ATTUORNU A LU FUCULINU - Morreseemigrato.ch

tornu a casa a la notte nun m'aprì, si nunn'aggiu primu tuzzulatu tré bbote.» La muglièra nu ru
sapja ca lu maritu èra pupenalu e sulu doppu ca avja tuzzulatu tré bbote devendava n'ata vota
n'ommenu cumm'èra primu. Na notte lu maritu turnavu a la casa e tuzzulavu la primu vota. La
fémmena ca durmja, apparpagliuta cumm'èra, se credja ca avja tuzzulatu già tré vote.
S'auzavu, aprivu la porta e lu maritu la sbranavu.»
Mo' re criature se mettère veramènde paura. Fratemu cucinu Nicola se la reria sott'a li baffi.
Cungittina cangiavu cundi: «Ngèra nu guaglionu ca vulja fa l'amore cu na guagliotta, ma nun
sapja cumme s'avja cumburtà. Primu de i a truà la sposa addummannavu a la mamma
cumm'avja fa'. La mamma ngi disse: «Ogni tandu ngi jétti n'uocchiu, ngi mini na scarola...»
Lu guaglionu capivu malamèndu, jvu a la chianga e s'accattavu nu paru d'uocchi d'ajnu,
doppu jvu a lu mercatu e s'accattavu na scarola e gghivu a truà la sposa. Mènde ca
mangiavene, quistu terava ogni tandu na pambena a la scarola e nge la menavu a la sposa.
Quéddra lu guardava malamèndu, ma quannu po' pigliavu n'uocchiu d'ajnu e nge lu menavu,
penzavu ca lu sposu èra scèmu e lu cacciavu fore.» Tutti reriénne, re criature stiénne
juchénne cu la pupa e nun nze ne ngarrecavene chiu de niéndi. Na serata passata probbiu
cumm'a li tiémbi andichi, quannu se campava accussì, dind'a nu munnu fandasticu e paurusu,
addù nu ngèrene cunfini a la fandasia e addù re gènde s'arrabbattavene a malapéna, tra misèria
e spireti, suprestizziona e pizucarja, ma èrene lu stéssu felici e cundiéndi.
Ma ngèrene puru fatti ca èrene veramènde succiéssi cumm'a quistu ca ve condu.
SÉTA SÉTA SETAZZU
Carmenu lu pustiéru tenja nu cumbaru dind'a quéddru de San Vitu. Stu cumbaru venja tutte re
duméneche a Morra a vénne li lupini e Carmenu, ca èra crjanzusu, lu mmitava quasi sèmbe a
la casa a mangià. Na vota nge servja li maccaruni e n'ata vota la carna, tutte cose bbone,
cumme se cummène tra cumbari. Lu bicchiriéddru de vinu nun mangava mai e lu cumbaru,
doppu ca avja vennutu li lupini, nun se ne turnava mai cu la panza vacanda a Sanduitu. Sèmbe
dicja: «Cumbà, po' avita menì puru vui a casa na vota.»
Ma a Carmenu nge rincriscija de j tandu lundanu e nun ngèra mai jutu. Na vota, ca lu
cumbaru nzestivu, ngi scappavu dittu:
«Cumbà, si probbiu ngi tiéni, duméneca ju e muglièrema ne facimmu na cammenata.»
A la matina de la duménecai, viéttu viéttu, Carmenu e la muglièra se vestère a fèsta. Iddru cu
lu vestitu de vellutu, nu bèllu maccaturu gruossu dind'a lu sacchinu de la giacchètta e cu la
caténa d'oro massicciu de lu llorgiu nbella mostra dind'a a lu sacchinu de la cammesola, éddra
se vestivu cu na vèsta tutta chichettata, na cammicètta janga e lu curpèttu cu re maneche
appése a re capisciòle, cumme se purtavene tannu. Èra viérsu li primi de metugliu, ma nun
facja angora troppu caudu, ca èra viéttu a la matina, ngiélu candavene re calandrèddre e li
meteturi metiénne ru granu apprufittènne de ru friscu de la matina.
Chianu chianu arruare addu lu cumbaru: «Bongiornu, bongiornu, cumbà, cummà, èccu quà,
simmu menuti.»
«Trasiti, assettateve.»
Carmenu e la muglièra trasère. Doppu ca s'èrene arrepusati, lu cumbaru disse a Carmenu ca
nge vulja fa vedé re tèrre ca tenja.
Carmenu s'abbjavu appriéssi a lu cumbaru ca lu purtavu girénne pe mèzza jurnata. Ogni tandu
se fermava e nge facja vedé la cunfina de na tèrra; una arruava finu a l'urmu, n'auta èra mèzza
appedunu cu lu fratu, dind'a n'auta ngèra lu puzzu. Parlènne parlènne lu tiémbu se ne ija e
Carmenu accumingiava a sènde fame. Finalmènde lu cumbaru pigliavu la via de la massarja.
Quann'arruare la muglièra r'aspettava nnandi a la porta: «Trasiti ch'è prondu. Pe nui aggiu
fattu nu pocu de pulènda e pe vui doi ove a uocchiu de voju.»
Quannu Carmenu sendivu «V'aggiu fattu doi ove» s'arreutare re stendine nguorpu. Come...
ogni bbota ca lu cumbaru èra menutu a la casa l'avja sèmbe trattatu buonu e ngi'avja dato a
mangià ru mègliu ca tenja e mo' ca l'èra menutu a truà iddru ngi'avja cuottu sulu doi'ove!