คู่มือการท่องเที่ยวโดยชุมชน - สำนักวิทยบริการ :: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม

คู่มือการท่องเที่ยวโดยชุมชน กรณีบ้านเชียงเหียน จังหวัดมหาสารคาม
10
1. อุโบสถแห่งหนึ่งหันด้านหน้าพระอุโบสถไปสู่ทิศใต้ อันเป็นการสร้างอุโบสถหันหน้าสู่ด้าน
ทิศตะวันออก ทั้ง ๆ มีอุโบสถแห่งนี้สร้างอยู่บริเวณตรงกลางเมืองเชียงเหียนซึ่งเป็นสภาพที่ตั้งวัด
บ้านเชียงเหียนในปัจจุบันนี้ และเป็นจุดศูนย์กลางของหมู่บ้านอีกด้วย มิได้มีล าน้ าไหลผ่านทางทิศใต้
แต่อย่างใด ชาวบ้านมีคติความเชื่อในการสร้างซุ้มประตู เช่นนี้นับว่า เป็นเรื่องที่แปลกกว่าการสร้าง
ซุ้มประตูที่อื่น แม้กระทั่งอุโบสถที่ปรากฏในสมัยอู่ทองและอยุธยา เพราะในสมัยดังกล่าวนี้ถ้าหากว่า
วัดอยู่ห่างจากแม่น้ าล าคลองจะสร้างอุโบสถหรือวิหารหันหน้าสู่สายนี้เสมอโดยไม่ต้องค านึงถึงทิศทาง
ในกรณีของเมืองเชียงเหียนก็แปลกมาก่อนเช่นกัน เพราะสร้างอุโบสถหันหน้าสู่ทิศใต้ ทั้ง ๆ ที่ไม่มีล า
น้ า หรือ แม่น้ าที่อยู่ใกล้ ๆ ไหลผ่านด้านนี้เลย
2. ได้พบ ใบเสมา ที่สลักเล่าเรื่องราว
เกี่ยวกับชาดกในพุทธศาสนาและพุทธประวัติ
เป็นส่วนใหญ่เป็นจ านวนมาก ในบริเวณ
โบราณสถานของเมืองเชียงเหียน ชาวบ้าน
สมัยก่อนเคยพบโบราณวัตถุเหล่านี้เป็นจ านวน
มาก ก็ได้มีชาวบ้านบางคนน าไปท าเป็นคูนาเพื่อป้องกันน้ าไหล ก็มีแต่ที่น่าแปลกใจก็คือ ได้ใช้ใบเสมา
ขนาดใหญ่ปักโดยรอบเจดีย์และอุโบสถทั้ง 4 ทิศ จึงแปลกกว่าภูมิภาคอื่น ๆ เพราะส่วนที่ปักไว้นี้จะ
เป็นเขตวิสูงคามสีมา ก็ไม่ใช้ จะว่าเป็นเ ขตแดนลูกนิมิตอุโบสถก็ไม่ใช่เพราะได้รวมเอาเจดีย์ไว้ด้วย ใน
ส่วนที่เดียวกับพระอุโบสถ ในด้านพระวินัยสงฆ์นั้น ก็ไม่ค่อยจะตรงกันนัก จึงมีความคิดเห็นว่า
ศิลปกรรมที่เป็นส่วนนี้ ส่วนใหญ่เป็นแบบทวารวดี แต่เป็นแบบทวารวดีลุ่ม
แม่น้ าชีตอนกลาง เป็นเอกลักษณ์ของภาคตะวันออกเฉียง เหนือโดยเฉพาะ
ซึ่งจะมีข้อที่แตกต่างไม่ เหมือนกับศิลปะแบบทวารวดี ที่ลุ่มแม่น้ าเจ้าพระยา
แสดงให้เห็นว่าศิลปะทวารวดีแถบภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้แฝงคติความ
เชื่อของชาวบ้านมาแต่ดึกด าบรรพ์และที่เป็นเช่นนี้ อาจมีความเชื่อจากบรรพ