava-<br />
Tiani fasisa da poligrafiiis uke-<br />
Tesi xarisxis gamo mimarTaven...<br />
_ asea. stamba igive qarxanaa. romeli<br />
qarxanac ukeTes pirobebsa da xelsayrel<br />
fass SemogvTavazebs, masTan<br />
vTanamSromlobT.<br />
esaubra Tamar Juruli
14<br />
o'henri<br />
Targmani<br />
Seufasebeli dolari<br />
mosamarTle derventi SeerTebul<br />
StatebSi, rio grandes sasazRvro mxareSi<br />
msaxurobda. erT dilas fostiT<br />
man aseTi Sinaarsis werili miiRo:<br />
`mosamarTlev:<br />
gaxsovs is dRe, oTxi wliT cixeSi<br />
rom gamistumre? ra sityvebiT ar Semamke<br />
maSin! bolos Cxriala gvelic <strong>ki</strong><br />
miwode. iqneb var <strong>ki</strong>dec, _ vin icis, _<br />
maS, Tu asea, ismine Cemi Cxriali!<br />
erTi welic ar iyo gasuli Cemi dapatimrebidan,<br />
rom gogona davkarge, –<br />
ase miTxres, siRatakem da sircxvilma<br />
mouswrafa sicocxleo.<br />
Senc qaliSvilis mama xar! hoda,<br />
male gagagebineb, ras niSnavs Svilis<br />
sikvdili.<br />
is olqis prokuroric kargad unda<br />
davgeslo, Cems winaaRmdeg rom gamovida.<br />
axla ukve Tavisufali var da ase<br />
mgonia, marTlac gvelgeslad viqeci.<br />
CxrialiT Tavs aRar Segawyen, Cemi<br />
grgvinva <strong>ki</strong> Tavs dagatydeba. mifrTxildi.<br />
Seni pativismcemeli,<br />
Cxriala gveli”.<br />
derventma werili gulgrilad<br />
gadado g<strong>ver</strong>dze. warbic ar Serxevia.<br />
vin mosTvlis, ramdeni aseTi gzavnili<br />
miuRia gaborotebuli adamianebisgan,<br />
odesRac rom gaesamarTlebina.amas<br />
Cveuli iyo. ucnobi olqis axalgazrda<br />
prokurors, litlfildsac uTvlida<br />
muqaras. mogvianebiT mosamarTlem<br />
naweri masac waa<strong>ki</strong>Txa _ kolegebis mimarT<br />
yovelTvis gulisxmieri iyo derventi.<br />
litlfildic ar Caagdebda ainun-<br />
Si werils, masac Rimils mohgvrida<br />
danaqadebi, rom ara erTi garemoeba _<br />
avtori mosamarTlis qaliSvilsac axsenebda.<br />
olqis prokurori odnav moi-<br />
RuSa. is da nensi derventi xom Semodgomaze<br />
daqorwinebas apirebdnen.<br />
litlfildi sasamarTlos mdivan-<br />
Tan mivida. maT erTad gadaaTvalieres<br />
Zveli Canawerebi. bolos daaskvnes,<br />
rom werili SeiZleboda gamoegzavna<br />
meqsikel sems. is erTi iqauri TavzexelaRebuli<br />
metisi iyo, romelic oTxi<br />
wlis winaT kaciskvlisTvis gaasamar-<br />
Tles. male olqis prokurori kvlav<br />
Caeflo Tavis saqmeebSi. maT litlfildis<br />
safiqrali gadafares da SurismaZliebeli<br />
gvelis Cxrialic daviwyebas<br />
mieca.<br />
sasamarTlo sxdomebi braunsvilSi<br />
imarTeboda. umetesad kontrabandis,<br />
yalbismqmnelobis, fostis Zarcvisa da<br />
mxareSi federaluri kanondarRvevis<br />
SemTxvevebi ixileboda. erTi saqme axalgazrda<br />
meqsikelis, rafael ortizisa<br />
iyo. marSlis TanaSemwe, yoCaRi<br />
<strong>ki</strong>lpatri<strong>ki</strong> mas Tavs wasdgomoda danaSaulis<br />
faqtze, swored im dros,<br />
roca is afTiaqSi wamals yalbi monetiT,<br />
viTomda <strong>ver</strong>cxlis dolariT<br />
yidulobda. ortizis patiosnebaSi<br />
adrec bevrjer daeWvebulan samar-<br />
Taldamcvelni, magram brali ase advilad<br />
pirvelad umt<strong>ki</strong>cdeboda.<br />
rafaeli sapatimroSi yuryutebda,<br />
gamudmebiT Tambaqos eweoda da ganaCens<br />
ucdida.<br />
<strong>ki</strong>lpatri<strong>ki</strong> sasamarTloSi mivida<br />
da olqis prokuroris kabinetis kari<br />
SeaRo. litlfildi sxdomaze gamosasvlelad<br />
emzadeboda. meore diliT gansaxilvel<br />
saqmeTa siis TavSi swored<br />
ortizis saqme moqceuliyo. <strong>ki</strong>lpatrikma<br />
olqis prokurors yalbi moneta<br />
gadasca. marSlis TanaSemwe da pativcemuli<br />
afTiaqari mzad iyvnen<br />
daeficaT, rom wamlis flakonSi ortizma<br />
swored es dolari gadaixada.<br />
moneta marTlac raRac uxarisxo, yalbi<br />
nakeTobis nimuSi Canda _ rbili, dabinduli,<br />
mTlianad tyviisgan Camosxmuli.<br />
`eqspertisTvis didi Tanxis gadaxda<br />
aRar mogviwevs, ara, <strong>ki</strong>l? monetis<br />
siyalbe isedac aSkaraa”. – gaeRima<br />
litlfils, roca magidaze nasrolma<br />
dolarma wkrialis nacvlad iseTi yru<br />
xma gamosca, gegonebodaT, liTonis<br />
nacvlad sagozavis natexi isroleso.<br />
`eWvi araa, grizeri veRarsad<br />
wagviva”, - miugo marSlis TanaSemwem da<br />
iaraRis bude Sexsna. -`sikvdiliT unda<br />
daisajos. pirveli SemTxveva xom araa,<br />
rom epatios! ase rom iyos, aqauri<br />
meqsikelebi yalb fuls namdvilisagan<br />
<strong>ver</strong> unda arCevdnen. Cemi azriT,<br />
yviTelkaniani gaiZ<strong>ver</strong>a yalbismqmnel-<br />
Ta jgufis wevria. rogorc iqna, uSualod<br />
Tavisi Savbneli saqmianobisas wavadeqi<br />
Tavs. warmoidgineT, es aramzada<br />
arafers iklebs, _ iq dabla, mdinaris<br />
piras, erT-erT meqsikur jaqol-<br />
Si Seyvarebulic <strong>ki</strong> hyolia. gogona<br />
iseTi mSvenierebaa, iseTi, rogorc<br />
yvavilnarSi Cawolili wiTeli boCola.<br />
erTi orjer Tvali movkari, roca<br />
am TaRliTs vuTvalTvalebdi”.<br />
litlfildma yalbi dolari jibe-<br />
Si Caido da Tavisi gamosasvleli sityva<br />
kon<strong>ver</strong>tSi Seacura. swored am<br />
dros kari biWunas wrfeli da mxiaruli,<br />
momxiblavi da badri saxiT viRacam<br />
SemoaRo. oTaxSi nensi derventi<br />
Semovida.<br />
`oh, bob, rogor ggonia, sasamarTlo<br />
Tormet saaTze ar Sewyvets sxdomas,<br />
xval dilamde ar Seisvenebs”? -<br />
h<strong>ki</strong>Txa man litlfilds.<br />
`rogor ara~, - miugo olqis<br />
prokurorma, - `magis imedad var. uamravi<br />
gadawyvetileba maqvs misaRebi<br />
da...~<br />
`ai, Turme ra gixaria! maocebT Sen<br />
da mamaCemi, erTi wuTiT xom ar moswydebiT<br />
Tqvens saqmeebsa da gadawyvetilebebs,<br />
mudam kodeqsebsa da<br />
kanonebSi xarT TavCarguli!me <strong>ki</strong> mindoda<br />
naSuadRevs gvenadira. long preria<br />
axla savse iqneba meWvaviebiT. uars<br />
nu metyvi, geTayva! Cemi Tormetkalibriani<br />
hamerlesi unda gamovcado. vicodi,<br />
wamoxvidodi da sajiniboSi ukve<br />
SevuTvale, baqbordSi Sesabmelad<br />
flai da besi mogvaqiravon. isini sxvebze<br />
ukeT itanen cecxls, ar frTxebian”.<br />
axalgazrdebi Semodgomaze unda<br />
daqorwinebuliyvnen. siyvaruls mTeli<br />
ZaliT moejadoebina isini. meWvaviebma<br />
gadaswones olqis prokuroris<br />
dRis, ufro swored, naSuadRevis<br />
saqmeebi. litlfildi sabuTebis g<strong>ver</strong>dze<br />
gadadebas Seudga.<br />
karze kakuni gaisma. <strong>ki</strong>lpatri<strong>ki</strong><br />
gaepasuxa da moipatiJa stumari. oTax-<br />
Si lamazi, SavTvala gogona Semovida.<br />
saxeze Ria limonisferi dahkravda.<br />
Tavsa da yelze Savi TavSali Semoexvia.<br />
qaliSvili espanurad alaparakda.<br />
misi naubari erT naRvlian, mkvnesare<br />
musi<strong>ki</strong>s hangad gaisma.litlfilma <strong>ver</strong>aferi<br />
gaigo _ olqis prokurors<br />
gogonas ena ar esmoda. <strong>ki</strong>lma kargad<br />
icoda espanuri da kolegas mieSvela.<br />
stumris sityvebs is nawyvet-nawyvet<br />
Targmnida, SualedebSi <strong>ki</strong> xels maRla<br />
swevda imis niSnad, rom am dros sityvebis<br />
nakads iWerda.<br />
`gogona Tqvens sanaxavad mosula,<br />
mister litlfild. is joia trevinasia.<br />
imaze unda gesaubroT, rom – ufro<br />
sworad, mas rafael ortizis ambis<br />
gageba surs, – erTi sityviT, misi satrfoa.<br />
ambobs, rom ortizi udanaSauloa,<br />
rom man Tavad daumzada da gadasca<br />
yalbi moneta rafaels. nu<br />
daujerebT mas, mister litlfild. es<br />
xom meqsikeli gogonebis Cveuli<br />
xri<strong>ki</strong>a. isini tyuils, qurdobas, kaciskvlasac<br />
<strong>ki</strong> ar moeridebian gulissworis<br />
gadasarCenad. nurasodes irwmunebT<br />
Seyvarebuli qalis sityvebs”.<br />
`mister <strong>ki</strong>lpatrik”! - wamoiZaxa<br />
nensi derventma, aRSfoTebulma imiT,<br />
rom marSlis TanaSemwe wuTiT Seyovnda<br />
da gogonas monaTxrobis nacvlad<br />
sakuTari grZnobebisa da azrebis gadmocema<br />
scada. <strong>ki</strong>lpatri<strong>ki</strong> maSinve<br />
Targmnas daubrunda.<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
`ambobs, rom mzadaa, Seyvarebulis<br />
nacvlad Cajdes cixeSi, Tu<strong>ki</strong> Tqven<br />
gaaTavisuflebT mas. yveba, rogor gaxda<br />
avad ciebiT da rogor dauniSna<br />
eqimma wamali, sasicocxlod aucilebeli<br />
wamali. ai, ratom gadaixada ortizma<br />
tyviis dolari afTiaqSio. amiT<br />
man satrfo sikvdils gadaarCina.<br />
rafaeli mis saficrad qceula da gogona<br />
didi alersiT axsenebs mas. imdeni<br />
abdaubdaa mis naambobSi, imdeni, mosmenas<br />
namdvilad ar isurvebdiT”.<br />
olqis prokurorisTvis es Zveli<br />
simRera iyo.<br />
`gadaeci, rom <strong>ver</strong>afriT davexmarebi”.<br />
– uTxra man <strong>ki</strong>lpatriks. -<br />
`saqme xval dilas ganixileba da gansasjelma<br />
Tavad unda imarTlos Tavi<br />
sasamarTlos winaSe”.<br />
nensi derventi ufro gulmowyale<br />
gaxldaT. is keTilganwyobili interesiT<br />
Sescqeroda xan joia trevinass,<br />
xan litlfilds. marSlis TanaSemwem<br />
gogonas olqis prokuroris sityvebi<br />
uTargmna. man xmadabla raRac Cailaparaka,<br />
TavSali saxeze mWidrod<br />
Semoixvia da oTaxi datova.<br />
`rao, ra Tqva bolos?” _ i<strong>ki</strong>Txa<br />
olqis prokurorma.<br />
`iseTi araferi”, _ miugo marSlis<br />
TanaSemwem _ `ase Tqva: ”Tu odesme<br />
Tqvens _ o, ara, sjobs, zustad gagimeoroT,<br />
Tu gavixsene: 'Si la vida de ella a<br />
quien tu amas –`Tu odesme Tqveni Seyvarebuli<br />
gogonas sicocxles safrTxe<br />
daemuqreba, gaixseneT rafael<br />
ortizio”.<br />
<strong>ki</strong>lpatri<strong>ki</strong> derefanSi gavida da<br />
Tavisi ufrosis kabinetisken gaqusla.<br />
`<strong>ver</strong>afriT daexmarebi, bob?” - See<strong>ki</strong>Txa<br />
nensi litlfilds, - `ra bedenaa<br />
erTi yalbi dolari! ase ubralod<br />
unda daimsxvres Seyvarebuli wyvilis<br />
bedniereba?! gogona sikvdilis piras<br />
iyo da mis gadasarCenad gaakeTes es.<br />
nuTu aseTi ulmobelia kanoni, Sebraleba<br />
ar icis man”?<br />
`marTlmsajuleba aseT rameebs ar<br />
iTvaliswinebs, nen~, - miugo litlfildma,<br />
-”miT umetes, ar Sehferis<br />
gulCviloba olqis prokurors, is xom<br />
saxelmwifo bralmdebelia. imas <strong>ki</strong><br />
gpirdebi, sisastikes ar gamoviCen; magram<br />
gana is kaci, vinc saqme aRZra, ise-<br />
Tive patiosani araa, rogorc Tavad<br />
gansasjeli? mowmeebi ficiT daamt<strong>ki</strong>ceben,<br />
rom man gadaixada yalbi dolariT,<br />
swored imiT, axla jibeSi rom<br />
midevs, rogorc mTavari samxili. nafic<br />
msajulebSi erTi meqsikelic ar<br />
urevia. amitom, savaraudoa, TaTbiric<br />
ar dasWirdebaT, sasamarTlo darbazSive<br />
dauWeren isini mxars mister<br />
grizeris braldebas”.<br />
naSuadRevis nadiroba meWvaviebze<br />
iseT did siamovnebas uqadda axalgazrdebs,<br />
rom sportiT gatacebulebs<br />
male gadaaviwydaT rafaelis saqme da<br />
joia trevinasis mwuxareba.<br />
olqis prokurori da nensi derventi<br />
qalaqidan gavidnen. sami mili<br />
kriala, mwvane balaxiT abibinebuli<br />
gziT iares, Semdeg <strong>ki</strong> gaSlili mdelobis<br />
gavliT piedra qri<strong>ki</strong>s nakadulisken<br />
gaswies. mas g<strong>ver</strong>dze daburuli tye miuyveboda,<br />
nakaduls iqiT <strong>ki</strong> long preria<br />
iwyeboda, meWvaviaTa sayvareli da<br />
SeCveuli adgili. rogorc <strong>ki</strong> miuax-<br />
26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />
lovdnen piedra qriks, marjvnidan<br />
cxenis floqvebis TqaraTquri<br />
SemoesmaT.miixedes da dainaxes muqTmiani<br />
Savtuxa mxedari, romelic tyisken<br />
mieSureboda. cxenosani TiTqos<br />
kvaldakval misdevda.<br />
`sadRac minaxavs es tipi, magram<br />
zustad sad, veRar vixseneb,”- Tqva<br />
litlfildma. mas gamorCeuli mxedvelobiTi<br />
mexsiereba hqonda. - `mgoni,<br />
aqauri ranCos mepatrone unda iyos,<br />
mokle gziT Tu brundeba Sin”.<br />
long preriaze wyvilma erTi saaTi<br />
dahyo. meWvaviebs pirdapir furgunidan<br />
umiznebdnen da xocavdnen.<br />
dasavleTis velebze gazrdili, laRi<br />
da sicocxliT savse nensi derventi<br />
kmayofili da nasiamovnebi darCa Tavisi<br />
Tormetkalibriani iaraRiT. mewyviles<br />
toli ar daudo srolaSi, cotaTi<br />
ajoba <strong>ki</strong>dec.<br />
Sinisken gzas nela gaudgnen, cxenebi<br />
CorTiT miuSves. piedra qrikamde<br />
asiode iardiRa hqondaT darCenili,<br />
roca dainaxes, rogor gamovida tyidan<br />
mxedari da cxeni jiqur maTken<br />
gamoaWena.<br />
`is aris, weRan Tvali rom<br />
movkariT. mgoni, aqeT mogelavs” -<br />
SeniSna mis derventma.<br />
cxenosani uaxlovdebodaT. olqis<br />
prokurorma uecrad mozida sadave,<br />
Tan mxedars Tvals ar aSorebda. mas<br />
ukve moeswro vinCesteris amoReba unagirze<br />
Semodebuli abgidan da<br />
mklavze Seegdo.<br />
`axla <strong>ki</strong> gicani, meqsikelo sem!” -<br />
gamoscra litlfildma TavisTvis, -<br />
`es xom Sen grgvinavdi im Tavazian epistoleSi”.<br />
meqsikel sems didxans ar uyoymania.<br />
cecxlsasroli iaraRis xmareba<br />
kargad emarjveboda, tyvias tyviaSi<br />
ajenda ubadlo Cubini. ase rom, roca<br />
xelsayrel sasrol adgilze moeqca,<br />
sadac Tavad rvakalibrian tyvias advilad<br />
airidebda, maSinve oTxTvalas<br />
mgzavrebs vinCesteri daumizna da<br />
cecxli gauxsna.<br />
pirvelma tyviam kofos ukan gaizuzuna.<br />
is litlfildisa da mis derventis<br />
mxrebs Sua, erTi bewo SualedSi<br />
gamZvraliyo. meorem xelsawyoebis<br />
yuTsa da litlfildis Sarvlis tots<br />
Soris gaiara.<br />
olqis prokurorma furgunidan<br />
miwisken ubiZga nensis. qals cota feri<br />
wasvloda, magram arafers <strong>ki</strong>Txulobda.<br />
mas mesazRvris alRo hqonda _ xifaTis<br />
pirobebs zedmeti ganmartebebis<br />
gareSe Rebulobda xolme. qal-vaJma<br />
iaraRs staca xeli. litlfildma<br />
swrafad amoyara ramdenime bRuja<br />
safanti muyaos yuTidan, kofoze rom<br />
ido, da jibeSi Caiyara.<br />
`cxenebs amoefare, nen”, - ubrZana<br />
qals. -”es is avaza<strong>ki</strong>a, erT dros cixe-<br />
Si rom gavuSvi. cdilobs, angariSi<br />
gamisworos.kargad icis, Cveni safanti<br />
am manZilze <strong>ver</strong>afers daaklebs”.<br />
`kargi, bob”, - miugo nensim mt<strong>ki</strong>ced.<br />
- `SiSi ar maqvs. oRond Senc axlos<br />
moiwi. ehei, bes, SeCerdi”!<br />
qalma bess fafarze xeli mouTaTuna.<br />
litlfilds Tofi moemarjvebina<br />
da natrobda, es TavzexelaRebuli<br />
kaci cota axlos moweuliyo.<br />
magram meqsikeli semi Surs erTgvari<br />
samalavidan iZiebda. es Citi<br />
meWvaviaze frTamali da sazriani Canda.<br />
maxvili TvaliT saxifaTo aris irgvliv<br />
warmosaxviTi wre moerkala da<br />
mas ar scildeboda. mxedarma xelmarjvniv<br />
Seuxvia da roca misi msx<strong>ver</strong>plni<br />
adgils inacvlebdnen, rom cxenebs<br />
amofarebodnen, olqis prokuroris<br />
qudisken erTi tyvia <strong>ki</strong>dev gagzavna.<br />
damiznebis dros sifrTxile gadaaviwyda<br />
da daTqmul mijnas gascda. litlfildma<br />
amiT isargebla, aRar daayovna<br />
da srola autexa. meqsikelma semma<br />
Tavi swrafad gaaqnia, tyviebi rom aecdina.<br />
ramdenime maTganma mis cxens gahkra,<br />
is yalyze Sedga da ukanve daiwia.<br />
avazakma kvlav isrola. nensi derventma<br />
daikvnesa. litlfildi TvalanTebuli<br />
Semotrialda da qals<br />
loyaze sisxli daunaxa.<br />
`ara miSavs ra, bob, - odnav gamkawra.<br />
magram, mgoni, tyvia romeliRac borblis<br />
solsac moxvda”.<br />
`o, RmerTo”! - amoioxra litl-
26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />
fildma, - `erTi xeiriani tyviebi momca!”<br />
Tavdamsxmelma cxeni Seayena, frTxilad<br />
daumizna da isrola. flai <strong>ki</strong>ser-<br />
Si daiWra, afrutunda, SebmulobaSi<br />
gaixlarTa da Zirs daenarcxa. besi,<br />
ukve mimxvdari imas, rom meWvaiebs<br />
aRar esrodnen, furgunidan gasxlta<br />
da velurad yials mohyva. meqsikeli<br />
semis marjved nasrolma tyviam nensi<br />
derventis monadiris sqeli qurTu<strong>ki</strong>c<br />
gaxvrita.<br />
`daweqi, daweqi!” - uyvira litlfildma<br />
qals. - `cxenTan axlos, -- miwas<br />
gaerTxe, -- ase.” man nensi Zirs<br />
moisrola da lamis balaxze gawolili<br />
flais gavaze miagdo.<br />
gagikvirdebaT, magram im wuTSi<br />
olqis prokurors gonebaSi meqsikeli<br />
gogonas danabarebi amoutivtivda:<br />
`Tu odesme Tqveni Seyvarebuli<br />
gogonas sicocxles safrTxe daemuqreba,<br />
gaixseneT rafael ortizio”.<br />
litlfildma qals gasZaxa.<br />
`isrole, nen, cxens esrole. Cqara,<br />
rac SeiZleba, Cqara! <strong>ver</strong>afers daakleb,<br />
magram iqneb wuTiT SeaCero, sanam<br />
rames viRoneb”.<br />
nensim swrafad axeda litlfilds<br />
da dainaxa, rogor amoiRo da gaxsna<br />
man jibis dana. Semdeg umal mis brZanebas<br />
damorCilda da saxe mtrisken<br />
miatriala, rom misken cecxli gaexsna.<br />
meqsikeli semi moTminebiT eloda,<br />
rodis gaTavdeboda misTvis uvnebeli<br />
es baTqabuTqi. arc sadme eCqareboda<br />
da arc zedmetad undoda gaeriska.<br />
icoda, Citebis safanti bevrs <strong>ver</strong>afers<br />
daaklebda. yoveli SemTxvevisaTvis<br />
sqeli stetsoni saxeze Camoefarebina<br />
da imedovnebda, mowinaaRmdeges<br />
tyviebi male Semoeleoda.<br />
Semdeg cotaTi win waiwia, frTxilad<br />
daumizna litlfildsa da nensis,<br />
ufro sworad mas, risi danaxvac<br />
waqceuli cxenis gavis miRma SeZlo da<br />
gaisrola. misi msx<strong>ver</strong>plni ar inZreodnen.<br />
cxens ramdenime nabijiT <strong>ki</strong>dev<br />
ubiZga win. uceb dainaxa, rogor Sedga<br />
cal muxlze olqis prokurori da<br />
nela, gaazrebulad miuSvira Tofis<br />
lula. meqsikelma qudi kvlav Camoifxata<br />
saxeze da srolis gaTavebas<br />
daeloda. fiqrobda, pawawa tyviebi<br />
kvlav <strong>ver</strong>afers daaklebdnen.<br />
Tofis Zlierma Weqam iqauroba<br />
gaayrua. meqsikel sems gminva aRmoxda,<br />
erTianad daifliTa da cxenidan nelnela<br />
Camosrialda. Cxriala gveli sicocxles<br />
gamosalmeboda.<br />
meore dRes, dilis aT saaTze sasamarTlos<br />
sxdoma gagrZelda. ixileboda<br />
SeerTebuli Statebis saqme rafael<br />
ortizis winaaRmdeg. olqis<br />
prokurori, romelsac xeli Sexveuli<br />
hqonda, wamodga da sasamarTlos mimarTa.<br />
`Tqvenis nebarTviT”, – warmoTqva<br />
man, – `winadadeba Semomaqvs, am SemTxvevaSi<br />
nolle pros gamoviyenoT. aseT gadawyvetilebas<br />
imis gamo gTavazobT, rom<br />
sasamarTlos ar gaaCnia sakmarisi<br />
mt<strong>ki</strong>cebuleba gansasjelisTvis bralis<br />
wasayeneblad. patara natexi im<br />
yalbi dolarisa, saqmis aRZvris safuZveli<br />
rom gaxda, samxilad aRar<br />
gamodgeba. amitomac moviTxov, daixuros<br />
saqme”.<br />
SuadRis Sesvenebaze <strong>ki</strong>lpatrikma<br />
olqis prokuroris kabinetSi Seirbina.<br />
`es-esaa qvemoT viyavi, iq meqsikelis<br />
cxedars apatiosnebdnen, – msurda<br />
malulad Tvali Semevlo Zveli semisTvis”.<br />
- Tqva marSlis TanaSemwem, -<br />
`Cems dReSi ar minaxavs iaraRi, aseT<br />
Wrilobebs ayenebdes kacs. biWebic <strong>ver</strong><br />
malavdnen gaocebas. isic <strong>ki</strong> ivaraudes,<br />
rom tyviebad lursmnebs xmarobdiT.<br />
ras esrodiT aseTs?”.<br />
`ras da samxils vesrodi, Seni yalbismqmnelobis<br />
saqmis mTavar samxils”<br />
- ganumarta olqis prokurorma. _<br />
swored rom bedi mqonia, _ gvqonia.<br />
yalbi moneta advilad movRune da<br />
davtexe, mere patar-patara naWrebad<br />
davaqucmace da tyviebad vaqcie. <strong>ki</strong>l,<br />
meqsikelTa qoxmaxebisken xom <strong>ver</strong> Caivlidi?<br />
mis dervents surs Seityos, sad<br />
cxovrobs Cveni nacnobi gogona”.<br />
Targmna maia cercvaZem<br />
literaturuli literaturuli gazeTi gazeTi<br />
recenzia<br />
zeinab saria<br />
cxrabeWdian saidumloebaTa axsnaSi<br />
SemiZlia vTqva, rom Cems Tvalwin<br />
daibada, dafrTianda da kacobriuli<br />
fiqris natif aspeqtebs eziara zviad<br />
kvaracxelia. saocari siswrafiT<br />
gaizarda es axalgazrda da nawerebs<br />
Tavisi suli Cauziara.<br />
mzeCamdgari suliereba arsebobs<br />
mis wignSi `hae~, dinamiuri sunTqva ismis<br />
avtorisa, romelic fesvebiT organulad<br />
ukavSirdeba qarTul<br />
klasikur mwerlobas. wignis maxasiaTeblebia<br />
meditaciuroba, lirizmi.<br />
fiqriani mzeriT daabijebs axalgazrda<br />
Semoqmedi cisqveSeTSi da eZebs<br />
cxrabeWdian tabudadebul saidumloebebs,<br />
rom cxrave beWdis axsna scados<br />
m<strong>ki</strong>TxvelTan erTad. gamWvirvale,<br />
cxadi azri moZraobs mis mxatvrul<br />
teqstebSi.<br />
Cvens sinamdvileSi ubedurebad<br />
damkvidrda klanuri Tu kasturi aRiareba.<br />
mavani kargad CaiTvleba imitom,<br />
rom amRiarebelTa wreSia. Tu asea,<br />
sxvagan ar unda daibeWdos, sxva wris<br />
wevri ar unda gaxdes. rom Seaqeben da<br />
popularizacias gauweven, amis Semdeg<br />
`maTi kaci~ unda iyos, maTi davalebebi<br />
asrulos, maT garSemo itrialos.<br />
gana saSiSi raoba ar sufevs amgvar<br />
damo<strong>ki</strong>debulebaSi? niWi, mogexsenebaT,<br />
arc erTi wris monopoliuri kuTvnileba<br />
ar aris, ar icis klanuri<br />
sazRvrebi. igi SeiZleba sul uCveulo<br />
da moulodnel adgilas amokamkamdes.<br />
ase rom, propagandis dRevandeli<br />
meqanizmi <strong>ver</strong> aris zneobrivi TvalsazrisiT<br />
mosawoni. gamovTqvam survils,<br />
rom axalgazrda avtori Tavisufali<br />
iqneba amgvari valdebulebebisgan<br />
da yvela, visac SesaZlebloba<br />
eqneba, uangarod SeaSvelebs xels,<br />
rogorc es gaakeTes Zmebma _ Tamaz da<br />
oTar WilaZeebma, batonma rostom CxeiZem,<br />
batonma levan bregaZem...<br />
postmodernistuli xasiaTis es<strong>ki</strong>zad<br />
aRiqmeba `maT gza elodaT~. aq<br />
Tanamedrovis TvaliT ZiriTad StrixebSi<br />
ikveTeba RvTisswori mociqulebis<br />
konturebi ise, rom es<strong>ki</strong>zSi CarTulia<br />
msoflio kulturis mTeli<br />
gamocdileba, rac kacobriobis saer-<br />
To memkvidreobaa. teqsti amJRavnebs<br />
avtoris inteleqts, amkvidrebs uni<strong>ver</strong>saluri<br />
humanizmis gancdas,<br />
romelic mTel qveynierebas moicavs.<br />
am wignSi samSoblos mt<strong>ki</strong>vneuli<br />
gancdaa davanebuli. mogexsenebaT,<br />
samSoblo adamianuri yofis diadi arsia,<br />
wmidaTawmida sakurTxevelia, Cveni<br />
saxea msoflios mravalsaxeobaSi da,<br />
ara mgonia, am naTqvamSi paTeti<strong>ki</strong>s namcecic<br />
erios. am wignSi naRvelis tbaSi<br />
Camdgar axalgazrda avtors vxedav da<br />
ra<strong>ki</strong> naRveli mamulis bedze dafiqrebam<br />
warmoSva, momwons, viziareb.<br />
`getyvi yvelafers~ aris nawarmoebi,<br />
romelSic saqarTveloSi myofi<br />
amerikeli wers baraTs Tavis Tanamemamules<br />
Cvens qveyanaze. igi iwyeba da<br />
mTavrdeba mravalwertiliT, amitom<br />
gveufleba gancda, rom Cven baraTis<br />
fragments v<strong>ki</strong>TxulobT.<br />
erTi SeniSvna unda gamoiTqvas ideiTa<br />
da formiTac saintereso am Cinebuli<br />
teqstis gamo: aq mJRavndeba faruli<br />
motivi _ okeanisgaRmelebs Cveni<br />
asimilacia mouwadinebiaT da eqspansia<br />
aSkara rom ar iyos, megobris niRbiT<br />
Tvals gvixveven. fsiqologiurad<br />
arasarwmunoa: mister luiss ratom<br />
esaubreba ameri<strong>ki</strong>s agenti damtvreuli<br />
qarTuliT? is baraTs qarTvels<br />
rom swerdes, es uxerxuli momenti<br />
moixsneboda. samagierod, gaCndeboda<br />
sxva uxerxuli momenti: qarTvels am<br />
Sinaarsis baraTs amerikeli misioneri<br />
arafriT miswerda. amerikeli qarTvels<br />
rom swerdes, Sinaarsi iqneboda<br />
Sesacvleli. arada, avtoris ideur<br />
Canafiqrs es Sinaarsi sWirdeba. xom<br />
SeiZleboda, baraTi daewyo sxvagvarad?<br />
vTqvaT, ase: `mister luis, me Tqvenze<br />
naklebad ar miscavlia qarTuli.<br />
Tqueni pirvelive Segoneba gaviTualiscine:<br />
roca maT enaze ameTqveldebi,<br />
Tavisiani hgonixarTo da rom dagimTqico,<br />
am velurebis ena rarig viscavle,<br />
cerils amaT enaze gigzavni~... amgvari<br />
dasawyisis Semdeg<br />
fsiqologiurad sarwmuno xdeba teqsti<br />
(Tu vigulisxmebT, rom werils gadagvarebuli<br />
qarTveli wers, fereidani<br />
mas <strong>ver</strong> CaeCreba gulSi dau<strong>ki</strong>Txavad,<br />
<strong>ver</strong>c lazika aaforiaqebs, radganac<br />
gadagvareba saamiso gulis ZarRvis<br />
kvdomas gulisxmobs. werilis avtorad<br />
amerikeli misioneri moiazreba).<br />
saintereso mxatvruli teqstia<br />
`gugutas feriscvaleba~. igi aTas publicistur<br />
werilsa da cruinformaciaze<br />
ukeT amxels WeSmarit realobas<br />
Cvensas. aq aSkaravdeba, rom policia,<br />
Turme, sulac ar aris xalxze mzrunveli.<br />
is dRes <strong>ki</strong>dev ufro saZaRleTia,<br />
vidre odesme iyo. romel qronotipul<br />
(drosivrcul) movlenaze migviTiTebs<br />
teqsti? rasakvirvelia, es ar aris<br />
droisa da sivrcis miRma ambebi, es Cveni<br />
dRevandelobaa.<br />
guguta `kai biWia~, ZaRlebTan bare<br />
xuTjer `nasmert naCxubari~. lirikul<br />
gmirs ara sjera, rom guguta<br />
`ZaRlad~ iqceva. misi rwmeniT, igi<br />
`vinc marTla dasaWeria da visTvisac<br />
marTla Casartyamia, imas daiWers da<br />
imas Caartyams~. marTla dasaWerisa da<br />
mavanTa davalebiT dasaWeris Tema aqtualuria,<br />
avtori amaze saubars ise<br />
axerxebs, rom didaqtikur msjeloba-<br />
Si ar gadazardos saTqmeli, SiSvel<br />
tendenciurobas moaridos Tavi. realoba<br />
deromantizebulia, aSkaraa,<br />
rom avtori grZnobs Tanadroulobis<br />
mwvave problemebs.<br />
wignSi igrZnoba, rom sityva esTetikuri<br />
raobaa, dResaswaulia, Sinagani<br />
artistizmis gamomxatvelia. aq<br />
sikvdili `uflad mikonebaa~, xolo<br />
utexoba ebadrebaT saxeze... TvalsaCinoa<br />
avtomatizebuli aRqma <strong>ki</strong> ara,<br />
Taviseburad danaxva movlenebisa.<br />
deavtomatizacia standartuli xedvis<br />
sapirispiroa da nela, fiqris TanxlebiT<br />
ga<strong>ki</strong>Txebs wigns.<br />
avtors aqvs sakuTari sentenciebi:<br />
deda dardis sasaflaoa; siyvaruls<br />
qalebi qmnian; qalebi dafaruli arsebebi<br />
arian; wlebi mxolod ryvnian; dadarajebuli<br />
kacis poziciaze dgoma<br />
metad advilia, xarvezs xelad SeamCnev;<br />
aravin aravisze meti ar aris anu<br />
<strong>ver</strong>avin <strong>ver</strong>avisze naklebi <strong>ver</strong> iqneba...<br />
kolxuri Tval-margalitis fasi<br />
icis avtorma, ise organulad CarTavs<br />
frazaSi, rom ganmartebis gareSec<br />
gasagebi iyos yvelasaTvis: `klde-RreflateebSi<br />
argamad yria cud monadireTagan<br />
cudad mokluli xar-jixvi~.<br />
tropic organulad iqsoveba ambav-<br />
Si: `buxari gafxizldeba. cecxlis elvari<br />
fars, xmal-xanjarsa da gril r<strong>ki</strong>nas<br />
gamoakvesebs kedelze~; an <strong>ki</strong>dev:<br />
`pirqve gawoliliyvnen didroni qvebi<br />
da Rrublisken iS<strong>ver</strong>dnen gulmucels~;<br />
aseve _ `anesTeziologi<br />
narkozis raSebs gamouSvebs Tavlidan~...<br />
rac Seexeba cremlze daweril mxatvrul<br />
teqsts, mogexsenebaT, cremli<br />
uneblie raobaa. aravis SeuZlia igi<br />
ZaliT moigvaros (Tu xaxvs ar amoisvam<br />
TvalebSi). cremli am cisqveSeTSi<br />
yvelaze alali, uniRbo, namdvilze<br />
namdvili movlenaa. mas Seefereba yvelaze<br />
sada, bunebrivi, alalad wamosuli<br />
sityvebi. roca am teqsts v<strong>ki</strong>Txulobdi,<br />
aseTma fiqrma gamkra: maRal-<br />
15<br />
fardovneba da cremli? Tu merwmuneba<br />
avtori, xom kargi, ara da neba misia,<br />
asparezic misia da Cven raRa dagvrCenia,<br />
garda imisa, rom rwmeniT vulocavdeT<br />
gzas.<br />
oriode sityva unda iTqvas saTauris<br />
simbolikaze: amqveyniur da imqveyniur<br />
samyaroTa urTierTmimarTeba<br />
azom-dazoma avtorma da uwoda wigns<br />
`hae~ _ Taviseburi `memento mori~.<br />
saTauris simbolikaSi devs sikvdilis<br />
mudmivi Tanaarsebobis azri.<br />
Tu simbolistebi sikvdilis es-<br />
Tetizebis princips iziarebdnen,<br />
sikvdils esTetikur fenomenad saxavdnen,<br />
Tvlidnen, rom igi realobis<br />
bor<strong>ki</strong>lebisgan xsnaa da mas pozitiuri<br />
SinaarsiT avsebdnen, zviad kvaracxeliasaTvis<br />
is miuRebeli raobaa. yvelaze<br />
damTrgunveli da Tavzardamcemi<br />
sityva avtorma `haed~ aqcia. haed<br />
aqcia aryofnis Savi landi, romelic<br />
TiTqos mudmivad yvelas WiSkarTanaa.<br />
dabadebidanve iwyeba misi Tanxleba.<br />
miT ufro mZafria amis ganxorcieleba,<br />
Tu sazRvriT situaciaSi yofilxar.<br />
sikvdils _ sicocxlis uceremonio<br />
kavalers _ garkveulwilad icnob<br />
<strong>ki</strong>devac, erTi sagzao SemTxveva<br />
saavadmyofos palataSi Tu amogayofinebs<br />
Tavs da aucilebeli gaxdeba<br />
gadarCenis samedicino saSualebebi:<br />
gadaudebeli operacia, sisxlis gadasxma,<br />
nemsebi venasa da kunTebSi... mere<br />
TiTqos axali sicocxle gesaxeba arsebaSi,<br />
uflisa da adamianTa naCuqari,<br />
sruliad axali, aTasmagad mniSvnelovani,<br />
xelaxla ecnobi sakuTar sxeuls<br />
da sxva TvaliT xedav sxvebsac, irgvliv<br />
yvelafers. yoveli dRe naCuqaria,<br />
gzajvaredinebze <strong>ki</strong> amaod icdis<br />
sicocxlis uceremonio kavaleri. sicocxle<br />
gaZlebaa gauTavebeli vai-vi-<br />
Sisa, magram avtorma icis umTavresi:<br />
amdeni Wirisa da t<strong>ki</strong>vilis sapirwoned<br />
siyvaruli gveboZa _ isic gamorCeulad<br />
sxva Wiri da t<strong>ki</strong>vili.<br />
avtori <strong>ki</strong> gveubneba, `netavi yofiliyo,<br />
cotaze CaeZina Cems mfarvel<br />
angelozs da morCeboda yvelaferio~,<br />
magram sicocxlis zRvardaudebi<br />
wyurvili amoxeTqavs bolo abzacSi:<br />
`Cemi Zma marto amoipareboda saflavze,<br />
dajdeboda da erTad vitirebdiT<br />
ra male Cavlil bavSvobaze, ra male<br />
daviwyebul ymawvilobaze, dauviwyar<br />
pirvel siyvarulze da ar dagvtovebda<br />
imedi <strong>ki</strong>dev erTxel, imqveynad Sexvedrisa...~<br />
aq avtori iracionaluri<br />
Semecnebis spontanur suraTs warmogvisaxavs<br />
da qveteqstSi <strong>ki</strong> sicocxlis<br />
<strong>ver</strong>Selevaze gvesaubreba.<br />
es wigni sagangebod saintereso imiTaa,<br />
rom m<strong>ki</strong>Txveli mowme xdeba, mis<br />
Tvalwin rogor ibadeba erTi mwerali.
16<br />
gamosaTxovari<br />
Tamaz Cxenkeli XX saukunis<br />
aTian wlebSi asparezze<br />
gamosuli qarTveli mwerlebis<br />
memkvidre iyo. mravali<br />
Tviseba anaTesavebda mas am<br />
Taobis mwerlebTan; Tavisuflebis<br />
da sicocxlismoyvareoba,<br />
bohemuri suliskveTeba<br />
da rainduli TavdaWera, Zveli<br />
saqarTvelos apologia da<br />
kulturis `msoflio radiusisadmi~<br />
swrafva. Cemi azriT,<br />
Tamazi paolo iaSvilis, tician<br />
tabiZis, kolau nadiraZis,<br />
vaxtang kotetiSvilis,<br />
geronti qiqoZis ganuyreli<br />
megobari iqneboda. amgvar<br />
adamianebTan megobroba ioli<br />
ar aris, radgan saziaro midre<strong>ki</strong>lebebis<br />
miuxedavad<br />
yoveli maTgani ganumeorebeli<br />
niWis da pirovnuli xiblis<br />
mqonea. swored es mkafio ganumeorebloba<br />
sZenda TiToeul<br />
maTgans saxes, rogorc SemoqmedebaSi,<br />
ise cxovrebaSi.<br />
aseTive ganumeorebeli iyo<br />
Tamaz Cxenkeli. maxsendeba<br />
misi usazRvro keTilganwyoba<br />
adamianebis mimarT, artistizmi,<br />
misi aseve uaRresad<br />
metyveli garegnoba da<br />
STagonebuli saubari Tu monologi.<br />
am monologs ar hqonda<br />
dasawyisi da dasasruli. is<br />
yvelas da yvelafers exeboda,<br />
andro buaCiZe<br />
araCveulebrivi kaci<br />
da amasTanave, yvelgan da<br />
yovelTvis SeiZleboda warmoTqmuliyo<br />
- mimwuxris Jams<br />
redaqciis aivanze an ukve na-<br />
SuaRamevs cariel quCaSi.<br />
zogjer romelime gadaRlili<br />
msmeneli modundeboda<br />
da mosmenis unars kargavda,<br />
TviTon monologis warmomTqmeli<br />
<strong>ki</strong> arasdros Ralatobda<br />
STagonebuli saubris<br />
Cveul ritms.<br />
piradad CemTvis yovel-<br />
Tvis saintereso gaxldaT<br />
Tamazis saubrebi, vinaidan es<br />
iyo im sulisSemxuTavi Car-<br />
Coebis darRveva, romelic<br />
Cveni yoveldriurobisagan Tu<br />
nacrisferi yofisgan gvqonda<br />
mosjili. Tamaz CxenkelTan<br />
urTierTobas Zlieri zemoqmedeba<br />
hqonda; SenTan modioda<br />
Tavisufali adamiani da<br />
Senc ganTavisuflebda uxilavi<br />
xundebisagan. is gesaubreboda,<br />
rogorc Tanatols,<br />
rogorc im kacs,<br />
romelsac bolomde endoba<br />
da uziarebs gulisnadebs an<br />
cxovrebiseul aRmoCenebs.<br />
mudmivi xalisi da sicocxliT<br />
savseoba is uaRresad kacuri<br />
Tviseba iyo, romelic amSvenebda<br />
Tamaz Cxenkels. Tu<br />
imasac warmovidgenT, rom es<br />
kaci STambeWdavi garegnobiT,<br />
lirikuli da analitikuri ni-<br />
WierebiT da mTxrobelis iSviaTi<br />
unariT iyo dajildoebuli,<br />
mivxvdebiT, misi gaxsniloba<br />
ra saCuqars warmoadgenda<br />
garSemomyofTaTvis.<br />
geronti qiqoZe erTgan ambobs,<br />
rom paolo iaSvili iyo<br />
adamiani, romelic lamobda<br />
cxovreba poeziad eqciao. ase-<br />
Ti iyo Tamazic, vinaidan ara<br />
mxolod Tavis mravalmxrivi<br />
SemoqmedebiT, aramed<br />
yoveldRiuri cxovrebis wesiT<br />
amkvidrebda uryev da<br />
ucveT zneobriv principebs.<br />
Tamaz Cxenkels totalitaruli<br />
reJimis pirobebSi uwevda<br />
cxovreba, magram TviTon<br />
mis pirovnebaSi Zafi nervisac<br />
<strong>ki</strong> ar iyo totalitarizmis<br />
niSniT aRbeWdili. piriqiT, is<br />
Tavisi yofniT, arsebobiT, mxatvruli<br />
xelweriT, madlmosili<br />
da javariani qarTuli<br />
eniT, TavdaWeris Tavisufali<br />
maneriT, sauzmis intonaciiT,<br />
mliqvnelobisadmi zizRiT da<br />
regaliebisadmi gulgrili<br />
damo<strong>ki</strong>debulebiT amsxvrevda<br />
im biurokratiul kliSeebs,<br />
romelic Rrmad iyo ganfesvili<br />
mravali qarTveli `homo<br />
sovietikusis~ arsebaSi.<br />
Tamaz Cxenkelis cxovrebis<br />
stili safuZvelSive gamoricxavda<br />
biurokratizms,<br />
karierizms, meTaviseobas da<br />
momxveWelobas, pawia keTildReobisaTvis<br />
egoistur<br />
zrunvas da, rac mTavaria,<br />
farul <strong>ver</strong>cxlismoyvareobas.<br />
sneulebaTa am simptomebiT,<br />
samwuxarod, Cveni qarTuli<br />
sazogadoebis metad simpatiuri,<br />
mravalmxriv saintereso<br />
adamianebic iyvnen da<br />
arian `gamorCeulni~.<br />
ase rom, Tamaz Cxenkels<br />
Tavisi usazRvro TavisuflebiT<br />
disonansi Sehqonda<br />
sabWourobis damRiT dadaRul<br />
socialur sivrceSi,<br />
ufro konkretulad <strong>ki</strong> qarTuli<br />
inteleqtualuri istebliSmentis<br />
wreebSi. es disonansi<br />
sxvadasxva niSniT gaxldaT<br />
gamoxatuli. erT-erTi<br />
iyo Cems mier ukve naxsenebi<br />
qarTuli ena. kazionuri<br />
StampiT da literaturuli<br />
anemiurobiT aRbeWdil enas<br />
man Tavisi Taobis saukeTeso<br />
warmomadgenlebTan erTad<br />
sisxlsavse da ferovani<br />
qarTuli ena daupirispira.<br />
TiTqos ZarRvi gauxsna Segubebul<br />
energias. am sferoSi<br />
is namdvili alqimikosi iyo.<br />
ara mxolod mTawmindelebis,<br />
rusTavelis an sulxan-sabas<br />
saganZurSi SeeZlo Zvirfasi<br />
qvebis moZieba, aramed sruliad<br />
SeumCnevel freskul warweraSic<br />
poulobda arqaul<br />
eqspresias, amozidavda da<br />
dRevandel konteqstSi sZenda<br />
sicocxles. yoveli sityvaTwyoba,<br />
fraza Tamaz Cxen-<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
gamodis saqarTvelos kulturisa da ZeglTa<br />
dacvisa saministros finansuri mxardaWeriT<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
kelisTvis mSrali, Tundac<br />
mxolod saintereso azris<br />
gamomxatveli <strong>ki</strong> ar iyo,<br />
aramed idumali cimcimis<br />
gamomasxivebeli gaxldaT.<br />
sityvaTSexamebis am saidumloebas<br />
is zedmiwevniT<br />
kargad flobda, rac TvalnaTliv<br />
gamosWvivis Tagoris<br />
`gitanjalis~ egzotikur<br />
da `bhagavatgitas~<br />
religiuri mgznebarebiT<br />
aRbeWdil qarTul teqstebSi.<br />
Cemi azriT, homerosis<br />
`odisea~ da puS<strong>ki</strong>nis `mcire<br />
tragediebi~ yvela drois<br />
saukeTeso qarTuli Targmanebis<br />
ricxvs ganekuTvneba.<br />
magondeba Cems mexsierebaSi<br />
samudamod aRbeWdili<br />
Tamaziseuli madliT mosili<br />
calkeuli leqsebic;<br />
puS<strong>ki</strong>nis `kvlav movixile~,<br />
pasterna<strong>ki</strong>s `agvisto~ da<br />
federiko garsia lorkas<br />
`sxvisi coli~, TviTon<br />
Tamazis araerTi da ori<br />
adreuli leqsic maxsenebs<br />
Tavs, ai, vTqvaT, `azeula~;<br />
`qedebma miTxres gulis<br />
varami~...<br />
poeziaze xSirad iseTi<br />
adamianebi weren da<br />
msjeloben, romelTac poeturi<br />
magiis, lirikuli<br />
eqscesurobis niSanwyalic<br />
<strong>ki</strong> ar gaaCniaT. amaze,<br />
rogorc wesi, ara mxolod<br />
maTi naweri metyvelebs,<br />
aramed maTive `xedvis kuTxec~.<br />
maTTvis poezia mxolod<br />
prizmaa, romlis miRmac<br />
Zevs sakvlevi aqsesuari.<br />
amgvari mkvlevarebis<br />
antipodi iyo Tamaz Cxenkeli.<br />
misi `tragikuli niRbebi~,<br />
romelic vaJa-fSavelas<br />
Semoqmedebas eZRvneba,<br />
poetur intuiciazea<br />
dafuZnebuli. amgvari kvleva<br />
sruliadac ar gamoricxavs<br />
inteleqts. ubralod,<br />
mkvlevari endoba<br />
Tavis esTetikur mgrZnobelobas<br />
da misi `mimarTulebiT<br />
moZraobs~. es<br />
aris vaJas saidumloebiT<br />
moculi samyaros iracionaluri<br />
da racionaluri<br />
ZalisxmeviT ganxorcielebuli<br />
kvleva...<br />
<strong>ki</strong>dev bevri ramis Tqma<br />
SeiZleba Tamaz Cxenkelze,<br />
oRond dRes ara. ukve naTqvamidan<br />
Cans; Tavisufali<br />
da niWieri adamiani <strong>ver</strong><br />
Tavsdeba totalitaruli<br />
nomenklaturis sazRvreb-<br />
Si. Tavis cxovrebis wesiT<br />
is sxvebsac aZlevs gezs,<br />
uTvalsaCinoebs swor<br />
RirebulebiT orientacias.<br />
Tamazis Sinagan samyarosTan<br />
Sexeba waruSlel<br />
STabeWdilebas tovebda<br />
adamianebze. `induri sagaloblebidan~<br />
misive Targmani<br />
unda moviSvelio; `ayvavebuli<br />
mtilovanis<br />
saWvretad mixval? o, megobaro,<br />
Tavad SenSia<br />
mtilovani ayvavebuli!~.<br />
Tamaz Cxenkels aRmafrenas<br />
aniWebda sicocxle<br />
da, amave dros, TviTon mas-<br />
Sive iyo mSveniereba sicocxlisa.<br />
givi Sahnazari<br />
Tamaz Cxenkelis cxovrebidan<br />
erTi epizodi minda gavixseno.<br />
vicodiT, misi dabadebis dRe<br />
rom axlovdeboda. ormocisa<br />
xdeboda.<br />
axlo megobrebisagan xma<br />
gavrcelda (Tamazze am sityvas<br />
aravin gaikvirvebs!), iubilari<br />
minorSia da arc arafers<br />
apirebso...<br />
Temo beriZem da me misi `minori~<br />
ainunSic ar CavagdeT da<br />
maestros uqeifobis mkurnaloba<br />
gadavwyviteT... SevxvdiT<br />
kolmeurneobis moedanze (madloba<br />
ufals, axla orbelianis<br />
saxelobis roa!), SevediT bazar-<br />
Si da rogorc molaparakebulebi<br />
viyaviT, Tarfis `Tavis<br />
modgmas~ SevudeqiT.<br />
gviani Semodgomis bazari<br />
baraqiani <strong>ki</strong> iyo, magram saTarfe<br />
Tabaxs egre iolad sad naxavdi,<br />
magram gagvimarTla da<br />
Tabaxica vnaxeT da doqic. danarCeni<br />
ukve yvelaferi advili<br />
iyo. naturmortisTvis xilis<br />
monaxva gagiWirdeboda Tu<br />
CurCxelisa da sxva nugbar-nugbarisa.<br />
movrTeT es Cveni `uCveulo~<br />
ZRveni da Rvinis sayidlad<br />
rom vapirebdi bazridan gasvlas,<br />
doqisTvis naqurCalic <strong>ki</strong><br />
ar daviviwyeT, doqs aba dastamals<br />
xom ar davxuravdiT, doqi<br />
koka xom ar aris!<br />
Tamazi Savi Rvinis moyvaruli<br />
iyo da upiratesobas periodulad<br />
xan romel markas ani-<br />
Webda da xan romels. imJamad<br />
`Teliani~ ufro `eWaSnikeboda~...<br />
rogorc Temom damizusta,<br />
pirveli `codvac~ maSin<br />
swored `mand~ mogvsvlia; Teliani<br />
axlo-maxlo rom <strong>ver</strong>sad<br />
viSoveT, doqi Turme `mukuzniT~<br />
gagvivsia... ase iyo Tu ise,<br />
am Cveni TarfiT mivadeqiT<br />
sololakSi. erTi es iyo, Tarfi<br />
Cven ar unda Segvetana.<br />
ubnis biWebis gamoCenas davelode.<br />
amasobaSi savizito<br />
baraTismagvari raRacac<br />
movnaxe, raRa Tqma unda, sufTa<br />
da... viTom mom<strong>ki</strong>Txvelis `titulebiT~<br />
damSvenebuli, naqur-<br />
CalSi CavasrialeT. Semtanic<br />
male gamoCnda, mTel sololak-<br />
Si cnobili erTi RvTisSvili,<br />
ukve kacobaSi Sesuli Tvinieri<br />
bavSvi, ubanSi yvelas rom icnobda<br />
da aravis momsaxureba ar<br />
eTa<strong>ki</strong>leboda. Tamazs xom icnobda<br />
da icnobda! es saqmec<br />
mogvarda da sul raRac aT-TxuTmet<br />
wuTSi Cvens gzavnils<br />
Cvenc mivyeviT.<br />
baRiT SevediT, SuSabandSi<br />
Sesasvleli ramodenime <strong>ki</strong>biT.<br />
jer isev SuadRe iyo. fexze<br />
dagvxvda. etyoboda, oTaxSi<br />
bolTas scemda. rogorc <strong>ki</strong><br />
dagvinaxa, sicili ara, xiTxiTi<br />
auvarda da, TiTqos pirjvris<br />
gadasawerad SeerTebuli sami<br />
TiTi cxvirwin dagvitriala da<br />
cremliani `TvalebiT gveubneba~:<br />
- rogor gegonaT Tqvens cariel<br />
furcels <strong>ver</strong> wavi<strong>ki</strong>Txavdi?<br />
Zveli qalaqeli jibgirebiviT<br />
ase sxva vin ioinbazebda!<br />
Tqven ra, Tarfi rom gamogigzavniaT,<br />
qeTo da kotes qorwilSi<br />
modiodiT Tu?..<br />
Tamazisagan, Tundac sololakelisagan,<br />
zmnis aseTi forma<br />
- ioinbazebda - TiTqos ga-<br />
26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />
daumkvidros...<br />
mikvirda <strong>ki</strong>dec da mec qalaquri<br />
aqcentiT Sevagebe:<br />
_ metr, ra xdeba iseTi, `sevdis<br />
baRSi~ rom Sesulxar, gamosvlas<br />
aRar apireb?..<br />
_ Tqven aseTebo da iseTebo<br />
(mZime sityva `gvakadra~, ra Tqma<br />
unda, siyvaruliT!), Tqven ra<br />
iciT ormoci wlis kacisa, jer<br />
aseve axalgazrdul qarebs ayolilebma...<br />
uceb Tvalze cremli moeZala<br />
da, TiTqos danaSaulze<br />
waaswreso, piri mogvarida wamiT,<br />
rogorc icoda, adgilzeve<br />
Semotrialda da mxarze gvakoca.<br />
aRar CavZiebivarT, ras gulisxmobda<br />
igi am foriaqSi;<br />
imas, rom araerTi klasikosis<br />
nawarmoebebSi am asa<strong>ki</strong>s xalxi<br />
ukve xanmoTneulebad ixseniebian,<br />
imas, rom micvalebulTa sulis<br />
cad amaRlebis mosaxseniebeli<br />
meormoce dRea Tu mis mier<br />
aTasgzisi `mCxrekelobiT~ (e.i.<br />
CxenkelobiT!..) moZiebul romelime<br />
sknelis CvenTvis ucnob<br />
miTosur sazriss... arada, es<br />
dRe da es fragmenti misi cxovrebisa<br />
araerTxel gamxsenebia<br />
da Tamazze fiqrs avuyoliebivar...<br />
Cven Cveni ufrosi<br />
Taobac gvyavda, vinc tiranul<br />
reJims, socrealizmis mZime<br />
marwuxebs moxerxebulad<br />
iSorebda da SemoqmedebiTi asparezi<br />
taSfandurad ar uqcevia,<br />
magram maT kvaldakval ra<br />
madliT ganaTda anas pirveli<br />
rveulebi Tu Tamaziseuli `bo-<br />
Ziui~... gamgebma maSinaTve gaigo,<br />
rom igi mTavlitsa Tu cenzors<br />
Segnebulad gaeqca da literaturis<br />
iseTi Janris miyola ir-<br />
Cia, romelsac mTargmnelobiTi<br />
didi kultura hqvia...<br />
sityva rom ar gameqces,<br />
Tamaz Cxenkelis Semoqmedebis<br />
Sefasebas, damerwmunebiT, sxva<br />
dro da sxva adgili Wirdeba.<br />
dRes Cven gulist<strong>ki</strong>vils gamovTqvamT<br />
mowyvetili varskvlavis<br />
siswrafiT ase moulodnelad<br />
Cvengan wasuli kacisas.<br />
nu SeicxadebT, sul ramodenime<br />
kviris win saimqveynio araferi<br />
sWirda.<br />
udides pativs vcemdiT,<br />
RirsebiT, erisSvilobiT, gnebavT,<br />
habitusiT damSvenebul<br />
kacs. zemoT <strong>ki</strong>dec vaxsene, magram<br />
gavmeordebi - metrad da<br />
maestrod movixseniebdi xSirad,<br />
rac, vatyobdi, Zalian uxaroda.<br />
didi saqmeebis kaci iyo da<br />
WeSmaritad imsaxurebda amas.<br />
darwmunebuli var, yvela damidasturebs,<br />
rom Tamazis adgils<br />
<strong>ver</strong>avin da <strong>ver</strong>aferi daikavebs!...<br />
erTi meores rom araferi<br />
imeorebs bunebaSi, es cxadi <strong>ki</strong>a,<br />
magram Tamazis ganumeoreblobas<br />
sul sxva elferi amSvenebda,<br />
esec cxadia... mouTvinierebeli<br />
frinveliviT cxovrobda,<br />
<strong>ver</strong>anairi bazieri rom <strong>ver</strong><br />
`gawvrTnida~. es upirveles<br />
yovlisa, misma Wkvianma da saTno<br />
meuRlem, qalbatonma lilim<br />
uwyoda. mesame ormocwleulSi<br />
mxned damdgari Tamaz Cxenkelis<br />
suli, Tavissave saTayvanebel<br />
ojaxs myarad midgmuli<br />
misi `sayudlidan~, sadac zam-<br />
Tar-zafxul fanjara yovel-<br />
Tvis Ria iyo, sul male cad ama-<br />
Rldeba. daumkvidros ufalma<br />
sasufeveli.<br />
redaqtori irakli javaxaZe<br />
redaqtoris moadgile uCa SerazadiSvili<br />
Jurnalistebi xaTuna alxaziSvili, nana kobaiZe, Tamar Juruli<br />
tel.: 292196; mob. tel.: (877)742277; (899)269852; e-mail: litgazeti@yahoo.com