Gvern iffukat fuq il-prijoritajiet tal-familji - MaltaRightNow.com

More documents

Recommendations

Info

Il-{add, 22 ta’ Lulju, 2012 COLLAGE KOTBA 27 ‘IN-NA{A L-O{RA TAL-ISTORJA :UDEO-KRISTJANA’ TA’ ANTON SAMMUT Tin[are; it-traduzzjoni g[all-Ingli] Kultant tisma’ lil xi [add jistaqsi: imma g[aliex id-dinja tal-Punent t[addan /erti tradizzjonijiet u kulturi mentri o[rajn twarrabhom jew tinjorahom^ U g[aliex je]istu dawn l-esi;enzi so/joreli;ju]i tant differenti minn xulxin^ Kollox wasal g[andna millpassat^ Kien hemm xi alternattiva o[ra kif setg[u ]vol;ew l-affarijiet^ U jekk iva, x’kien il-motiv biex dan ma se[[x^ Dawn il-mistoqsijiet mhux lakemm tirrispondihom fi ftit kliem, imma f’dan il-ktieb l- awtur Anton Sammut se jipprova jasal g[alihom, waqt li janalizza wkoll x’setg[u kienu xi w[ud minn dawk il-kaw]i fundamentali li fuqhom setg[et issawret dik li llum sirna nsej[ulha b[ala l-Kultura tal- Punent, jew inkella t- tradizzjoni :udeo-Kristjana. F’dan il-ktieb Anton Sammut se jipprova jirrispondi mistoqsijiet o[rajn, b[al: kif ori;ina l-ewwel [sieb fuq Alla^ Min kien Ja[weh fil-verità^ Min kien Mosè^ Veru li l-Ebrej bdew jemmnu f’Alla wie[ed mijiet ta’ snin wara Mosè^ X’kienet verament l-Arka tal- Alleanza u minn fejn ori;inaw e]attament l-G[axar Kmandamenti^ Kemm hemm korrettezza storika fl-istorja ta’ David u ta’ ibnu Salamun^ Min kien verament Yehoshuah mag[ruf a[jar b[ala :esù^ Xi jg[idu l-van;eli l-o[ra li baqg[u barra mit-Testment il- :did^ Min kien San Pawl^ U fuq kollox, liema kienet l- ewwel Knisja qabel dik Kattolika Rumana^ Kif ori;ina l-pontifikat papali u x’riperkussjonijiet [alla warajh id-dokument falz li l-Imperatur Konstantinu (suppost)[alla lill- Knisja g[a]-]amma tal-poter^ Dawn huma xi w[ud millmistoqsijiet li f’dan il-ktieb l- awtur se jipprova jwe;ibhom anki b’daqqa t’id tal-iskoperti li twettqu f’dawn l-a[[ar sekli. G[aldaqstant, biex jag[mel dan, l-awtur je[odna fi vja;; lura sa mill-bidu nett: mis- Sumeri sal-E;izzjani tal- Farg[un, minn Mosè sa Kristu, mill-bidu tal-Kristjanità sa]- ]minijiet tal-lum, u forsi anki ftit aktar minn hekk. “L-awtur Anton Sammut f’dan il-ktieb, li hu ;irja mferrxa ma’ tant aspetti li jolqtu l-i]vilupp tar-reli;jon f’rabta mal-kultura, jid[ol g[al bi//a xog[ol li mhix fa/li. Anzi bi//a xog[ol li wie[ed jista’ anki jqisha delikata u g[al u[ud perikolu]a. Delikata g[aliex titlob metikolo]ità fit-tiftix u fil-;bir ta’ informazzjoni; perikolu]a g[aliex timra[ lil hinn mill-konfini ta’ reli;jon li normalment huma ristretti u joffru sigurtà u /ertezza. “F’dan is-sens, dan il-ktieb jawgura tajjeb [afna g[al min ma jikkuntentax b’dak li r/ieva imma jinteressah li jixtarr ukoll kif wasal g[andu.” – Fr René Camilleri “L-e]er/izzju twil u birreqqa li g[amel is-Sur Sammut kemm dwar il-Kotba Mqaddsa kif ukoll dwar l-Istorja tal- Knisja hu ma[sub biex jg[in lill-qarrej i[ares lejn it-tnejn li huma bi [sieb u minn angolu li mhux soltu mdorrijin bih. Dan it-tip ta’ e]er/izzju mentali hu dejjem ta’ siwi spe/jalment meta l-o;;ett li qed ji;i mist[arre; u mg[arbel mhuwiex sempli/i u jiftiehem bilfors b’mod wie[ed.” – Fr Peter Serracino Inglott G[al aktar informazzjoni, ]uru s-sit tal-awtur www.antonsammut.com. Il-ver]joni bl-Ingli] tal-ktieb ta’ Anton Sammut Ktieb miktub u illustrat minn studenti tal-Iskola Primarja {al Lija # {al Balzan # L-Iklin Nhar l-Erbg[a 20 ta’ :unju, l-Iskola Primarja {al Lija #{al Balzan # L-Iklin i//elebrat it-tnedija ta’ Passi;;ata fil- :ungla# A Walk through the Jungle – ktieb miktub u llustrat kollu mit-tfal li jattendu din l-iskola. Dan il-ktieb kien finanzjat minn Kreattiv. Kollox kellu bidu meta Joe Farrugia, pittur lokali, pin;a l-erba’ [itan ta’ JungleWonderland – a Haven for Literacy and Creativityb’xenarju millisba[ ta’ ;ungla. L-idea wara dawn il-murals kienet li l- qari hu attività li jista’ jsir fi kwalunkwe [in tal-;urnata. Bil-g[ajnuna ta’ Trevor }ahra, awtur rinomat, it-tfal kienu ispirati minn dawn it-tpin;ijiet u bdew il-mixja kreattiva tag[hom f’dinja fantastika mhux ne/essarjament reali. Il-prodott finali jinkludi [amsa u g[oxrin storja akkumpanjati minn illustrazzjonijiet ori;inali u kuluriti flimkien ma’ ritratt li juri s-sors ta’ ispirazzjoni. Prosit mill-qalb lil dawk kollha li [adu sehem f’dan il-pro;ett! Tibda kampanja o[ra favur il-qari fis-sajf Il-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb, g[at-tielet sena konsekuttiva, qed iniedi kampanja o[ra favur il-qari fis-sajf. Joyce Grech, direttur e]ekuttiv tal-Kunsill Nazzjonali tal- Ktieb, qaltilna li din l-inizjattiva qed tittie[ed biex ilpubbliku Malti jkun inkora;;it jie[u ktieb mieg[u meta jmur il-ba[ar [alli b’hekk ti]died l-im[abba g[all-qari. Il-kampanja ssir permezz ta’ sett ta’ posters kuluriti b’disinn ori;inali minn artisti Maltin li jinkora;;ixxu l-qari f’xatt il-ba[ar. Il-poster fuq ix-xellug hu l-ewwel wie[ed fledizzjoni ta’ din is-sena, xog[ol l-artist Malti :or; Mallia, li hu wkoll i/-Chairperson tal-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb. Joyce Grech irringrazzjat lill-media stampata li ta’ kull sena tg[in lill-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb f’din l-inizjattiva bil-pubblikazzjoni ta’ dawn il-posters waqt l-ista;un talg[awm.
28 COLLAGE ANNIVERSARJU Il-{add, 22 ta’ Lulju, 2012 50 SENA MILL-MEWT TA’ P. ANASTASJU CUSCHIERI OC minn P. Charlò Camilleri O.Carm. Bejn l-1961 u l-1962, Malta bkiet it-telfa ta’ tliet uliedha li [abbewha u g[amlulha ;ie[: il-Poeta Nazzjonali Dun Karm Psaila (13 ta’ Ottubru 1961), il-qaddis Dun :or; Preca, fundatur tal-MUSEUM (26 ta’ Lulju 1962) u l-Professur P. Anastasju Cuschieri, Karmelitan, poeta, filosfu u senatur (25 ta’ Lulju 1962). Dawn it-tliet persuna;;i huma figuri kbar, kull wie[ed bil-mod tieg[u, fl-istorja letterarja, so/jali, politika u reli;ju]a Maltija tal-ewwel nofs tas-seklu g[oxrin, seklu mqalleb fl-istorja ta’ pajji]na f’diversi aspetti, taqlib li ming[ajru Malta tal-lum ma kinitx tkun dak li hi. Waqt li Dun Karm Psaila tfakkar matul is-sena li g[addiet, Dun :or; Preca u P. Anastasju Cuschieri, O.Carm. qed jitfakkru b’mod xieraq matul din is-sena. Hi [a;a ta’ min jinnutaha li dawn it-tliet figuri huma sa/erdoti u fil-ka] ta’ Cuschieri, reli;ju] ukoll. Dan jurina kemm il-figura talqassis u l-patri huma marbutin mal-;rajja ta’ pajji]na mhux biss fuq livell spiritwali u reli;ju], imma wkoll fuq livell kulturali, letterarju u so/jali. Il-Prof Cuschieri, li beda jikteb il-pro]a bil-Malti fl- 1907 u l-poe]ija bil-Malti fl- 1909, Dun Karm li warajh beda jikteb bil-Malti fl-1912 u Dun :or; li qaleb il-lingwa;; teolo;iku u spiritwali bl-ilsien Malti, ilkoll taw kontribut xieraq u fundamentali biex l- ilsien Malti jie[u l-post li jixraqlu waqt li jikkontribwixxu g[at-tis[i[ tal-identità nazzjonali. Naturalment, ma kinux biss dawn it-tlieta li bil-mod tag[hom [abbew lil Malta u lsienha, kien hemm o[rajn ta’ kalibru b[al Napuljun Tagliaferro u :u]è Muscat Azzopardi li lilu Cuschieri jsellem fil-poe]ija G[all- Mewt ta’ :u]è Muscat- Azzopardi b’dan il-kliem sabi[ :u]è, [abib ta’ qalbi Kif nista’ ninsiek jien? Int kont li kattart fija L-im[abba g[al da’ lsien Minnek tg[allimt il-Malti Kif tg[aw;u u jibqa’ s[i[ U bdejt kuljum nitg[axxaq Bil-qawwa ta’ ;o fih. G[odwa [elwa ta’ Mejju, Lejla ta’ qamar s[i[, Fwie[a ta’ ward u plejju, Ba[ar l-iktar sabi[. anastasjucuschieri.wordpress.com NHAR IL-{AMIS LI :EJ, il-25 ta’ Lulju 2012, ja[bat g[eluq il-50 sena mill-mewt tal-Professur P. Anastasju Cuschieri, Karmelitan, poeta, filosfu, senatur u pijunier fl-istorja tal-letteratura Maltija tant li st[aqqlu t-titlu ta’ Il-Poeta tal-Kelma Maltija u tabil[aqq kien wie[ed minn tal-ewwel li, fi ]mien il-kwestjoni tal-Ilsien Malti beda jikteb versi poeti/i bil-Malti sa[ansitra qabel Dun Karm. Il-Professur Cuschieri kien mag[ruf ukoll barra, minn xtutna, g[all-kitba poetika, filosofika u storika tieg[u tant li kien tlaqqam Lo Zanella di Malta. Il-Provin/ja Karmelitana Maltija din is-sena qed tfakkar lil dan binha li g[amel ;ie[ lil Malta u lill-Ordni Karmelitan. Fost il-pro;etti li bih il-Professur Cuschieri se jkun imfakkar, hemm il-[sieb tal-pubblikazzjoni talkitbiet li [ar;u mill-pinna tieg[u. Il-blog, anastasjucuschieri.wordpress.com, kien ma[sub biex ixandar il-kitba tal-professur Cuschieri, i[abbar attivitajiet marbutin mal-50 anniversarju u jxerred ukoll l-g[arfien tal-kitba u l-patrimonju li [allielna. Il-Provin/ja Karmelitana Maltija t[e;;ek tipparte/ipa fl-attivitajiet ta’ dan l-anniversarju. Hekk jiena l-g[ana tieg[ek Nist[ajjel xi daqqiet, In[oss ;o qalbi kliemek Jitbiddel fi [lewwiet. Min fa[[ar iktar minnek Il-;rajja tal-Maltin? Xi ;miel ta’ talb minn fommok Kellhom il-Qaddisin! ... Dan kien, :u]è, ta’ [ajtek l-a[[ar u l-isba[ [sieb, din kienet l-a[[ar g[anja biha g[alaqt il-ktieb; Il-ktieb li bih, o Malta, Ta’ lsienek sar il-;ie[, U llum li kont taf tag[raf, Hawnhekka minnufih, Fuq din il-;ebla mieg[i Kont toqg[od g[arkupptejk, Rand a[dar kont ixxerred, Dmug[ to[ro; minn g[ajnejk... Cuschieri kien jemmen, b[al Vassalli, li l-identità nazzjonali tissa[[a[ bil- [arsien tal-ilsien nazzjonali. Madanakollu, kif ifiehem tajjeb il-mibki Joseph Mangion, studju] ta’ Cuschieri, hu ma kienx jemmen fl-assoluti]mu ta’ xi ‘Malta Maltija’, g[ax kien jaf li b[ala bniedem hu kien /ittadin ta’ pajji] ferm usa’. Dan jag[mel minn Cuschieri figura attwali [afna f’dinja globalizzata, fejn a[na sirna iktar konxji li pajji]na mhuwiex biss in-nazzjon imma d-dinja. G[alhekk Cuschieri ried li Malta tistabbilixxi ru[ha fil-kultura u fil-politika ta’ pajji]i o[ra g[ax g[araf li fl-i]olament m’hemmx identità i]da qerda. Dan il-[sieb Cuschieri ;abu mill-kultura u t-tradizzjoni tar-Risorgimento Taljan, u hawnhekk tinftiehem ixxewqa tieg[u li Malta te[les mill-kultura u t-tradizzjoni kolonjali Ingli]a li trid jew ma tridx hi forma ta’ [akma u jasar fuq diversi livelli Jekk wie[ed ma jifhimx dan il-punt fundamentali f’Cuschieri, jasal biex jinterpretah [a]in u j[ares lejh b[ala parti;;jan Nazzjonalista li ried jibdel il-kultura Maltija f’dik Taljana. Li mhuwiex ilka]. Li kieku kien hekk Cuschieri ma kienx se jesprimi fil-poe]ija tieg[u dawk is-sentimenti patrijotti/i u d-difi]a tal-ilsien Malti b’mod qawwi li wasslu lil Ninu Cremona biex jistqarr li ebda poeta Malti, na[seb, ma kiteb hekk tajjeb u sabi[ fuq l- Ilsien Malti daqs Cuschieri, tant li ma]-]mien il-poe]iji ta’ Cuschieri qajmu g[ag[a ta’ [e;;a kbira fost il-kittieba tal- Malti li g[al xi ftit kienu nsew il-versi ta’ kull poeta ie[or. Ilversi bil-Malti ta’ Cuschieri dlonk dehru b[ala l-isba[ mudelli ta’ poe]iji letterarji fil-kotba tal-Qari g[at-tfal tal- Iskejjel Sekondarji u g[allistudenti tal-Università ma’ poe]iji o[ra. Dmir li jitfakkar Hu tabil[aqq min[abba li Cuschieri hu persuna;; interessanti u validu g[al-lum li l-Provin/ja Karmelitana Maltija tixtieq u t[ossha fiddmir li tfakkru, b[alma g[amlet f’g[eluq il-100 sena P. Anastasju Cuschieri, mag[ruf b[ala ‘Il-Poeta tal-Madonna u tal-Kelma Maltija’. Imma ma kienx daqshekk biss… minn twelidu fl-1976 u f’g[eluq il-25 sena minn mewtu fl-1987. Fil-fatt nhar it-18 ta’ Ottubru 2011 il-Provin/jal P. Michael Farrugia, O.Carm. waqqaf il-Kummissjoni Patri Anastasju Cuschieri O.Carm. 1962-2012 bil-g[an li tie[u [sieb tipprogramma attivitajiet g[at-tifkira tal-50 sena mill-mewt ta’ Cuschieri. L-ewwel u qabel kollox ng[idu li meta tiftakar f’persuni g[e]ie] li jkunu immarkawk fil-[ajja tieg[ek, inti tkun b[al donnok i]]ommhom [ajjin, fil-valuri li nisslu fik u li inti tibqa’ tg[ixhom fil-[ajja tieg[ek. Cuschieri, jibqa’ mfakkar l- ewwel nett g[all-umiltà kbira tieg[u ta’ reli;ju] Karmelitan. Cuschieri kellu biex jifta[ar u kienu [afna dawk li fa[[ruh pubblikament fuq ilgazzetti, fi xtutna u ’l barra minnhom, imma hu baqa’ dejjem umli, mhux biex ibaxxi lilu nnifsu, imma g[ax il-kapa/itajiet li Alla ]ejnu bihom hu sarrafhom f’[idma siewja fil-qasam taledukazzjoni u l-formazzjoni Universitarja b[ala Filosfu u rappre]entant tal-Fakultà tax-Xjenza, kif ukoll b[ala kittieb tal-letteratura Maltija f’poe]ija u pro]a, bissensibbiltà so/jali u t-t[abrik g[all-edukazzjoni tal- [addiema, kif ukoll bl-istudji filosofi/i u stori/i li hu ppubblika barra minn xtutna. Min studja ta[tu, jew g[ex u [adem mieg[u, jistqarr li l- involviment tieg[u filpolitika b[ala Senatur kien imqanqal minn dan is-sens ta’ dover lejn pajji]na u mhux g[al xi gwadann personali. Il-figura ta’ Cuschieri g[aldaqstant tixprunana nistaqsu fejn marru fi ]mienna l-im[abba g[al ilsienna, g[all-edukazzjoni u g[al politika nadifa li tfittex biss il-;id tal-pajji]. Qed jin;abru l-kitbiet tieg[u Cuschieri baqa’ mag[ruf b[ala l-Poeta tal-Madonna u tal-Kelma Maltija. Imma hu g[andu iktar x’joffri. Xi drabi dan it-titlu li twa[[al ma’ ismu sewa mhux biex jag[tih ;ie[ – kif kienet l-intenzjoni – imma biex sar qisu figura li ma g[andhiex x’tg[idilna g[al-lum. G[aldaqstant il- Kummissjoni rat li hu ta’ [tie;a li jin;abru l-kitbiet tal- Professur Cuschieri fi ktieb wie[ed, biex tg[in lillistudju]i tal-Malti u talfilosofija jkomplu japprofondixxu lil Cuschieri. Nibda biex ng[id li l-fatt li l-kitbiet ta’ Cuschieri mhumiex pubblikati dan jag[milha tassew diffi/li li hu jkun apprezzat kif jist[oqqlu u mqieg[ed fil-post li jixraqlu fl-istorja tal-letteratura u l- i]vilupp tal-politika u l-[sieb Malti. Hemm il-[sieb li l- pubblikazzjoni jkun fiha dawn it-Taqsimiet li jirriflettu d- diversità tal-kitbiet li Cuschieri [allielna: 1. Poe]iji; 2. Studji; 3. Ta[ditiet; 4. Kitbiet o[ra. g[al pa;na 29
Page 1 and 2: Numru 2,120 Il-{add, 22 ta’ Lulju
Page 3 and 4: 8 Opinjoni# Lokali Il-{add, 22 ta
Page 5 and 6: Il-{add, 22 ta’ Lulju, 2012 A[bar
Page 7 and 8: 6 Attwalità politika Il-{add, 22 t
Page 9 and 10: 10 Opinjoni Il-{add, 22 ta’ Lulju
Page 11 and 12: 12 Opinjoni Il-{add, 22 ta’ Lulju
Page 13 and 14: 14 Intervista Il-{add, 22 ta’ Lul
Page 15 and 16: 16 Tfal Il-{add, 22 ta’ Lulju, 20
Page 17 and 18: 18 Ittri lill-Editur Il-{add, 22 ta
Page 19 and 20: 20 Ittri lill-Editur Il-{add, 22 ta
Page 21 and 22: 22 Il-{add, 22 ta’ Lulju, 2012 in
Page 23 and 24: 24 Lokali Il-{add, 22 ta’ Lulju,
Page 25: 26 COLLAGE ANNIVERSARJU Il-{add, 22
Page 29 and 30: 30 COLLAGE TAG{RIF Il-{add, 22 ta
Page 31 and 32: 32 COLLAGE RELI:JON Il-{add, 22 ta
Page 33 and 34: 34 COLLAGE KUR}ITAJIET Il-{add, 22
Page 35 and 36: 36 Intervista Il-{add, 22 ta’ Lul
Page 37 and 38: Il-{add, 22 ta’ Lulju, 2012 39 SP
Page 39 and 40: Il-{add, 22 ta’ Lulju, 2012 Sport

Gvern iffukat fuq il-prijoritajiet tal-familji - MaltaRightNow.com

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?