753200 N. 75.320 75.320. VINCENT PLACCIUS AN LEIBNIZ ...

N. 75.470 19. (29.) MAI 1696754701constituta habentur, quorum potissimum est, ab IC tis mutuandum: quod saepe in materiapraesertim concreta rationis est respondentem fieri opponentem et contra; quemadmodum cumReus exceptione opposita onus probandi in se transfert. Et videtur mihi ipse Jungius, qui tamenin eo genere alios omnes superavit, nondum satis haec absolvisse. Ego certe legitimam disputandiformam appellare soleo judicem controversiarum, et hominum negligentiam miror qui 5[certis] rationibus exeundi ex tot labyrinthis, quas in potestate habent, non utuntur.Ego Fr. Mercurium Helmontium et Knorrium Sulsbacensem non a Cabbalisticis suismeditationibus sed aliis multis rectis ut mihi videtur sententiis et notitiis apud Te laudavi. Atqueita factus sum, ut ubique quaeram atque animadvertam potissimum, quod laudem quam quodreprehensionem meretur. 10Noematicae Jungii disputationes haud dubie egregiae sunt, ut ejus viri omnia; nesciotamen, an non e re potius futurum sit dare aliquid quod magis sit ad plausum captumque vulgi,veluti si superessent quae in Cartesium et Hobbium et alios tales notavit, et quaedam Matheseosmixtae.Dn. Weigelium ajunt in Sueciam usque ire constituisse. Successus ei felices precor. Nam 15non tantum optime animatus est, sed etiam multa praeclara monet, quae utinam satis audiantur.Puto visam Tibi Domini Nicolai Witsen consulis Amstelodamensis Tabulam Tartariaemagnae, vel orientis septentrionalis. Ea sane praeclara est, et multa nos prius ignota docet. Uttamen non possunt omnia uno statu confici[,] ita ajunt Lubecensem quendam, Dominum Brandium,ex China et Moscovia reducem non pauca notasse in quibus locorum situs visus est a 20Tabula illa discrepare. Ea si discere liceret favore Tuo amicorumve, non exiguum in mebeneficium collatum putarem. Vellem praeterea valde nosse an non Dominus Brandius aliquidnotaverit aut cognoverit de Differentiis Linguarum quas loquuntur gentes per quas transivit.Nempe linguae propriae Siberiensium, Tingresiorum eorumque quos Bratzki vocant, et similiumtum Calmuckorum, Mugalensium, et denique Tartarorum ipsorum Sinae Dominorum; 25quaenam sint, et quousque extendantur. Quodsi ipse Dn. Brandius per amicos suos quos inMoscovia aut Siberia extremisque Moschici imperii oris habere potest, saltem orationemDominicam linguis diversorum populorum a Slavonica differentibus expressam cum versionibusinterlinearibus Slavonicis saltem vel Russicis impetrare posset[,] non mediocriter obstrin-6 certus l ändert Hrsg. 29 vel Russicis erg. l5 judicem controversiarum: vgl. VI, 4 N. 388. 11 Noematicis Jungii disputationes: Joachimi JungiiDisputationes noematicae VIII, habitae anno 1635 (HAMBURG, Staats- u. Universitätsbibl., Jungius-Nachlaß,Wo. 28, 8 Bl. 959–1006 (=Wo. 34); gedr. in Joachimi Jungii Logicae Hamburgensis Additamenta, hrsg. v.W. Risse, Göttingen 1977, S. 19–53); Abschrift in HANNOVER, Leibniz-Bibl., LH IV 7 C Bl. 166–181. DieseAbschrift lag vermutlich dem Brief von Gerhard Meier aus Hamburg an Leibniz vom 7. Januar 1696 bei.17 Tabulam: N. WITSEN, Nieuwe Lantkaarte van het Noorder en Oosterdeel van Asia en Europa, strekkende vanNova Zemla tot China, 6 Bl., [Amsterdam] 1687. Zur Kritik an Witsens Karte vgl. Leibniz an François Lefortoder Fedor Alekseevič Golovin (?) (I, 14 N. 438, Anm.). 21 Dominum Brandium: vgl. N=75.480, Vorbemerkung.