03.09.2013 Views

idealurad prozac ki ver iTargmneba

idealurad prozac ki ver iTargmneba

idealurad prozac ki ver iTargmneba

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

#39<br />

#39<br />

#39 26 noemberi - 9 dekemberi 2010 gamodis or kviraSi erTxel, paraskeobiT<br />

fasi 50 TeTri<br />

axlaxan gamovida guram doCanaSvilis avtobiografiuli romanis _ `rac ufro maxsovs, da metad<br />

magondeba~ _ pirveli wigni. gTavazobT nawyvets meore wignidan, romelzec mwerali amJamad muSaobs.<br />

* * *<br />

mere da mere ufro gadmogcemT ra wyalobaa, aRmoCenebiT,<br />

arqeologia, xolo Tavi da Tavi arqeologiisa<br />

aRmoCnda is, rom, me, TbilisSi dabadebuls<br />

da asfaltze gazrdils momeca is umTavresi,<br />

Tavi-wyaloba rom<strong>ki</strong> metad gamego Tu raa, rogori<br />

iyo Cemi samSoblo..., _<br />

saqarTvelo, TviT.<br />

miuxedavad imisa rom bavSvobisas RulelebSi<br />

yovel weliwads davyavdiT xolme, da amasgarda<br />

ufrosi mamidaCemi sofio sanam saqaraSi (zestafonis<br />

r-nis) damkvidrdeboda, misi qmris, upatiosnesad<br />

sufTa meRvinis, Zia diomide nebieriZis wyalobiT,<br />

romelic Rvinis sxvadasxva qarxanaSi muSaobda,<br />

maTTan miSvebdnen goris xidisTavSi, muxranSi,<br />

Semdeg ramdenjer – saqaris `sacdelSi~ anu maSindel<br />

mevenaxeoba-meRvineobis mecnieruladac Semswavlel<br />

da didad gamarTul mevenaxeoba-meRvineobis<br />

`sacdel sadgurSi~, da zafxulobiT sucota or<br />

Tves viyavi soflad magram me mainc aSkarad su<strong>ver</strong><br />

myofnida, es, sumTladac bavSvi vgrZnobdi rogor-<br />

Rac im udidesi wyalobis avlas, Tavmoubmelobas<br />

rasac samSoblo, hqvia; am xinjs <strong>ki</strong> ara da, mTladac<br />

rogoriRac udReurobis man<strong>ki</strong> suls-rarigsaCinrad<br />

da amitomac agangaSebad mt<strong>ki</strong>oda is rom raRac<br />

Zalumi Zlier rom Semcotaveboda, da mere roca<br />

wamovizarde amiT xelSesaxebadac <strong>ki</strong> mt<strong>ki</strong>oda is rom<br />

umTavarsamosod, Seumosavi, viyav, da, Zalian<br />

mZafrad <strong>ki</strong> maSin damatyda Tavs es rodesac Cemi isedac<br />

SezRuduli SesaZleblobebiT didad mominda –<br />

is mere ra rom, gind ra ususurs... – mainc Sevbmodi,<br />

gind gagareulebuli-mec CemTvis ra velur, SemZled<br />

ra mxecs-am, <strong>ver</strong>ags, <strong>ver</strong>asdidebiT gauxednav mtacebels,<br />

prozas da mis marTlacdaa sworedac vaiduSvelebelobas<br />

adrec <strong>ki</strong>-vgrZnobdi magram is, igi,<br />

udiadesi arsi-ram CemTvis, misi(T) arsoba TviT Tavad-sityvis,<br />

mTeli imisi mis Turme mainca-ra didebulur<br />

mTad-tyeRrisa Tu zRvispireTis maRaltal-<br />

Rian <strong>ki</strong>deT da siRrmeT da rarigdaTovlil movardisfero<br />

mainc mw<strong>ver</strong>valTa Sori xateba rogor mTlad<br />

kutad mamxobda da – aqa momaval aqeTkeniiT<br />

erTicsityvisa gadapranWvaSi nu CamomarTmevT, da<br />

– Turme rarigi walkotis nacvlad CemTvis jer<br />

bardad aRmemarTa, is, Tumc<strong>ki</strong> vicodi, Sinaganad<br />

mainc vgrZnobdia rom im ZeZvnarSi ra-wyalobac<br />

iniRbeboda gind sisasti<strong>ki</strong>T didadZaan garemosili<br />

magram, ra meqna, jer <strong>ver</strong> vicodi cotaTimainc mokvleva,<br />

esi, da, _ avavadmyofdi Turme sworedac aiimiT<br />

rom, mogaxseneT xom, rom ZiriTadad xriok asfaltze<br />

gazrdad-misjili viyav, beCavi da raRac<br />

guram doCanaSvili<br />

Sor tevrTa Tu wyaroswyalTa rarig ra mSvelel<br />

asabias – SoriT mosuleb WirisufalTa mxlebeliram<br />

– velodebodi da Tu rasa da –<br />

ramdenni Cvenni upirvelesi mamuliSvilni soflidam,<br />

iyvnen da jer saxelwodebiT axmianebac <strong>ki</strong><br />

ar vicodi im sofelTa Tu dabebisa – lamisyana da,<br />

stefanwminda, yvareli, Cargali, sxvitori, variani,<br />

mirzaani, CuneSi, kuxi, simoneTi, xovle da, WyviSi,<br />

xidisTavi da xaSmi da yvela isini, Cveni eseni, suyvelani!<br />

– miwisani, <strong>ki</strong>, miwisaanni iyvnena swored ima<br />

saxnaviT-rogormSobliuriT, nafuZariT-im, da<br />

didadZlier navenaxariT, im, im savarguliT da siZalumiT<br />

nazad pyrobilnic swored TavianT sofelqveyniT<br />

da, TaviaanTT caTa ai imdenad, rom, TviT<br />

mefeni da dedoflebi da didadSemZle didgvarovannic<br />

TavianTura sasaxleebidam axladSeZenil va-<br />

JiSvilebs rom sucota oTx-xuT weliwads ufromiwisken<br />

gaasxvisebdnen-viTom raTa maT pirmSoT, ubralo<br />

ZiZeb-gadiaTi ezardnaTa da, sadme CeroSi glexisqalebi<br />

ZuZuTi mitomac zrdidnen ro ufro<br />

hscodniyoT samSoblo da qudzekacoba da mTlad<br />

ubralonic nugvegoneba qarTveloba-is, imdroindeli<br />

glexoba-isi – maTi samosiTR, mcire sarCoTi<br />

da amisTanebiT nu SevafasebT, Cveni glexobis raim<br />

simcireTu uqonloba egeba mTladac ucxoelebs<br />

scemodaT TvalSi magramac – ara! – gziT ar-aWrili,<br />

<strong>ver</strong>aTqvefili sarCoTi aRzrdilT, _ ucxoelebic?:<br />

_ `glexis Svilebic waagvanan warCinebulTa, Svil-<br />

Ta~ _ da mxolod Cveni batoniSvil-bagrationi vaxuSti<br />

<strong>ki</strong> ar hfiqrobda da kvirvobda, amas, arabatono<br />

– ucxoelebis Canawerebsac, gadavxedoT, da arcTu<br />

didadmomxibvlel kavkasiurul mezoblebisa<br />

garemocvaSi maincaR rogor, ais nakvTebi, Cvens<br />

qudze kacebs da leCaqsa Tu mandilze an Tavsafrebze<br />

qalebs, Zalian, hqondaT<br />

da Tu manamde, sul erTi TviTRa vtovebdi, Tbiliss<br />

(soxumi mainc qalaqi, iyo), mere da mere, arqeologobisas,<br />

meredamere TbilisSi erTs, an didididi<br />

samTvesRa, viyav, da, raRa ar vnaxe TiTqos patara,<br />

saqarTveloSi, gansakuTrebiT imereTi, da<br />

afxazeTi, ra mSvenieri kuTxe, Cveni, adre rom mxolod<br />

zRvispireTi megona, ara? – Tavi da Tavi,<br />

zRvisac garda? – mTlad aranakleb mTian-eTi yofila,<br />

isi, misi rarigi mTagorianobiT marTlac warmtaci<br />

riwa-tbiTa da, ramden mkvidr afxazs albaT ar<br />

unaxavs ra soflebi – qvaWara, amtyeli, oqumi, RumuriSi,<br />

bzifisa da kodoris xeoba arqeologiviT<br />

vis dauvlia...<br />

dasasruli me-11 g<strong>ver</strong>dze<br />

rostom CxeiZe<br />

gangaSi JanrTa<br />

pirSesayarze<br />

emzar kvitaiSvili<br />

II-III<br />

wlevandeli Tbilisoba<br />

daTo turaSvili<br />

evrojorjia<br />

vaxtang javaxaZe<br />

IV-V<br />

VI-VII<br />

leqsidan _ leqsamde<br />

bela CekuriSvili<br />

VIII-IX<br />

aRsareba nomeri 1<br />

manana RaribaSvili:<br />

`<strong>idealurad</strong> <strong>prozac</strong><br />

<strong>ki</strong> <strong>ver</strong> <strong>iTargmneba</strong>~<br />

gia darsalia:<br />

`wignis bazars<br />

gansxvavebuli<br />

X<br />

XII<br />

momxmarebeli hyavs~<br />

o'henri<br />

XIII<br />

Seufasebeli dolari<br />

zeinab saria<br />

cxrabeWdian<br />

saidumloebaTa<br />

axsnaSi<br />

XIV<br />

XV


2 kritika<br />

_ am wigns hyavs erTi damweri da<br />

arc erTi wam<strong>ki</strong>Txveli!<br />

aqamde vicodiT, wigns Tu arcerTi<br />

wam<strong>ki</strong>Txveli ar eyoleboda, es mxolod<br />

tragedia iqneboda avtorisaTvis, ra<strong>ki</strong>Ra<br />

erTi, erTaderTi sulieri Tanaziaric<br />

<strong>ver</strong> epovna da samudamo martoobisaTvis<br />

ganwiruliyo Tavis<br />

wignianad.<br />

magram, besik xaranaulisaTvis TiTqos<br />

es aramcTu tragediad ar moCans,<br />

sulac is aucileblobaa, saiTac miiltvis<br />

da yvelaze saimedo da gamZle<br />

TavSesafrad eguleba.<br />

da mainc _<br />

arcerTi wam<strong>ki</strong>Txveli?<br />

arada, am striqoniT unda dagvirgvindes<br />

locva sityva-mesityvis gam-<br />

Cenisadmi aRvlenili, da idumalebaSi<br />

rom inTqmeva vedreba, faruli<br />

kapilarebiT moaRwios mis yurTasmenamde.<br />

_ iseTi dawere, rom xmamaRla augs<br />

ambobdnen da gulSi <strong>ki</strong> gekrZalebodnen.<br />

<strong>ki</strong>dev:<br />

_ iseTi dawere, TviTon <strong>ver</strong>asdros<br />

rom <strong>ver</strong> daweren da Seni wigni danaxvi-<br />

Tac <strong>ki</strong> aSinebdeT.<br />

da <strong>ki</strong>dev:<br />

_ iseTi dawere, rom <strong>ver</strong>c qeba Semogbedon<br />

da <strong>ver</strong>c Zageba da jildosic<br />

ercxvinebodeT.<br />

Turme arc Seni erTobis moziare<br />

unda gaixado vinme.<br />

xolo Sens Semawyevarsa da meSurnmejibres<br />

ase SuTvalo: ena nabdisa,<br />

kbili bambisa, muxli Calisa da brWyali<br />

sanTlisao.<br />

striqonTa garegani mdinarebac da<br />

Sinagani ritmikac aqeT moeqaneba, am<br />

SegonebiT rom dabolovdes: iseTi<br />

dawere, aravin rom ar wai<strong>ki</strong>Txoso.<br />

magram TviT esec ar kmara, ra<strong>ki</strong>Ra<br />

abris gamo<strong>ki</strong>debac aucilebeli gamxdara<br />

meti damajereblobisTvisac da<br />

SeuvalobisTvisac, raTa es swrafva<br />

zed aRibeWdos, rogorc devizi da<br />

rogorc Txovna, sulac vedreba Tu<br />

natvra:<br />

ar gamouCndes am wigns wam<strong>ki</strong>Txveli.<br />

aravin daurRvios sakraluri<br />

myudroeba.<br />

es Txovna iseTive suliskveTebisaa,<br />

rogorc warwera herman heses saagarako<br />

saxlis WiSkarze:<br />

_ gTxovT, nu mestumrebiT.<br />

gabezrebuliyo uamravi mimsvleliT,<br />

Tavi waeWamaT Jurnalistebs,<br />

ganmartoebas, sakuTar TavSi CaZirvas,<br />

SemoqmedebiT Ziebebs aRar anebebdnen<br />

da es amxela humanisti, adamianisaTvis<br />

TavSewiruli kaci xsnis gzas rom mosinjavda<br />

alyidan sakuTari meobis SesanarCuneblad,<br />

iZulebuli gaxdeboda is<br />

abra gamoekra da WiSkari saimedod Caeraza<br />

cnobismoyvareTaTvis, romelTa<br />

Sorisac misi WeSmariti Tayvanismcemlebic<br />

igulisxmebodnen, misi mxatvruli<br />

samyaros damfasebelnic, magram ra<br />

eRona, sad gamoerCia es mcire gundi<br />

moxaliseTa laSqrisagan; da maTac gawbilebulebs<br />

amitom tovebda.<br />

neta jeimz joissac raRac amgvari<br />

warwera xom ar egulisxma Tavisi ukanaskneli<br />

romani-eqsperimentis _<br />

`fineganis qelexi~ _ Tavfurcelze.<br />

ra aucilebelia, maincdamainc Tav-<br />

Sive waewera anda wignSive gaeTamaSebina<br />

raRac amgvari striqoni, Txroba<br />

dasasrulisaken rom gadaixreboda,<br />

besik xaranaulis eTnofiliuri romani-eqsperimentisa<br />

ar iyos...<br />

TavisTvis CaiTqvamda gulSi da kvimati<br />

RimiliT gaxedavda m<strong>ki</strong>TxvelTa<br />

rigsa da jars, Tavs rom idebdnen, `ulise~<br />

gavigeT da Zalian kargadac gavigeT,<br />

da ratom eTanaRreboda guli mis<br />

avtors, CvenTvis auxsneliao.<br />

arada, rogor ifrTxiles joismac<br />

da misma gamomcemelmac `ulises~ gamomzeurebisas<br />

_ tiraJi asi egzemplariT<br />

ganisazRvra, asi egzemplari<br />

<strong>ki</strong> inglisurenovan samyaroSi, miTumetes,<br />

im realobaSi, rodesac am enis<br />

codna Cveulebrivi movlenaa evropis<br />

inteleqtualur wreebSi, zRvaSi<br />

wveTadac aRar aRiqmeba _ raRa asi<br />

m<strong>ki</strong>Txveli gyolia da raRa erTi an<br />

ori.<br />

`ulises~ stilur-enobrivi qsovili<br />

<strong>ki</strong> Tavis mxriv iseTi sisadaviT<br />

gamoirCeoda `fineganis qelexTan~ SedarebiT,<br />

rogorc `xelovanis siWabu<strong>ki</strong>s<br />

portreti~ `ulises~ fonze.<br />

da maS ra gamodioda?<br />

`fineganis qelexs~ is erTi-ori<br />

m<strong>ki</strong>Txvelic aRar unda hyoloda da<br />

martoden avtori SerCenoda.<br />

rostom CxeiZe<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

gangaSi JanrTa pirSesayarze<br />

(besik (besik xaranaulis xaranaulis eTnofiliuri eTnofiliuri romani)<br />

romani)<br />

ainunSic ar Caagdebda am perspeqtivas<br />

jeimz joisi _ bolosdabolos,<br />

ironia, sarkazmi, paradoqsi misi uSualo<br />

xeloba gaxldaT da m<strong>ki</strong>Txvelis<br />

gaRizianebas amitomac ar erideboda<br />

_ gaRizianebasac da, rac mTavaria,<br />

Segulianebasac.<br />

am wigns ara hyavs arcerTi wam<strong>ki</strong>Txveli<br />

_<br />

striqonebs Soris amovicnoT,<br />

rogorc <strong>ki</strong> `fineganis qelexs~ CavamTavrebT.<br />

am wigns ara hyavs arcerTi wam<strong>ki</strong>Txveli<br />

_<br />

uSualodac amovi<strong>ki</strong>TxoT, rogorc<br />

<strong>ki</strong> besik xaranaulis uCveulo agebulebis<br />

mxatvruli qmnilebis finalisaken<br />

gavaRwevT, saxelwodebac rom<br />

ucnauri SeurCevia: `samoci jorze<br />

amxedrebuli raindi anu wigni hiperbolebisa<br />

da metaforebisa~.<br />

mainc ras gulisxmobs am yaidis<br />

romani?<br />

hiperbola da metafora samyaros<br />

saxeebia, urTierTgamWolni da, rac<br />

mTavarze umTavresia, TviT uflis<br />

mier dadgenilni imgvari wesiT, rom:<br />

rasac samyaroSi qmnis, imis Sesabamiss<br />

miwasac mouvlens, saxelebsac Tvi-<br />

Tonve arqmevs, poetebs <strong>ki</strong> nebas rTavs<br />

_ es saxelebic gaacxadon da maTSi<br />

dafaruli azric.<br />

ager, zeca ise gadauvsiaT varskvlavebs,<br />

TiTqos WanWyara vaSli iyos,<br />

da kaci usaTuod unda Sedges da varskvlavebs<br />

miaCerdes, miTumetes, rom<br />

meti arc araferia irgvliv.<br />

didi daTvis Tanavarskvlavedic<br />

unda ixilos, patarasic, da irmis naxtomis<br />

namcvrevic, romelmac rZis<br />

cvariviT Tvali unda daaxuWvinos.<br />

rodesac amgvari gancdebi da xilvebi<br />

Segipyrobs da ara da ar mogeSveba,<br />

gamosavals imaSi hpoveb, rom samyaros<br />

qmnadobis Sesatyvis movlenebs<br />

Sens siaxloves dauwyeb Zebnas da...<br />

<strong>ki</strong>dec aRmoaCen hiperbolisa da<br />

metaforis miwier gamonaTebebs _ es<br />

xom is ori monaTesave tomia, kavkasionis<br />

kalTebze rom dasaxlebula, da<br />

Tumc maTi Tavdapirveli saxelebi<br />

drois burusSi CaZirula, xolo dRis<br />

sinaTleSi sxvadasxvanairad ixsenieben<br />

mezoblebi, mtrebi Tu moyvrebi,<br />

sxvadasxvanairad ixseniebs istoriac<br />

da mousyidavi JamTaaRmwerelic, maTi<br />

Taviseburebac da arsic SenarCunebiT<br />

SenarCunebula da <strong>ki</strong>dev erTxel moelis<br />

gaazrebasa da mxatvrul qargaSi<br />

moqcevas.<br />

_ dasabamidan iyo hiperbola da<br />

metafora.<br />

bibliuri surneli da aluzia msWvalavs<br />

am striqons, da Tu raime yurs<br />

moWris m<strong>ki</strong>Txvels, iqve ganimarteba<br />

yovelgvari orazrovnebis gasafantad:<br />

_ isini iyvnen RmerTis sityvaSi,<br />

rogorc saisreSi. radgan RmerTi saxe<br />

<strong>ki</strong> ar iyo, aramed _ sityva. da hiperbola<br />

da metafora _ RmerTis sityva-<br />

Si, rogorc saisreSi.<br />

da unda styorcnos ufalma erTi<br />

isari da aRniSnos SeuZlebeli da uwodos<br />

mas hiperbola.<br />

meore isriT, cxadia, SesaZlebeli<br />

unda aRiniSnos, metaforad saxeldebuli.<br />

_ radgan kacisTvis iseve saWiroa<br />

SeuZlebeli, rogorc is, rac SesaZlebelia.<br />

ase Seqmna RmerTma hiperbola<br />

da metafora da uwoda maT ca da miwa.<br />

erTad asaxlebs, urTierTswrafvas<br />

dauwesebs, xolo daTqmiT dauTqvams<br />

erTmaneTis Seusabamobas.<br />

samyaros dasabamis bibliuri sura-<br />

Ti _ cisa da miwis dabadeba _ im natexebsa<br />

Tu wveTebSi unda aireklos,<br />

rasac kavkasionis kalTaze dasaxlebuli<br />

ori tomis cxovrebis saTave da<br />

mdinareba hqvia.<br />

xevsurebi _ hiperbolebi.<br />

xolo fSavlebi _ metaforebi.<br />

ucnauri gadasvlaa?<br />

magram gana poeturi gaqaneba marjved<br />

ar hguobs am da amdagvar ucnaurobebs?<br />

SesaZleblisa da SeuZleblis mxatvrul<br />

rkalSi swored isini moqceulan,<br />

rogorc avtoris biografiis<br />

ganuyofeli nawilni, Tan rom daatarebda<br />

da wveT-wveTobiT izogavda<br />

maTgan momdinare idumal wvens, raTa<br />

poeturi xilvebi ufesvebod ar dar-<br />

Cenoda da arc erTbaSad amoewura _<br />

jer karga xans unda hyofnoda es macocxlebeli<br />

wveni, vidre Tavis mxatvrul<br />

samyaros axal Janrs miusadagebda<br />

_ poeziisa da prozis pirSesayars.<br />

swored es `pirSesayari~ esaxeboda<br />

im siaxled da, rac mTavaria, yvelaze<br />

gamZle karkasad, hiperbolaTa da<br />

metaforaTa cxovrebis dinebas dasabamidan<br />

rom gamohyoloda da am Car-<br />

CoSi moeqcia miTosic da istoriac, da<br />

dRevandelobac ise moergo am CarCosaTvis,<br />

es yovelive gangaSiT aRvsiliyo<br />

da m<strong>ki</strong>Txvels xelSesaxebad ganecada<br />

am tomTa TaviseburebaTa gaqrobis<br />

safrTxe anu: saSiSroeba qarTuli<br />

modgmis siRrmiseul sawyisTa Tanda-<br />

TanobiTi waSlisa.<br />

gangaSis SegrZneba, safrTxis<br />

molodini xan zedapirzevea besik<br />

xaranaulis poeziaSi, xanac Sefarulia<br />

da Znelad gamosacnobi, magram<br />

yovelTvis trialebs <strong>ki</strong>... da miTufro<br />

unda aRvsiliyo gangaSiT es<br />

uCveulo kompoziciuri aRnagobis qmnileba,<br />

romelic Taviseburi<br />

gamotirebaa kavkasionis kalTebze<br />

TavSefarebuli civilizaciis, nangrevebad<br />

rom gadarCenila da am nanrevebsac<br />

aravin ganebebs, Tu<strong>ki</strong><br />

rogorme wignSi ar moaqcie, rogorc<br />

oazisi, rogorc nakrZali, amieridan<br />

rom mainc aRar gaiwiros.<br />

sityvam unda ixsnas hiperbolaTa<br />

da metaforaTa modgma da jilagi.<br />

isev man, Torem saSveli aRarsadaa.<br />

da poeziisa da prozis am uCveulo<br />

simbiozis avtors is anugeSebs, rom<br />

samyaro swored wigns hgavs da ara futkrebis<br />

skasa Tu WianWvelebis budes.<br />

radgan rac ufro zustia raime,<br />

ufro mxatvrulia,<br />

da samyaroc sityvakazmuli<br />

usasrulobaa,<br />

dauwyebel-daumTavrebeli,<br />

sanatreli yvela kalmosnisTvis.<br />

egaa, heroikuli xana gamqrala,<br />

vaJa-fSavelas sagmiro eposi sadRac<br />

Sors darCenila simxnevis wyarod,<br />

oRond amJamad uqmad da usargeblod<br />

gamoiyureba misi aRdgenis mcdeloba,<br />

ra<strong>ki</strong>Ra oazissa Tu nakrZals mcvels<br />

<strong>ver</strong> dauyeneb da misi gadarCena-argadarCena<br />

gangebis nebas unda miando.<br />

im Jamidan avtors paTetika usesxia,<br />

da Tumc SiSobs mis anaqronizmobas,<br />

mainc is esaxeba im erTaderTobad,<br />

rasac adamianis xerxemali sworad<br />

uWiravs, magram es gamZleoba didxans<br />

<strong>ver</strong> gastanda, rom ara ironia.<br />

da Segvagonebs, rom ironia mxolod<br />

araswori warmodgeniTaa paTeti<strong>ki</strong>s<br />

antipodi, Torem sinamdvileSi<br />

mas moZravsa da plastikurs xdis da<br />

aswavlis, rom adamiani unda iyos gamarTuli,<br />

rogorc droSis tari.<br />

am paradoqsul gansazRvrebas<br />

savsebiT unda vendoT imis miuxedavad,<br />

ase erTbaSad gaviziarebT Tu ara...<br />

ra<strong>ki</strong>Ra ironia, paradoqsi, Sefaruli<br />

iumori is saufloa, besik xaranauls<br />

26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />

Tavisi poeturi samyaros umTavres<br />

sayrdenad rom daugulebia da poeziisa<br />

da prozis gadamkveT Janramdec am<br />

Tvisebebma miiyvana.<br />

viTom ironiiT, viTom martoden<br />

TamaSis gulisaTvis, magram sinamdvileSi<br />

sworedac ori Janris pirSesayaris<br />

aRmoCena eamayeba, rogorc axali<br />

drois mier nakarnaxevi, sxvaze<br />

adre rom auRo alRo.<br />

_ me <strong>ver</strong> vityvi, adeptiviT, Tu ramdenad<br />

organulia qarTveli kacis<br />

bunebisaTvis proza, me mxolod is SemiZlia<br />

vTqva, Tanac rixis gareSe, rom<br />

Cven arc germanelebi varT da arc<br />

frangebi, Cven erT romelime JanrSi<br />

warmatebas <strong>ver</strong> mivaRwevT; Cven unda<br />

viRvawoT am Janrebis Sesayarze.<br />

misi qveyana aRmosavleTisa da<br />

dasavleTis pirSesayarze Semorkaluliyo<br />

da sakuTar adgils aRmosavleTisa<br />

da dasavleTis kulturaTa<br />

pirSesayarze rom daigulebda, aRmosavlur-dasavluri<br />

leqsisa da romanis<br />

pirSesayarze, es SegrZneba gaa-<br />

Zlebinebda orTav sivrcidan momdinare<br />

tkbil xmaTa cTunebas da mt<strong>ki</strong>ced<br />

CaubeWdavda gonebaSi upirvelesi<br />

mesityvis anderZs, visac kargad<br />

moexseneboda am orive Janrs Soris<br />

Tavisi adgili:<br />

_ nu Caacivdebi erT romelime<br />

Janrs, Seni adgili am Janrebis pirSesayarzea.<br />

am SegrZnebisaTvis <strong>ki</strong> pirvel yovlisa<br />

aucilebelia gaerido sinamdviles,<br />

radganac:<br />

_ visac swams mxolod sinamdvile,<br />

imas meti araferi ar unda aRirso.<br />

_ visac ar swams jvarcmuli ocneba<br />

da adamianis metafizikuri amboxi,<br />

_ dae, ebas sinamdvileze.<br />

_ meti araferi ar unda aRirso.<br />

ra<strong>ki</strong>Ra miiCnevda: sinamdvile<br />

aravis araferSi ar gamoadgao, _<br />

moindomebda, rom yvela sagnisaTvis<br />

TviTon epovna adgili, yvelasTvis<br />

daedgina TavTavisi warmoSoba da ase<br />

gaexeda win _ warsulisaken, Torem<br />

rodemde icxovrebda adamiani paTeti<strong>ki</strong>T:<br />

daiRleboda da... dadgeboda gzagasayarze.<br />

poeturi gansja grZeldeba.<br />

da grZeldeba im SegrZnebiT, rom:<br />

_ yvela saidanRac aris.<br />

da besik xaranauli bibliuri Jamis<br />

dasabamamde rom miaRwevda rkvevarkvevaSi,<br />

mecnierebas abelis Camomavlad<br />

Seracxavda _ keTilSobili<br />

meurnisa; poezias <strong>ki</strong> _ kaenis STamomavlad,<br />

codvili mwyemsis, `joxs rom<br />

daaTrevs, cxvrisTvis, mglisTvis da<br />

haerisaTvis...~<br />

da mecniereba rom daiRleboda,<br />

oflis SesaSrobad Camojdomas<br />

daisaWiroebda da sulis mosaTqmelad<br />

poezias miaSurebda, codvils, mkvlelis<br />

STamomavals.<br />

_ poezia dauRlelia, codva ar<br />

asvenebs, daZrwis, daeZebs... xandaxan<br />

muxli moeWreba, veRar midis. axedavs<br />

mTas, gaxedavs gzas, muxlebi ucaxcaxebs,<br />

Zala ekargeba, dgas, veRar midis...<br />

imitom, rom sisxli moewia.<br />

xaranauluri moulodnelobiTa da<br />

paradoqsulobiT sunTqavs es pasaJebic<br />

da Taviseburad sagulisxmoa,<br />

rogorc tragikuli Jamis gamomxatveli,<br />

ganwirulebis Zaxili, Tumc poezia<br />

swored is unda iyos, rasac samyaroSi<br />

yovelTvis mqrolavi abeluri suli<br />

gamoglejs xolme kaenur yofas _<br />

isic Tan dasTrevs, ra garemoSic<br />

amozrdila, magram Sinagani daudgromloba<br />

da romantikuli swrafvaa<br />

misi umTavresi ZarRvic da madlic, da<br />

sisxli rodesac moeweva, iq samudamo<br />

CaxrCobisagan es madli ifaravs...<br />

ganwirulebis SegrZneba veRarc am-<br />

Cnevs am madls da sasosac swored es<br />

warukveTs adamians, da bunebrivad<br />

moCans es ganwyobileba eTnofiliuri<br />

romanis mxatvruli mrwamsisa da stilisti<strong>ki</strong>s<br />

fonze, Tumc bibliuri Zmebis<br />

xsenebisas is striqonebi aSkarad mosawesrigebelia,<br />

radganac _ Zveli<br />

aRTqmis mixedviT _ swored piriqiT<br />

gaxldaT: meurne kaenia, codvili, da<br />

mwyemsi <strong>ki</strong> _ abeli, keTilSobili (dabadebis<br />

me-4 Tavis dasawyisi). amitomacaa,<br />

rom kaeni ufals miwis sazrdos<br />

Seswiravs msx<strong>ver</strong>plad, abeli <strong>ki</strong> _<br />

saukeTeso cxvars, rasac RmerTi<br />

didad mouwonebs, da SuriTa da risxviT<br />

aRvsili kaeni <strong>ki</strong>dec amitom<br />

gawiravs umcros Zmas sasikvdilod.<br />

visac swams mxolod sinamdvile,<br />

imas meti araferi ar unda aRirsoo...<br />

da visac rogor enebos, Sen <strong>ki</strong> Sens<br />

gzad iwameb jvarcmul ocnebas da:


26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />

<strong>ki</strong>dec gamogecxadeba ori Janris pirSesayari.<br />

ise prozisa da poeziis pirSesayari<br />

gana miniatura ar aris? mkafiod <strong>ver</strong>c<br />

<strong>ki</strong> dadgenila misi Janrobrivi raoba<br />

da xan lirikul prozad amitom ixsenieben<br />

da xanac ase _ leqsebi prozad.<br />

Tumc formiT is mainc erTibewoa<br />

da wamieri ganwyobileba savsebiT kmara<br />

mis Sesaqmnelad. zogjer epikuri<br />

qargac SeiZleba hqondes? sarbieli<br />

mkacradaa Semofargluli da ori Janris<br />

pirSesayaroba ufro nagulisxmevia,<br />

Torem maTi urTierTmonacvleoba<br />

sulac ar isaxavs m<strong>ki</strong>Txvelis gaognebas.<br />

es urTierTmonacvleoba niko samadaSvilis<br />

TxzulebaSi iCenda Tavs _<br />

`Sexvedrebi da sinanuli~, leqsidan<br />

leqsamde beletristuli pasaJebi rom<br />

Cawyobiliyo, da Tumc imas arc urkvevia<br />

am Txzulebis Janri da arc Tavi<br />

gamoudevs, raRac siaxles mivagenio,<br />

gansazRvrebiT xom ar ganusazRvravs<br />

da ara, gana am gadasaxedidan da besik<br />

xaranaulis mier momarjvebuli terminis<br />

naTelSi ar SeiZleba `hiperbolebisa<br />

da metaforebis wignis~<br />

winamorbedad `Sexvedrebi da sinanuli~<br />

vigulisxmoT?<br />

mere ra, rom am Txzulebis Seqmna<br />

mxatvruli Ziebebis wadilma <strong>ki</strong> ara,<br />

yovlad prgamatulma ganzraxvam gamoiwvia<br />

_ iqneb rogorme exila niko<br />

samadaSvils gamoqveynebuli Tavisi<br />

leqsebi, odesme mainc gaerRvia is ulmoblad<br />

Carazuli kari, romelsac<br />

wlobiT utrialebda.<br />

amitomac prozaul nawils leqsebis<br />

saburvelad moimarjvebda da arc<br />

politikur koniunqturas moerideboda,<br />

raTa esqatologiuri xilvebi da<br />

msoflgancda rogorme SeeniRba...<br />

Tumc ra SeniRbavda `ukanaskneli qristianebis~<br />

umZafres dramatizmsa da<br />

tragizmis gaunelebel sunTqvas... da<br />

`Sexvedrebi da sinanulic~ iseve Ser-<br />

Ceboda xelT niko samadaSvils,<br />

rogorc leqsebi trialebda martoden<br />

viwro wreSi.<br />

asea Tu ise prozisa da leqsis monacvleoba<br />

am TxzulebaSi mxolod<br />

grafikulia da maTi gadakveTa anu<br />

`pirSesayaroba~ arc Segnebulad da<br />

arc qveSecneulad ar momxdara.<br />

da Tu Zveli aRTqma sworedac<br />

prozisa da poeziis pirSesayarobad<br />

warmogvidgeba;<br />

da Tu fSav-xevsuruli zepirsityviereba<br />

sworedac prozisa da<br />

poeziis pirSesayarobad warmogvidgeba.<br />

besik xaranauli am Janrul Taviseburebas<br />

sakuTar monapovrad imitom<br />

miiCnevs, rom orive SemTxvevaSi erTi<br />

avtori <strong>ki</strong> ar gvevlineba Semoqmedad,<br />

aramed avtorTa wyeba, da mxolod<br />

dro-Jamma da SemdgenelTa amagma moaqcia<br />

orive qmnileba erT garekanSi.<br />

Zveli aRTqma gacilebiT adre _<br />

ramdenime aswleuliT, vidre Cveni<br />

mTianeTis folklori, Tumc maTi Sedareba<br />

imden tipologiur msgavsebas<br />

gviaSkaravebs, zurab <strong>ki</strong>knaZe veRarc<br />

auvidoda maT CamoTvlas. Tavis mxriv<br />

<strong>ki</strong> gadarCenas Seecdeboda am civilizaciisa,<br />

romelic _ bibliur<br />

winamorbedTan Seuwonadobis miuxedavad<br />

_ auracxel sagulisxmo realias<br />

mogvawvdida jer marto zogadkacobriuli<br />

TvalsazrisiT.<br />

vaJa-fSavelas ukve ecada am civilizaciis<br />

gadarCenac da upirvelesad<br />

mainc misi heroikuli sulis Semonaxvac.<br />

aCrdilebsRa Seeswroo, _ darwmunebulia<br />

besik xaranauli, vinc<br />

aCrdilTa aCrdilebsRa moeswro,<br />

karikaturebiRa ixila, da isic imitom,<br />

rom sakuTari Tavis dajerebas lamobs:<br />

es mainc vnaxeo, _ da maT naSTebs<br />

ise ebRauWeba, rogorc sicocxlis<br />

erTaderT sadinars.<br />

samoci jorze amxedrebuli raindi<br />

sxva raa, Tu ara karikatura.<br />

bavSvuri warmosaxva azviadebs anu<br />

hiperbolebs hiperboluradve aRiqvams,<br />

Torem romeli raindebi SeiZleba<br />

yofiliyvnen cocxebis gasayidad<br />

bazrobisaken daZruli xevsurebi?<br />

vaJa-fSavela mainc rogor miikvlevda<br />

gzas Tavisi poemebisaken?<br />

besik xaranauli irwmuneba: dRes es<br />

yvelasaTvis cxadad Canso, _ da aseT<br />

<strong>ver</strong>sias gvTavazobs:<br />

_ Tavisi publicisturi werilebiT,<br />

`scenebiT~ da realisturi<br />

reportaJebiT xarks uxdida da<br />

Tavidan iSorebda sinamdviles,<br />

romelic duxWiric iyo, tragikulic<br />

da sasaciloc, radgan, sinamdvile,<br />

romelsac uaryofdnen hiperbolebi,<br />

aCrdilebisTvis natvrad qceuliyo da<br />

winaaRmdegobrivad, uharmoniod cdilobdnen<br />

masTan Sesabamisobas.<br />

wa<strong>ki</strong>TxviT mxolod erTi-ors Tu<br />

a<strong>ki</strong>Txebda vaJa Tavis nawerebis am<br />

rkals, da es Turme sifrTxiliT mosdioda,<br />

vaiTu hiperbolebis mtradac<br />

damsaxono (`es <strong>ki</strong> Zalian martivad<br />

moxdeboda, Tu hiperbolebis xasiaTs<br />

gaviTvaliswinebT~).<br />

arada:<br />

_ Zalze nazia hiperbolebis<br />

aCrdilebis mimarT, uyvars da eRimeba,<br />

rogorc bavSvebze.<br />

es Rimili axla besik xaranaulis<br />

`pirSesayarSic~ gadmonacvlebula,<br />

egaa, droisa da misi pirovnuli bunebis<br />

Sesaferisad grotes<strong>ki</strong> moZalebula<br />

da karikatura amitomac gamxdara axali<br />

drois eposis saxeobrivi sistemis<br />

safaneli.<br />

samoci raindis xsovnam drodadro<br />

unda amoanaTos da mkveTrad Secvlili<br />

droebac yovelwamier Seiqnas<br />

sacnauri, abezar krazanasaviT Semawuxebeli<br />

m<strong>ki</strong>TxvelisaTvis.<br />

besik xaranauli <strong>ki</strong>, Janrobrivi<br />

Taviseburebis Sesaferisad, iyos aramarto<br />

mTxrobeli da lirikosi,<br />

aramed istorikosic, eTnografic,<br />

literaturis mkvlevaric, aplikatoric...<br />

amitomac imowmebs herodotesac,<br />

radesac, rafiel<br />

erisTavsac, zisermansac, grensac, potosac,<br />

luka razikaSvilsac da uncruaT<br />

lekos Zesac, erTmaneTs<br />

ajerebs, ukvirdeba, sakuTar<br />

gamocdilebasac Seuzavebs da varaudvaraudSi<br />

TandaTan rwmundeba, rom<br />

kultura baridan amosula da aq Car-<br />

Cenila, TiTqos gza moWrodes civilizaciisagan<br />

da qvad da klded qceuliyos.<br />

geografiulad kavkasiis qeds rom<br />

ahkvria? magram Turme Tavs<br />

kavkasielad ara grZnobs, radgan kulturulad<br />

Tavi baris saqarTvelos nawilad<br />

miaCnia: iberiis, kolxeTis,<br />

samxreT miwebis kulturis.<br />

a<strong>ki</strong> arc tansacmeli mosavT kavkasiuri<br />

tipis.<br />

_ roca amboben, _ mosulebi<br />

varTo, samoTxes <strong>ki</strong> ar gulisxmoben,<br />

daixedaven talavarze da gaiRimeben<br />

da ar ician, rom kulturas gulisxmoben.<br />

aseve <strong>ver</strong>afers amboben enaze,<br />

romelic saocrad literaturulia...<br />

martoden andrezTa moxmobas <strong>ver</strong><br />

ikmarebda da besarion gaburis kavkasiur<br />

sagasac uxvad gadmoitanda `iperbolebisa<br />

da metaforebis wignis~<br />

qargaSi _ ara saTvalsaCino nimuSad,<br />

aramed im vrcel monakveTad,<br />

damou<strong>ki</strong>debel nawilad rom warmogvidgeba.<br />

da gulubryvilo m<strong>ki</strong>Txvels<br />

egeb mistifikaciac egonos _ besarion<br />

gaburi gamogonil personaJad<br />

daigulos... anda realur pirovnebad<br />

<strong>ki</strong> miiCnios, magram is masala, am wignSi<br />

rom moTavsebula rogorc publikacia,<br />

miiCnios arqivSi CarCenili istoriul-eTnografiuli<br />

masalebis pirvel<br />

gamoqveynebad... Tumc am yovelives<br />

erTxel ukve exila mzis sinaTle aka<strong>ki</strong><br />

SaniZis wyalobiT da amjerad mxolod<br />

meordeboda.<br />

viTom meordeba da eg aris da eg?!.<br />

a<strong>ki</strong> besik xaranauls imgvari wignis<br />

Seqmna ganuzraxavs, romelmac unda<br />

moicvas yvelaferi, am mxaris civilizaciis<br />

suraTs srulad, mravalferovani<br />

kolorituli StrixebiT rom<br />

Semoinaxavs... da besarion gaburis<br />

kavkasiur sagasac ufro saimedo TavSesafars<br />

miuCens, vidre aka<strong>ki</strong> SaniZis<br />

mier Sedgenili krebulia.<br />

mainc vrceli xom ar aris aplikaciisaTvis?<br />

ra<strong>ki</strong> gadasarCeni gamxdara, maS upirvelesad<br />

amaze unda izrunos da naklebi<br />

angariSi gauwios, vaiTu gadatvirTos<br />

am uCveulo aRnagobis qmnilebis<br />

mxatvruli qsovili am dausrulebelma<br />

aplikaciamo.<br />

zurab erisTavis monumenturi da<br />

tragikuli figura gamoCeniT <strong>ki</strong> Cndeba<br />

Txrobisas, xevsureTis amklebisa da<br />

sakulto muxis momWrelis, imavdroulad<br />

<strong>ki</strong> marabdisa da martyofis<br />

gmiris, visi winaaRmdegobrivi xasiaTi<br />

da biografia aseTi STambeWdavi ZaliT<br />

warmosaxa xalxurma poeziam... diax,<br />

gamoCeniT <strong>ki</strong> Cndeba da m<strong>ki</strong>Txvelis<br />

molodinic mZafrdeba, Tu rogor gaiazrebs<br />

am antikuri gmirebis sadar<br />

xasiaTs Cveni drois poeti... magram<br />

molodini erTbaSad moisxipeba, radganac<br />

aramcTu axleburi warmoCena,<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

srulad arc <strong>ki</strong>a nasargeblebi folkloruli<br />

wyaroebi da rTuli istoriuli<br />

personaJi calmxriv da martiv<br />

xasiaTad warmogvidgeba... raoden ucnauric<br />

unda iyos, gacilebiT metia<br />

poeturobac da eqspresiac Tamaz natroSvilis<br />

istoriul eseebSi zurab<br />

erisTavze, vidre besik xaranaulTan,<br />

arada, Txroba TviTonve iTxovda am<br />

homerosuli da Seqspiruli xasiaTis<br />

imave monumenturobiT azidvas, ucnobma<br />

meleqseebma rom gvianderZes.<br />

marjve montaJic <strong>ki</strong> aRar dagvitovebda<br />

sinaklulis gancdas.<br />

TiTqos es garemoebaa gaTvaliswinebuli,<br />

rodesac Siola RuduSaurisa<br />

da mTrexelis u<strong>ki</strong>duresi dramatizmiT<br />

aRsavse ambis gadmocemisas,<br />

kvlav antikuri tragediis sunTqva<br />

rom Cagvesmis, besik xaranauli analitikosi<br />

ufro xdeba, vidre mTxrobeli.<br />

Tan utrialebs baladiTa da prozauli<br />

gadmocemebiT Semonaxul istoriul<br />

siuJets, Tan garedan damkvirveblis<br />

rols kmarobs, raTa fexi aRar<br />

Seucdes heroi<strong>ki</strong>s im saufloSi, misi<br />

SemoqmedebiTi bunebisagan imTaviTve<br />

Sors rom darCenila, arada, farsad da<br />

karikaturadac <strong>ver</strong> gadaukeTebia is<br />

umwvavesi Sexla-Semoxlani, Siolas<br />

mkvlelma mTrexelma maincdamainc Siolas<br />

dis binas rom unda Seafaros<br />

Tavi, Siolas vaJebma iq unda dahkran<br />

sakvamuridan isrebi, ar moeridon mamidis<br />

saxelsa da pativs _ Semoxvewil<br />

stumars uklaven ojaxSi... da mamidam<br />

saxelis aRsadgenad ulmobeli Surisgeba<br />

unda gadawyvitos _ Sin dabrunebul<br />

qmars mosTxovos sisxlis<br />

aReba... da <strong>ki</strong>dec unda CaiZiros orive<br />

ojaxi sisxlis morevSi...<br />

vaJa-fSavela rarig gaSlida<br />

frTebs, am siuJetis gadaqceva rom<br />

moewadinebina Tavisi sagmiro eposis<br />

Senakadad, iqneb im xuT rCeul nimuSs<br />

es meeqvsec Semateboda da antikuri<br />

tragediis STambeWdaobis ganmeoreba<br />

arc amjerad gagvakvirvebda.<br />

besik xaranauli <strong>ver</strong>c SeleviT<br />

Selevia am ambavs, magram <strong>ver</strong>c Tavisad<br />

daugulebia da bolomde aRar Casdevs<br />

analitikur dakvirvebebsac, Torem<br />

baladis istoriuli fonis aRdgena da<br />

yovelives gaTvaliswineba <strong>ki</strong>dev ufro<br />

gametebulad tragikulad warmogvidgens<br />

istoriul Siola RuduSaurs,<br />

vinc SewirviT xom Seewira aragvis<br />

erisTavTa winaSe daumorCileblobas,<br />

da baladis SemTxzvelic erisTavTa<br />

mier gamoiZebneboda, raTa moklulisaTvis<br />

saxelic gaetexaT da SebRaluli<br />

saxiT daetovebinaT STamomavlobisaTvis.<br />

ai, baladas baRaTeraze _ axalSeRerebul<br />

ymawvils biZa jer rom ar scnobda<br />

brZolisaTvis mzadmyofad da<br />

CaCqans ar aTxovebda, is <strong>ki</strong>, uamravi<br />

momxvduris SuagulSi moqceuli zogs<br />

rom Caxocavda da Cakafavda, zogsac<br />

<strong>ki</strong> gaaqcevda, swored uCaCqanobas Seewireboda,<br />

TavgaCexili rom miuvidoda<br />

dedas `gacinebulis piriTa~ _<br />

pirdapir gadaitanda `hiperbolebisa<br />

da metaforebis wignis~ qargaSi.<br />

aseve gadaitanda uncruaT lekos<br />

Zis (aleqsi WinWaraulis) mier Sedgenil<br />

xevsurul leqsikonsac,<br />

amonakrebs misi 1179 furclidan, yovel<br />

wa<strong>ki</strong>Txvaze ufro meti rom rCeboda<br />

wasa<strong>ki</strong>Txavi.<br />

mTeli masala leqsikonis 25 000-mde<br />

erTeulisa avtors hiperbolebis<br />

poeziidan amoekrifa, rac:<br />

_ albaT, erTaderTi SemTxvevaa<br />

leqsikologiaSi, saerTod.<br />

sakvirvelia?<br />

Turme arca, ra<strong>ki</strong>Ra:<br />

_ am kuTxeSi mxolod poeziis eniT<br />

metyveleben, ramac enas mxatvruloba<br />

da lakonuroba SesZina, xalxi <strong>ki</strong> Seiwira.<br />

WeSmaritad xaranauluri striqonia<br />

_ paradoqsulic da efeqturic<br />

Tavisi siRrmiT, idumal ZarRvs rom<br />

swvdeba da raRac auxsneli gamoaqvs<br />

mzis sinaTleze... da mkvlevarsac noyier<br />

sazrdos awvdis amgvari striqonebi<br />

eris yofiT Tu mxatvrul sinamdvile-TaviseburebebSi<br />

gzis gasagnebad,<br />

da beletristebisTvisac xan mzamzareuli<br />

siuJeturi qargaa da xanac misi<br />

marcvali, TviTonve rom gibiZgebs,<br />

gaRivebas guldasmiT adevno Tvalyuri.<br />

is, rac moulodnelia gareSe TvalisaTvis,<br />

im wiaRSi moqceuli adamiani<br />

Cveulebriv aRiqvams, wiaRSi, sadac<br />

`poeziis mixedviT cxovroben~.<br />

mainc ras gulisxmobs poeziis<br />

mixedviT cxovreba hiperbolebis ma-<br />

kritika 3<br />

galiTze da besik xaranaulis mxatvrul<br />

mzeraSi gardatexili?<br />

_ codvebs arian TavSeS<strong>ver</strong>ilni.<br />

magram codvis monanieba poezias arsad<br />

ar uqcevia Tavis miznad hiperbolebis<br />

garda: kacs codvis danadebi<br />

uReliviT unda edgas <strong>ki</strong>serze, Tvalwin<br />

sul unda xedavdes mis Zegls,<br />

romelsac igive saxeli hqvia.<br />

da iwyeba am sityvis _ Zengli _<br />

Cxreka da misi warmomavlobis SeTanadeba<br />

sakuTar fsiqologiur Tu<br />

filosofiur dakvirvebebTan, poetur<br />

embazSi rom amovlebula da ufro damajerebelic<br />

amitomaa. Zengli xom imas<br />

niSnavs, rom esa Tu is ojaxi an gvari<br />

raime danaSaulis mosananieblad ama<br />

Tu im xats aRuTqvamda: ama da am dReobaSi<br />

yovel weliwads gavaTev Rames,<br />

davnaTlav droSiT, davklav saklavs<br />

an luds movxarSavo.<br />

_ Zengli STamomavlobaze gadadioda.<br />

amgvarad, Zengli erTgvari<br />

TviTgasamarTleba iyo.<br />

uncruaT lekos Zis leqsikoni<br />

prozisa da poeziis pirSesayarze Seqmnili<br />

eposis kompoziciuri qargis<br />

sruluflebiani nawili xdeboda, da<br />

ganmartebani xan uSualod meordeboda<br />

axal qsovilSi, xanac gaiSleboda<br />

da ager sulac baRaTeraisa Tu SiolamTrexelis<br />

baladebs Seirwyavda.<br />

originaluri mxatvruli xerxia,<br />

manamde sistemadac gamoyenebuli<br />

milorad paviCis romanSi `xazaruli<br />

sityviskona~, romelic TaviT bolomde<br />

am kompoziciur xerxemalze gaimarTeboda,<br />

Tanac serbi mwerlis is ganmartebani,<br />

xan sakmaod vrcelic, mar-<br />

Tlac saidanme <strong>ki</strong> ar gadmoweriliyo,<br />

pirwminda mistifikacia gaxldaT is<br />

qristianulic, islamuric da ebrauli<br />

wyaroebic...<br />

is, rac besik xaranauls mzamzareuli<br />

xelT upyria, milorad paviCs viTomda<br />

moupovebia, erTmaneTze ausxams<br />

da ase qmnis mimzidvel siuJets,<br />

romelic garTulebuli krosvorduli<br />

struqturis miuxedavad satrfialo<br />

ambavicaa, deteqtivic, samecniero<br />

traqtatic da zRaprebis, saxumaro<br />

laTaiebisa da vampiruli folkloris<br />

krebulic.<br />

cxadia, rom ara es aTasferadoba<br />

da siuJeturi daZabuloba paviCi sakuTar<br />

samyaroSi Caiketeboda da karsac<br />

saguldagulod Carazavda.<br />

gaxsniT <strong>ki</strong> uxsnis kars, magram friad<br />

gamafrTxilebel warwerasac axvedrebs:<br />

_ am adgilas ganisvenebs m<strong>ki</strong>Txveli,<br />

romelic <strong>ver</strong>asodes <strong>ver</strong> gadaSlis<br />

am wigns. is aq maradiul Zils aris<br />

micemuli.<br />

dasawyisidanve mianiSnebda m<strong>ki</strong>Txvels<br />

am paradoqsuli minaweriT romanis<br />

suliskveTebas _ gangaSiT aRvsilsa<br />

da gasimboloebuls Tavis samSoblosTan.<br />

rogorc xazarebi gadaiqcnen<br />

istoriisa da leqsikonis binadrebad,<br />

iseTive saSiSroebis winaSe damdgariyo<br />

serbeTic, Tu<strong>ki</strong> Tavs <strong>ki</strong> ar<br />

moityuebdi, aramed Tvals gausworebdi<br />

avbediT realobas.<br />

es metaforuli gaigiveba xazare-<br />

Tisa serbeTTan ubiZgebda guram gogiaSvils,<br />

qarTul enobriv samyaroSi<br />

Semoetana wigni, romelic zustad miesadageboda<br />

saqarTvelos xvedrsac,<br />

saSiSroebas, masac rom uqadda avi bediswera<br />

da misgan TavdasaRwevad<br />

erovnuli energiis mokreba da amoqmedeba<br />

iyo aucilebeli.<br />

Turme aramarto saqarTvelosa da<br />

sxva mcirericxovani qveynebis.<br />

mTargmnelis mcire boloTqmaSi<br />

moxmobilia oriod fraza, Tu rogor<br />

gasCeniaT did saxelmwifos Svilebsac<br />

safiqrali `xazaruli sityviskonis~<br />

wa<strong>ki</strong>Txvis Semdeg.<br />

ager germaneli kritikosi: erT mSvenier<br />

dRes iqneb germanelnic gamqral<br />

xalxTa ricxvs mivekuTvnoT,<br />

msoflio istoriaSi gaTqvefilsa da<br />

atlantidasaviT CaZirulso.<br />

ager <strong>ki</strong>dev frangi literatori: es<br />

romani iqneb mTeli Cveni civilizaciis<br />

simboluri Targmanebaa da Cven yvelani<br />

xazarebi varT atomuri saSiSroebisa<br />

da ekologiur katastrofa-<br />

Ta saukuneSio.<br />

<strong>ki</strong>dev erTxel gaSliliyo romanis<br />

suliskveTebad is umt<strong>ki</strong>vneulesi SegrZneba,<br />

rac XVII saukunis inglisel<br />

metafizikos poets jon dons oriod<br />

striqonSi Caewura da, mRelvared rom<br />

Seagonebda adamianebs: nurasodes<br />

i<strong>ki</strong>TxavT, visTvis reks zari, is reks<br />

dasasruli me-7 g<strong>ver</strong>dze


4<br />

poezia<br />

wlevandeli Tbilisoba<br />

(filarmoniis moedani)<br />

lurjTvaleba, manqanasTan,<br />

idga ganalaRebi...<br />

ra iafad momca gogom<br />

axalcixis kvaxebi.<br />

mamac axlda, oriveni<br />

vican qarTul jilagad;<br />

oTxi cali SemirCia,<br />

CanTebSi Camilaga.<br />

<strong>ver</strong> davloce – gais am dros<br />

bednieri mexile! -<br />

ros matanda mTvaresaviT<br />

yviTlebs, yunwdagrexilebs.<br />

wamoviRe is kvaxebi,<br />

mZime, TamaS-TamaSiT...<br />

mere <strong>ki</strong> vTqvi: sixaruli<br />

ar moakldes mama-Svils!<br />

gadis wvimiani gazafxuli<br />

xilis zRva. moxoxialob,<br />

zafxulo, sanetaro!<br />

maxareb, alibuxaro,<br />

yvavilis yelSi mjdaro!<br />

zambaxis gakravs silurje,<br />

gaTqviruls, qeba geTqmis...<br />

oqronarevi kani gaqvs,<br />

mzis gulze danaxeTqi.<br />

TviT camde agwev, beCavi,<br />

wasaqcev-dasayunci...<br />

CasakbeCavo, ras qaCavs,<br />

amdens, is wvrili yunwi.<br />

Weqa-quxilis laRumi.<br />

kalTebi, mTisa, laRobs...<br />

mwifobis Jini mayefebs,<br />

yvavilSi vxedav nayofs.<br />

Zveli sasaxlis ezo<br />

Cavuvli, Svebas momafens sxvagvars,<br />

moednis axlos, baRi katebis;<br />

Tu ar CamTvales zazunad, Tagvad,<br />

imaT maraqas mivematebi.<br />

mSvidad fSvinaven, ar ismis xvneSa,<br />

TvalmoxuWulTa Tvlema iwyeba;<br />

zogs – moSraSune ugia neSo,<br />

zogi – gadaxril mzes eficxeba.<br />

ra aqvT sanaRvlo an Sesabrali,<br />

Tavmoyrilia mTlad sakateTi;<br />

Savs iprialebs, Ceqmebs, kaprali,<br />

ulvaSs iyenebs, piwkad, kadeti...<br />

ra brWyalebs malavs fafu<strong>ki</strong> TaTi,<br />

fisoTa modgma ras i<strong>ki</strong>kneba?<br />

sakvirvelia gumani maTi –<br />

es ra samoTxis SesZles migneba!<br />

gasayidad gamoeyvanaT<br />

(marjaniSvilis moedani)<br />

mzera veRar movacile,<br />

ar var Tumc Tvalxarbi –<br />

koxtad Sekrul galiaSi<br />

ijda ori zRarbi.<br />

asvetili, r<strong>ki</strong>nis boZTan,<br />

kaci idga kuStad,<br />

etyoboda, daRliliyo,<br />

moeloda muStars.<br />

Sevicani, zRarbunebSi,<br />

TviT bunebis unji;<br />

lega mavTuls miqjenoda –<br />

grZeli, wyvili drunCi.<br />

vfiqrob, damemowmeba,<br />

Seuxedavs visac;<br />

wynarebs da uwyinarebs,<br />

feri edoT mwyrisa.<br />

gaSlil kar-midamoSi,<br />

gabadia Tu<strong>ki</strong>;<br />

erT ramed Rirs imaTi<br />

gorva da cuqcuqi.<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

emzar kvitaiSvili<br />

dadga nadirobis sezoni<br />

amiran weroZes<br />

vumzer Rrublebs, daxveuls,<br />

abreSumis lentebad...<br />

sanadirod wamsvlelTa<br />

grili dila Tendeba.<br />

devs abgaSi sagzali,<br />

sasmelebi, TuTuni,<br />

yavisfrad dalaquli<br />

ZaRlis ismis wkmutuni.<br />

Tofianebs gavyvebi,<br />

RvTis iqneba Tu neba;<br />

cxared icis kurcxarma<br />

mkerdze moTaTuneba.<br />

jips daZraven, dacvaruls,<br />

qari gacris xvaSiads...<br />

maTgan mxolod erTs axsovs –<br />

Temiko miwaSia.<br />

biZaCemi menatreba –<br />

iaSa kvitaiSvili<br />

balRi viyavi, gimzerdi –<br />

tanmaRals, ra mkvircxls, ra laRs...<br />

Relvam, soflisa, gagalRo,<br />

miwas migces da talaxs.<br />

fiCorze, narionalTan,<br />

vismendi grials Tofis...<br />

gagrilda lula orive<br />

da Jinic – nadirobis.<br />

ra damilevda me SenTan<br />

sasmels da sasaubros!..<br />

sardafSi gaSlils, vigoneb<br />

im ukanasknel sufras.<br />

puradi, Rimiliani,<br />

bevris xsovnaSi CarCi;<br />

CrCilma SeWama, qaTqaTa,<br />

afTiaqaris CaCi.<br />

glerta, WinWari evleba<br />

Sens saTessa da saxnavs;<br />

zemo CibaTSi, goraze,<br />

damarxuli xar axla.<br />

Tanatolebi Semomecalnen<br />

Jora maxaraZis mosagonari<br />

CemTvis ise ideqi,<br />

mindorSi ro xe dgas...<br />

mamcnes Seni sikvdili,<br />

gulis gasaxeTqad.<br />

sixaruli, im droTa,<br />

momwyda,<br />

ganmeSora,<br />

oblobaSi gazrdilo<br />

biWo, Zmao Jora?!<br />

mexi damca, vinc miTxra<br />

Senze, ara gvyavso...<br />

(wamlad arsad irxevi,<br />

CageWido, xavso!)<br />

mogvivlia ramdeni,<br />

erTad, gza da xevi...<br />

SviliSvili dagexrCo,<br />

imas gadayevi.<br />

ra aRmarTebs vutevdiT,<br />

ris daRla da xvneSa!..<br />

guriaSi, qedidan,<br />

gvizidia SeSa.<br />

vinc "koSias" geZaxda,<br />

irgvliv arvin darCa...<br />

Cemsas raRa azri aqvs<br />

aRma-daRma CarCals.<br />

qari gagxvets, siWabu<strong>ki</strong>s<br />

nacaro da navlo!<br />

dagubula naRveli,<br />

ra vqna, vis SevbRavlo?!<br />

gareulis mogerieba<br />

diliT nu moxval, sikvdilo,<br />

nurc adre saRamoTi;<br />

ar daginaxos Tvalebma,<br />

SuaRamisas modi!<br />

ar arCev, vici, erTia<br />

SenTvis – Zageba, qeba;<br />

sul rom ar gamoCndebode,<br />

arc ara daSavdeba.<br />

26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />

orTa koncerti sanTlis Suqze<br />

(`meZo~)<br />

araferi Seedreba<br />

(sityvas vambob pirians),<br />

gitara da violino<br />

roca erTad tirian.<br />

vusmendi da vuyurebdi,<br />

lamis movwydi,<br />

daveci...<br />

ra bgerebi iRvreboda,<br />

cidan, usufTavesi.<br />

zRaparSi Cakarguli<br />

gamCenelo, bevrjer giTxar –<br />

dedac xar da mamac xaro,<br />

am aprilis damdegs, metad,<br />

ar damdago, gamacxaro...<br />

imyofine, rac ro mjijgne,<br />

Cemi sisxliT gamaZRaro!<br />

<strong>ki</strong>diT<strong>ki</strong>de gadabmuli,<br />

Ramec, dRec xar, Wreli wrec xar,<br />

Zmar-naRveli, amRvreuli,<br />

<strong>ver</strong>aferma gadarecxa,<br />

Zvlebs gaudis raCxa-ruCxi,<br />

SenRa damrCi gulis reCxad.<br />

me, Zabunma, sad geZeboT –<br />

biZebo da mamidano!..<br />

sami damxvda gza, <strong>ver</strong>cerTi<br />

avirCie samidano,<br />

dambla mxuTavs, amis dabla,<br />

sadRa unda Camitano?!<br />

mogzaurobis Jini<br />

cocxlad, me <strong>ver</strong> davxatavdi<br />

zeTisxilis rtos gana?!<br />

RmerTi, rjuli! ar mawyenda<br />

provansi da toskana.<br />

ufals <strong>ki</strong> ecodineba –<br />

mimyoli var dinebis,<br />

mapovninebs gzas, SoreTis,<br />

qari apeninebis.<br />

daRlils, fuTaa<strong>ki</strong>debuls,<br />

mimixmoben zarebi;<br />

romelime Zvel monasters,<br />

myudros, Sevefarebi.


26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />

RamisTeva t<strong>ki</strong>vilSi<br />

yvela moZraobaTgan,<br />

dedamiwas wre wams;<br />

vixile cis, maradis,<br />

sibnelisgan creca.<br />

vicdi, rodis inaTebs,<br />

gadiyreba bindi,<br />

cxenebs, ucxos, ucxune,<br />

mzeo, amobrwyindi!<br />

sirTa veli galobas,<br />

guli gaminedle,<br />

elvad Semoagelve<br />

Seni oqros etli!<br />

panTeonis monaxuleba<br />

gamogivli veRarsad,<br />

veRarc getyvi: wamo!<br />

Savi marmariloa<br />

Seni kar-midamo.<br />

ra yofila – samudamo<br />

Zilia Tu ruli!..<br />

Rvinisferi yvavilebiT<br />

gnaxe dafaruli.<br />

icriceba aprilis Tve<br />

CiTis perangiviT...<br />

es rva welic ra uecrad<br />

miilia, givi!<br />

Tvalwin icvleba suraTebi<br />

(ca mxatvris saxelosnodan)<br />

muqTad viswavle Sereva<br />

ferebis – muqTa, bacTa...<br />

saeWvo gaxlavT, Cemdeni<br />

vinmes SeeZlos dacda.<br />

neksac ar gavatokeb da<br />

ise movZebni wertils;<br />

wuTadac ar mimaCnia,<br />

me, saukune erTi.<br />

Cawurulia RrublebSi<br />

dila-saRamos madli...<br />

fanjris rafaze valageb,<br />

mere erTmaneTs vadri.<br />

miizlazneba aqlemi,<br />

vefxvi amzadebs naxtoms,<br />

funjs vatrialeb, ra damRlis,<br />

gindac mTeli dRe vxato...<br />

RmerTma inebos, zRvad iqce,<br />

wveTo, wveTs minamato!<br />

ocneba italiaze<br />

survili dRemde mduRarebs, dneba...<br />

elavs, zRvis piras, oqro – "napoli."<br />

TviTmfrinavidan Sevxede, eba:<br />

caSi, vezuvi, ferflad naboli.<br />

ferdi, damreci, Rrubelze uZevs...<br />

TavwakveTili, civi, lamazi,<br />

konusi, veRar atokebs fuZes,<br />

Zma, Soreuli, fuZiamasi.<br />

<strong>ver</strong>afriT vityvi: bedi mewia!<br />

TeTri orRano – grgvinavs milani...<br />

vin momalanda, me, venecia<br />

an sxva sizmrebi, misi kbilani.<br />

gaCndes am qveynad, bevrs unda, mjera:<br />

tiberiusad, tited, neronad...<br />

me <strong>ki</strong> <strong>ver</strong>odes meRirsa, <strong>ver</strong>ans,<br />

Tund katulusis vnaxo <strong>ver</strong>ona.<br />

daRamebulSic sulis mdaRavi,<br />

asxivebulni, sxvaTa naqebi,<br />

Cemgan uWvreti da unaxavi,<br />

brwyinaven mzeze, ra qalaqebi!<br />

sandro anielis muzeumSi<br />

(SarSandelis gaxseneba)<br />

jiSian cxenTa ra fitulebi...<br />

yvela maTgani lagams ReWavda...<br />

gamoSrobodaT sisxli srulebiT,<br />

axlac guls miklavs xvedri beCavTa.<br />

TviTeulisas vxatavdi mxedars<br />

(sulebi, caSi mofarfateni...),<br />

ucxo cxenebi... me oflsac vxedav –<br />

maTi zurgidan orTqlad adenils.<br />

literaturuli literaturuli gazeTi gazeTi<br />

poezia<br />

<strong>ver</strong> giZRveni weliwadi<br />

(vazis foTlebSi gavexvie)<br />

arc mwuxarebas hqonia vada,<br />

<strong>ver</strong> auvedi amden satirals;<br />

naRvels, gulisa, qars veRar vatan,<br />

tyves, menadebis, ra menadira?!<br />

ar SemiZulo, <strong>ver</strong>c is SevZeli,<br />

saSenod, yvela Semekona Tve...<br />

me wyals davexrCo, iyav dRegrZeli,<br />

Seni survilis vrCebi monadve.<br />

SaveTis saufloSi<br />

mteri Seaskda im bolo TariRs,<br />

yofs bnels da naTels Txeli xarixa...<br />

buranSi gagxvevs borani Cqari,<br />

daxuWav Tvalebs... ukve mkvdari xar.<br />

erTi xvedri aqvT mardsa da oCans...<br />

sulTamxuTavma vinac Serisxa<br />

(iq yvelaferi luskumad moCans),<br />

rCeba amara erTi ferisRa.<br />

molandeba<br />

TiTebSua, anTebuli,<br />

Canda sigareti.<br />

damesizmre, mamaCemo,<br />

naRvels iqarvebdi.<br />

ase male ram gagaqro,<br />

RvTis nazelo Tixav?!<br />

SevkrTi, daujerebelad<br />

axalgazrda iyav.<br />

waxveli, Tan waiyole<br />

dardi maradisi...<br />

ferflic rom ar dagrCenia,<br />

Tqma gewada risi?!<br />

reidze Camomdgari wyviadi –<br />

micvalebulTa sulebis gadamzidavi<br />

dasalieri. kalTa qedisa.<br />

Suqura moxamxame.<br />

kreiseriviT gawolilia –<br />

grZeli, veeba Rame.<br />

seravs mis sxeuls aTasnairi<br />

kaiuta Tu soro.<br />

naxSirze Savi, stomaqi misi,<br />

riT ginda amoyoro?!<br />

dekembris Wirxli ulesavs ferdebs,<br />

Savi ubzinavs xaxa...<br />

<strong>ver</strong>vin Seatyobs sicocxlis niSats,<br />

mas rom mgzavrebi ayavs.<br />

tyviaze mZimes, agrovebs codvebs,<br />

ar miaqvs Cala, Tiva...<br />

miealerse mdumars, galursuls –<br />

dagtova, gipativa.<br />

afarTxaldeba sxivi da frTxilad<br />

gagnaTlavs mzis embazi,<br />

rom samudamod daimaxsovro<br />

miwaze yofnis fasi.<br />

Sua gzaze var<br />

(naRvliani simRera)<br />

jer vcodvilob, nu iCqareb<br />

Cems aburdvas,<br />

axvetas;<br />

damacade, gadavxedo –<br />

saingilos, axmetas.<br />

gulebs raRa Seaqanebs,<br />

me Tu aRar viqeni;<br />

gaTovdeba,<br />

moiwyenen –<br />

awyuri, adigeni.<br />

exi, sadac jixvs, dakodils,<br />

monadirem Sesdia,<br />

unda vnaxo, –<br />

menatreba –<br />

cageri da mestia.<br />

ra sigeli mogagebo,<br />

ra Txovna da adresi?!<br />

gvedri,<br />

nu ikadreb, rac ro<br />

ar aris sakadrisi.<br />

ar ifiqro, javrad gamyves –<br />

drostareba,<br />

Rvinis sma;<br />

cas da miwas Sevyurebde,<br />

Cemi SemrCes Tilisma.<br />

ar vinaRvleb, ga<strong>ver</strong>andes –<br />

ta<strong>ver</strong>nebi, duqnebi...<br />

Tu ganvqardi, ramdeni ra<br />

damrCeba miugnebi.<br />

sxva Wiri gWirs, Tao Cemo,<br />

cxeli bangiT damTvralo!<br />

yvelaferi ranairad<br />

davamwkrivo, davTvalo?!<br />

foTlebaprialebuli,<br />

Semagrilebs faTalo...<br />

arsad Canxar, leqso, Cemi<br />

mwuxarebis badalo!..<br />

mTavarangelozs vevedrebi<br />

"wmidao mTavarangelozo,<br />

Seiwyale kvitai." warwera krixis<br />

eklesiis kedelze. X saukune<br />

salamurs ar vakvneseb,<br />

arc damikravs Celo...<br />

ra daxli dagidgeba<br />

Sen ro me momcelo?!<br />

Tu pataras mixaTreb,<br />

Cemze iyos awi!..<br />

fratunobdes, am qveynad,<br />

erTi berikaci –<br />

dabneuli uzomod,<br />

cota ucnauri,<br />

visic mxolod sityvaze<br />

efeTeba yuri.<br />

saCemod <strong>ver</strong>c moicli,<br />

imxela gaqvs kalo...<br />

an ra dagexarjeba,<br />

erTxans vitantalo?!<br />

ici, xmaurs ar avtex,<br />

Cemo wilo Wiro!<br />

Sevecdebi, TvalSiac<br />

arvis SeveCxiro.<br />

aRma-daRma viqroleb,<br />

niavzedac mCate;<br />

ar wagarTmev arafers,<br />

Tu ar mogimate.<br />

auwonel simdidres<br />

fexqveS gagiSlidi...<br />

ar gamwiravs, Sens garda,<br />

is varskvlavic, Svidi.<br />

5


6<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

dramaturgia 26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />

daTo turaSvili<br />

evrojorjia<br />

(mokle <strong>ver</strong>sia)<br />

moqmedi pirebi:<br />

Suaxnis qali<br />

Suaxnis kaci<br />

ufrosi Zma<br />

umcrosi Zma<br />

sofo, nastudentari gogo<br />

moqmedeba xdeba sacxovrebeli<br />

korpusis binaSi, sadac garedan periodulad<br />

aRwevs srolis xma, radgan<br />

gareT samoqalaqo omi mimdinareobs.<br />

ufro sworad es aris omi, romelic<br />

Zalian hgavs samoqalaqo oms da sinamdvileSi<br />

<strong>ki</strong> ra aris, aravin icis.<br />

scena <strong>ki</strong> warmoadgens sivrces, romelic<br />

adre mxolod sastumro oTaxis<br />

funqcias asrulebda, magram axla<br />

aq erTdroulad sastumro oTaxic<br />

aris, saZinebelic da samzareuloc.<br />

fanjarasTan axlos Tunuqis iseTi<br />

Rumeli dgas, romelsac saqarTvelo-<br />

Si “feCs” eZaxian da misi sakvamuri mili<br />

fanjaraSia gayofili. Rumelis gar-<br />

Semo yria ramdenime Zveli gazeTi da<br />

skamis fexi da Rumelisgan marcxniv<br />

dgas samzareulos Tu sastumro oTaxis<br />

Cveulebrivi magida. zed navTis lamfaa.<br />

marcxniv dgas televizori, saidanac<br />

gamomavali eleqtrosadeni uer-<br />

Tdeba ekranis win aRmarTul sabWoTa<br />

periodis did, orTvlian velosipeds.<br />

navTis lampis susti ali sinaTlis<br />

erTaderTi wyaroa am oTaxSi da oTaxis<br />

siRrmeSi <strong>ki</strong>, aivnis karidan marjvniv,<br />

tyavis divani dgas, romelzec<br />

Suaxnis kaci wevs. kacs zed ayria sabnebis,<br />

paltoebisa da saZile tomrebis<br />

mTeli grova, miuxedavad imisa, rom<br />

mas Salis sqeli mosasxami aqvs Semoxveuli<br />

da Salisave xelTaTmanebi uke-<br />

Tia.<br />

Rumelsa da magidas Soris <strong>ki</strong> dgas<br />

tyavis savarZeli, romelSic daaxloebiT<br />

imave asa<strong>ki</strong>s qali zis, romelsac<br />

moTxilamuris qudi axuravs da saban-<br />

Si gaxveuli wignis wa<strong>ki</strong>Txvas cdilobs.<br />

igi mdgomareobas ucvlis xan<br />

wigns, romelic xelSi uWiravs da xanac<br />

navTis lampas. mas xelebi gaToSili<br />

aqvs da xan sabnis qveS malavs da xanac<br />

sakuTari sunTqviT aTbobs.<br />

uceb afeTqebismagvari xma gaismis<br />

da fanjridan SemoiWreba moyviTalo,<br />

kaSkaSa Suqi, romlis sinaTlezec qali<br />

xmamaRla, swrafad wai<strong>ki</strong>Txavs teqsts<br />

wignidan, sanam ca ganaTebulia:<br />

qali _ rodesac jvarosanTa armia<br />

Sevida qalaqSi, dabneulma sardalma<br />

panikurad mimoixeda: mis garSemo, cecxlisa<br />

da kvamlis SuagulSi, SeSinebuli<br />

adamianebi idgnen _ mamakacebi,<br />

qalebi da bavSvebi. sardali gabrazebuli<br />

miuaxlovda papis warmomadgenels<br />

da aRelvebulma h<strong>ki</strong>Txa: `Tqveno<br />

uwmindesobav, rogor unda gavarCio<br />

mwvaleblebi patiosani adamianebisagan?~<br />

`SegiZlia yvelani daxoco,~ - wynarad<br />

upasuxa vatikanis warmomadgenelma,-<br />

`mere RmerTi TviTon gaarCevs<br />

vin vin iyo~...<br />

kaci _ ramdenjer giTxari, rom<br />

fanjarasTan axlos ar unda mixvide,<br />

SeiZleba brma tyvia mogxvdes.<br />

qali _ ar momxvdeba. iqiT isvrian<br />

(xeliT moZraobas gaakeTebs.<br />

qali brundeba savarZelSi da lamfis<br />

momatebas cdilobs, mere kvlav<br />

iRebs wigns da swored am dros kedels<br />

xvdeba fanjridan Semovardnili<br />

tyvia).<br />

kaci _ (Tavs amoyofs gadafarebuli<br />

paltodan) ras geubnebodi?!<br />

qali _ ese igi, piriqiT, iqidan aqeT<br />

isvrian (midis kedelTan da natyviars<br />

akvirdeba). SeiZleba im mxridanac iyo<br />

(axla xels sxva mimarTulebiT gaiS<strong>ver</strong>s).<br />

kaci _ maincadamainc dRes nu<br />

moakvlevineb Tavs.<br />

(qali kacs ar upasuxebs, aiRebs<br />

tyvias da rogorc filatelisti iSviaT<br />

markas, ise daakvirdeba mas).<br />

qali _ akaemia, ocdaaTiani.<br />

iRebs saSualo zomis gravirebul<br />

xis kolofs (romelSic, Cveulebriv,<br />

Zvirfaseulobas, werilebsa da suvenirebs<br />

inaxaven) da aRebs mas. kolofi<br />

savsea tyviebiT da akvirdeba zogierT<br />

maTgans. igi tyvias isev yuTSi debs,<br />

ketavs mas da Tavis adgilze abrunebs.<br />

srolis xma nel-nela wydeba.<br />

kaci _ tualetSi unda Sevide (kaci<br />

iSorebs sabans da paltos, magram, sicivisgan<br />

akankaldeba da isev gadaifarebs).<br />

qali _ moindome da Sexval.<br />

kaci _ jobia Sen moindomo da gaixseno,<br />

rogor mzaddeba spiralisagan is<br />

kustaruli gamaTbobeli.<br />

qali _ rom maxsovdes, Seni Txovna<br />

ar damWirdeboda, is <strong>ki</strong> zustad maxsovs,<br />

rom vasiko TargamaZis idea iyo<br />

da kaTedraze ecinebodaT <strong>ki</strong>dec, magram<br />

maSin rogor warmovidgendi, rom<br />

odesme marTla damWirdeboda, amitomac<br />

ar davimaxsovre, rogor keTdeboda.<br />

kaci _ arada, rogor miyvarda zam-<br />

Tari da am dros ukve bakurianSi viyaviT<br />

xolme da Sens dabadebis dResac<br />

yovelTvis iq aRvniSnavdiT. (mcire<br />

pauzis mere) biWebs viTom gaaxsendebaT?<br />

qali _ cecxli unda davanTo.<br />

kaci _ axla raRas dawvav?<br />

qali _ (akvirdeba skamis narCenebs)<br />

iqneb es gveyos.<br />

(qali cecxls gazeTiT anTebs<br />

RumelSi da amatebs skamis narCenebs,<br />

Semdeg iTbobs xelebs da mere midis<br />

magidasTan. tomridan gadmoyris<br />

fqvils da wyalsac moimaragebs).<br />

kaci _ sanam Wadebis gamocxobas<br />

Seudgebi, televizori CarTe, axali<br />

ambebi iwyeba.<br />

(qali midis velosipedTan, skamze<br />

Sejdeba da `pedlebs” daatrialebs,<br />

nel-nela moumatebs da televizoric<br />

CairTveba, magram ekrani mxolod<br />

SiSinebs da gamosaxulebis nacvlad<br />

mxolod mocimcime xazebia).<br />

kaci _ ra aris axali?<br />

qali _ arcerT arxs aRar aCvenebs,<br />

televiziis anZa xom ar aafeTqes?<br />

kaci _ magaTi deda movtyan Tu mar-<br />

Tla aafeTqes.<br />

qali _ romel mxares agineb?<br />

kaci _ romelmac aafeTqa.<br />

qali _ erT mxares Seni ufrosi vaJi<br />

ibrZvis da meore mxares <strong>ki</strong> – umcrosi<br />

da gineba orive SemTxveaSi me mexeba.<br />

kaci _ egre gamodis<br />

(qali lapara<strong>ki</strong>s paralelurad,<br />

comis mozeliTaa dakavebuli da kaci<br />

<strong>ki</strong> isev loginSi wevs, Tumca moulodnelad<br />

wamoxteba, radgan aRmoaCens<br />

rom RumelSi cecxli Caqra da magidaze<br />

dadebul wigns aCqarebiT moaxevs<br />

ydas. `feCSic~ aCqarebiT SeukeTebs<br />

da mere sxva wignebTanac aCqarebiT<br />

miva da erT-erTis saTaurs xmamaRla<br />

wai<strong>ki</strong>Txavs):<br />

kaci _ marqsi da engelsi, Txzulebani...<br />

(mere wigns furcel-furcel<br />

Seagdebs cecxlSi da am dros xmamaRla<br />

darekavs telefoni, romelsac<br />

qali arabunebrivad xmamaRla, magram<br />

saswrafod upasuxebs):<br />

qali _ <strong>ki</strong>, me var Svilo da didi<br />

madloba, kargad varT, nu geSinia, mamaSenic<br />

kargad aris da biWebic kargad<br />

arian. Sengan erTaderTi is gvinda,<br />

rom sanam aqauroba ar dawynardeba,<br />

ar Camoxvide da iswavlo da Cvenze<br />

ar idardo...<br />

(xelidan uSvebs yurmils).<br />

kaci _ gaiTiSa?<br />

qali _ <strong>ki</strong>dev kargi, rom yovelTvis<br />

manam iTiSeba, sanam tirils viwyeb.<br />

kaci _ Sen TviTon xom ar TiSav?<br />

qali _ me ratom unda gavTiSo?<br />

kaci _ imitom, rom tyuilis Tqma<br />

yovelTvis giWirda<br />

qali _ axlac miWirs da <strong>ki</strong>dev kargi,<br />

rom eka mainc aris Sors da Tavisi<br />

Zmebis sircxvils ar uyurebs.<br />

kaci _ (yuradRebas isev wignebze<br />

gadaitans) hegeli, istoriis filosofia,<br />

kacobriobis istoria, rogorc<br />

Tavisuflebis ideis ganviTareba, es<br />

kargad daiwveba.<br />

(kaci wigns cecxlSi Seagdebs da<br />

Semdeg wigns CamoiRebs).<br />

qali _ oRond ara biblia!<br />

(kaci saTaurs daakvirdeba da wigni<br />

marTlac biblia aRmoCndeba).<br />

kaci _ mapatie, ar davukvirdi da<br />

<strong>ki</strong>naRam esec davwvi, arada TuTunis<br />

Sesaxvevad aseTi kargi da Txeli<br />

qaRaldi arc arsebobs.<br />

qali _ ar SegiZlia axla mainc iyo<br />

seriozuli?<br />

kaci _ maSin is gadamaluli sigareti<br />

momitane.<br />

qali _ dRes xom ukve mowie da im<br />

erT darCenil Rers xvalisTvis Seginaxav.<br />

kaci _ me axla minda Cemi sigaretis<br />

moweva, xvalamde <strong>ver</strong> moviTmen.<br />

qali _ (gamoaZvrens gadamalul<br />

Rers) romel qarTvel kacs SeuZlia<br />

raimes moTmena, Sen rom SegeZlos...<br />

(qali qmars sigarets miutans da<br />

kaci gemrielad, Rrma nafazebiT gaabolebs.<br />

mere <strong>ki</strong>dev erTi wignis amoxeul<br />

furclebs Seyris RumelSi da<br />

qals gaxedavs):<br />

kaci _ (aSkarad lazRandarulad)<br />

ise, Sen romeli Svilis mxares xar?<br />

qali _ (<strong>ki</strong>Txvaze <strong>ki</strong>TxviT upasuxebs)<br />

ra wigni iyo?<br />

kaci _ (cecxlSi iyureba saTauris<br />

wasa<strong>ki</strong>Txad) beketi, ,,mokle piesebi”<br />

(qali <strong>ki</strong> comis mozelas agrZelebs).<br />

kaci _ iqneb televizoris CarTva<br />

isev mosinjo, axali ambebis droa.<br />

qali _ ra azri aqvs, Tu teleanZa<br />

marTla aafeTqes.<br />

kaci _ eg mxolod Seni varaudia.<br />

(qali gabrazebiT Semojdeba velosipedze<br />

da isev daatrialebs `pedlebs~,<br />

magram gamosaxuleba isev ar gamo-<br />

Cndeba).<br />

kaci _ araferi?<br />

qali _ (`feCisken~ naRvlianad<br />

gaixedavs) beketis piesebi mainc<br />

rogor gaimete, zepirad icodi<br />

xolme...<br />

kaci _ axlac zepirad maxsovs, imitomac<br />

davwvi.<br />

qali _ me <strong>ki</strong> ici, ra maxsovs? pirvelad<br />

rom dabadebis dReze wigni maCuqe,<br />

im zamTars ar gagicani? gaxsovs?<br />

kaci _ wigni rom gaCuqe maxsovs,<br />

magram ra wigni iyo, axla veRar vixseneb.<br />

(qals uceb Tvalebi cremlebiT aevseba).<br />

qali _ marTla aRar gaxsovs?<br />

kaci _ (isev gadmoiRebs wigns da<br />

ydas daxedavs) balza<strong>ki</strong>c kargia<br />

dasawvavad, saerTod klasikuri literatura<br />

yvelaze kargad iwvis, guSinac<br />

vakvirdebodi...<br />

qali _ balzaks Zilis win v<strong>ki</strong>Txulobdi<br />

xolme da maxsovs, rom mere<br />

kargi raRacebi mesizmreboda. sxvaTa<br />

Soris, axlac karg sizmrebs vxedav,<br />

magram gamoRviZebis meSinia.<br />

kaci _ nu geSinia, male yvelaferi<br />

damTavrdeba.<br />

qali _ es arasodes damTavrdeba.<br />

kaci _ nebismieri omi mTavrdeba.<br />

qali _ brZolebi albaT Sewydeba,<br />

magram aq omi arasodes damTavrdeba.<br />

kaci _ ratom?<br />

qali _ imitom, rom es saqarTveloa<br />

da aq omi maSinac aris, roca erTmaneTs<br />

aRar esvrian, yovelTvis ase iyo<br />

da ase iqneba.<br />

kaci _ gamosavali ar arsebobs?<br />

(qali pasuxis gacemas daapirebs,<br />

magram uceb deni mova, sinaTle ainTeba<br />

da yvelaferi erTdroulad<br />

CairTveba. televizoris ekranze yvelaze<br />

cnobili sabWouri test-signali<br />

gamoCndeba musi<strong>ki</strong>s TanxlebiT – es<br />

aris kompozicia `mis saraevo” bonosa<br />

da luCano pavarotis SesrulebiT.<br />

coli gaognebuli usmens simReras da<br />

qmari <strong>ki</strong> gaognebuli uyurebs Werze<br />

anTebul naTuras. Tumca es bedniereba<br />

didxans ar grZeldeba da male yvelaferi<br />

isev iTiSeba da sibneleSi isev<br />

siCumea, romelsac karze braxunis xma<br />

arRvevs).<br />

qali _ vin SeiZleba iyos?<br />

kaci _ albaT _ Svilebi.<br />

qali _ (SeSinebuli) visi Svilebi?<br />

kaci _ (RimiliT) Cveni Svilebi.<br />

qali _ erTad?<br />

kaci _ (isev RimiliT) albaT _<br />

cal-calke<br />

(kaci karisken wava da axalgazrda<br />

adamianTan erTad dabrundeba,<br />

romelsac mxarze avtomati aqvs gada<strong>ki</strong>debuli<br />

da blomad SeSasac<br />

Semoitans. es maTi ufrosi Svilia,<br />

romelic oTaxSi SemosvlisTanave<br />

Tavis umcros Zmas moi<strong>ki</strong>Txavs):<br />

ufrosi Zma _ is vaJbatoni dRes<br />

ar yofila?<br />

deda _ iqneb, jer Cveni mo<strong>ki</strong>TxviT<br />

dagewyo an gamarjoba geTqva.<br />

mama _ (ufros Svils pasuxobs) Seni<br />

Zma dRes ar gamoCenila, samagierod<br />

ekam dareka.<br />

ufrosi Zma _ (mamas) rogor varo?<br />

mama _ kargad.<br />

deda _ (Svils) ar gSia?<br />

ufrosi Svili _ isev soios<br />

katletebi?<br />

deda _ Wadebis gamocxobas vapirebdi.<br />

ufrosi Zma _ dabana minda uceb da<br />

sardafis gasaRebi.<br />

deda _ sardafSi ra saqme gaqvs?<br />

mama _ am siciveSi rogor unda<br />

daibano?<br />

ufrosi Zma _ gavacxeleb da gadavivleb.<br />

deda _ sardafSi ra saqme gaqvs?<br />

ufrosi Zma _ kampotebi minda bi-<br />

Webs wavuRo.<br />

deda _ vin biWebs, Sens Zmas rom<br />

tyviebs esvrian?!<br />

ufrosi Zma _ is biWebi Cemi Zmisnairi<br />

idiotebisgan samSoblos icaven.<br />

deda _ Sen Zmas <strong>ki</strong> piriqiT hgonia.<br />

ufrosi Zma _ iqneb, Senc egre<br />

ggonia?<br />

deda _ me TqvenTvis, orivesTvis,<br />

deda var.<br />

mama _ (saubris Semsubuqebis mizniT)<br />

nu dagaviwydeba, rom sinamdvile-<br />

Si sami Svilis deda xar da Tanac ekam<br />

ukve dagireka da pirvelma mogiloca<br />

Svilebs Soris...<br />

ufrosi Zma _ ra? (xels TavSi Semoirtyavs)<br />

marTla ra idioti var,<br />

deda gilocav da mapatie...<br />

deda _ ara uSavs, mec ar maxsovda.<br />

ufrosi Zma _ (mamas, nawyeni xmiT)<br />

karebSi ratom ar miTxari da maSinve<br />

ar gamaxsene, sanam Semovidodi?!<br />

mama _ megona, isedac gaxsovda.<br />

vifiqre, amitomac movida-meTqi.<br />

ufrosi Zma _ (gabrazebuli) SeSa<br />

<strong>ki</strong> yvavilebis nacvlad wamovuRe dedaCems?<br />

esec maSinve ifiqre?<br />

deda _ dRes mainc nu iCxubebT.<br />

ufrosi Zma _ mTeli Rame ar miZinia<br />

da imdeni daWrili gadaviyvaneT<br />

saavadmyofoSi, saxls rogor movageni,<br />

isic mikvirs.<br />

mama _ imedia, Seni Zmac moagnebs.<br />

ufrosi Zma _ (Zmis xsenebaze) me<br />

male unda wavide, wyals gadavivleb da<br />

waval.<br />

(karze <strong>ki</strong> kakunis xma ismis da mama<br />

ufros vaJiSvils gauRimebs):<br />

mama _ axla wasvlas azric aRara<br />

aqvs.<br />

(mama gava da oTaxSi meore, umcros<br />

vaJiSvils SemouZRveba, romelic<br />

vardebis Taiguls gaRimebuli gadascems<br />

iubilar dedas).<br />

deda _ (siyvaruliT akocebs Svils)<br />

Sirazidan?<br />

umcrosi Zma _ Tavrizidan, Sirazi<br />

ufro Sorsaa, magdeni dro ar<br />

mqonda.<br />

mama _ marTla sad iSove?<br />

umcrosi Zma _ mtrebs brZoliT<br />

wavarTviT.<br />

ufrosi Zma _ mtrebSi Cven<br />

gvgulisxmob?<br />

(umcrosi Zma yuradRebas ar miaqcevs<br />

ufrosi Zmis Se<strong>ki</strong>Txvas da dedisTvis<br />

motanil torts magidaze dadebs).<br />

deda _ (Tvalebgabrwyinebuli)<br />

tortic?<br />

(deda <strong>ki</strong>dev erTxel akocebs umcros<br />

vaJs, madlobasac <strong>ki</strong>dev erTxel gadauxdis<br />

da ufrosi Svili <strong>ki</strong> axla <strong>ki</strong>dev<br />

ufro gabrazebuli xmiT i<strong>ki</strong>Txavs):<br />

ufrosi Zma _ mgoni, Sen gelaparakebi.<br />

umcrosi Zma _ SenTan salaparako<br />

araferi maqvs da SenisTanebs, ro<br />

icode, ai, amiTi velaparakebi.<br />

(umcrosi Zma mxarze gada<strong>ki</strong>debul<br />

avtomats Camoixsnis da ufros Zmas<br />

daanaxebs, rasac ufrosi Zmis reaqciac<br />

moyveba da umcrosi Zmisken nabijis<br />

gadadgmas daapirebs Tu ara, maT Soris<br />

deda Cadgeba).<br />

deda _ kargia, rom Cems dabadebis<br />

dRes ase mxiarulad iwyebT.<br />

mama _ iumori didi Zalaa.<br />

umcrosi Zma _ me ar vxumrob.<br />

ufrosi Zma _ (umcross) mgoni, vi-<br />

RacaSi geSlebi.<br />

umcrosi Zma _ me araferi meSleba.<br />

ufrosi Zma _ geSleba!<br />

deda _ torts vin daWris?<br />

mama _ torti bolos vWamoT, me<br />

Caval da Rvinos amovitan.<br />

ufrosi Zma _ me amovitan, gasaRebi<br />

momeciT.<br />

(ufrosi Zma mamis pasuxs aRar daelodeba,<br />

ise gamoarTmevs mamas<br />

gasaRebebis acmas da oTaxidan gava).<br />

mama _ me Cavidodi, Zalian daR-


26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />

lili varo.<br />

(mama cols gadaxedavs da karze vi-<br />

Rac daakakunebs).<br />

deda _ albaT, asanTis waReba<br />

daaviwyda<br />

(deda TviTonve wava karis gasaRebad<br />

da ukan <strong>ki</strong> Zalian gaxarebuli dabrundeba<br />

Tavis yofil student gogosTan<br />

erTad, romelsac sofo hqvia):<br />

deda _ naxeT vin movida!<br />

mama _ (dedas) marTla rogor unda<br />

uyvardes adamians Tavisi yofili leqtori,<br />

rom aseT dros dabadebis dReze<br />

estumros.<br />

deda _ Tanac gaiaros TiTqmis mTeli<br />

qalaqi, sadac samoqalaqo omi mimdinareobs<br />

da ar SeeSindes.<br />

umcrosi Zma _ es ar aris samoqalaqo<br />

omi, es sxva omia.<br />

(Svilis sityvebs yuradRebas ar miaqceven<br />

deda da mama da sofos <strong>ki</strong>dev<br />

erTxel akocebs misi yofili da amJamad<br />

Zalian bednieri da madlieri leqtori).<br />

sofo _ (qals) ai, saCuqaric mogitaneT<br />

(disks amoiRebs CanTidan) Tqveni<br />

sayvareli pavaroti da Cemi sayvareli<br />

bono erTad mRerian.<br />

deda _ didi madloba, sofo, dRes<br />

televizorSi iyo es simRera, magram<br />

bolomde <strong>ver</strong>c movusmine, deni sul<br />

ori wuTiT movida.<br />

umcrosi Zma _ (sofos) bonos fani<br />

xar?<br />

sofo _ ubralod, miyvars.<br />

umcrosi Zma _ ubralod siyvaruli<br />

ra pontia?<br />

sofo _ ubralod siyvarulia, roca<br />

marTla giyvars.<br />

umcrosi Zma _ kargad <strong>ver</strong> gavige.<br />

sofo _ ai, Sen xom Zaan magrad giyvars<br />

samSoblo?<br />

umcrosi Zma _ (avtomats daxedavs)<br />

magari patrioti var.<br />

sofo _ hoda, ai ubralod rom giyvardes,<br />

iaraRs arc gaekarebodi.<br />

umcrosi Zma _ me Cems qveyanas vicav<br />

am iaraRiT.<br />

sofo _ isini?<br />

umcrosi Zma _ vin isini?<br />

sofo _ visac Tqven ebrZviT...<br />

umcrosi Zma _ (awyvetinebs) isini<br />

moRalateebi arian da TviTon gvebrZvian.<br />

(qali da kaci, romlebic amasobaSi<br />

sufras awyoben, avanscenaze ganmartoebul<br />

gogosa da biWs gamosZaxeben):<br />

mama _ modiT, yvelaferi mzadaa.<br />

deda _ rac gvqonda, yvelaferi<br />

ukve sufrazea.<br />

umcrosi Zma _ (mSoblebis gasagonad)<br />

axlave.<br />

sofo _ me megona, rom Seicvlebodi.<br />

umcrosi Zma _ me <strong>ki</strong> megona, rom aq<br />

Cems gamo moxvedi.<br />

(sofo raRacis Tqmas daapirebs,<br />

magram biWisTvis pasuxis gacemas <strong>ver</strong><br />

moaswrebs, radgan deda xels moxvevs<br />

mas da magidasTan miiyvans. xolo,<br />

roca yvelani sufris garSemo aRmoCndebian,<br />

karis uxeSad SemoRebis xma gaismis<br />

da oTaxSi ufrosi Zma Semova, romelsac<br />

xelSi gasaRebebis acma uWiravs).<br />

mama _ <strong>ver</strong> naxe Rvino?<br />

(ufrosi Zma mamamiss ar upasuxebs<br />

da umcros Zmas mimarTavs):<br />

ufrosi Zma _ vin aris?<br />

deda _ sad?<br />

ufrosi Zma _ vin aris-meTqi?<br />

umcrosi Zma _ (sakmaod amayad)<br />

tyvea.<br />

ufrosi Zma _ rodis moiyvane?<br />

umcrosi Zma _ Seni saqme ar aris.<br />

deda _ (gulwrfelad Sewuxebuli<br />

pauzis Semdeg) saWmels mainc Cavutandi.<br />

umcrosi Zma _ rusia.<br />

deda _ mere ra, rom rusia?!<br />

umcrosi Zma _ sami dRe SimSils<br />

nebismieri rusi uZlebs.<br />

mama _ rusebi yvelafers uZleben,<br />

miTumetes omis dros.<br />

ufrosi Zma _ (mSoblebs) nu nerviulobT,<br />

mSiers ar hgavs, Tqveni murabebi<br />

da kampotebi gazafxulamde eyofa.<br />

deda _ (umcros Zmas) saidan wamoiyvane,<br />

Svilo?<br />

umcrosi Zma _ Stabidan.<br />

sofo _ (dacinviT) oto skorceniviT?<br />

mama _ rad gindoda, Svilo?<br />

umcrosi Zma _ (ufrosi Zmisken<br />

gaiS<strong>ver</strong>s xels) amaT egeni amarageben<br />

iaraRiT.<br />

ufrosi Zma _ (umcross) Tqvenc<br />

magaTgan yidulobT iaraRs.<br />

umcrosi Zma _ magram Tqven ufro<br />

iafad gaZleven.<br />

ufrosi Zma _ tyuilia, Cvenc zustad<br />

igives gvaxdevineben.<br />

deda _ (ufros Svils) barem amogeyvana<br />

Svilo, uxerxulia, mainc stumaria.<br />

ufrosi Zma _ <strong>ver</strong> amoviyvan.<br />

mama _ ra problemaa, Caval da me<br />

amoviyvan, stumari RvTisaa.<br />

ufrosi Zma _ <strong>ver</strong>c Sen amoiyvan.<br />

mama _ ratom?<br />

ufrosi Zma _ imitom, rom me ukve<br />

gavuSvi.<br />

(am sityvebis gagonebaze umcrosi<br />

Zma avtomats gadatenis, ufros Zmas<br />

miuS<strong>ver</strong>s da maTi Zvirfasi deda <strong>ki</strong><br />

SeSinebuli Seh<strong>ki</strong>vlebs).<br />

umcrosi Zma _ Sen vin ge<strong>ki</strong>Txeboda,<br />

biWo, magaT StabTan molaparakebebi<br />

gvqonda ukve da iaraRSi unda gagvecvala.<br />

mama _ (umcros Zmas) rom moiyvane,<br />

Tvalebi axveuli hqonda?<br />

umcrosi Zma _ magas vWamdi me?<br />

Tvalebi Cemi xelebiT avuxvie.<br />

mama _ saxli rom daimaxsovros,<br />

rusebma SeiZleba dagvbombon <strong>ki</strong>dec.<br />

ufrosi Zma _ ra unda dagvbombon,<br />

mama, eg dro ukve wavida, samyaro Seicvala.<br />

mama _ Tqven rusebs Zalian cudad<br />

icnobT.<br />

deda _ egeni arasdros icvlebian.<br />

sofo _ maSin Cven TviTon SevicvaloT<br />

(pauzas gaakeTebs) da iubilari<br />

vadRegrZeloT, aq xom amis gamo<br />

movediT.<br />

mama _ sworia, me Caval da Rvinos<br />

amovitan.<br />

umcrosi Zma _ Rvinoze me Caval.<br />

sofo _ mec wamogyvebi.<br />

(umcrosi Zma karisken daiZreba da<br />

sofoc ukan mihyveba da oriveni oTaxidan<br />

gavlen. oTaxSi darCenili deda,<br />

mama da ufrosi Svili <strong>ki</strong> cota xans Cumad<br />

sxedan magidis garSemo da mere<br />

siCumes isev ufrosi Zma daarRvevs):<br />

ufrosi Zma _ Tvalebaxveuli ar<br />

gamiSvia, magram saxli romc daimaxsovros,<br />

dabombva mainc gamoricxulia.<br />

gasagebia, rom ruseTi ar Secvlila am<br />

mxriv, magram axla mainc sxva droa da<br />

saerTaSoriso Tanamegobroba aseT<br />

rames, ubralod ar dauSvebs...<br />

(ufrosi Zma <strong>ki</strong>dev raRacis Tqmas<br />

daapirebs, magram gaCumdeba da fanjrisken<br />

gaixedavs, saidanac aSkarad<br />

TviTmfrinavis xma Semova).<br />

mama _ (dedas _ SeSinebuli saxiT)<br />

bombdamSenia?<br />

(deda <strong>ki</strong> pasuxis gacemas veRar moaswrebs,<br />

radgan Camovardnili bombi yvelafers<br />

daangrevs am saxlSi da roca<br />

oTaxidan kvamli gaifanteba, scena<br />

sardafSi gadainacvlebs, sadac umcrosi<br />

Zma da sofo sanTlis Suqze sxedan).<br />

sofo _ zemodan raRac gruxunis<br />

xma iyo.<br />

umcrosi Zma _ amis Tavze janjRavebi<br />

cxovroben, sami biWi hyavT da<br />

sul ase xmauroben.<br />

sofo _ imedia, ar dagvbombes.<br />

umcrosi Zma _ Senc dedaCemiviT<br />

da mamaCemiviT isev rusebis geSinia?<br />

sofo _ qarTvelebis ufro meSinia.<br />

umcrosi Zma _ nu geSinia, <strong>ver</strong><br />

dagvbombaven, axla sxva droa, male<br />

evrokavSirSi SevalT da yvelaferi<br />

kargad iqneba.<br />

sofo _ (ironiiT) male evrojorjia<br />

viqnebiT?<br />

(biWs gaeRimeba da gogos ar upasuxebs,<br />

wamodgeba da sardafidan amosasvlel<br />

kars miawveba, magram Zvras <strong>ver</strong><br />

uzams da xmamaRla gaikvirvebs):<br />

umcrosi Zma _ e, aRar iReba<br />

sofo _ ratom?<br />

umcrosi Zma _ mgoni, zemodan<br />

raRac simZime awveba.<br />

sofo _ (SeSinebuli) ra unda<br />

vqnaT?<br />

umcrosi Zma _ raRac unda movifiqroT.<br />

sofo _ vinmes rom davurekoT?<br />

umcrosi Zma _ mobiluri aq saer-<br />

Tod ar iWers.<br />

(uceb sanTeli Caqreba da sofo<br />

<strong>ki</strong>dev ufro SeSinebuli xmiT h<strong>ki</strong>Txavs<br />

gakvirvebul biWs):<br />

sofo _ asanTSi Rerebi xom dagr-<br />

Ca?<br />

(biWi asanTs jibidan amoiRebs da<br />

jer yurTan miitans, gaamoZravebs da<br />

xmaurze Seecdeba raodenobis mixvedras):<br />

umcrosi Zma _ mgoni, erTi Reria.<br />

sofo _ jer nu aanTeb.<br />

umcrosi Zma _ aba, rodemde unda<br />

viyoT am sibneleSi?...<br />

sofo _ jer nu aanTeb.<br />

umcrosi Zma _ (axla ufro<br />

TavisTvis) marTla rodemde unda viyoT<br />

am sibneleSi...<br />

farda an raRac fardismagvari<br />

literaturuli literaturuli gazeTi gazeTi<br />

kritika<br />

rostom CxeiZe<br />

gangaSi JanrTa pirSesayarze<br />

(besik (besik (besik xaranaulis xaranaulis eTnofiliuri eTnofiliuri romani)<br />

romani)<br />

dasasruli<br />

TviTeuli TqvenganisTviso, _ es imitom,<br />

rom yvelas bedi erTmaneTze gadajaWvulad<br />

warmoedgina.<br />

maleve daviwynodaT adamianebs<br />

mqadageblisa da poetis es sentencia<br />

da ernest heminguei rom miagnebda da<br />

wamoswevda, gansakuTrebul mniSvnelobas<br />

imiT mianiWebda, rom Tavis<br />

romans waumZRvarebda epigrafad, saxelwodebas<br />

<strong>ki</strong> sulac mas daesesxeboda:<br />

`visTvis reks zari~.<br />

gangaSi gasdevs hemingueis am romans.<br />

m<strong>ki</strong>Txvels ar gamoparvia mwerlis<br />

gulisSemZvreli mRelvareba, jon donis<br />

striqonebma <strong>ki</strong> xan sad gadainacvla<br />

da xan sad, erTmaneTs aswrebdnen<br />

mis damowmebasa Tu perifrazirebas.<br />

`xazaruli sityviskonac~ TiTqos<br />

am striqonTa vrceli ganmartebaa,<br />

axal mdinareTa zeda babilonisaTa<br />

tirili da glova aramarto ganvlili,<br />

aramed mosalodneli gansacdelis<br />

win.<br />

Cven yvelani xazarebi varTo, _<br />

martoden personaJTa xvedrs ar aeRelvebina<br />

did saxelmwifoTa Svilebic.<br />

da raRa gagikvirdes m<strong>ki</strong>Txvelisa,<br />

romelsac veRarc eRirseba am wignis<br />

gadaSla, radganac saukuno Zils miscemia.<br />

sarkofagi <strong>ki</strong> `xazaruli sityviskonaa~.<br />

viTom xazaria is m<strong>ki</strong>Txveli, samudamod<br />

gamoTxovebuli Tavis modgmianad<br />

am samyaros.<br />

da viTom qarTvelia `hiperbolebisa<br />

da metaforebis wignis~ wam<strong>ki</strong>Txvelic,<br />

leqsikonebsa da istoriul<br />

analebSi rom mouwevs Tavis amoyofa,<br />

maT qargaze amoSenebul wign-sarkofagSi,<br />

Tu<strong>ki</strong> gangaSis zari ar Seismina.<br />

ase darCeba prozisa da poeziis<br />

pirSesayarze Seqmnil eposs erTi avtori<br />

da... arcerTi wam<strong>ki</strong>Txveli.<br />

da es avtori, vinc mwife nayofisa<br />

Tu yunws SerCenili foTlis xilvisas<br />

Soreuli qaris qrolas SeigrZnobs,<br />

nakaduli <strong>ki</strong> warRvnis sunis dakvriT<br />

abruebs, Tavzardacemuli Sehyurebs<br />

mis mierve am wignSi datrialebul<br />

qariSxalsa da vnebaTaRelvas da<br />

winaswarmetyveliviT gaurbis da <strong>ver</strong>c<br />

gaurbis mosalodnel gansacdels:<br />

_ xom ar Cavido jibeSi naweri da<br />

gadavikargo?<br />

magram ras uSvelis am wignis mimalva<br />

da gadakargva, Tu<strong>ki</strong> isedac gangaSiT<br />

sunTqavs Cveni miwa-wylis yoveli<br />

mtkaveli da adamianebs raRac ucnauri<br />

ZaliT aborialebs?<br />

_ RmerTo, nuTu ukve daiwyo wigni?<br />

dawyebulia da veRar gamoSordebi<br />

da pirvandel Canafiqrs unda mihyve<br />

raoden geZnelos Seni xmis miwvdena<br />

adamianebisTvisac da RmerTamdisac,<br />

da metad rTuli kompoziciis<br />

Sesakvrelad saTaurebisaTvis miwas,<br />

cas da <strong>ki</strong>bis safexurebs amaod rom<br />

mosinjav, bolos Toks miagneb,<br />

rogorc yvelaze saimedos.<br />

_ magram aba, imsigrZe Toks sad vi-<br />

Sovnidi, da... nawyvetebis gadabma daviwye<br />

da iseTi magari To<strong>ki</strong> gamoviyvane,<br />

rom rasac ginda imas gauZlebda...<br />

misi drekadobac sixaruliT<br />

aRavsebda: kaci zed aramarto gaivlis,<br />

ijambazebs <strong>ki</strong>dec, Tu<strong>ki</strong> moexuSturao.<br />

da naskvebis arsebobasac winaswarve<br />

gaacxadebda: advilad daimaxsovrebT,<br />

Tu sad xarT, da isic gecodinebaT, ra<br />

gamotovoT, radgan ra wignia is wigni,<br />

romelsac gamosatovebeli adgilebi<br />

ar gaaCniao.<br />

magram xom arsebobs iseTi wignebic,<br />

iq Sesul m<strong>ki</strong>Txvels gareT rom veRar<br />

gamouRwevia da Tavbeds iwyevlis, aq<br />

ar davrCeo.<br />

besik xaranauls am safrTxisagan<br />

Tavi swored To<strong>ki</strong>s gabmiT dauzRvevia,<br />

zed krialosaniviT rom ausxams sa-<br />

Taurebi gzis gamosagnebad.<br />

saTaurTa es krialosani awesrigebs<br />

Janrobriv sxvadasxvaobas, Tumc<br />

Txroba isea gadatvirTuli, zedmeti<br />

ar iqneboda avtori zogierT<br />

monakveTs Seleoda aplikaciuri nawilidan,<br />

uSualod Tavisi teqstidan <strong>ki</strong><br />

skabrezuli adgilebi amoeklo, ra-<br />

7<br />

<strong>ki</strong>Ra mxatvruli aucileblobiT <strong>ki</strong> ar<br />

aris nakarnaxevi maTi gaCena, aramed<br />

dRevandeli moduri gatacebiT, amgvar<br />

gatacebebsa Tu xar<strong>ki</strong>s gadaxdis<br />

survils <strong>ki</strong> besik xaranauli siWabukeSic<br />

arasodes ucTunebia da Tavisi<br />

mxatvruli samyaros Semogarenidan<br />

advilad ar gadacdenia fexi.<br />

gamosatovebel adgilebs rom axsenebs<br />

Tavidanve da sagangebodac gamoarCevs<br />

Txrobidan am saxelwodebiT,<br />

es, cxadia, mistifikaciis xerxia da<br />

m<strong>ki</strong>Txvels gamWvirvaled mianiSnebs:<br />

gansakuTrebiT swored am striqonebs<br />

CaukvirdiTo...<br />

m<strong>ki</strong>Txvels, romelic SesaZloa<br />

aRarc SerCes `hiperbolebisa da<br />

metaforebis wigns~ _ maradiul Zil-<br />

Si CaZiruli.<br />

sasowarkveTileba amoulandebs<br />

Tvalwin axleburi eposis Semqmnels<br />

paTeti<strong>ki</strong>s jvarze gakrul adamiansac<br />

da ganawyobs heroi<strong>ki</strong>s winaaRmdeg, ra<strong>ki</strong>Ra<br />

Tavgametebam <strong>ver</strong>a da <strong>ver</strong> daixsna<br />

kacobrioba katastrofis SegrZnebisagan,<br />

RmerTsmoklebul sinamdvileSi<br />

<strong>ki</strong> mosalodnelia gmirobaze Zneli da<br />

bevrad Znelic adamianebSi gaZleba<br />

aRmoCndes.<br />

dae paTetika jvradac gamogesaxos,<br />

zed gakruli adamianiT!..<br />

raoden SemZvrelic unda iyos es<br />

gancda, avtors mainc sjera, rom am<br />

wignis personaJebi swored paTetikam<br />

Semoinaxa, da Tu TviTonac gamoiWreba<br />

xolme eposis furclebze, raTa<br />

Tavis gmirebs gamouTamaSdes, paTetikas<br />

Seugulianebia, ironiis embazSi amovlebuls.<br />

da idumali xma aRwevs mis yurTasmenamde,<br />

nu gaimetebs ase Zalian nurc<br />

`hiperbolebisa da metaforebis wigns~<br />

da nurc sakuTar Tavs, da gangaSic<br />

raodenadac unda gamZafrdes da<br />

sarkofagic mogalandos, es mainc is<br />

pirobiToba unda aRmoCndes, sarkofagis<br />

miRma noes <strong>ki</strong>dobanis xsovnasac<br />

rom wamogitivtivebs da sasowarkveTasa<br />

da usasoobaSi nugeSismagvars<br />

rasme mogivlens.<br />

***<br />

aCrdilebisgan romantikul xasiaTebs<br />

aqandakebda vaJa-fSavela.<br />

am samyaros mosalodnel gaqrobas<br />

<strong>ver</strong> Segueboda da bedisweras iseve Sejaxeboda<br />

antikuri gmiriviT, rogorc<br />

misive personaJebi.<br />

aka<strong>ki</strong> SaniZes sxva gza gamoenaxa _<br />

iniSnavda da iwerda yvelafers, rac<br />

am mxaris zepirsityvierebas Semoenaxa<br />

da saymoTa cnobierebas `xevsuruli<br />

poeziis~ eqskursebiT aRWurvil<br />

gamocemaSi daabinavebda.<br />

aleqsi WinWarauls leqsikoni<br />

eguleboda yvelaze saimedo TavSesafrad<br />

uaRresad daxvewili, literaturulad<br />

aserigad gamarTuli enis, romlis<br />

sityva-gamoTqmebic TaviT bolomde<br />

poeziis suliT sunTqavda.<br />

aq yvelgan moismoda gangaSis zari,<br />

sul ufro da ufro gaZlierebuli<br />

mzerisagan aCrdilTa mifarebis<br />

kvalobaze, da besik xaranauls isRa<br />

rCeboda, gaeSiSvlebina srul rRvevas<br />

miwevnili sinamdvile da iseTive t<strong>ki</strong>viliT<br />

gaeyolebina Tvali dasaRupad<br />

gametebuli hiperbola-metaforaTa<br />

cxovrebis wesisa da adaTebisaTvis,<br />

rogorc kacobriobas gamoitirebda<br />

_ imasac gasawirs, ra<strong>ki</strong>Ra erTmaneTs<br />

gadajaWvoda saqarTvelos aRmosavleT<br />

mTianeTisa da kacobriobis bediswera.<br />

da martoden gonebiT <strong>ki</strong> aRar<br />

ecodineboda, xelSesaxebadac gamocdida,<br />

Tu ra t<strong>ki</strong>vili xravda vaJafSavelas<br />

da ratom eWidaveboda mTeli<br />

cxovreba gogoTuris lods: cxenis<br />

zurgze Tu <strong>ver</strong> gadavagde, egeb qari<br />

mainc gavutaroo...<br />

***<br />

da Senc raRa dagSTenia _ iqneb<br />

marTlac Caido naweri jibeSi da gadaikargo?!.<br />

m<strong>ki</strong>Txveli <strong>ki</strong>... m<strong>ki</strong>Txveli maradiul<br />

Zils mieces...


8<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

Canawerebi 26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />

dasawyisi # 38<br />

oTxmoci wlis<br />

2007 wlis 11 dekembers rostom CxeiZis<br />

salonSi Tamaz bibiluris xsovnis<br />

aRsaniSnavad SevikribeT. CubinaSvilis<br />

quCaze mivdiodi da Soridan<br />

davinaxe: taqsi gaCerda, taqsidan<br />

mkvircxlad gamoxta mamakaci da Cemken<br />

gamoemarTa, moabijebda da Zalian<br />

hgavda axalgazrda Tamaz Cxenkels.<br />

momiaxlovda da Tamaz Cxenkeli aRmoCnda,<br />

oTxmoci wlis Tamaz Cxenkeli!<br />

araviTari Tanamdeboba: iare! iare!<br />

iare! amin!<br />

gamixarda!<br />

2007 wlis 11 maiss Tamaz Cxenkeli<br />

Semxvda literaturis muzeumSi: Seni<br />

`ucnobi~ mompares da meored viyideo.<br />

***<br />

samocdaaTian wlebSi gamomcemlobaSi<br />

espaneli poeti gvestumra. Zalian<br />

gaukvirda Cveni poeturi krebulebis<br />

didi tiraJebi (Tumca am tiraJebs upiratesad<br />

wignis iafi fasebi ganapirobda).<br />

me v<strong>ki</strong>Txe, espaneTSi rogor<br />

iyideba wignebi-meTqi. orstriqoniani<br />

kalaburiT mipasuxa (rusuli icoda):<br />

Ïîýçèÿ íå ïðîäàåòñÿ, ïîòîìó ÷òî ïîýçèÿ íå<br />

ïðîäàåòñÿ. momewona. am ori striqonis<br />

avtoriao _ Tanamedrove argentineli<br />

poeti – giliermo boido.<br />

daaxloebiT im wlebSi (1977 wels)<br />

gamoqveynda andrei voznesens<strong>ki</strong>s leqsi<br />

– `Êíèæíûé áóì~, romelic am striqonebiT<br />

mTavrdeba:<br />

Àõìàòîâà íå ïðîäàåòñÿ,<br />

íå ïðîäàåòñÿ Ïàñòåðíàê.<br />

ra aris bedniereba<br />

1991 wlis 14 ivniss televiziiT gadmosces<br />

saubari cnobil rus msaxiob-<br />

Tan iuri nikulinTan. man erTi Tavisi<br />

nacnobisagan gagonili ganmarteba<br />

gaixsena:<br />

_ ra aris bedniereba?<br />

_ roca diliT samsaxurSi wasvla<br />

gixaria da saRamos – saxlSi dabruneba.<br />

momewona.<br />

***<br />

saocaria: rusulad Cemi ori wigni<br />

gamovida da arcerT mTargmnels ar<br />

vicnob piradad. pirveli 1970 wels<br />

elena nikolaevskaiam Targmna `sovets<strong>ki</strong><br />

pisatelSi~. me gancxadebac <strong>ki</strong><br />

ar damiweria. miSa qvliviZis rekomendaciiT<br />

Seitanes gegmaSi.<br />

meore wigns 9 axalgazrda mTargmneli<br />

hyavs. esec Cemgan damou<strong>ki</strong>deblad<br />

gamoica. erTxel televizorSi oTar<br />

nodias movusmine: moskovSi elizbar<br />

ananiaSvilma axalgazrda mTargmnel-<br />

Ta studia Camoayaliba da vaxtang javaxaZis<br />

wigns amzadebeno. Semdeg batonma<br />

elizbarma es Targmanebi TbilisSi<br />

Camoitana da me mimiwvies mTargmenl-<br />

Ta kolegiaSi. me v<strong>ki</strong>Txulobdi qarTulad,<br />

batoni elizbari <strong>ki</strong> – rusulad<br />

imave leqsis ramdenime Targmans. ase<br />

SevarCieT ukeTesebi da 1986 wels `meranma~<br />

gamosca meore rusuli – oTar<br />

nodias winasityvaobiT. am wignis 9<br />

mTargmnelTagan erTi miSa qvliviZis<br />

yofili siZea – a. markeviCi. me masTan<br />

telefoniT misaubria: miSas axalgazrda<br />

frangi poetebis rusulad<br />

Targmnili krebuli vTxove. misma<br />

siZem, romelic am wignis erT-erTi<br />

mTargmnelia, wigni miSovna da gamomigzavna<br />

<strong>ki</strong>dec aseTi warweriT:<br />

`Âàõòàíãó Äæàâàõàäçå – îò îäíîãî èç àâòîðîâ<br />

ñåãî ôðàíöóçñêîãî `âèíåãðåòà~ – Ñàøè<br />

Ìàðêåâè÷à, – ñ óâàæåíèåì~.<br />

sxvaTaSoris, pirveli krebulis<br />

momzadebas sami weli dasWirda. am sami<br />

wlis manZilze ramdenimejer viyavi<br />

moskovSi, magram gamomcemloba<br />

`sovets<strong>ki</strong> pisatelis~ SenobaSi fexi ar<br />

Semidgams da amitomac dagvianda<br />

gamocema. mogvianebiT elena nikolaevskaiam<br />

gamosca sakmaod mozrdili<br />

krebuli qarTveli poetebis<br />

Targmanebisa da Cemi arcerTi leqsi<br />

ar Seitana. me mgoni, gardacvlil avtorad<br />

CamTvala.<br />

leqs idan-<br />

vaxtang javaxaZe<br />

amde<br />

***<br />

1996 wlis 30 ivniss anas pirveli<br />

tomis sasignalo egzemplari mivutane<br />

ise, rom winaswar ar gamifrTxilebia:<br />

siurprizi movumzade raRa!<br />

meore tomis anabeWdebi gadavaTvaliereT,<br />

SevitaneT anawyobSi mcire<br />

Sesworebani. aqa-iq anam ramdenime<br />

striqoni amoiRo.<br />

anam miTxra: <strong>ki</strong>dev minda amoviRo<br />

sami striqoni, magram ar minda Sen ganaxoo.<br />

vuTxari: miuTiTe, me ar Cavxedav,<br />

teqnikuri redaqtori rom gadaaTvalierebs,<br />

cariel adgilebs<br />

Seavsebs-meTqi.<br />

ra Tqma unda, aRar minaxavs amoRebuli<br />

striqonebi. albaT es is striqonebia,<br />

romelTa amoRebasac adre<br />

apirebda da me ar daveTanxme.<br />

ieRiSa da tato<br />

i. griSaSvili Tavis wignSi `saiaTnova~<br />

wers: `me vicnob exlandel erT<br />

duqandars ieRiSas! namdvili lovelasia.<br />

man am bolo dros Rvinis duqani<br />

gaaRo abanoebTan... zed didi asoebiT<br />

aweria: `Íå óåçæàé ãîëóá÷èê ìîé~... da<br />

iciT ratom? mxolod imitom, rom<br />

roca yabarCaSi mofuTnuli qalebi<br />

gaivlidnen imis win abanoSi gasamgzavreblad<br />

– Seexedna, `TvalisTvis wyali<br />

daelevinebina~ da vnebaatexils<br />

malimal nerwyvi gadaeylapa xolme.<br />

esec ar ikmara: sawyal biWs weli hqonda<br />

mowyvetili haihara wylis zidviT,<br />

yovel naSuadRevs moaWoWinebda trotuars<br />

da aqcevda auarebul wyals<br />

duqnis win, rom ra ari: abanoSi mimaval<br />

qalebs kabis boloebi aekribaT xelSi<br />

da TviT <strong>ki</strong>, skamze mjdomela, damtkbariyo<br />

arSiaSemovlebuli wvivis yurebiT~.<br />

eh, Cemo ieRiSa, erTi wamogaxeda<br />

dRevandel TbilisSi! araviTari trotuaris<br />

morwyva ar dagWirdeboda, magram<br />

saxlSi <strong>ki</strong> namdvilad <strong>ver</strong> waxvidodi<br />

da mSvidad veRar daiZinebdi!<br />

TiTqos moulodnelia, magram <strong>ver</strong>c<br />

nikoloz baraTaSvili darCenila<br />

gulgrili da RamiT yabaxze Tvalic<br />

gaqcevia da kalamic gaqcevia:<br />

ama sityvaze vardi Rawvzed<br />

myis aefurcla,<br />

am dros niavmac TeTri kaba<br />

mimouqrola<br />

da budeSuri mis fefebi<br />

lamazad moCnda,<br />

romelT siamiT cnoba Cemi<br />

wariRes Tvisda.<br />

erTi telegadacemis Semdeg<br />

1996 wlis 26 ivliss televiziiT vixile<br />

da movismine gadacema msoflios<br />

samgzis Cempionze givi kartoziaze.<br />

gadacema ZiriTadad mihyavda msoflios<br />

orgzis Cempions guram saRaraZes.<br />

Casula baTumSi (kartozia baTumelia)<br />

da esaubreboda iqaurebs. mikrofoniT<br />

dadioda agreTve Tbilisis qu-<br />

CebSi, aCerebda gamvlelebs da e<strong>ki</strong>Txeboda<br />

kartozias Sesaxeb. saubrobda<br />

TviTonac.<br />

mTeli gadacemis manZilze arc titrze<br />

dawerila da arc gamoucxadebiaT,<br />

vin iyo TviTon guram saRaraZe.<br />

erTxel <strong>ki</strong>dev gamakvirva am pirovnebis<br />

mokrZalebam. erTxel man _ Sesani-<br />

Snavi mwerlisa da pirovnebis badri<br />

WoxoneliZis qelexis sufraze _ poetebs<br />

mogvmarTa: Cven <strong>ki</strong> ara _ Tqvena<br />

xarT msoflios Cempionebi, leqsis<br />

Targmna rom SeiZlebodeso. guram sa-<br />

RaraZes <strong>ki</strong>dev erTi oqros medali aqvs<br />

_ skolis oqros medali da, etyoba,<br />

amasac aqvs mniSvneloba.<br />

xokusais mTebi da leqsebi<br />

kacusika xokusai leqsebsac werda,<br />

ufro sworad _ Tavis naxatebs uwerda<br />

leqsebs. aseT ilustrirebul da<br />

poetizirebul wigns man uwoda `mTebi<br />

da mTebi~. analogiurad SeiZleba<br />

leqsebis wigns ewodos `leqsebi da<br />

leqsebi~, anda _ `leqsebi da leqsebi<br />

da leqsebi~. mgoni, es ukanaskneli<br />

sjobs!<br />

iyo aseTi dro<br />

Cems meore wignSi `nawvimari quCebi~<br />

(1963. `literatura da xelovneba~)<br />

41 lesia dabeWdili. es wigni bevrad<br />

ufro didi iyo, magram gamomcemlobis<br />

mTavarma redaqtorma TxuTmeti<br />

leqsi amoiRo da Tavisi kabinetis cecxlgamZle<br />

yuTSi Caketa: ar endo wignis<br />

redaqtors _ moris focxiSvils.<br />

roca wigni gamovida, mTavarma redaqtorma<br />

TviTon damibruna represirebulebi<br />

da es leqsebi momdevno wigneb-<br />

Si Sevitane. umetesoba manamdec iyo<br />

dabeWdili Jurnal-gazeTebSi. axla<br />

rom wai<strong>ki</strong>TxoT es leqsebi, gagecinebaT.<br />

iyo aseTi dro da iyvnen aseTi mTavari<br />

redaqtorebi, cenzorze mkacri<br />

cenzorebi.<br />

1959 wels simon Ciqovanma `mnaTob-<br />

Si~ leqsebi damibeWda. anabeWdebi<br />

winaswar wavi<strong>ki</strong>Txe. Jurnali rom gamovida,<br />

ori leqsi aklda. batonma simonma<br />

miambo: damibara mTavlitma (redaqcia<br />

da mTavliti erT SenobaSi TanamoRvaweobdnen<br />

_ TerTmetsarTulianSi)<br />

da or leqss daado xeli. didxans<br />

vekamaTe, magram ise melaparaka, Sen<br />

warmoidgine, bolos mainc damiTanxmao.<br />

es leqsebic Semdeg wignebSi daibe-<br />

Wda.<br />

1963 wels `ciskarSi~ ibeWdeboda<br />

Cemi erTaderTi lirikuli poema `Ria<br />

qalaqi~. mTavlitma SeaCera: ar icoda,<br />

ras niSnavda Ria qalaqi. etyoba, <strong>ver</strong>c<br />

<strong>ver</strong>avin auxsna. mere murmani mivida,<br />

gaesaubra da erTi wlis Semdeg<br />

`ciskris~ mexuTe nomerSi poema daibe-<br />

Wda.<br />

aRar maxsovs, romeliRac Jurnal-<br />

Si cenzorma akrZala Cemi vrceli leqsi<br />

_ `unomro avtomanqana~: unomro<br />

avtomanqana mxolod SevardnaZes<br />

atarebs da imas gulisxmobo. RmerTirjuli!<br />

xuTi-eqvsi wlis Semdeg wignSi<br />

`gavapare~.<br />

1985 wels `mnaTobSi~ ibeWdeboda<br />

`ucnobi~. cekadan darekes da cenzoris<br />

mier nebadarTuli apologia<br />

sabeWdi manqanidan moxsnes. ori wlis<br />

Semdeg mSobliur quTaisSi Jurnal<br />

`ganTiadSi~ `gaapara~ rezo WeiSvilma.<br />

diax, iyo aseTi dro!<br />

***<br />

merab berZeniSvili Zalian hgavs<br />

sakuTar biustebsa da portretebs. es<br />

isea, romanSi rom avtoriseuli Strixebi<br />

SeiniSneba. merabi hgavs agreTve<br />

salvador dalis.<br />

gamifrTxilda!<br />

1975 wels SeviZine pirveli avtomobili<br />

_ lurji `Jiguli 03~. qalaqSi<br />

frTxilad davdiodi da TandaTan veCveodi.<br />

am dros damireka ioseb noneSvilma:<br />

ruseTis romeliRac provinciidan<br />

mwerali gvestumra meuRlesTan<br />

erTad da iqneb gorSi waiyvanoo. vuTxari:<br />

trasaze jer ar gavsulvar, magram<br />

uars rogor getyvi-meTqi. besik xaranauls<br />

vTxove _ ukve sakmao staJian<br />

Sofers _ wamomyoloda. meore dRes<br />

me da besi<strong>ki</strong>, r<strong>ki</strong>nigzis vagzalTan rom<br />

sastumroa _ `kolxeTi~, iq mivediT.<br />

guramic movida doCanaSvili, besiks<br />

gaufrTxilebia, erTad muSaobdnen<br />

`mnaTobSi~. ava<strong>ki</strong>Txe stumrebs da <strong>ki</strong>beebze<br />

rom CamovdiodiT, litfondis<br />

`rafis~ mZRoli Semomxvda: iosebma gamomagzavna<br />

da gorSi rusebi me unda<br />

waviyvanoo. stumars ar esiamovna,<br />

`Jiguli~ erCia. <strong>ki</strong>dev kargi satvirTo<br />

manqana ar gamomigzavneso _ TavisTvis<br />

Cailaparaka.<br />

cxadia, iosebma angariSi gauwia Cems<br />

gamoucdelobas da gamifrTxilda.<br />

***<br />

bavSvi _ yvela sayvarelia, magram<br />

amjerad gansakuTrebiT mariamis tola<br />

bavSvebi momwons da miyvars. es dRes<br />

aRmovaCine: marjaniSvilis quCaze 8-9<br />

wlis gogonebi miprutunobdnen da<br />

miJRurtulobdnen. zurgze didi Can-<br />

Tebi moe<strong>ki</strong>debinaT. erTmaneTs ar aclidnen<br />

laparaks da gzas ar uTmobdnen<br />

erTmaneTs. vuyurebdi da Tvali<br />

veRar movacile.<br />

xval<br />

SoTa niSnianiZes aqvs leqsi `xvale~,<br />

romelic me momiZRvna: erTxel SoTa<br />

movida CemTan da miTxra: `literaturul<br />

saqarTveloSi~ leqsebi mivitane<br />

da es leqsi ar damibeWdes _ vaxtang<br />

javaxaZis leqss hgavso. 1967 wels me<br />

davwere usaTauro _ `vici, gangeba<br />

Cemzedac zrunavs, Zvels mirCevnia axali<br />

weli, xval usaTuod vipovni suraTs,<br />

xval usaTuod miviReb werils~...<br />

da ase Semdeg. SoTas leqsi gansxvavebuli<br />

ritmiTaa dawerili. TavisTavad<br />

kargi leqsia, magram marTlac mgavs.<br />

SoTam miTxra: es leqsi Zalian miyvars,<br />

modi, Sen mogiZRvni da ise davbeWdavo.<br />

marTlac, miZRvna daamata da mas<br />

Semdeg ase ibeWdeba.<br />

es epizodi komikurad gagrZelda:<br />

erTma kolegam (gvars <strong>ver</strong> davasaxeleb,<br />

gardaicvala!), etyoba, agreTve Cemi<br />

leqsis gavleniT dawera leqsi da,<br />

rodesac SoTam Cemdami moZRvnili gamoaqveyna,<br />

am ukanasknels plagiatoba<br />

daabrala.<br />

***<br />

ramdenime dRea, marcxena yurSi ar<br />

mesmis. Wkvian kacs marjvena yurs<br />

mivapyrob da ise vusmen, sxvebs _<br />

marcxenas. <strong>ver</strong>Tobi ra!<br />

ras <strong>ki</strong>Txulob?<br />

m<strong>ki</strong>Txvelis mier wignSi mowonebuli<br />

da xazgasmuli adgilebis mixedviT<br />

SemiZlia wam<strong>ki</strong>Txvelis gemovneba da<br />

niWi Sevafaso.<br />

`miTxari, ras <strong>ki</strong>Txulob da getyvi,<br />

vina xar~ (goeTe).<br />

***<br />

erTxel anam sadRac amo<strong>ki</strong>Txuli<br />

gaixsena: Tundac ar gewerebodes,<br />

mainc xSirad unda miujde sawer magidas<br />

da raRacas mainc dawero. TviTon<br />

<strong>ki</strong> brZanebs: werad rom davjdebi, leqsi<br />

ukve mzada maqvso.<br />

erTxel leqciis dros rezo inaniSvili<br />

romeliRac Tanamedrove rusi<br />

mwerlis moTxrobas Targmnida: gana<br />

amis gamoqveynebas vapireb? _ minda<br />

STagoneba gamoviwvio, gavaRiziano, ar<br />

gazarmacdeso, _ amixsna.<br />

***<br />

mweralma rac SeiZleba iSviaTad<br />

unda i<strong>ki</strong>Txos oficialuri presa da<br />

iSviaTad unda usminos televizors,<br />

radgan yvelaze metad aqedan moedineba<br />

daStampuli azrovneba, kliSeebi da<br />

trafaretebi. rom SeiZlebodes, bavSvobidanve<br />

unda ga<strong>ver</strong>idoT am informaciul<br />

agresias, radgan igi TandaTan<br />

ipyrobs tvinis ujredebs da aviwrovebs<br />

Tavisufali azrovnebis areals..<br />

***<br />

wignis mraval teqnikur redaqtors<br />

vicnob, axalgazrdebs da veteranebs,<br />

yvelaze ukeTesi maT Soris gaxldaT<br />

_ pavle ingoroyva. gadaaTva-


26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />

liereT misi wignebi, gansakuTrebiT _<br />

`giorgi merCule~. batoni pavle Tvi-<br />

Ton iyo Tavisi teqnikurad rTuli<br />

wignebis dizainis avtori da brwyinvale<br />

teqredaqtori.<br />

***<br />

lope de vegas ekuTvnis es ori<br />

striqoni:<br />

Ìàðèíî, ñëàâíûé æèâîïèñåö ñëóõà,<br />

è Ðóáåíñ, ñòèõîòâîðåö íàøèõ ãëàç.<br />

(jambatista marino _ 1569-1625 _<br />

italieli poeti, rTuli metaforebis<br />

ostati iyo).<br />

poeziisa da ferweris urTierTobis<br />

kargi nimuSia.<br />

***<br />

1996 wlis `inostrankas~ mecxre nomerSi<br />

wavi<strong>ki</strong>Txe Tanamedrove Sotlandieli<br />

mwerlisa da mxatvris alasder<br />

greis patara moTxroba _<br />

`Ïîáëèæå ê ìàøèíèñòó~. matarebelSi,<br />

romelsac kompiuteri marTavs, mgzavrebi<br />

saubroben. moulodnelad es matarebeli<br />

meore matarebels daejaxeba<br />

da moTxroba ase mTavrdeba: `Â<br />

ñëåäóþøèé ìèã ó÷èòåëüíèöà, êàê è äðóãèà<br />

ïàññàæèðû ïîýçäà, ñëèøèò íà÷àëî âçðûâà –<br />

íà÷àëî, íî íå êîíåö~. momewona.<br />

***<br />

aRiarebulia aqsioma: mwerali =<br />

niWi + ofli, anu: niWi + Sromismoyvareoba.<br />

msoflio literaturebis istorias<br />

Tu gadavavlebT Tvals, es aqsioma<br />

ase unda davazustoT: mwerali =<br />

niWi + ofli + coli!<br />

***<br />

sakmaod didi xnis winaT mweralTa<br />

kavSiris baRSi erTma mweralma daviT<br />

gaCeCilaZes h<strong>ki</strong>Txa: daTiko, leqsebs<br />

ratom aRar wero. daviTma upasuxa: Tu<br />

RmerTi gwams, Tavi damanebe, Cemi<br />

leqsebis gaxsenebaze guli merevao. me<br />

SemTxveviT movismine es saubari da<br />

Zalian gamikvirda. imdenad gamikvirda,<br />

rom daveWvdi, xom ar momesma-meTqi<br />

da amis Sesaxeb aravisTvis araferi<br />

miTqvams. ager axlaxan `literaturul<br />

saqarTveloSi~ daibeWda vasil<br />

<strong>ki</strong>knaZis saintereso mogonebani mweralTa<br />

baRis dialogebze da es faqti<br />

iqacaa dadasturebuli. piradad me<br />

yovelTvis simpatiiT viyavi ganwyobili<br />

daviT gaCeCilaZisadmi da <strong>ver</strong><br />

vitandi gandidebis maniiT Sepyrobilebs,<br />

magram arc nametani nihilizmi<br />

gamoadgeba poets da, am SemTxvevaSi,<br />

ar gamoadga daviT gaCeCilaZes.<br />

Tamadebma ra daaSaves?<br />

1997 wlis 14 Tebervals manana gigineiSvilma<br />

parlamentSi Caatara sxdoma,<br />

romelic mieZRvna qarTuli enis<br />

siwmindis dacvas. mowveulni iyvnen mwerlebi,<br />

mecnierebi, Jurnalistebi,<br />

gamomcemlobis muSakebi. me vurCie<br />

mananas, Semdeg sxdomaze Tbilisis<br />

cnobili Tamadebic miewvia, imaT xom<br />

sakmaod didi auditoria usmens samasoTxaskacian<br />

qorwilebSi da qelexeb-<br />

Si?!<br />

***<br />

ana kalandaZe xSirad iyenebs sam<br />

wertils striqonis SigniT _ striqonSi<br />

an winadadebaSi CarTuli sami<br />

wertili anu pauza moulodnelobis<br />

efeqts aZlierebs da am xerxs xSirad<br />

mimarTavs poeti. magram bolo gamocemebSi<br />

anam aTmarcvlovani striqonebi<br />

xuTmarcvlovnebad gadaawyo<br />

da moulodnelobis efeqti Seasusta.<br />

unda vurCio, Semdeg gamocemebSi aRvadginoT<br />

pirvandeli struqtura.<br />

aris <strong>ki</strong>dev erTi galaktioniseuli<br />

forma leqsisa _ romelsac ana iyenebs:<br />

10-5-10-5. aqac anam pirveli da<br />

mesame striqonebi gatexa da leqsis<br />

formis warmodgena wa<strong>ki</strong>Txvisas<br />

gaZnelebulia. es formac aRsadgenia!<br />

CubCika<br />

1997 wlis 11 aprils rusTavelze<br />

CubCika Semxvda da miTxra: Sens `ucnobs~<br />

ukve mesamed v<strong>ki</strong>Txulob da ufro<br />

da ufro momwons. nuTu sxvebic amas ar<br />

geubnebiano. macnoba, aqve, rusTavelis<br />

Zegls iqiT, Senoba gvaqvs SerCeuli<br />

da galaktionis kafe-saloni unda<br />

gavxsnaTo. SevikriboT da erTad movilaparakoT,<br />

rogor movawyoT salonio.<br />

lado asaTianis kvaldakval<br />

1960 wels murman lebaniZe abasTumanSi<br />

isvenebda. maSin kurortis direqtori<br />

gaxldaT biZaCemi _ dedisZma<br />

varlam margalitaZe, romelsac murmanma<br />

leqsi miuZRvna Tavis `fiqrebis~<br />

ciklSi.<br />

im zafxuls agvistoSi me murmanis<br />

sanaxavad Cavedi da Svebuleba abasTumanSi<br />

gavatare. iq gavicani uni<strong>ver</strong>sitetis<br />

klubis direqtori gogi kobiaSvili,<br />

romelic adre lado asa-<br />

TianTan erTad isvenebda abasTumanSi.<br />

gogim dagvaTvalierebina ladoseuli<br />

adgilebi. erTxel abasTumnis sasaflaoze<br />

wagviyvana. ra Tqma unda, lados<br />

leqsi gamaxsenda:<br />

vis unaxavs sasaflao,<br />

uflis xeliT daxatuli.<br />

aqeT-iqiT saflavebi<br />

da maT Soris nakaduli...<br />

gamaxsenda, magram axlomaxlo nakaduli<br />

arsad Canda. erTxans pauza Camovarda<br />

da uceb siCumeSi CuxCuxis xma<br />

Semogvesma. iqve, Sua sasaflaoze, Zalian<br />

patara nakaduli Cumad moCux-<br />

Cuxebda. nakaduls <strong>ver</strong>c ityodi, Raris<br />

wyaliviT `gadagdebuli~ viwro Rele<br />

gaxldaT, saflavebs Sori da balaxebs<br />

Soris arc <strong>ki</strong> Canda, diagonaliviT<br />

kveTda sasaflaos daRmarTs da erTaderTi<br />

arRvevda iqaur maradiul mdumarebas.<br />

im zafxuls abasTumanSi isvenebda<br />

agreTve batoni pavle ingoroyva.<br />

Cven kurortis mTavar xeivan-qu-<br />

Caze vikribebodiT, xis skamebze CamovsxdebodiT<br />

da vsaubrobdiT.<br />

am quCas maliSeva-gopaZis quCa erqva.<br />

gamovqviT mosazreba _ lado asa-<br />

Tianis saxeli gvewodebina.<br />

murmanis abasTumnis ciklis `fiqri<br />

mesame~ ase iwyeba:<br />

dabadebidan miyvarda me<br />

xeebi alvis,<br />

sikvdilis merec ar davuTmob<br />

am xeebs arvis;<br />

bare meoced avuvl-Cavuvli<br />

me am xeivans,<br />

Tambaqos vaboleb me arxeinad<br />

da vfiqrob qalze _<br />

vinme maliSeva-gopaZis,<br />

romlis saxelic am xeivans<br />

ratomRac erqva,<br />

xolo Cven: me da ingoroyvam<br />

da javaxaZem _<br />

Cemma vaxtangma,<br />

kobiaSvil gogisTan erTad,<br />

davarqviT saxeli<br />

Cveni lado asaTianis.<br />

samwuxarod, maSin Cven araferi vicodiT<br />

`vinme maliSeva-gopaZis~ Sesaxeb.<br />

gavida naxevari saukune da 2010<br />

wels aka<strong>ki</strong> wereTlis leqsebs Soris<br />

wavawydi eqspromts _ `pirumTvnelad~,<br />

romelic dawerilia abasTuman-<br />

Si da eZRvneba `mariam svimonis asul<br />

gopaZisas~:<br />

kargi ram xar, rogorc deda!..<br />

ukeTesi _ rogorc coli!<br />

Tval-tanadaT lamaz-sando...<br />

sakadrisi qmris da toli.<br />

Semoqmedma SeniT Senze<br />

Tvisi Zala dagvanaxva...<br />

dideba mis Zlierebas!<br />

raRa eTqmis poetsa sxva.<br />

1896.12 agvisto. abasTumani.<br />

qalbatoni mariam maliSeva (1859-<br />

1939) aRmoCnda meuRle gamoCenili<br />

qarTveli Terapevtis _ ilia zu-<br />

literaturuli literaturuli gazeTi gazeTi<br />

Canawerebi<br />

rabis-Ze gopaZisa (1853-1932), romelmac<br />

peterburgSi daamTavra samedicino-qirurgiuli<br />

akademia da berlinSi<br />

aimaRla kvalifikacia, 1894-1909 da<br />

1921-1932 wlebSi moRvaweobda abasTumanSi<br />

da didi Rvawli dasdo kurortis<br />

aRorZinebas da keTilmowyobas.<br />

swored am ilia da mariamis ojaxs swvevia<br />

1896 wlis zafxulSi aka<strong>ki</strong> da es leqsi<br />

miuZRvnia maspinZeli qalbatonisaTvis,<br />

romlis saxelic, rogorc Cans,<br />

1939 wels _ misi gardacvalebis Semdeg<br />

_ uwodes abasTumnis erT quCas.<br />

albaT, upriani iqneba, es gaxseneba<br />

lado asaTianis striqonebiT davamTavroT:<br />

am xeivanSi is Zalze xSirad<br />

daseirnobda Cvens sasaxelod...<br />

mirza gelovanis gaxseneba<br />

irakli abaSiZem miambo:<br />

_ 1944 wels moskovSi Sevxvdi mirza<br />

gelovans. igi germaniidan nadavliT<br />

(trofeiT) datvirTul eSelonebs<br />

moacilebda da xSirad Camodioda<br />

dedaqalaqSi. Sineli gadaixsna da<br />

manaxa: Sida jibeebi fulis SekvrebiT<br />

hqonda gatenili. dagvpatiJa da kargadac<br />

gvaqeifa.<br />

TviTon mirza swerda das rusudans<br />

1944 wlis 30 aprils.<br />

_ guSinwin movbrundi moskovidan,<br />

sadac ukve meored viyavi... meoredac<br />

mSvenivrad gavatare dro moskovSi. Cem<br />

moskovel amxanagebTan davlie Seni<br />

sadRegrZelo... me mqonda SesaZlebloba<br />

samudamod moskovSi darCenisa, magram<br />

ratomRac ar gadavwyvite es da<br />

kvlav frontze var.<br />

mirza daiRupa 1944 wlis ivlisSi,<br />

dasavleT dvinis gadalaxvis dros,<br />

belorusiaSi, vitebs<strong>ki</strong>s olqSi.<br />

***<br />

1997 wlis 24 maiss, saRamos, telefoniT<br />

vesaubre murmans. sxvaTaSoris<br />

miTxra: saxelic araferi yofilao<br />

(ukmayofilo iyo rusTavelis sazogadoebis<br />

Zvel xelmZRvanelobasTan gaWianurebuli<br />

sasamarTlo procesebiT.<br />

erTi morigi sxdoma guSin gadaido).<br />

me vupasuxe: aba, Sen ras gvTavazob, saxelisaTvis<br />

ar unda vizrunoT da, rogorc<br />

gagvixardeba, ise vicxovroTmeTqi?<br />

diaxo, _ mipasuxa. maSin, mTlianad<br />

ara, magram sanaxevrod da metadac<br />

Sen mag princips anxorcieleb da<br />

guli aRar unda dagwydes-meTqi.<br />

dameTanxma da karga gemrieladac icina.<br />

goeTe da baironi<br />

1825 wlis 25 dekembers, kvira dRes,<br />

goeTem ekermans uTxra:<br />

_ bairons rom saSualeba hqonoda,<br />

mTeli Tavisi opoziciuri mgznebareba<br />

da umkacresi gamoTqmebi dauzogavad<br />

daexarja parlamentSi, bilwsityvaobisagan<br />

ganiwmindeboda. magram ra<strong>ki</strong><br />

parlamentSi gamosvla ar uxdeboda,<br />

iZulebuli gaxda, ukeTuri grZnobebi,<br />

romlebic Tanamedroveebisadmi<br />

gauCnda, gulSi daegrovebina da misgan<br />

ganTavisuflebis sxva gza aRar<br />

darCa, garda imisa, rom leqsebad gadaesaxa<br />

da gamoexata es grZnobebi. amitom<br />

baironis `uarmyofeli~ nawarmoebebis<br />

umravlesobas me davarqmevdi<br />

`parlamentSi <strong>ver</strong>warmoTqmul sityvebs~.<br />

Cvens parlamentar poetebsac rom<br />

avukrZaloT parlamentSi gamosvlebi,<br />

iqneb maT leqsebs meti mgznebareba Sehmateboda?!<br />

rac Seexeba baironisadmi damo<strong>ki</strong>debulebas,<br />

goeTe yovelTvis aRiarebda<br />

da aqebda mas, Seqspiris g<strong>ver</strong>diTac<br />

<strong>ki</strong> ayenebda da ara imis gamo, rom<br />

baironic inglisurenovani poeti iyo:<br />

Sileris talantsac maRal Sefasebas<br />

aZlevda da rig SemTxvevaSi upiratesobasac<br />

aniWebda, miuxedavad imisa,<br />

rom orive misi Tanamedroveni gaxldnen.<br />

gagrZeleba Semdeg nomerSi<br />

9<br />

sami memoriali<br />

tariel Wanturia erTi saxlis memorialurma<br />

dafam daainteresa (furcelaZis<br />

quCa, N12): `am saxlSi 1937-1976<br />

w.w. cxovrobda qarTveli mwerali da<br />

sazogado moRvawe besarion (beso)<br />

JRenti~. tariels ainteresebs, vin cxovrobda<br />

am saxlSi 1937 wlamde?<br />

me am replikam meore memoriali<br />

gamaxsena (elbaqiZis daRmarTi, N11):<br />

`am saxlSi 1931 wlidan 1937 wlamde cxovrobda<br />

gamoCenili qarTveli mwerali<br />

mixeil javaxiSvili~.<br />

Tumca es ori mwerali erTi qalaqis<br />

sxvadasxva saxlebSi cxovrobdnen,<br />

mainc samwuxaroa da damafiqrebeli,<br />

rom erTi mwerali 1937 wlamde cxovrobda,<br />

xolo meore mwerali 1937<br />

wlidan cxovrobda.<br />

ager, yofili voroncovis da yofili<br />

marqsis, amJamad zaarbriukenis<br />

moedanze xuTsarTuliani saxlis<br />

kedelze aTi dafaa, maT Soris erTi _<br />

mwerlisa: `am saxlSi 1937-1971 wlebSi<br />

cxovrobda qarTuli sabWoTa poeziis<br />

erT-erTi fuZemdebeli, gamoCenili<br />

poeti da sazogado moRvawe alio andrias<br />

Ze mircxulava~.<br />

am saxlSi cxovrobdnen agreTve<br />

msaxiobebi: aka<strong>ki</strong> xorava, aka<strong>ki</strong> vasaZe,<br />

Tamar WavWavaZe, emanuil afxaiZe,<br />

aleqsandre wuwunava, cecilia wuwunava,<br />

Terapevti l. anjafariZe, arqiteqtorebi<br />

_ z. da n. qurdianebi _<br />

cxrave 1936 wlidan da mxolod erTaderTi<br />

poeti _ 1937 wlidan!<br />

minaweri: moskovSi saerTod akrZales<br />

memorialuri dafebi. iqneb ase<br />

sjobdes, rom qalaqi did sasaflaos<br />

ar daemsgavsos!<br />

***<br />

1963 wels simon Ciqovanis samtomeulis<br />

pirveli tomis dedans vamzadebdi<br />

sastambod: cnobili usaTauro ase<br />

iwyeba: `aris siyrmis da simwifis Soris<br />

Sesvenebis da simorcxvis Jami~... me,<br />

rogorc redaqtorma, SevTavaze baton<br />

simons gaesworebina: `aris siymes da<br />

simwifes Soris~... (siyrmis da simwifis<br />

– megrulis gavleniT unda iyos ganpirobebuli).<br />

batoni simoni dameTanxma,<br />

magram ar gaaswora: popularuli<br />

leqsia da amitom davtovoTo.<br />

1980 wels givi gegeWkorma da emzar<br />

kvitaiSvilma `gaiTvaliswines~ Cemi<br />

SeniSvna da `qarTuli klasikuri poeziis<br />

anTologiaSi~ gaaswores aRniSnuli<br />

striqoni (cxadia, avtorTan Seu-<br />

Tanxmeblad).<br />

sxvaTaSoris, erTma qarTvelma poetma<br />

am leqsis gavleniT dawera leqsi<br />

`xmaurisa da siCumis Soris~ da uzustoba<br />

Secdomad aqcia. wignic gamosca<br />

am saTauriT.<br />

***<br />

`davwvaT luvri!~ _ gaiZaxodnen<br />

Cveni saukunis ocian wlebSi dadaistebi<br />

anu futuristebi. amaT rigebSi<br />

iricxebodnen tristan tcara, giiom<br />

polineri, blez sandrari, Jan kokto.<br />

ai, sadamde SeiZleba miiyvanos poezia<br />

originalobis u<strong>ki</strong>duresad axirebulma<br />

ideam!<br />

`wignebis agizgizebuli koconi menatrebao~,<br />

_ natrobda marineti da<br />

hitlerma Seusrula es natvra. samwuxaroze<br />

samwuxaro faqtia: poeti _ fa-<br />

Sistis megobari!<br />

***<br />

gnebavT `vefxistyaosnis~ kongenaluri<br />

Targmani? amisTvis aucilebelia<br />

ori piroba: mTargmnelma Zalian<br />

kargi qarTuli unda icodes da mTargmneli<br />

didi poeti unda iyos. am ideals,<br />

rogorc Cans, yvelaze metad, jerjerobiT,<br />

erTi mTargmneli miuaxlovda:<br />

gaponovi. magram es mxolod varaudia<br />

_ me xom ebrauli ar vici.<br />

ise, rusTvelisnair umaRles registrebamde<br />

<strong>ver</strong>aviTari mTargmneli<br />

<strong>ver</strong>asodes <strong>ver</strong> amaRldeba, Tundac<br />

aqamde:<br />

_ igi vardobdes, Sen ie.


10<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

poezia 26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />

aRsareba nomeri 1<br />

es is dRe iyo,<br />

roca TavisiT ixsneba WiSkrebi, Sarvlis Rilebi,<br />

logikuri amocanebi,<br />

roca Sedegebi da pasuxebi Tavidanve aris cnobili,<br />

roca iRviZeben...<br />

ai, Tqven Tavze madebT xels, axvelebT.<br />

ar vcdebi, swored im dRes gaiRviZa yavis naleqma<br />

musi<strong>ki</strong>s maswavleblis finjanis fskerze, didi babuis<br />

sabrZolo xmalma, sardafis virTxam, loTis vnebam<br />

sasmelebis gamyidvlis mimarT, yvavebis budem<br />

mTavrmarTeblis sasaxlis baRSi, Wadris xeebma quCis<br />

piras, quCam<br />

da yvela erTad maqezebda: `iwkriale! iwkriale!~<br />

avxmiandi yvela mJReri da daxSuli notiT,<br />

vwkrialebdi saskolo zarad, <strong>ver</strong>cxlis monetad,<br />

Rvinis Tasad, qalaqis wyarod, mokle teqsturi<br />

Setyobinebis signalad, sarked, bavSvis sicilad,<br />

vwkrialebdi da sapasuxo eqos viwvevdi, mxolod<br />

eqos, rogorc mTebSi, rogorc xdeba -<br />

gavrcobilad, gamravlebulad.<br />

ar maxsovs, ase yvelgan rogor aRmovCndi, sad<br />

mimiRes, sad SemiSves, sad gamomketes, damemsgavsnen,<br />

damiwyvildnen, Semeziarnen,<br />

me mxolod Cems msgavss daveZebdi da movuxmobdi<br />

Tu fiqrobT, rom codvis wilad esec meyofa,<br />

davamateb,<br />

gamomrCa, veRar movismine, gaRviZebulebs ra<br />

adardebT, is, rom samyaro maT gareSe Seicvala, Tu<br />

is, rom TviTon Seicvalnen, vidre eZinaT da nacnob<br />

sagnebs veRar agnebeben?..<br />

aRsareba nomeri 2<br />

isini ubralo gamvlelni iyvnen,<br />

pirobiTad saxeldebulni qalebad, kacebad,<br />

axalgazrdebad, bebrebad<br />

da, warmoidgine, yvela,<br />

vinc Semovida da gaiara<br />

anda arc Semovida da Semoixeda,<br />

Cems msx<strong>ver</strong>plad iqca.<br />

maT mosazidad kauWze guli wamovage<br />

(rogorc diasaxlisi yvelis naWers agebs xafangSi<br />

Tavxedi wruwunebis gasabmelad)<br />

da Casafrebuli vaTen-vaRamebdi, v<strong>ki</strong>s<strong>ki</strong>sebdi da<br />

vkankalebdi, Tmas viSlidi da viwnavdi, viWridi da<br />

viRebavdi<br />

da roca isini, gamvlelnic da RamismTevelnic,<br />

xorcis suniT gabruebulebi, gulamde aRwevdnen da<br />

egzaltirebulni mis glejvas iwyebdnen,<br />

me t<strong>ki</strong>vilebs calke kolofSi vagrovebdi,<br />

momdinar sisxls <strong>ki</strong> fialebs da Wiqebs vudgamdi, rom<br />

erTi wveTic ar daRvriliyo d a mere amiT Cemi leqsi<br />

momerTo da gamomekveba,<br />

rogorc deda mgels Cvili lekvebi<br />

Tbil-Tbil nanadirevze dasageSad,<br />

anda devis cols - pawawina devqalebi, axal-axali<br />

sulebi rom sWirdebodaT gasazrdelad, gasaxarad,<br />

dasaqaleblad...<br />

isini rigiTi gamvlelni iyvnen, colis sacvlebis<br />

aromatTan erTad dilis yava da xaWapuri uyvardaT,<br />

sizmarSi <strong>ki</strong> kauWze wamocmuli gulebisken eWiraT<br />

Tvali da fexakrefiT eparebodnen, rogorc<br />

Rirseuli heterotrofebi...<br />

ar vici, maTi bedi aRar mi<strong>ki</strong>Txavs,<br />

im leqsebiT <strong>ki</strong>, es Sadrevani movapirkeTe da Tu<br />

survili gagiCndeba, Semoiare.<br />

aRsarebebi nomeri 12<br />

`Tebervalma dadgoma ar icis,<br />

martma - kabis kerva~.<br />

is meubneba: acale, Sexede.<br />

megona, rom gulCviloba mRupavda yovelTvis,<br />

magram<br />

iqneb Cemi gadarCena (Zala) daRupvaSia? iqneb<br />

Sevicodo?<br />

is meubneba: es maTi Tvisebaa, Tebervlis, martis,<br />

<strong>ver</strong>afers gavawyobT, roca dro dgeba, maSin modian,<br />

qarebsac maSin erekebian da kabebsac maSin keraven.<br />

vfiqrobdi:<br />

Citi-Ciora rom viyo, saZirkvelSi ras Cavdebdi?<br />

vfiqrobdi:<br />

me ar meyvareba Cemi Tavi, Tu<strong>ki</strong> meyvareba is, aseTi.<br />

`daviwye gaqceva budidan, mere sakuTari Tavidan,<br />

tyavidan, frTebidan, bumbulidan, ar davitove<br />

araferi, rac <strong>ki</strong> Zvel zamTrebs gamaxsenebda. is iyo<br />

ucvleli, uwylod, uxeebod, Tebervlis da martis<br />

gareSe~.<br />

is meubneba: unda ipovo, ra gWirdeba.<br />

vfiqrobdi: mas ra sWirdeba?<br />

is meubneba: Sen is iyavi, vinc xar, rac mas sWirdeba,<br />

eg <strong>ver</strong> gadagarCens.<br />

`me daviwye gayinva,<br />

amasobaSi~.<br />

meubneba: ipovi, mibrundi da iqve ipovi,<br />

aqamde mxolod mis garSemo dadiodi,<br />

bela CekuriSvili<br />

iq, sadac is iyo.<br />

axla Sen Tavs h<strong>ki</strong>Txe.<br />

`ve<strong>ki</strong>Txebi,<br />

magram ar icis~.<br />

vfiqrobdi:<br />

albaT mipasuxebs, jer ar icis,<br />

radgan dakarga yvela gemo, feri, faqtura.<br />

`meSinia, ar damaxinjdes~.<br />

vfiqrobdi: meSinia, sazafxulo samzadisi Tu<br />

daiwyeba, Tu aprili modis, saxnisi, sakveTi<br />

gasamzadebelia, dasaferi, rodis movaswrebT?<br />

meubneba: Tu kargad imogzaureb, gadarCebi,<br />

radgan waxvedi, wre unda Sekra. rac mas unda, arsad<br />

weria.<br />

`aseTi ar vyofilvar,<br />

viyavi gulgaxeTqili, gafatruli, magram<br />

momlodine~.<br />

meubneba: es <strong>ki</strong>dev erTi gzajvaredinia, gaxval.<br />

aRvuTqvi: davicdi.<br />

codvilTaTvis<br />

(saqine mohamadi aSTianis da sxvebs)<br />

ucodveli aravin iyo,<br />

magram qvas yvela erTdroulad davwvdiT,<br />

axla SegveZlo, javri gveyara imaze, rac TviTon <strong>ver</strong><br />

gavbedeT, rac sxvam gaakeTa da amiT Cveni<br />

survilebic gaamJRavna.<br />

unda Cagveqola es gamJRavnebuli survilebi, vidre<br />

Cvenzec eWvs moitandnen, vidre dambezReblebi<br />

momravldebodnen, anda mSiSarebi sakuTar Tavs<br />

TviTon gascemdnen.<br />

nazareveli Sors iyo da ucxo, Cven <strong>ki</strong> rogorme<br />

fiqris kvali unda wagveSala, rom dabneuloba ar<br />

Segvtyoboda, ucxo mamrebis ndomiT daberili<br />

ZuZusTavebi dagvecxro, barZayebi SegvekumSa da<br />

fexebSua mowolili vneba zizRad gagvesaRebina.<br />

risxvis gaTamaSeba arc dagvWirvebia, SiSma<br />

dagvigrixa saxeebi, dagvigrZela xelebi da t<strong>ki</strong>vili<br />

aRar gvigrZvnia, qvas da miwas frCxilebi rom<br />

mivamsxvrieT.<br />

erTi <strong>ki</strong>a, saxeSi Sexedva <strong>ver</strong> gavbedeT, ise vesroleT,<br />

albaT im ormoSi sakuTari Tavebi warmovidgineT da<br />

SegveSinda,<br />

av winaTgrZnobad ar agvxdenoda...<br />

gamocdileba<br />

mas akoces da princesad iqca,<br />

Waobidan <strong>ki</strong> erTi sibrZne gamoiyola:<br />

rac mets farTxaleb, metad giTrevs,<br />

hoda, gayuCdi, daelode, iqneb amoSres, an iwvimos<br />

da gamocuro, zecas qva moswydes, an xes toti, anda<br />

qarma Sens fexebTan balaxis Rero gadmoxaros.<br />

is axla ukve princesaa,<br />

aRar hkocnian,<br />

arc xelisgulze isvamen da arc gulis ZarRvTan,<br />

saseirnod da sacekvaodac mis magivrad sul sxva<br />

qalebs uwyvildebian.<br />

is Waobisken aRar garbis,<br />

magram axsovs: `rac mets farTxaleb, metad giTrevs~,<br />

amitom mSvidad xuravs fanjaras da daTvlas iwyebs,<br />

vidre qmrisken Sebrundebodes.<br />

cecxli<br />

`wyali Semodgi cecxlze da atami daWeri,<br />

Tu kompotis gakeTeba ginda,<br />

Tu borSi ginda, bostneuli unda Cayaro,<br />

Tu siyvaruli ginda, samzareulos cecxli ar<br />

geyofa~ -<br />

vambobdiT da erTad vwvebodiT,<br />

magram cecxli mainc ar gvqonda.<br />

RmerTebi nebiT arafers iZlevian, Tu ar moatyue,<br />

Tu ar waarTvi -<br />

mivxvdiT da gavuSviT erTmaneTs xeli,<br />

gadavwyviteT, TviTon gveZebna cbieri RmerTic da<br />

misi sayvareli samsx<strong>ver</strong>plo xaric, wag<strong>ver</strong>Tmia rac<br />

dagvimala, rac gvekuTvnoda da gvWirdeboda<br />

erTmaneTis gasaTbobad, gasacnobad, aRmosaCenad.<br />

gadavwyviteT da gavfrindiT sxvadasxva mxares,<br />

rogorc qarebi, rogorc isrebi, nisli, Rrublebi...<br />

`kenWi Caylape, Tu am mxareSi dabrunebas <strong>ki</strong>dev<br />

ocnebob,<br />

Tu kbili gt<strong>ki</strong>va, maSin abi unda Caylapo,<br />

Tu guli gt<strong>ki</strong>va, wveTebi da balaxis nayeni <strong>ver</strong><br />

giSvelis~ -<br />

vTqviT da vcdilobdiT, erTmenTisTvis<br />

bafTebSebmuli striqonebi gagvegzavna, magram ise<br />

Sors viyaviT gafrenilebi RmerTis da cecxlis<br />

ZiebaSi, dakargulni maSriyis da maRribis mt<strong>ver</strong>Si,<br />

rom sityvebs Zala aRar hqondaT, Tanxmovnebi<br />

ekargebodaT da mt<strong>ki</strong>van arteriebamde veRar<br />

aRwevdnen...<br />

`fuli rom ar dakargo, Sida jibeSi Caide,<br />

gzas rom ar ascde, kompasi gedos xelisgulze~ -<br />

vicodiT da daubrkoleblad vmoZraobdiT samyaros<br />

gzebze,<br />

magram sityvas siyvaruliT Tu ar amosTqvam,<br />

daikargeba, adresatamde Tavs <strong>ver</strong> miitans - es ar<br />

vicodiT,<br />

<strong>ver</strong>c viswavleT, <strong>ver</strong>c movismineT, arc gvecala,<br />

RmerTTan brZolaSi yuris niJarebs gveleSapis<br />

sisxliT vixSobdiT, sibraluli rom ar gagvCenoda,<br />

kuTvnili rom migveRo da gamogveZala, gveCvenebina,<br />

ra xdeba, roca ukvdavni mokvdavebTan TamaSis<br />

wesebs daarRveven...<br />

`mopoveba gamarjvebas niSnavs,<br />

gamarjvebuls saxeldebis ufleba aqvs,<br />

saxels erTi sagnis meoresagan gasarCevad iyeneben~<br />

- viciT, magram aRar gvWirdeba, radgan iq, sadac<br />

axla vdgavarT, sagnebs formebi ar gaaCniaT da<br />

<strong>ver</strong>afriT vxvdebiT, maT Soris romels unda<br />

davarqvaT `me~, `Sen~, `Cven~...<br />

SAFE MODE<br />

daculi var,<br />

rogorc sikvdilmisjilTa sakani, glexis beReli,<br />

qvrivis xsovna, sakredito baraTis kodi,<br />

saimedod, saTuTad, sagarantiod.<br />

Cven SevTanxmdiT reJimze, romelic saukeTesoa,<br />

optimaluri, nacadi,<br />

daculia Cemi alter ego Ralatisgan, saSvilosno -<br />

Svilosnobisgan, saxli - aSenebisgan.<br />

daculi var da sjobs ase davrCe, sjobs sasworze<br />

momavali ar Semovdo, vaiTu gadamwonos, vaiTu<br />

davibne, vaiTu gafantuloba momewonos,<br />

me <strong>ki</strong> iseTi Zvirfasi var, erTi misxalic ar unda<br />

momakldes, ar unda davnawevrde, ar unda davziande.<br />

vidre daculi var, uvnebeli var, da ara saSiSi, ara<br />

momwamvleli, ara gadamdebi, ara mkvleli, ara<br />

macduri.<br />

Cven SevTanxmdiT am reJimze da viciT:<br />

rogor avixvioT Tvalebi, vibrunoT piri,<br />

gavwyvitoT gza, Sublisa da gulis ZarRvebi,<br />

mTavari isaa, sikvdilmisjils ganaCenis aRsrulebamde<br />

gavaZlebinoT, xorbals _ zamTramde, ar SevbRaloT<br />

gardacvlilTa seqsualuri mogonebebi, sabanko<br />

momsaxurebis prestiJi...<br />

magram ra moxdeba, Tu<strong>ki</strong> miwaze myofi serafimi<br />

gvetyvis, rom dacvis idealuri sistema zecaSic ar<br />

arsebobs?<br />

uZiloba da sxva...<br />

albaT ar wamoxval da daizareb, isev telefonTan<br />

wamowvebi, aq <strong>ki</strong> RrubeliviT gaizarda dardi da<br />

male gawvimdeba, Tu m<strong>ki</strong>Txav, uZilobas vimizezeb<br />

(vambob, damisvelda wamwamebi), TveobiT vinaxav,<br />

sagzaliviT, Sengan dadgenil ganawesebs, sadac<br />

wyalic <strong>ver</strong> gaazavebs, sityvebi isea dawuruli, sadac<br />

marwmuneb, rom sizmaria Cemi qaluri gamowveva, mand<br />

<strong>ki</strong> simarTle gaqvs Semzaravi, romelsac aRar<br />

amowmeben, rom dro TiTqmis ukve amowures<br />

najaxianma megzurebma, me <strong>ki</strong>, yvelafers vazianeb<br />

RmerTis amdeni SewuxebiT, rom im dRes Semovlac<br />

daizares da karTan datoves wriapebi, rom mand<br />

sxva sistemaa sadaz<strong>ver</strong>vo, simSvides <strong>ver</strong>avin agiwonis<br />

da miwac uimedod damzralia - zed aRaraferi<br />

iwereba, sisxlSi haeri gaqvs azelili, nervebad<br />

iSlebi da nawildebi, yelze SemogaWdes sazeimo<br />

lenti da dadixar gabawruli, patara saaRdgomo<br />

zvara<strong>ki</strong>viT, mindorSi gaSvebuli Sesawirad, arc ici,<br />

axla vin gaziarebs saxls, sadac fanjrebi dailewa<br />

da qari daqris ise uzrdelurad, moCvenebebic <strong>ki</strong><br />

gaiZurwnen...


26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />

guram doCanaSvili<br />

nawyveti momavali romanidan<br />

dasasruli<br />

30 eqspediciiT-mainc movlili<br />

maaqvs raoden didZal-saqarTvelo da,<br />

Tumc misi ramdenime mxare ar minaxavs,<br />

xolo es Tu romlebi? – <strong>ver</strong>getyviT,<br />

amas, amisa mrcxvenia da mxolod imas<br />

gagimxelT, rom yvelaze metad mTa-<br />

TuSeTze mwydeba, guli, _ alvanSi <strong>ki</strong>var<br />

namyofi magram, namdvil TuSeTze,<br />

anu zemoze, mogaxsenebT da radgan<br />

eqspediciebis dagegmvas me aba vin me<strong>ki</strong>Txeboda<br />

magram, ugaTxrebodac<br />

oTxjer viyavi zemo svaneTSi, eqspediciebiT<br />

<strong>ki</strong> – zemoafxazur amtyelsa<br />

da vaWevSi (zemo imereTi) yvelaze<br />

didxans, xuTzafxulobiT varqeologobdi,<br />

Cemi yoveli iqaCasvla CemTvis<br />

zeimi iyo, rogori, uumTavresi, radgan<br />

– iqa me marTlac gamSobliurebuli<br />

ama-soflebiT Cemi samSoblo,<br />

saqarTvelo meguleboda, suyvelas<br />

vcnobdi, xuT-xuT zafxuliT rogor<br />

Zalian daaxloebulebs da, Cveni<br />

satvirTo jabaxana gansakuTrebiT<br />

Cveul WiSkarTan rom gaCerdeboda,<br />

ariqa daTi<strong>ki</strong>a Cemeviden Cvenebi hariqa<br />

se<strong>ver</strong>ion Cvenebi CamobZandeno da,<br />

aqeTiqiTur Rimilebi; Wreli-aTasferadi<br />

<strong>ki</strong>ara da, rogorRac mTladac<br />

erTferovani magram kaSkaSa, rogor...<br />

– samSobloTi, es.<br />

iq me am-uRirss, Cemi mamuli da deduleTi<br />

mxvdeboda, iqa, sad iq da, yvelgan,<br />

saqarTveloSi,<br />

ra kargi..., _ iyo.<br />

xolo mere <strong>ki</strong>, rac me manamdec<br />

CemTvis gansakuTrebiT umTavresi kompozitorebis<br />

smenisas momdioda –<br />

romelsac vusmendi sworedac is rom<br />

merCia, yvelas, arada TiTo-TiTod<br />

xom, bevrni iyvnen, <strong>ki</strong>, _ da es a<strong>ki</strong> iqac,<br />

<strong>ki</strong>, arqeologobisasac ar ganmimeorda?<br />

– maS! – vah aqacac<strong>ki</strong>, vaaahx kaco<br />

em miTomacada erTibewo saqarTvelosi<br />

ai swored is raodenvrceli i-er-<br />

TikuTxe mudam merCia – saca viyavi,<br />

ara? – sworedac is, ai isi da, RmerTirjuli<br />

orpirobiTa da saqarTvelosi<br />

sxva kunWulebis miviwyebebiT ar momdioda,<br />

es – didad moqmedi, siyvarulebiT<br />

raRaca mravalpirianad<br />

zmnasaviT, viyav – yvelgan, yovelTvis<br />

im samSoblosi ufro gaxldiT<br />

romelzedacrom me ama-Cemi racgind<br />

Tamamad ridiani RviZlSvilobiTa Zaan<br />

viyav-ye, Tamam-ula da, magram, Tanac,<br />

mowiwebulad da rogor mere, vyofierebdi,<br />

_<br />

gamqonda, Tavi.<br />

mamulisagan, ar-nabolaraoblis,<br />

k<strong>ver</strong>iT, CemsamSoblosi raobiT; yvelgan.<br />

Tumc<strong>ki</strong> yovelTvis, rom arc vicodi<br />

da gindac viTomda ar mxsomeboda?<br />

– mainc, sumudam, mTeli es Cemi<br />

saqarTvelo im erTkunWuliTac, ima<br />

frTeTi rasust beWebze mTeli simZimiT<br />

mawva, da mawva, aRsazeveblad<br />

mCorknida da arc mezida ganZi aes,<br />

uZvirfasesi?<br />

xolo samSoblo, Tqveni da Cemi...<br />

iseTia, rom... –<br />

rodesac erTi ra Rirseuli-rarig,<br />

qarTveli, bunebisa da frinvel-cxovelTa<br />

ra-saTnod faqizi mkvlevari<br />

arnold gegeWkori rogorSoreul<br />

samxreT amerikaSi, moxvda? – ar mombezrdeba<br />

ganmeorebiT gadmocema,<br />

amis:<br />

rodesac, igi, vin igi da esaa kaci<br />

visac ravici raRa aRar mouxilavs<br />

Cvensa ganedebsmiRmac ama-vrcel qveynad,<br />

maT Soris rarig bevrdabevr diidudabnoTa<br />

wiaRebic didad guldasmiT,<br />

Seuswavlia, da, yovelivesi da<br />

dakvirvebiT damxsomebeli gaxlavT,<br />

Zalian, da erTxelac, rogorc mogaxseneT<br />

misTvis Soreul peru-d, Casula<br />

kaci-is, suyvelgan mainc rogor<br />

Zalian samSobloiani, Tan –<br />

xolo ima-SoreTSi erT egreTwode-<br />

bul `sabWoursa delegacia~-Ti aRmoCnda<br />

da, Tavisi im mravalmxrivi da<br />

mouRleli SecnobiswadiliT amgzavrebuli,<br />

sxvebi rom naSuadRevs, daqanculebi<br />

ramdenime grZeli saaTiT<br />

dasasveneblad mocaleobdnen, ima<br />

slavebSi da kentad qarTvelma, aman,<br />

Turme, daado fexi da, bunebis metrfe,<br />

erTsac qalaqTan axlomdebare<br />

udabnos Zalian rom<strong>ki</strong> Sehyolia, xolo<br />

udabno, Tqvena imas didadRaribi qviSrobi-Ra<br />

eZaxeviT da, naSuadRevis<br />

xvatSi Tu mcxunvarebiT ai ise duRs<br />

rom yovelive sulieri – frinveloTxfexni<br />

da qvewarmavalebi da,<br />

nergnica a<strong>ki</strong> sulierad iTqmian, radgan,<br />

`sityvis kona~-Ti `aqusT ganmravlebisa<br />

da ganayofierebis unari~, da<br />

yovelive ima lulians-papanebaSi<br />

gatrunvisagan mTlad minavlula, samagierod<br />

<strong>ki</strong>, SeJrJolebamdec aciebisas<br />

RamobiT Turme ra vrceli da uamravmxrivi<br />

sicocxle Zaan feTqs ai iqa,<br />

udabnoSi, da radgan Cvens-s <strong>ki</strong> didad<br />

ecnobiswadileboda dRiTac Secnoba,<br />

udabnosi,<br />

da,<br />

gindac uCumrad anTebuli da<br />

Tanac rogor, ZalianZaan Sehyolia<br />

misTvis Soreul gulisnadebisc, xilvas,<br />

da, ra gasakviri isaa rom – daugviania<br />

krasni-nameturSliapebian (_ wi-<br />

Tel-mniSvnelovnurqudebian) delegaciis<br />

Tavebmoyrisa daTqmul adgilze<br />

da didadZaanac erTdroulad SeSfoTebulebic<br />

dahxvedrian kagebeSni<strong>ki</strong>TcmxarSimdgari<br />

delegaciis xelmZRvaneli<br />

ima-Cvenisa (_ isemc) er-<br />

Tic Zmur-Zamiaur federaciuli (neta<br />

rasahniSnams...) respublikeb-is wargzavnilTSua<br />

Cakvexebuli warmomadgeneli<br />

anu ra alesilad rogo basr-<br />

Tvalyuriannnni:<br />

`rogor gabede dagvianeba Cven gvegona<br />

rom darCi aqa~-o, _<br />

magram, egeba, `iqa~-o unda eTqva,<br />

sabWoeTelsa, magram romelsaaRar<br />

gvaaqTiTonakli, da Tanac maSin TurmeRa<br />

ragansakuTrebiT Zaan ZnelZneli<br />

gaxldaT imsiSoreze, dedamiwis mTladac<br />

Zalian sulsusxvaursa naxevarsferoSia<br />

ase ginddroebiTad gadasvlai,<br />

da xolo misi (qarTvelisa) wayvana-xo<br />

isedacac karqa-problemur iyoye,<br />

magram, ukve imxanad imdenad kargi<br />

mecnieri gaxldaT igi, rom, roaseTicac<strong>ki</strong><br />

<strong>ki</strong>-sWirdebodaT sadelegaciaobaSia,<br />

sxvebs, amwon-damwonT<br />

bunebisgarda sxvac ramianTTvis ZiriTadulis-garemoebebisaca,<br />

da<br />

xolo amas <strong>ki</strong>, Cvens, im ra erTobiT<br />

mbunebovans, SekrTomisa da vrcelTa<br />

axsna-ganmartebobanaTa nacvlad? –<br />

didad gulwrfelad gaRimebia, da, mxolodRa<br />

es, uTqvams:<br />

`me sad davrCebi, romel mxareSi<br />

radgan iseTi samSoblo, maqvs~-o,<br />

da, davinteresdi xoici, aq, mec,<br />

rogor Zalian gadmoRmeli cota ar<br />

iyos <strong>ki</strong>arada – beeevri iyoos-iT –<br />

CveqarTvelebi a<strong>ki</strong> xom ase Zaanac<br />

cnobiswadilianni, vaarTa: _<br />

ra iyo da rogori iyo (aris) mainc,<br />

netavi-netav-netai, ha!? – oriod sityviT,<br />

ranairia es misi (Cveni) erTi-c,<br />

samSoblo...<br />

da, <strong>ki</strong>deerTxel Cavujeq <strong>ki</strong>dec am-<br />

Sesa<strong>ki</strong>Txvels me, gamosarkvevad;<br />

Cemi martivi, dakvirvebebiT;<br />

da, mgonia rom, egeba sworic<strong>ki</strong> <strong>ki</strong>iyo,<br />

ikaci (_ anu Cveni arnoldi,<br />

gegeWkori)... ..., _<br />

misi (Cveni) samSoblo ZiriTadad<br />

mTagoriani qveyanaa zedac daTovlilmw<strong>ver</strong>valebiT<br />

da, arcTu didi<br />

farTisao Tu raseZaxian... ho, Tavisi<br />

momcro sivrcisa-da-miuxedavad,<br />

kaco, mainc, Turme... Turme Zalian...<br />

Zaliani... ra... – ho!, _ mravalsaxa,<br />

mravalsaxovned Tan ra Zlier,<br />

Zalianad da, Zalian-i, Turme, gansx-<br />

literaturuli literaturuli gazeTi gazeTi<br />

proza<br />

vavebulad sxvaferdeba Cveni samSoblo<br />

da magram, mainc, yovel kuTxeSi<br />

kaiyofila, Cveni samSoblo, Turme <strong>ki</strong><br />

ara – Tvalwina gvaaqvs, da ufro metad<br />

– gvyavs! – suliersaviT samSoblosaviT<br />

meti sxva ra gvaqvs, wmidasamebiT da<br />

RvTismSobliT, nawyalobevi da, Tu<br />

amaod ar gvabadia esi Tvalebi – sacqerelad,<br />

<strong>ki</strong>, yofila-aris namdvilad,<br />

amo, da, viRaebs aRar hsurvebiaT mxolod<br />

sakbilo-d <strong>ki</strong>-ara da, gadasanslavad,<br />

magram, _<br />

racginda vrcelur gadamsansvelTagan<br />

sulTmobrZavic da mere <strong>ki</strong>,<br />

mainc, sulmoTqmul-da-mobrunebuli<br />

da sxvebisaTvis raRac ucnobi,<br />

CvenTvis <strong>ki</strong> rarig mSobliuri RvTism-<br />

Soblis ZaliT rogorRac welSigamarTuli,<br />

kvlavac, aRmdgara, mainc, qveyana,<br />

esi, aes qveyana –<br />

mainc razRvian da ra salkldiannic,<br />

borcvebiT rogor-gadatalRuli<br />

da ra tyeebian-velmindvrebiani iq<br />

gorakebi TrimliT iwvis Zlier neliswviT<br />

SemodgomobiT da wyaroebi da<br />

nakadulebi Zalianac, <strong>ki</strong>, amoJRenTilan,<br />

qveyana aris mdinareeb-da-Releianni,<br />

Camogvidian, xolo aRmaadian<br />

gorozi mTebi maTze <strong>ki</strong> rarig-Can-<br />

Cqerebi qve-d iswrafvian erTimeoris<br />

unaxavni, dablobisaken, zRvad, erTdebiana,<br />

iqa, Sxefebi aaqvTa aim CanCqerebs<br />

da nawnavebad Wavlni-iseTni, da sxvac<br />

ra bevrad uamravi ram, erTi-meore,<br />

rame, da, z(r)RdilobisaTvis, mikroudabnoc<br />

<strong>ki</strong> naqonebaraT... aramed,<br />

gvaqvsca, romlis mSvenebad, udabnoSi<br />

– ra madlianad Suqebmosili daviTgarejas<br />

lavra, daviTis, da, sadRaromel<br />

gadajaxnobaze ucxo mxareSi<br />

damirCeboda am-Cvensas Rzrdili _<br />

nadir-frinveli, mainc ra Svlebi, va-<br />

Jasmierni, balaxoben, balaxovanSi, iqa<br />

– xohxoxo biWoo, `iqa~-meTqi, vikatuneb<br />

Tavs, miTomac sxvebis bunebebs-<br />

R, aRvwer, da, Sambnarsa Tu sarevelebSi<br />

rarig saridi giurzebi xoxviT dabobRven<br />

gan-ganobiT xandaxan <strong>ki</strong>a jer xevdebian<br />

da vinmeCvenis molodinSi Tavs<br />

maRla sweven, yelyelaoben ra avad,<br />

iqa, da axla frinvelni, mefrinveleni?<br />

– raRa ar ginda, erTi cotaTi Tu-<br />

TiyuSebi gvakliana magramac egacaraferi,<br />

Tu, maincdamainc? –<br />

zooparkSie moixilevi, afrikebSi ra<br />

dagvrCenia, da, egec ar iyos, gvyvans,<br />

JReradobiTe imaTi mzgavsni baiyuSebis<br />

meti ra gvifrensa da, uWiramsT,<br />

Tavi, da, hxaxa-lstuxebi wauWvrniaT<br />

iseTebi ro, _ galsti<strong>ki</strong>viTa, oRondac<br />

sxvisa-raim armosawoni SeamCnion<br />

da, _ avtod-ace-d aceee, midii, Tan<br />

<strong>ki</strong>, hgoniaT? – aCuu-obena, maS, magram<br />

imeebs Tavi vaneboT, da Cvens aiseT<br />

deda-bunebad, davrCeTa da mimovixedoT,<br />

da,<br />

mimovixedeT?<br />

da –<br />

a<strong>ki</strong> giTxariT da mogaxseneT sxva<br />

sadRa-romel metsa-mxareSi dagvirCeboda<br />

Cveni, arnoldi,<br />

da,<br />

miwebigvaqvsrom?<br />

mxolodRa gulzedasayreli <strong>ki</strong>ara<br />

daa, ai, imiTgan amosuli xili, yvavili,<br />

xorbleuli da bostaneuli Tu gigemniaT,<br />

imaTi ram xom, – viciT, magraamac-veeh,<br />

ramdeni rame kargagviTqoms<br />

da, vincro arviciT miwis<br />

fasi, xilsa <strong>ki</strong> xilad mxolod bazrisas<br />

vcnobTaa zogni, da, amisadamiuxedavad?<br />

ra gamoTqma es, soflelebze –<br />

glexiaa-o, agdebulad, mTlad... da,<br />

sxvadasxvagvrul gamoTqmebiTac ixun-<br />

Zlebian da visze, glexze! – ra aRar<br />

ginda, eniT at<strong>ki</strong>no oRond naRrZobiT:<br />

tetia, qaji, gauTleli, xixo,<br />

gagria, gamoujagavi, xami, gaurandavi,<br />

otrovela, mutru<strong>ki</strong>... –<br />

mutrukov, marTlac! da metic,<br />

ufro – visiT gvedga da gvidganac,<br />

suli, imis nacvlad rom yovel lukmaze<br />

madlierebiT iRvsebode im glexisadmi<br />

visi madliT rom, daaboteb Tu<br />

11<br />

prowialob Tu dacancareb anda, dabobRav,<br />

is, aRar gaxsovs? Tavad igi,<br />

miwaze mdgari, miwis muSa<strong>ki</strong> maradmiwyivi,<br />

is qudze kaci vinac samSoblo<br />

mogvitana magram is <strong>ki</strong> ara da, Tavad<br />

samSobloc <strong>ki</strong> ar gaxsovs Sen, ugunuro,<br />

sworedac amiT, nacvlad imisa rom,<br />

eTayvanebode, da, sxva Tu arara romeli<br />

erTi gamovirCeviT netavi imiT,<br />

rom, _ ar varT, sofleli,<br />

heeh, Cven <strong>ki</strong> ara, gorgasalma rom<br />

Camoagdo im xoxobzedac <strong>ki</strong> iZaxian arc<br />

cxel-tfilwylebidan, _ aramed<br />

tabaxmeladan, Tavisi WkuiT, droebi-<br />

TRaa, gadmofrindao, da, racginda<br />

mkvidrma qalaqelebma unda vicodeT<br />

sofeli, unda, da, aq <strong>ki</strong>,<br />

nu gvegoneba rom es qalaqelebi<br />

mTladac <strong>ver</strong>afrismaqnisebi, varT,<br />

qalaqebi gvaqvs iseTi rom, rasreeb-aRargamovlilni,<br />

xolo qalaqad<br />

qalaqelebi Tu rogorebi undaT viyvneT<br />

`sityvis kona~ze ukeT aba vin<br />

gvetyvis, amas:<br />

`qalaqi – Tanamravlobasa da Tanasaxlobasa<br />

qalaq saxeledebis, vinaTgan<br />

kaci erTi <strong>ver</strong> kma eyofis (_ <strong>ver</strong><br />

auva-o, _ daaxloebiT) Tavsa Tvissa~<br />

da, kargad visminoT sulsuyvelam, aq:<br />

`aramed raTa SeveweodeT erTmaneTsa<br />

da sargebelsa mivanayofebdeT~ _<br />

ras... ras! – rom avdomxaldiT? `sityvis<br />

kona~-dan, gavigeT, rame? Tu gavigeT<br />

da, aseTi gvaqvs, urTierToba<br />

qalaqelebs-Cve? abaR romeli `raTa<br />

SeveweodeT erTi meoresa~ isaa, rom, es<br />

dRevandeli yofa, Cveni, es ra Cavardna<br />

amdRevandel qarTvelTa, Soris, es<br />

mainc raRaR Wiri, gvetaka, ramdens, es<br />

uTavbolo gan<strong>ki</strong>Txvebi _ `nu gani<strong>ki</strong>TxavT~<br />

gvaxsovs-<strong>ki</strong>, viTom? – ah, ra<br />

piriqiT, da, da, aqac <strong>ki</strong>a, `piriqiT~iviT<br />

tevadi sityva, _ `isemc~..., da am rigiT<br />

vin icis meramdene mtris da duSmanis<br />

gasaxarad _ `dahyavi da ibatone~s<br />

Tavad vusrulebT, <strong>ver</strong>ags, da, is <strong>ki</strong>dev<br />

ai imdeni araferi rom ramdeni cixe,<br />

Cveni, winaprebisa Tavdadebisada miuxedavad<br />

auRiaT, Cvens ra vaglaxad,<br />

Semoseulebs, magram romelierTi Wiri<br />

da Jami da varami Seedreba ai imas, rom:<br />

`xandaxan... cixe... Signidan tydeba~... –<br />

yvelaze mwared, ra savalalod... da,<br />

nacvlad imisa rom, qalaqad imitom<br />

davsaxlebulvarT `raTa SeveweodeT<br />

erTi meoresa da sargebelsa mivanayofebdeT~,<br />

_ rogor davWameT, erTmaneTi,<br />

avsixarulad, mtris,<br />

da, `vai Cvens patrons~ <strong>ki</strong>ara da, _<br />

ra mwuxareba aZevs, CveniT, Cvens ma-<br />

Ral, patrons, da ama-CvenTa mainc moyvaruls,<br />

rogor, RvTismSobeliT TviT,<br />

da, ra boZebad –<br />

marTlac, sruliad saqarTvelosi,<br />

am dRevandelTan Zalian erTad mar-<br />

Tlac sruliad saqarTvelosi – taoklarjeTis<br />

da saingilosi, afxazeTisa<br />

da oseTis kaTolikos-patriarqi,<br />

gadamrCeni rom,<br />

gviwyaloba.<br />

da, gagvxarebodes, RvTismSobliT<br />

misken, im misi ra bunebrivi dajerebi-<br />

Ta da, mimdevrobiT:<br />

`gvesmas, mSoblisa~...<br />

vaxtang ruruas naxati


12<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

interviu 26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />

mTargmneli<br />

_ ramdeni welia rac poezias<br />

TargmniT?<br />

_ Tu imasac mivaTvliT, rom SemTxvevidan<br />

SemTxvevamde rac miTargmnia,<br />

maSin Zalian adridan. pionerTa da<br />

moswavleTa sasaxleSi davdiodi, vwerdiT,<br />

vTargmnidiT, sajarodac gamogvqonda<br />

TanatolTa winaSe, "salonebi"<br />

erqva, mowveuli stumrebic<br />

xSirad gvyavda, cnobili poetebi Tu<br />

literatorebi. zogierTi maTgani Segvaqebda,<br />

vals moixdida, zogierTebi<br />

seriozulad Cag<strong>ver</strong>Tvebodnen, kamaTSic<br />

Semodiodnen, rogorc swori<br />

sworTan. maxsovs, erTi aseTi saloni<br />

mweralTa kavSirSic gavmarTeT, iza<br />

orjoni<strong>ki</strong>Zem sul buqi madina, momdga<br />

da momdga, qva qvaze ar damitova,<br />

mogexsenebaT, rbili sityva ar sCveoda.<br />

axla rom vfiqrob, bevri simarTle<br />

miTxra... lia sturua gamovida, damicva,<br />

win is wamoswia, rac SedarebiT uke-<br />

Tesi iyo. etyoba, Sevecode, iseTi<br />

aWarxlebuli videqi... Targmnac<br />

swored im wlebSi daviwye da maSinve<br />

cvetaevasa da maiakovs<strong>ki</strong>s, Tanac<br />

pirveli periodis anu saukeTeso maiakovs<strong>ki</strong>s,<br />

"veci". cvetaevas studentobis<br />

drosac vTargmnidi, zogi ram<br />

<strong>ki</strong>devac momwons, mibrunebas da ukeT<br />

gamarTvas gamudmebiT vepirebi,<br />

meCveneba, rom toni sworad aviRe.<br />

yovelive amas imitom vixseneb, rom gemovneba<br />

yalibdeboda, garkveuli sityvieri<br />

ostatoba, Cveva imisa, rom Sinagani<br />

smeniT wonide striqons. amgvari<br />

winaswari mzaobis gareSe, savsebiT<br />

SesaZlebelia, romelime didi poeti,<br />

Zveli iqneba Tu Tanamedrove,<br />

borZik-borZik, CiqorTuli qarTuliT<br />

agvimetyveldes.<br />

_ Tqveni Targmnili literaturis<br />

CamonaTvali sakmaod vrcelia –<br />

katulusi, publius ovidius nazoni,<br />

Zveli berZeni da romaeli poetebi da<br />

sxva. aRar Sevudgebi maT CamoTvlas...<br />

_ katulusze visaubroT, neoterikosTa<br />

Soris igi erT-erTi poetia,<br />

romlis Semoqmedebac TiTqmis gadar-<br />

Ca. rogorc maxsovs, Sua saukuneebSi<br />

misi xelnaweri ipova erTma italielma<br />

episkoposma da farulad gadawera,<br />

rom ar dakarguliyo. albaT amanac<br />

Seuwyo xeli katulusis Semoqmedebis<br />

gadarCenas, rasac renesansis epoqaSi<br />

misi aRiareba mohyva.<br />

_ katulusze gauTaveblad Semi-<br />

Zlia visaubro. "Cveni mwerlobisa" da<br />

"qarTuli mwerlobis" furclebze<br />

araerTi Cemi Targmani daibeWda. am<br />

publikaciebis SesavalSi yovelTvis<br />

meZleoda saSualeba, melaparaka Tavad<br />

katulusze. wignis winasityvaoba-<br />

Sic Sevecade, vrclad warmomeCina<br />

misi SemoqmedebiTi waxnagebi. amitom<br />

Znelia, ar ganvmeorde. Tavidan movyve,<br />

rom katulusis Sesaxeb biografiuli<br />

cnobebi TiTqmis ar mogvepoveba (mxolod<br />

mwiri informaciaa moRweuli<br />

Cvenamde) da misi mkvlevarebi dausruleblad<br />

cdiloben misive leqsebidan<br />

amozidon zogierTi cxovrebiseuli<br />

detali; rom katulusis erTaderTi<br />

xelnaweri missave mSobliur<br />

qalaq <strong>ver</strong>onaSi erT monasterSi aRmoCnda...<br />

yvela mkvlevari erTxmad aRniSnavs,<br />

rom katulusi Tanamedrove<br />

m<strong>ki</strong>TxvelisaTvis saocrad axlobeli<br />

xdeba. es misi poeziis saidumloa da<br />

saidumlo <strong>ki</strong> imiT aris kargi da momxibvleli,<br />

rom amouxsnelia, amitom, mis<br />

manana RaribaSvili:<br />

`<strong>idealurad</strong> <strong>prozac</strong> <strong>ki</strong> <strong>ver</strong> <strong>iTargmneba</strong>~<br />

amoxsnas arc me Sevecdebi, mxolod<br />

misi poeziis ramdenime Strixi minda<br />

gamovkveTo: katulusis poeziis erTerTi<br />

damaxasiaTebeli intonaciiT<br />

aTbobs. ara mxolod giyveba, aramed<br />

Senc grTavs am monayolSi, geaxlobleba,<br />

surs, ambis Tanamonawile gagxados.<br />

meore Tviseba, romelic am poets sxvebisgan<br />

gamoarCevs, TviTironiaa,<br />

ironiuli Rimili, romelic Ziri-<br />

Tadad misi sasiyvarulo leqsebisTvis<br />

aris gadawnuli, sruliad momajadoeblad<br />

moqmedebs (cxadia, dedans<br />

vgulisxmob), arada visken aris es ironia<br />

mimarTuli bolomde <strong>ver</strong>c xvdebi,<br />

satrfosken? sakuTari Tavisken?<br />

adresatisken, romelsac leqss uZRvnis?<br />

m<strong>ki</strong>Txvelisaken?<br />

aris katulusis metad cnobili<br />

leqsi, romelic im drois yvelaze did<br />

moazrovnes, filosofoss, mwerals –<br />

markus tulius cicerons eZRvneba.<br />

mecnierebi dRemde Tavs imtvreven da<br />

<strong>ver</strong> gaurkveviaT, es leqsi ciceronis<br />

dacinvas warmoadgens Tu qebas. moviyvan<br />

am leqss ufro cxadi rom gaxdes<br />

saTqmeli:<br />

`enamzeobiT yvela kacze<br />

aRmatebulo,<br />

gamorCeulo romulusis<br />

memkvidreT Soris,<br />

vinc iyo, aris, an iqneba,<br />

markus tulius!<br />

Sen katulusi did madlobas<br />

TayvaniT giZRvnis,<br />

poetTa Soris dRes yvelaze<br />

knini da mcire,<br />

poetTa Soris imdenadve<br />

knini da mcire,<br />

rogorc Sena xar vaqilTagan<br />

udiadesi!~<br />

_ manamde Tu arsebobda qarTulad<br />

katulusis Targmani?<br />

_ katulusis Targmanebi amdenad<br />

sruli saxiT qarTul enaze ar arsebobda.<br />

misi ori leqsis Targmani Cvens<br />

ubadlo mTargmnels – Tamaz Cxenkels<br />

ekuTvnis. giorgi xomerikmac Targmna<br />

ramdenime leqsi. mas m<strong>ki</strong>Txveli sazogadoeba<br />

kargad icnobs, rogorc<br />

sofokles tragediebis mTargmnelsa<br />

da aseve rogorc poets.<br />

_ wels katulusis TargmanSi<br />

mogeniWaT sabas premia, Cemi azriT,<br />

es iyo <strong>ki</strong>dev erTxel yuradRebis gamaxvileba<br />

msoflio klasikur memkvidreobaze<br />

da Tqveneuli Targmanis<br />

xarisxze.<br />

_ ra Tqma unda, klasikuri memkvidreobis<br />

dafaseba, imisa, rac safuZvelTa<br />

safuZvelia mTeli evropuli<br />

kulturisa da literaturis, marTebuli<br />

saqmea. gaius valerius katulusi!<br />

- es saxeli Tamamad JRers. me rom<br />

romelime meorexarisxovani poeti<br />

meTargmna, Tundac romaeli, ragind<br />

kargad ar unda yofiliyo Targmnili,<br />

premias albaT <strong>ver</strong> miviRebdi. cxadia,<br />

Jiuri sworad moiqca (kadnierebad nu<br />

CamomarTmevT am Sefasebas), roca es<br />

saxelganTqmuli avtori da amasTan<br />

erTad klasikuri memkvidreoba<br />

jerovnad daafasa.<br />

_ antikuri literaturis anTologiaSi,<br />

romelic gamomcemloba<br />

`logosma~ dabeWda, Sesulia Tqven<br />

mier Targmnili epigramatuli poezia<br />

– asklepiadesi, leonidasi da meleagrosi.<br />

ratom gadawyviteT am sami<br />

poetis Targmna?<br />

_ cota Soridan vityvi: antikuri<br />

Zeglebis Targmanze muSaoba studentobis<br />

dros daviwye, pirveli Sexvedra<br />

antikur poeziasTan aseTi iyo: uni<strong>ver</strong>sitetSi<br />

bevri saintereso saRamo imarTeboda,<br />

damamaxsovrda panteleimon<br />

beraZisadmi miZRvnili erTi saRamo. me<br />

maSin pirvel kursze viyavi. gamodiodnen<br />

axalgazrda mTargmnelebi da<br />

TavianT naRvaws <strong>ki</strong>Txulobdnen. gansakuTrebiT<br />

mexsierebaSi CamrCa nana<br />

tonia, romelmac maSin sruliad axalgazrdam<br />

sapfos mSvenieri Targmanebi<br />

wai<strong>ki</strong>Txa, axla igi cnobili mTargmnelia,<br />

m<strong>ki</strong>Txvel sazogadoebas kargad<br />

moexseneba berZen avtorTa miseuli<br />

Targmanebi. erTi sityviT, im saRamos<br />

sabolood "moviwamle" antikuri<br />

poeziiT. Cemi pirveli avtori – saxelganTqmuli<br />

romaeli poeti publius<br />

ovidius nazoni iyo, romlis sasiyvarulo<br />

elegiebi sul cota oTx variantad<br />

mqonda naTargmni, saboloo<br />

varianti wignad 1987 wels gamoveci.<br />

unda isic vTqva, rom antikuri Zeglebis<br />

Targmnas miznad isaxavda klasikur<br />

filologiasTan arsebuli "berZnul-laTinuri<br />

biblioTeka", sadac<br />

bevri kargi ram, bevri sanimuSo Targmani<br />

gakeTda. cota mogvianebiT batonma<br />

rismag gordezianma gamomcemloba<br />

"logosi" daaarsa, romelic SesaniSnavad<br />

uZRveba did saqmes – gamoscems<br />

klasikur filologiaSi arsebul naSromebsa<br />

da antikur ZeglTa Targmanebs.<br />

maxsovs "berZnul-laTinur biblioTekaSi"<br />

Cveni Sekrebebi, seminarebi<br />

batoni baCana bregvaZis TaosnobiT.<br />

yvelas Tav-Tavisi avtori hyavda da<br />

patar-patara nawyvetebs v<strong>ki</strong>TxulobdiT<br />

Cveni Targmanebidan. me, piradad,<br />

im Sekrebebma bevri ram maswavla. ma-<br />

Sin saTargmnelad aviRe es sami avtori<br />

da pirvelad Cvens seminarze wavi<strong>ki</strong>Txe.<br />

ratom maincdamainc eseni? marTali<br />

giTxraT, guli yovelTvis liri<strong>ki</strong>saken<br />

mimiwevda da meleagrosi, asklepiadesi<br />

da leonidasi maTi xazgasmiT<br />

lirikuli intonaciis gamo momewona.<br />

_ riT gansxvavdeba erTmaneTisgan<br />

zusti da Tavisufali Targmani<br />

da ras niSnavs sizuste poetur TargmanSi<br />

da rogor fiqrobT, mTavari<br />

sizustea Tu yoveli poeturi Targmani<br />

erTgvari interpretaciaa?!<br />

_ Tavisufali Targmani ufro<br />

riTmian leqsSia gamarTlebuli. xdeba<br />

xolme, roca dednisagan miRebul<br />

saerTo STabeWdilebas Tavisufali<br />

Targmani ukeT gadmoscems. iyo dro,<br />

evropul enebze antikur lirikosebs,<br />

maT Soris katuluss, riTmiT Targmnidnen<br />

da met Tavisuflebasac iCendnen,<br />

miT umetes, rom sakuTar krebulebSi<br />

damou<strong>ki</strong>debel leqsebad SehqondaT.<br />

dRes antikurobasTan mimarTebaSi<br />

es tradicia ukugdebulia,<br />

magram uriTmo leqsSic, enobrivi<br />

siSoris Sedegad "wvril-wvrili<br />

Tavisuflebebis" gamoCena ganuwyvetliv<br />

Tu ara, xSirad gixdeba. moviyvan<br />

erT umartives magaliTs. katulusis<br />

26-e leqsSi, romelic sul xuTi<br />

striqonisagan Sedgeba, lapara<strong>ki</strong>a<br />

imaze, Tu rogor daagirava poetma<br />

Tavisi "vilula" (patara qalaqgare<br />

kar-midamo) SeWirvebis gamo. leqsSi<br />

sxvadasxva qaria dasaxelebuli:<br />

boreasi, avsteri, favoniusi da naTqvamia,<br />

rom am qarebze ufro mis agaraks<br />

girao "uberavs". "uberavs"<br />

TavisTavad cudi namdvilad ar aris,<br />

magram me rom sityva-sityviT mivyolodi<br />

dedans, qarTulad xelovnuri<br />

gamovidoda, amitom dedniseulis<br />

nacvlad gavaTamaSe gamoTqma: "qarma<br />

waiRo", "qars miaqvs" da, vfiqrob, am<br />

daSorebiT dedans ufro davuaxlovdi,<br />

radgan poetis warmodgenaSi misi<br />

sayvareli kar-midamo sworedac "qars<br />

miaqvs". minda es Targmani gavixseno:<br />

`gaxsovs, furius, is patara<br />

Cemi mamuli?<br />

gana qars miaqvs – favoniuss<br />

an Smag boreass,<br />

arc evross miaqvs da arc<br />

<strong>ki</strong>dev samxreTis avsters,<br />

giraos miaqvs, ikargeba<br />

TxuTmet aTasad...<br />

mere Tu ici, ra mZvinvare<br />

qariSxalia!<br />

Targmanis sizustesTan dakavSirebiT<br />

<strong>ki</strong>dev erTi ram minda vTqva: erTi<br />

enis musikaloba, cxadia, sruliad gansxvavdeba<br />

meorisgan, me vfiqrob, leqsis<br />

Targmnis SemTxvevaSi yvelaze<br />

metad amas unda gaewios angariSi.<br />

katulusTan gvxvdeba erTi uzomod<br />

lirikuli, melodiuri leqsi, romel-<br />

Siac poeti siyvaruliT sayvedurobs<br />

Tavis megobar kornificiuss, rom man<br />

igi daiviwya da mis dardsa da mWmunvarebas<br />

aRar iziarebs. leqsSi sityvebi<br />

da sinonimuri erTeulebi periodulad<br />

meordeba da es iwvevs gansakuTrebul<br />

xmovanebas. me rom laTinurSi<br />

aqcentiT gameorebuli sityvebi<br />

pirdapir gamemeorebina, qarTuli<br />

leqsi, vfiqrob, musikalurobas<br />

dakargavda, Sevecade, qarTuli leq-<br />

sisTvis damaxasiaTebeli ritmi<strong>ki</strong>s<br />

farglebs ar gavcdenodi, mimeniWebina<br />

Cveni leqsisTvis bunebrivi<br />

musikaluroba – is sityvebi da sinonimebi<br />

gavimeore, romlebic amas xels<br />

Seuwyobda. patara leqsia, barem mTlianad<br />

moviyvan, gamorCeviT miyvars.<br />

`kornificius, Sens katuluss<br />

guli utiris,<br />

vficav herkuless, cudad aris,<br />

guli utiris,<br />

da, rac dro gadis, simZimili<br />

uaTkecdeba.<br />

ratom ar mixval, alersian sityvas<br />

ar etyvi,<br />

ar anugeSeb, iqneb cota guls<br />

moefonos!<br />

mwyins, sayvarelo, megobroba<br />

nuTu es aris?<br />

miTxari rame, sulerTia, Tundac<br />

mWmunvare,<br />

ise mwuxare, viT cremlebi<br />

simonidesi~.<br />

_ saerTod arsebobs <strong>ki</strong> idealuri<br />

poeturi Targmani?<br />

_ araTu ar wami<strong>ki</strong>Txavs, arc msmenia.<br />

<strong>idealurad</strong> <strong>prozac</strong> <strong>ki</strong> <strong>ver</strong> <strong>iTargmneba</strong>.<br />

axla amas daumateT leqsis<br />

specifikuri saSualebebi. azris garda<br />

gadmosacemia ritmikasTan gadajaWvuli<br />

intonaciuri rxevebi Tu mTeli<br />

zigzagebi, prozaSi rom Znelad<br />

Segxvdeba. davuSvaT, yvelaferi es<br />

uzustesad gadmoitane, rac faqtobrivad<br />

SeuZlebelia, magram imas mainc<br />

sad wavuvalT, rom xma, romelic avtorisad<br />

Cagvesmis, mTargmnelis xmac<br />

aris. ubadlo imitatoris xmac <strong>ki</strong> namdvils<br />

bolomde <strong>ver</strong> imeorebs. maxsendeba,<br />

erTxel aka<strong>ki</strong> uruSaZes vuTxari,<br />

rom leqsis Targmna saerTod SeuZlebelia.<br />

man gaicina da mipasuxa: "Targmani,<br />

poeturi iqneba Tu prozauli,<br />

aris is, rac aris (etyoba, am fraziT<br />

idealuroba gamoricxa). adamianis<br />

naRvawisagan metismeti ar unda moiTxovo.<br />

Tu ase ganvsjiT, maSin am qveyanaze<br />

arc idealuri dedani arsebobs".<br />

_ aris iseTi avtori, romlis<br />

nawarmoebTa Targmnis didi survili<br />

gaqvT da jer ar gadagiwyvetiaT TargmnoT<br />

Tu ara?<br />

_ aris erTi aseTi nawarmoebi. <strong>ver</strong>giliusis<br />

"georgikebi". igi am didi<br />

poetis saukeTeso qmnilebaa, ufro<br />

Zlieri, vidre misi saxelganTqmuli<br />

"eneida", magram iseTive cnobili ar<br />

aris, radgan usiuJeto poemaa, aravi-<br />

Tari ambavi ar xdeba. aseTi poeturi<br />

Zalis nawarmoebi iSviaTad wami<strong>ki</strong>Txavs,<br />

msoflio poeziis erT-erTi gvirgvinia,<br />

SedevrTa Sedevri. arada, ras<br />

mogviTxrobs? glexkacis Sromas,<br />

rogor unda daamuSaos yana da zvari,<br />

mouaros cxvarsa da xar-Zroxas, moiwios<br />

mosavali. sxvaTa Soris, arc mefutkreoba<br />

aviwydeba. magram yovelive<br />

es mxolod sababia, gvaziaros<br />

moxasxase Tu gadayviTlebul sivrce-<br />

Ta silamazes, mcenareebis, cxovelebis,<br />

adamianuri Sromis miwier silamazes,<br />

sxva TvaliT dagvanaxos weliwadebis<br />

brunva, ca da varskvlavebi.<br />

umTavresi <strong>ki</strong> leqsis silamazea. moviyvan<br />

mis erT striqons (qarTulad jerjerobiT<br />

auwyobels), romliTac poeti<br />

mSobliur italias mimarTavs: "salami<br />

Senda, neptunis miwav, mosavlebis<br />

dido dedao"! arc omebisa da dapyrobebis,<br />

arc imperiuli didebis,<br />

aramed "mosavlebis – sTvlobisa da<br />

rTvlobis – dido dedao"! aqamde <strong>ver</strong><br />

Sevbede da vSiSob, <strong>ver</strong>asodes Sevbedav.<br />

garda imisa, rom ar vici, mo<strong>ver</strong>evi Tu<br />

<strong>ver</strong>a, metismetad meeWveba, rom Cveni<br />

Tanamedrove m<strong>ki</strong>Txveli, warmatebis<br />

SemTxvevaSic <strong>ki</strong>, mas wau<strong>ki</strong>Txavs ar datovebs.<br />

_ sainteresoa, emTxveva Tu mniSvnelovnad<br />

gansxvavdeba – Tqveni da<br />

Tqveni meuRlis, daTo weredianis<br />

Tvalsazrisi mxatvruli Targmanis<br />

Sesaxeb.<br />

_ ra mogaxsenoT, Teoriul sa<strong>ki</strong>Txebze<br />

lapara<strong>ki</strong> arasodes gvqonia. ise,<br />

didi principuli gansxvaveba ar unda<br />

iyos.<br />

esaubra xaTuna alxaziSvili


26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />

gamomcemeli<br />

_ Cveni Sexvedra ramdenjerme<br />

gadaido, bolos _ im mizeziT, rom<br />

germaniaSi gaemgzavreT. iq sagamomcemlo<br />

saqmesTan dakavSirebiT br-<br />

ZandebodiT?<br />

_ zogadad ase iyo _ frankfurtis<br />

wignis saerTaSoriso festivalze<br />

Cavedi.<br />

_ ise, ucxoel gamomcemlebTan<br />

gaqvT kavSiri? erTobliv proeqtebs<br />

Tu anxorcielebT?<br />

_ gaaCnia erTobliv proeqts ras<br />

davarqmevT... Cven ucxouri literaturis<br />

Targmanebs gamovcemT, nebar-<br />

Tvas viRebT iqauri gamomcemlebisgan.<br />

Tu<strong>ki</strong> amas ucxoel kolegebTan<br />

erTad ganxorcielebul proeqtad<br />

miviCnevT, maSin SemiZlia vTqva, rom<br />

maTTan am saxis urTierTobebi mar-<br />

Tlac gvakavSirebs. rac Seexeba<br />

qarTuli wignebis ucxour enebze<br />

Targmnas, aseTi proeqtebi, samwuxarod,<br />

ar gvaqvs. marTalia, raRacebs<br />

vcdilobT, magram es Zalian, Zalian<br />

rTuli saqmea. jer-jerobiT – Tu ar<br />

CavTvliT specialurad dafinansebul<br />

Targmanebs _ ramdenadac vici,<br />

mxolod aka morCilaZis `santa esperansaa”<br />

gamocemuli germanul enaze,<br />

ukanaskneli wlebis Targmanebs<br />

vgulisxmob da ara sabWoTa period-<br />

Si Sesrulebuls.<br />

_ `santa esperansa” Tqven xom ar<br />

gamogiciaT?<br />

_ ara, es `bakur sulakauris gamomcemlobis~<br />

proeqtia. ufro sworad,<br />

vityodi, aka morCilaZis proeqtia,<br />

Tumca bakurmac ar daiSura Zalisxmeva<br />

am saqmis warmatebisTvis. miuxedavad<br />

amisa, `santa esperansas~<br />

Targmna da gamocema imdenad didi<br />

gamonaklisia Cvens sinamdvileSi,<br />

rom mas magaliTadac <strong>ver</strong> moviyvanT,<br />

<strong>ver</strong> vityviT: `ai, ase unda vakeToT~...<br />

_ Zalian, Zalian rTuliao, _<br />

TqviT. sirTuleSi albaT imas<br />

gulisxmobT, rom Cvens mwerlobas<br />

sazRvargareT ar icnoben, qarTvel<br />

avtorebze iqauri m<strong>ki</strong>Txvelis<br />

moTxovna ar aris da ucxoeli gamomcemlebic<br />

amgvari proeqtebiT<br />

ar interesdebian...<br />

_ Tu ratom ar iyideba Cveni mwerloba<br />

dResdReobiT ucxoeTSi, amis<br />

mravali mizezi arsebobs. jer erTi,<br />

zogadad, klasikosebze moTxovna<br />

bevrad naklebia. marTali rom vTqvaT,<br />

qarTul klasikas iq cota Tu<br />

icnobs. maTTvis is iseTive axali teqstebia,<br />

rogorc Tanamedrove<br />

qarTveli avtorebis nawarmoebebi.<br />

problema isicaa, rom Cveni klasikosebi<br />

sqeltanian wignebs werdnen,<br />

didi moculobis wignebs <strong>ki</strong> dRes naklebad<br />

<strong>ki</strong>Txuloben. cxadia, ar<br />

vgulisxmob msoflioSi cnobil did<br />

avtorebs.<br />

_ axla, rac Seexeba Tanamedrove<br />

avtorebs... xom SeiZleba sazRvargareT<br />

maTi `gatanis” erT-erTi xelisSemSleli<br />

qarTulidan ucxour<br />

enebze Targmanis sirTule iyos?<br />

_ ra Tqma unda, es problemac arsebobs.<br />

ucxoeTSi qarTuli enis<br />

mcodneebi Zalian cotani arian.<br />

ramdenadac vici, saqarTvelos kulturis<br />

saministro qarTuli literaturisa<br />

da wignis ganviTarebis saxelmwifo<br />

programis farglebSi,<br />

Targmanis dargSi sxvadasxva<br />

proeqtebs amzadebs. ra Tqma unda,<br />

amgvari mcdelobebi saqmes waadge-<br />

gia darsalia:<br />

literaturuli literaturuli gazeTi gazeTi<br />

interviu<br />

`wignis bazars gansxvavebuli momxmarebeli hyavs~<br />

gamomcemloba `aretes” damfuZnebeli da direqtori gia darsalia profesiiT politologia. rogorc<br />

TviTon ambobs, sagamomcemlo saqmianobaSi maRazia `parnasis” `gadam<strong>ki</strong>de” Caeba. ukve mravali welia wignis<br />

maRaziaTa cnobil qsels xelmZRvanelobs. `parnasi” megobarTan erTad maSin daaarsa, roca<br />

saqarTveloSi axali gamomcemlobebi gamoCnda, sagamomcemlo infrastruqtura axlidan `Sendeboda”,<br />

Tumca wignis Tanamedrove maRaziebi faqtiurad ar arsebobda. mogvianebiT <strong>ki</strong>, sakuTari gamomcemlobis<br />

dafuZneba ganizraxa, `raRac-raRac” wignebis gamocema surda, am survilebis ganxorcieleba `aretes”<br />

daarsebiT gaxda SesaZlebeli. amjerad, baton giasTan, rogorc gamomcemelTan gavisaubreT...<br />

ba, magram kargi literatura Tu ar<br />

Seiqmna, calke aRebuli proeqtebi did<br />

Sedegebs <strong>ver</strong> moitans. Tanamedrove avtorebze<br />

Tu visaubrebT, erT-erTi mTavari<br />

problema swored isaa, rom mainca<br />

da mainc didi literaturiT <strong>ver</strong> davikvexniT.<br />

risi bralia – es calke<br />

saubris Temaa da Sors wagviyvans...<br />

_ Zalian saintereso Temaa, mizezs<br />

xom <strong>ver</strong> dagvisaxelebT?<br />

_ albaT, mTavari mizezi isaa, rom<br />

Tanamedrove saqarTveloSi mwerloba<br />

uwindeburad prestiJuli saqme aRar<br />

aris. sabWoTa epoqaSi mwerloba bevrad<br />

ufro fasobda, aramxolod mentaluri<br />

da sulieri TvalsazrisiT, aramed wmida<br />

finansuradac. dRes amgvari motivacia<br />

TiTqmis ar arsebobs.<br />

_ dasawyisSi TqviT, rom ucxoel<br />

avtorebs TargmniT da gamoscemT. es<br />

`aretes” erT-erTi mTavari mimarTulebaa?<br />

_ Targmnili wignebis gamocema Cveni<br />

erT-erTi prioritetia. aq ori mimarTulebiT<br />

vmuSaobT: es aris sabavSvo<br />

literatura, ZiriTadad klasikuri<br />

nawarmoebebi da seria `aucilebeli sa<strong>ki</strong>Txavi”,<br />

romelic mozardebisa da<br />

ufrosebisTvisaa gankuTvnili. am seriis<br />

farglebSi, jer-jerobiT mxolod<br />

oTxi wigni gamoveciT – emili brontes<br />

`qariSxliani uReltexili”, knut hamsunis<br />

`SimSili”, miSel uelbe<strong>ki</strong>s `elementaruli<br />

nawilakebi” da xulio kortasaris<br />

`klasobana”. axla vmuSaobT<br />

jein ostinis cnobil wignze, romelic<br />

uaxloes momavalSi gamova. garda amisa,<br />

mzaddeba mixeil bulgakovis `ostati<br />

da margarita”. wigni axali, gadamuSavebuli<br />

redaqciiT xelmeored gamoicema.<br />

male kafkas `sasaxle” da ain rendis<br />

`pirvelwyaro” gamoicema. Targmanebis<br />

mimarTulebiT, es aris Cveni uaxloesi<br />

gegmebi.<br />

_ im literaturis gamocema,<br />

romelsac seriisTvis `aucilebeli<br />

sa<strong>ki</strong>Txavi” TargmniT, komerciuli<br />

TvalsazrisiT ramdenad momgebiania?<br />

imitom ge<strong>ki</strong>TxebiT, rom CamoTvlili<br />

wignebis umetesoba iseTia, TiTqmis<br />

yvela ojaxis biblioTekaSi rom devs.<br />

_ arcerTi is wigni, romelic<br />

davasaxele (`ostati da margaritas~<br />

garda), qarTulad arasodes Targmnila.<br />

Cven pirvelebma mov<strong>ki</strong>deT amas<br />

xeli. Tavidan, TviTonac gaocebuli<br />

davrCi, namdvilad ar megona, rom<br />

emili bronte qarTulad Targmnili ar<br />

iyo.<br />

_ diax, roca vTqvi es wignebi TiTqmis<br />

yvela ojaxSia-Tqo, meqanikurad<br />

rusulenovani Targmanebi vigulisxme...<br />

_ dRes axalgazrdebma rusuli ena<br />

imdenad ar ician, rom `ostati da margaritas”<br />

Targmnac <strong>ki</strong> gadavwyviteT.<br />

rac SeiZleba meti wigni unda gamoices<br />

qarTulad, rom adamianebs msoflio<br />

literaturis <strong>ki</strong>Txvis saSualeba hqondeT.<br />

ase rom, interesi Targmnili<br />

wignebis mimarT sakmaod didia.<br />

_ axla, mTavaria, xarisxiani Targmanebi<br />

Seiqmnas...<br />

_ es sakmaod rTuli Temaa.<br />

saqarTveloSi Zalian bevri cudi Targmania,<br />

Tumca kargi namuSevrebic arsebobs.<br />

saqme isaa, rom zogierTi mTargmneli<br />

yalTabandobs, saqme bolomde ar<br />

mihyavs. magaliTad, <strong>ki</strong>Txulob Targmnil<br />

teqsts, TiTqos kargi namuSevaria,<br />

magram SeiZleba ise mdared, cudad<br />

Targmnil adgilebs gadaawyde, rom... am<br />

SemTxvevaSi Zalian mniSvnelovania redaqtoris<br />

samuSao. samwuxarod, zogierTi<br />

gamomcemeli am instituts saer-<br />

Tod ar mimarTavs.<br />

_ Tumca, arian gamomcemlebi, romlebic<br />

miiCneven, rom kvalificiuri<br />

redaqtoris moZebna dRes sakmaod<br />

rTulia... TqvenTan am samuSaos vin<br />

asrulebs?<br />

_ bolo xania, teqstebis redaqtireba<br />

TviTon miwevs. mas mere, rac redaqtirebuli<br />

teqstis axlidan damuSaveba<br />

momiwia, gadavwyvite es saqmec<br />

SemeTavsebina.<br />

_ samecniero-popularul literaturas<br />

ar gamoscemT?<br />

_ am Janris wignebze aqamde ar gvimuSavia,<br />

Tumca axla <strong>iTargmneba</strong> umberto<br />

ekos `rogor davweroT sadiplomo<br />

naSromi”. vfiqrob, qarTveli studentebisTvis<br />

es kargi damxmare saxelmZRvanelo<br />

iqneba.<br />

_ `aretes” prioritetad, garda<br />

Targmnili literaturisa, <strong>ki</strong>dev ras<br />

daasaxelebT?<br />

_ Cven gamovcemT oTar WilaZis, Sei-<br />

Zleba iTqvas, yvelafers, mTel Semoqmedebas.<br />

ukve gamosulia misi eqvsi<br />

romani. Txelydiani wignebia. axla<br />

vmuSaobT aTtomeulze, romelSic<br />

oTar WilaZis yvela nawarmoebi Seva.<br />

gadawyvetili gvaqvs movamzadoT akademiuri<br />

gamocema, m<strong>ki</strong>Txvelis bibliTekas<br />

mravali wliT rom daamSvenebs,<br />

dros rom gauZlebs.<br />

_ Tanamedrove qarTvel avtorebze,<br />

axalgazrda mwerlebze SegiCerebiaT<br />

Tqveni arCevani? sainteresoa, Tu<br />

modian TqvenTan, sakuTar teqstebs<br />

Tu gTavazoben, rogor TanamSromlobT<br />

maTTan?<br />

_ `aretesa” da axalgazrda qarTvel<br />

mwerlebs Soris, ra Tqma unda,<br />

garkveuli urTierTobebi, TanamSromloba<br />

arsebobs. Tumca `arete” is gamomcemloba<br />

ar aris, romelic bevr<br />

qarTvel avtors moxiblavs...<br />

_ ratom?<br />

_ SeiZleba iTqvas, es araklasikuri<br />

tipis gamomcemlobaa. aq vmuSaobT mxolod<br />

me da <strong>ki</strong>dev erTi adamiani, romelic<br />

sabuRaltro saqmes awarmoebs... imisTvis<br />

<strong>ver</strong> vicli, rom mwerlebis mier<br />

SemoTavazebuli yvela xelnaweri wavi<strong>ki</strong>Txo.<br />

ukanasknelad rac CvenTan<br />

daibeWda, Tika WiWinaZis `eiforiaa”.<br />

ramdenadac vici, `arete” pirveli gamomcemlobaa,<br />

romelmac gemovnebiani<br />

bulvaruli literaturis gamocema<br />

scada. `eiforias” did, seriozul<br />

literaturaze pretenzia ar aqvs,<br />

Tumca avtori sainteresod da rac<br />

mTavaria, kargi qarTuliT mogviTxrobs<br />

saxaliso istorias. `eiforiam”<br />

amitomac momxibla da misi gamocema<br />

gadavwyvite.<br />

Tanamedrove qarTul literaturas<br />

adre ufro gamovcemdi, Tumca Semdeg<br />

SeveSvi da is ZiriTadi mimarTulebebi<br />

davitove, razedac zemoT ukve vilaparake<br />

– Targmanebi, seria `aucilebeli<br />

sa<strong>ki</strong>Txavi” da oTar WilaZis aTtomeuli.<br />

_ sainteresoa, seriaSi `aucilebeli<br />

sa<strong>ki</strong>Txavi” qarTuli klasikuri<br />

literaturis romelime nimuSi Tu<br />

Seva?<br />

_ ratomac ara. TviTon seriis saxelwodeba<br />

ar gamoricxavs am SesaZleblobas,<br />

magram jer-jerobiT amaze ar<br />

gvifiqria. momavalSi vnaxoT.<br />

_ Tqven maRaziaTa qselis `parnasi”<br />

TanadamfuZnebeli brZandebiT da<br />

araerTi welia mas xelmZRvanelobT.<br />

aqedan gamomdinare, sakmaod kargad<br />

icnobT wignis bazars. ra Janris, ra<br />

saxis literaturazea gansakuTrebuli<br />

moTxovna?<br />

_ wignis bazars gansxvaveuli gemovnebis<br />

momxmarebeli hyavs, aqedan<br />

gamomdinare moTxovnebic sruliad<br />

sxvadasxvaa. erTsa da imave dros,<br />

Zalian kargad iyideboda aka mor-<br />

CilaZis wignebica da goCa manveliZis<br />

`mglebic”. aranaklebi interesi gamoiwvia<br />

lali moroS<strong>ki</strong>nas avtobiografi-<br />

13<br />

ulma wignma. didi moTxovnaa seriozul,<br />

did literaturaze, Targmanebze.<br />

mokled, wignis bazari sxvadasxva<br />

sferoebadaa daSlili. ra Tqma<br />

unda, yvelaze kargad sabavSvo literatura<br />

iyideba. mizezi is gaxlavT,<br />

rom xelmomWirne adamians Tanxis daxarjva<br />

sabavSvo wignisTvis ufro uadvildeba,<br />

vidre piradad misTvis saintereso<br />

literaturisTvis, romelsac<br />

bolos da bolos megobrisgan iTxovebs.<br />

_ faqtiurad, `aretes” Seqmnamde<br />

wignis bazari ukve Seswavlili gqondaT,<br />

maRazia `parnasi” xom Tqvens<br />

gamomcemlomaze adre dafuZnda...<br />

_ `arete” daaxloebiT 2003 welsaa<br />

dafuZnebuli, im droisTvis `parnasi”<br />

ukve gaxsnili iyo. raRac ideebi mqonda,<br />

mindoda sxvadasxva wigni gamomeca,<br />

`arete” amitomac davaarse.<br />

rogorc ukve giTxariT, es erTi adamianis<br />

gamomcemlobaa, marto vwyvet,<br />

ra gamovce, ideebi Cemgan modis, danarCens<br />

– Targmani iqneba, mxatvroba,<br />

dizaini Tu sxva _ gare-gare vukveTav.<br />

mxatvar-dizainerebTan, mTargmnelebTan<br />

Tu redaqtorebTan mWidro<br />

urTierToba maqvs. Tanamedrove sakomunikacio<br />

teqnologiebi ise ganvi-<br />

Tarda, rom aRar aris aucilebeli<br />

mTeli redaqcia erT oTaxSi ijdes da<br />

ase muSaobdes. mTavaria, gesmodes im<br />

adamianebisa, romlebsac SekveTas<br />

aZlev, maTac esmodeT Seni, erTmane-<br />

Tis moTxovnebs iTvaliswinebdeT da<br />

erTmaneTisgan imas iRebdeT, rasac<br />

elodebiT.<br />

_ gamomcemlobisTvis saxelwodebac<br />

Tqveni SerCeulia?<br />

_ ara, saxelwodeba `aretes” yofilma<br />

TanadamfuZnebelma, malxaz<br />

xarbediam moifiqra, es berZnuli sityvaa<br />

da srulyofils niSnavs.<br />

vfiqrob, kargad SerCeuli saxelia.<br />

jer erTi, sxvadasxva enebze kargad<br />

JRers, iolad gamoiTqmis. meorec, imis<br />

gamo, rom a-dan iwyeba, yvela katalogSi<br />

pirvel adgilzea ganTavsebuli...<br />

_ garda amisa, `arete” srulyofili,<br />

maRali rangis literaturis<br />

gamocemazea orientirebuli, Tqvens<br />

prioritetebs – seria `aucilebel<br />

sa<strong>ki</strong>Txavsa” da oTar WilaZis aTtomeuls<br />

vgulisxmob.<br />

_ ar gamovricxav imasac, rom gamomcemlobam<br />

ZiriTadi mimarTulebebis<br />

miRma, calkeuli sxva proeqtebic<br />

ganaxorcielos. amis gamocdileba<br />

gvaqvs <strong>ki</strong>dec. magaliTad, Tqven m<strong>ki</strong>TxeT,<br />

samecniero-popularul literaturas<br />

Tu gamoscemTo. SarSan,<br />

Zalian saintereso naSromi, `fsiqolingvistika”<br />

gamoveciT. marTalia, es<br />

wigni pirdapiri mniSvnelobiT saxelmZRvanelo<br />

ar gaxlavT, magram ivane<br />

javaxiSvilis saxelobis Tbilisis<br />

saxelmwifo uni<strong>ver</strong>sitetis Sesabamis<br />

fakultetebze mas, rogorc saxelmZRvanelos,<br />

warmatebiT iyeneben profesor-maswavleblebi.<br />

gamocemuli gvaqvs,<br />

aseve, `qarTuli damwerloba” _<br />

STambeWdavad gaformebuli, Zalian<br />

saintereso wigni...<br />

_ wignebs saqarTveloSi beWdavT?<br />

_ sxvadasxva qveynebSi vbeWdavT, maT<br />

Soris saqarTveloSi. bolos, magali-<br />

Tad, somxeTSi davbeWdeT.<br />

_ qarTuli gamomcemlobebi ucxour<br />

stambebs, ZiriTadad, SeRava-<br />

Tiani fasisa da poligrafiiis uke-<br />

Tesi xarisxis gamo mimarTaven...<br />

_ asea. stamba igive qarxanaa. romeli<br />

qarxanac ukeTes pirobebsa da xelsayrel<br />

fass SemogvTavazebs, masTan<br />

vTanamSromlobT.<br />

esaubra Tamar Juruli


14<br />

o'henri<br />

Targmani<br />

Seufasebeli dolari<br />

mosamarTle derventi SeerTebul<br />

StatebSi, rio grandes sasazRvro mxareSi<br />

msaxurobda. erT dilas fostiT<br />

man aseTi Sinaarsis werili miiRo:<br />

`mosamarTlev:<br />

gaxsovs is dRe, oTxi wliT cixeSi<br />

rom gamistumre? ra sityvebiT ar Semamke<br />

maSin! bolos Cxriala gvelic <strong>ki</strong><br />

miwode. iqneb var <strong>ki</strong>dec, _ vin icis, _<br />

maS, Tu asea, ismine Cemi Cxriali!<br />

erTi welic ar iyo gasuli Cemi dapatimrebidan,<br />

rom gogona davkarge, –<br />

ase miTxres, siRatakem da sircxvilma<br />

mouswrafa sicocxleo.<br />

Senc qaliSvilis mama xar! hoda,<br />

male gagagebineb, ras niSnavs Svilis<br />

sikvdili.<br />

is olqis prokuroric kargad unda<br />

davgeslo, Cems winaaRmdeg rom gamovida.<br />

axla ukve Tavisufali var da ase<br />

mgonia, marTlac gvelgeslad viqeci.<br />

CxrialiT Tavs aRar Segawyen, Cemi<br />

grgvinva <strong>ki</strong> Tavs dagatydeba. mifrTxildi.<br />

Seni pativismcemeli,<br />

Cxriala gveli”.<br />

derventma werili gulgrilad<br />

gadado g<strong>ver</strong>dze. warbic ar Serxevia.<br />

vin mosTvlis, ramdeni aseTi gzavnili<br />

miuRia gaborotebuli adamianebisgan,<br />

odesRac rom gaesamarTlebina.amas<br />

Cveuli iyo. ucnobi olqis axalgazrda<br />

prokurors, litlfildsac uTvlida<br />

muqaras. mogvianebiT mosamarTlem<br />

naweri masac waa<strong>ki</strong>Txa _ kolegebis mimarT<br />

yovelTvis gulisxmieri iyo derventi.<br />

litlfildic ar Caagdebda ainun-<br />

Si werils, masac Rimils mohgvrida<br />

danaqadebi, rom ara erTi garemoeba _<br />

avtori mosamarTlis qaliSvilsac axsenebda.<br />

olqis prokurori odnav moi-<br />

RuSa. is da nensi derventi xom Semodgomaze<br />

daqorwinebas apirebdnen.<br />

litlfildi sasamarTlos mdivan-<br />

Tan mivida. maT erTad gadaaTvalieres<br />

Zveli Canawerebi. bolos daaskvnes,<br />

rom werili SeiZleboda gamoegzavna<br />

meqsikel sems. is erTi iqauri TavzexelaRebuli<br />

metisi iyo, romelic oTxi<br />

wlis winaT kaciskvlisTvis gaasamar-<br />

Tles. male olqis prokurori kvlav<br />

Caeflo Tavis saqmeebSi. maT litlfildis<br />

safiqrali gadafares da SurismaZliebeli<br />

gvelis Cxrialic daviwyebas<br />

mieca.<br />

sasamarTlo sxdomebi braunsvilSi<br />

imarTeboda. umetesad kontrabandis,<br />

yalbismqmnelobis, fostis Zarcvisa da<br />

mxareSi federaluri kanondarRvevis<br />

SemTxvevebi ixileboda. erTi saqme axalgazrda<br />

meqsikelis, rafael ortizisa<br />

iyo. marSlis TanaSemwe, yoCaRi<br />

<strong>ki</strong>lpatri<strong>ki</strong> mas Tavs wasdgomoda danaSaulis<br />

faqtze, swored im dros,<br />

roca is afTiaqSi wamals yalbi monetiT,<br />

viTomda <strong>ver</strong>cxlis dolariT<br />

yidulobda. ortizis patiosnebaSi<br />

adrec bevrjer daeWvebulan samar-<br />

Taldamcvelni, magram brali ase advilad<br />

pirvelad umt<strong>ki</strong>cdeboda.<br />

rafaeli sapatimroSi yuryutebda,<br />

gamudmebiT Tambaqos eweoda da ganaCens<br />

ucdida.<br />

<strong>ki</strong>lpatri<strong>ki</strong> sasamarTloSi mivida<br />

da olqis prokuroris kabinetis kari<br />

SeaRo. litlfildi sxdomaze gamosasvlelad<br />

emzadeboda. meore diliT gansaxilvel<br />

saqmeTa siis TavSi swored<br />

ortizis saqme moqceuliyo. <strong>ki</strong>lpatrikma<br />

olqis prokurors yalbi moneta<br />

gadasca. marSlis TanaSemwe da pativcemuli<br />

afTiaqari mzad iyvnen<br />

daeficaT, rom wamlis flakonSi ortizma<br />

swored es dolari gadaixada.<br />

moneta marTlac raRac uxarisxo, yalbi<br />

nakeTobis nimuSi Canda _ rbili, dabinduli,<br />

mTlianad tyviisgan Camosxmuli.<br />

`eqspertisTvis didi Tanxis gadaxda<br />

aRar mogviwevs, ara, <strong>ki</strong>l? monetis<br />

siyalbe isedac aSkaraa”. – gaeRima<br />

litlfils, roca magidaze nasrolma<br />

dolarma wkrialis nacvlad iseTi yru<br />

xma gamosca, gegonebodaT, liTonis<br />

nacvlad sagozavis natexi isroleso.<br />

`eWvi araa, grizeri veRarsad<br />

wagviva”, - miugo marSlis TanaSemwem da<br />

iaraRis bude Sexsna. -`sikvdiliT unda<br />

daisajos. pirveli SemTxveva xom araa,<br />

rom epatios! ase rom iyos, aqauri<br />

meqsikelebi yalb fuls namdvilisagan<br />

<strong>ver</strong> unda arCevdnen. Cemi azriT,<br />

yviTelkaniani gaiZ<strong>ver</strong>a yalbismqmnel-<br />

Ta jgufis wevria. rogorc iqna, uSualod<br />

Tavisi Savbneli saqmianobisas wavadeqi<br />

Tavs. warmoidgineT, es aramzada<br />

arafers iklebs, _ iq dabla, mdinaris<br />

piras, erT-erT meqsikur jaqol-<br />

Si Seyvarebulic <strong>ki</strong> hyolia. gogona<br />

iseTi mSvenierebaa, iseTi, rogorc<br />

yvavilnarSi Cawolili wiTeli boCola.<br />

erTi orjer Tvali movkari, roca<br />

am TaRliTs vuTvalTvalebdi”.<br />

litlfildma yalbi dolari jibe-<br />

Si Caido da Tavisi gamosasvleli sityva<br />

kon<strong>ver</strong>tSi Seacura. swored am<br />

dros kari biWunas wrfeli da mxiaruli,<br />

momxiblavi da badri saxiT viRacam<br />

SemoaRo. oTaxSi nensi derventi<br />

Semovida.<br />

`oh, bob, rogor ggonia, sasamarTlo<br />

Tormet saaTze ar Sewyvets sxdomas,<br />

xval dilamde ar Seisvenebs”? -<br />

h<strong>ki</strong>Txa man litlfilds.<br />

`rogor ara~, - miugo olqis<br />

prokurorma, - `magis imedad var. uamravi<br />

gadawyvetileba maqvs misaRebi<br />

da...~<br />

`ai, Turme ra gixaria! maocebT Sen<br />

da mamaCemi, erTi wuTiT xom ar moswydebiT<br />

Tqvens saqmeebsa da gadawyvetilebebs,<br />

mudam kodeqsebsa da<br />

kanonebSi xarT TavCarguli!me <strong>ki</strong> mindoda<br />

naSuadRevs gvenadira. long preria<br />

axla savse iqneba meWvaviebiT. uars<br />

nu metyvi, geTayva! Cemi Tormetkalibriani<br />

hamerlesi unda gamovcado. vicodi,<br />

wamoxvidodi da sajiniboSi ukve<br />

SevuTvale, baqbordSi Sesabmelad<br />

flai da besi mogvaqiravon. isini sxvebze<br />

ukeT itanen cecxls, ar frTxebian”.<br />

axalgazrdebi Semodgomaze unda<br />

daqorwinebuliyvnen. siyvaruls mTeli<br />

ZaliT moejadoebina isini. meWvaviebma<br />

gadaswones olqis prokuroris<br />

dRis, ufro swored, naSuadRevis<br />

saqmeebi. litlfildi sabuTebis g<strong>ver</strong>dze<br />

gadadebas Seudga.<br />

karze kakuni gaisma. <strong>ki</strong>lpatri<strong>ki</strong><br />

gaepasuxa da moipatiJa stumari. oTax-<br />

Si lamazi, SavTvala gogona Semovida.<br />

saxeze Ria limonisferi dahkravda.<br />

Tavsa da yelze Savi TavSali Semoexvia.<br />

qaliSvili espanurad alaparakda.<br />

misi naubari erT naRvlian, mkvnesare<br />

musi<strong>ki</strong>s hangad gaisma.litlfilma <strong>ver</strong>aferi<br />

gaigo _ olqis prokurors<br />

gogonas ena ar esmoda. <strong>ki</strong>lma kargad<br />

icoda espanuri da kolegas mieSvela.<br />

stumris sityvebs is nawyvet-nawyvet<br />

Targmnida, SualedebSi <strong>ki</strong> xels maRla<br />

swevda imis niSnad, rom am dros sityvebis<br />

nakads iWerda.<br />

`gogona Tqvens sanaxavad mosula,<br />

mister litlfild. is joia trevinasia.<br />

imaze unda gesaubroT, rom – ufro<br />

sworad, mas rafael ortizis ambis<br />

gageba surs, – erTi sityviT, misi satrfoa.<br />

ambobs, rom ortizi udanaSauloa,<br />

rom man Tavad daumzada da gadasca<br />

yalbi moneta rafaels. nu<br />

daujerebT mas, mister litlfild. es<br />

xom meqsikeli gogonebis Cveuli<br />

xri<strong>ki</strong>a. isini tyuils, qurdobas, kaciskvlasac<br />

<strong>ki</strong> ar moeridebian gulissworis<br />

gadasarCenad. nurasodes irwmunebT<br />

Seyvarebuli qalis sityvebs”.<br />

`mister <strong>ki</strong>lpatrik”! - wamoiZaxa<br />

nensi derventma, aRSfoTebulma imiT,<br />

rom marSlis TanaSemwe wuTiT Seyovnda<br />

da gogonas monaTxrobis nacvlad<br />

sakuTari grZnobebisa da azrebis gadmocema<br />

scada. <strong>ki</strong>lpatri<strong>ki</strong> maSinve<br />

Targmnas daubrunda.<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

`ambobs, rom mzadaa, Seyvarebulis<br />

nacvlad Cajdes cixeSi, Tu<strong>ki</strong> Tqven<br />

gaaTavisuflebT mas. yveba, rogor gaxda<br />

avad ciebiT da rogor dauniSna<br />

eqimma wamali, sasicocxlod aucilebeli<br />

wamali. ai, ratom gadaixada ortizma<br />

tyviis dolari afTiaqSio. amiT<br />

man satrfo sikvdils gadaarCina.<br />

rafaeli mis saficrad qceula da gogona<br />

didi alersiT axsenebs mas. imdeni<br />

abdaubdaa mis naambobSi, imdeni, mosmenas<br />

namdvilad ar isurvebdiT”.<br />

olqis prokurorisTvis es Zveli<br />

simRera iyo.<br />

`gadaeci, rom <strong>ver</strong>afriT davexmarebi”.<br />

– uTxra man <strong>ki</strong>lpatriks. -<br />

`saqme xval dilas ganixileba da gansasjelma<br />

Tavad unda imarTlos Tavi<br />

sasamarTlos winaSe”.<br />

nensi derventi ufro gulmowyale<br />

gaxldaT. is keTilganwyobili interesiT<br />

Sescqeroda xan joia trevinass,<br />

xan litlfilds. marSlis TanaSemwem<br />

gogonas olqis prokuroris sityvebi<br />

uTargmna. man xmadabla raRac Cailaparaka,<br />

TavSali saxeze mWidrod<br />

Semoixvia da oTaxi datova.<br />

`rao, ra Tqva bolos?” _ i<strong>ki</strong>Txa<br />

olqis prokurorma.<br />

`iseTi araferi”, _ miugo marSlis<br />

TanaSemwem _ `ase Tqva: ”Tu odesme<br />

Tqvens _ o, ara, sjobs, zustad gagimeoroT,<br />

Tu gavixsene: 'Si la vida de ella a<br />

quien tu amas –`Tu odesme Tqveni Seyvarebuli<br />

gogonas sicocxles safrTxe<br />

daemuqreba, gaixseneT rafael<br />

ortizio”.<br />

<strong>ki</strong>lpatri<strong>ki</strong> derefanSi gavida da<br />

Tavisi ufrosis kabinetisken gaqusla.<br />

`<strong>ver</strong>afriT daexmarebi, bob?” - See<strong>ki</strong>Txa<br />

nensi litlfilds, - `ra bedenaa<br />

erTi yalbi dolari! ase ubralod<br />

unda daimsxvres Seyvarebuli wyvilis<br />

bedniereba?! gogona sikvdilis piras<br />

iyo da mis gadasarCenad gaakeTes es.<br />

nuTu aseTi ulmobelia kanoni, Sebraleba<br />

ar icis man”?<br />

`marTlmsajuleba aseT rameebs ar<br />

iTvaliswinebs, nen~, - miugo litlfildma,<br />

-”miT umetes, ar Sehferis<br />

gulCviloba olqis prokurors, is xom<br />

saxelmwifo bralmdebelia. imas <strong>ki</strong><br />

gpirdebi, sisastikes ar gamoviCen; magram<br />

gana is kaci, vinc saqme aRZra, ise-<br />

Tive patiosani araa, rogorc Tavad<br />

gansasjeli? mowmeebi ficiT daamt<strong>ki</strong>ceben,<br />

rom man gadaixada yalbi dolariT,<br />

swored imiT, axla jibeSi rom<br />

midevs, rogorc mTavari samxili. nafic<br />

msajulebSi erTi meqsikelic ar<br />

urevia. amitom, savaraudoa, TaTbiric<br />

ar dasWirdebaT, sasamarTlo darbazSive<br />

dauWeren isini mxars mister<br />

grizeris braldebas”.<br />

naSuadRevis nadiroba meWvaviebze<br />

iseT did siamovnebas uqadda axalgazrdebs,<br />

rom sportiT gatacebulebs<br />

male gadaaviwydaT rafaelis saqme da<br />

joia trevinasis mwuxareba.<br />

olqis prokurori da nensi derventi<br />

qalaqidan gavidnen. sami mili<br />

kriala, mwvane balaxiT abibinebuli<br />

gziT iares, Semdeg <strong>ki</strong> gaSlili mdelobis<br />

gavliT piedra qri<strong>ki</strong>s nakadulisken<br />

gaswies. mas g<strong>ver</strong>dze daburuli tye miuyveboda,<br />

nakaduls iqiT <strong>ki</strong> long preria<br />

iwyeboda, meWvaviaTa sayvareli da<br />

SeCveuli adgili. rogorc <strong>ki</strong> miuax-<br />

26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />

lovdnen piedra qriks, marjvnidan<br />

cxenis floqvebis TqaraTquri<br />

SemoesmaT.miixedes da dainaxes muqTmiani<br />

Savtuxa mxedari, romelic tyisken<br />

mieSureboda. cxenosani TiTqos<br />

kvaldakval misdevda.<br />

`sadRac minaxavs es tipi, magram<br />

zustad sad, veRar vixseneb,”- Tqva<br />

litlfildma. mas gamorCeuli mxedvelobiTi<br />

mexsiereba hqonda. - `mgoni,<br />

aqauri ranCos mepatrone unda iyos,<br />

mokle gziT Tu brundeba Sin”.<br />

long preriaze wyvilma erTi saaTi<br />

dahyo. meWvaviebs pirdapir furgunidan<br />

umiznebdnen da xocavdnen.<br />

dasavleTis velebze gazrdili, laRi<br />

da sicocxliT savse nensi derventi<br />

kmayofili da nasiamovnebi darCa Tavisi<br />

Tormetkalibriani iaraRiT. mewyviles<br />

toli ar daudo srolaSi, cotaTi<br />

ajoba <strong>ki</strong>dec.<br />

Sinisken gzas nela gaudgnen, cxenebi<br />

CorTiT miuSves. piedra qrikamde<br />

asiode iardiRa hqondaT darCenili,<br />

roca dainaxes, rogor gamovida tyidan<br />

mxedari da cxeni jiqur maTken<br />

gamoaWena.<br />

`is aris, weRan Tvali rom<br />

movkariT. mgoni, aqeT mogelavs” -<br />

SeniSna mis derventma.<br />

cxenosani uaxlovdebodaT. olqis<br />

prokurorma uecrad mozida sadave,<br />

Tan mxedars Tvals ar aSorebda. mas<br />

ukve moeswro vinCesteris amoReba unagirze<br />

Semodebuli abgidan da<br />

mklavze Seegdo.<br />

`axla <strong>ki</strong> gicani, meqsikelo sem!” -<br />

gamoscra litlfildma TavisTvis, -<br />

`es xom Sen grgvinavdi im Tavazian epistoleSi”.<br />

meqsikel sems didxans ar uyoymania.<br />

cecxlsasroli iaraRis xmareba<br />

kargad emarjveboda, tyvias tyviaSi<br />

ajenda ubadlo Cubini. ase rom, roca<br />

xelsayrel sasrol adgilze moeqca,<br />

sadac Tavad rvakalibrian tyvias advilad<br />

airidebda, maSinve oTxTvalas<br />

mgzavrebs vinCesteri daumizna da<br />

cecxli gauxsna.<br />

pirvelma tyviam kofos ukan gaizuzuna.<br />

is litlfildisa da mis derventis<br />

mxrebs Sua, erTi bewo SualedSi<br />

gamZvraliyo. meorem xelsawyoebis<br />

yuTsa da litlfildis Sarvlis tots<br />

Soris gaiara.<br />

olqis prokurorma furgunidan<br />

miwisken ubiZga nensis. qals cota feri<br />

wasvloda, magram arafers <strong>ki</strong>Txulobda.<br />

mas mesazRvris alRo hqonda _ xifaTis<br />

pirobebs zedmeti ganmartebebis<br />

gareSe Rebulobda xolme. qal-vaJma<br />

iaraRs staca xeli. litlfildma<br />

swrafad amoyara ramdenime bRuja<br />

safanti muyaos yuTidan, kofoze rom<br />

ido, da jibeSi Caiyara.<br />

`cxenebs amoefare, nen”, - ubrZana<br />

qals. -”es is avaza<strong>ki</strong>a, erT dros cixe-<br />

Si rom gavuSvi. cdilobs, angariSi<br />

gamisworos.kargad icis, Cveni safanti<br />

am manZilze <strong>ver</strong>afers daaklebs”.<br />

`kargi, bob”, - miugo nensim mt<strong>ki</strong>ced.<br />

- `SiSi ar maqvs. oRond Senc axlos<br />

moiwi. ehei, bes, SeCerdi”!<br />

qalma bess fafarze xeli mouTaTuna.<br />

litlfilds Tofi moemarjvebina<br />

da natrobda, es TavzexelaRebuli<br />

kaci cota axlos moweuliyo.<br />

magram meqsikeli semi Surs erTgvari<br />

samalavidan iZiebda. es Citi<br />

meWvaviaze frTamali da sazriani Canda.<br />

maxvili TvaliT saxifaTo aris irgvliv<br />

warmosaxviTi wre moerkala da<br />

mas ar scildeboda. mxedarma xelmarjvniv<br />

Seuxvia da roca misi msx<strong>ver</strong>plni<br />

adgils inacvlebdnen, rom cxenebs<br />

amofarebodnen, olqis prokuroris<br />

qudisken erTi tyvia <strong>ki</strong>dev gagzavna.<br />

damiznebis dros sifrTxile gadaaviwyda<br />

da daTqmul mijnas gascda. litlfildma<br />

amiT isargebla, aRar daayovna<br />

da srola autexa. meqsikelma semma<br />

Tavi swrafad gaaqnia, tyviebi rom aecdina.<br />

ramdenime maTganma mis cxens gahkra,<br />

is yalyze Sedga da ukanve daiwia.<br />

avazakma kvlav isrola. nensi derventma<br />

daikvnesa. litlfildi TvalanTebuli<br />

Semotrialda da qals<br />

loyaze sisxli daunaxa.<br />

`ara miSavs ra, bob, - odnav gamkawra.<br />

magram, mgoni, tyvia romeliRac borblis<br />

solsac moxvda”.<br />

`o, RmerTo”! - amoioxra litl-


26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />

fildma, - `erTi xeiriani tyviebi momca!”<br />

Tavdamsxmelma cxeni Seayena, frTxilad<br />

daumizna da isrola. flai <strong>ki</strong>ser-<br />

Si daiWra, afrutunda, SebmulobaSi<br />

gaixlarTa da Zirs daenarcxa. besi,<br />

ukve mimxvdari imas, rom meWvaiebs<br />

aRar esrodnen, furgunidan gasxlta<br />

da velurad yials mohyva. meqsikeli<br />

semis marjved nasrolma tyviam nensi<br />

derventis monadiris sqeli qurTu<strong>ki</strong>c<br />

gaxvrita.<br />

`daweqi, daweqi!” - uyvira litlfildma<br />

qals. - `cxenTan axlos, -- miwas<br />

gaerTxe, -- ase.” man nensi Zirs<br />

moisrola da lamis balaxze gawolili<br />

flais gavaze miagdo.<br />

gagikvirdebaT, magram im wuTSi<br />

olqis prokurors gonebaSi meqsikeli<br />

gogonas danabarebi amoutivtivda:<br />

`Tu odesme Tqveni Seyvarebuli<br />

gogonas sicocxles safrTxe daemuqreba,<br />

gaixseneT rafael ortizio”.<br />

litlfildma qals gasZaxa.<br />

`isrole, nen, cxens esrole. Cqara,<br />

rac SeiZleba, Cqara! <strong>ver</strong>afers daakleb,<br />

magram iqneb wuTiT SeaCero, sanam<br />

rames viRoneb”.<br />

nensim swrafad axeda litlfilds<br />

da dainaxa, rogor amoiRo da gaxsna<br />

man jibis dana. Semdeg umal mis brZanebas<br />

damorCilda da saxe mtrisken<br />

miatriala, rom misken cecxli gaexsna.<br />

meqsikeli semi moTminebiT eloda,<br />

rodis gaTavdeboda misTvis uvnebeli<br />

es baTqabuTqi. arc sadme eCqareboda<br />

da arc zedmetad undoda gaeriska.<br />

icoda, Citebis safanti bevrs <strong>ver</strong>afers<br />

daaklebda. yoveli SemTxvevisaTvis<br />

sqeli stetsoni saxeze Camoefarebina<br />

da imedovnebda, mowinaaRmdeges<br />

tyviebi male Semoeleoda.<br />

Semdeg cotaTi win waiwia, frTxilad<br />

daumizna litlfildsa da nensis,<br />

ufro sworad mas, risi danaxvac<br />

waqceuli cxenis gavis miRma SeZlo da<br />

gaisrola. misi msx<strong>ver</strong>plni ar inZreodnen.<br />

cxens ramdenime nabijiT <strong>ki</strong>dev<br />

ubiZga win. uceb dainaxa, rogor Sedga<br />

cal muxlze olqis prokurori da<br />

nela, gaazrebulad miuSvira Tofis<br />

lula. meqsikelma qudi kvlav Camoifxata<br />

saxeze da srolis gaTavebas<br />

daeloda. fiqrobda, pawawa tyviebi<br />

kvlav <strong>ver</strong>afers daaklebdnen.<br />

Tofis Zlierma Weqam iqauroba<br />

gaayrua. meqsikel sems gminva aRmoxda,<br />

erTianad daifliTa da cxenidan nelnela<br />

Camosrialda. Cxriala gveli sicocxles<br />

gamosalmeboda.<br />

meore dRes, dilis aT saaTze sasamarTlos<br />

sxdoma gagrZelda. ixileboda<br />

SeerTebuli Statebis saqme rafael<br />

ortizis winaaRmdeg. olqis<br />

prokurori, romelsac xeli Sexveuli<br />

hqonda, wamodga da sasamarTlos mimarTa.<br />

`Tqvenis nebarTviT”, – warmoTqva<br />

man, – `winadadeba Semomaqvs, am SemTxvevaSi<br />

nolle pros gamoviyenoT. aseT gadawyvetilebas<br />

imis gamo gTavazobT, rom<br />

sasamarTlos ar gaaCnia sakmarisi<br />

mt<strong>ki</strong>cebuleba gansasjelisTvis bralis<br />

wasayeneblad. patara natexi im<br />

yalbi dolarisa, saqmis aRZvris safuZveli<br />

rom gaxda, samxilad aRar<br />

gamodgeba. amitomac moviTxov, daixuros<br />

saqme”.<br />

SuadRis Sesvenebaze <strong>ki</strong>lpatrikma<br />

olqis prokuroris kabinetSi Seirbina.<br />

`es-esaa qvemoT viyavi, iq meqsikelis<br />

cxedars apatiosnebdnen, – msurda<br />

malulad Tvali Semevlo Zveli semisTvis”.<br />

- Tqva marSlis TanaSemwem, -<br />

`Cems dReSi ar minaxavs iaraRi, aseT<br />

Wrilobebs ayenebdes kacs. biWebic <strong>ver</strong><br />

malavdnen gaocebas. isic <strong>ki</strong> ivaraudes,<br />

rom tyviebad lursmnebs xmarobdiT.<br />

ras esrodiT aseTs?”.<br />

`ras da samxils vesrodi, Seni yalbismqmnelobis<br />

saqmis mTavar samxils”<br />

- ganumarta olqis prokurorma. _<br />

swored rom bedi mqonia, _ gvqonia.<br />

yalbi moneta advilad movRune da<br />

davtexe, mere patar-patara naWrebad<br />

davaqucmace da tyviebad vaqcie. <strong>ki</strong>l,<br />

meqsikelTa qoxmaxebisken xom <strong>ver</strong> Caivlidi?<br />

mis dervents surs Seityos, sad<br />

cxovrobs Cveni nacnobi gogona”.<br />

Targmna maia cercvaZem<br />

literaturuli literaturuli gazeTi gazeTi<br />

recenzia<br />

zeinab saria<br />

cxrabeWdian saidumloebaTa axsnaSi<br />

SemiZlia vTqva, rom Cems Tvalwin<br />

daibada, dafrTianda da kacobriuli<br />

fiqris natif aspeqtebs eziara zviad<br />

kvaracxelia. saocari siswrafiT<br />

gaizarda es axalgazrda da nawerebs<br />

Tavisi suli Cauziara.<br />

mzeCamdgari suliereba arsebobs<br />

mis wignSi `hae~, dinamiuri sunTqva ismis<br />

avtorisa, romelic fesvebiT organulad<br />

ukavSirdeba qarTul<br />

klasikur mwerlobas. wignis maxasiaTeblebia<br />

meditaciuroba, lirizmi.<br />

fiqriani mzeriT daabijebs axalgazrda<br />

Semoqmedi cisqveSeTSi da eZebs<br />

cxrabeWdian tabudadebul saidumloebebs,<br />

rom cxrave beWdis axsna scados<br />

m<strong>ki</strong>TxvelTan erTad. gamWvirvale,<br />

cxadi azri moZraobs mis mxatvrul<br />

teqstebSi.<br />

Cvens sinamdvileSi ubedurebad<br />

damkvidrda klanuri Tu kasturi aRiareba.<br />

mavani kargad CaiTvleba imitom,<br />

rom amRiarebelTa wreSia. Tu asea,<br />

sxvagan ar unda daibeWdos, sxva wris<br />

wevri ar unda gaxdes. rom Seaqeben da<br />

popularizacias gauweven, amis Semdeg<br />

`maTi kaci~ unda iyos, maTi davalebebi<br />

asrulos, maT garSemo itrialos.<br />

gana saSiSi raoba ar sufevs amgvar<br />

damo<strong>ki</strong>debulebaSi? niWi, mogexsenebaT,<br />

arc erTi wris monopoliuri kuTvnileba<br />

ar aris, ar icis klanuri<br />

sazRvrebi. igi SeiZleba sul uCveulo<br />

da moulodnel adgilas amokamkamdes.<br />

ase rom, propagandis dRevandeli<br />

meqanizmi <strong>ver</strong> aris zneobrivi TvalsazrisiT<br />

mosawoni. gamovTqvam survils,<br />

rom axalgazrda avtori Tavisufali<br />

iqneba amgvari valdebulebebisgan<br />

da yvela, visac SesaZlebloba<br />

eqneba, uangarod SeaSvelebs xels,<br />

rogorc es gaakeTes Zmebma _ Tamaz da<br />

oTar WilaZeebma, batonma rostom CxeiZem,<br />

batonma levan bregaZem...<br />

postmodernistuli xasiaTis es<strong>ki</strong>zad<br />

aRiqmeba `maT gza elodaT~. aq<br />

Tanamedrovis TvaliT ZiriTad StrixebSi<br />

ikveTeba RvTisswori mociqulebis<br />

konturebi ise, rom es<strong>ki</strong>zSi CarTulia<br />

msoflio kulturis mTeli<br />

gamocdileba, rac kacobriobis saer-<br />

To memkvidreobaa. teqsti amJRavnebs<br />

avtoris inteleqts, amkvidrebs uni<strong>ver</strong>saluri<br />

humanizmis gancdas,<br />

romelic mTel qveynierebas moicavs.<br />

am wignSi samSoblos mt<strong>ki</strong>vneuli<br />

gancdaa davanebuli. mogexsenebaT,<br />

samSoblo adamianuri yofis diadi arsia,<br />

wmidaTawmida sakurTxevelia, Cveni<br />

saxea msoflios mravalsaxeobaSi da,<br />

ara mgonia, am naTqvamSi paTeti<strong>ki</strong>s namcecic<br />

erios. am wignSi naRvelis tbaSi<br />

Camdgar axalgazrda avtors vxedav da<br />

ra<strong>ki</strong> naRveli mamulis bedze dafiqrebam<br />

warmoSva, momwons, viziareb.<br />

`getyvi yvelafers~ aris nawarmoebi,<br />

romelSic saqarTveloSi myofi<br />

amerikeli wers baraTs Tavis Tanamemamules<br />

Cvens qveyanaze. igi iwyeba da<br />

mTavrdeba mravalwertiliT, amitom<br />

gveufleba gancda, rom Cven baraTis<br />

fragments v<strong>ki</strong>TxulobT.<br />

erTi SeniSvna unda gamoiTqvas ideiTa<br />

da formiTac saintereso am Cinebuli<br />

teqstis gamo: aq mJRavndeba faruli<br />

motivi _ okeanisgaRmelebs Cveni<br />

asimilacia mouwadinebiaT da eqspansia<br />

aSkara rom ar iyos, megobris niRbiT<br />

Tvals gvixveven. fsiqologiurad<br />

arasarwmunoa: mister luiss ratom<br />

esaubreba ameri<strong>ki</strong>s agenti damtvreuli<br />

qarTuliT? is baraTs qarTvels<br />

rom swerdes, es uxerxuli momenti<br />

moixsneboda. samagierod, gaCndeboda<br />

sxva uxerxuli momenti: qarTvels am<br />

Sinaarsis baraTs amerikeli misioneri<br />

arafriT miswerda. amerikeli qarTvels<br />

rom swerdes, Sinaarsi iqneboda<br />

Sesacvleli. arada, avtoris ideur<br />

Canafiqrs es Sinaarsi sWirdeba. xom<br />

SeiZleboda, baraTi daewyo sxvagvarad?<br />

vTqvaT, ase: `mister luis, me Tqvenze<br />

naklebad ar miscavlia qarTuli.<br />

Tqueni pirvelive Segoneba gaviTualiscine:<br />

roca maT enaze ameTqveldebi,<br />

Tavisiani hgonixarTo da rom dagimTqico,<br />

am velurebis ena rarig viscavle,<br />

cerils amaT enaze gigzavni~... amgvari<br />

dasawyisis Semdeg<br />

fsiqologiurad sarwmuno xdeba teqsti<br />

(Tu vigulisxmebT, rom werils gadagvarebuli<br />

qarTveli wers, fereidani<br />

mas <strong>ver</strong> CaeCreba gulSi dau<strong>ki</strong>Txavad,<br />

<strong>ver</strong>c lazika aaforiaqebs, radganac<br />

gadagvareba saamiso gulis ZarRvis<br />

kvdomas gulisxmobs. werilis avtorad<br />

amerikeli misioneri moiazreba).<br />

saintereso mxatvruli teqstia<br />

`gugutas feriscvaleba~. igi aTas publicistur<br />

werilsa da cruinformaciaze<br />

ukeT amxels WeSmarit realobas<br />

Cvensas. aq aSkaravdeba, rom policia,<br />

Turme, sulac ar aris xalxze mzrunveli.<br />

is dRes <strong>ki</strong>dev ufro saZaRleTia,<br />

vidre odesme iyo. romel qronotipul<br />

(drosivrcul) movlenaze migviTiTebs<br />

teqsti? rasakvirvelia, es ar aris<br />

droisa da sivrcis miRma ambebi, es Cveni<br />

dRevandelobaa.<br />

guguta `kai biWia~, ZaRlebTan bare<br />

xuTjer `nasmert naCxubari~. lirikul<br />

gmirs ara sjera, rom guguta<br />

`ZaRlad~ iqceva. misi rwmeniT, igi<br />

`vinc marTla dasaWeria da visTvisac<br />

marTla Casartyamia, imas daiWers da<br />

imas Caartyams~. marTla dasaWerisa da<br />

mavanTa davalebiT dasaWeris Tema aqtualuria,<br />

avtori amaze saubars ise<br />

axerxebs, rom didaqtikur msjeloba-<br />

Si ar gadazardos saTqmeli, SiSvel<br />

tendenciurobas moaridos Tavi. realoba<br />

deromantizebulia, aSkaraa,<br />

rom avtori grZnobs Tanadroulobis<br />

mwvave problemebs.<br />

wignSi igrZnoba, rom sityva esTetikuri<br />

raobaa, dResaswaulia, Sinagani<br />

artistizmis gamomxatvelia. aq<br />

sikvdili `uflad mikonebaa~, xolo<br />

utexoba ebadrebaT saxeze... TvalsaCinoa<br />

avtomatizebuli aRqma <strong>ki</strong> ara,<br />

Taviseburad danaxva movlenebisa.<br />

deavtomatizacia standartuli xedvis<br />

sapirispiroa da nela, fiqris TanxlebiT<br />

ga<strong>ki</strong>Txebs wigns.<br />

avtors aqvs sakuTari sentenciebi:<br />

deda dardis sasaflaoa; siyvaruls<br />

qalebi qmnian; qalebi dafaruli arsebebi<br />

arian; wlebi mxolod ryvnian; dadarajebuli<br />

kacis poziciaze dgoma<br />

metad advilia, xarvezs xelad SeamCnev;<br />

aravin aravisze meti ar aris anu<br />

<strong>ver</strong>avin <strong>ver</strong>avisze naklebi <strong>ver</strong> iqneba...<br />

kolxuri Tval-margalitis fasi<br />

icis avtorma, ise organulad CarTavs<br />

frazaSi, rom ganmartebis gareSec<br />

gasagebi iyos yvelasaTvis: `klde-RreflateebSi<br />

argamad yria cud monadireTagan<br />

cudad mokluli xar-jixvi~.<br />

tropic organulad iqsoveba ambav-<br />

Si: `buxari gafxizldeba. cecxlis elvari<br />

fars, xmal-xanjarsa da gril r<strong>ki</strong>nas<br />

gamoakvesebs kedelze~; an <strong>ki</strong>dev:<br />

`pirqve gawoliliyvnen didroni qvebi<br />

da Rrublisken iS<strong>ver</strong>dnen gulmucels~;<br />

aseve _ `anesTeziologi<br />

narkozis raSebs gamouSvebs Tavlidan~...<br />

rac Seexeba cremlze daweril mxatvrul<br />

teqsts, mogexsenebaT, cremli<br />

uneblie raobaa. aravis SeuZlia igi<br />

ZaliT moigvaros (Tu xaxvs ar amoisvam<br />

TvalebSi). cremli am cisqveSeTSi<br />

yvelaze alali, uniRbo, namdvilze<br />

namdvili movlenaa. mas Seefereba yvelaze<br />

sada, bunebrivi, alalad wamosuli<br />

sityvebi. roca am teqsts v<strong>ki</strong>Txulobdi,<br />

aseTma fiqrma gamkra: maRal-<br />

15<br />

fardovneba da cremli? Tu merwmuneba<br />

avtori, xom kargi, ara da neba misia,<br />

asparezic misia da Cven raRa dagvrCenia,<br />

garda imisa, rom rwmeniT vulocavdeT<br />

gzas.<br />

oriode sityva unda iTqvas saTauris<br />

simbolikaze: amqveyniur da imqveyniur<br />

samyaroTa urTierTmimarTeba<br />

azom-dazoma avtorma da uwoda wigns<br />

`hae~ _ Taviseburi `memento mori~.<br />

saTauris simbolikaSi devs sikvdilis<br />

mudmivi Tanaarsebobis azri.<br />

Tu simbolistebi sikvdilis es-<br />

Tetizebis princips iziarebdnen,<br />

sikvdils esTetikur fenomenad saxavdnen,<br />

Tvlidnen, rom igi realobis<br />

bor<strong>ki</strong>lebisgan xsnaa da mas pozitiuri<br />

SinaarsiT avsebdnen, zviad kvaracxeliasaTvis<br />

is miuRebeli raobaa. yvelaze<br />

damTrgunveli da Tavzardamcemi<br />

sityva avtorma `haed~ aqcia. haed<br />

aqcia aryofnis Savi landi, romelic<br />

TiTqos mudmivad yvelas WiSkarTanaa.<br />

dabadebidanve iwyeba misi Tanxleba.<br />

miT ufro mZafria amis ganxorcieleba,<br />

Tu sazRvriT situaciaSi yofilxar.<br />

sikvdils _ sicocxlis uceremonio<br />

kavalers _ garkveulwilad icnob<br />

<strong>ki</strong>devac, erTi sagzao SemTxveva<br />

saavadmyofos palataSi Tu amogayofinebs<br />

Tavs da aucilebeli gaxdeba<br />

gadarCenis samedicino saSualebebi:<br />

gadaudebeli operacia, sisxlis gadasxma,<br />

nemsebi venasa da kunTebSi... mere<br />

TiTqos axali sicocxle gesaxeba arsebaSi,<br />

uflisa da adamianTa naCuqari,<br />

sruliad axali, aTasmagad mniSvnelovani,<br />

xelaxla ecnobi sakuTar sxeuls<br />

da sxva TvaliT xedav sxvebsac, irgvliv<br />

yvelafers. yoveli dRe naCuqaria,<br />

gzajvaredinebze <strong>ki</strong> amaod icdis<br />

sicocxlis uceremonio kavaleri. sicocxle<br />

gaZlebaa gauTavebeli vai-vi-<br />

Sisa, magram avtorma icis umTavresi:<br />

amdeni Wirisa da t<strong>ki</strong>vilis sapirwoned<br />

siyvaruli gveboZa _ isic gamorCeulad<br />

sxva Wiri da t<strong>ki</strong>vili.<br />

avtori <strong>ki</strong> gveubneba, `netavi yofiliyo,<br />

cotaze CaeZina Cems mfarvel<br />

angelozs da morCeboda yvelaferio~,<br />

magram sicocxlis zRvardaudebi<br />

wyurvili amoxeTqavs bolo abzacSi:<br />

`Cemi Zma marto amoipareboda saflavze,<br />

dajdeboda da erTad vitirebdiT<br />

ra male Cavlil bavSvobaze, ra male<br />

daviwyebul ymawvilobaze, dauviwyar<br />

pirvel siyvarulze da ar dagvtovebda<br />

imedi <strong>ki</strong>dev erTxel, imqveynad Sexvedrisa...~<br />

aq avtori iracionaluri<br />

Semecnebis spontanur suraTs warmogvisaxavs<br />

da qveteqstSi <strong>ki</strong> sicocxlis<br />

<strong>ver</strong>Selevaze gvesaubreba.<br />

es wigni sagangebod saintereso imiTaa,<br />

rom m<strong>ki</strong>Txveli mowme xdeba, mis<br />

Tvalwin rogor ibadeba erTi mwerali.


16<br />

gamosaTxovari<br />

Tamaz Cxenkeli XX saukunis<br />

aTian wlebSi asparezze<br />

gamosuli qarTveli mwerlebis<br />

memkvidre iyo. mravali<br />

Tviseba anaTesavebda mas am<br />

Taobis mwerlebTan; Tavisuflebis<br />

da sicocxlismoyvareoba,<br />

bohemuri suliskveTeba<br />

da rainduli TavdaWera, Zveli<br />

saqarTvelos apologia da<br />

kulturis `msoflio radiusisadmi~<br />

swrafva. Cemi azriT,<br />

Tamazi paolo iaSvilis, tician<br />

tabiZis, kolau nadiraZis,<br />

vaxtang kotetiSvilis,<br />

geronti qiqoZis ganuyreli<br />

megobari iqneboda. amgvar<br />

adamianebTan megobroba ioli<br />

ar aris, radgan saziaro midre<strong>ki</strong>lebebis<br />

miuxedavad<br />

yoveli maTgani ganumeorebeli<br />

niWis da pirovnuli xiblis<br />

mqonea. swored es mkafio ganumeorebloba<br />

sZenda TiToeul<br />

maTgans saxes, rogorc SemoqmedebaSi,<br />

ise cxovrebaSi.<br />

aseTive ganumeorebeli iyo<br />

Tamaz Cxenkeli. maxsendeba<br />

misi usazRvro keTilganwyoba<br />

adamianebis mimarT, artistizmi,<br />

misi aseve uaRresad<br />

metyveli garegnoba da<br />

STagonebuli saubari Tu monologi.<br />

am monologs ar hqonda<br />

dasawyisi da dasasruli. is<br />

yvelas da yvelafers exeboda,<br />

andro buaCiZe<br />

araCveulebrivi kaci<br />

da amasTanave, yvelgan da<br />

yovelTvis SeiZleboda warmoTqmuliyo<br />

- mimwuxris Jams<br />

redaqciis aivanze an ukve na-<br />

SuaRamevs cariel quCaSi.<br />

zogjer romelime gadaRlili<br />

msmeneli modundeboda<br />

da mosmenis unars kargavda,<br />

TviTon monologis warmomTqmeli<br />

<strong>ki</strong> arasdros Ralatobda<br />

STagonebuli saubris<br />

Cveul ritms.<br />

piradad CemTvis yovel-<br />

Tvis saintereso gaxldaT<br />

Tamazis saubrebi, vinaidan es<br />

iyo im sulisSemxuTavi Car-<br />

Coebis darRveva, romelic<br />

Cveni yoveldriurobisagan Tu<br />

nacrisferi yofisgan gvqonda<br />

mosjili. Tamaz CxenkelTan<br />

urTierTobas Zlieri zemoqmedeba<br />

hqonda; SenTan modioda<br />

Tavisufali adamiani da<br />

Senc ganTavisuflebda uxilavi<br />

xundebisagan. is gesaubreboda,<br />

rogorc Tanatols,<br />

rogorc im kacs,<br />

romelsac bolomde endoba<br />

da uziarebs gulisnadebs an<br />

cxovrebiseul aRmoCenebs.<br />

mudmivi xalisi da sicocxliT<br />

savseoba is uaRresad kacuri<br />

Tviseba iyo, romelic amSvenebda<br />

Tamaz Cxenkels. Tu<br />

imasac warmovidgenT, rom es<br />

kaci STambeWdavi garegnobiT,<br />

lirikuli da analitikuri ni-<br />

WierebiT da mTxrobelis iSviaTi<br />

unariT iyo dajildoebuli,<br />

mivxvdebiT, misi gaxsniloba<br />

ra saCuqars warmoadgenda<br />

garSemomyofTaTvis.<br />

geronti qiqoZe erTgan ambobs,<br />

rom paolo iaSvili iyo<br />

adamiani, romelic lamobda<br />

cxovreba poeziad eqciao. ase-<br />

Ti iyo Tamazic, vinaidan ara<br />

mxolod Tavis mravalmxrivi<br />

SemoqmedebiT, aramed<br />

yoveldRiuri cxovrebis wesiT<br />

amkvidrebda uryev da<br />

ucveT zneobriv principebs.<br />

Tamaz Cxenkels totalitaruli<br />

reJimis pirobebSi uwevda<br />

cxovreba, magram TviTon<br />

mis pirovnebaSi Zafi nervisac<br />

<strong>ki</strong> ar iyo totalitarizmis<br />

niSniT aRbeWdili. piriqiT, is<br />

Tavisi yofniT, arsebobiT, mxatvruli<br />

xelweriT, madlmosili<br />

da javariani qarTuli<br />

eniT, TavdaWeris Tavisufali<br />

maneriT, sauzmis intonaciiT,<br />

mliqvnelobisadmi zizRiT da<br />

regaliebisadmi gulgrili<br />

damo<strong>ki</strong>debulebiT amsxvrevda<br />

im biurokratiul kliSeebs,<br />

romelic Rrmad iyo ganfesvili<br />

mravali qarTveli `homo<br />

sovietikusis~ arsebaSi.<br />

Tamaz Cxenkelis cxovrebis<br />

stili safuZvelSive gamoricxavda<br />

biurokratizms,<br />

karierizms, meTaviseobas da<br />

momxveWelobas, pawia keTildReobisaTvis<br />

egoistur<br />

zrunvas da, rac mTavaria,<br />

farul <strong>ver</strong>cxlismoyvareobas.<br />

sneulebaTa am simptomebiT,<br />

samwuxarod, Cveni qarTuli<br />

sazogadoebis metad simpatiuri,<br />

mravalmxriv saintereso<br />

adamianebic iyvnen da<br />

arian `gamorCeulni~.<br />

ase rom, Tamaz Cxenkels<br />

Tavisi usazRvro TavisuflebiT<br />

disonansi Sehqonda<br />

sabWourobis damRiT dadaRul<br />

socialur sivrceSi,<br />

ufro konkretulad <strong>ki</strong> qarTuli<br />

inteleqtualuri istebliSmentis<br />

wreebSi. es disonansi<br />

sxvadasxva niSniT gaxldaT<br />

gamoxatuli. erT-erTi<br />

iyo Cems mier ukve naxsenebi<br />

qarTuli ena. kazionuri<br />

StampiT da literaturuli<br />

anemiurobiT aRbeWdil enas<br />

man Tavisi Taobis saukeTeso<br />

warmomadgenlebTan erTad<br />

sisxlsavse da ferovani<br />

qarTuli ena daupirispira.<br />

TiTqos ZarRvi gauxsna Segubebul<br />

energias. am sferoSi<br />

is namdvili alqimikosi iyo.<br />

ara mxolod mTawmindelebis,<br />

rusTavelis an sulxan-sabas<br />

saganZurSi SeeZlo Zvirfasi<br />

qvebis moZieba, aramed sruliad<br />

SeumCnevel freskul warweraSic<br />

poulobda arqaul<br />

eqspresias, amozidavda da<br />

dRevandel konteqstSi sZenda<br />

sicocxles. yoveli sityvaTwyoba,<br />

fraza Tamaz Cxen-<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

gamodis saqarTvelos kulturisa da ZeglTa<br />

dacvisa saministros finansuri mxardaWeriT<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

kelisTvis mSrali, Tundac<br />

mxolod saintereso azris<br />

gamomxatveli <strong>ki</strong> ar iyo,<br />

aramed idumali cimcimis<br />

gamomasxivebeli gaxldaT.<br />

sityvaTSexamebis am saidumloebas<br />

is zedmiwevniT<br />

kargad flobda, rac TvalnaTliv<br />

gamosWvivis Tagoris<br />

`gitanjalis~ egzotikur<br />

da `bhagavatgitas~<br />

religiuri mgznebarebiT<br />

aRbeWdil qarTul teqstebSi.<br />

Cemi azriT, homerosis<br />

`odisea~ da puS<strong>ki</strong>nis `mcire<br />

tragediebi~ yvela drois<br />

saukeTeso qarTuli Targmanebis<br />

ricxvs ganekuTvneba.<br />

magondeba Cems mexsierebaSi<br />

samudamod aRbeWdili<br />

Tamaziseuli madliT mosili<br />

calkeuli leqsebic;<br />

puS<strong>ki</strong>nis `kvlav movixile~,<br />

pasterna<strong>ki</strong>s `agvisto~ da<br />

federiko garsia lorkas<br />

`sxvisi coli~, TviTon<br />

Tamazis araerTi da ori<br />

adreuli leqsic maxsenebs<br />

Tavs, ai, vTqvaT, `azeula~;<br />

`qedebma miTxres gulis<br />

varami~...<br />

poeziaze xSirad iseTi<br />

adamianebi weren da<br />

msjeloben, romelTac poeturi<br />

magiis, lirikuli<br />

eqscesurobis niSanwyalic<br />

<strong>ki</strong> ar gaaCniaT. amaze,<br />

rogorc wesi, ara mxolod<br />

maTi naweri metyvelebs,<br />

aramed maTive `xedvis kuTxec~.<br />

maTTvis poezia mxolod<br />

prizmaa, romlis miRmac<br />

Zevs sakvlevi aqsesuari.<br />

amgvari mkvlevarebis<br />

antipodi iyo Tamaz Cxenkeli.<br />

misi `tragikuli niRbebi~,<br />

romelic vaJa-fSavelas<br />

Semoqmedebas eZRvneba,<br />

poetur intuiciazea<br />

dafuZnebuli. amgvari kvleva<br />

sruliadac ar gamoricxavs<br />

inteleqts. ubralod,<br />

mkvlevari endoba<br />

Tavis esTetikur mgrZnobelobas<br />

da misi `mimarTulebiT<br />

moZraobs~. es<br />

aris vaJas saidumloebiT<br />

moculi samyaros iracionaluri<br />

da racionaluri<br />

ZalisxmeviT ganxorcielebuli<br />

kvleva...<br />

<strong>ki</strong>dev bevri ramis Tqma<br />

SeiZleba Tamaz Cxenkelze,<br />

oRond dRes ara. ukve naTqvamidan<br />

Cans; Tavisufali<br />

da niWieri adamiani <strong>ver</strong><br />

Tavsdeba totalitaruli<br />

nomenklaturis sazRvreb-<br />

Si. Tavis cxovrebis wesiT<br />

is sxvebsac aZlevs gezs,<br />

uTvalsaCinoebs swor<br />

RirebulebiT orientacias.<br />

Tamazis Sinagan samyarosTan<br />

Sexeba waruSlel<br />

STabeWdilebas tovebda<br />

adamianebze. `induri sagaloblebidan~<br />

misive Targmani<br />

unda moviSvelio; `ayvavebuli<br />

mtilovanis<br />

saWvretad mixval? o, megobaro,<br />

Tavad SenSia<br />

mtilovani ayvavebuli!~.<br />

Tamaz Cxenkels aRmafrenas<br />

aniWebda sicocxle<br />

da, amave dros, TviTon mas-<br />

Sive iyo mSveniereba sicocxlisa.<br />

givi Sahnazari<br />

Tamaz Cxenkelis cxovrebidan<br />

erTi epizodi minda gavixseno.<br />

vicodiT, misi dabadebis dRe<br />

rom axlovdeboda. ormocisa<br />

xdeboda.<br />

axlo megobrebisagan xma<br />

gavrcelda (Tamazze am sityvas<br />

aravin gaikvirvebs!), iubilari<br />

minorSia da arc arafers<br />

apirebso...<br />

Temo beriZem da me misi `minori~<br />

ainunSic ar CavagdeT da<br />

maestros uqeifobis mkurnaloba<br />

gadavwyviteT... SevxvdiT<br />

kolmeurneobis moedanze (madloba<br />

ufals, axla orbelianis<br />

saxelobis roa!), SevediT bazar-<br />

Si da rogorc molaparakebulebi<br />

viyaviT, Tarfis `Tavis<br />

modgmas~ SevudeqiT.<br />

gviani Semodgomis bazari<br />

baraqiani <strong>ki</strong> iyo, magram saTarfe<br />

Tabaxs egre iolad sad naxavdi,<br />

magram gagvimarTla da<br />

Tabaxica vnaxeT da doqic. danarCeni<br />

ukve yvelaferi advili<br />

iyo. naturmortisTvis xilis<br />

monaxva gagiWirdeboda Tu<br />

CurCxelisa da sxva nugbar-nugbarisa.<br />

movrTeT es Cveni `uCveulo~<br />

ZRveni da Rvinis sayidlad<br />

rom vapirebdi bazridan gasvlas,<br />

doqisTvis naqurCalic <strong>ki</strong><br />

ar daviviwyeT, doqs aba dastamals<br />

xom ar davxuravdiT, doqi<br />

koka xom ar aris!<br />

Tamazi Savi Rvinis moyvaruli<br />

iyo da upiratesobas periodulad<br />

xan romel markas ani-<br />

Webda da xan romels. imJamad<br />

`Teliani~ ufro `eWaSnikeboda~...<br />

rogorc Temom damizusta,<br />

pirveli `codvac~ maSin<br />

swored `mand~ mogvsvlia; Teliani<br />

axlo-maxlo rom <strong>ver</strong>sad<br />

viSoveT, doqi Turme `mukuzniT~<br />

gagvivsia... ase iyo Tu ise,<br />

am Cveni TarfiT mivadeqiT<br />

sololakSi. erTi es iyo, Tarfi<br />

Cven ar unda Segvetana.<br />

ubnis biWebis gamoCenas davelode.<br />

amasobaSi savizito<br />

baraTismagvari raRacac<br />

movnaxe, raRa Tqma unda, sufTa<br />

da... viTom mom<strong>ki</strong>Txvelis `titulebiT~<br />

damSvenebuli, naqur-<br />

CalSi CavasrialeT. Semtanic<br />

male gamoCnda, mTel sololak-<br />

Si cnobili erTi RvTisSvili,<br />

ukve kacobaSi Sesuli Tvinieri<br />

bavSvi, ubanSi yvelas rom icnobda<br />

da aravis momsaxureba ar<br />

eTa<strong>ki</strong>leboda. Tamazs xom icnobda<br />

da icnobda! es saqmec<br />

mogvarda da sul raRac aT-TxuTmet<br />

wuTSi Cvens gzavnils<br />

Cvenc mivyeviT.<br />

baRiT SevediT, SuSabandSi<br />

Sesasvleli ramodenime <strong>ki</strong>biT.<br />

jer isev SuadRe iyo. fexze<br />

dagvxvda. etyoboda, oTaxSi<br />

bolTas scemda. rogorc <strong>ki</strong><br />

dagvinaxa, sicili ara, xiTxiTi<br />

auvarda da, TiTqos pirjvris<br />

gadasawerad SeerTebuli sami<br />

TiTi cxvirwin dagvitriala da<br />

cremliani `TvalebiT gveubneba~:<br />

- rogor gegonaT Tqvens cariel<br />

furcels <strong>ver</strong> wavi<strong>ki</strong>Txavdi?<br />

Zveli qalaqeli jibgirebiviT<br />

ase sxva vin ioinbazebda!<br />

Tqven ra, Tarfi rom gamogigzavniaT,<br />

qeTo da kotes qorwilSi<br />

modiodiT Tu?..<br />

Tamazisagan, Tundac sololakelisagan,<br />

zmnis aseTi forma<br />

- ioinbazebda - TiTqos ga-<br />

26 noemberi - 9 dekemberi 2010<br />

daumkvidros...<br />

mikvirda <strong>ki</strong>dec da mec qalaquri<br />

aqcentiT Sevagebe:<br />

_ metr, ra xdeba iseTi, `sevdis<br />

baRSi~ rom Sesulxar, gamosvlas<br />

aRar apireb?..<br />

_ Tqven aseTebo da iseTebo<br />

(mZime sityva `gvakadra~, ra Tqma<br />

unda, siyvaruliT!), Tqven ra<br />

iciT ormoci wlis kacisa, jer<br />

aseve axalgazrdul qarebs ayolilebma...<br />

uceb Tvalze cremli moeZala<br />

da, TiTqos danaSaulze<br />

waaswreso, piri mogvarida wamiT,<br />

rogorc icoda, adgilzeve<br />

Semotrialda da mxarze gvakoca.<br />

aRar CavZiebivarT, ras gulisxmobda<br />

igi am foriaqSi;<br />

imas, rom araerTi klasikosis<br />

nawarmoebebSi am asa<strong>ki</strong>s xalxi<br />

ukve xanmoTneulebad ixseniebian,<br />

imas, rom micvalebulTa sulis<br />

cad amaRlebis mosaxseniebeli<br />

meormoce dRea Tu mis mier<br />

aTasgzisi `mCxrekelobiT~ (e.i.<br />

CxenkelobiT!..) moZiebul romelime<br />

sknelis CvenTvis ucnob<br />

miTosur sazriss... arada, es<br />

dRe da es fragmenti misi cxovrebisa<br />

araerTxel gamxsenebia<br />

da Tamazze fiqrs avuyoliebivar...<br />

Cven Cveni ufrosi<br />

Taobac gvyavda, vinc tiranul<br />

reJims, socrealizmis mZime<br />

marwuxebs moxerxebulad<br />

iSorebda da SemoqmedebiTi asparezi<br />

taSfandurad ar uqcevia,<br />

magram maT kvaldakval ra<br />

madliT ganaTda anas pirveli<br />

rveulebi Tu Tamaziseuli `bo-<br />

Ziui~... gamgebma maSinaTve gaigo,<br />

rom igi mTavlitsa Tu cenzors<br />

Segnebulad gaeqca da literaturis<br />

iseTi Janris miyola ir-<br />

Cia, romelsac mTargmnelobiTi<br />

didi kultura hqvia...<br />

sityva rom ar gameqces,<br />

Tamaz Cxenkelis Semoqmedebis<br />

Sefasebas, damerwmunebiT, sxva<br />

dro da sxva adgili Wirdeba.<br />

dRes Cven gulist<strong>ki</strong>vils gamovTqvamT<br />

mowyvetili varskvlavis<br />

siswrafiT ase moulodnelad<br />

Cvengan wasuli kacisas.<br />

nu SeicxadebT, sul ramodenime<br />

kviris win saimqveynio araferi<br />

sWirda.<br />

udides pativs vcemdiT,<br />

RirsebiT, erisSvilobiT, gnebavT,<br />

habitusiT damSvenebul<br />

kacs. zemoT <strong>ki</strong>dec vaxsene, magram<br />

gavmeordebi - metrad da<br />

maestrod movixseniebdi xSirad,<br />

rac, vatyobdi, Zalian uxaroda.<br />

didi saqmeebis kaci iyo da<br />

WeSmaritad imsaxurebda amas.<br />

darwmunebuli var, yvela damidasturebs,<br />

rom Tamazis adgils<br />

<strong>ver</strong>avin da <strong>ver</strong>aferi daikavebs!...<br />

erTi meores rom araferi<br />

imeorebs bunebaSi, es cxadi <strong>ki</strong>a,<br />

magram Tamazis ganumeoreblobas<br />

sul sxva elferi amSvenebda,<br />

esec cxadia... mouTvinierebeli<br />

frinveliviT cxovrobda,<br />

<strong>ver</strong>anairi bazieri rom <strong>ver</strong><br />

`gawvrTnida~. es upirveles<br />

yovlisa, misma Wkvianma da saTno<br />

meuRlem, qalbatonma lilim<br />

uwyoda. mesame ormocwleulSi<br />

mxned damdgari Tamaz Cxenkelis<br />

suli, Tavissave saTayvanebel<br />

ojaxs myarad midgmuli<br />

misi `sayudlidan~, sadac zam-<br />

Tar-zafxul fanjara yovel-<br />

Tvis Ria iyo, sul male cad ama-<br />

Rldeba. daumkvidros ufalma<br />

sasufeveli.<br />

redaqtori irakli javaxaZe<br />

redaqtoris moadgile uCa SerazadiSvili<br />

Jurnalistebi xaTuna alxaziSvili, nana kobaiZe, Tamar Juruli<br />

tel.: 292196; mob. tel.: (877)742277; (899)269852; e-mail: litgazeti@yahoo.com

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!