18.01.2015 Views

ATTUORNU A LU FUCULINU - Morreseemigrato.ch

ATTUORNU A LU FUCULINU - Morreseemigrato.ch

ATTUORNU A LU FUCULINU - Morreseemigrato.ch

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

LA CUCINÈDDRA<br />

Èra na séra de viérnu, la néve èra caduta tuttu lu juornu a gghioc<strong>ch</strong>e a gghioc<strong>ch</strong>e e s'èra<br />

nghiangata ndèrra e pe ccimma a re case. L'alberi èrene carre<strong>ch</strong>i de néve. Li cacciafumi<br />

menavene fumu cumm'a c<strong>ch</strong>é e da l'irmici de re rumane stezzeliavene li primi pisciuliddri<br />

d'acqua jlata. Li passeri, ca sotta a la néva nun truavene <strong>ch</strong>iù niéndi da pezzelà,<br />

s'abbecinavene a re case p'ascià coc<strong>ch</strong>e frécula de panu e ghiénne a fenì dind'a re tagliole<br />

parate apposta pe lore e po' fritti dind'a la fressola.<br />

Stu tiémbu èra probbiu justu pe fa' la cucinèddra. Andoniu Gallu, ca tenja tuttu ncasa, mettivu<br />

la carna. Angappavu nu caponu e nge tagliavu lu cuoddru cu l'accètta. Lu caponu sparpetiavu<br />

nu pocu currènne pe tèrra sènza capu, po' stennec<strong>ch</strong>iavu re cosse. Miliucciu subbetu<br />

l'angappavu e l'accumingiavu a spennà. Tenja re pénne cicirine, liggère liggère, ca abbulavene<br />

pe l'aria quannu re scippava. Ru fuocu vambeliava russastru dind'a lu fuculinu e la vamba a<br />

bote aumendava a bote ammangava, a sicondu de cumme fore ija lu viéndu, ca se feccava<br />

dind'a lu cacciafumu e sbattja lu fumu nfacci a re gènde ca stiénne cucinènne. Ngimma a nu<br />

puoju ngèra na cannéla a scistu puzzulènda, ca facja na luci débbula dind'a la cammera.<br />

Mi<strong>ch</strong>ièlu, lu <strong>ch</strong>iù giovenu, jvu a piglià l'acqua da lu varrilu, ca èra ngimm'a lu varrelaru dind'a<br />

n'ata cammarèddra, e refunnivu dind'a la callara, appésa a nu nginu de la caténa, ca scinnja da<br />

lu capuattu nzeppatu mbanza a lu muru. Cilardu se calavu e pigliavu nu paru de lèune<br />

p'attezzà ru fuocu, «Piglia lu sfrucunaturu e sfrucunéja lu ciuopperu», disse Andoniu, «accussì<br />

appiccia mègliu e nun faci <strong>ch</strong>iù fumu.»<br />

Ma, probbiu mènde ca ru dicja, trasivu na vendata dind'a lu cacciafumu e nge menavu na<br />

vranga de cénnera nfacci. Da lu ciuopperu zumbare a l'aria migliare de scatéddre e la vamba<br />

s'auzavu, facènne allungà la mbréja de re gènde mbanza a la ndelatura de la cammera.<br />

Chi avja purtatu li paparuoli a l'acitu, <strong>ch</strong>i nu tuoccu de prusuttu <strong>ch</strong>i ru lardu e <strong>ch</strong>i lu vinu. Da<br />

mangià ngi nn'èra, e ognuno facja quéddru ca sapja fa' mègliu. Cilardu, ca arreutava lu sucu<br />

dind'a na tjèddra anneuruta de fumu ngimm'a la furnacèlla, disse: «Mi<strong>ch</strong>iè, pruoime ru salu»,<br />

Mi<strong>ch</strong>ièlu pigliavu ru salu ngimm'a lu puoju de lu fuculinu.<br />

Chiù de ru mangià èra bèllu truarse accussì nziémi cu l'amici, attuornu a ru fuocu de lu<br />

fuculinu, mènde fore facja friddu e nevecava. Ogni tandu Andoniu, quannu vedja ca ru fuocu<br />

stja murènne, jusciava cu nu jusciaturu de tubbu de fiérru. Se sendja l'addoru de la cipoddra ca<br />

sfrija dind'a la tjèddra e lu rumoru de lu pesaturu ca vattja dind'a lu murtalu, la vamba ca<br />

vambeliava dind'a lu cacciafumu e coc<strong>ch</strong>e lèuna angora nfossa ca sfrija e cacciava acqua da<br />

na ponda mènde s'appicciava. Pe tèrra dind'a l'astrecu ngèrene re tane de li suricirinii, ca ogni<br />

tandu assiénne cu la capicèddra fore da lu purtusu e se feccavene subbetu n'ata vota dindu<br />

quannu vediénne coccunu ca cammenava; se stiénne accorti ca nun ghiénne a fenì puru lore<br />

dind'a lu piattu de quiddri mangiuni.<br />

«Sapiti <strong>ch</strong>e nge succedivu a Cirardu de Luca a l'ata notte» disse Mi<strong>ch</strong>ièlu, ca avja fenutu de<br />

pesà ru salu e stja currènne appriéssi a nu soriciuriniu: «Che ngè succiéssu» addummannavu<br />

Cirardinu:<br />

«A l'ata notte Cilardu jvu a abballà dind'a quéddru de la Guardia, a Papaloja.» «Embèh!» se<br />

ndrumettivu Andoniu, «me credja ca <strong>ch</strong>i sà<strong>ch</strong>e vulivi dì! A nui <strong>ch</strong>e ne fotte ca Cirardu jvu a<br />

abballà a Papaloja» «Si te stai cittu te feniscu de cundà lu cundu» disse Mi<strong>ch</strong>ièlu. «Cirardu<br />

èra jutu a abballà e ddrà ngèra puru Aitanu, l'amicu suju ca stai pe quéddre massarje. Cirardu<br />

abballavu quasi sèmbe cu na guagliotta ca nge piacja. Doppu fenutu "bonaséra, bonaséra" e se<br />

n'assivu. Aitanu disse ca lu vulja accumbagnà. Cammenare nu cendanaru de mètri e Aitanu<br />

cacciavu na pistola da la sacca e lu sparavu ngapu.» L'auti se fermare nu mumèndu<br />

p'annaselà: «Puveriéddru!» disse Cirardinu, «È muortu»<br />

Mi<strong>ch</strong>ièlu se mettivu a rire e pruavu a angappà n'atu soriciuriniu: «Noni», disse «nunn'è<br />

muortu, la pallottela passavu de sguingiu, ngi féci sulu nu rascu ngapu, quiddru tène la capu<br />

tosta. Cirardu, ca è ngazzusu, afferravu Aitanu pe lu cullarinu. Aitanu, tandu de la paura ca

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!